This could be Rotterdam, or anywhere, Liverpool or Rome > 18 World Schools Debating Championships > 20

apPARENTly

This could be Rotterdam, or anywhere, Liverpool or Rome… > 18 World Schools Debating Championships > 20

Cultuur en onderwijs Normen? >6

Rotterdam & Architecture now and in the past > 15

Dutchness through foreign eyes > 24

Ouderkrant Wolfert TTO | nummer 41 | maart 2013

apPARENTly

Colofon Colofon

Schoolleiding Wolfert Tweetalig Schoolleiding Wolfert Tweetalig Algemeen telefoonnummer: (010) 890 77 00 Algemeen telefoonnummer: e-mailadres: [email protected] Algemeen (010) 890 77 00 Algemeen e-mailadres: [email protected] Website: www.wolfert.nl www.wolfert.nl/tweetalig Arnold Koot, locatiedirecteur Arnold Koot, locatiedirecteur E-mail: [email protected] E [email protected] René de Jong, coördinator ttO 5-6 Maremca Damen, teamleider Tweetalig Vwo 3 & 4 E-mail: [email protected] E [email protected] Maremca Damen, coördinator ttO 3-4 E-mail:van [email protected] Niek Maaren, teamleider Tweetalig Havo 4 & 5 E [email protected] Jenny Koot-Martijns, coördinator ttO 1-2 E-mail: [email protected] teamleider Tweetalig Vwo 1 & 2 Jenny Koot-Martijns, E [email protected]

apPARENTly is de nieuwsbrief voor ouders van leerlingen

Colofon van Wolfert Tweetalig en andere belangstellenden.

Verschijnt twee maal per jaar. De redactieisbestaat uit ouders vanouders TTO van leerlingen. apPARENTly de nieuwsbrief voor leerlingen van Wolfert Tweetalig en andere belangstellenden. Redactie Verschijnt twee maal per jaar. Redactieleden De redactie bestaat uit ouders van TTO leerlingen. Mike Besijn, [email protected] Johan Poel, [email protected] Redactie Jeroen Roffel, [email protected] Redactieleden Estella van Straten, [email protected] Mike Besijn, [email protected] Lay-out Johan Poel, Estella [email protected] Straten Deirdre M. Donoghue [email protected] JanMedewerkers Varossieau, [email protected] Luc van Vlokhoven Maaike Stuart Fons Schuurmans Simone Dolk Emilie de Block Eva Stoffels Nellie Pelkmans

Anne Voorn, teamleider Tweetalig Havo 1 t/m 3 E [email protected] Wendy Groen, teamleider Tweetalig Vwo 5 & 6 E [email protected]

apPARENTly wordt gedrukt bij Graféno in Rotterdam

apPARENTly wordt gedrukt bij Twigt in Waddinxveen

Bestuur oudervereniging Wolfert Tweetalig

Voorzitter Rolf van Baarle (TVWO 5) T (010) 529 04 25 Bestuur oudervereniging E [email protected] Voorzitter/ MR Christa Koets (Anlei) Penningmeester T (010) 244 02 11 6) Dirk de Jong (VWO M 06 06 53 53 78 11 17 M 60 87 35 E [email protected] E [email protected] Redactielid apPaRently Secretaris Mike Besijn (TVWO 2) Agnes Bakx-Termeer (Nina, T (010) 422 04 18 en Amy) M 06 30 98 74 73 T 0180 61 25 51 E [email protected] M 06 34 68 64 90 E [email protected] Commissie Ouderinzet Agnes Bakx (TVWO 2) Redactielid apPARENTly M 06 40 38 11 61 E [email protected] Mike Besijn (Emma) T (010) 422 04 18 M 06 30 98 74 73 E [email protected]

Overige leden Artie Vink (TVWO 5) T (010) 512 08 41 Wolfert Tweetalig M 06 23 10 95 79 E [email protected] Commissie ouder inzet Heleen Schipper Pien van der Plas Mandy Sneep (TVWO 4) T (010) 434 29 83 EMR [email protected] Gabrielle Franses (Tobias) T (010) 529 08 41 Ronald Wouts (TVW 4) M 06 34 20 34 40 T (010) 436 92 51 E [email protected] M 06 53 93 01 24 E [email protected] Joan Nunnely Overigedeleden Ester Bruine (TVWO 2&5) (Enya en Myron) TRonald (010)Wouts 422 51 45 M 06 23 22 97 69 T (010) 436 92 51 EM [email protected] 06 53 93 01 24 E [email protected]

2

Mieke Hartwig (TVWO 6 & THAVO 3) T (010) 418 83 23 M 06 21 85 31 40 de Bruine (Steven en E Ester [email protected] Learieke) T (010) 422 51 45 M 06 23 22 97 69 E [email protected] Nora van der Steen (Jago, T1C) M 06 21 76 45 82 E [email protected] Anita Oosting Marion Seiffers Dresia Ben Jeddi

INHOUD Je wilt toch het beste voor je kind? Van de Redactie

Van de Redactie Onderwijs & ontwikkeling

Cultuur en onderwijs Normen? SSAT Conference Bi-and more Lingual Lezing Ted van Lieshout

4

4 5

5 6

6 10 12 13

Onders aan de slag

14

Brugmeisje af

14

Cultuur & sport

15

Rotterdam & Architecture now and in the past: This could be Rotterdam, or anywhere, Liverpool or Rome… World Schools Debating Championships What the British Say, including insults, ancient and modern Dutchness through foreign eyes The Poetry Page / A (grand) Parent. The Poetry Page / Shakespeare

15 18 20 22 24 26 27

apPARENTly

Van de Voorzitter

Van de Voorzitter

Je wilt toch het beste voor je kind? The United Nations of Wolfert

A W

fgelopen november was er weer de jaarlijkse Wolfert­lezing, deze keerithmetanals titel: “de norm is economic crisis, een zeven”.that Verderop remains inonApparently the front kunt u hierpages meer over Wat mij and lezen. decreases our in de lezing erg aansprak is degas positieve wealth, while greenhouse levels, insteek. Alle kinderen hebben talenten, temperatures and sea levels keep rising andin wars terror Iraq and zijn goed één ofoneen paar in vakken. Laafghanistan that continue for at least ten we ze aanmoedigen om die vakkena few ook morevolledig years, te theonderzoeken world our parents dan en ze and we created is hardly something to stimuleren om daar voor te werken. Het proudly pass on to our children. is toch heel leuk als je van iets goeds iets beters kan maken?

En wat betekent dat voor ons als ouders?

somewhere abroad. Of course the well known Romania project qualifies, but Wolfert, always being progressive, added a teaching project in Mumbai. ten students had a very intense experience teaching youngsters in the slums and have a - once in a lifetime- chance to experience the life of less fortunate children.

Zoals ze ooit hebben essaryweand always with aangemoedigd one common om te lereneven praten, te leren fietsen,the of objective: further improving mooie maken, zou nu quality tekeningen of Wolfert teeducation and het of the leuk zijn als onze zoon essay communication abouteen it, prachtig with, among schrijft literatuur, onze dochmany over otherEngelse results, a historically low andeen spectacularly decreased number bij of ter experimentele proefopstelling classes being cancelled. scheikunde maakt die de docent verbluft, with the againeen further develoftogether wanneer onze kinderen geschiedeoped international orientation, we hope nis werkstuk maken wat ‘zo in de krant this brings us a small step closer to the kan’. Zodat ze net zo trots zijn op een first Wolfert Un Secretary or schoolvak als toen ze voor hetGeneral, eerst met at least to some of our children repairing “losse handen” konden fietsen.

Model United Nations Looking at these interesting and chalImagine our children were born in af- lenging projects, I wonder who of our ghanistan. theyoverweegt attend school? population will be found the world we leave them. Het WolfertWould Tweetalig om een current pilot teWolfert zijn voor as a aanpak. boy, there is a chance they would, working United nations projectswel in, dat wij betrokken moeten zijn bij schoolDat betekent deze Waarbij onze pubers gestimuleerd gaanin­worden for the girls there is a fair chance they let’s say, 25 years from now. Rolf van Baarle vakken en de school. In het bestuur van de oudervereniging om voor alle vakken voldoende te staan en in de vakken of wouldn’t. Would they be taliban terroraround the time you read this the fourth voorzitter Oudervereniging Wolfert hebben we er daarom met de schoolleiding over gehad hoe onderdelen die hen liggen beter te worden (met hogere ­ ists (at seventeen, I heard they are very graders have their first Un experience, we betrokkenheid van ouders bij het leren op school meer cijfers).Daarbij wordt ook een norm gesteld: gemiddeld moet well capable to kill someone), would playing the Model United nations for kunnen faciliteren en stimuleren. Zodat het in de mentor er een zeven op het eindrapport staan. Gebruik maken van they be supporting the western military two days, negotiating CO2 emission levgesprekken en op de tafeltjesavond gaat over de talenten van intrinsieke ( dat waar je goed in bent) en extrinsieke motivatie forces or would they perhaps be refu- els or the fate of political refugees and kinderen en niet alleen over de onvoldoendes, zodat we (de zeven norm) geeft, stellen de pedagogen, het meeste effect motions. For the gees fleeing the country on a boat to writing resolutions andonze op its learning kunnen zien welke uitdagingen ze hebben, en bij pubers die nog zo heel veel andere dingen te doen hebben. australia (and being held on Christmas third consecutive year this is facilitated op de ouderavonden met andere ouders uitwisselen hoe we by Wolfert teaching staff, but organised Island). onze pubers kunnen stimuleren en prikkelen. Zodat we vaak Voor de school, de docenten enchildren onze kinderen by a betekent group of dit fifth graders, preparing thinking about this I am glad my als trotse ouders, nog wel wat. Pubers en docenten gaan met elkaar een gesprek were born in our tiny democratic country the issues being discussed, planning the maar soms als bezorgde ouders, met de kunnen voeren ze goed in zijn enlike waar schedules docenten denken and acting docenten as Secretary Gen-overleggen hoe we thuis kunnen helpen en and evenover the waar intolerance of someone wat er op school werkt. dat meer mogelijk is . Niet het now. opplussen de 5,5 eralnaar or Chair of ais Committee. G. er Wilders seems unimportant dan het onderwerp maar het benoemen waar mogelijk Withhetsuch an international program, dat school en ouders elkaar daar beter in kunnen isInternational om een 8 of 9Orientation te gaan halen en wat ze daarvoor specifiek maybe one day, one ofWe ourdenken dear adolesversterken, en zijn op zoek naar goede ideeën daarvoor. moeten doen. wordenjuveniles leuke gesprekken voorwill onze soms to be qualify a real secretary Meanwhile ourDatWolfert con- cents tinue theirkinderen. international orientation and general or, in another role, be involved onzekere have their standard travel program to improving the world. Denkt u met ons mee? the bestuur United Kingdom, Scotland or Ireland, Als van de oudervereniging staan we positief tegenof course this isChrista not why we sent Germany or Spain and even to Limburg. Koets over deze ideeën en zijn we in gesprek met Well, de schoolleiding them to Wolfert, but our school man-oudervereniging tweetalig and on top of this, our second and Voorzitter bestuur over de mogelijkheden voor invoering. third graders get a chance to experience agement, still very much involved in the the future trade and industrial capital of further life’s and careers of former Wolfert students, would certainly be proud. the world: Shanghai. With this school management team the current fifth graders are the first group having the privilege (and for some: we, as parent support group, also this obligation) to perform social/community year had very fruitful meetings, always service, either in their own village or respectful, positively critical when nec4

Van de redaCtie

Sandra Langenberg: Afscheid in betrokkenheid Van de Redactie:

N V

a jarenlang als eind redacteur inspireerde groep mensen samen te voor het blad apPaRently te komen en een avond te brainstormen anhebben alles gebeurt er weer in geeft de wereld, van het sociale on-van koffie en lekkers. gefunctioneerd onder genot rust tot politieke onrust en combinaties daarvan. Bij Sandra Langenberg het stokje door Die redactieavonden rouleerden, dus mijn laatste bezoek aan de eilandstaat Bahrein aan anderen. zo kwam je in weldeeen keer bij iedereen Perzische Golf of zoals volgens sommigen Arabische Golf, Een interview waarin Sandra zich de thuis. was het in deover pershet weer onrustig, het landTenslotte zelf mindervond dan ik het steeds heel uitspreekt belang vaninons voorspeld, neemt wegeen dat duidelijk er toch iets aan de hand is.om te zien met welke ‘ouder’blad. Ze niet geeft motiverend beeld van betrokkenheid bij school –soms echt razend interessante of men dan op zijnwe beurt ook weer een prijs voor. Een prijs die bij Hoe het ook zij, men doorgaan met het dagelijks leven, onderwerpen en blad, alsmede de blijft nodige informavernieuwende– tie over het werk en de direct beonshoe minder hoog zal zijn door de eerder omschreven relaxte ook in Bahrain, men blijft geld uitgeven, investeren, plannen en weer uitkwamen, sommige trokkenen, methetaandacht zowel vandiedemen redactieleden erin slaagden houding. maken, kortom leven eenvoor invulling te geven noodSandra Langenberg leerlingen alsBij docenten. daar een smeuïg zakelijk acht. mijn laatste bezoek aan andere klanten in verhaal van te mainziens interview ken. Mijnhet rolleven in het geheel wasnaar er een leerlingen stukjes ik Als men het Oosten blijft geschreven kijken dan ziet men vind indrukdeOns regio is het een al niet anders; met overalbeis men bezig langwekkende standpunten voor bij van de puntjes op de i zetten (soms vaak nog het allerleukst! Dat heeft wekkende architectuur, ambitieuze plannen gegoten in staal invulling te geven, al dan niet professioneel. Op het gebied de school betrokken ;-) ),van de lay-out consequent hoogstwaarschijnlijk veel tedoet maken en glas. De noodzakelijkheid van al die investeringen hier van professionaliteit trefouders. ik nogal verschillen letterlijk aan, te weten door te voeren en hier en daar zaken met het feit dat ik zelf docent (Engels, en daar nogal eens vragen opkomen, vooral als regelmatige zeer professioneel tot totaal niet. In alle gevallen gaat het om Hoe langen ben je lid geweest beter te formuleren. Een bescheiden op een andere middelbare school) bezoeker van Dubai waar ik mijn verbazing over zoveel vertionderwijs initiatief. Onderwijsvan kande worden geboden door redactie van apPARENTly? rol dus eigenlijk. ben, met leerlingen in deze leeftijdscale vierkante meters niet onder stoelen of banken kan schuionze onderwijs instellingen, ingesteld door onze overheid. Ik ben bij de redactie gekomen toen groep, haha! ven. Gezonde ambitie? Ik persoonlijk denk dat de Rotterdamse Initiatief is altijd iets persoonlijks, helaas niet altijd een vanmijn zoon in de brugklas zat (nu zit hij Heb je de formule, zijnde een blad term, doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg, daar wel zelfsprekendheid in onze “ver ontwikkelde” maatschappij. Het in 6 TVWO). Op een van de eerste van ouders voor ouders, belangrijk Betrokkenheid is belangrijk voor eens uitgelegd mag worden. werken voor je geld is niet vanzelfsprekend meer, het werken ouderavonden vroeg de school men- gevonden? zowel ouders als professioneel vanuit een verantwoording voor de maatschappij in de meest sen voor de apPaRently en het leek Ik denk dat het hebben van een blad betrokkenen, heeft apPARENTly Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg is in dit kader ook brede zin van het woord al helemaal niet meer. Hier is inmidmij een leuke manier om betrokken als de apPaRently een groot goed is. daarin kunnen voorzien? toepasselijk; Rotterdam als poort naar Europa is een stad dels wel iets van een kentering merkbaar; gewoon iets studete worden bij wat er zich op school Als lezer weet je datwel andere ouders Naar mijn idee is apPaRently één van van ontwikkeling, wel “gewoon”om de betrokkenren omdat men het toch niet weet, en de keuze “wel” leuk speelt. zich intensief met de kopij bemoeidmaar dedan instrumenten vindt is niet meer worden eisen die door hebben. Dat geeft heid van ouders en de affiniteit van Ik gaf me op omeenvoudig, ‘hand- enerspandienofgesteld deze geschreven wordt natuurlijk vorm in horizontale de verharde maatschappij onontkoombaar worden opgelegd, sten te verrichten’ voor de redactie. een bepaald gevoel De vanpoort betrokkenouders metgegeven de schoolleiding en vierdometers, van de centen Maasvlakte tot daar waar de Lek begint. of weikhet nu niet leuk kon vinden of niet. Wat toen vermoeden, was heid, dat minder zoukante bestaan als uiten andersom, te vergroten. De ontwikkeling architectuur, welmiddel. en niet dat kort nadat ik was ‘toegetreden’ sluitend vanuit de schooldirectie zouin infrastructuur Maar het en is niet het enige naar Nederlandse maatstaven. Daarveel wil andere ik het graag verder Scholieren over de hele en wat opvaleen grootvindt deel men van ook de redactie het wereld worden bericht. Er zijn ook zaken die in deze uitgave ook nog over kunnen hebben, bijdragen. de architectuur in lend indien hield, men verre reizendemaakt vooris,gezien inclusief eind-zoals ondergetekende, daaraan Denkdie aan veel gevallen niet Nederlands aandoet en in heel veel gevallen isredacteur! dat de zgn.Ikachterstands culturen ben toen door haarop ophet gebied Kon jevan er onderzelf als ouder iets mee, een goede communicatie vanuit de sleeptouw genomen inenorme korte tijd in de ervaringen en wordt schoolhoop (deikregelmatig verschijnende duidelijkdelen wel, zoveel duidelijk in het artikel over wijs en vooral motivatieen een inhaalslag aanzin het van maken klaargestoomd omuithet stokje over te Singapore, vooral het schoolgevoel delen?verder opnieuwsbrief architectuur in dit blad. van mevrouw Damen is zijn. Jonge mensen bijvoorbeeld India, China en nemen alsook eindredacteur. Als ouder 2 kinderen op Wolfert daar een goed voorbeeld van), de inmiddels Vietnam werken hard, vervullen positiesmet in de Tweetalig heb ik altijd klasmooi die helpen op Van Champage glazen contactouders tot luifel lijkt mij per wel een voorbeeld internationale wereld van techniek, financiën, project ontwik- de apPaRently Wat vond je het leukste aan het met veel plezier gelezen, en daar ga ouderavonden, maar ook de betrokvan doe maar gewoon dan doe je gek genoeg; bent u al op het keling die wij in het Westen niet meer kunnen en willen invulwerk voor dit blad? ik straks hopelijk ook zekerStationsplein nog een geweest? kenheid die ouders en docenten zelf nieuwe len. Dit is een gebrek aan motivatie en vooral noodzaak van Het leuke aan zitting hebben in de aptijdje mee door! Gelukkig zit mijn tonen. Je kunt bijvoorbeeld een heel onze kant. Is gemakzucht het juiste woord? Waarschijnlijk wel. PaRently-redactie is dat je, zoals ik al dochter pas in 4TVWO, dus ik kan vruchtbaar contact hebben over je Best gewoon geworden en Toch is het niet allemaal kommer en kwel; ook jongeren hier dacht, meer betrokken bent bij aller- er nog zij zo’n met de mentor via de mail. Als tochgenieten. vet cool! (eenkind mens in de Westerse wereld zijn nog steeds initiatiefrijk, het2,5 metjaar van lei zaken rondom de school. Je wordt Ik hoop op die manier een beetje beide kanten zich daarvoor inspanmoet met zijn tijd meegaan iets minder dwang. Daarmee haal ik mijns inziens een belangals het ware gedwongen je daarin te op de hoogte te blijven van wat er nen, is dat een hoop waard. nietwaar). rijk onderdeel van de Westerse cultuur aan die ons op termijn verdiepen. op school speelt, maar vooral ook altijd zal doen overleven. Een teveel aan dwang, dit ziet men Verder is het gewoon erg gezellig van wat de leerlingen bezighoudt, Mike Besijn nogal eens in het Oosten, werkt averechts en daar betaalt Lees verder op blz 6 ->>> om van tijd tot tijd met een leuke, ge- want ik moet eerlijk zeggen: de door 5

onderwijs & ontwikkeling

Cultuur en onderwijs Normen? taties juist gevierd. Het blijkt dat deze aandacht voor uitstekende prestaties ook echt werkt om mensen in beweging te krijgen, niet bij de pakken neer te zitten en de wijde wereld in te trekken. Laten we het hier op deze plaats maar niet over politiek hebben bij het de wijde wereld in trekken, dan halen wij er weer heel andere discussies bij die niet ter zake doende zijn als het gaat over in Griekenland hetcultuur. strand gelegen, een eenvoudigeop 6-jes

Docenten Roza en Govers maken een eigen lesmethode:

‘We hebben het gewoon gedáán’

H D

et komt vaker dataldoe bekende 6-jesvoor cultuur jacenten ontevreden zijn over ren lang een heet discussie bestaande punt in hetlesmethodes. Nederlands Het ongevolg is dat docenten de lesmethoderwijs bestel. Zo zijn er meer bekende des zelf gaan aanvullen. materiaal discussie punten in onze Dat maatschappij, wordtdedan doorgaans aangeboden op zoals kwaliteit van onze zorg, de oulosse fotokopietjes. Niet echt handig, deren opvang, de daklozen opvang en want losse blaadjes hebben de neiging natuurlijk onze sociale cultuur. Allemaal zoek te raken. zaken waar wij ons als Nederlanders meer mee bezig lijken te houden dan Dat aanvullen deden docenten Neonze directe buren om over de rest van derlands Arthur Roza en Maaike de wereld maar te zwijgen. Govers in samenwerking met de andere leden van de vakgroep Ne-

Bij een interessante filosofische derlands ook. Zij vonden datdiscussie de gebij het Hillegonda vorige te maand bruikte methode debat Nederlands veel over het al dan niet voorbestemd zijn van herhaling bevatte en niet goed aanons doel het leven,wat onze invloed op ons sloot opindatgene gevraagd wordt eigen en eventuele gevolgen van op hetleven eindexamen. eigen persoonlijke keuzes ‘Je kunt het er of nietindividuele mee eens zijn, werd “wateindexamen vinden uw maar de eenvraag deelgesteld; van het is in de vorm van uit meerkeuzevragen filosofische collega’s China van deze en daar moet de leerlingen wel op discussie” moestjeuiteraard het antwoord voorbereiden,’ aldus Arthur Roza. schuldig blijven.

Al veelcultuur, langerdie leefde hetvan idee om vereen Onze uitgaat eigen eigen lesmethode samen te stellen in antwoordelijkheid, geschoeid op een de vakgroep Nederlands. Maar pas in Christelijke geschiedenis, vele lange, het afgelopen schooljaar werdstrijd beslodonkere jaren van Godsdienst in ten het ook echt te doen. de lagen landen en Duitsland. Waarbij En nu liggen er drie kloeke delen: men de Godsdienststrijd in het Verenigd voor HAVO-4 en VWO-4 en VWOKoninkrijk niet moet onderschatten, die 5. Zo compleet mogelijk. De delen duurt in principe tot de dag van vandaag omvatten lezen, schrijven en literavoort in het stukje Noord Ierland. Korttuur. De onderdelen taal- en stijlfouom een duidelijk gedeelde geschiedenis ten, spelling en grammatica zijn er

niet in opgenomen, want is met onze buren en toch eendaarover andere oneen goed boekje voorhanden, getiderwijs cultuur hier dan bijvoorbeeld in teld Vlekkeloos nederlands. het Verenigd Koninkrijk of in Duitsland, ‘En anders werden drie delen te waar systemen in de die praktijk gebracht dik,’ zegt Maaike Govers. worden die veelal tot voorbeeld dienen. ‘Al jaren als geleden hebzijn ik dat het die er met Overtuigd wij allen perHans Ketelaar, inmiddels met pensisoonlijke vrijheid gedeeld met de peroen, over gehad om zelf een lesmesoonlijke verantwoordelijk voor eigen thode te maken, maar pas nu hebben leven ons een goed functionerende we de knoop doorgehakt en het gemaatschappij heeft opgeleverd waar wij woon gedáán!’ zegt Arthur Roza en dan ook nog een redelijk functionerend Maaike Govers knikt nadrukkelijk. sociaal system van kunnen onderhouden, wat Roza: ook weer discussie over past een Arthur ‘Het initiatief teveel of juist te weinig de gemoederen natuurlijk heel goed bij de ‘gratis’ goed blijft bezig houden. schoolboeken, zoals we die nu kennen. Een eigen methode is immers Hiermee kom ik op de kern zaak aanzienlijk goedkoper danvan eendeduur in Nederland; blijven wij over als die zaken schoolboek. teEnveelhet praten? het gewoonweg pastIs ook echt bij doen deze niet teveel de achtergrond school. Denaar schoolleiding staatgedrezeer positief ten opzichte van dit initiatief. ven, waardoor wij onszelf uiteindelijk We hadden er tijdens vorige te kort doen,hetongeacht eenhet bepaalde schooljaar wel regelmatig met Arnold politiek of sociale achtergrond met alle Koot over gehad, maar die na de overtuigingen die daar bij toen horen. vakantie op school kwam, vroeg hij verbaasd: wat doen Wij Nederlanders zij jullie al snelhier? met We de waren een week eerder op school, houding, “doe maar gewoon, dan doe je want de lesmethode moestboven natuural gek genoeg”. Steek je hoofd het lijk gedrukt worden. Arnold Koot maaiveld en hij wordt afgehakt, goed viel bijna van zijn stoel van verbazing: presterende leerlingen zijn al snel “raar”. wanneer hebben jullie dat voor elDit lijkt bij onze buren niet het geval. kaar gekregen?’ Arthur Roza heeft er bijna zijn hele In Amerika (toch een kind van Europa, al zomervakantie aan gewerkt. wordt dat steeds minder) worden pres‘Maar ik heb ook nog twee weken 6

hoor!’

Nederland en de nivellering, werkt dat Hoeveel uurin hebben jullie eraan wel? Dat is principe de vraag. Het besteed? feit dat de Aziatische tijgermoeder die Roza: ‘Ik heb geen zo idee. Maar ik vond het haar kinderen moeilijk mogelijk het zo leuk om te doen, dan maakt maakt en de lat hoger en hoger legt, niet het niet uit dat je er lang mee bezig werkt weten wij inmiddels ook wel. bent.’ Kan de lat niet iets hoger voor ons? Hoe kwamen jullie aan het al dat Kunnen wij niet iets ambitieuzer zijn en materiaal? iets minder bang voor prestaties ook ‘Een deel van het materiaal bestaat als onze kinderen in Die die zo gevoelige uit examenteksten. komen uit pubertijd zich een weg moeten vinden eindexamenbundels en die staan terichting toekomst in de maatschappij, genwoordig op internet. Je moet nahet gaat uiteindelijk om evenwicht. tuurlijk wel uitkijken of er copyright op teksten berust, maar dat is met Nogmaals deze de meeste tegen teksten dieachtergrond we vonden een op presentatie heren Michiel Wesinternet nietvan hetdegeval. tenberg, Ontwikkeling en Onderwijs Daarnaast is er veel materiaal in de methode opgenomen, dat in de Psycholoog aan de Universiteit vanloop Leider op devan Wolden jaren en deontwikkeld heer Jan vanis Driel het fert. We zijn natuurlijk ook speciaal ICLON (Interfacultair Centrum Leeravoor de methode materiaal gaan ontren Opleiding en Nascholing). wikkelen. De manier waarop we nu de De literatuurgeschiedenis beide heren waren op benaderen de Wolfert –oponder andere via literaire presenWoensdagavond 14 November j.l. taties – is nieuw. en spraken tegen de achtergrond zoals Als je metbeschreven; een nieuwebijmethode aan hierboven hun presende slag gaat, bekijk je automatisch ook taties gaat men ook uit van de brede kritisch het materiaal dat je al hebt en maatschappelijke discussie. Men ziet inde aanpak waar je voor gekozen hebt.’ derdaad aan de universiteit van Leiden Hoe zat het met de taakverdede nodige raakvlakken met de ontwikling? kelingen in China, het Verenigd konink‘Het lezen-gedeelte is van de

onderwijs & ontwikkeling

Docenten Roza en Govers maken een eigen lesmethode:

‘We hebben het gewoon gedáán’

H

et komt vaker voor dat docenten ontevreden zijn over bestaande lesmethodes. Het gevolg is dat docenten de lesmethodes zelf gaan aanvullen. Dat materiaal wordt dan doorgaans aangeboden op losse fotokopietjes. Niet echt handig, want losse blaadjes hebben de neiging zoek te raken. Dat aanvullen deden docenten Nederlands Arthur Roza en Maaike Govers in samenwerking met de andere leden van de vakgroep Nederlands ook. Zij vonden dat de gebruikte methode Nederlands te veel herhaling bevatte en niet goed aansloot op datgene wat gevraagd wordt op het eindexamen. ‘Je kunt het er niet mee eens zijn, maar een deel van het eindexamen is in de vorm van meerkeuzevragen en daar moet je de leerlingen wel op voorbereiden,’ aldus Arthur Roza. Al veel langer leefde het idee om een eigen lesmethode samen te stellen in de vakgroep Nederlands. Maar pas in het afgelopen schooljaar werd besloten het ook echt te doen. En nu liggen er drie kloeke delen: voor HAVO-4 en VWO-4 en VWO5. Zo compleet mogelijk. De delen omvatten lezen, schrijven en literatuur. De onderdelen taal- en stijlfouten, spelling en grammatica zijn er

niet in opgenomen, want daarover is een goed boekje voorhanden, getiteld Vlekkeloos nederlands. ‘En anders werden die drie delen te dik,’ zegt Maaike Govers. ‘Al jaren geleden heb ik het er met Hans Ketelaar, inmiddels met pensioen, over gehad om zelf een lesmethode te maken, maar pas nu hebben we de knoop doorgehakt en het gewoon gedáán!’ zegt Arthur Roza en Maaike Govers knikt nadrukkelijk. Arthur Roza: ‘Het initiatief past natuurlijk heel goed bij de ‘gratis’ schoolboeken, zoals we die nu kennen. Een eigen methode is immers aanzienlijk goedkoper dan een duur schoolboek. En het past ook echt bij deze school. De schoolleiding staat zeer positief ten opzichte van dit initiatief. We hadden het er tijdens het vorige schooljaar wel regelmatig met Arnold Koot over gehad, maar toen die na de vakantie op school kwam, vroeg hij verbaasd: wat doen jullie hier? We waren een week eerder op school, want de lesmethode moest natuurlijk gedrukt worden. Arnold Koot viel bijna van zijn stoel van verbazing: wanneer hebben jullie dat voor elkaar gekregen?’ Arthur Roza heeft er bijna zijn hele zomervakantie aan gewerkt. ‘Maar ik heb ook nog twee weken 7

in Griekenland op het strand gelegen, hoor!’ Hoeveel uur hebben jullie eraan besteed? Roza: ‘Ik heb geen idee. Maar ik vond het zo leuk om te doen, dan maakt het niet uit dat je er lang mee bezig bent.’ Hoe kwamen jullie aan het al dat materiaal? ‘Een deel van het materiaal bestaat uit examenteksten. Die komen uit eindexamenbundels en die staan tegenwoordig op internet. Je moet natuurlijk wel uitkijken of er copyright op teksten berust, maar dat is met de meeste teksten die we vonden op internet niet het geval. Daarnaast is er veel materiaal in de methode opgenomen, dat in de loop der jaren ontwikkeld is op de Wolfert. We zijn natuurlijk ook speciaal voor de methode materiaal gaan ontwikkelen. De manier waarop we nu de literatuurgeschiedenis benaderen – onder andere via literaire presentaties – is nieuw. Als je met een nieuwe methode aan de slag gaat, bekijk je automatisch ook kritisch het materiaal dat je al hebt en de aanpak waar je voor gekozen hebt.’ Hoe zat het met de taakverdeling? ‘Het lezen-gedeelte is van de

onderwijs & ontwikkeling sneeuwen. Belangrijk, aldus Westenberg, is dat de lat weliswaar hoger moet, maar de doelen dienen wel haalbaar te zijn. Aardig is dat dit duidelijke parallellen toont met de commerciële wereld, waar verkopers die een haalbaar doel moeten nastreven over het algemeen beter presteren dan collega’s die een te hoog doel krijgen voorgeschoteld.

Docenten Roza en Govers maken een eigen lesmethode: norm van hun kant in te gaan stellen, rijk (al jaren aan de top in het hoger als je klaar bent ben je klaar, je kan ook onderwijs) en de Verenigde Staten. Ook de boot missen, dit lijkt in de toekomst wordt een link gelegd naar onze Part geen keuze meer te zijn maar een gegeTime cultuur in de maatschappij, is deze ven. Al schrijvend moet ik aan Pink Floyd goed, voegt dit toe of is het juist een tedenken waar men op het monumentale ken van gemakzucht. En ik maar denken album Dark Side of the Moon, op het dat dit een ouderwetse houding betreft nummer Time, uitschreeuwt; “suddenly van aan zichzelf denkende ondernemers; youin find, ten yearswant havedaarover gone behind maar nee ook in vaker het onderwijs blijkbaar et komt voor dat do- niet opgenomen, is you , no one told you when to run, een discussie punt; food for thought. centen ontevreden zijn over een goed boekje voorhanden, geti-you missed the starting gun”. In de jaren 60 bestaande lesmethodes. Het teld Vlekkeloos nederlands. wasanders men er blijkbaar meedelen bezig;tewij Ook belangrijk is het feitdedat het onder- ‘En gevolg is dat docenten lesmethowerden diealdrie lijken vrijMaaike laat te Govers. zijn. wijs zeker Universiteiten) worden dik,’ des zelf(en gaan aanvullen. Dat materiaal zegt afgerekend op marktaandeel, op input wordt dan doorgaans aangeboden op ‘Al jaren geleden heb ik het er met losse fotokopietjes. echt handig, Ketelaar, inmiddels metvanpensiInteressant in de presentatie Michiel en output; is men Niet de kwaliteit verge- Hans want hebben de neiging over gehad zelf een lesmeWestenberg wasom te horen: data onderten?losse Is de blaadjes Nederlandse cultuur weer rijp oen, zoek te raken. thode te maken, maar pas nu hebben zoek heeft uitgewezen dat wat leerlingen voor kwaliteit? wegelukkig de knoop en maakt het ge-dat dan doorgehakt wel ongelukkig Dat aanvullen deden docenten Newoon gedáán!’ zegt Arthur Roza geldt ook voor leraren. Volgens de en heer Over één ding zijn de heren het eens; derlands Arthur Roza en Maaike Maaike Goversgaat knikt Westenberg hetnadrukkelijk. uiteindelijk aalleen werklust en wil is duidelijk aanwezig in Govers in samenwerking de maar om de persoonlijke ontwikkeling Nederland, men is gelukkig met ambitieus. andere leden van de vakgroep Nepast in van de Roza: leerling ‘Het in een initiatief unieke periode Hoe dit nu in te passen bij competitieve Arthur derlands ook. Zij vonden dat de genatuurlijk heel goed bij de ‘gratis’ zijn/haar leven. Daarnaast gaat het ook instituten is de vraag. bruikte methode Nederlands te veel schoolboeken, zoals we die nu kenheel eenvoudig om een persoonlijke herhaling bevatte en niet goed aan- nen. Een eigen methode is immers concurrentie positie in de maatschappij Welnu, hier over blijven praten is één sloot op datgene wat gevraagd wordt aanzienlijk goedkoper dan een duur via een ambitieuze voorbereiding op de optie, het blijft Nederland niet waar. op het eindexamen. schoolboek. toekomst. Ook kan men denken aan het overgaan ‘Je kunt het er niet mee eens zijn, En het past ook echt bij deze tot actie en niet meer over een 6-jes maar een deel van het eindexamen school. De schoolleiding staat zeer Door ten de uitdaging geeft spreken, over en nieuwe positief is cultuur in de vorm vanmaar meerkeuzevragen opzichteaan vanteditpakken initiatief. men de jonge mens de gelegenheid norm. De nieuwe norm wordt een 7. en daar moet je de leerlingen wel op We hadden het er tijdens het vorigeerachter te wel komen waar numet de echte inteGewoon invoeren wel zoRoza. snel mo- schooljaar voorbereiden,’ aldusen Arthur regelmatig Arnold resse ligt, dat lijkt in onze genivelleerde gelijk is de gedachte, universiteiten zul- Koot over gehad, maar toen die na de onderwijscultuur onder inhalenleefde in de het toekomst door Allen veelje langer idee om eende vakantie op schoolmomenteel kwam, vroeg hij te

‘We hebben het gewoon gedáán’

H

eigen lesmethode samen te stellen in de vakgroep Nederlands. Maar pas in het afgelopen schooljaar werd besloten het ook echt te doen. En nu liggen er drie kloeke delen: voor HAVO-4 en VWO-4 en VWO5. Zo compleet mogelijk. De delen omvatten lezen, schrijven en literatuur. De onderdelen taal- en stijlfouten, spelling en grammatica zijn er

verbaasd: wat doen jullie hier? We waren een week eerder op school, want de lesmethode moest natuurlijk gedrukt worden. Arnold Koot viel bijna van zijn stoel van verbazing: wanneer hebben jullie dat voor elkaar gekregen?’ Arthur Roza heeft er bijna zijn hele zomervakantie aan gewerkt. ‘Maar ik heb ook nog twee weken 8

Tijdens de discussie wordt de stelling “in iedere leerling schuilt een 8 of een 9” geponeerd.

Leerlingen dienen meer geholpen te worden metopzelf over het in Griekenland het bepalen strand gelegen, hoe en wat van hun studie; hier komt hoor!’ de leermotivatie om de hoek kijken, als extrinsieke waarde jullie de positieve Hoeveel uur hebben eraan en duidelijke norm, als intrinsieke waarden besteed? de autonomie, en het zelfverRoza: ‘Ik heb geeninteresse idee. Maar ik vond hettrouwen zo leukvan omdetejonge doen, dan maakt mens.

het niet uit dat je er lang mee bezig bent.’ Kortom; doel = talentontwikkeling, waarbij het gevaar van onzekerheid en Hoe kwamen aan het dat faalangst niet jullie onderschat mag al worden. materiaal? De school zal een actieve rol dienen ‘Een het materiaal bestaat en te deel spelenvan in gerichte ondersteuning uitbijles examenteksten. Die komen uit daar waar nodig in ondersteuning eindexamenbundels en die staan tevan academische vaardigheden, denk genwoordig op internet. Je moet naaan spreekbeurten op het juiste niveau, tuurlijk wel uitkijken of er copyright schrijfvaardigheid, dat soort zaken. op teksten berust, maar dat is met de meeste teksten die we vonden op Ook hier is weer een parallel te trekinternet niet het geval. ken met persoonlijke zeer praktische Daarnaast is er veel materiaal in de ervaringen; ga maar een binnen methode opgenomen, dat klas in de loop als volwassene en spreek de kinderen der jaren ontwikkeld is op de Wol-aan op We wat men interessant ook vindtspeciaal aan school fert. zijn natuurlijk of op het sportveld. Het verschil tussen voor de methode materiaal gaan onteen Nederlandse Middelbare wikkelen. De manier waarop school we nu en Britse kan niet duidelijker zij. In Nede een literatuurgeschiedenis benaderen derlandandere wordt via menliteraire getroffen door de – onder presenstilte– is dienieuw. op zo een moment over de taties klasjedaalt, nu probleemkinderen? Als met zijn eendit nieuwe methode aan de Dat slag kan gaat, bekijk jeniet! automatisch ook helemaal In Groot Brittankritisch het materiaal dat je al hebt en nië rollen de verhalen van de kinderen de als aanpak je voor hebt.’ ware waar het vanzelf je gekozen richting uit. Ik heb Hoe zat het met de taakverdewel eens horen zeggen dat alle Britten ling? acteurs zijn, tja dat kan ook. ‘Het lezen-gedeelte is van de

onderwijs & ontwikkeling Samengevat kunnen we heel beeldend stellen dat de leerlingen als een tulp gezien kunnen worden; Al wat men nodig heeft is Licht, Water en Mest.

Docenten Roza en Govers maken een eigen lesmethode: Na de presentaties leven er uiteraard Volgens Van Driel is het duidelijk dat de maatstaven rekbaar blijken te zijn. De wet van Posthumus zoals die bekend is in het onderwijs lijkt nog steeds te gelden. Deze wet beschouwt het beoordelingsgedrag van leraren. Ze stelt dat de leraren hun cijfers altijd onwillekeurig aanpassen aan het niveau van deingroep. De wetmatigheid wordt verniet opgenomen, want daarover is klaard doordat de leraar zijn lesniveau een goed boekje voorhanden, getiafstemt op denederlands. middengroep van de klas. teld Vlekkeloos Deze groep, ongeveer de helft vantede ‘En anders werden die drie delen klas, zal Maaike hij uiteindelijk belonen met een dik,’ zegt Govers. cijfer tussen zes enheb zeven. Een er kwart ‘Al jaren geleden ik het metzal Hans Ketelaar, inmiddels met pensieen onvoldoende halen, en een kwart oen, overeen gehad om zelfdan eendelesmebehaalt beter cijfer zeven.

de nodige vragen vanuit de zaal: Belangrijkste opmerkingen daarbij zijn nog dat voor de Wolfert de nieuwe norm als pilot project in het volgende schooljaar zal beginnen in de 1e klassen. Uiteraard blijft een 6 ook gewoon voldoende het zal alleen geen norm meer zijn. De truc is kinderen teop motiveren meer te doen in Griekenland het strand gelegen, dat alleen noodzakelijk, de beide heren hoor!’ kennen geen kinderen die niet ergens goed in zijn. Hoeveel uur hebben jullie eraan

‘We hebben het gewoon gedáán’ Vervolgens geeft de heer Jan van Driel een uiteenzetting van zijn bevindingen. Er is onderzoek gedaan naar de prestaties van leerlingen in de eerste twee klassenet op van dat Borselen. komtWolfert vaker voor do­Tijdenscenten het eerste jaar van het tweetalig ontevreden zijn over onderwijs is het duidelijk dat de prestabestaande lesmethodes. Het ties goed zijn,docenten de leerlingen staan onder gevolg is dat de lesmethodruk, wordt voor hetDat eerst tweetalig des zelfer gaan aanvullen. materiaal onderwijs gegeven enaangeboden de druk geeftopdat wordt dan doorgaans losse fotokopietjes. echt handig, de leerlingen erg Niet gemotiveerd beginwant blaadjes hebben de neiging nen,losse leidend tot een mooi resultaat met zoek te raken. thode te maken, maar pas nu hebben ­gemiddelden boven de 7. weVerder de knoop en Riel het getoontdoorgehakt de heer Van voorDat aanvullen deden docenten Newoon gedáán!’ zegt Arthur Roza en beelden uit de biologie, bijvoorbeeld Na het eerste jaar is het duidelijk dat de derlands Arthur Roza en Maaike Maaike Govers knikt nadrukkelijk. hoeveel lagen huid moet een tattoo leerlingen gewend zijn, het nieuwtje is er Govers in samenwerking met de af, met een 6 komt men er blijkbaar ook dringen voor een goed resultaat. Hoe andere leden van de zakken vakgroep Ne- Arthur Roza: ‘Hetindringen? initiatief past diep moet de naald wel. De gemiddelden inderdaad derlands ook. Zij vonden dat de genatuurlijk heel goed bij de ‘gratis’ tot onder de 7. bruikte methode Nederlands te veel schoolboeken, zoals we die nu kenEen hogere norm dient aan vele randherhaling bevatte en niet goed aan- nen. Een eigen methode is immers voorwaarden te voldoen, niet alleen vanDit onderzoek komt overeen met ervasloot op datgene wat gevraagd wordt aanzienlijk goedkoper dan een duur uit het kind maar juist ook in het onderringen op andere tweetalige scholen in op het eindexamen. schoolboek. wijs zelf. Hoe verhouden leerprestaties Nederland. ‘Je kunt het er niet mee eens zijn, En het past ook echt bij deze zich tot motivatie, hoe bereikt men een maar een deel van het eindexamen school. De schoolleiding staat zeer versterking van het academisch klimaat. studies inderdaad aan te positief is Verdere in de vorm vanlijken meerkeuzevragen ten opzichte van dit initiatief. Men zal zich moeten blijven afvragen hoe tonen dat resultaten door de onderwijsen daar moet je de leerlingen wel op We hadden het er tijdens het vorige men consequent kan blijven vorm sterk wordt beïnvloed. voorbereiden,’ aldus Arthur Roza. schooljaar wel regelmatig met evalueren, Arnold welke instrumenten staan docenten Koot over gehad, maar toen die na deen onderwijs ter beschikking. Al veel langer leefde het idee om een vakantie op besturen school kwam, vroeg hijDe nieuwe norm zal als jullie een nieuw eigen lesmethode samen te stellen in verbaasd: wat doen hier? project We consequent moeten worden gevolgd, de vakgroep Nederlands. Maar pas in waren een week eerder op school, ook de door scholen te moest blijven vergelijken. het afgelopen schooljaar werd beslo- want lesmethode natuurten het ook echt te doen. zal menworden. rekening Arnold moeten Koot houden lijkOok gedrukt En nu liggen er drie kloeke delen: vielmet bijna van zijn van van verbazing: kinderen diestoel de norm een 7 niet voor HAVO-4 en VWO-4 en VWO- wanneer hebben voor el-aan zullen halen, wat jullie is de dat boodschap 5. Zo compleet mogelijk. De delen kaar hen.gekregen?’ Men verwacht echter dat een meeromvatten lezen, schrijven en litera- Arthur Roza heeft mee er bijna zijn heleDe derheid gewoon zal kunnen. tuur. De onderdelen taal- en stijlfou- zomervakantie aan gewerkt. mens is al op jonge leeftijd een knokker.

H

ten, spelling en grammatica zijn er

‘Maar ik heb ook nog twee weken 9

besteed? De zaal lijkt even te gaan; Roza: ‘Ik heb geenlos idee. Maarerikwordt vondgehetvraagd, zo leuk om te doen, dan maakt waarom geen 8 als norm ?! Afijn hetterug niet naar uit dat je er lang bezig de realiteit gaatmee de discussie bent.’ weer verder over pedagogiek, aandacht voor leerlingen en leraren en de verHoe kwamen jullievan aan al dat antwoordelijkheid de het school. Kan er materiaal? sprake zijn van een tijdelijk effect, ligt het ‘Een deelvan van het materiaal bestaat gevaar devaluatie niet op de loer? uit examenteksten. Die komen uit eindexamenbundels diede staan teHet moge duidelijkenzijn: professiogenwoordig op internet. Je moet nanals in de zaal deze woensdag avond tuurlijk wel uitkijken of er copyright zijn ambitieus en hebben vertrouop teksten berust, maar dat is met wen in het project. Belangrijk daarin de meeste teksten die we vonden op is dat men een duidelijke interesse in internet niet het geval. hun vakgebied, het onderwijs, als basis Daarnaast is er veel materiaal in de heeft voor hun ambities. heer Fens methode opgenomen, dat De in de loop als voorzitter van de WvB groep der jaren ontwikkeld is op de Wol-van scholen in Rotterdam zelfs uit fert. We zijn natuurlijk spreekt ook speciaal dat hij de leukste baan van de wereld voor de methode materiaal gaan ontheeft, in De eenmanier competitieve wereld geen wikkelen. waarop we nu uitgangspunt aangezien diezelfde de slecht literatuurgeschiedenis benaderen claim ook al gedaan werd door de heer – onder andere via literaire presenArnold taties – is Koot. nieuw.Nu leerlingen en ouders nog, moet het breder trekken, Als je of met eeniknieuwe methode aan nu de onze slag gaat, bekijk jenog. automatisch ook maatschappij kritisch het materiaal dat je al hebt en de Mike aanpak waar je voor gekozen hebt.’ Besijn Hoe zat het met de taakverdeling? Definitie wet van Posthumus, uit Wikipedia. ‘Het lezen-gedeelte is van de

onderwijs & ontwikkeling

SSAT Conference

C ‘We hebben het gewoon gedáán’

committedlesmethode: to helping every child to suconferences are Roza being held over Mister Koot, headmaster of the een Wolfert eigen Docenten en Govers maken ceed and make a valued contribution to the world, just about all the Tweetalig, went to the SSAT conference

time these days in our international world. It is exactly that, the international world in which we all have to function these days and which gives us, parents and students, a school like Wolfert van Borselen to choose preparing our children for that international future. et komt vaker voor dat do-

H

centen ontevreden zijn over bestaande lesmethodes. Het To connect to that international learning gevolg is dat docenten de lesmethoenvironment the last international condes zelf ingaan aanvullen. materiaal ference Liverpool for aDat level playing wordt dan doorgaans aangeboden op field in teaching was held. losse fotokopietjes. Niet echt handig, want losse blaadjes hebben de neiging zoek te raken. Dat aanvullen deden docenten Nederlands Arthur Roza en Maaike Govers in samenwerking met de andere leden van de vakgroep Nederlands ook. Zij vonden dat de gebruikte methode Nederlands te veel herhaling bevatte en niet goed aansloot op datgene wat gevraagd wordt op het eindexamen. ‘Je kunt het er niet mee eens zijn, maar een deel van het eindexamen is in de vorm van meerkeuzevragen en daar moet je de leerlingen wel op voorbereiden,’ aldus Arthur Roza. Al veel langer leefde het idee om een eigen lesmethode samen te stellen in de vakgroep Nederlands. Maar pas in het afgelopen schooljaar werd besloten het ook echt te doen. En nu liggen er drie kloeke delen: voor HAVO-4 en VWO-4 en VWO5. Zo compleet mogelijk. De delen omvatten lezen, schrijven en literatuur. De onderdelen taal- en stijlfouten, spelling en grammatica zijn er

in Liverpool. SSAT is a conference by schools for schools. At this conference, mister Koot was particularly inspired by speaker Tanya Byron(see quote picture).

SSAT is an independent, international membership organization that works niet opgenomen, want daarover with inschools and partners to shape isa een goed boekje voorhanden, world class education system. We getihave teld Vlekkeloos nederlands. a relentless focus on identifying, nur‘En anders werden drie best delenand te turing, validating and die sharing dik,’ zegt Maaike Govers. next practice in school leadership and ‘Al jarenand geleden heb ik het We er met teaching learning globally. are

Hans Ketelaar, inmiddels met pensioen, over gehad om zelf een lesmethode te maken, maar pas nu hebben we de knoop doorgehakt en het gewoon gedáán!’ zegt Arthur Roza en Maaike Govers knikt nadrukkelijk.

Arthur Roza: ‘Het initiatief past natuurlijk heel goed bij de ‘gratis’ schoolboeken, zoals we die nu kennen. Een eigen methode is immers aanzienlijk goedkoper dan een duur schoolboek. En het past ook echt bij deze school. De schoolleiding staat zeer positief ten opzichte van dit initiatief. We hadden het er tijdens het vorige schooljaar wel regelmatig met Arnold Koot over gehad, maar toen die na de vakantie op school kwam, vroeg hij verbaasd: wat doen jullie hier? We waren een week eerder op school, want de lesmethode moest natuurlijk gedrukt worden. Arnold Koot viel bijna van zijn stoel van verbazing: wanneer hebben jullie dat voor elkaar gekregen?’ Arthur Roza heeft er bijna zijn hele zomervakantie aan gewerkt. ‘Maar ik heb ook nog twee weken 10

society.

We are independent -- giving school leaders the opportunity to lead the system and influence policy. We are a membership organization, we welcome all schools (0-19 years), mainstream and in Griekenland op het strand special, - as members. Our gelegen, member hoor!’ schools shape what we provide and we commission schools to deliver work.

Hoeveel uur hebben jullie eraan besteed? SSAT is at the cutting edge of the curRoza: heb geen idee. Maar iktranslavond riculum‘Ik and subject debate, het zo leuk om te doen, dan maakt het niet uit dat je er lang mee bezig bent.’ Hoe kwamen jullie aan het al dat materiaal? ‘Een deel van het materiaal bestaat uit examenteksten. Die komen uit eindexamenbundels en die staan tegenwoordig op internet. Je moet natuurlijk wel uitkijken of er copyright op teksten berust, maar dat is met de meeste teksten die we vonden op internet niet het geval. Daarnaast is er veel materiaal in de methode opgenomen, dat in de loop der jaren ontwikkeld is op de Wolfert. We zijn natuurlijk ook speciaal voor de methode materiaal gaan ontwikkelen. De manier waarop we nu de literatuurgeschiedenis benaderen – onder andere via literaire presentaties – is nieuw. Als je met een nieuwe methode aan de slag gaat, bekijk je automatisch ook kritisch het materiaal dat je al hebt en de aanpak waar je voor gekozen hebt.’ Hoe zat het met de taakverdeling? ‘Het lezen-gedeelte is van de

onderwijs & ontwikkeling

ter/LA support - Strategic leadership of Access to a national network of high ting ideas at national and international Docenten Roza en Govers maken een eigen lesmethode: whole school programs for Numeracy/ performing schools for support and level into classroom strategies through a range of networks, subject radars, programs, conferences and bespoke commissioned support.

Literacy - Program of whole school numeracy/literacy training bespoke Keynotes (plus optional workshops) As you can see a whole list of disciplines.

guidance are of the highest importance not to lose developments and keeping the school up to date. Schools will also have the opportunity to submit other forms of data to evidence that they are high performing. One of the advantages if not to say needs of these contacts are access to Leading regional meein Griekenland op hetEdge strand gelegen, tings to network with other high perforhoor!’ ming schools in our area.

‘We hebben het gewoon gedáán’ Membership gives you access to practical support in transforming education by being part of a world-class, innovative and network et influential komt vaker voor of datschools. do- niet in opgenomen, want daarover is Redesigning Schooling, school leaders centen ontevreden zijn over een goed boekje voorhanden, getileadingbestaande change. lesmethodes. Het teld Vlekkeloos nederlands.

H

gevolg is dat docenten de lesmethoSSAT, working with academics, leading des zelf gaan aanvullen. Dat materiaal thinkers partners, will be holding wordt dan and doorgaans aangeboden op losse fotokopietjes. Niet echt handig, a number of symposia to debate and want lossethe blaadjes de principles neiging identify core hebben education zoek te raken. for Redesigning Schooling

‘En anders werden die drie delen te dik,’ zegt Maaike Govers. ‘Al jaren geleden heb ik het er met Hans Ketelaar, inmiddels met pensioen, over gehad om zelf een lesmethode te maken, maar pas nu hebben weFurther de knoop doorgehakt en is hetLeading geto the above there Dat aanvullen deden docenten Newoon gedáán!’ zegt Arthur Roza en When a school is looking for subject Edge; being a network for high-perforderlands Arthur Roza en Maaike Maaike Govers knikt nadrukkelijk. support specific to their own environming schools who are committed to: Govers in samenwerking met de ment and context they may decide that working in partnership to raise achieandere leden van de vakgroep ‘Het -initiatief past commissioned support from the Nemenu Arthur vementRoza: – innovation sharing practice derlands ook. Zij vonden dat de genatuurlijk heel goed bij de ‘gratis’ below would best meet their needs. both within and beyond the network. bruikte methode Nederlands te veel schoolboeken, zoals we die nu kenherhaling bevatte en niet goed aan- nen. Een eigen methode is immers What is defined as commissioned supGuiding principles are: The program is sloot op datgene wat gevraagd wordt aanzienlijk goedkoper dan een duur port and how it can help: Schools/deintended to provide high performing op het eindexamen. schoolboek. partments with specific issues - Schools/ schools with a national network and ‘Je kunt het er niet mee eens zijn, En het past ook echt bij deze departments looking for what next? support appropriate to their needs. maar een deel van het eindexamen school. De schoolleiding staat zeer to improve specific subjects/de- positief - Schools should bevan abledittoinitiatief. present a is Routes in de vorm van meerkeuzevragen ten opzichte partments. range of data to evidence that they are en daar moet je de leerlingen wel op We hadden het er tijdens het vorige high performing. - Judgments voorbereiden,’ aldus Arthur Roza. schooljaar wel regelmatig metshould Arnoldnot The support is available at a number of Koot be made on the basis of one year’s data; over gehad, maar toen die na de as: Practitioner/Department sup- vakantie criteria op should consider Allevels veel langer leefde het idee om een school kwam,achievements vroeg hij portlesmethode - Support for individual teachers over timewat doen jullie hier? We eigen samen te stellen in verbaasd: NQT, new subject teachers) - CPD de(e.g. vakgroep Nederlands. Maar pas in waren een week eerder op school, forafgelopen small team staff Support for new want Thisde is ment to be justmoest a shortnatuurintroduchet schooljaar werd beslolesmethode ten het ook echt te doen. Head of Departments - Specific subject lijktion as to what is happening nextKoot to the gedrukt worden. Arnold En nu liggen er drie delen: vielday bijna vanschooling zijn stoelofvan support (revision, topickloeke etc) - Working to day ourverbazing: children and voor enofVWO-4 en VWOjullie dat voor elwithHAVO-4 a member staff to inquire, inspi- wanneer those in hebben the future. Teachers nowadays 5. re, Zoinnovate compleet Dein delen and mogelijk. impact work time to kaar aregekregen?’ quite busy with numerous other omvatten lezen, schrijven en literaArthur Rozajust heeft er bijna develop less bespoke and more specific tasks then teaching in a zijn classhele room tuur. De onderdelen taalen stijlfouzomervakantie aan gewerkt. offer per subject area - School level/clususing a black board these days. ten, spelling en grammatica zijn er ‘Maar ik heb ook nog twee weken 11

Hoeveel uur hebben jullie eraan besteed? Roza: ‘Ik heb geen idee. Maar ik vond het zo leuk om te doen, dan maakt het niet uit dat je er lang mee bezig bent.’ Hoe kwamen jullie aan het al dat materiaal? ‘Een deel van het materiaal bestaat uit examenteksten. Die komen uit eindexamenbundels en die staan tegenwoordig op internet. Je moet natuurlijk wel uitkijken of er copyright op teksten berust, maar dat is met de meeste teksten die we vonden op internet niet het geval. Daarnaast is er veel materiaal in de methode opgenomen, dat in de loop der jaren ontwikkeld is op de Wolfert. We zijn natuurlijk ook speciaal voor de methode materiaal gaan ontwikkelen. De manier waarop we nu de literatuurgeschiedenis benaderen – onder andere via literaire presentaties – is nieuw. Als je met een nieuwe methode aan de slag gaat, bekijk je automatisch ook kritisch het materiaal dat je al hebt en de aanpak waar je voor gekozen hebt.’ Hoe zat het met de taakverdeling? ‘Het lezen-gedeelte is van de

onderwijs & ontwikkeling

Docenten Roza en Govers maken een eigen lesmethode:

‘We hebben het gewoon gedáán’

H A

Bi-and more Lingual

et komt vaker voor dat do- niet in opgenomen, want daarover is in Griekenland op het strand gelegen, centen ontevreden zijn over een goed boekje voorhanden, geti- hoor!’ bestaande lesmethodes. Het teld Vlekkeloos nederlands. gevolg isnyone dat docenten lesmetho- the ‘En anders werden when die drie te became Hoeveel hebben eraan he delen suddenly awareuur of loud burstsjullie of Cantonese who has de encountered British National des zelf Health gaan aanvullen. Dat materiaal dik,’ zegt Maaike Govers. around the steering besteed? pedestal, where the rest of the bridge Service (which is advertised by its supporters wordt dan doorgaans aangeboden op ‘Al jaren geleden heb ik had het gathered. er met The Roza: ‘Ik hebwas geen vond team question notidee. whatMaar they ikwanted as being the best in the world)will have realized that losse fotokopietjes. Niet echt handig, Hans Ketelaar, inmiddels met pensi- het zo leuk om te doen, dan maakt for dinner that night but the fact that the steering had failed is chiefly manned by people who communicate in languages want losse blaadjes hebben de neiging oen, over gehad om zelf een lesme- het niet uit dat je er lang mee bezig and, sadly, the pilot was the last person on board to be made other than English. The thoughts shared with you herewith zoek te raken. thode te maken, maar pas nu hebben bent.’ aware of the situation. motivated me through mr. Michael Grey (MBE and an internawe de knoop doorgehakt en het getional maritime commentator whom I follow). Dat aanvullen deden docenten Ne- woon gedáán!’ zegt Arthur Roza en Hoe kwamen jullie aan het al dat derlands Arthur Roza en Maaike Maaike Govers knikt nadrukkelijk. materiaal? Autralians and New Zea landers wishing to work in this Govers in samenwerking met de ‘Een deel van het materiaal bestaat ­eandere stimableleden publicvan health company will find that they have to pay de vakgroep Ne- Arthur Roza: ‘Het initiatief past uit examenteksten. Die komen uit to take anook. examination demonstrating English l­anguage derlands Zij vonden dat de ge-theirnatuurlijk heel goed bij de ‘gratis’ eindexamenbundels en die staan teskills. Romanians, Estonians or Hungarians – in fact bruikte methodeItalians, Nederlands te veel schoolboeken, zoals we die nu ken- genwoordig op internet. Je moet naanyone who is a European Union member – do not. herhaling bevatte en niet goed aan- nen. Een eigen methode is immers tuurlijk wel uitkijken of er copyright There reallyduur not enough thought berust, given to maar the matters lansloot op datgene wat gevraagd wordt aanzienlijk goedkoper dan iseen op teksten dat isofmet Mr. Michael Grey’s marriage of some 46 years to an English guage and communication between people. not a op fair op het eindexamen. schoolboek. de meeste teksten dieMaybe we vonden speaking, qualified medical or maritime staffgeval. but who would take ‘Je kuntmedically het er niet mee New eens Zealander, zijn, Enwho hetis rendepast ook comparison echt bij to deze internet niet het red she hears about to the staat skies on board Daarnaast of a aircraftisinerwhich Captainin and maarspeechless een deelwith vanrage het when eindexamen school.such Deinsane schoolleiding zeer veel the materiaal de is in de vorm van meerkeuzevragen positief ten opzichte van dit initiatief. methode opgenomen, dat in de loop and life – threatening regulations, equips me to emphasize the the Co-pilot can only communicate by gestures, or perhaps en daar moet and je depolitical leerlingen wel opsurrounding We hadden het er tijdens hetvery vorige jaren is op de Wolsheer madness correctness language. shouting loudly inder their ownontwikkeld different languages. voorbereiden,’ aldus Arthur Roza. schooljaar wel regelmatig met Arnold fert. We zijn natuurlijk ook speciaal over gehad, maar toen die this na de de methode materiaal gaan ontPatients Doctors and nurses communicatingKoot in sign ­language Why would not bevoor a problem in our day to day society and Al veel langer leefde het idee om een vakantie op school kwam, vroeg hij wikkelen. De manier waarop we nu may be one thing, understanding each other in our daily lives herein only because life seems to going on in a steady and eigen lesmethode samen te stellen in verbaasd: wat doen jullie hier? We de literatuurgeschiedenis benaderen ­r outine of work, study and travel will be quite another. slow enough pace to correct mishaps and misunderstanding. de vakgroep Nederlands. Maar pas in waren een week eerder school, onder via literaire I don’top think it applies;–the worldandere is in enough polyglotpresentrouble het afgelopen schooljaar werd beslowant de lesmethode moest natuurtaties – is nieuw. As mentioned above mr. Michael Grey working in the very as it is. ten het ook echt te doen. lijk gedrukt worden. Arnold Koot Als je met een nieuwe methode aan international environment of shipping knows about ships runEn nu liggen er drie kloeke delen: viel bijna van zijn stoel van verbazing: de slag gaat, bekijk je automatisch ook ning aground because of the lack of language shared using Especially to all of us living in a small country like The Nevoor HAVO-4 en VWO-4 en VWO- wanneer hebben jullie dat voor el- kritisch het materiaal dat je al hebt en the example of the situation that prevailed on the bridge of a therlands these languages have more than added value, it is 5. Zo compleet mogelijk. De delen kaar gekregen?’ de aanpak waar je voor gekozen hebt.’ large Bulk Carriers leaving the port of Gladstone and running a necessity. It is rather depressing to see foreign languages as omvatten lezen, schrijven en litera- Arthur Roza heeft er bijna zijn hele Hoe zat het met de taakverdeaground on a shoal still inside the navigation channel for such an optional skill. But if it’s not thought important to be able to tuur. De onderdelen taal- en stijlfou- zomervakantie aan gewerkt. ling? big ships. The pilot had been concentrating on the job in hand communicate with your doctor, you may as well go to a vet. ten, spelling en grammatica zijn er ‘Maar ik heb ook nog twee weken ‘Het lezen-gedeelte is van de 12

onderwijs & ontwikkeling

Lezing Ted van Lieshout Docenten Roza en Govers maken een eigen lesmethode: p donderdag 13 december kregen wij een lezing van in verschillende televisieseries

O ‘We hebben het gewoon gedáán’

Ted van Lieshout. zoals onder andere SesamDeze lezing begon met een korte introductie over straat en Klokhuis. Ook las hij Ted van Lieshout die door meneer Koot werd verteld. Aan ons een paar gedichten voor, het eind van deze inleiding had meneer Koot een verrasen maakte hij tekeningen. Hij sing voor Ted van Lieshout. Hij liet hem namelijk een zelfvertelde ons ook erg interese portret signeren dat op de 3 verdieping wordt opgehangen! sante dingen over zijn boeken. Daarna begon Ted van Lieshout aan zijn lezing. Hij begon met Toen mochten wij hem zelf et komt vaker voor dat doniet in opgenomen, want is hij op in Griekenland op manier het strand gelegen, een leuke presentatie die interessante dingen over zijn verle­vragendaarover stellen die een vriendelijke beantwoordcenten ontevreden zijn over een goed boekje voorhanden, getihoor!’ den bevatte. Daarna vertelde hij iets over zijn loopbaan. Zo de. ­Uiteindelijk was de lezing afgelopen, iedereen vond het leubestaande lesmethodes. Het teld Vlekkeloos nederlands. hoorden wij dat hij vroeger popster, schrijver of tekenaar wilde ker dan verwacht. Het was erg interessant en leerzaam, maar gevolg isendat dehad, lesmethodrie delen Hoeveel uur hebben jullie eraan worden zijndocenten eigen band ook hoorden‘En wijanders dat hij werden ver­ndie atuurlijk ook ergteleuk en we hebben er echt heel erg van genoten. des zelf gaan aanvullen. Dat materiaal dik,’ zegt Maaike Govers. besteed? schillende soorten beroepen had uitgeprobeerd voordat hij wordt dan doorgaans aangeboden op ‘Al jaren geleden heb ik het er met Roza: ‘Ik heb geen idee. Maar ik vond schrijver werd.   Zo was hij na zijn studie illustrator g­ eweest losse fotokopietjes. Niet echt handig, Hans Ketelaar, inmiddels met pensi- het zo leuk om te doen, dan maakt voor verschillende uitgeverijen. Tegelijkertijd ­maakte hij tekewant losse blaadjes hebben de neiging oen, over gehad om zelf een lesme- het niet uit dat je er lang mee bezig ningen voor NRC Handelsblad. Ook vertelde hij over zijn werk Jaimisa Bamba en Henk Sheng TH2A

H

zoek te raken.

Dat aanvullen deden docenten Nederlands Arthur Roza en Maaike Govers in samenwerking met de andere leden van de vakgroep Nederlands ook. Zij vonden dat de gebruikte methode Nederlands te veel herhaling bevatte en niet goed aansloot op datgene wat gevraagd wordt op het eindexamen. ‘Je kunt het er niet mee eens zijn, maar een deel van het eindexamen is in de vorm van meerkeuzevragen en daar moet je de leerlingen wel op voorbereiden,’ aldus Arthur Roza. Al veel langer leefde het idee om een eigen lesmethode samen te stellen in de vakgroep Nederlands. Maar pas in het afgelopen schooljaar werd besloten het ook echt te doen. En nu liggen er drie kloeke delen: voor HAVO-4 en VWO-4 en VWO5. Zo compleet mogelijk. De delen omvatten lezen, schrijven en literatuur. De onderdelen taal- en stijlfouten, spelling en grammatica zijn er

thode te maken, maar pas nu hebben we de knoop doorgehakt en het gewoon gedáán!’ zegt Arthur Roza en Maaike Govers knikt nadrukkelijk.

Arthur Roza: ‘Het initiatief past natuurlijk heel goed bij de ‘gratis’ schoolboeken, zoals we die nu kennen. Een eigen methode is immers aanzienlijk goedkoper dan een duur schoolboek. En het past ook echt bij deze school. De schoolleiding staat zeer positief ten opzichte van dit initiatief. We hadden het er tijdens het vorige schooljaar wel regelmatig met Arnold Koot over gehad, maar toen die na de vakantie op school kwam, vroeg hij verbaasd: wat doen jullie hier? We waren een week eerder op school, want de lesmethode moest natuurlijk gedrukt worden. Arnold Koot viel bijna van zijn stoel van verbazing: wanneer hebben jullie dat voor elkaar gekregen?’ Arthur Roza heeft er bijna zijn hele zomervakantie aan gewerkt. ‘Maar ik heb ook nog twee weken 13

bent.’

Hoe kwamen jullie aan het al dat materiaal? ‘Een deel van het materiaal bestaat uit examenteksten. Die komen uit eindexamenbundels en die staan tegenwoordig op internet. Je moet natuurlijk wel uitkijken of er copyright op teksten berust, maar dat is met de meeste teksten die we vonden op internet niet het geval. Daarnaast is er veel materiaal in de methode opgenomen, dat in de loop der jaren ontwikkeld is op de Wolfert. We zijn natuurlijk ook speciaal voor de methode materiaal gaan ontwikkelen. De manier waarop we nu de literatuurgeschiedenis benaderen – onder andere via literaire presentaties – is nieuw. Als je met een nieuwe methode aan de slag gaat, bekijk je automatisch ook kritisch het materiaal dat je al hebt en de aanpak waar je voor gekozen hebt.’ Hoe zat het met de taakverdeling? ‘Het lezen-gedeelte is van de

ouders aan de slag

Brugmeisje af ANGLO-DUTCH TRANSLATION GUIDE Mike Besijn ‘Mam, je ziet ze overal hè, die brugklassers. What the Was British sayzo klein?’ What the Zó schattig! ik ook

het grote tegendraadse ongeïnteresseerde gedrag beginnen? thekunnen Dutch understand we datWhat nog even uitstellen, of liever, af kunnen stellen. Vooralsnog is de ongeïnteresseerdheid alleen merken tijdensithetHeoverhoren. JaI inderdaad, nogsay geen jaar geleden was zij ook zo kleinand en kijk hear what you I disagree do not te want to discuss accepts my point of view nu eens, gepokt en gemazeld na één jaar opany de further middelbare. ‘Mam, je moet me nog even overhoren’. Ze ploft als een zoutDaar ging ze vanochtend weer, na een lange luie zomervakantie With the greatest respect I think you are wrong fool) op de bankHe is listening to me zakaneer naast me. Arghh, denk ik en vraag netjes het nieuwe schooljaar in. Een zomervakantie die bestond uit (or of ik a.u.b. na een drukke dag even mijn favoriete detective slapen, lezen en urenlang met vakantievrienden in een helderkan kijken. Kopje thee, stukje chocola, TV aan. Rust. Nee dus, blauw zwembad hangen. Dat was ook wel even nodig want that’s not bad that’s good, very good that’s poor or mediocre daar gaat mijn Mr. Barnaby momentje. ‘OK dan,’ verzucht ik het eerste jaar op de middelbare was een geweldig, maar ook en ik stel de eerste vraag over de eerste bladzijde van de te een vermoeiend jaar. Perhaps you would like to think about… / this is an order, do it leren or be stof. prepared to think about the idea and do what you I would justify yourself like Maar de suggest accu is weer opgeladen en, voordat school begint, ‘Naahh, dat weet ik echt niet hoor, dat hoeven we vast niet te moeten er weer een aantal boeken gekaft worden. Na het When appropriate locally … Do what you like Do it if you can leren,’ zucht ze. kaftdrama van vorig jaar heeft ze nu iets nieuws bedacht. Rekbare kaften, besteld via het internet. Er gaat iets mis met het staat hier streng. Ze kijkt me veronde ze maakt zich dagen druk the dat primary ze toch purpose weer of‘Maar Byaflevering the way….en/ Incidentally… our discussion is gewoon,’ this is notzeg veryik important gelijkt aan. Ik stel nog een vraag over de middelste bladzijde. ouderwets moet gaan kaften. Waar je maar druk mee kan ‘Sjemig, dat zijn toch geen vragen,’ mort ze. zijn. Maar dan worden ze toch afgeleverd. Een soort vettige, I was a bit disappointed … / I am most upset and cross It doesn’t really matter viezige, stoffige pantykousjes die op een of andere manier om It’s a pity you…. ‘Maar het staat hier gewoon,’ zeg ik nog strenger. Ze kijkt de boeken heen geschoven zouden moeten kunnen worden. meyou woedend aan. Ikthey stel are eenimpressed derde en laatste vraag over de Het haar niet. Niet bij de eerste, niet Ibij Verylukt interesting do de nottweede agree orenbelieve ­laatste bladzijde. uiteindelijk zit ik toch weer al haar boeken te kaften en kijkt zij tevreden toe. Could we consider some other options I do not like your idea ‘Tsss, zo ver was ik nog theyniet have notleren,’ yet decided met bekent ze en kijkt me nu wat schuldiger aan. Uitgerust, met nieuwe schoolspullen en netjes gekafte boeken gaat ze dus vol goede moed weer het nieuwe schooljaar in. I’ll bear it in mind I will do nothing about it they will probably do it Ik denk aan Mr. Barnaby en stuur haar terug naar boven. Drie weken later echter dreigt al instortingsgevaar. ´Ik zie je wel weer als je het wel kent, ´roep ik, na de ­w hodunit, Please think about that some more It’s a bad idea, don’t do it good idea, developing it Mijn hoop ik en zet de It’s TVa weer aan. keep Gelukkig, het lukt. ‘Mam, ik ben nu al zo moe. Ik verlang zó naar het lange ­momentje van ontspanning. Haar moment van ontspanning ­pinksterweekeinde...’ Ze huilt en huilt en huilt en ik maak me zit er ook al weer aan te komen, al wordt dat voorafgegaan zorgen. Wat nu? Ik besluit haar een dagje thuis te laten. Slapen, I’m sure it’s my fault It’s your fault It was their fault door een paar dagen van grote spanning. Het is namelijk bijna lekker in bad, boekje lezen en stiekem, terwijl iedereen op 21 december, het einde van de wereld volgens velen. Ze is er school zit, even shoppen. Het doet wonderen en de volgende maar druk mee. Gelukkig pakt het kerstgala nog net even dag gaatanzeoriginal vrolijkepoint weerofnaar that’s viewschool. You must be crazy they like myzeideas mee en neemt ze gedurfd de gok om haar huiswerk tal laten voor wat het is, de wereld vergaat immers toch. Al snel zitten we weer helemaal in de schoolroutine. Vroeg You must come for dinner sometime not an invitation, just being polite I will get an invitation soon op, ontbijtje, doosje brood maken, magister en its learning ‘Yolo,’ brult zo de hele dag door het huis. Een verkeerde gok ­checken, tas inpakken en, altijd net iets te laat, de deur uit blijkt, want na de 21eHe’s richting aan agree zesjes at doet draait gewoon door. Gelukkig I almostschool. agree Op weg naar hoge cijfers, want I don’t all notde farwereld from agreement ze niet en zeven vindt ze een rotgetal. Alleen bij een acht of is het dan kerstvakantie! meer is ze tevreden. Hoe lang zal ze nog dat broodtrommeltje You’llwillen get there eventually You don’t stand zal a chance Keep on trying for they agree I’m heading mee nemen en hoge cijfers willen halen? Wanneer T. in hell

BritishIkmean hoop dat

in the right direction

14

Cultuur & sport

afscheid de Wolfert Rotterdam &van Architecture now and in the past Gesprek met Jaap van Dijke in Western Europe. In my opinion, with Being interested in the world no eerste disrespect to American architects of arounde us is, toals mytoneelstuk, personal bewereld dat is de indruk die Jaap van the same or even earlier periods in our lief, one of the greatest assets in Dijke geeft. especially in Germany the a human life. die Ourvoorstellingen internationalgaantimes, Klassen geven, iedereen die Mollywith wilde Bauhaus and in Holland with Stijl. worldwat sometimes to een flat-Mollykoor, zijn, uiteindelijkseems leidt tot voorstellingen diethe voortin De Stijl van as well as those active ten theuit earth so much we talenten do not enThose komen workshops voor het oplossen Macbeth, in Bauhaus wanted simplicity see differences anymore waar geen jongens voor tebetween vinden waren uit de hogere klassen. back in arDe schoolwereld als toneelstuk, leren chitecture, als basis, think talentofen thealgemene German archiShanghai and the rest of the literaire tectvoortkwamen. Mies van der Rohe with his adagium; World. ontwikkelingen, die uit dit spel Al met al vijftig jaar ervaring, die het “less besteis uit leerlingen bovenbracht, more”. If ever one city in Europe met het leren vanhere, de Engelse hoog niveau, teneinde ready to embrace the beauty of simpliI mention Shanghai where I taal couldop voldoende het predicaat ‘tweetalig’ voor een VWO waardig te zijn. Over doelstelcity in Architecture, it was Rotterdam. easily have mentioned a city like Dubai lingen gesproken. Several German cities, especially Berlin for instance. Yet Shanghai is a better tried to embrace this architecture, for option as would have been New York Zo ging afgelopen 15 links oktober het city ge- de school ging achterin de klas instance that of vaak the already mentioned because of its historic with the sprek met Jaap van Dijke (72), dozitten om mee te kunnen genieten Mies van der Rohe, but, halas, the van upof Rotterdam. cent Engels van start. Van Dijke zet eenvoudige, maar goed uitgevoerde, coming National Socialism in the thirties het lesgeven en de ontwikkeling van zangvoorstellingen in de klas. in Germany with a love for more bomThe biggest Dutch and English shipping de leerlingen bovenaan. bastic, neo classical architecture gave lines were sailing to the East, the Dutch Door te zingen, leren, studeren en him no chance at all. No wonder Mies to the Dutch East Indies and the Brits to Jeugd acteren ontwikkelden zich Macbeth crossed the ocean and gave his talent the British East Indies, of course known Vader Van Dijke was een zeeman en en animal Farm. De vrijheid die hij to the New Yorkers after the second as India. All these shipping lines ended heeft gevaren bij beroemde Rotter- kreeg om de klassen op deze creaworld war. up on the Chinese coast, be it Kanton, damse namen als Holland-Amerika tieve manier kennis met het Engels te Hongkong, or indeed Shanghai, which Lijn en Nievelt-Goudriaan. Het stond laten maken, vond en vindt Jaap erg In the meantime, De Stijl took their wasjonge the case shipping de Jaap for vanmost DijkeDutch ook wel aan belangrijk. chances in Holland. I will give youveel some companies. Forde theRotterdamse insiders companies de wereld via wate- Tegenwoordig zit er wel erg in examples here and if you look around like Rotterdam Lloyd, KJCPL and KPM. ren gaan verkennen. Kleurenkaartjes onderwijsregelgeving vast en komt withsoort enough interest niet in your bij de keuring gooiden roet in het dit creativiteit meerdirect aan surroundings youvolgens will find stillDijke. existing The Bund Shanghai is an abundance of eten: Jaapinbleek kleurenblind en dat bod, een gemis Van examples right here on your door step. historic niet links op to most mocht zee. Western countries of the 19th century. De veranderingen die in de loop der Pieter optreden, Cornelis heeft (Piet)VanMondriaan Kweekschool jaren Dijke in De kweekschool bleek een goede periodes van 7zo’n zeven zienYork, ge(Amersfoort, maart 1872jaar - New Architecture plays an important role tweede keuze te zijn. Jaap vond het beuren. Per periode krijg je een an1 februari 1944) was a Dutch painter in Shanghai as it did and does in New lesgeven eerste der leerlingen natuurlijk ook and soort art historic who en lived and worked York whichvanaf was ahet good link tomoment Rotterleuk: alsnog de wereld aan je voeten, leraren. Bij leerlingen is het grootste abroad for a great deal of his professidam as well, given the Holland America echter nu via not kennisoverdracht verschil onal life. dat ze nogal ik-gericht zijn Line. However only shipping isaan an jonge mensen. tegenwoordig, vanzelfsprekend herimportant link, so is architecture. This Al snel oogstte Jaap succes met het kenbaar in represents de maatschappij vandaag Mondriaan the pioneering link usually is not appreciated in society. les geven via voorstellingen. In zijn de dag. period of abstract and non-figurative The new deal in architecture in the jonge jaren oflietthehijlast klassen driestemProbleem daarbij is, and dat straight het steeds art. His primary colors lines early years century started

D

mig zingen. Het toenmalige hoofd van

moeilijker wordt om kinderen tek15

are world renown. Mondriaan became an inspiration for many architects sten uit het hoofd te laten leren, and de designers. waaromvraag wordt iets te vaak ge-

steld. Er was in de loop der jaren altijd een behoorlijk verschil tussen jongens en meisjes, 90% van de meisjes was altijd enthousiast, 90% van de jongens niet. Jongens schamen zich op die leeftijd nog voor elkaar, maar de jongens die zich over de streep lieten trekken, kregen veel plezier in de voorstellingen. Veelzijdig Jaap van Dijke heeft altijd als veelzijdig mens in het leven gestaan. Het Together with Van Doesburg, Van der meegaan in de provotijd was niet Leck and Huszár, Mondriaan in 1916 moeilijk. Daarna een periode als cyfounded the group ‘bewust abstracten’ nicus, als romanticus, alles is aan bod or ‘werkelijk anderen’ (really different). geweest. Waarschijnlijk heeft deze In 1917 Van Doesburg asked him to cooveelzijdigheid hem geholpen bij het perate in joining and founding a group, omgaan met de veranderingen, die which would be called “De Stijl”. men tegenwoordig bij jonge mensen ziet. Jaap voelt zich nog steeds thuis The Link to Rotterdam: bij jongeren. Jacobus Johannes Pieter Ouden(PurConflicten zijn van alle(Ko) tijden als merend, februari 1890indiende, - Wassenaar, Van Dijke9 een verzoek dan 5 april de 1963) was a maar Dutchal architect. wisten leerlingen te goed He was a n een architect and dat het re-known iets meerasdan verzoek member of De Stijl and a fore runner was. in modern architecture. Zijn ervaringen zullen His nogimportance gebruikt worden in deequals nieuwe stichting Vrienand influence those of Le Corbuden van Van Dijke. Jaap verwacht sier and Gropius, but he was one of dat the een ander totfrom stimulering zal leifirst en to withdraw the art group as den, voor hemzelf om nog meer te he found that the group was losing their kunnen en natuurlijk voor jongrip on doen, architecture. He therefore lost gere leerkrachten. his international influence, yet in Holland remained an important architect.

Doelen His brother Pieter Oud was Maier of De doelstellingen in het onderwijs the city of Rotterdam. zijn pittig tegenwoordig en op een

Cultuur & sport in cooperation with Ir. J.G. Wiebenga, is a fine example of the so called “Nieuwe Bouwen” and was built between 1927 en 1930. The actual order came from the “firmanten van Firma De Erven de Weduwe J. van Nelle”

afscheid van de Wolfert Gesprek met Jaap van Dijke Theo van Doesburg. Stained Glass for ­woningblok V and IX, Spangen, Rotterdam. 1918-1919

Example of competition with Bauhaus en De Stijl as culturally defining in e wereld als toneelstuk, dat is de eerste stiles indrukindiearchitecture Jaap van De Unie, by Oud, rebuilt on the these days: Dijke geeft. Mauritsweg. Klassen die voorstellingen gaan geven, iedereen die Molly wilde Dudok. voorstellingen die voortzijn, wat uiteindelijk leidt tot een Mollykoor, Oud recognized the main komen uit workshops voordifference talenten en het oplossen van Macbeth, between ‘building’ andvoor ‘architecture’. Hewaren uit de hogere klassen. waar geen jongens te vinden De schoolwereld als toneelstuk, leren als basis, talent en algemene was for that reason not happy with the literaire ontwikkelingen, uit dit spel voortkwamen. term ‘het nieuwe bouwen’. Ondie 11 march Al met al vijftig jaar ervaring, die het beste uit leerlingen bovenbracht, 1934 he wrote to Rietveld (another met van de that Engelse taal op voldoende hoog niveau, teneinde great het De leren Stijl architect) he thought het predicaat ‘tweetalig’ voor een VWO waardig te zijn. Over doelstelit was a cowardice term for new archilingen gesproken. tecture. Oud also had difficulty with the philosophy of rebuilding (opbouw) with Zo ging afgelopen 15 oktober het ge- de school ging vaak achterin de klas socialism. sprek met Jaap van Dijke (72), do- zitten omHilversum mee te kunnen genieten van Town hall cent Engels van start. Van Dijke zet eenvoudige, maar goed uitgevoerde, In june 1936 he was invited by MoMAhet lesgeven en de ontwikkeling van zangvoorstellingen in de klas. director, A.H. Barr, offering him a funcde leerlingen bovenaan. tion on the Graduate School of Design Door te zingen, leren, studeren en of the prestigious Harvard-university Jeugd acteren ontwikkelden zich Macbeth and asked him to design an extension of Vader Van Dijke was een zeeman en en animal Farm. De vrijheid die hij MoMA. But again Oud reclined, he just heeft gevaren bij beroemde Rotter- kreeg om de klassen op deze creawanted to go his als ownHolland-Amerika way. Oud appoindamse namen tieve manier kennis met het Engels te ted Mies van der Rohe as the developer Lijn en Nievelt-Goudriaan. Het stond laten maken, vond en vindt Jaap erg for jonge the Graduate Design, who de Jaap vanofDijke ook welcalled aan belangrijk. it the ‘Harvard Bauhaus’. de wereld via de Rotterdamse wate- Tegenwoordig zit er wel erg veel in

D

ren gaan verkennen. Kleurenkaartjes VandeDoesburg; another example bij keuring gooiden roet in het of TheJaap Stijlbleek in Rotterdam. eten: kleurenblind en dat mocht niet op zee. Kweekschool De kweekschool bleek een goede tweede keuze te zijn. Jaap vond het lesgeven vanaf het eerste moment leuk: alsnog de wereld aan je voeten, echter nu via kennisoverdracht aan jonge mensen. Al snel oogstte Jaap succes met het les geven via voorstellingen. In zijn jonge jaren liet hij Spangen woonblok V klassen driestemmig zingen. Het toenmalige hoofd van

onderwijsregelgeving vast en komt dit soort creativiteit niet meer aan bod, een gemis volgens Van Dijke. De veranderingen die in de loop der jaren optreden, heeft Van Dijke in periodes vanshopping zo’n zeven zien geThe Bijenkorf malljaar in Rotterdam beuren. Per periode krijg je een anby Dudok, destroyed in 1940. der soort leerlingen en natuurlijk ook leraren. Bij leerlingen is het located grootste The former Van Nellefabriek at verschil dat ze nogal ik-gericht zijn the Delfshavense Schie in Rotterdam is tegenwoordig, vanzelfsprekend herseen as one of the most important inkenbaar in de maatschappij vandaag dustrial monuments in the Netherlands. de dag. The factory designed by Leendert van Probleem is, & datVan hetdersteeds der Vlugt ofdaarbij Brinkman Vlugt moeilijker wordt om kinderen tek16

sten uit het hoofd te laten leren, de waaromvraag wordt iets te vaak gesteld. From same Er wasthe in de loopdays der the jarenarchitecture altijd een houses in the Museum Parkjongens in Rotterbehoorlijk verschil tussen en dam, next90% to the museum NAi. meisjes, vanArchitect de meisjes was altijd enthousiast, 90% van de jongens niet. Jongens Chabot:schamen zich op die leeftijd nog voor elkaar, maar de jongens die zich over de streep lieten trekken, kregen veel plezier in de voorstellingen. Veelzijdig Jaap van Dijke heeft altijd als veelzijdig mens in het leven gestaan. Het meegaan in de provotijd was niet moeilijk. Daarna een periode als cynicus, als romanticus, alles is aan bod geweest. Waarschijnlijk heeft deze veelzijdigheid hem geholpen bij het omgaan met de veranderingen, die men tegenwoordig bij jonge mensen ziet. Jaap voelt zich nog steeds thuis bij jongeren. Conflicten zijn van alle tijden en als Van Dijke een verzoek indiende, dan wisten de leerlingen maar al te goed Rem Koolhaas; I would dat het iets meerwith danwhat een verzoek like to call Modern Times: was. Zijn ervaringen zullen nog gebruikt worden in de nieuwe stichting Vrienden van Van Dijke. Jaap verwacht dat een en ander tot stimulering zal leiden, voor hemzelf om nog meer te kunnen doen, en natuurlijk voor jongere leerkrachten. Doelen De doelstellingen in het onderwijs zijn pittig tegenwoordig en op een

Cultuur & sport

afscheid van de Wolfert Gesprek met Jaap van Dijke

D

e wereld als toneelstuk, dat is de eerste indruk die Jaap van Dijke geeft. Klassen die voorstellingen gaan geven, iedereen die Molly wilde zijn, wat uiteindelijk leidt tot een Mollykoor, voorstellingen die voortkomen uit workshops voor talenten en het oplossen van Macbeth, waar geen jongens voor te vinden waren uit de hogere klassen. De schoolwereld als toneelstuk, leren als basis, talent en algemene literaire ontwikkelingen, die uit dit spel voortkwamen. Al met al vijftig jaar ervaring, die het beste uit leerlingen bovenbracht, met het leren van de Engelse taal op voldoende hoog niveau, teneinde het predicaat ‘tweetalig’ voor een VWO waardig te zijn. Over doelstellingen gesproken.

sten uit het hoofd te laten leren, de waaromvraag wordt iets te vaak gesteld. Er was in de loop der jaren altijd een behoorlijk verschil tussen jongens en meisjes, 90% van de meisjes was altijd enthousiast, 90% van de jongens niet. Jongens schamen zich op die leeftijd nog voor elkaar, maar de jongens die zich over de streep lieten trekken, kregen veel plezier in de voorstellingen.

Zo ging afgelopen 15 oktober het gesprek met Jaap van Dijke (72), docent Engels van start. Van Dijke zet het lesgeven en de ontwikkeling van de leerlingen bovenaan.

Veelzijdig Jaap van Dijke heeft altijd als veelzijdig mens in het leven gestaan. Het meegaan in de provotijd was niet moeilijk. Daarna een periode als cynicus, als romanticus, alles is aan bod geweest. Waarschijnlijk heeft deze veelzijdigheid hem geholpen bij het omgaan met de veranderingen, die men tegenwoordig bij jonge mensen ziet. Jaap voelt zich nog steeds thuis bij jongeren.

Jeugd Vader Van Dijke was een zeeman en heeft gevaren bij beroemde Rotterdamse namen als Holland-Amerika Lijn en Nievelt-Goudriaan. Het stond de jonge Jaap van Dijke ook wel aan de wereld via de Rotterdamse wateren gaan verkennen. Kleurenkaartjes bij de keuring gooiden roet in het eten: Jaap bleek kleurenblind en dat mocht niet op zee. Kweekschool De kweekschool bleek een goede tweede keuze te zijn. Jaap vond het lesgeven vanaf het eerste moment leuk: alsnog de wereld aan je voeten, echter nu via kennisoverdracht aan jonge mensen. Al snel oogstte Jaap succes met het les geven via voorstellingen. In zijn jonge jaren liet hij klassen driestemmig zingen. Het toenmalige hoofd van

de school ging vaak achterin de klas zitten om mee te kunnen genieten van eenvoudige, maar goed uitgevoerde, zangvoorstellingen in de klas. Door te zingen, leren, studeren en acteren ontwikkelden zich Macbeth en animal Farm. De vrijheid die hij kreeg om de klassen op deze creatieve manier kennis met het Engels te laten maken, vond en vindt Jaap erg belangrijk. Tegenwoordig zit er wel erg veel in onderwijsregelgeving vast en komt dit soort creativiteit niet meer aan bod, een gemis volgens Van Dijke. De veranderingen die in de loop der jaren optreden, heeft Van Dijke in periodes van zo’n zeven jaar zien gebeuren. Per periode krijg je een ander soort leerlingen en natuurlijk ook leraren. Bij leerlingen is het grootste verschil dat ze nogal ik-gericht zijn tegenwoordig, vanzelfsprekend herkenbaar in de maatschappij vandaag de dag. Probleem daarbij is, dat het steeds moeilijker wordt om kinderen tek17

Conflicten zijn van alle tijden en als Van Dijke een verzoek indiende, dan wisten de leerlingen maar al te goed dat het iets meer dan een verzoek was. Zijn ervaringen zullen nog gebruikt worden in de nieuwe stichting Vrienden van Van Dijke. Jaap verwacht dat een en ander tot stimulering zal leiden, voor hemzelf om nog meer te kunnen doen, en natuurlijk voor jongere leerkrachten. Doelen De doelstellingen in het onderwijs zijn pittig tegenwoordig en op een

Cultuur & sport

“ This couldvan be Rotterdam, afscheid de Wolfert or anywhere, Liverpool or Rome…” Gesprek met Jaap van Dijke

1

“. . . In that Empire, the Art of Cartography reached such Perfection that the map of one Province alone took updat the is whole of a City,indruk and thedie map of the empire, the whole of ahet Province. e wereld als toneelstuk, de eerste Jaap van sten uit hoofd te laten leren, de In time, those Unconscionable Maps did not satisfy and the Colleges of Cartographers set Dijke geeft. waaromvraag up wordt iets te vaak geMap of the Empire, which the size of the Empire itself and coincided with it point by Klassen adie voorstellingen gaan had geven, iedereen die Molly wilde steld. point. Less Addicted to the Study of Cartography, Succeeding understood this der jaren altijd een zijn, wat uiteindelijk leidt tot een Mollykoor, voorstellingen die Generations voortEr was inthat de loop Widespread Map was Useless and not without van Impiety they abandoned it tobehoorlijk the Inclemencies komen uit workshops voor talenten en het oplossen Macbeth, verschil tussen jongens en of thevoor Sun and of the Winters. of the West some mangled Ruins of the Map waar geen jongens te vinden waren Inuitthededeserts hogere klassen. meisjes, 90% van de meisjes was altijd De schoolwereld als toneelstuk, leren als basis, talent en algemene enthousiast, 90% lasted on, inhabited by Animals and Beggars; in the whole Country there are no other relics of van de jongens niet. literaire ontwikkelingen, die uit dit spel the voortkwamen. Jongens schamen zich op die leeftijd Disciplines of Geography.”

D

Al met al vijftig jaar ervaring, die het beste uit leerlingen bovenbracht, nog voor elkaar, maar de jongens die met het lerenSuarez van Miranda: de Engelse taal opPrudentes, voldoende hoog niveau, teneinde zichBorges. over de streep lieten trekken, Viajes de Varones Book Four, Chapter XLV, Lérida, 1658. / Jorge Louise het predicaat ‘tweetalig’ voor een VWO waardig te zijn. Over doelstelkregen veel plezier in de voorstellingen gesproken. lingen.

In his article ‘Rotterdam & Architecture, Now and In The might certain types of architecture and their specific aesZo ging afgelopen 15 oktoberhow het our ge- international de school ging achterinaffect de klas Veelzijdig Past’, Mike Besijn mentions worldvaak thetics the people using them? How are people’s sprek met Jaap van Dijke (72), dozitten om mee te kunnen genieten van Jaap van Dijke heeft has flattened the earth so much, that “..we do not see identity and sense of place effected, notaltijd onlyalsbyveelzijlandscent Engels van start. Van Dijke zet eenvoudige, maar goed uitgevoerde, dig mens in het leven gestaan. Het differences anymore between Shanghai and the rest of the cape, but by architecture and cityscapes, and how might het lesgeven en de ontwikkeling van zangvoorstellingen in de klas. meegaan in de provotijd was niet world.” these in turn contribute to ones understanding of belonde leerlingen bovenaan. moeilijk. Daarna een periode als cyging and otherness, inclusion and exclusion, tolerance and Door te zingen, leren, studeren en nicus, als romanticus, alles is aan bod It is very true that in the course of the last two centuries violence? Jeugd acteren ontwikkelden zich Macbeth geweest. Waarschijnlijk heeft deze accelerated pace in scientific and technological developVader Van Dijke was een zeeman en en animal Farm. De vrijheid die hij veelzijdigheid hem geholpen bij het ments, industrial automatization, bigger and faster means Reading Mike’s article, made me think of the one-paheeft gevaren bij beroemde Rotter- kreeg om de klassen op deze crea- omgaan met de veranderingen, die of transportation and the explosive rise and expansion of ragraph-story ‘On Exactitude in Science’bijby Jorge Louis damse namen als Holland-Amerika tieve manier kennis met het Engels te men tegenwoordig jonge mensen the en World Wide Web, theHet world has inlaten somemaken, way (meBorges, (1899erg –1986), short-story wriLijn Nievelt-Goudriaan. stond vond en vindt Jaap ziet.the JaapArgentinian voelt zich nog steeds thuis taphorically speaking) re-flattened to its pre-Pythagorian ter, essayist, poet and translator, who wrote in the style de jonge Jaap van Dijke ook wel aan belangrijk. bij jongeren. disc-like shape, thinking about differences philosophical de wereld via dewhen Rotterdamse wate- cultural Tegenwoordig zit erofwel erg veel in literature, fantasy and magical realism. in the contours of Modernity’s urban planning projects In vast ‘On exactitude Science’, Borges describes an Empire ren gaan verkennen. Kleurenkaartjes onderwijsregelgeving en komt in Conflicten zijn van alle tijden en als andde their architectural which cartography a high status thatdan its bij keuring gooidenaesthetics. roet in het dit soort creativiteitin niet meer aan Vanattains Dijke such een verzoek indiende, cartographers ever larger maps, eventually eten: Jaap bleek kleurenblind en dat bod, een gemis volgens Van Dijke. drawwisten de leerlingen maar al teleading goed What isniet pertinent to a map drawn todat thehet scale 1:1. The mocht op zee. in terms of this kind of ‘flattening’ that ietsof meer danmap een becomes verzoek Mike Besijn seems to be referring to, are De the veranderingen kind of social dieexpanded in de loopand derdestroyed was. as the Empire conquers and eventually zullen this absurd Kweekschool relations being produced and made possible, disabled, heeft looses jaren oroptreden, Vanterritory, Dijke in however, Zijn ervaringen nog scientific gebruikt De kweekschool een goede vanindizo’n zeven jaar worden in de stichting Vrieneffort is zien givengeup and the map is nieuwe left to fall to ruins: “In by the very design bleek of cities, urban publicperiodes spaces and tweede keuze te zijn. Jaap vond het beuren. Per periode krijg je een anden van Van Dijke. Jaap verwacht dat the Deserts of the West, still today, there are Tattered Ruins vidual buildings themselves. How might architecture, delesgeven vanaf het eerste moment der soort leerlingen en eenbyenAnimals ander tot of natuurlijk that Map, ook inhabited andstimulering Beggars; in zal all leithe sign and planning contribute to how people understand, leuk: alsnog de wereld aan je voeten, leraren. Bij leerlingen is het grootste den, voor hemzelf om nog meer te Land there is no other Relic of the Disciplines of Geography.” relate to and move around in their surroundings? How echter nu via kennisoverdracht aan verschil dat ze nogal ik-gericht zijn kunnen doen, en natuurlijk voor jonjonge mensen. tegenwoordig, vanzelfsprekend her- gere leerkrachten. Al snel oogstte Jaap succes met het kenbaar in de maatschappij vandaag les geven via voorstellingen. In zijn de dag. Doelen 1 Lyrics from “Rotterdam”, a song by The Beautiful South, a Brittish popband active from late eighties to 2007. jonge jaren liet hij klassen driestem- Probleem daarbij is, dat het steeds De doelstellingen in het onderwijs mig zingen. Het toenmalige hoofd van moeilijker wordt om kinderen tek- zijn pittig tegenwoordig en op een 18

Cultuur & sport

afscheid van de Wolfert Gesprek met Jaap van Dijke

In my mind Borges’ story conjures up images from the When Borges’ Empire crumbled, all that was left of it was final scene in the movie The Planet of The Apes (1968) in the 1:1 map. For Baudrillard it was precisely the map, the which Charlton Heston’s character George Taylor discosimulated reality of the Empire, where the people of the th century’s most iconic remnants of dieEmpire vers one of the 20 really spentsten theiruitlives, place e wereld als toneelstuk, dat is de eerste indruk Jaap van het ensuring hoofd te that latentheir leren, de planet Earth as we know it today; namely the collapsed in representation was properly detailed by the map-maDijke geeft. waaromvraag wordt iets te vaak ge‘Statue Klassen of Liberty’. discovery then leads to the shoc- die kers. In this way Baudrillard dieThis voorstellingen gaan geven, iedereen Molly wilde steld. claims that it was reality that king unraveling we go through with George a.k.a crumbled away fromErdisuse, the map. zijn, wat uiteindelijk leidt tottogether een Mollykoor, voorstellingen die voortwas innot de loop der jaren altijd een Heston,uit that there is invoor fact talenten no place en to escape to. He/van Macbeth, komen workshops het oplossen behoorlijk verschil tussen jongens en We already are home. Buttewhat haswaren this home b ­ ecome? Pondering on such meisjes, thoughts90% as van thede above, I return to waar geen jongens voor vinden uit de hogere klassen. meisjes was altijd De schoolwereld als toneelstuk, leren als basis, talent en algemene enthousiast, 90% van de jongens niet. In the throes of the electric revolution of the last few Mike’s sentence “..we do not see differences anymore literaire die‘home’ uit ditisspel Jongens schamen op Indeed, die leeftijd decades, ontwikkelingen, even the notion of not voortkwamen. anymore just between Shanghai and the rest of the zich world.” we Al met al vijftig jaar ervaring, die het beste uit leerlingen bovenbracht, nog voor elkaar, maar de jongens die one geographical point, but indeed a layering of several do live in a world where our collective, physical cultural met hetofleren van realities de Engelse voldoende hoog niveau, teneinde zichaway overlike depocket streepwatches lieten trekken, points, several and taal timeop zones, each realer navigation points melt painted het predicaat ‘tweetalig’ voor een VWO waardig te zijn. Over doelstelkregen veel plezier in de voorstelthan the real in their simulation and representation of by Salvador Dali and instead we become free-er than lingen a hypergesproken. reality where we are at once both ‘here’ and ever to create and lingen. recreate, to invent and imagine our ‘there’, ‘near’ and ‘far’. individual and communal worlds, both real and the hyper Zo ging afgelopen 15 oktober het ge- de school ging vaak real, achterin Veelzijdig bothde offklas the map and on the map. sprek met Jaap van Dijke (72), dozitten om mee te kunnen genieten van Jaap van Dijke heeft altijd als veelzijInstead of marvelling Mr. Heston’s super trained, Califorcent Engels van start. Van Dijke zet eenvoudige, maar goed uitgevoerde, dig mens in het leven gestaan. Het nian-Sun kissed muscular anatomy wrapped in a leathery het lesgeven en de ontwikkeling van zangvoorstellingen in de klas. meegaan in de provotijd was niet Deirdre M. Donoghue loin-cloth, Borges’ story makes me think of the pinup de leerlingen bovenaan. moeilijk. Daarna een periode als cyposter boys of Simulacrum (No, it is not the name of a Door te zingen, leren, studeren en nicus, als romanticus, alles is aan bod new boy band), consisting of Plato, Nietzsche, Baudrillard Jeugd acteren ontwikkelden zich Macbeth geweest. Waarschijnlijk heeft deze and Deleuze, all of whom had rather a lot to say about Vader Van Dijke was een zeeman en en animal Farm. De vrijheid die hij veelzijdigheid hem geholpen bij het the blending of reality and representation by focusing on heeft gevaren bij beroemde Rotter- kreeg om de klassen op deze crea- omgaan met de veranderingen, die situations whereals there is no clear indication ofmanier where kennis one met het Engels te men tegenwoordig bij jonge mensen damse namen Holland-Amerika tieve stops the other begins.Het stond laten maken, vond en vindt Jaap erg ziet. Jaap voelt zich nog steeds thuis Lijn enand Nievelt-Goudriaan.

D

de jonge Jaap van Dijke ook wel aan de wereld via de Rotterdamse wateren gaan verkennen. Kleurenkaartjes bij de keuring gooiden roet in het eten: Jaap bleek kleurenblind en dat mocht niet op zee.

belangrijk. Tegenwoordig zit er wel erg veel in onderwijsregelgeving vast en komt dit soort creativiteit niet meer aan bod, een gemis volgens Van Dijke.

De veranderingen die in de loop der Kweekschool jaren optreden, heeft Van Dijke in De kweekschool bleek een goede periodes van zo’n zeven jaar zien getweede keuze te zijn. Jaap vond het beuren. Per periode krijg je een anlesgeven vanaf het eerste moment der soort leerlingen en natuurlijk ook leuk: alsnog de wereld aan je voeten, leraren. Bij leerlingen is het grootste echter nu via kennisoverdracht aan verschil dat ze nogal ik-gericht zijn jonge mensen. tegenwoordig, vanzelfsprekend herAl snel oogstte Jaap succes met het kenbaar in de maatschappij vandaag les geven via voorstellingen. In zijn de dag. The illustrations are screenshots taken on the 9 th of January, 2013. jonge jaren liet hij klassen driestem- Probleem daarbij is, dat het steeds from: http://www.youtube.com/watch?v=if0YH_PC02Y mig zingen. Het toenmalige hoofd van moeilijker wordt om kinderen tek19

bij jongeren. Conflicten zijn van alle tijden en als Van Dijke een verzoek indiende, dan wisten de leerlingen maar al te goed dat het iets meer dan een verzoek was. Zijn ervaringen zullen nog gebruikt worden in de nieuwe stichting Vrienden van Van Dijke. Jaap verwacht dat een en ander tot stimulering zal leiden, voor hemzelf om nog meer te kunnen doen, en natuurlijk voor jongere leerkrachten. Doelen De doelstellingen in het onderwijs zijn pittig tegenwoordig en op een

Cultuur & sport

World Schools Championships. afscheid vanDebating de Wolfert Gesprek met Jaap van Dijke cuits, and the best teams from over 50 nations meet each year Every year, four high school students are selected to engage debate at the WSDC. These debate go to the World Debating Championships e wereld alsSchools toneelstuk, dat is de eerste indruk dietoJaap vanin high level sten uit het hoofd te laten leren, de consists of three 8 minute speeches given by both the proposi(WSDC) and represent the Netherlands. These Dijke geeft. waaromvraag wordt iets te vaak getionMolly and the opposition, during which you are allowed to stand teenagers are selected by participating in theiedereen Dutch die Klassen die voorstellingen gaan geven, wilde steld. up and the other Er sidewas a question, but der you jaren are not allowed Debating Championships, after a pre-selectizijn, wat uiteindelijk leidt tot eenwhich Mollykoor, voorstellingen dieask voortin de loop altijd een interrupt them unless the speaker gives you jongens permission. on is made. This pre-selection, consisting of aboutvan to komen uit workshops voor talenten en het oplossen Macbeth, behoorlijk verschil tussen en The purpose is to convince as many possible thataltijd you 14 teenagers, is then narrowed to hogere 7 and klassen. waar geen jongens voor te vindendownwarenfirst uit de meisjes, 90% judges van deasmeisjes was De schoolwereld als toneelstuk, basis, talent enare algemene enthousiast, 90% van de jongens niet. right, and that your side of the motion must stand. During then, finally, to four. This year, leren I wasals lucky enough literaire ontwikkelingen, die uit dit spel voortkwamen. Jongens schamen op diethat leeftijd speeches speakers argue for the side of zich the motion was to be part of this final selection. I spent the last year Al met al vijftig jaar ervaring, die het beste uit leerlingen bovenbracht, nog voor elkaar, maar de jongens diea assigned to them, and that they either got to prepare for going to weekly training sessions in Utrecht, writing met het leren vanand de Engelse opimportant voldoendetopics hoog niveau, teneinde zich received over deanstreep lietenthe trekken, few months, or that they hour before debate research reports reading taal up on het predicaat ‘tweetalig’ voor een VWO waardig te zijn. Over doelstelkregen veel plezier in de voorstelstarted. A debating tournament, much like a football ­tournament, and participating in many tournaments in order to lingen lingen. has 8 preliminary rounds and is followed by octo, quarter and get thegesproken. practice I needed to help my team do well semi-finals, as well as concluded by a grand final. Speakers when WSDC finally came around. My team – consisZo afgelopen 15 oktober het and ge- 2 de school ging vaak are achterin de klasaccording Veelzijdig also ranked to their individual performance in tingging of 2 boys, Joris and Roel, girls, Uche and sprek met Jaap van Dijke (72), dozitten om mee te kunnen genieten van Jaap van heeft EFL altijd(English als veelzij3 d ­ifferent language categoriesDijke , namely as a I- even got the opportunity to participate in the Eucent Engels van start. Van Dijke zet eenvoudige, maar goed uitgevoerde, dig mens in het leven gestaan. Het ­Foreign Language), ESL (English as a Second Language) and Main rOpen, which is a European championship for high het lesgeven en de ontwikkeling van zangvoorstellingen in de klas. meegaan in de provotijd was niet (meaning English is this speaker’s native language). school debating, and we managed to come second! de leerlingen bovenaan. moeilijk. Daarna een periode als cyAfter a year of hard work and great fun, the day to Door te zingen, leren, studeren en nicus, als romanticus, alles is aan bod I went to WSDC not really knowing what to expect. Sure, leave for WSDC finally came, and on the 26th of JanuJeugd acteren ontwikkelden zich Macbeth geweest. Waarschijnlijk heeft deze I expected great debates and I was incredibly excited about ary we flew to Antalya, Turkey. Vader Van Dijke was een zeeman en en animal Farm. De vrijheid die hij veelzijdigheid hem geholpen bij het going to a country I heeft gevaren bij beroemde Rotter- kreeg om de klassen op deze crea- omgaan met de veranderingen, die been to Before I delve into the damse namen als Holland-Amerika tieve manier kennis met het Engels te men tegenwoordighad bij never jonge mensen but I hardly greatenadventures I had Lijn Nievelt-Goudriaan. Het stond laten maken, vond en vindt Jaap erg ziet. Jaap voelt zichbefore, nog steeds thuis expected it to be in Turkey, and tell you de jonge Jaap van Dijke ook wel aan belangrijk. bij jongeren. as amazing as it about amazing de wereldthevia de Rotterdamse wate- Tegenwoordig zit er wel erg veel in out to things we did, I should ren gaan verkennen. Kleurenkaartjes onderwijsregelgeving vast en komt Conflicten zijn vanturned alle tijden en be. als Team indiende, Netherlands probably explaingooiden you roet in het dit soort creativiteit niet meer aan Van Dijke een verzoek bij de keuring dan started what Jaap exactly debating eten: bleek kleurenblind en dat bod, een gemis volgens Van Dijke. wisten de leerlingen maar the al tetournagoed well, verzoek and on is. When mocht nietpeople op zee.think dat het iets meerment dan een our first two days about debate, they think De veranderingen die in de loop der was. we won four deabout old politician yelKweekschool jaren optreden, heeft Van Dijke in Zijn ervaringen zullen nogall gebruikt De stichting Vrienbates! After that, we ling atkweekschool each other on bleek TV. een goede periodes van zo’n zeven jaar zien ge- worden in de nieuwe tweede keuze te zijn. Jaap vond het beuren. Per periode krijg je een anden van Van Dijke. Jaap verwacht dat sadly lost to England That is not what debalesgeven vanafare hetunieerste moment der soort leerlingen en natuurlijk ook een en ander tot stimulering zal leiand South-Africa, ting is. There leuk: alsnog de wereld aan je voeten, leraren. Bij leerlingen is het grootste den, voor hemzelf om nog meer te the two countries versities all around the echter nu via kennisoverdracht aan verschil dat ze nogal ik-gericht zijn kunnen doen, en natuurlijk voor jonwe had to face that world who have very jonge mensen. tegenwoordig, vanzelfsprekend hergere leerkrachten. were ranked above competitive and succesAl oogstte Jaap succes met het kenbaar in de maatschappij vandaag us, but we certainly sfulsnel debating societies, les geven via voorstellingen. In zijn de dag. Doelen gave them a run for their money. In total, we won 6 out of our and these societies meet at tournaments all over the world. In jonge jaren lietmany hij klassen Probleem daarbij het steeds doelstellingen in het onderwijs preliminary rounds, De giving us enough points to break to the the same way, countriesdriestemhave high school debating cir- is,8 dat

D

mig zingen. Het toenmalige hoofd van

moeilijker wordt om kinderen tek20

zijn pittig tegenwoordig en op een

Cultuur & sport after a mind-blowing final against Swaziland. Team Netherocto-finals! More importantly though, these 8 debates taught lands eventually came in 12th place. me so much about debating, and I got to know so many great people from all over the world, and debate them on issues that they view very differently. When debating the USA on We are extremely proud of what we did. We’re even more parental rights, it becomes so very evident that we as Dutch proud however, of Joris and Roel, who came 1st and 2nd in have a rather liberal view. It is truly enlightening to see that the the 3rd language category, EFL, and can thus prize themselves views that you consider for being two of the as normal can be exbest speakers at tremely controversial in their level of English. other parts of the world, was rane wereld als toneelstuk, dat is de eerste indruk die Jaap van sten uit het hoofdI temyself laten leren, de th and this Dijke truly makes you ked 11 in the 2nd geeft. waaromvraag wordt iets te vaak gereconsider what die you’ve category, English as ­ Klassen voorstellingen gaan geven, iedereen die Molly wilde steld. alwayswat justuiteindelijk accepted toleidt tot een Mollykoor, voorstellingen die voorta Second zijn, Er was in de loop der jaren Language. altijd een be true. uit workshops voor talenten en het oplossen van Macbeth, komen behoorlijk verschil tussen jongens en the end,was we altijd didn’t waar geen jongens voor te vinden waren uit de hogere klassen. meisjes, 90% van deInmeisjes De schoolwereld als toneelstuk, leren als basis, talent en algemene enthousiast, 90% van de jongens niet. The night after our last become world chamliteraire die uit dit spel voortkwamen. Jongens schamen zich dieweleeftijd preliminaryontwikkelingen, round, we pions,opand didn’t Al met al vijftig jaar ervaring, die het beste uit leerlingen bovenbracht, nog voor elkaar, maar de jongens die got some rather shoctake all the pretty met het leren van de zich over de streep lietenhome, trekken, king news. We would be Engelse taal op voldoende hoog niveau, teneinde trophies but het predicaat ‘tweetalig’ voor een VWO waardig te zijn. Over doelstelkregen veel plezier in de voorstelfacing Team Australia in none of that matter. lingen gesproken. lingen. our octo-final. Australia Those two weeks I is the number one ­nation spent in Turkey were Zo ging world afgelopen 15 oktober het ge- de school ging vaak achterin de klas Veelzijdig in the when it some of the best sprek met Jaap van Dijke (72), dozitten om mee te kunnen genieten van Jaap van Dijke heeft altijdof als comes to high school ­ weeks my veelzijlife. I lecent Engels van start. Van Dijke zet eenvoudige, maar goed uitgevoerde, dig mens in het leven gestaan. Het debating, and hundreds arned so much about het lesgeven en de ontwikkeling van zangvoorstellingen in de klas. meegaan in de provotijd was niet of thousands of students apply for their national team every different topics, but also about all kinds of different cultures and de leerlingen bovenaan. moeilijk. Daarna een periode als cyyear. In the Netherlands, there are only 400 kids actively inbeliefs of people that live all over the world. I got the opportuDoor te zingen, leren, studeren en nicus, als romanticus, alles is aan bod volved in debate. It is safe to say, we were a little bit scared. An nity to explore a new country, and I met people that I will never Jeugd acteren ontwikkelden zich Macbeth geweest. Waarschijnlijk heeft deze hour before the debate, we received the motion and we’d be forget. Every day when I go on Facebook I have new messages Vader Van Dijke was een zeeman en en animal Farm. De vrijheid die hij veelzijdigheid hem geholpen bij het arguing against the cutfrom people that I heeft gevaren bij beroemde Rotter- kreeg om de klassen op deze crea- omgaan met de veranderingen, die ting of welfare to comWSDC, and damse namen als Holland-Amerika tieve manier kennis met het Engels te men tegenwoordigmet bij at jonge mensen pulsive gamblers. We that quickly Lijn en Nievelt-Goudriaan. Het stond laten maken, vond en vindt Jaap erg ziet. Jaap voelt zich nog steedsbecame thuis prepared our case well, ook wel aan belangrijk. great friends of mine. de jonge Jaap van Dijke bij jongeren. andwereld we did via thede best we I would really like to de Rotterdamse wate- Tegenwoordig zit er wel erg veel in could, but we ended up the wonderren gaan verkennen. Kleurenkaartjes onderwijsregelgeving vast en komt Conflicten zijn vanthank alle alltijden en als losing Australia. Ho- roet in het dit soort creativiteit niet meer aan Van Dijke een verzoek ful people that made bij de tokeuring gooiden indiende, dan wever,Jaap we bleek convinced 1 it possible to eten: kleurenblind en dat bod, een gemis volgens Van Dijke. wisten de leerlingen maar alfor te me goed out of our judges WSDCthe mocht niet5op zee. that dat het iets meergodanto een verzoek we won, which caused school, my debate De veranderingen die in de loop der was. us to lose in a 4-1 split coaches, parents Kweekschool jaren optreden, heeft Van Dijke in Zijn ervaringen zullen nogmygebruikt De kweekschool Vriendecision. We were bleek sad, een goede periodes van zo’n zeven jaar zien ge- worden in de nieuwe and stichting my teammatestweede keuze te zijn. Jaap vond het beuren. Per periode krijg je een anden van Van Dijke. Jaap verwacht dat and disappointed, but because this experilesgeven hetwas eerste moment der soort leerlingen en natuurlijk ook een en ander tot stimulering zal I leithe judges’vanaf decision ence is one that will leuk: alsnog de wereld aan je voeten, leraren. Bij leerlingen is het grootste den, voor hemzelf om nog meer te far. Even though we pronever forget. echter nu via kennisoverdracht aan verschil dat ze nogal ik-gericht zijn kunnen doen, en natuurlijk voor jonbably would’ve gotten a jonge mensen. vanzelfsprekend her- gere leerkrachten. lot farther in the tournament had we facedtegenwoordig, a slightly weaker Al snel oogstte Jaap succes met het kenbaar in de maatschappij vandaag opponent, we didn’t and Australia clearly deserved to win in les geven via voorstellingen. In zijn de dag. Doelen our debate. Australia eventually became World Champions

afscheid van de Wolfert Gesprek met Jaap van Dijke

D

jonge jaren liet hij klassen driestemmig zingen. Het toenmalige hoofd van

Probleem daarbij is, dat het steeds moeilijker wordt om kinderen tek21

De doelstellingen in het onderwijs zijn pittig tegenwoordig en op een

What the British say

Anglo Dutch understanding guide

What the British Say, including insults, ancient and modern.

W

e have talked about this epic subject before ­given by the fact that English has become a world language, raped, misused, abused or at least ­ ­ isused in many ways. m On the grounds of a private school: NO TRESPASSING WITHOUT PERMISSION.

I shall never forget the official signs in Japanese railway stations where the officials do remind us to mind bumping our heads by the beautiful sign; “Bump your head on low ceiling”. Always happy to oblige official signs and recommendations I’ll skip this one if you don’t mind.

On a poster in New York: ARE YOU AN ADULT THAT CANNOT READ? IF SO, WE CAN HELP.

Nor only the Japanese of course. I shall also never forget the Dutch tugboat captain shouting over the VHF just outside ­B rega in Libya many year ago; “I am sitting on the ground!”. Just imagine the puzzled face of the British harbor master, thinking to himself that you can just get up and why bother me with the fact that you’re sitting on your fat arse. Literal translations give to hilarity, a Dutch ship can indeed “sit on the ground”, a British ship would have “run aground”, little differences only.

In a City restaurant: OPEN SEVEN DAYS A WEEK, AND WEEKENDS TOO.

On the internet I found some genuine examples of imperfect, but amusing, English found around the world.

In a cemetery: PERSONS ARE PROHIBITED FROM PICKING FLOWERS FROM ANY BUT THEIR OWN GRAVES.

A sign seen on an automatic restroom hand dryer: DO NOT ACTIVATE WITH WET HANDS. In a Indian maternity ward: NO CHILDREN ALLOWED.

At a Budapest zoo: PLEASE DO NOT FEED THE ANIMALS. IF YOU HAVE ANY SUITABLE FOOD, GIVE IT TO THE GUARD ON DUTY. Cocktail lounge, Norway: LADIES ARE REQUESTED NOT TO HAVE CHILDREN IN THE BAR.

Tokyo hotel’s rules and regulations: GUESTS ARE REQUESTED NOT TO SMOKE OR DO OTHER DISGUSTING BEHAVIOURS IN BED. On the menu of a Swiss restaurant: OUR WINES LEAVE YOU NOTHING TO HOPE FOR.

Doctor’s office, Rome: SPECIALIST IN WOMEN AND OTHER DISEASES.

In a Bangkok temple: IT IS FORBIDDEN TO ENTER A WOMAN EVEN A FOREIGNER IF DRESSED AS A MAN.

Hotel, Acapulco: THE MANAGER HAS PERSONALLY PASSED ALL THE WATER SERVED HERE.

Hotel room notice, Thailand: PLEASE DO NOT BRING SOLICITORS INTO YOUR ROOM.

Car rental brochure, Tokyo: WHEN PASSENGER OF FOOT HEAVE IN SIGHT, TOOTLE THE HORN. TRUMPET HIM MELODIOUSLY AT FIRST, BUT IF HE STILL OBSTACLES YOUR PASSAGE THEN TOOTLE HIM WITH VIGOUR.

Hotel brochure, Italy: THIS HOTEL IS RENOWNED FOR ITS PEACE AND SOLITUDE. IN FACT, CROWDS FROM ALL OVER THE WORLD FLOCK HERE TO ENJOY ITS SOLITUDE.

In a Nairobi restaurant: CUSTOMERS WHO FIND OUR WAITRESSES RUDE OUGHT TO SEE THE MANAGER.

Hotel lobby, Romania: THE LIFT IS BEING FIXED FOR THE NEXT DAY. DURING THAT TIME WE REGRET THAT YOU WILL BE UNBEARABLE.

22

TAKE ONE OF OUR HORSE-DRIVEN CITY TOURS. WE GUARANTEE NO MISCARRIAGES.

Hotel, Yugoslavia: THE FLATTENING OF UNDERWEAR WITH PLEASURE IS THE JOB OF THE CHAMBERMAID.

The box of a clockwork toy made in Hong Kong: GUARANTEED TO WORK THROUGHOUT ITS USEFUL LIFE.

Hotel, Japan: YOU ARE INVITED TO TAKE ADVANTAGE OF THE CHAMBERMAID.

In a Swiss mountain inn: SPECIAL TODAY - NO ICE-CREAM.

In the lobby of a Moscow hotel across from a Russian Orthodox monastery: YOU ARE WELCOME TO VISIT THE CEMETERY WHERE FAMOUS RUSSIAN AND SOVIET COMPOSERS, ARTISTS, AND WRITERS ARE BURIED DAILY EXCEPT THURSDAY.

Airline ticket office, Copenhagen: WE TAKE YOUR BAGS AND SEND THEM IN ALL DIRECTIONS.

Taken from a menu, Poland: SALAD A FIRM’S OWN MAKE; LIMPID RED BEET SOUP WITH CHEESY DUMPLINGS IN THE FORM OF A FINGER; ROASTED DUCK LET LOOSE; BEEF RASHERS BEATEN IN THE COUNTRY PEOPLE’S FASHION.

All this may stem from a more serious note of why English became a world language. Apart from empire building the English culture was spread around the world by its famous writers and poets. The entertaining and funny book of complete insults by Nancy McPhee gives us some interesting literary examples where the likes of Shakespeare, insult, or are insulted.

Supermarket, Hong Kong: FOR YOUR CONVENIENCE, WE RECOMMEND COURTEOUS, EFFICIENT SELF-SERVICE.

I take it rather personal reading Shakespeare’s remark in As you like it; “I would the Gods had made thee more poetical”. Shakespeare has been elevated to a virtually unassailable position among writers of all languages. Yet neither in his own time nor subsequently has the bard been free from barbs; There is an upstart crow beautified with our feathers. That with his tyger’s hart wrapt in a player’s hide, supposes he is well able to bombast a blank verse as the best of you; and being a n absolute Johannes Factomum, is, in his own conceit, the only shakescene in a country.

In an East African newspaper: A NEW SWIMMING POOL IS RAPIDLY TAKING SHAPE SINCE THE CONTRACTORS HAVE THROWN IN THE BULK OF THEIR WORKERS. Hotel, Vienna: IN CASE OF FIRE, DO YOUR UTMOST TO ALARM THE HOTEL PORTER.

Perhaps the most sustained attack on Shakespeare was mounted by one of his own country men, a fellow playwright. From a perspective of three centuries, Bernard Shaw took issue with Shakespeare, carrying away a couple of other public monuments in the process: With the single exception of Homer, there is no eminent writer, not even Sir Walter Scott whom I can despise as I despise Shakespeare when I measure my mind against his. The intensity of my impatience with him occasionally reaches such a pity, that it would positively be a relief to me to dig him up and throuw stones at him, knowing as I do how incapable he and his worshippers are of understanding any less obvious form of indignity.

A sign posted in Germany’s Black Forest: IT IS STRICTLY FORBIDDEN ON OUR BLACK FOREST CAMPING SITE THAT PEOPLE OF DIFFERENT SEX, FOR INSTANCE, MEN AND WOMEN, LIVE TOGETHER IN ONE TENT UNLESS THEY ARE MARRIED WITH EACH OTHER FOR THIS PURPOSE. Hotel, Zurich: BECAUSE OF THE IMPROPRIETY OF ENTERTAINING GUESTS OF THE OPPOSITE SEX IN THE BEDROOM, IT IS SUGGESTED THAT THE LOBBY BE USED FOR THIS PURPOSE.

Some return fire of the faithful Israel Zangwill: The way Bernard Shaw believes in himself is very refreshing in these atheistic days when so many people believe in no God at all.

An advertisement by a Hong Kong dentist: TEETH EXTRACTED BY THE LATEST METHODISTS. A laundry in Rome: LADIES, LEAVE YOUR CLOTHES HERE AND SPEND THE AFTERNOON HAVING A GOOD TIME.

Who can blame the trusting foreigner for any confusing little signs in their hotels and public places? As a final Bombshell, let’s give honor to those who really deserve it.

Tourist agency, former Czechoslovakia:

Mike Besijn 23

Cultuur & sport

afscheid van de Wolfert DUTCHNESS THROUGH FOREIGN EYES. Gesprek met Jaap van Dijke



A queen on a bicycle.

D

Foreigners agape seeing indruk a Queen a van e wereld als toneelstuk, dat is de eerste die on Jaap bicycle on Sundays going to church or Dijke geeft. even doing some shopping on her Klassen die voorstellingen gaan geven, iedereen dieown; Molly wilde andeen indeed it was true!voorstellingen die voortzijn, wat uiteindelijk leidt tot Mollykoor, can be forms van of governkomen uit workshops voorMuch talenten ensaid hetabout oplossen Macbeth, advantages andde disadvantages conwaar geen jongens voor tement, vinden waren uit hogere klassen. De schoolwereld als toneelstuk, leren als basis, talent en algemene cerning Kings, Queens and Presidents but literaire ontwikkelingen, uithad dit aspel voortkwamen. the die Dutch special feature with a Queen Al met al vijftig jaar ervaring, die het beste uitforeign leerlingen riding a bicycle, as seen through eyes. Ibovenbracht, was met het leren de Engelse taal hoog niveau, reminded of thisvan international image of op the voldoende Dutch through their Queenteneinde het predicaat ‘tweetalig’ vooruseen VWO Over doelstelJuliana by a grandparent showing again how waardig the imageteofzijn. the Dutch lingen gesproken. some decades ago was formed. An international country with signs of normality in the process.

sten uit het hoofd te laten leren, de waaromvraag wordt iets te vaak gesteld. Er was in de loop der jaren altijd een behoorlijk verschil tussen jongens en meisjes, 90% van de meisjes was altijd enthousiast, 90% van de jongens niet. Jongens schamen zich op die leeftijd nog voor elkaar, maar de jongens die zich over de streep lieten trekken, kregen veel plezier in de voorstellingen.

Zo afgelopen 15 oktober watched het ge- as de school vaak achterin de klas Veelzijdig Theging people of the Netherlands their queenging often appeared sprek met Jaap van Dijke (72), dozitten om mee te kunnen genieten van Jaap van Dijke heeft altijd als veelzijin public dressed like any ordinary Dutch woman. Queen Juliana cent Engels van start. Van Dijke zet eenvoudige, maar goed uitgevoerde, dig mens in het leven gestaan. Het began riding a bicycle for exercise and fresh air. The queen wanted to be het lesgeven en de ontwikkeling van zangvoorstellingen in de klas. meegaan in de provotijd was niet addressed as “Mevrouw” (Dutch for “Mrs.”) by her subjects instead of de leerlingen bovenaan. moeilijk. Daarna een periode als cybeing addressed by her formal title of ‘majesty’. Door te zingen, leren, studeren en nicus, als romanticus, alles is aan bod Jeugd acteren ontwikkelden zich Macbeth geweest. Waarschijnlijk heeft deze Although the bicycle and the down-to-earth manners suggest a ­simple Vader Van Dijke was een zeeman en en animal Farm. De vrijheid die hij veelzijdigheid hem geholpen bij het life style, the Dutch royal court of the 1950s and 1960s was still a heeft gevaren bij beroemde Rotter- kreeg om de klassen op deze crea- omgaan met de veranderingen, die splendid namen affair with in magnificent uniforms, gilded state damse als chamberlains Holland-Amerika tieve manier kennis met het Engels te men tegenwoordig bij jonge mensen coaches, visits to towns in open carriages and lavish entertaining in vindt the Jaap erg ziet. Jaap voelt zich nog steeds thuis Lijn en Nievelt-Goudriaan. Het stond laten maken, vond en huge palaces. At the same time the Queen began visiting the citizens of de jonge Jaap van Dijke ook wel aan belangrijk. bij jongeren. the wereld nearby towns unannounced, wouldTegenwoordig drop in on social schools. de via de and, Rotterdamse watezitinstitutions er wel ergandveel in Her refreshingly straightforward ­manner and gaan talk made her a powerful public speaker. On the international was particularly interested in the ren verkennen. Kleurenkaartjes onderwijsregelgeving vaststage, en Queen komt Juliana Conflicten zijn van alle tijden en als ­problems of developing countries. bij de keuring gooiden roet in het dit soort creativiteit niet meer aan Van Dijke een verzoek indiende, dan eten: Jaap bleek kleurenblind en dat bod, een gemis volgens Van Dijke. wisten de leerlingen maar al te goed mocht niet op zee. dat het iets meer dan een verzoek With Queen Juliana on a silver Guilder please a lovely letterdie and from a Grand Deread veranderingen in poem de loop der was.Parent, to me it shows so much. Kweekschool jaren optreden, heeft Van Dijke in Zijn ervaringen zullen nog gebruikt De bleek een goede periodes van zo’n zeven jaar zien ge- worden in de nieuwe stichting VrienMikekweekschool Besijn tweede keuze te zijn. Jaap vond het beuren. Per periode krijg je een an- den van Van Dijke. Jaap verwacht dat lesgeven vanaf het eerste moment der soort leerlingen en natuurlijk ook een en ander tot stimulering zal leileuk: alsnog de wereld aan je voeten, leraren. Bij leerlingen is het grootste den, voor hemzelf om nog meer te echter nu via kennisoverdracht aan verschil dat ze nogal ik-gericht zijn kunnen doen, en natuurlijk voor jonjonge mensen. tegenwoordig, vanzelfsprekend her- gere leerkrachten. Al snel oogstte Jaap succes met het kenbaar in de maatschappij vandaag les geven via voorstellingen. In zijn de dag. Doelen jonge jaren liet hij klassen driestem- Probleem daarbij is, dat het steeds De doelstellingen in het onderwijs mig zingen. Het toenmalige hoofd van moeilijker wordt om kinderen tek- zijn pittig tegenwoordig en op een 24

Cultuur & sport

afscheid van de Wolfert Gesprek met Jaap van Dijke

D

e wereld als toneelstuk, dat is de eerste indruk die Jaap van Dijke geeft. Klassen die voorstellingen gaan geven, iedereen die Molly wilde zijn, wat uiteindelijk leidt tot een Mollykoor, voorstellingen die voortkomen uit workshops voor talenten en het oplossen van Macbeth, waar geen jongens voor te vinden waren uit de hogere klassen. De schoolwereld als toneelstuk, leren als basis, talent en algemene literaire ontwikkelingen, die uit dit spel voortkwamen. Al met al vijftig jaar ervaring, die het beste uit leerlingen bovenbracht, met het leren van de Engelse taal op voldoende hoog niveau, teneinde het predicaat ‘tweetalig’ voor een VWO waardig te zijn. Over doelstellingen gesproken.

sten uit het hoofd te laten leren, de waaromvraag wordt iets te vaak gesteld. Er was in de loop der jaren altijd een behoorlijk verschil tussen jongens en meisjes, 90% van de meisjes was altijd enthousiast, 90% van de jongens niet. Jongens schamen zich op die leeftijd nog voor elkaar, maar de jongens die zich over de streep lieten trekken, kregen veel plezier in de voorstellingen.

Zo ging afgelopen 15 oktober het gesprek met Jaap van Dijke (72), docent Engels van start. Van Dijke zet het lesgeven en de ontwikkeling van de leerlingen bovenaan.

Veelzijdig Jaap van Dijke heeft altijd als veelzijdig mens in het leven gestaan. Het meegaan in de provotijd was niet moeilijk. Daarna een periode als cynicus, als romanticus, alles is aan bod geweest. Waarschijnlijk heeft deze veelzijdigheid hem geholpen bij het omgaan met de veranderingen, die men tegenwoordig bij jonge mensen ziet. Jaap voelt zich nog steeds thuis bij jongeren.

Jeugd Vader Van Dijke was een zeeman en heeft gevaren bij beroemde Rotterdamse namen als Holland-Amerika Lijn en Nievelt-Goudriaan. Het stond de jonge Jaap van Dijke ook wel aan de wereld via de Rotterdamse wateren gaan verkennen. Kleurenkaartjes bij de keuring gooiden roet in het eten: Jaap bleek kleurenblind en dat mocht niet op zee. Kweekschool De kweekschool bleek een goede tweede keuze te zijn. Jaap vond het lesgeven vanaf het eerste moment leuk: alsnog de wereld aan je voeten, echter nu via kennisoverdracht aan jonge mensen. Al snel oogstte Jaap succes met het les geven via voorstellingen. In zijn jonge jaren liet hij klassen driestemmig zingen. Het toenmalige hoofd van

de school ging vaak achterin de klas zitten om mee te kunnen genieten van eenvoudige, maar goed uitgevoerde, zangvoorstellingen in de klas. Door te zingen, leren, studeren en acteren ontwikkelden zich Macbeth en animal Farm. De vrijheid die hij kreeg om de klassen op deze creatieve manier kennis met het Engels te laten maken, vond en vindt Jaap erg belangrijk. Tegenwoordig zit er wel erg veel in onderwijsregelgeving vast en komt dit soort creativiteit niet meer aan bod, een gemis volgens Van Dijke. De veranderingen die in de loop der jaren optreden, heeft Van Dijke in periodes van zo’n zeven jaar zien gebeuren. Per periode krijg je een ander soort leerlingen en natuurlijk ook leraren. Bij leerlingen is het grootste verschil dat ze nogal ik-gericht zijn tegenwoordig, vanzelfsprekend herkenbaar in de maatschappij vandaag de dag. Probleem daarbij is, dat het steeds moeilijker wordt om kinderen tek25

Conflicten zijn van alle tijden en als Van Dijke een verzoek indiende, dan wisten de leerlingen maar al te goed dat het iets meer dan een verzoek was. Zijn ervaringen zullen nog gebruikt worden in de nieuwe stichting Vrienden van Van Dijke. Jaap verwacht dat een en ander tot stimulering zal leiden, voor hemzelf om nog meer te kunnen doen, en natuurlijk voor jongere leerkrachten. Doelen De doelstellingen in het onderwijs zijn pittig tegenwoordig en op een

The Poetry Page / A (grand) parent.

26

The Poetry Page / Shakespeare.

Sonnet I FROM fairest creatures we desire increase, That thereby beauty’s rose might never die, But as the riper should by time decease, His tender heir might bear his memory: But thou, contracted to thine own bright eyes, Feed’st thy light’st flame with self-substantial fuel, Making a famine where abundance lies, Thyself thy foe, to thy sweet self too cruel. Thou that art now the world’s fresh ornament And only herald to the gaudy spring, Within thine own bud buriest thy content And, tender churl, makest waste in niggarding. Pity the world, or else this glutton be, To eat the world’s due, by the grave and thee.

27

apPARENTly

apPARENTly Ouderkrant Wolfert Tweetalig