20060623 - 1
‘Thuis in de Stad’-prijs 2011 Inschrijvingsformulier Digitaal opsturen naar
[email protected] U krijgt een ontvangstmelding
Waarvoor dient dit formulier? Met dit formulier dingt u mee naar de ‘Thuis in de Stad’-prijs 2011, U kunt per stad één, twee of drie projecten indienen. Gebruik voor ieder ingediend stadsproject een nieuw formulier. Aan wie bezorgt u dit formulier? Verstuur dit formulier voor 10 oktober 2011 om 17.00 uur online naar
[email protected] Waar vindt u meer informatie? U vindt meer informatie op onze website thuisindestad.be. Gegevens van de stad die het project indient 1 Vul hieronder de naam in van de stad die het project indient. De stad Hasselt dient het project in: ‘de tuin van de smaak’ , een zelfoogsttuin voor Hasselaren
Gegevens van de contactpersoon van het project 2 Vul hieronder de gegevens in van de contactpersoon van het project. voornaam en achternaam Hilde Pootemans functie Milieuambtenaar straat en nummer Groenplein 1 postnummer en gemeente 3500 HASSELT telefoon 011-239331 faxnummer 011-223363 e-mailadres
[email protected] Gegevens van het project 3 Vul hieronder de gegevens in van het project. naam Zelfoogsttuin: TUIN VAN DE SMAAK startdatum
dag
1
6
maand
einddatum
dag
?
?
maand ?
0 2 ?
naam van de partners De Wroeter vzw Siegersveldstraat 36, 3500 Hasselt
naam van de coördinator Jos Santermans budget 52.940
euro
jaar
2
0 1
jaar
? ?
?
1 ? Doel is dit project een aantal jaren verder te zetten en zelfs uit te breiden tot 250 klanten
‘Thuis in de Stad’-prijs 2011 - Pagina 2 van 6
4 Geef hieronder een korte beschrijving van het project. Het project moet al gerealiseerd zijn of moet zo ver gevorderd zijn dat het op zijn waarde en effectiviteit beoordeeld kan worden Het mag op 10 oktober 2011 niet meer dan twee jaar geleden gerealiseerd zijn.
Invalshoek: Als je in de stad woont zijn verse lokaal geteelde groenten en fruit niet zo gemakkelijk te vinden. We dromen wel eens van een eigen moestuin, maar we hebben er de plaats, de tijd of de kennis niet voor. Toch sluimert er bij vele inwoners van de stad het verlangen naar een sterkere band met de natuur en gezonde voeding. Mensen die in de stad wonen, willen hun kinderen ook laten zien hoe boontjes groeien en dat er in de winter geen aardbeitjes zijn, ook al liggen ze in de winkel. De voedselketen is erg anoniem geworden. In onze verstedelijkte omgeving hebben we vaak geen idee waar de producten op ons bord vandaan komen. Toch interesseert het ons! Concept: Om mensen uit de stad te betrekken bij biologische landbouw werd gedacht aan een zelfoogsttuin. Een zelfoogsttuin is een veld waar groenten en fruit geteeld worden door een producent, maar waar de consument zelf kan gaan oogsten. Hierdoor komen klant en boer in direct contact met elkaar. Het concept is niet nieuw. Zelfoogstboerderijen bestaan al langer in de verenigde Staten en in Japan. In Leuven is dit een groot succes bij boer Tom Troonbeeckx. Dit is echter een zelfstandig initiatief zonder medewerking en inbreng van de stad. Een zelfoogsttuin heeft belangrijke voordelen. Je oogst dagverse producten, vol van smaak. Je eet gegarandeerd gezonde biologisch en lokaal geteelde groenten. Je leert veel bij over de natuur, haar rijkdommen, de seizoenen en over landbouw. Het project heeft ook een belangrijke educatieve waarde voor kinderen. Je komt in contact met andere klanten en de boeren. Je kan bij hen terecht met al je vragen. De tuin biedt een alternatief voor een industriële productiemethode die energieverslindend is en die een zware tol eist van het milieu. In ruil voor een jaarlijks bedrag – het oogstaandeel of lidgeld – mag je oogsten wat de tuin elke week opbrengt. Start: Arbeidscentrum de Wroeter vzw bleek de uitgelezen partner om een zelfoogsttuin in Hasselt te starten. De Wroeter is een vzw die werk biedt aan mensen in de sociale economie. Mensen die moeilijk een plek vinden op de gangbare arbeidsmarkt krijgen er een zinvolle plaats. De activiteiten van de Wroeter bestaan uit groenonderhoudswerken voor openbare besturen, biologische tuinbouw en verkoop van de producten. De ploeg die actief is in de tuinbouw is verantwoordelijk voor alle werkzaamheden (planten, zaaien, wieden, schoffelen, snoeien, oogst… en verkoop) De Wroeter liep zelf ook al met het idee om klant en boer met elkaar in contact te brengen. Een zelfoogsttuin zorgt immers voor integratie tussen de medewerkers en de klanten. Naast afzet via de bioveiling in Kampenhout (60%), 4 wekelijkse markten, de boerderijwinkel en een webwinkel is verdere diversificatie een must. Een zelfoogsttuin werkt bovendien met een voorafbetalingssysteem waardoor de financiële druk op de sociale werkplaats verminderd. Door een open boekhouding en directe inspraak weten de leden ook wat er met hun geld en hun voedselproductie gebeurt. Uitvoering: Na een uitgebreide communicatiecampagne en 2 succesvolle infoavonden, bleken er meer dan voldoende kandidaten te zijn om het project op te starten. We zijn gestart met 130 klanten en er is nog een wachtlijst van een 20 tal. Deze nieuwe kandidaten kunnen in het voorjaar van 2012 participeren. Binnen 2 jaar en na een positieve evaluatie wil het project doorgroeien naar 250 klanten. De groenten werden gezaaid en geplant door de medewerkers van de sociale werkplaats. De abonnees worden wekelijks via e-mail op de hoogte gehouden welke groenten mogen geoogst worden en welke hoeveelheid mag meegenomen worden. Er worden zelfs receptjes bijgevoegd. De tuin is alle dagen toegankelijk en bereikbaar. Er is een conciërge aanwezig die voor en na de werkuren en tijdens het weekend een oogje in het zeil houdt. Maar ook dan is de tuin bereikbaar voor de klanten. Er zijn geregeld bijeenkomsten van de abonnees. Er zijn bijvoorbeeld kookworkshops, barbecues, … waar mensen elkaar leren kennen en ervaring uitwisselen. Daarnaast zijn er gezamenlijke werkmomenten voor vrijwilligers, zoals de oogst van ajuin, pompoen en aardappelen .Hierdoor ontstaan vriendschappen tussen de deelnemers onderling, maar ook tussen de deelnemers en de werknemers van de sociale werkplaats. 5.
Beschrijf de rol van de stad in de realisatie van het ingediende project? De stad Hasselt speelde een heel belangrijke rol in de bekendmaking en de communicatie van het project. Een medewerkster van de milieudienst kreeg als specifieke taak De Wroeter hierbij ondersteuning te bieden. Concreet betekende dit het inrichten van 2 infoavonden, de opmaak van een brochure, een artikel in het gemeentelijke infoblad, de organisatie van een persconferentie, de organisatie van bezoeken aan de zelfoogsttuin. De Stad Hasselt betaalde 4 abonnementen van de zelfoogsttuin die uitgeloot werden onder de aanwezigen op de infoavonden.
‘Thuis in de Stad’-prijs 2011 - Pagina 3 van 6 De Stad Hasselt zorgt voor materiële ondersteuning, bijvoorbeeld het ter beschikking stellen van een werfkeet die dienst doet als ‘tuinhuisje’ De stad Hasselt presenteerde dit project op de beurs over maatschappelijk verantwoord ondernemen in Kortrijk en stelde hiervoor een dossier op om mee te dingen naar de MVO-award. De stad Hasselt zorgde voor de ‘zelfoogsttassen’, duurzame boodschappentassen die de deelnemers gebruiken om hun groenten te gaan oogsten.
6 Kruis hieronder de twee hoofdaspecten aan waarop het project betrekking heeft. de huisvesting in de stad de stedelijke ruimte de mobiliteit in de stad X het leefmilieu in de stad X de plaatselijke economie X de sociale cohesie in de stad de cultuurbeleving in de stad het democratisch besturen van de stad andere, namelijk:
7 Geef kort de karakteristieken weer, indien het project zich uitdrukkelijk richt tot een bepaalde buurt of doelgroep. De doelgroep is zeer heterogeen. Het is een bonte mix van jonge gezinnen, jong gepensioneerden, bedienden, arbeiders, zelfstandigen… Ze zijn wel allemaal zeer bewuste mensen die op zoek zijn naar gezonde voeding in hun buurt er hiervoor ook een inspanning willen doen en er de nodige tijd voor vrijmaken.
8 Wat zijn de beoogde effecten van het project? Inwoners van de stad worden terug bewust van het feit dat de groenten en fruit op hun bord ook lokaal en biologisch geteeld kunnen worden en hierdoor nauwelijks een milieubelasting hebben (weinig transport, geen verpakking, geen pesticiden) Inwoners van de stad rechtstreeks in contact brengen met een sociale werkplaats en de doelgroepmedewerkers zodat zij het belang … kunnen inzien van sociale economie en er respect voor opbrengen. Mensen laten beseffen wat er allemaal komt kijken bij eerlijke milieubewuste voedselproductie ( groenten en fruit zijn seizoensgebonden, de oogst kan mislukken, opbrengst is ook weersafhankelijk, …) en ze hieraan actief laten participeren. Mensen laten genieten van gezonde producten en hierdoor hun gezondheid verbeteren. In de USA krijgen mensen een fikse korting op hun private gezondheidsverzekering als ze lid zijn van een zelfoogsttuin omdat pertinent is aangetoond dat ze bewuster en gezonder leven en hierdoor ook minder beroep moeten doen op een tussenkomst van de ziekteverzekering.
9 In welke mate zijn de beoogde effecten van het project gerealiseerd? De abonnees van de zelfoogsttuin zijn heel erg enthousiast en tevreden. Ze spreken van ‘ de tuin van de overvloed’. De Wroeter heeft het vooropgestelde aantal van 120 abonnementen ruimschoots behaald en wil in de toekomst groeien naar 250 klanten. Er is aandacht en interesse voor lokaal geteelde biologische groenten en fruit én voor sociale economie. Er zijn vriendschappen ontstaan tussen de abonnees onderling en tussen de deelnemers en de doelgroepmedewerkers.
10 Op welke manier werden diverse beleidsdomeinen in het project geïntegreerd? Korte keten producten, fair trade in eigen buurt: inwoners ontdekken dat groenten niet van de andere kant van de wereld moeten komen, dat lokale producten niet duurder hoeven te zijn en dat ze hiermee een plaatselijk project steunen Sociale economie: het project verhoogt het draagvlak van de sociale werkplaats. Inwoners komen in rechtstreeks contact met de doelgroepmedewerkers en brengen hiervoor respect op. Dit project is een prachtig voorbeeld hoe een publieke overheid concreet kan samenwerken met een organisatie uit de sociale economie zonder dat er veel bureaucratie komt mee kijken en dat ook op zeer korte termijn tot zichtbare resultaten leidt. Daarbij komt nog dat de investeringen relatief beperkt zijn. Biologische gewassen zonder sproeistoffen: mensen ontdekken dat sproeistoffen niet noodzakelijk zijn en dat ecologische teelt beter is voor het milieu Sociale cohesie: mensen van alle leeftijden, rangen en standen leren elkaar kennen in de tuin en tijdens de ontmoetingsmomenten.
‘Thuis in de Stad’-prijs 2011 - Pagina 4 van 6
11 In welke mate is het project innoverend en draagt het bij tot stedelijkheid? Mensen die in de stad wonen en geen tijd of geen plaats hebben voor een eigen groentetuin, kunnen nu toch genieten van het zelf oogsten van groenten Hasselaren die in de verstedelijkte kern van de stad wonen ontdekken dat het platteland op fietsafstand van hun deur ligt en dat ze er op een actieve manier kunnen in vertoeven en er ook letterlijk de vruchten van plukken. Stedelingen krijgen de kans rechtstreeks betrokken te worden bij landbouw en groenteteelt. Het project schept – via een gedeelde interesse- kansen op ontmoetingen en vriendschappen tussen mensen die elkaar anders niet zouden kennen. De concrete samenwerking tussen een openbaar bestuur en een sociale werkplaats is op zich innoverend. Elke partner brengt zijn expertise in doet de dingen waar hij goed in is. Dit leidt ontegensprekelijk tot een ‘win-win’ situatie.
12 Beschrijf waarom en op welke wijze dit project inspirerend kan zijn voor andere projecten? Een gezamenlijk project waar men individueel aan kan deelnemen, dat toch kansen schept om anderen te leren kennen via een gedeelde interesse. Dit project gaat zeker navolging krijgen bij andere sociale werkplaatsen. SWP’s van Gent, Aalst en Leuven zijn al op bezoek geweest en willen in de toekomst een soortgelijk project opstarten in samenwerking met hun gemeente. De lage toetredingsdrempel is een sterk punt , mensen kunnen na betaling van een voorschot direct participeren en genieten van biologische groenten en fruit. De lage investeringskost maakt dit project ook haalbaar op andere plaatsen.
13 Op welke wijze werd de bevolking betrokken bij de voorbereiding en de realisatie van het project? Via uitgebreide infoavonden. In totaal waren er een 150 personen aanwezig op de 2 infoavonden. Via een informatieve folder. Deze werd op tal van publieke plaatsen verspreid. Via plaatsbezoeken Via het gemeentelijk info blad. Hierdoor konden alle Hasselaren kennismaken met het nieuwe initiatief.
14 Wie waren de betrokken partners en wat was hun rol en aandeel in het project? Geef aan of het om een horizontaal ( publiek – publiek; publiek – privé) of verticaal (federale, regionale, lokale overheden) partnerschap gaat.
De betrokken partners zijn de stad Hasselt en sociale werkplaats de Wroeter. De stad Hasselt heeft voor tal van faciliteiten en logistieke ondersteuning gezorgd. De Wroeter is de concrete uitvoerder en overlegt regelmatig met de milieudienst van de stad.
15 Hoe werd het project bekendgemaakt? Via de media (radio, TV, kranten). Op de gezamenlijke persconferentie waren zowel de regionale TV, Radio 2 als de regionale kranten aanwezig. Via een folder, deze werd in groot Hasselt verspreid. Via het gemeentelijk infoblad. Dit wordt deur aan deur bedeeld in gans Hasselt. Via enthousiaste mond-tot-mond reclame Via de websites www.hasselt.be en www.tuinvandesmaak.be
16 Vermeld hieronder eventuele andere elementen die uw kandidatuur kunnen ondersteunen, bijvoorbeeld een onafhankelijke evaluatie van het project. Het project werd zowel door de Vlaamse overheid als door de Provincie Limburg erkend als innoverend. Vlaams Min. Van Sociale Economie erkende het als innovatieproject en kende hiervoor een uitbreiding van de sociale werkplaats toe. De provincie Limburg erkende het project als ‘ Klein, duurzaam project’ .
17 Omschrijf hieronder waarvoor u de geldprijs eventueel zult gebruiken. De bouw van een tuinhuisje en een buitenkeuken, waar de klanten samen zouden kunnen koken. Logistieke ondersteuning Sponsoren van kookworkshops De verdere uitbreiding van de tuin naar 250 klanten
‘Thuis in de Stad’-prijs 2011 - Pagina 5 van 6
Bijlage 1: Folder
Achterkant
Voorkant
‘Thuis in de Stad’-prijs 2011 - Pagina 6 van 6
Binnenkant
