Thuis met dementie: Kansen en zorgen in 2013 Samenwerking in de eerste lijn voor patiënten met dementie 23 mei 2013 Drs. J. Meerveld Manager Belangenbehartiging en zorgvernieuwing, Alzheimer Nederland
Dat mensen met dementie en hun mantelzorgers het thuis zo lang en zo goed mogelijk volhouden met hulp van familie, vrienden en buurtgenoten en door naadloos samenwerkende professionals en aanbieders, met hoge kwaliteit van zorg.
Dat betekent…. 1. Mensen met dementie, familie, vrienden en buurtgenoten helpen om het ZELF thuis zo lang en zo goed mogelijk vol te houden. Daarvoor is samenwerking tussen formele en informele zorg thuis nodig. 2. Samenwerken bij dementie is veel breder dan alleen de samenwerking tussen artsen uit de eerste en tweede lijn. Werk samen met alle andere professionals. 3. Maar ook samen met nieuwe partners, de winkelier, de buurt?
Kansen en zorgen 250.000 mensen met dementie 69% woont thuis (al jaren) 80.000 intramuraal 100.000 heeft geen diagnose • Gemiddelde diagnosetijd lang (14 mnd) • Taboe • “Er is toch niks aan te doen”
Zwaar De klok rond 84 dementieketens: 7,7
Beleid nieuwe kabinet - Langer thuis - Tegen lagere kosten
Onderdiagnostiek Onderbehandeling • 273 fte casemanagement • 12.000 mensen hebben gemiddeld 3 dagen in de week dagactviteiten
Kansen en zorgen voor samenwerking 1. Samenwerken: wat betekent dit voor mensen met dementie en mantelzorgers en professionals 2. Mantelzorgers ondersteunen bij grootste problemen 3. Top 3 voor mantelzorgers 4. Basis voor kwaliteit: zorgstandaard 5. Breed: dementievriendelijke gemeenschap
Goede samenwerking voor mensen met dementie en mantelzorgers 1. Neemt de huisarts uw eerste vermoedens serieus? 2. Heeft de huisarts u goed en snel doorverwezen voor diagnose? 3. Vond de diagnose goed en snel plaats? 4. Kreeg u direct een casemanager toegewezen? 5. Is er voldoende afstemming tussen verschillende hulpverleners? 6. Is er voldoende afstemming met u (wanneer gebeurt wat)? 7. Wisselen hulpverleners informatie uit? 8. Weet u waar u terecht kunt als het misgaat? 9. Wordt u serieus genomen door hulp- en zorgverleners? 10. Wordt u en degene met dementie respectvol bejegend door hulp- en zorgverleners? 11. Sluit de professionele ondersteuning en zorg aan bij uw behoeften?
Als samenwerking tekort schiet Voorbeeld 1. Huisarts en SO stemmen niet goed af. Gevolg: dubbel verstrekte medicijnen of verkeerde interacties tussen medicijnen. Voorbeeld 2. De cliënt heeft somatische problemen en kenmerken van een delier. Huisarts zegt dat het een zorgprobleem is en de SO moet dit oplossen. De SO zegt dat de huisarts eerst somatisch zaken moet uitsluiten. Gevolg is geen actie en schade voor de cliënt. Voorbeeld 3. De huisarts ‘bemoeit’ zich met het ingezette traject van de SO zonder dat hij deze op de hoogte stelt. Gevolg verwarring bij de cliënt.
Als samenwerking tekort schiet Voorbeeld 4. Niet elke huisarts is altijd snel genoeg bereikbaar voor overleg. Dat zal voor de SO mogelijk ook gelden. Soms wordt het ingewikkelder als er ook nog een neuroloog of klinisch geriater een deel van de behandeling doet. Dit vraagt om nog meer afstemming in communicatie. Vertraging voor cliënt. Voorbeeld 5. Veel cliënten hebben vragen of wensen over euthanasie. Zij weten vaak niet bij wie ze aan moeten kloppen. Huisarts en SO kunnen verschillende visies en meningen hebben die ze niet afstemmen en/of naar de cliënt toe uitdragen. Dit is onduidelijk voor de cliënt, voelt zich in de steek gelaten. Moraal: goede communicatie is essentieel!
Sluit de hulp aan op wensen en behoeften van mensen met dementie en hun mantelzorgers?
Grootste problemen voor mantelzorgers Bron: dementiemonitor mantelzorg
• 75% Omgaan met gedragsverandering patiënt; vooral tegenwerking • 77%: Weerstand tegen opname naaste in zorginstelling • 46%: Het is te veel
Mantelzorgers oordelen negatief over: 1. Diagnostiek: grote regionale variatie In 2/3 van de regio’s vindt 1 op 5 mantelzorgers dat de huisarts niet of niet snel genoeg doorverwijst Het stellen van de diagnose duurt gemiddeld 14 maanden 2. Afstemming tussen zorgverleners in 2/3 van de regio’s ervaart 1 op de 5 mantelzorgers onvoldoende afstemming tussen hun zorgverleners 3. Crisishulp: niet tijdig ingezet
Top drie voor mantelzorgers (3e dementiemonitor in 2011)
Casemanagement Informatievoorziening en voorlichting Activiteiten zoals dagopvang
Zorgstandaard dementie
1. Bijna vastgesteld: - op een haar na, - laatste gesprekken Kwaliteitsinstituut, - tekst blijft ongewijzigd. 2. Aansluiting op multidisciplinaire richtlijn dementie van medisch specialisten eind 2013
Integrale zorg (Zorgstandaard dementie)
Info voor publiek Signaleren & actief verwijzen
WMO-loket Huisarts Casefinding
Ziekte & zorg diagnostiek Zorgplan
Multi – discipli nair team
Behandeling Begeleiding Steun Huish.zorg en hulp bij ADL Activiteiten
Respijthulp Crisishulp Aangepast wonen
Casemanagement en zorgplan Controle & management; indicatoren, taken, bevoegdheden Criteria voor goed ketenmanagement
Effecten mensen met dementie en mantelzorgers
Casemanagement bij dementie 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Bied continuïteit vanaf start diagnostisch traject tot einde, geen ‘overdracht’. Stimuleer zorgweigeraars / bemoeizorg. Combineer trajectbegeleiding en persoonlijke hulpverlening. Werk samen met een multidisciplinair team. Werk samen met huisarts. Houd korte lijnen in dementieketen. Wees onafhankelijk. Competent: HBO plus speciale opleiding.
Zie ‘Zorgstandaard Dementie’ 22 mei 2013 Staatssecretaris: ik kijk of structurele financiering geregeld kan worden in kader van aanspraak wijkverpleging thuis.
Veel professionals willen wel casemanager zijn
Implementatie Zorgstandaard gaat door 1. Uitwerken van zorgstandaard per regio, per dementieketen 2. Uitbreiding reikwijdte naar meer dan 400 gemeenten • VNG-adviesgroep wil dat VNG gebruik zorgstandaard stimuleert. • Staatssecretaris wil dementie als pilot in transitie van AWBZ naar WMO
Zorgstandaard (ZSD) en dementieketens Dementie is pilot van Kwaliteitsinstituut in oprichting Uitvoering pilot: Alzheimer Nederland met Vilans in 9 dementieketens Ketens die meedoen in 2013: Zaanstreek Waterland, Zuid Kennemerland, Midden Kennemerland, Westelijke Mijnstreek, Haaglanden, Noord Limburg, Noordelijke Maasvallei, Liemers, Dementienetwerk Breda e.o. Wat gaan we doen? •
Van zorgstandaard naar zorgprogramma: wat
hoe en wie
•
via regionale werkplaatsen met aanbieders, financiers en Alzheimer Nederland
•
met ondersteuning in het proces en met voorbeelden van Vilans
Dementievriendelijke gemeenschap voorbeeld: gemeente Bladel
1. Kies een straat waar veel ouderen winkelen 2. Werk samen en via lokale ondernemers 3. Zoek sleutelfiguren met dementie in familie 4. Informeer ondernemers over wat te doen
Nodig van u: 1. 2. 3. 4. 5.
Gebruik de zorgstandaard Werk samen: in de buurt, met gemeenten en in dementieketens Ontwikkel casemanagement in en met gemeenten Interventies om mantelzorgers beter te coachen bij gedragsproblemen Start in de buurt centra met casemanagement, activiteiten, informatie en zorg bij dementie (1:50.000) 6. Meer activiteiten voor mensen met dementie 7. Tijdige signalering en diagnose: • scholing vroegsignalering • duidelijke route per dementieketen voor verwijzing en diagnostiek 8. Homebased: ga als specialist naar de mensen toe.
Meer weten? www.alzheimer-nederland.nl
[email protected] @juliemeerveld
