Themanummer Cultuur • Elfjarige op wereldreis • Bossche wijkbewoners zetten voet over drempel van moskee • De gemoedelijkheid van Gemonde • Korte metten met wiet- en hennepteelt • Bankjes bevorderen buurten in de buurt
jaargang , nummer 3, 4e September 2009
“Gek op gemoedelijk Gemonde”
• Buurten
September 2009
Column Af en toe bezoek ik theaters, concertzalen en musea. Dat ontspant en inspireert me. Het nadeel van cultuurbezoek? Je moet er tijd voor vrijmaken, wat me niet altijd lukt. Gelukkig biedt het dagelijks leven zelf volop cultuur. Of je nu op een terrasje zit, naar het Journaal kijkt of een verjaardagsfeestje bezoekt: zowel drama en tragikomedie als blijspel en klucht liggen voor het oprapen. Wat me vooral boeit in cultuur is de veelzijdigheid. Want Schubert is cultuur, maar ook Frans Bauer. Het zigeunerjongetje-metsnottebel is cultuur, evenals het werk van Jeroen Bosch of Karel Appel. Fotografie, mode, architectuur, design, grafische vormgeving en literatuur? Allemaal cultuur, net zoals carnaval vieren, paaseieren verstoppen, Brabants dialecten in stand houden en vendelzwaaien. Eén type cultuur boeit me het sterkst: bedrijfsculturen. Daar zijn honderden boekenkasten over vol geschreven. Toch heb ik in de praktijk gemerkt dat je al die wijsheid tot één zinnetje kunt terugbrengen: streef naar een cultuur van betrokkenheid en vertrouwen. Voor Huis & Erf geldt dat motto zowel intern als extern. Oftewel: niet alleen medewerkers van Huis & Erf onderling, maar ook onze klanten verdienen betrokkenheid en vertrouwen. Hoe je dat bereikt? Door mensen ruimte, aandacht en respect te geven. Zo ontstaat de spannendste kunstvorm die er bestaat: samenwerking. Elke dag een première waard!
De voordeur
3
de Muntel lacht De maan boven oskee t dialoog met m Bossche wijk zoek
4
Het Dagboek
6
nk schrijft vanuit Marthe van der Do avalsmuseum Kortingsbon carn
7 8
10
11
verbazing 30.188 kilometer dreiziger n elfjarige werel Interview met ee ietteelt n hennep- en w ge te id le be d ar Snoeih ed!
go Schijndel? Zit je
Burendag r voor nationale Den Dungen klaa Huis & Erf Jaarvergadering n dragen!” ar buiten moete na er hi e m n lle “Ze zu de
mon Verknocht aan Ge
va Jubileum Kinder
12
Peru
del kantiewerk Schijn mers
num Achterop + service
n e t r u u B n i r e Deze ke
2
Buurten is een uitgave van Huis & Erf Oplage: 4.750 exemplaren Redactiecoördinator Gerdie Jans Rat, Huis & Erf Redactie Eric Alink Fotografie Wim Roefs, Fotostudio Roefs, Loosbroek Vormgeving Cragt Communicatie & Creatie, Boxtel Huis & Erf Kerkendijk 55
André Phiferons directeur-bestuurder Huis & Erf
Postbus 19 5480 aa Schijndel www.huisenerf.nl De redactie van ‘Buurten’ hoort graag uw reacties, tips en suggesties. U kunt ze mailen aan
[email protected]
Colofon
en verschijnt viermaal per jaar.
Buurten September 2009
Huismeesters Sinds de nazomer is Peter van Iersel [57] huismeester van Huis & Erf. Samen met zijn collega’s Jan Pennings en Ad van Beekveld houdt hij toezicht op woongebouwen van Huis & Erf inclusief de leefomgeving. “Ze leren m’n gezicht langzaamaan kennen.” Zo’n twintig jaar lang was Peter conciërge op een basisschool in Helvoirt. “Mooi werk, maar na een lichte hartaanval vond ik het welletjes. De school telde 500 leerlingen; ik stond er alleen voor.” Inmiddels is Peter via de WSD-Groep voor 32 uur per week bij Huis & Erf gedetacheerd. “Ik werk vooral in Sint-Michielsgestel en Den Bosch, mogelijk in de toe-
komst ook in Vught. Het mooie van het huismeesterschap? Het menselijke contact. In mijn werk moet je een scherp oog en een luisterend oor hebben. Je lost kleine mankementjes op – van een kapotte galerijlamp tot een klemmende deur – maar je maakt ook een praatje en luistert naar bewoners. Kortom: je bent hulppost en vraagbaak.”
In zijn werk als huismeester komt hij veel tegen. Ook minder vrolijke zaken, waaronder vandalisme en overlast. “Als bewoners klagen dat het bij hun buren regelmatig ‘kermis’ is, dan melden we dat bij de sociaal buurtbeheerder. Ruud van der Heijden, ook pas in dienst bij Huis & Erf, is één van hen. Vervolgens gaan zij met zo’n melding aan de slag.”
De hobbel Een waterig zonnetje boven Den Bosch. Krap veertien graden is het. Maar het kwakkelweer deert de spelende kinderen op het Taxandriaplein allerminst. Op bezoek bij een succesvol leefbaarheidsproject. Zo’n twintig kinderen skelteren, hoepelen, voetballen en schommelen op het enorme Taxandriaplein – 110 bij 140 meter. “Op zonnige dagen hebben we hier wel honderd kinderen”, lacht Laurenzo Limburg, beheerder van De Hobbel. Zo’n 450 kinderen zijn gratis lid van deze Bossche speluitleen die eind jaren negentig zijn deuren opende op het Taxandriaplein. Oogmerk: de leefbaarheid in de vooroorlogse wijk de Muntel versterken. “En het werkt”, zegt Laurenzo. “Kinderen spelen weer buiten en het vandalisme is afgenomen. Dankzij De Hobbel is er meer sociale controle.” De Hobbel fungeert niet alleen als
opslag- en uitleenplek, maar is ook EHBO-postje, vergaderplek voor de Kinderraad en ontmoetingsruimte voor jongeren. Zo hoeven de 14- tot 18-jarigen niet langer in de wijk rond te hangen. Laurenzo: “Ze hebben een eigen sleutel van hier. Of ze fatsoenlijk met de ruimte omspringen? Ja. Ze wéten dat het ophoudt als ze rotzooi trappen. Als je ze zelf verantwoordelijkheid geeft, kom je het verst.” Tot slot beschikt De Hobbel over een bewaakte fietsenstalling, voor de vele Muntel-bewoners die geen eigen berging hebben. Magneet Succes werkt als een magneet, merkte Laurenzo. Zo zamelden enthousiaste wijkbewoners maar liefst 70.000 euro in voor nieuwe speltoestellen. Bovendien trok het hernieuwde Taxandriaplein de aandacht van de Richard Krajicek Foundation. Dit goededoelenfonds
legde twee multifunctionele sportveldjes op het plein aan. “Dat kinderen bewegen, is belangrijk”, zegt Laurenzo. “Maar sociale vaardigheden leren is minstens zo belangrijk: samen spelen, je aan de regels houden en opruimen.” Om dat laatste te bevorderen, heeft De Hobbel een beloningssysteem ingevoerd. Wie met een afvalzak en prikker het plein opruimt, kan ‘taxen’ verdienen. Die muntjes geven recht op het eerste gebruik van skelters en ander geliefd speelgoed. “Zo leren kinderen dat je goed voor je buurt moet zorgen. Er is ook nog nooit speelgoed gestolen. Dat zegt genoeg.”
•3
4
• Buurten
September 2009
Moskeebezoek
De maan boven de Muntel lacht In de jaren vijftig was Nederland overzichtelijk. Je buurman heette Jan, Piet of Kees. Hij hield van snert, draaide grammofoonplaten van The Ramblers en in zijn zondagse pak rammelden kwartjes voor de collecteschaal. Maar Nederland is niet meer zo voorspelbaar. Buurman Tariq eet het liefst hansa moqlia, bidt vijfmaal per dag tot Allah en kijkt naar Al Jazeera. Gaat dat samen in één wijk? Een opbeurend gesprek in Den Bosch, waar Huis & Erf eveneens woningen beheert. Na de aanslagen van 11 september 2001 verslechterde de verstandhouding tussen moslims en niet-moslims in Europa. Nederland ontsprong de dans niet. In Zwolle werd brand in een moskee gesticht; een Amsterdamse buschauffeur weigerde een vrouw met een hoofddoek; een islamitische school in Den Haag werd beklad. Om het haperende gesprek tussen moslims en niet-moslims weer op gang te krijgen, stelde het Ministerie van Binnenlandse Zaken subsidie voor lokale initiatieven beschikbaar. In Den Bosch pakte onder anderen Ewout Muntz de handschoen op. Hij is lid van de
wijktafel Muntel/Vliert/Orthenpoort, een overlegplatform om de leefbaarheid in dit vooroorlogse Bossche stadsdeel te vergroten. Ewout: “Iemand vroeg mij in die tijd ‘Hoeveel Marokkaanse of Turkse contacten heb jij in je mobieltje zitten?’ Dat viel knap tegen – en niet alleen bij mij. Zo is het idee ontstaan voor buurtbezoek aan de moskee hier vlakbij. Deelnemers krijgen een presentatie over de islam, een rondleiding en na afloop is er een buffet in La Cocotte, het Marokkaanse buurtrestaurant. Eten verbindt mensen altijd.”
Broodnodig Een schot in de roos, stelt medeorganisator Redouane Amti. “Er zijn nu zes rondleidingen geweest, met elk zo’n 20 tot 25 buurtbewoners. De leeftijd? Van 15 tot 80 jaar. Daarnaast organiseren we vanuit de moskee jaarlijks tientallen rondleidingen voor scholieren, politie- en brandweerkorpsen en bedrijven uit de regio.” Geen overbodige luxe, merkt Redouane, want er is veel onwetendheid. “Nog te vaak krijgt de islam de ‘schuld’ van zaken die niks met onze religie te maken hebben. Zoals? Eerwraak. Dat is cultureel bepaald. Daar staat geen letter over in de Koran.”
Buurten September 2009
Spoedcursus islam in Nederland Volgens een CBS-enquête uit 2007 zijn ruim 850.000 inwoners van Nederland moslim. Dat is ruim 5 procent van de bevolking. Turken (325.000) en Marokkanen (260.000) vormen de grootste groepen islamieten in Nederland, gevolgd door Surinamers (34.000), Afghanen (31.000) en Irakezen (27.000). Volgens schattingen zijn er enkele duizenden ‘geboren Nederlanders’ die zich tot de islam hebben bekeerd. Het gebedshuis van moslims is de moskee, die ook als sociaal-cultureel ontmoetingscentrum fungeert. Van daaruit wordt vijfmaal per dag opgeroepen tot gebed. Het aantal moskeeën in Nederland is onbekend, maar recente schattingen gaan uit van circa 500.
Misverstanden Ook buiten de moskee struikelt Redouane regelmatig over misverstanden. “Ik heb een zachte G. Maar als mensen m’n niet-westerse naam horen, kijken ze vaak vreemd op. ‘Ben jij Marokkaan?! Ik dacht dat die altijd krullen hadden!’, zei een klant ooit tegen me – ik werk als consultant. Toen wist ik dat er nog veel uit te leggen viel. De fase van verbijstering over zo’n opmerking ben ik al voorbij. De kunst is uiteindelijk om met elkaar in gesprek te blijven.” Die dialoog is hard nodig, bevestigt Ewout.
Naar wens? “Ik schrik af en toe van de haat. Voorbeeld? Ik ben docent Bouwkunde en gaf les in Rotterdam. Een van mijn allochtone leerlingen wilde graag leren zwemmen; of ik een keer met hem mee wilde gaan. Wij naar het zwembad. Zegt een man in plat Rotterdams: ‘Ken die Turk niet zwemmen? Jôh, laat ’m toch lekker verzuipen!’ Mijn leerling vertelde me dat-ie zulke opmerkingen al niet meer hoort. ‘Als ik daar elke dag naar moet luisteren, heb ik geen leven meer’, zei hij.”
Even verderop in de Noremborghstraat is het druk bij Marokkaans restaurant La Cocotte, waar ook de gezamenlijke buffetten plaatsvinden. Aan tafeltjes op de stoep zitten zowel allochtonen als autochtonen te eten. Eigenaar Aziz vraagt vier Nederlandse buurtbewoners bij het afrekenen of het gesmaakt heeft. Uitstekend, stellen ze in koor. “Mooi”, zegt Aziz. “Mag ik blijven?” Iedereen op het terras lacht. De maan boven de Muntel lacht mee.
•5
6
• Buurten
September 2009
Het dagboek van Marthe van der Donk VV
oek
gb Het da VV
welijk. vertrou n’ t ik r t s ‘Buurte ken zijn Dagboe r de lezers van deze n oo open. I der Maar v f en toe ft Marthe van jke a e z n ij r eli gaa h d c haar tij die ing bes aflever ) uit Schijndel e h art , 22 rika. M ijmegen e m Donk ( A in Zuid siteit N verblijf dboud Univer in een a g R aan de ging aan de sla , t studeer weeshuis. s n a a u r Pe
Vrijdag
Maandag
Marthe
Als vierdejaars student Psychologie doe ik zes weken vrijwilligerswerk in Peru. Hier op het terrein van het weeshuis in Cusco wonen ongeveer 60 kinderen, verdeeld over zeven huisjes. De leeftijd van de kinderen varieert van pasgeborenen tot 17-jarigen. Elk huisje heeft een ‘surrogaat’-moeder die voor de kinderen zorgt. Toch ontbreekt het de kinderen aan persoonlijke aandacht. Vandaag merkte ik dat het als vrijwilliger een hele klus is om je aandacht over alle kinderen te verdelen. Je komt ogen en oren tekort, zowel bij het spelen als bij het assisteren in het huiswerkklasje.
Zondag
Vandaag de stad in gewees t. Het straatbeeld in Peru is hectisch. Belangrijkste oorzaak: he t vele verkeer, waarin chauffeurs hun eig en regels verzinnen. Verder zien de huizen er armoedig uit. Een van de oorzaken: in Peru betaal je extra belas ting voor een extra verdieping op je hu is. Om die reden laten veel mensen de muren en het plafond van zo’n verdie ping – die ze wel gebruiken – achter wege. In de grote steden zie je ook vee l kinderen op straat. Zij proberen op allerlei manieren geld te verdiene n: schoenen poetsen, met lammetjes voo r toeristen poseren of ansichtkaarten verkopen. Vaak gaat het om jonge kin deren. In grote steden, zoals hier, wo rdt dan ook geprobeerd om kinderen van de straat te houden door naschoolse projecten of opvangtehuizen te open en. De steun van de overheid is mager, waardoor de meeste projec ten het van donaties moeten hebben.
Een stoomcursus Peru: het ligt aan de westkust van Zuid-Amerika , telt 29 miljoen inwoners en is 30 keer groter dan Nederland. Peru is Spaanstalig, erg katholiek en wordt voor 45% bevolkt door indianen. In het hooggebergte van Peru, de Andes, ontspringt de Amazone. Een rijk land? Ja, als het om cultuur en natuur gaat wel. Maar Peru kent ook bittere armoede: 44% van de bevolking leeft onder de armoedegrens. Regelmatig komt de bevolking dan ook in opstand tegen de slechte levensomstandigheden. Maar de regerin g lijkt doof.
Stoomcurs
us
Buurten September 2009
g
Donderda
s kom ik tige Spaan a m n ij m unicatie Ondanks mijn comm en in d in e l e e or e toch een h o heb je vo Z . n re e d n met de kin de glijbaa ybal of van en nodig! e ll o v e tj o p ord iet veel wo knuffel als je roetsjen n en e n e rlach Een schate al genoeg. n a d eggen z t, k e kinderen re rt e v beren ze d ro p ig rd o ol. Dat Tegenwo n op scho re le te ls e aan in de hier Eng s op een b n a k n u h t inderen als vergroo l voor de k e w o Z . st ls huistoekom k om Enge u le t e h is Engels voor mij Ik kan hen e andere . n e k a m werk te ns. Aan d ij mij Spaa regelmatig een leren en z lf ik bij meze eid. Ik zie veel kant merk sh o lo te h mac gevoel van deren die niet de ig kin ze wel nod kwetsbare krijgen die lp u n h a v te t a adequ leerpun ijn grootste rhebben. M n ook dat wij, weste a een d in is e is w n dat deze re e b b e h k t gelu aar alle lingen, he d wonen w ijn. Eén n la ld e k ontwik anden z gen voorh werk voorzienin nkzij dit vrijwilligers : da et een zekerheid ef kennis m rste si n te in ik maak dierbaa ltuur. Mijn neringen andere cu rin De vele he souvenir? aring. rv ositieve e aan deze p
Peru
•7
Kortingsactie Hossend door het museum
In het gehele werkgebied van Huis & Erf wordt carnaval gevierd. Dat is cultureel zo bepaald. Nog even geduld: pas op 14, 15 en 16 februari 2010 is weer zover. Wie zich tussentijds al een bloemetjesgordijn voelt of een paard in de gang hoort, is welkom in het Oeteldonks Gemintemuzejum in de Bossche binnenstad. Hier komt carnaval het hele jaar tot leven, aan de hand van muziek, maskers, kleding en affiches. Extra reden voor vrolijkheid: op vertoon van de kortingsbon betalen klanten van Huis & Erf slechts ¤ 3,– in plaats van ¤ 3,50 voor een toegangsbewijs. Deze actie geldt voor het hele gezin en is geldig van 1 oktober t/m 31 december 2009. Voor meer info: www.gemintemuzejum.org
8
• Buurten
September 2009
30.188 kilometer verbazing Zijn naam: Willem. Met de W van Wereldreiziger. Hij is net terug uit Azië, waar hij ruim drie maanden met zijn ouders rondtrok. Gesprek met een elfjarige ontdekkingsreiziger die zijn rugzak nog niet op Markplaats.nl zet. “Japan schijnt ook mooi te zijn.”
Buurten September 2009
•9
Bekijk de avonturen van Willem op zijn weblog: vandelest/ http://web.me.com/alinken l .htm om elk willemalink/W
Temple of Heaven [(China)
Kamelentocht Gobi-woestijn (Mongolië)
Fietstocht in Beijing Zijn slaapkamervloer in Den Bosch is bezaaid met souvenirs. Een vilten kameeltje uit Mongolië, affiches uit China, kleurige Tibetaanse gebedsvlaggetjes en kruiden uit Zuid-India. Op tafel ligt een doosje Primatour tegen wagenziekte. Dat kwam af en toe wel van pas, zegt Willem. “We hebben 30.188 kilometer gereisd. Bijna de helft daarvan was met de trein, zoals de Trans Mongolië Express van Moskou naar Beijing. Ons eten kochten we op stationnetjes bij oude vrouwtjes: gebraden kip, blini’s – een soort pannekoeken met gerookte vis – of hardgekookte eieren. De treinen in India waren minder leuk: er zaten veel kakkerlakken. Andere vervoersmiddelen op onze reis? Vliegtuig, jeep, taxi, metro, kameel, boot, riksja en fiets. Maar we hebben ook veel gelopen. Zo zijn we in Noord-India twaalf dagen de Himalaya in gegaan met een gids, een kok en vier paarden voor alle bagage. We sliepen soms op 4.800 meter hoogte. Best koud in zo’n tentje, want ’s nachts vroor het.”
afscheidsverhaaltjes gemaakt. Dat boekje zat altijd in mijn rugzak. Af en toe mailde ik ook met school. Bovendien konden ze op mijn website volgen hoe het met me ging. Wel heb ik het verkeersexamen op school gemist. Toen hebben we in Beijing fietsen gehuurd en een dag lang rondgereden. Volgens m’n vader was ik geslaagd.” Verveling? Geen moment. Al na een maand stopte Willem in Beijing zijn Nintendo DS in een doos met overtollige spullen die naar Nederland werd teruggestuurd. Schouderophalend: “Die spelcomputer miste ik niet echt, want er was genoeg te beleven. De drie hoogtepunten? Op één: kamperen in de Gobi-woestijn. Ons tentje stond in een soort roodkleurig maanlandschap en ’s nachts zag je miljoenen sterren. Op twee: een guesthouse in ZuidIndia aan de rand van de jungle. Als je zat te ontbijten, slingerden tientallen apen voorbij. Op drie: rondlopen in de Verboden Stad in Beijing, waar vroeger de keizer van China woonde.”
Huiswerk in de woestijn 60.000 bedelaars Half mei vertrok hij. Met lichte trots: “Mijn ouders hadden toestemming van de gemeente en van meneer Joop, de directeur van onze school. Wel kreeg ik huiswerk mee. Best cool, zit je midden in de Gobi-woestijn in Mongolië sommen te maken. Vriendjes missen? Viel erg mee. In het geheim hadden de kinderen in mijn klas een boekje met foto’s en
Willem voerde ook een project uit dat zijn moeder had bedacht: hij interviewde en fotografeerde leeftijdgenoten in Mongolië en India. Kort voor zijn vertrek had hij hetzelfde in zijn eigen klas gedaan. “Ik ontdekte dat kinderen in Azië niet veel anders zijn. Ze willen ook gelukkig, rijk en beroemd worden.”
Tegelijkertijd zag Willem honderden culturele verschillen. “Als je in Mongolië bij een yurt aanklopt – zo’n vilten nomadentent – dan krijg je altijd onderdak en eten. Mensen zijn er erg gastvrij. Dat zie ik in Nederland nog niet zo snel gebeuren. Verder zijn mensen in Azië minder ontevreden dan Europeanen. Ook zijn ze geloviger. Je hebt er hindoes, boeddhisten, moslims, sikhs en christenen, maar ook jaïnisten. Die zijn streng vegetarisch en dragen een monddoekje zodat ze niet per ongeluk een vliegje inslikken.” Andere verschillen met Nederland? “In India zie je midden op de weg heilige koeien lopen. Verder heb je in de hoofdstad Delhi 60.000 bedelaars, ook kinderen. Sommigen worden opzettelijk door bendes verminkt, zodat mensen extra geld geven. Keizielig.” Sparen Heimwee had Willem nauwelijks. Af en toe miste hij zijn broer Jop [23], huisvriendin Marion en de smaak van volkorenbrood en oude Beemsterkaas. Maar verder? “Ik hou van reizen. Als ik achttien ben, wil ik op de fiets naar Mongolië en van daaruit via Japan, Alaska, Californië en New York met de Holland Amerika Lijn weer terug. Ja, dat wordt nog flink sparen. Maar ik heb al 120 euro.”
10
• Buurten September 2009
Korte metten met wiet- en hennepteelt Een vondst van meer dan vijf wiet- of hennepplanten in een woning of bijbehorend gebouw leidt vrijwel altijd tot strafrechtelijke vervolging. Bovendien start Huis & Erf – indien zij de verhuurder is – een procedure om de huurovereenkomst te ontbinden. Al enkele jaren maakt deze maatregel deel uit van de ‘Gezamenlijke aanpak drugsoverlast’. Dat is een overeenkomst tussen de regionale woningcorporaties, politie Aa en Dommel, justitie, gemeenten en energieleveranciers. Uithuiszetting is een drastische maatregel. Maar wel helder. Nieuwe huurders wijzen we ook altijd nadrukkelijk op de consequenties als het verbod op wiet- en hennepteelt aan de laars wordt gelapt. Huis & Erf is ervan overtuigd dat dit strikte beleid de leefbaarheid bevordert.
Schijndel? Dat zit wel goed! Ter gelegenheid van Schijndel 700 schenken Huis & Erf en Rabobank Schijndel/Sint-Oedenrode acht bankjes aan de lokale bevolking. Zo wordt buurten in de buurt nog makkelijker. Elk bankje toont een thema – van dromen tot circus – dat in kleurige mozaïeksteentjes is uitgevoerd. Leerlingen van Schijndelse basisscholen leverden hiervoor honderden ontwerpen aan. Op 9 juli bezocht burgemeester Opsteegh samen met André Phiferons (Huis & Erf ) en Guul Smeets (Rabobank) de deelnemende scholen om een selectie te maken. Directeur Hans van Kaathoven van de Sint Jansschool (speciaal basisonderwijs), waar diezelfde dag een persbijeenkomst over het bankjesproject plaatshad: “Bij zo’n goed initiatief hoort vrolijkheid. Daarom hebben we op de persbijeenkomst twee liedjes van Annie M.G. Schmidt uit onze schoolmusical laten horen. Onderwerp: het circus, wat ook het thema van onze bankjesontwerpen was.” De onthulling vindt woensdag 4 november op de Markt in Schijndel plaats.
Geluk ligt op straat Maar liefst 73 procent van de Nederlanders denkt dat buren geen invloed hebben op hun levensgeluk. Een onderschatting: in buurten met weinig onderling contact is het percentage ‘ongelukkige mensen’ anderhalf keer groter. Dat blijkt uit een recent onderzoek van het Oranje Fonds en Douwe Egberts. Dat het geluk op straat ligt, bewijst ook de Nationale Burendag. Deze vond op 26 september voor de vierde keer plaats. Als voorproefje bracht het mobiele Buurtatelier van het Oranje Fonds en de koffiefabrikant op 26 augustus een bezoek aan het plein Groot Grinsel in Den Dungen. Samen met medewerkers van Huis & Erf inventariseerden enkele tientallen buurtbewoners ideeën voor activiteiten op de Nationale Burendag – van een crossbaantje tot hulp aan de voedselbank.
Algemene Ledenvergadering Huis & Erf Op 25 juni vond in ontmoetingscentrum De Huif in Sint-Michielsgestel de Algemene Ledenvergadering van Huis & Erf plaats. De aanwezigen keurden de jaarrekening 2008 goed en benoemden twee nieuwe leden voor de Raad van Toezicht – René van der Burgt en Jeanne Derks – in verband met het aftreden van Hattie de Leeuw en Hans van de Wiel. André Phiferons sloot de bijeenkomst met een presentatie over de inspanningen van Huis & Erf op het gebied van leefbaarheid. Die zijn fors, zo blijkt ook uit het pasverschenen jaarverslag van Huis & Erf. “Het jaar 2008 kan als de kraamkamer van leefbaarheidsprojecten worden beschouwd”, stelde André daarin. “Inmiddels blijken het wolken van projecten: stevig, levenskrachtig en verrassend snel op eigen benen. Hoe sterk de initiatieven ook uiteenlopen – van een pannakooi tot de Gouden Kei voor vrijwilligers – ze komen voort uit dezelfde overtuiging: wonen is méér dan een optelsom van vierkante of kubieke meters.”
Buurten September 2009
Gek op gemoedelijk Gemonde Een van de 2.200 inwoners van Gemonde is Hein Schellekens (71). Al vanaf zijn wieg is hij lid van het lokale Sint Antonius/Sint Sebastiaangilde, net zoals zijn zoon, dochter en kleinkinderen. “Verknocht aan Gemonde? Ze zullen me hier naar buiten moeten dragen!” Hein is geboren en getogen in Gemonde. De ex-varkenshouder: “Ons gilde is een bloedgilde. Oftewel: het lidmaatschap is ‘erfelijk’ van vader op zoon, nadat één gulden doopgeld is betaald. Tegenwoordig mag iedereen bij het gilde – ook vrouwen. Moet wel: we hebben nog maar veertig leden en de gemiddelde leeftijd is hoog. Jongeren melden zich amper aan. Oorzaak? Ach, er is zoveel vermaak tegenwoordig. En ze krijgen snel verkering. Dan houdt alles op.” Enkele malen per jaar gaat Hein met het gilde op pad. Maar net zo lief is hij thuis. “Ik woon hier prima. Vorig jaar hebben we de boerderij
afgebroken en opnieuw gebouwd. Nu woon ik tussen mijn zoon en dochter in. Zelfstandig? Ja, natuurlijk. Hoe langer ik zonder hulp kan, hoe liever.”
vaandrig; mijn zoon is jeu de bouler; mijn dochter vendelier. Het leeft hier in Gemonde. Er is zelfs nóg een gilde: het Sint Joris/Sint Catharinagilde.”
Eer Zijn dochter Annie is koning van het gilde – de eerste vrouw die de eretitel draagt. Annie lachend: “Meer geluk dan wijsheid hoor. Om de vier jaar is tijdens de kermis in oktober het koningsschieten. Wie het laatste stukje van de houten vogel knalt, is koning. In 2005 lukte me dat. Een eer? Ja, want het gilde hoort bij onze familiegeschiedenis. Mijn man is kruisboogschutter en
Of ze net als haar vader met Gemonde vergroeid is? “Minder sterk. Een dorp heeft ook nadelen. Zoals? De sociale controle en de verhalen die als een lopend vuurtje gaan. Als je iets overkomt, ben je een uur later aan de andere kant van het dorp bij wijze van spreken al dood. Toch zie ik ons niet snel verhuizen. Mijn man zegt dat ze hem nog met geen schop het dorp uit krijgen.”
Wii-en in Gemonde Op zondag 25 oktober organiseert Huis & Erf i.s.m. de Gildenverenigingen een dorpsactiviteit: we nodigen jong en oud uit om bij ons – op de locatie van gildenverenigingen Datmunda – te komen Wii-en. Motto: Wii zijn blij met Gemonde! Vanaf de herfst zijn we de enige corporatie in deze dorpskern. In juli 2009 namen we 38 eengezinswoningen van Sint Joseph in Boxtel over en op 1 oktober dertien woningen van de Kleine Meierij uit Rosmalen. Tegelijkertijd spannen we ons in om de leefbaarheid in Gemonde te versterken, onder meer door het opzetten van een sociale buurtsuper.
Jubileum Kindervakantiewerk Schijndel “Het aantal inschrijvingen voor Kindervakantiewerk Schijndel schommelt in de loop van de jaren. Maar deze zomer was het weer volle bak: zo’n 150 kinderen tussen de 6 en 12 jaar.” Een tevreden voorzitster blikt terug op jubileumjaar 2009. Een kwart eeuw geleden richtte de kersverse Stichting Kindervakantiewerk Schijndel zich vooral op kinderen die niet op vakantie gingen. Maar de tijden zijn veranderd: “Iedereen is welkom. Wel is het traditie dat het Schijndelse kindervakantiewerk in de eerste
week van de bouwvak wordt georganiseerd.” De drukbezochte activiteiten afgelopen zomer: een huttendorp bouwen, levend Stratego, een feestavond met overnachting in het scoutinggebouw, theater, film en kampvuur. Op 6 augustus, de bezoekdag voor ouders, was ook
Anita van Lun, sociaal buurtbeheerder van Huis & Erf van de partij. Namens Huis & Erf, een van de sponsors van het kindervakantiewerk, deelde zij polsbandjes met de tekst ‘Leef je uit!’ uit – een oproep die niet aan dovemansoren was.
• 11
12
• Buurten
September 2009
Achterop
Tegelwijsheden “Cultuur is ongeveer alles wat wij wel en apen niet doen.”
“Televisie is de eerste echte democratische vorm van cultuur: voor iedereen beschikbaar en volledig in het teken van wat mensen willen zien. Dat is meteen ook het meest angstaanjagende: wat ze willen zien.”
“Cultuur betekent oorspronkelijk ‘een stuk zaairijp gemaakte grond.’ Was het daar maar bij gebleven.”
Lord Raglan [1788-1855], Engelse generaal
Clive Barnes [1927-2008], Engelse recensent
Lévi Weemoedt, [1948-] Nederlandse dichter
Cultuurshock Wie ver buiten Europa reist of werkt, kan een cultuurshock oplopen. Volgens deskundigen kent zo’n shock drie fasen. Eén: de ‘wittebroodsdagen’. Oftewel: aanvankelijk vind je vrijwel alles interessant en leuk wat je ziet. Gefrituurde sprinkhanen? Grappig, zo’n NoordThaise lekkernij. Oog in oog met wiebelende peniskokers op PapoeaNieuw Guinea? Enig, vooral in oorlogstijd, als ze versierd zijn met het bont van de koeskoes, een buideldier. De tweede fase van de cultuurshock is ‘de ontnuchteringsfase’. Na acht tot zestien weken kun je plotseling hevig verlangen naar boerenkool met worst of je doodergeren aan het te warme / te koude klimaat of irritante gebruiken in den vreemde. Volgens medici kan in deze fase een depressie de kop opsteken. Op internet circuleren veel horror-verhalen over deze fase. Zo schrijft een Hollandse jongen die bijna platzak enige tijd in een hotel in Mumbai (India) woont: “Het gemeenschappelijke toilet is een grote beerput waarvan de geur door het hele hotel trekt. De ventilatoren piepen en krassen. En de ratten eten onze kaas op, die we uit Nederland hadden meegenomen. Mijn vriendin, die niet slapen kan, ziet ze ’s nachts af en toe over me heenlopen, maar ze is te moe om er iets aan te doen.” Het goede nieuws: de slotfase van de cultuurshock is de ‘gewenning’. Na zes à twaalf maanden ben je vertrouwd met je nieuwe omgeving.
De schatkamers van internet Wie op Google de zoekterm ‘cultuur’ intikt, krijgt veertien miljoen vindplaatsen als resultaat. Om cultureluurs van te worden. De redactie van Buurten maakte een kleine maar veelzijdige selectie. www.uitinbrabant.nl: website die al het actuele cultuuraanbod in Brabant op genre, datum en plaats rubriceert. www.taaladvies.net: website over taal (ook cultuur!) met handige adviezen over duizend-en-een taalkwesties. www.beeldengeluid.nl: website van het gelijknamige museum in Hilversum, waar 700.000 uur radio- en tv-opnames liggen opgeslagen. On line is veel materiaal te bestellen, waaronder Polygoon-journaals. www.volkscultuur.nl: website van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur, met aandacht voor tradities en rituelen. www.kermiscultuur.nl: website van een stichting die onderzoek doet naar de historie van kermisattracties en -vermaak.
Dokter, heb ik het Stendhal-syndroom?! Een ontroerende film, aangrijpende toneelscène of hemels schilderij kan je kippenvel of vochtige ogen bezorgen. Ernstiger wordt het als de schoonheid van cultuur je zo sterk overrompelt dat je er ziek van wordt. Sinds 1979 heeft dit medische verschijnsel zelfs een naam: het Stendhal-syndroom. Symptomen van deze psychische aandoening zijn een versnelde hartslag, duizeligheid, verwarring of zelfs flauwvallen. In ernstige gevallen kan de aanblik van fraaie cultuur zelfs hallucinaties of een psychose
opwekken. De aandoening dankt zijn naam aan de negentiendeeeuwse Franse schrijver Stendhal. In zijn werk beschrijft deze romanticus hoe een bezoek aan Florence in 1817 hem emotioneel zo overweldigde dat hij naar lucht moest happen. Geen incident, ontdekte de Italiaanse psychiater Magherini. Na bestudering van honderd gelijksoortige ziektegevallen publiceerde hij in 1979 een boek over het Stendhal-syndroom.
Servicenummers Bezoekadres Huis & Erf Kerkendijk 55, Schijndel Postadres Postbus 19, 5480 AA Schijndel Telefoon (073) 544 06 06 Fax (073) 544 06 08 E-mail
[email protected] Internet www.huisenerf.nl
Openingstijden Maandag t/m vrijdag: 8.15 tot 17.00 uur Klanteninformatie Voor al uw vragen kunt u tijdens openingstijden bellen naar: (073) 544 06 06.
Klachtenadviescommissie Wie niet tot een oplossing van een probleem komt, kan de hulp inroepen van de regionale onafhankelijke Klachtenadviescommissie. Schrijf naar: Klachtenadviescommissie Huis & Erf Postbus 153, 5480 AD Schijndel
Kijk voor meer informatie op www.huisenerf.nl. Informatie over projecten en regelingen zijn ook verkrijgbaar op het kantoor aan de Kerkendijk 55 in Schijndel.
