Zaterdag 20 september 2014 Handelsbeurs, Gent
The Recycled Orchestra o.l.v. Favio Chávez
Programma Hartverwarmende uitvoeringen van wereldberoemde muziek, van Bach tot Billie Jean
Met de gewaardeerde steun van
‘Wanneer ontdekte u laatst iets nieuws? Verrassen is de opdracht die de redactie van De Standaard zichzelf geeft. Beginnen met nieuws, en daaruit het nieuwe halen. Verhelderen wat aan het verschuiven is. Uitlichten wat kan inspireren. Uitdagen wat schijnbaar onomstotelijk vaststaat. En aanreiken wat écht de moeite waard is, om te bekijken, te lezen, te drinken en te eten.’ Bart Sturtewagen en Karel Verhoeven, hoofdredacteurs
Verwacht het onVerwachte
Welkom! Al meer dan vijf decennia lang maakt het Festival van Vlaanderen jong en oud warm voor klassieke muziek. Gent Festival heeft een traditie om vanuit het klassieke repertoire te vertrekken, maar toch veel risico’s te nemen en breed te kijken. En die brede kijk uit zich niet alleen artistiek. Het Festival van Vlaanderen heeft oog voor investeringen in mensen, voor duurzaamheid en voor kinderen in de stad. Aangezien alles perfect past in het stedelijke cultuurbeleid van Gent, werken we al jaren goed samen. En hoe kunnen we die samenwerking mooier symboliseren dan met een stadsconcert van The Recycled Orchestra.
Dit orkest uit Paraguay wordt gedragen door families die leven en werken op een vuilnisbelt en met zelfgebouwde instrumenten uit afvalmateriaal prachtige klassieke muziek brengen. Zelf zeggen ze: “Je mag afval niet zomaar weggooien en mensen ook niet. De wereld gaf ons afval, wij geven muziek terug aan de wereld.” Het orkest werd wereldberoemd. Om de kinderen en jongeren die in het orkest spelen niet te veel te onthechten, wordt het aantal concerten beperkt. Niemand slaagde erin hen naar België te halen. Tot nu. We zijn bijzonder vereerd dat het orkest in het Festival van Vlaanderen een goede partner heeft gevonden. Daardoor krijgt u de unieke kans om hen hier in Gent te zien optreden. In september zet Gent Festival maar liefst 180 concerten op het programma, waarin ruim 1.500 nationale en internationale artiesten 55.000 bezoekers aantrekken. Dat maakt Gent tot de levendige stad waar we zoveel van houden. Geniet van de heerlijke muziek. Annelies Storms Schepen van Cultuur, Toerisme en Evenementen 3
25 september 2014 Capitole Gent
O FADO! JOANA AMENDOEIRA PORTUGESE PASSIE Pedro Amendoeira – Portugese gitaar Rogério Ferreira – klassieke gitaar Paulo Paz – contrabas
“Een van de belangrijkste fadostemmen van de Nieuwe Generatie”
TICKETS: € 12 - € 18 - € 24 - € 28 via 09 233 77 88 • www.gentfestival.be
La Sauvagerie O dierbare klankpoëzie, neem me mee! Dat ik met orfische kracht de dieren moge lokken en naderhand - wie weet - temmen. Muze, ik smeek om een katabasis; een weg naar de onderwereld, doorheen de kronkels van ons wezen. Ergens tussenin, net boven het dierenrijk en net onder de engelen, vertoeft het mensenkind. Schipperend tussen natuur en cultuur, kondigt deze vreemde vogel uit volle borst iets af. Maar wat geeft hij te kennen? Pronkt hij met het intellect, de ratio die hem onderscheidt als diersoort? Of breekt hij de wetmatigheden om het instinctmatige te laten botvieren? Is muziek wat anders dan parlevinken met klanklichamen? Muziek is ontstaan uit een prototaal, geheel onafhankelijk van het woordgebruik. Een taal die niet dient te onderscheiden, die net de tegendelen laat
Isaline Claeys | Artistiek coördinator
samenvallen (verleden-toekomst, ruimte-tijd) en de complexiteit aan gevoelens in één adem ‘uit’. Bevattelijk? Geenszins. Ongeacht welk type muziek, het gaat om de bevrijding van instinctmatige krachten. Deze vorm van vertaling van de innerlijke ‘sauvagerie’ mag dan wel eigen zijn aan de mens, de forsheid is van dierlijke aard. Inwendige beestachtige krachten, heilzaam of slecht, krijgen sinds mensenheugenis hun pendant in het dierenrijk. De leeuw staat voor macht, het lammetje voor onschuld… Allerlei krachten die fascinerend of angstaanjagend zijn, inspirerend of afstotelijk werken. Dit jaar op het toneel: een bestiarium van de mensensoort, met prima donna’s en andere wilde beesten. Met klauwen en vleugels: une beauté sauvage!
5
Biografie Favio Chávez • bezieler van het project • start in 2006 een muziekschool in Cateura, op de grootste vuilnisbelt in Paraguay • geeft jongeren instrumenten gemaakt uit afval • richt in 2012 Orquesta de instrumentos reciclados op • orkest wereldberoemd op één jaar tijd • het project ontvangt de Prins Claus Award in 2013 • orkest gaat mee op Metallica World Tour 2014
Programma
Orquesta de instrumentos reciclados o.l.v. Favio Chávez Het aantal werken en de volgorde kan variëren. W.A. Mozart, Eine Kleine NachtMusik K525 A. Vivaldi, Le quattro stagione, concerto nr.1 in E, op.8, ‘ La primavera ‘ RV 269 L. van Beethoven, symfonie nr.9, ‘Ode an die Freude’ L. van Beethoven, symfonie nr.5 C. Orff, ‘O fortuna’ uit Carmina Burana F. P. Cardozo, Despedida J. A. Flores, Choli A. Barrios, Danza Paraguaya M.C. Ocampo, Galopera H. Giménez, Che Valle Pirayumi E.R. Fernández, Virgen Querida M. Rodríguez, La Cumparsita (Tango) T. Jobin, Garota de Ipanema (Bossa Nova) E. Zaldívar, El Humaguaqueño (Carnavalito) L. Bermudez, Colombia Tierra Querida (Cumbia) A. Barroso, Acuarela do Brasil (Samba) Bacilos, Tabaco y Chanel Coproductie met deSingel, i.s.m. Handelsbeurs Concertzaal
© Recycled Orchestra of Cateura 6
Presentatie om 20u30 door Cara Van der Auwera
www.facebook.com/gentfestival #gentfestival gentfestival
H. Mancini, The Pink Panther L. Schifrin, Mission Impossible Paul McCartney, Yesterday John Lennon, Imagine John Kander, New York, New York Claude François, My Way Bert Kaempfert, Strangers In The Night Bint Al Shalabiye, traditionele muziek Édith Piaf, La vie en rose Glen Miller, In the mood Metallica, Nothing Else Matters Apocalyptica, Quutamo Ramin Djawadi, Game of Thrones theme song Tadeo Rotela, The Recycled Concert, concerto voor gerecycleerde contrabas
Er is geen pauze. Beginuur: 11u – Voorzien einduur: 12u30 Beginuur: 20u30 – Voorzien einduur: 22u 7
The Recycled Orchestra Mensen met een groot talent verdienen een groot publiek.
Belfius heeft iets met cultuur. Al meer dan vijftig jaar timmeren we aan de weg. We verzamelen niet alleen, maar we stellen ook tentoon. Onze collectie Belgische kunst is internationaal gewaardeerd en staat regelmatig open voor het publiek. Daarnaast willen we via onze initiatieven Belfius Art en Belfius Classics iedereen stimuleren die deeltijds of voltijds met kunst bezig is, en tegelijkertijd hun werk onder de aandacht van het grote publiek brengen. Want passie verdient een podium. Meer info over “Cultuur voor iedereen” op www.belfius.be.
Belfius Bank NV, Pachecolaan 44, 1000 Brussel – IBAN BE23 0529 0064 6991 – BIC GKCCBEBB – RPR Brussel BTW BE 0403.201.185 – FSMA nr. 19649 A.
Bij Asunción, de hoofdstad van Paraguay, bevindt zich het dorp Cateura dat nagenoeg bovenop een van de belangrijkste vuilnisbelten (landfills) is gebouwd. Gezinnen trachten er te overleven door het afval te doorzoeken en al wat nog waarde heeft te koop aan te bieden. Zoals in alle extreem arme buurten zijn drugs en straatbendes er alomtegenwoordig en groeien kinderen er op met nauwelijks een ander vooruitzicht dan het sorteren van afval. Een trailer voor een nieuwe documentaire over Favio Chávez, een plaatselijke ecologist en musicus die de kinderen van Cateura op gerecycleerde instrumenten muziek leert spelen, ging snel rond op het internet. Het is inderdaad moeilijk om de vreugde van een jongen die op een ‘olievatcello’ speelt niet te delen. Hoewel Chávez vlakbij opgroeide, ontmoette hij deze kinderen pas voor het
eerst toen hij van 2006 tot 2008 op die vuilnisbelt aan een afvalrecyclageproject werkte en enkele plaatselijke families leerde kennen. Al sedert 2002 leidde hij een Boys Orchestra in zijn thuisstad Carapuengà; op een dag besloot hij er ook een op te richten met de kinderen van Cateura. Meer dan 40% van de kinderen in die buurt stopt met school omdat hun ouders hen nodig hebben om te werken, dus aanvankelijk was de idee om een orkest op te starten er vooral op gericht om hen een alternatief te bieden voor het spelen op de vuilnisbelt. “In het begin was het lastig omdat we geen repetitieruimte hadden en we hen les moesten geven op dezelfde plek waar hun ouders aan het werk waren, tussen het afval”, zegt Chávez . “De kinderen kenden niks van muziek. Het was ook bijzonder moeilijk om de ouders te contacteren omdat vele ouders niet samenleven met hun kinderen.” 9
“The world sends us garbage, we send back music” - Favio Chávez
Na verloop van tijd merkten de ouders dat muziek spelen hun kinderen uit de problemen hield. Er waren zelfs ouders die kinderen terug opeisten die ze vroeger hadden achtergelaten. Al snel waren er meer kinderen die les wilden volgen dan dat er instrumenten voorhanden waren. Dus begon Chávez te experimenteren met het bouwen van instrumenten uit materiaal van de vuilnisbelt. Strijkinstrumenten hebben de traditionele staartstukken, halzen, krullen en snaren, maar de klankkast, stemschroeven en andere kleine onderdelen zijn gemaakt van wat ze ook maar in de buurt konden vinden. “Deze gerecycleerde instrumenten werden steeds verder op punt gesteld en vaak klinken ze nu zelfs beter dan de houten ‘Made in China’ instrumenten waar de meer begaafde kinderen op spelen.” De gerecycleerde instrumenten hebben nog een ander, veeleer praktisch voordeel: de kinderen kunnen die veilig bij zich dragen. “Bij veel kinderen was het onmogelijk om hen een echte viool mee naar huis te geven omdat ze die nergens zouden kunnen bewaren en omdat hun 11
Favio Chávez © Landfill Harmonic
ouders bang waren dat ze beroofd zouden worden of dat het instrument zou verkocht worden om met de opbrengst drugs te kopen.” Zelf instrumenten maken uit andere materialen is vooral voor beginnende kinderen niet zo ongebruikelijk. El Sistema, het bekendere sociale muziekproject in Venezuela, laat kinderen hun eerste instrumenten maken uit papier-maché tot ze klaar zijn voor de echte instrumenten. In Noord-Amerika krijgen kleine kinderen die volgens de Suzuki-methode viool leren spelen een schoendoos met een meetlat als hals en elastiekjes als snaren, zodat ze kunnen wennen aan de manier om het instrument vast te houden.
© Landfill Harmonic 12
Chávez gaf muziekles aan meer dan 120 kinderen in Cateura en heeft er nu 50 leerlingen, waarvan er 25 het Recycled Orchestra vormen. Een recente concertreis naar Rio de Janeiro, Panamá en Bogotá was organisatorisch een moeilijke zaak omdat geen enkel kind een paspoort had en de helft niet eens een geboortecertificaat. “In sommige gevallen moest ik ook de identiteitsdocumenten van de ouders in orde bren-
gen. Nu hebben alle kinderen, precies omdat ze deel uitmaken van het orkest, deze documenten.” Een van Chávez’ beste leerlingen is een 15-jarig meisje, Tania. “Ze begon vijf jaar terug bij mij in Cateura muziek te studeren en is nu een van de belangrijkste violistes van het orkest. Haar vader is verslaafd aan crack en moest twee dagen lang clean blijven om naar de rechtbank te gaan om voor zijn dochter de toelating te bekomen mee op concertreis te mogen naar het buitenland. Ze leeft in een keet met maar één kamer samen met haar moeder en drie zussen, dus als ze wil repeteren moet de hele familie het huis uit. Omdat ze al zo goed kan spelen heeft ze een houten viool uit China. Die is meer waard dan haar huis.” Chávez tracht van zijn leerlingen geen topmusici te maken, maar wil hen, én hun ouders, tonen dat studeren waardevol is. “In 2011 heb ik mijn job opgezegd omdat ik me voltijds aan dit project in Cateura wou wijden, want ik merkte dat kinderen vooruitgang boekten en we op een punt gekomen zijn waarop ze hun levens echt veranderen door lid te zijn
van het orkest. Onze droom is dat families en kinderen een betere huisvesting bekomen en internetverbinding, zodat ze kansen kunnen vinden en grijpen.” Het beslissende momentum breekt aan. De Paraguyaanse overheidsinstelling FONDAC voorziet financiële steun voor een muziekschool en een uitgebracht fragment van een documentaire over dit project baan zich een weg op het internet. De film Landfill Harmonic komt eind 2014 uit. Intussen zet Chávez zijn werk in Cateura verder. “Sport kan competitief zijn, maar muziek laat kinderen met elkaar in contact treden en doet hen voelen dat ze samen iets opbouwen. Ons orkest is bijzonder omdat deze kinderen uit afval iets moois creëren.”
Marcia Adair, vertaling Koen Van Caekenberghe
13
100% toegankelijk voor blinde en slechtziende kinderen en volwassenen
www.wesharemusic.be Manuel Delaere, al jaren één van onze vaste slechtziende bezoekers, samen met onze immer enthousiaste vrijwilliger Marianne Ghyselinck (BNP Paribas Fortis) tijdens de muzikale fietstocht O’velo 2012.
Steun dit unieke project! Met €30 voor één persoon of €50 voor twee personen steun je de sociale projecten en geniet je van onze FestivalClubvoordelen. IBAN: BE06 4470 0158 1122 (BIC: KRED BE BB) Meer informatie:
[email protected]
Gent Festival
Festivalclub
DE LEDEN VAN DE RAAD VAN BESTUUR EN ALGEMENE VERGADERING
Dhr. & Mevr. Astaes · Dhr. Bauwens Kurt Dhr. Beke Frank · Mevr. Ruysschaert Patricia Dhr. Bral Johny · Mevr. Ceulemans Joanna Dhr. Chatel Thierry · Dhr. Claes Walter Mevr. Cocquyt Joanna · Dhr. Coplo Eric Dhr. Daels Luc & Mevr. D’Hertog Leen Dhr. De Busscher Lucien · Dhr. De Decker Theo Dhr. De Keyser Marc · Mevr. De Man Lut Dhr. De Meyere Jos · Dhr. De Ruyver Hugo Dhr. Debruyne Hannes · Dhr. Degand Alain Dhr. Decaluwe Lieven & Mevr. Depoortere Nicole Mevr. Deheegher Ann · Mevr. Dejaegher Sophie Dhr. Delabarre Pierre BVBA · Dhr. Deman Pol Dhr. Deweerdt Dirk · Mevr. Dewit Christiane Mevr. Dhondt Brigitte Dhr. Drieghe Paul & Mevr. Willems Lieve Dhr. Fouquaert Werner · Mevr. Helsen Ria Dhr. François Bart & Mevr. Mortier Marijke Burggraaf en Burggravin Frimout Dhr. Hemelsoet Bernard & Mevr. Van Brakel Rita
Dhr. Frank Beke (voorzitter) Dhr. Johan Beke · Dhr. André Bergen · Dhr. Jan Briers jr. · Mevr. Annemie Charlier Dhr. Hendrik Coleman · Dhr. Herman Daems · Dhr. Jozef Dauwe · Dhr. Eddy De la Haye Dhr. André Deleenheer · Dhr. Jozef De Mey · Dhr. Ivan De Witte · Dhr. Christoph D’Haese Dhr. Jacques Dubrulle · Mevr. Sophie Dutordoir · Mevr. Saloua El Moussaoui · Dhr. Ronald Everaer Dhr. Bert Hoogewijs · Mevr. Fientje Moerman · Dhr. Jan Smets · Dhr. Jan Vallaeys Mevr. Mieke Van Hecke · Dhr. Frank Van Massenhove · Dhr. Yves Van Sante Dhr. Frans Verheeke · Dhr. Paul Verstraeten · Dhr. Steven Vromman
HET FESTIVALTEAM Marieke Baele · Bieke Baetens · Gaëlle Braeckman · Sibyl Callewier · Annelore Camps Tom Cappelle · Isaline Claeys · Rita De Brauwer · Brecht De Moor · Justine Dewitte Eliane Joos · Femke Muylaert · Eveline Neirings · Hanne Neys · Serge Platel Heleen Schepens · Pascale Staelens · Barbara Stevens · Ilse Wachtelaer · Clem Willems
Mevr. Hoornaert Marina · Dhr. Janssens Freek Mevr. Koch Monika · Dhr. Lahaut Roger Dhr. Lauwaerts Angelo & Mevr. Valova Veronika Mevr. Lemaitre Ann · Mevr. Monten Chris Dhr. Maes Jo & Mevr. Vercruysse Kathe Mevr. Moyar Rose · Mevr. Pauwels Agnes Dhr. Premereur Gerard - Mevr. Willaert Beatrice Mevr. Raymaekers Lut · Dhr. Roberti Adrien Dhr. Swijzen Werner · Fam. Van Beversluys - Minjauw Dhr. Van De Sompele Filip · Dhr. Van den Abbeele Paul Dhr. Van der Perre Wielfrid · Mevr. Van Haver Sigrid Dhr. Van Hoecke Karel · Dhr. Vandenberghe Freddy Dhr. & Mevr. Van Hooland - De Meester Dhr. Vanhecke Paul · Dhr. Vanhoebost Jean Dhr. Dirk Vanhollebeke · Mevr. Vanistendael Rita Mevr. Verfaillie Alice · Dhr. Verstichel Willy Mevr. Verwimp Kris · Dhr. Vlassak L. Dhr. Vormezeele Frank · Dhr. Wielandts Jacques Dhr. Wachtelaer Herbert & Mevr. Janssens Annie Mevr. Willaert Nicole · Dhr. Willems Clem
Gent Festival van Vlaanderen is lid van de Federatie van Muziekfestivals in Vlaanderen & de European Festivals Association.
16
17
Wij danken onze partners STRUCTURELE PARTNERS
PROJECTPARTNERS ODEGAND & KIDSODEGAND
O’VELO
OFFICIAL FESTIVAL CAR
WE SHARE MUSIC
OCMW GENT
OVERHEDEN Speciale dank aan Mgr. Luc Van Looy
ODEGAND BY NIGHT PRIVILEGED PARTNERS PARTICIPATIEPROJECTEN
18
19
MEDIAPARTNERS
CONCERTPARTNERS
FESTIVALLEVERANCIERS
AG Insurance • ArcelorMittal Gent • Belfius • Bopro • Haven Gent Hogeschool Gent • KBC Bank & Verzekeringen • Universiteit Gent
CLASSIC DESIGN R EN TAL
BUSINESS SEATS
Ackermans & van Haaren • ACSE Events • Advocaat Torrekens • Ageas Allianz • AML • Art Nivo • Artexis • Beweging Vlaanderen-Europa vzw BFO • BNP Paribas Fortis • Bostoen Villabouw • Buro Project Capital@Work • Cegelec • CERES • Concordia • Deutsche Bank Eandis • Elephant Talk • Ernst & Young • Ethias • Eurogenerics F. van Lanschot Bankiers • G-Label • G4S • Garage Deleersnyder Hudson • ING • Interparking • Irmas • Lemahieu-Lempan Houtimport MBG • Organic Waste Systems • PricewaterhouseCoopers Protec bvba • Rabobank • SAI • Schelstraete Delacourt Associates Sita • Stibbe • UZ Gent • Vanas • VDK Spaarbank • VMA
THE FLANDERS INFORMAL SUMMIT PRESENTING PARTNER
DE ORGANISATOREN vzw
FESTIVALHOTELS
Kortrijksesteenweg 1004 B–9000 Gent tel. +32 9 241 55 00 fax +32 9 241 55 11 info@ijv–ifas.be www.ijv–ifas.be
SANDTON
GRAND HOTEL REYLOF
CULTUURHUIZEN
20
MET DE STEUN VAN
21
Untamed.
Speciaal voor iedereen die niet élke avond naar een live concert kan: élke avond een live concert. A Daimler Brand
Klara Live: de meest prestigieuze concerten uit binnenen buitenland. Van maandag tot donderdag om 20u. Klara. Blijf verwonderd.
The Mercedes CLA.
3,9 - 6,9 L/100 KM •102 -161 G CO2/KM
Environmental information RD 19/03/2004: www.mercedes-benz.be – Make safety a priority.
Coördinatie en eindredactie: Marieke Baele & Sibyl Callewier Vormgeving: Snyvo Druk: Drukkerij VD Campagnebeeld: Tonijn De prachtige ruikers worden verzorgd door florist Dirk Van Driessche. De hostessen zijn vanavond opgemaakt door Make-Up Designory (MUD) en gekleed door Xandres. Contact Gent Festival van Vlaanderen Kasteel Borluut, Kleine Gentstraat 46, 9051 Gent www.gentfestival.be www.facebook.com/gentfestival #gentfestival gentfestival
Handelsbeurs Kouter 29, 9000 Gent www.handelsbeurs.be www.facebook.com/handelsbeurs #handelsbeurs handelsbeurs
v.u. Serge Platel, Kleine Gentstraat 46, 9051 Gent Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, internet of welke wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
24
