the dutch welfare state a discussion on trending topics going on in the Netherlands waar gaat het heen?

faces Faces is a magazine published by Asset | Accounting & Finance for student members, alumni, relations of Asset | Accounting & Finance, and other persons interested

Y. 1 5 | #. 03 |april 2014

the dutch welfare state a discussion on trending topics going on in the Netherlands The iFinance Committee argues that the current welfare system in the Netherlands is not sustainable: the health care system, the labor market and the pension system all face serious threats

waar gaat het heen? Accountantsberoep in beweging Prof. drs. John van Kollenburg RA geeft een boeiende beschouwing over het initiële doel van de accountant, de veranderingen in het werkveld van de auditor en de noodzakelijkheid van fundamentele hervormingen

INTERVIEWS: dr. Bouman, economist, author and analyst at RTLZ drs. Erik-Jan van Bergen, Chief investment officer at SNS REAAL

ADD 1

Dear reader,

ABAB, accon avm, Baker Tilly Berk, Koenen en Co, Mazars and Wesselman. In the afternoon these medium-sized Accounting firms gave a presentation about the possibilities these firms have to offer. After that, there was a speed date session where students could learn more about the companies. The evening was concluded with an Italian Cooking workshop. In cooperation with the other associations that are part of Asset | Business Economics, the Excursion Day was organized on March 27 for students that have not decided yet which master direction they want to choose. Lastly, the sixteenth edition of the Economic Business weeks Tilburg took place from April 7 until 17. Keeping ‘prepare today, stand out tomorrow’ in mind, the EBT board has done a great job in this year’s organization. Hereby, I would like to thank the EBT board for their efforts, commitment and enthusiasm they have shown by organizing the Economic Business weeks Tilburg! Asset | Accounting & Finance can be of help for you too. We offer a wide variety of internships and vacancies that might be interesting for you! You can find our Career Portal via www.Asset-AccountingFinance.nl/Career-Portal. I wish you all the best for the last months of this semester and hope to see you at one of our activities.

3 Introduction

In front of you lies the newest edition of Faces. The previous edition – Faces International – was a special edition dedicated to this year’s Studytour’s destination, Hong Kong. The Studytour Committee provided this special edition of Faces to you after having travelled to Hong Kong, Macau, and Shen Zen with a group of 28 students. Afterwards, they traditionally publish Faces International. Meanwhile, the Editorial Board had been occupied to present this edition of Faces to you. With many interesting interviews, articles and opinions, they proudly published this copy. At this moment, the exams and resits are (almost) over and some of you have already started working on your Master thesis. However, Asset | Accounting & Finance still has many interesting things to offer you in the upcoming months! For more information take a look on our website. On January 29, the semiannual Department Members Meeting of Asset | Accounting & Finance took place. During this meeting, Kim Claassen, Ruben Tax and Lieke Jessen were discharged from their responsibilities and Vera Hacquier, Jurgen de Guijtenaere and Wouter Passtoors were installed as respectively Vice-Chairman, Secretary and External Affairs. Hereby, I would like to wish all three new board members the very best for the upcoming year. Moreover, I would like to express my special thanks to Kim, Ruben and Lieke for their extreme commitment and enthusiasm with which they have fulfilled their board functions during the past year. Furthermore, I wish you all the best in your upcoming careers and the rest of the future. Obviously, next to the General Members Meeting, some very interesting activities took place. Starting back on

February 6, when iFinance took place. The topic of the event was ‘The Future of our Welfare State. Who takes care of you?’ The afternoon was successfully led by Chairman of the Day Prof. Dr. Casper van Ewijk (CEO Netspar). Furthermore, the promising speakers as Prof. Dr. Bas ter Weel (Deputy Director Centraal Plan Bureau), Dr. Pieter Hasekamp (CEO Zorgverzekeraars Nederland), Peter Ronteltap (CEO Strategic Alliances Zwitserleven) and Prof. Dr. Theo Kocken (Professor Risk Management VU Amsterdam) contributed greatly to the success of the event. Furthermore, students had the opportunity to participate in a business lunch with SNS REAAL. It was a great success. In February, we organized a Business Café with Duisenberg School of Finance and with Shell. On February 3, students that are currently studying at Duisenberg School of Finance came to Tilburg to inform the interested students of Tilburg about the possible Master tracks at Duisenberg School of Finance. Next to that, on February 11, we organized a Business Café with Shell. With over 50 participating students we can conclude this evening was a success. Several trainees of Shell talked about their experiences of their traineeship. Afterwards, there was a possibility to ask individual questions during the drink. Lastly, on February 25, Rebel provided the students with some interesting insights of their activities. On February 26, Asset | Accounting & Finance organized the AccountantsDay with

On behalf of the board, Coen Tomesen Chairman Asset | Accounting & Finance

INTRODUCTION words from the chairman

FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 3

ADD 2

INDEX

Contributors: Dr. M.N. Bouman, Prof. drs. J.C.E. van Kollenburg RA, Drs. E. van Bergen, Drs. M. Jansen Schoonhoven, D. van Hulten BSc., B. Kiesewetter BSc., T. Langewisch, Dr. M. van Tuijl, C. Smit, T. Nierop, Drs. R. van Loon, P. Savalle, Drs. H. Geels, Drs. P. Lakeman, M. Pepels, E. Schrijen, S. Maessen, M. van Rijswijk BSc., C. Tomesen BSc., J. de Guijtenaere Advertisements: Tilburg University RA Program, PWC, ABAB, Career Portal, Koenen & Co, Alumni Association Financials, KPMG, Asset | Accounting & Finance, Deloitte, EY Contact details: Tilburg University, Room E106 P.O. Box 90153, 5000 LE Tilburg Telephone: 013 - 466 2662 [email protected] About Faces: Faces is a magazine published by Asset | Accounting & Finance for student members, alumni, relations of Asset | Accounting & Finance, and other persons interested. Nothing from this edition of Faces may be copied and/or made public using press, microfilm, photocopy, or whatever other means, without authorization from the board of Asset | Accounting & Finance.

FACES #. 03 april 2014

Editorial

ARTICLES

Waar gaat het heen? The Dutch welfare state There is more to finance

Interviews

Mathijs Bouman Erik-Jan van Bergen

COLUMNS

Column Accounting T. Nierop Column Finance C. Smit Column Van Tuijl

CONTRIBUTIONS Stock exchange Opinie Message from abroad Facts Business for dummies Student entrepreneur Face 2 Face Overview activities Campus life

5 Summary

Chief Editor Max Pepels Copy Editor Mark van Wijgerden Editors Sanne Kuppens, Paul Piters, Tessa van Rijn, Maartje van Rijswijk, Iulia Voinea Layout Mark Koevoets Printing Orangebook almanakken&verenigingsbladen, www.orangebook.nl, [email protected] ISSN 1566-225X Circulation 1250

7

8 22 30

13 37

20 34 44

18 26 29 33 41 43 47 48 50

On the internet: www.Asset-AccountingFinance.nl And on the main social network: www.facebook.com/AssetAF FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 5

ADD 3

22

EDITORIAL

pag.

THE DUTCH WELFARE STATE

A discussion on trending topics in the Netherlands Door Daan van Hulten, Bart Kiesewetter en Tim Langewisch Article

Article

The Dutch welfare state Asset | Accounting & Finance’s committee, which organizes the yearly iFinance event, summarizes the trending topics going on in the Netherlands concerning its future welfare state. Topics include the pension system, the health insurance policy, and the labor market. P22 Article

There is more to finance Drs. Machiel Jansen Schoonhoven, managing director at NIBC, outlines alternative ways of financing. Eventually, NIBC hopes to play a crucial role in providing credit. P30 Interview

Mathijs Bouman Een diepgaand interview met dr. Mathijs Bouman, beurscommentator bij RTLZ en schrijver. Hij geeft zijn ongezouten mening over tal van onderwerpen, zoals de rol van centrale banken, Europa en verschillende nationale economieën. Ook heeft hij nog wat nuttige tips voor studenten. P13 Interview

Erik-Jan van Bergen Maartje en Mark zijn naar Utrecht gereisd om met de

CIO van SNS Asset Management, drs. Erik-Jan van Bergen te spreken. Naast interessante vragen over het vermogensbeheer door SNS werd er ook aandacht besteed aan de nationalisatie van de bank en wat er nu eigenlijk gebeurd is met de beruchte portefeuille ‘Property Finance’. P37 Column

Accounting Tom Nierop schrijft over de gevaren als accountant. In de Filipijnen is het volgens de wet toegestaan om als accountant een vuurwapen te dragen. Dus naast een tas met laptop en smartphone neem je nu ook een revolver mee. P20 Column

Finance In zijn halfjaarlijkse column schrijft Cees Smit over de verschillende nieuwe Europese regelgevingen met betrekking tot de financiële wereld. Het provisieverbod en de Europese derivatenwetgeving komen aan bod. P32 Column

Van Tuijl Martin van Tuijl geeft zijn mening over de aankoop van de overdrachtsrechten van FC Twente ’65 spelers door Doyen Sports. P48 Opinie

De Bitcoin Sander Duivenstein en Patrick Savalle geven hun opinie over de nieuwe virtuele munteenheid, de Bitcoin. Volgens hen is virtueel geld al lang geen Monopoly-geld meer. Het betekent eerder het einde van de monopoliepositie van centrale overheden en banken op het geldverkeer. P26

7 Contents

Waar gaat het heen? Prof. drs. John van Kollenburg RA geeft een boeiende beschouwing over het initiële doel van de accountant, de veranderingen in het werkveld van de auditor en de noodzakelijkheid van fundamentele hervormingen. Daarnaast nodigt hij iedereen uit hier een mening over te vormen en deel te nemen aan de discussie. P8

This year Asset | Accounting & Finance celebrates its fifteenth anniversary. Therefore, you are currently in possession of a brand new anniversary edition of Faces. In order to pay special attention to the third lustrum of Asset | Accounting & Finance and to give you a good insight in the rich history of our association, the editors of Faces dug deep into the archives to find the founding fathers. We succeeded and found many of the predecessors and former board members of Asset | Accounting & Finance. In the anniversary section, in the middle of the magazine, you can find interviews with some of them. The founders all gave a lot of different anecdotes with which we could fill this whole edition of Faces. We selected the most remarkable, funniest, and most interesting inside stories to share with you. Due to my enthusiasm about this anniversary edition I almost forgot to introduce myself as the new Editorin-Chief. I am very proud and honoured that I got the opportunity to take over this challenging position from Martin. Currently, I am a second year bachelor student in Economics & Business Economics. Since this bachelor gives me broader insights in macroeconomic issues and developments, I intend to give a small twist to the magazine by including some of these subjects in addition to the accounting and finance subjects. With this addition I hope to push the boundaries and broaden the perspective of Faces. Furthermore, I am determined to continue the success and quality of Faces that Martin has achieved the last year. He has done a great job editing Faces, together with the committee, during his period as Editor-in-Chief. I would like to express my gratitude and respect for his tremendous contribution to this magazine. Martin has now shifted his focus to his Master in Finance; I wish him good luck and all the best with obtaining his Master’s degree. We have succeeded in interviewing a well-known economist. Mathijs Bouman - journalist and economist - can often be seen in the Dutch television program RTLZ as stock exchange commentator. He also writes columns for the Financieele Dagblad. At the Beurs van Berlage café in Amsterdam we asked him about the current economic situation in Europe as well as in the United States. The second interview is with the Chief Investment Officer of SNS Asset Management, Erik-Jan van Bergen. He told us about how SNS Asset Management operates and commented about the situation regarding the nationalisation of several Dutch banks, including SNS. Moreover, he spent special attention to what happened with the Property Finance portfolio. Other interesting articles include an opinion article about the Bitcoin, an article from professor John van Kollenburg about the mandatory circulation of accountants and lots more. I hope you enjoy reading this special anniversary edition! Max Pepels Editor-in-Chief Faces

FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 7

WAAR GAAT HET HEEN?

door Prof. drs. John van Kollenburg RA

OVER de noodzaAk van fundamentele hervormingen in de accountancy

Prof. drs. John van Kollenburg RA is hoogleraar aan Tilburg University en partner bij BDO Accountants & Belastingadviseurs FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 8

Het laatste decennium staat het accountantsberoep meer in de belangstelling dan ooit tevoren. Is het niet vanwege boekhoudschandalen of de financiële crisis, dan is het wel vanwege berichten van toezichthouder AFM over de gebrekkige kwaliteit van de controle van jaarrekeningen door accountantskantoren, de betrokkenheid van accountants bij corruptie (zoals bij Ballast Nedam) of wijzigende regelgeving voor de accountants. De vraag

die zich daarbij opwerpt is of die ontwikkelingen begrijpelijk zijn en of de wijzigende regelgeving uiteindelijk zal leiden tot een beter functionerend accountantsberoep en daarmede tot een herstel van het vertrouwen in de accountant en daarmee ook een verhoogd vertrouwen in de financiële markten. Voor deze beschouwing zal ik eerst kort ingaan op de verklaring voor het bestaan van het accountantsberoep om vervolgens een kort overzicht te

geven van de historie van het accountantsberoep met de nadruk op de meest recente ontwikkelingen. Tot slot zal ik de meest recente ontwikkelingen, beleidsvoornemens en regelgeving met betrekking tot het accountsberoep van mijn commentaar voorzien, waarbij ik benadruk dat het mijn persoonlijke visie is. Auditing theory Voor het verklaren van het bestaan van het accountantsberoep zijn verschillende

theorieën beschikbaar. De meest gebruikte daarvan is de informatietheorie, waarbij het bestaan van het accountantsberoep wordt verklaard door de verlaging van het informatierisico als gevolg van de werkzaamheden van de accountant. De redenering is dat door het verlaagde informatierisico van bijvoorbeeld de jaarrekening, blijkend uit de bijgevoegde controleverklaring, beleggers en financiers rekenen met een lagere risico-opslag in het

FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 9

over het verklaren van het bestaan van het accountantsberoep bestaan verschillende theorieën. De meest gebruikte is de informatietheorie, waarbij De redenering is dat door het verlaagde informatierisico van de jaarrekening beleggers en financiers rekenen met een lagere risico-opslag in het gewenste rendement door de veronderstelde betrouwbaarheid van verstrekte informatie

FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 10

gewenste rendement door de veronderstelde betrouwbaarheid van verstrekte informatie. Cruciaal is aldus het vertrouwen van die beleggers en financiers in de controleverklaring van de accountant. Wordt de gepercipieerde informatiezekerheid door de accountant niet geleverd dan kan dit ultiem de bestaansgrond van het accountantsberoep aantasten. Korte historische schets Het ontstaan van het accountantsberoep in Nederland is gesitueerd aan het eind van de 19e eeuw, als de fraude van Pincoffs bij de Afrikaansche Handelsvereeniging wordt ontdekt.

Pincoffs heeft valse balansen laten opmaken en een groot aantal particuliere beleggers raakt gedupeerd. Tot die tijd genoot Pincoffs een hoog aanzien binnen de Rotterdamse gemeenschap en genoot alle vertrouwen. Door de fraude van Pincoffs wordt de weg vrijgemaakt voor het benoemen van een door de commissarissen benoemde controleur van de boeken. Het beroep ontwikkelt zich en geleidelijk ontstaan, via accountantsmaatschappen, grotere accountantskantoren. De jaren ‘80 en ‘90 kunnen worden getypeerd als een verdere verzakelijking van de accountantsmarkt, waarbij de individuele beroepsbe-

“

Het accountantsberoep heeft nog geprobeerd om via zelfregulering de bakens te verzetten, maar daarvoor was het vertrouwen van de financiële markten te zeer op de proef gesteld

“

oefenaar ondergeschikt wordt aan de verzakelijking van de accountantskantoren, die steeds groter en internationaler opereren en ook steeds meer centraal worden aangestuurd. In die periode zien we ook dat de adviesafdelingen van de accountantskantoren een enorme groei doormaken. De controle van jaarrekeningen wordt ondergeschikt aan de adviesfunctie. Typerend is de praktijk van ‘lowballing’ waarbij accountantskantoren zich via een onwaarschijnlijk laag controlebudget bij een cliënt inkopen om dit te compenseren met omvangrijke adviesdiensten bij die zelfde cliënt. Hiermede wordt de onafhankelijkheid van de accountant, een van de pijlers voor het accountantsberoep, zwaar onder druk gezet. De afrekening volgt in het begin van de 21e eeuw. Direct na de eeuwwisseling volgen de boekhoudschandalen elkaar op. Enron, Worldcom, Parmalat en Ahold zijn slechts enkele voorbeelden van frauduleuze financiële verslaggeving die de financiële markten teisteren. Accountants zijn er niet in geslaagd deze fraudes te ontdekken of te signaleren. Recente ontwikkelingen Het accountantsberoep heeft nog geprobeerd om via zelfregulering de bakens te verzetten, maar daarvoor was het vertrouwen van de financiële markten te zeer op de proef gesteld en was het beroep te zeer ontspoord. Overal ter wereld wordt het toezicht op het accountantsberoep versterkt of ingevoerd. In de Verenigde Staten ontstaat de PCAOB (Public Company Accounting Oversight Board) en in Ne-

derland wordt de WTA (Wet Toezicht Accountantsorganisaties) ingevoerd, waarbij het toezicht wordt opgedragen aan de AFM. Typerend is ook de Sarbanes Oxley wetgeving in de Verenigde Staten waarbij beursgenoteerde ondernemingen zich moeten verantwoorden via een Internal Control Statement betreffende het waarborgen van betrouwbare financiële verslaggeving waarbij de accountant assurance dient te verstrekken. Ook de onafhankelijkheidsregels worden wereldwijd aangescherpt, waarbij de beursgenoteerde ondernemingen voorop lopen en met name de combinatie van controle en advies onder vuur is komen te liggen. In feite is de invoering van de WTA in Nederland een logische ontwikkeling. Tot op dat moment was er namelijk alleen sprake van wet- en regelgeving die voornamelijk was gericht op de individuele professional, terwijl zoals hiervoor geschetst binnen accountantskantoren de individuele professional steeds verder in de verdrukking kwam en in feite voornamelijk het centraal geformuleerde beleid van het kantoor diende uit te voeren. Door de invoering van de WTA kwam de regelgeving meer in balans met de wijze waarop in de praktijk het beroep werd uitgeoefend en ook kon worden gehandhaafd op het niveau van de accountantsorganisaties. Van recentere datum zijn de initiatieven op Europees niveau. Eurocommissaris Barnier heeft in zijn green paper suggesties gedaan

voor de hervorming van het accountantsberoep. Meest in het oog springend waren zijn voorstellen voor de roulatie van accountantskantoren en het laten uitvoeren van zogenaamde joint audits. De roulatie van individuele accountants binnen accountantsorganisaties was eerder al geregeld met de invoering van de WTA. Barnier wilde nu een volgende stap zetten door ook verplicht te stellen dat ten minste organisaties van openbaar belang (zogenaamde OOB’s) periodiek van accountskantoor zouden moeten wisselen. Hij koppelde dit aan een voorstel om die audits niet aan één accountantskantoor op te dragen, maar de opdracht te verstrekken aan twee accountantskantoren die gezamenlijk de controle van de jaarrekening zouden moeten uitvoeren en gezamenlijk tot een oordeel zouden moeten komen, zoals nu al gebruikelijk is in Frankrijk. Er is door accountantskantoren veel gelobbied tegen de voorstellen van Barnier en uiteindelijk is in Europees verband niet veel van zijn voorstellen overeind gebleven in de ontwerprichtlijnen die nu circuleren. Dat is jammer, want in beginsel wezen de voorstellen van Barnier wel in de goede richting. Roulatie van accountantsorganisaties en joint audits versterken namelijk de onafhankelijkheid van de accountants en daarmede de objectiviteit in hun oordeelsvorming. Door roulatie wordt in ieder geval de bedrijfsblindheid voorkomen die na verloop van tijd bij accountants(organisaties) vaak optreedt en wordt de professioneel-kritische blik gestimuleerd en opgefrist. FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 11

Door de joint audit wordt voorkomen dat door de gecontroleerde onevenredig veel druk wordt uitgeoefend op de tekenend accountant. De tweede accountant dient immers ook in te stemmen. Dit maakt de te nemen horde voor de gecontroleerde alleen maar groter. Bovendien zou een goed geplande joint audit er ook voor zorgen dat nagenoeg geen kennis bij de controlerend accountant verloren gaat. Via een overlappend stelsel waarbij de eerst verantwoordelijke accountant na bijvoorbeeld vier jaar het stokje overgeeft aan de joint auditor, die vervolgens vier jaar als regievoerder optreedt gaat nooit kennis verloren. Bovendien wordt op deze wijze de afhankelijkheid van vier grote wereldwijde kantoren opgeheven als de second tier audit firms bij die joint audits geleidelijk worden ingeschakeld en zo een breder draagvlak wordt gecreëerd. Actualiteit Welnu, Nederland heeft bij de invoering van een nieuwe Wet op het Accountantsberoep (WAB) in 2012, via een motie-Plasterk, er voor gekozen om voor ons land de roulatie van accountantsorganisaties, ten minste iedere acht jaar, alvast wel in te voeren en voor de troepen uit te lopen. Alhoewel deze wetgeving in het begin kritisch werd ontvangen zien we dat beursfondsen momenteel al voorsorteren en dat het merendeel de roulatie van hun accountant in gang heeft gezet. Het accountantsberoep komt dus weer in beweging. Nu nog een joint audit in Nederland dan lopen we echt voorop en zijn wij bezig met fundamentele hervormingen. Rest mij om te wijzen op een laatste ontwikkeling in het accountantsberoep die van groot belang is. In het verloop der jaren hebben we kunnen waarnemen dat de controleverklaring steeds omvangrijker is geworden. Startte het nog met de enkele ondertekening van de jaarrekening door de accountant of een enkele paragraaf waarin FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 12

de getrouwe weergave van het resultaat en vermogen werd bevestigd, dan kunnen we constateren dat diezelfde controleverklaring veelal meer dan een pagina omvat. En als het aan de IAASB (International Auditing & Assurance Standards Board) ligt, stopt het daar niet. In de controleverklaring moet nog meer informatie voor de gebruiker van de jaarrekening worden opgenomen. Het werk en de uitkomsten van de controle moeten transparanter worden volgens de IAASB. De vraag is of dit een gelukkige ontwikkeling is. Naar mijn mening moeten accountants niet meer de aandacht op zich richten dan nodig. Dit betekent dat accountantsrapportages zo compact mogelijk moeten zijn. Alleen indien er na de controle van de jaarrekening restrisico’s of bedenkingen resteren dienen deze duidelijk te worden gecommuniceerd. In de voorstellen van de IAASB zou de accountant in moeten gaan op zogenaamde Key Audit Matters. Dit zijn posten die eerder als significant risico zijn benoemd in het controleplan. Voorbeelden die genoemd worden zijn impairments van goodwill, de waardering van financiële instrumenten en het al dan niet verantwoorden van omzet. Daarnaast zou de accountant zich altijd moeten verantwoorden over going concern en zou het aanbeveling verdienen om toe te lichten met welke nauwkeurigheid de controle is uitgevoerd. Hier kunnen de volgende kanttekeningen bij worden geplaatst: Al deze onderwerpen en met name de risico’s en discussieposten in de jaarrekening zullen door de accountant altijd worden gerapporteerd aan het audit committee. Het ligt dan ook meer op de weg van het audit committee om zich te verantwoorden hoe zij als interne toezichthouder met deze onderwerpen is omgegaan. Bovendien hebben commissarissen veel meer bewegingsvrijheid in het verstrekken van dit soort informatie omdat zij namens de vennootschap optreden,

“

Het accountantsberoep IN NEDERLAND komt weer in beweging. Nu nog een joint audit in Nederland dan lopen we echt voorop en zijn wij bezig met fundamentele hervormingen

“

terwijl de accountant voortdurend moet worstelen met het dilemma van de geheimhouding, waardoor de informatie die hij kan verstrekken wellicht minder bruikbaar is. In mijn optiek moet de accountant pas dit soort informatie in zijn controleverklaring opnemen als audit committee en commissarissen nalaten hierover op de juiste wijze verantwoording af te leggen. Voor wat betreft de te hanteren materialiteit is eerst het woord aan de onderneming. Zij zal zich

moeten verantwoorden over de nauwkeurigheid waarmee de jaarrekening is opgesteld. Daarna kan de accountant zich verantwoorden over de nauwkeurigheid waarmee die jaarrekening is gecontroleerd. Voor wat betreft de continuïteit zijn wat mij betreft geen uitbreidingen nodig. De huidige wetgeving geeft voldoende ruimte voor de ondernemingen om zich te verantwoorden over continuïteit als grondslag en de accountant heeft in dat verband voldoende aan zijn benadrukkende paragraaf. Ik begrijp dat er behoefte is aan transparantie en zekerheid bij gebruikers van jaarrekeningen. Die transparantie dient echter vooral uit te gaan van de onderneming zelf en vervolgens de interne toezichthouders dan wel het audit committee. De rol van de accountant is ten slotte corrigerend en aanvullend indien in eerste instantie die transparantie niet wordt bereikt. De accountant dient niet voor zijn beurt te spreken. Beseft dient ook te worden dat te veel transparantie juist weer kan leiden tot onnodige onzekerheid en daarmee extra volatiliteit op de financiële markten. Als er dus geen aanleiding is tot feitelijke risico’s of problemen dan moet je hierover ook niet onnodig rapporteren. Jaarrekeningen zijn door hun te uitgebreide toelichtingen (op grond van IFRS) vaak al niet meer informatief en toegankelijk en dus moeten we dat voorkomen bij controleverklaringen. Gebruikers en met name analisten zullen immers altijd vragen om meer informatie, maar in de beperking toont zich de meester. Voor geïnteresseerden in de nieuwe controleverklaring verwijs ik graag naar de exposure draft van het IAASB “Reporting on audited financial statements” van juli 2013 en naar de laatste jaarrekeningen van Vodafone en Sligro, waarin anticiperend op deze nieuwe regelgeving door accountant en audit committee is geëxperimenteerd met extra transparantie. Vorm uw eigen oordeel en neem deel aan de discussie.

INTERVIEW Max Pepels is bachelorstudent Economie en Bedrijfseconomie en Iulia Voinea is bachelorstudent International Business Administration

Mathijs Bouman Een divers interview met dr. Mathijs Bouman, beurscommentator bij RTLZ en schrijver. Hij geeft zijn ongezouten mening over tal van onderwerpen: de rol van centrale banken, Europa en verschillende nationale economieën

FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 13

14 Interview FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 14

Kunt u iets over uzelf vertellen, wat voor studie heeft u gedaan en hoe uw loopbaan tot nu toe is verlopen? Ik heb Algemene Economie gestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam met specialisaties in Macroeconomie, Internationale Economie en Economische Geschiedenis. Daarna ben ik onderzoeker in opleiding geworden, ook weer aan de UvA, bij Rick van der Ploeg en Sweder van Wijnbergen. Na vier jaar ben ik gepromoveerd. Daarna ben ik onderzoeker geworden aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en aan de Universiteit Leiden. Na een jaar ben ik daarmee gestopt en kon ik journalist worden bij een nieuw wekelijks tijdschrift over economie van Elsevier, dat FEM Business heette. Toen heb ik dat vak geleerd en na een jaar of zes ben ik daar per ongeluk in de hoofdredactie beland, dat was minder interessant. Vervolgens ben ik een paar jaar bij De Nederlandsche Bank gaan werken als econoom; leerzaam, maar wel een beetje saai. Ik had het daar na twee jaar wel weer gezien en bedacht dat ik voor mezelf aan de slag moest gaan. Zo ben ik zzp’er geworden. Later hoorde ik dat ze iemand zochten bij RTLZ en heb ik een screentest gedaan. Ik hoefde die baan niet per se, dus dan gaat een sollicitatie meestal heel goed. En dat was uiteindelijk natuurlijk een gouden greep, want als zzp’er met een beetje media-exposure heb je het veel makkelijker. Verder schrijf ik af en toe eens een boek, houd ik een lezing en ben ik vaste columnist voor het Financiee-

le Dagblad en zakenwebsite z24.nl. De Amerikaanse economie groeit alweer enigszins. Hoe denkt u over de recentelijke afbouw van het stimuleringsprogramma van de Federal Reserve (Fed)? Het gaat wel heel langzaam. Ze kochten elke maand voor 85 miljard dollar aan staatsobligaties op en dat wordt nu 75 miljard dollar. Misschien dat er tijdens elke maandelijkse vergadering 10 miljard afgaat, waarna we er aan het einde van het jaar vanaf zijn. De mate waarin ze afbouwen is uitzonderlijk voorzichtig, want ze zijn de boel nog steeds ongelooflijk aan het stimuleren en bovendien staat de rente op nul procent. Ze proberen in elk geval niet de fout te maken dat ze te snel en te vroeg de zaak afbouwen. Persoonlijk vraag ik me af of die stimulering überhaupt zo noodzakelijk was. We zullen de komende tien jaar onderzoeken gaan zien naar wat het nou eigenlijk heeft uitgemaakt. Er is natuurlijk een soort omweggetje waarmee dat excessieve monetair beleid de economie stilmuleert, niet zozeer via lage rente en investeringen, maar bijvoorbeeld via goedkoop geld en hogere beurskoersen. Uiteindelijk voelen mensen zich hopelijk wat rijker en gaan ze misschien meer consumeren. Die laatste manier, die de centrale bank ook echt als een soort transmissiekanaal ziet, vind ik wel een heel speculatieve. Je wil toch uiteindelijk dat beurskoersen meer de winsten van bedrijven weerspiegelen dan het gebrek aan alternatieve

beleggingsvormen. Nu wachten we of de bedrijfswinsten de beurskoersen gaan inhalen en of de beurskoersen nu ook echt beloond worden met daadwerkelijke winsten. De afgelopen jaren zijn dit vooral goedkoop geld van de Fed en aandeleninkoopprogramma’s van de bedrijven geweest, maar nog niet echte winstgroei. Ik vind het buitengewoon experimenteel allemaal. Klopt het dat u twijfelt aan het effect van een dergelijk stimuleringsbeleid op de economie? Ja, het is heel moeilijk, want er gebeuren zo veel dingen tegelijk en het is heel moeilijk om dit een experiment te noemen in wetenschappelijke zin. Bernanke zal zeggen: ‘Zie je wel, we groeien weer.’ Maar je weet niet waar dat aan toegeschreven kan worden, je ziet wel dat er kosten aan verbonden zijn. Die enorme koersstijgingen kunnen gevaarlijk zijn. Ik had zelf niet gedacht dat we dit soort dingen zouden gaan doen in crisistijd en ik vind het dapper van Bernanke. Of het verstandig was, vind ik moeilijk om te zeggen. Dat zullen we nog wel merken. Zijn er door het stimuleringsbeleid van de Fed geen bubbels in de Amerikaanse economie (en dus ook de Europese) ontstaan? Dit kan het geval zijn op de beurs en het kan misschien op de huizenmarkt in Amerika, maar bubbels zijn moeilijk aan te wijzen. Helaas kunnen we alleen met terugwerkende kracht zeggen of er een bubbel was. Niet elke prijscorrectie is een bewijs

“

Ik zou best een boek willen schrijven over de robots en automatisering. Ik wacht tot er een robot wordt uitgevonden die het schrijft, want ik heb er zelf helaas geen tijd voor

van een bubbel. Bij een bubbel is het geval dat mensen weten dat ze gek bezig zijn, maar alleen denken dat die gekte nog een dag langer zal duren. Uit rationele overweging kun je dan nog iets kopen. Het is al veel te duur, maar morgen stijgt de prijs toch nog. Dan kun je morgen weer dezelfde beredenering bouwen, waardoor je het nog een keer koopt. Zo’n bubbel zie ik niet. Ik denk wel dat de beurskoersen lager waren geweest als de Fed het niet zo onrendabel had gemaakt om in obligaties te beleggen door de rente heel laag te houden. De huizenmarkt is ook vrij gevaarlijk. Je ziet in Europa voornamelijk op de Duitse, Britse en Franse huizenmarkt een vrij vreemde prijsstijging. In Groot-Brittannië voeren ze een vrij extreem overheidsbeleid om mensen aan te moedigen een huis te kopen. Ik had niet verwacht dat in deze fase van herstel zulke prijsstijgingen van huizen en aandelen mogelijk waren. Hoe denkt u over de economie van de Eurozone? Zit deze alweer in de lift of zijn er nog grote factoren die het herstel verhinderen? Het ziet er allemaal beter uit, we gaan niet meer door het putje, maar de groei is wel heel laag. We zijn blij met een klein beetje groei, ook al is dat groei op het niveau van wat we vroeger een recessie noemden. Alles is relatief, ten opzichte van 2011 is het al mooi dat we weer groeien. Je ziet in sommige landen dat het duidelijk beter gaat, zoals in Spanje. Je ziet in Frankrijk en Italië, waar ze niet veel gedaan hebben, dat

“

de recessie nog voortduurt. Nederland komt langzamerhand een beetje uit de schuldencrisis. We hebben het veel zwaarder gehad omdat we nou eenmaal heel rijk zijn, veel pensioengeld hebben en er veel vermogen in ons huis zit. Als de prijzen van aandelen en huizen gaan dalen, heb je daar als rijk land meer last van. Een sloeber in de sloppenwijken van Rio de Janeiro heeft geen aandelen en het kan hem dus niet schelen wat de beurskoersen doen, maar een rijkaard wel. Daarom hebben we ook aanpassingsproblemen gehad in de afgelopen jaren. De enige belemmering die ik zie is kredietverlening. Het is heel moeilijk op dit moment om kredietgroei te genereren in Europa omdat de banken nu iets anders aan hun hoofd hebben dan hun balans verlengen; die willen het juist verkorten om aan de kapitaaleisen te kunnen voldoen. De groei wordt belemmerd vanwege de credit crunch (een aanbodtekort van geld, red.) die nog steeds aanwezig is. Wat vindt u van de bankenunie? Je kunt eigenlijk geen euro hebben zonder een bankenunie. Dat kon al nooit en nu blijkt dat het in de praktijk ook niet kan. Stap één voor het oplossen van de eurocrisis is een bankenunie. We hebben niet echt een bankenunie, want bij een echte bankenunie hoort ook dat je een gezamenlijk depositogarantiesysteem hebt. Op deze manier zet je de gezamenlijke kredietwaardigheid van alle lidstaten in om

FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 15

de kredietwaardigheid van de banken te stutten. Dat doen we nog niet echt, want uiteindelijk draait nog steeds elk land op voor zijn eigen banken. Als er een bank gered moet worden, is daar nog geen goede Europese oplossing daarvoor. Bij een echte goede bankenunie hoort bovendien dat je gezamenlijk toezicht houdt, dat hebben we in Europa inmiddels wel geregeld. Banken moeten op een zachte manier failliet kunnen gaan, wat op Europees niveau geregeld moet worden. Op nationaal niveau is elke bank ‘too big to fail’ en krijg je dat banken zich risicovol gaan gedragen omdat ze toch gered gaan worden. Dat moet op Europees niveau gebeuren, maar het depositogarantiestelsel moet ook verkleind worden. Met een kleiner depositogarantiestelsel kun je meerdere banken redden. De totale afwikkelingsprocedure, wat doe je als banken failliet gaan en wie gaat dat betalen moet ook met Europees geld gebeuren. Een bank failliet laten gaan is duurder dan een bank redden. De Duitsers zijn daar niet toe bereid. Daarom is het eigenlijk geen bankenunie te noemen, maar een gezamenlijke-toezichtunie. Als u kijkt naar de economie van de Eurozone, vindt u dan dat het verlagen van de rente door de ECB nog een positief effect heeft op de economische groei? Een nog lagere rente maakt niet zo heel veel uit voor investeringen of consumptie. Het verlagen van de rente heeft twee effecten. Allereerst maakt het de banken wat winstgevender. Zolang de banken het geld op de balans houden zijn ze sneller gezond, ten koste van de spaarder en de lener. Maar de belangrijkste reden is dat het de appreciatie van de euro tegenhoudt. We doen het eigenlijk omdat de Amerikanen, de Britten en de Japanners het ook doen. Anders hebben we in crisistijd een dure euro. Centrale banken kunnen wel goed de economie in toom houden; dus teugels aanha-

“

Het is een wonder dat de Franse economie nog werkt. toch vind ik Italië een veel waardelozere economie hebben en de Duitsers doen het structureel ook niet zo veel beter

“

de Franse economie nog werkt. De laatste twintig jaar hebben wij economen Frankrijk wel heel vaak afgeschreven. Zij hebben bijvoorbeeld een sterke industrie, hoog opgeleide bevolking, goede instituties, maar wel enkele problemen op de arbeidsmarkt en ze zijn laf in hun hervormingskeuzes. Ik vind Italië een veel waardelozere economie en de Duitsers doen het structureel ook niet zo veel beter, ze hebben ook hun rare fratsen. Frankrijk is wel een land om op te letten, maar de drama’s die erover gemaakt worden blijken na afloop toch minder heftig. Op de een of andere manier draait de Franse economie gemiddeld gesproken niet zo slecht.

len zodat de rente verhoogd wordt en je een recessie krijgt om de inflatie onder de knie te krijgen. Maar aan een touwtje duwen, dat gaat niet zo goed. Centrale banken kunnen niet zo goed de economie stimuleren.

Heeft u nog specifieke doelen die u graag wilt bereiken? Premier van Nederland. Nee hoor, dit is wel goed zo. Ik zou best een boek willen schrijven over de robots en automatisering. Er zullen veel banen gaan verdwijnen doordat de robot die banen overneemt. Het gaat om de substitutie tussen arbeid en kapitaal. Er zitten veel interessante kanten aan dit onderwerp. Ik wacht tot er een robot wordt uitgevonden die het schrijft, want ik heb er helaas geen tijd voor.

Steeds meer blijkt dat Frankrijk het slechtste jongetje van de klas is met betrekking tot de economische ontwikkeling in de Eurozone. Hoe denkt u hierover en voorziet u hier problemen op de lange termijn? Er is iets aan dat land dat ik als keurige Angelsaksische econoom niet begrijp. Als je kijkt naar wat Frankrijk gedaan heeft gedurende de crisis, dan is dat een stuk beter dan Nederland. Zij zitten per saldo op hetzelfde BBP als voor de crisis, terwijl Nederland daar flink onder zit. Dus zij hebben het de laatste jaren zwaar gehad; zij hebben zware en domme lastenverzwaringen doorgevoerd. Ze hadden van mij ook veel meer mogen hervormen, want het is een wonder dat

Hebt u nog wijze lessen voor de studenten van Tilburg University? Ga naar de Universiteit van Amsterdam. Nee hoor, ik zou elke uitbreiding van mijn studie pakken. Als je snel afstudeert, heb je ook weinig geleerd. Zorg er ook voor dat je naar het buitenland gaat; ik heb er spijt van dat ik dat niet gedaan heb. Als je bijvoorbeeld HR-managers vraagt waar ze nou naar kijken op een CV, dan staat studierichting niet in de top tien. Het gaat om hoge cijfers en wat je gedaan hebt naast je studie. Als je bij die 1% wilt horen moet je meer doen dan alleen verenigingswerk. Een andere tip: ga lesgeven. De beste manier om economie te studeren is om het te doceren. FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 17

18 Stock Exchange

is portefeuilletheorie nog wel modern? stock exchange waarom de traditionele benadering van de portefeuilletheorie niet meer stand houdt door Robert van Loon

Het behoeft geen uitleg dat de financiële markten in de jaren ’50 er heel anders uitzagen dan vandaag de dag. Aandelen werden vrijwel alleen nog maar verhandeld in Noord-Amerika, derivaten bestonden nog nauwelijks en er bestond significante informatie asymmetrie tussen verschillende geografische locaties. De moderne portefeuilletheorie die Harry Markowitz in die tijd ontwikkelde, bracht revolutionaire inzichten op het gebied van beleggen en portefeuilleconstructie. Het was destijds niet al te ingewikkeld om een portefeuille samen te stellen van 30 relatief ongecorreFACES | Y. 15 | #. 03 | P. 18

leerde financiële vermogenstitels. Op die manier kon een portefeuille met een optimale risico-rendementsverhouding worden samengesteld. Maar gaat deze theorie vandaag de dag eigenlijk nog wel op? De meeste vermogensbeheerders, banken, pensioenfondsen en verzekeraars wereldwijd lijken te denken van wel. De klassieke 40/40/20 mix (40% obligaties, 40% aandelen en 20% overige beleggingen) vormt nog steeds de basis voor menig model portefeuille en lange termijn strategisch beleggingsplan. Ook particuliere beleggers krijgen bij de meeste banken een vergelijkbare spreiding in

hun portefeuille aangeraden. In deze bijdrage zet ik kort en pragmatisch uiteen waarom ik denk dat deze traditionele benadering niet meer stand houdt in de moderne, heel sterk veranderende financiële markten. Sterk toegenomen handel in index producten Index producten hebben de afgelopen jaren sterk aan populariteit gewonnen, zowel onder institutionele als particuliere beleggers. De sterk toegenomen focus op kostenreductie bij beleggers, de vraag om transparantie en de toegenomen behoefte aan simpelere beleggingsproduc-

ten sinds 2008, heeft deze groei alleen maar versterkt. Het is aannemelijk dat deze trend zich de komende jaren voort zal zetten. In 1993 werd voor het eerst een Exchange Traded Fund (ETF) verhandeld in Amerika. Vandaag de dag is er in de wereldwijde ETF markt meer dan $1,5 biljoen vermogen onder beheer. Deze toegenomen handel in ETFs en andere index producten, heeft tot gevolg dat ETF beleggers als ze een product kopen of verkopen, in meer aandelen tegelijk handelen dan dat ze zonder die producten zouden doen. Ze hebben dus ook impact op meer verschillende aande-

“

door alle veranderingen in de financiële markten sinds 2008, is de “moderne portefeuilletheorie” toe aan een modernisering die past bij deze tijd

len dan voorheen. Daarnaast komen er steeds meer ETFs die wereldwijd beleggen en verschillende asset classes met elkaar combineren. Dat betekent dat als een belegger die een ETF heeft die wereldwijd is belegd die positie verkoopt, omdat hij negatief is op bijvoorbeeld de Europese economie, hij ook een invloed heeft op de beurzen elders in de wereld. Dus ontwikkelingen in de ene markt, hebben een sterkere invloed op de andere markt dan wanneer men via individuele aandelen zou handelen. Het wordt dus steeds moeilijker om financiële producten te vinden die echt ongecorreleerd zijn. Nieuwe producten die vastgoed en leningenmarkten aan elkaar koppelen We weten allemaal wat voor gevolgen de wildgroei aan Collateralised Debt Obligations (CDO) heeft gehad op de Amerikaanse en daarna de wereldeconomie, en hoe het financiële systeem aan de rand van de afgrond heeft gestaan. Een rationeel mens zou verwachten dat er geleerd is van die fouten. Echter momenteel duiken vergelijkbare producten alweer op in de institutionele beleggerswereld, al dan niet onder een andere naam. Dit is grotendeels gedreven door de lage rendementen op o.a. staats- en bedrijfsobligaties waardoor men op zoek gaat naar rendement in andere asset classes. Deze nieuwe producten pretenderen veiliger te zijn omdat ze niet alleen Amerikaanse hypotheken bevatten (zoals met de meeste CDOs het geval was), maar ook Europese en

Aziatische hypotheken. Op deze manier zijn we dus de wereldwijde vastgoedmarkten aan elkaar aan het koppelen. Dit heeft tot gevolg dat de geografische diversificatiemogelijkheden voor beleggers afnemen. Het systematisch risico is groter geworden Volgens de theorie van Markowitz kan door diversificatie het niet-systematische risico in een portefeuille worden geminimaliseerd. Wat overblijft, is het systematische risico. Echter, het systeemrisico vandaag de dag is vele malen groter dan in de jaren ’50. Banken die zijn omgevallen, banken die veel grotere kapitaalbuffers moeten aanhouden, landen die gered moeten worden, de Eurozone die nog steeds zeer instabiel is, “risk free” assets die eigenlijk niet meer bestaan en ga zo maar door. Daarnaast is sinds de financiële crisis in 2008 het algehele stressniveau in de markt toegenomen. Beleggers zijn door de gebeurtenissen van de afgelopen jaren sneller geneigd bij enige vorm van onzekerheid risicovolle posities te verkopen. En aangezien het begrip van wat risicovol is en wat niet sterk veranderd is de laatste jaren, heeft dit tot gevolg dat in tijden van stress correlaties zeer sterk toenemen. Dit ondermijnt de moderne portefeuilletheorie. Invloed van politiek en centrale banken op de markt Het beleid van politici en centrale bankiers heeft altijd al een effect gehad op financiële markten. Echter sinds 2008 is deze invloed

“

significant toegenomen. Het begon met de Amerikaanse overheid en de FED die hun banken moesten redden naar aanleiding van de crisis in de Amerikaanse huizenmarkt. Toen die storm wat ging liggen, staken de problemen in Griekenland de kop op en sloeg dit over in een brede Europese crisis. Een crisis die Europese politici tot op de dag van vandaag nog steeds proberen te bezweren. Daarnaast is voor de meeste centrale banken hun traditionele stuurmiddel, de rente, zo goed als uitgewerkt. Dus is er de afgelopen jaren een heel scala aan “extraordinary measures” geïntroduceerd. Al deze gebeurtenissen hebben ook nog eens geleid tot een vloedgolf aan nieuwe regelgeving (Dodd Frank, EMIR, Mifid II etcetera) voor financiële instellingen. Het gedrag en beslissingen van politici is niet te vangen in een model. Daarnaast zijn veel centrale banken op dit moment bezig met stimuleringsprogramma’s die we qua omvang nog nooit eerder in de geschiedenis hebben gezien. De lange termijn effecten van deze programma’s is op z’n zachts gezegd onzeker. Al met al met zijn dit nieuwe, niet te onderschatten, risicos die beleggers niet kunnen wegdiversificeren, laat staan zuiver afdekken. Al met al denk ik dat we kunnen concluderen dat door alle veranderingen in de financiële markten sinds 2008, de “moderne portefeuilletheorie” toe is aan een modernisering die past bij deze tijd. Hier ligt een grote uitdaging voor zowel de wetenschap als de financiële wereld. FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 19

Robert van Loon is Financial Markets Specialist bij Oxyor

COLUMN accounting

In de Filipijnen is het volgens de wet toegestaan om als accountant een vuurwapen te dragen: naast een tas met laptop en smartphone neem je nu dus ook een revolver mee DOOR tom nierop Het leek een grap of misverstand maar bleek serieus: het recente bericht over de Filipijnse wet die accountants toestaat een vuurwapen te dragen. Ach, denk je in zo’n geval: een uit zijn verband gerukt verhaaltje. Het zal wel om één heel specifiek geval zijn gegaan en daar is een ‘lekker’ sensatiebericht van gemaakt. Bovendien staat ‘accountant’ in het Engels voor boekhouder, dus ook dat misverstand zal wel weer opspelen. Mis dus, zo bleek bij wat nader spitwerk. Het gaat in die wet wel degelijk om ‘echte’ accountants, in onze betekenis dus. Om heuse

Certified Public Auditors. De Filipijnse overheid ziet het als een gevaarlijk beroep. Net als priester, imam, journalist, kassier, advocaat en arts. Allemaal beroepen waarin de beoefenaars tijdens de uitoefening van hun vak bloot staan aan ‘imminent danger due to the nature of their profession, occupation or business’. Daarom mogen Filipijnse accountants voortaan een wapen dragen tijdens het werk. Er zijn wel een paar randvoorwaarden, gelukkig. Zo mag degene die een revolver aan zijn vaste professionele uitrusting wil toevoegen geen strafblad

Tom Nierop is hoofdredacteur bij www.accountant.nl

FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 20

“

gelukkig zijn rechte ruggen en bereidheid tot innovatie in het zicht van de moderne bedreigingen effectievere wapens dan een Smith & Wesson of ander ‘Filipijns’ schietijzer

“

hebben of vervolgd worden voor zaken waar twee jaar celstraf op staat. En ook moeten potentiële wapendragers eerst psychisch worden getest en worden gescreend op drugsgebruik. Een pistool in je tas, naast de laptop en smartphone. Dat is toch even schrikken, als nietsvermoedende accountantadviseur van Nederlandse ondernemingen, als boekencontroleur van een gemeente of handelsfirma, of - om dichter bij huis te blijven - als Tilburgse accountancystudent op weg naar een toekomst in een van de vele mogelijke richtingen die het vak kent.

gevaarlijk beroep visie, alertheid, inventiviteit en een open blik zijn onmisbaarder dan ooit

Column

Laten we eerlijk zijn, de kans dat een accountant in Nederland – maar vermoedelijk zelfs in de Filipijnen – tijdens zijn werk betrokken raakt in een vuurgevecht, lijkt uiterst gering. Maar dat wil niet zeggen dat er voor het beroep geen bedreigingen zijn. En dan is die revolver misschien wel een aardige metafoor voor de urgentie van maatregelen. De eerste evidente bedreiging is een claim van een klant omdat je je werk niet goed hebt gedaan. Of van een derde (of Justitie) omdat je bij een controle of andere opdracht juist te véél met een klant hebt meegedacht en meegebogen. Gelukkig heeft een accountant die risico’s in eigen hand. Kwaliteit en een rechte rug horen immers vaste onderdelen te zijn van je professionele bagage. Ook de toenemende maatschappelijke vraag naar een accountant die meer doet dan alleen achteraf controleren, maar ook vooruit kijkt, wijst op risico’s, alert is op fraude en namens het publieke belang proactief optreedt waar nodig, is met wat goede wil nog wel in te vullen. Gevaarlijker zijn de algemenere bedreigingen, die ontstaan buiten de invloed van het accountantsberoep zelf – maar waar het beroep wel degelijk op in kan spelen. De allerbelangrijkste ontwikkeling in dit verband is de informatietechnologie, in diverse gedaanten. Dat loopt van Standard Business Reporting en toepassing van big data, tot geautomatiseerde administraties, ondernemersdashboards, controles met behulp van algoritmes, realtime audit en nog veel meer. Zoals met alle nieuwe technologie is het moeilijk te voorspellen welke richting het precies zal opgaan. Maar dat ICT een forse impact heeft op het accountantsvak en nog veel meer zal krijgen – zowel aan de administrerende, verslaggevende, adviserende als controlerende kant – is wel zeker. De Amerikaanse onderzoekers C. Frey en M. Osborne schatten vorig jaar met behulp van een speciaal toegespitst model de waarschijnlijkheid van automatisering. Hun conclusie: in totaal zit 47 procent van de Amerikaanse beroepsbevolking in de hoog-risicocategorie. Voor accountants is vooral interessant dat ze in hun rapport ‘The Future of Employment: how Susceptible are Jobs to Computerisation?’ de beroepsgroep der accountants en auditors qua kwetsbaarheid in de absolute kopgroep plaatsen. Op een schaal van 0 (geen effect) tot 1 (banenverlies is zeker) scoren accountants een indrukwekkende 0,94. Daarmee bevinden ze zich in het gezelschap van andere ‘makkelijk te automatiseren’ beroepen zoals makelaars en telemarketeers. Voor het perspectief: aan de andere kant van het spectrum staan onder meer tandartsen, atletiektrainers en geestelijken. Sommigen waarschuwen al jaren voor de effecten van ICT op het accountantsberoep. Grote delen daarvan zouden overbodig worden. Dat geldt a fortiori voor de samenstelpraktijk, die volgens velen binnen tien jaar door automatisering geheel zal verdwijnen. Maar ook controlerend accountants liggen in de figuurlijke vuurlinie. Gelukkig zijn uitgerekend jongeren bovengemiddeld tot innovatie bereid en geneigd, leren weer andere onderzoeken. Dus reden voor neerslachtigheid is er niet. En gelukkig lijken rechte ruggen en bereidheid tot innovatie in het zicht van de moderne bedreigingen effectievere wapens dan een Smith & Wesson of ander ‘Filipijns’ schietijzer. Maar visie, alertheid, inventiviteit en een open blik zijn onmisbaarder dan ooit.

21

the dutch welfare state by Daan van Hulten, Bart Kiesewetter and Tim Langewisch

The economic crisis is slowly coming to an end and the governments of European countries are working hard to rebuild their economies. However, the Dutch welfare state poses a problem in the current economic status. Firstly, the healthcare system has been a topic of debate. Last year politics have reached agreements surrounding the Dutch healthcare system, but are

Daan van Hulten is Master Student finance at Tilburg University and member of the iFinance 2014 committee Bart Kiesewetter is Master student Student at Tilburg University and member of the iFinance 2014 committee Tim Langewisch is Bachelor Student business economics at Tilburg University and member of the iFinance 2014 committee FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 22

a discussion on trending topics going on in the Netherlands concerning the future of the dutch welfare state

these decisions and laws the right ones to improve our healthcare system? This is something that the future will tell us. Secondly, the Dutch pension system will not remain unaltered. Many plans have been made and rejected again and it seems that the Dutch politicians cannot come to a decision. Therefore there is still much uncertainty amongst the people and the faith in the government is decreasing. A third cornerstone of the Dutch welfare state is the labor market. The core of the current policy is to get people back to work. Despite newly introduced laws, the Dutch labor market is not functioning properly. The question

that arises is how should the Dutch labor market be reformed? In this article we will elaborate on the Dutch pension system, the healthcare system and the labor market and their influences on the future of our welfare state. The Healthcare System The healthcare is one of the areas that have to deal with major changes. Rising costs and an aging population require policy solutions, such as competition between hospitals and changing the position of insurers. The current healthcare system in the Netherlands is subject to considerable change, partly because of the explosive growth of healthcare costs. The healthcare is the biggest cost center of the Dutch government with almost 75

23 Article

“

The economic crisis is slowly coming to an end. European countries are working hard to rebuild their economies. However, the Dutch welfare state poses a problem in the current economic status

“

billion Euros, which is 30% of the government expenditures. On October 19 2012, the coalition of VVD and PvdA came to an agreement. The coalition Rutte II budget cuts are 5 billion Euros on health care. Also in April 2013 a social agreement and a healthcare agreement have been concluded. As of January 2014 a couple of things have been changed in the healthcare system. The compulsory own risk is 360 Euros, a wider compensation for psychological help. National income arrangements for financial compensation for the chronically ill and disabled will be made by the municipalities. Advances in medical technology and more assertive citizens will result in making two basic choices. The first is the concern of healthcaresolidarity: the balance between uniform healthcare for everyone and more differentiated care with room for personal responsibility and self-control. The second concerns the risk-solidarity: the balance between ensuring all risks as much as possible and assuring the necessity of stopping the overuse of healthcare by personal payments. By combining the two

considerations, four future options arise of the prevention healthcare, curative healthcare and the elderly healthcare. These worlds will differ in robustness: a rapid increase in expenditures from new medical technology is easier to cope with in a world where more responsibility lies with the consumer and to which the relevant care is equal to the individual preferences. A world with a strong collective interpretation of healthcare suffers from the increasing price of solidarity more than a world in which the healthcare connects with the individual preferences. Freedom of choice helps to achieve the latter but then there could be a strained relationship with a good functioning insurance market. Furnishing of the healthcare in the future requires therefore customization and depends on the economic conditions and social preferences. The Pension System The current Dutch pension system consists of three pillars. The AOW is the first pillar of the pension system. It is the basic income needed to make ends meet, everyone who lives and works in the Netherlands automatically FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 23

saves for his or her pension. The second pillar is pension from the employer. About 90% of the employers have a supplementary pension. This results in receiving an additional payment on top of the state pension when you retire. Individual insurance constitutes the third pillar. Examples of this individual insurance are annuities and single premium life insurance. These savings for an additional pension are attractive for tax purposes. This method is beneficial because people

24 Article

Op 6 februari 2014 organiseerde studievereniging Asset | Accounting & Finance een middagprogramma met de naam ifinance. het onderwerp betrof deze keer ‘the future of our welfare state’ FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 24

can then retire earlier or have more money available when they retire. The pension costs are rising because of the aging Dutch population. Furthermore, the current pension system is very sensitive to fluctuations in the financial markets. Therefore, the AOW-age is going up and the government is adjusting the rules for pension funds and pension entitlements. According to the plans of the present government, the AOW-age will be 66 years in 2018 and 67 years in 2021. This comes with a new regulation, called “the Witteveenkader’’, where the age for supplementary pensions under favorable tax conditions moves to the age of 67. Due to the economic crisis, investments declined in value and the coverage of many pension funds has decreased. The coverage should be 105%, but a lot of pension funds do not reach this level. The people thus get lower pensions than they expected and were promised. The impact of these new pension contracts for the participants of the pension funds is difficult to assess at this time. The pension agreements so far give a basic idea, but many details have not been completed and will be determined by the social partners at local levels. A balanced distribution between the generations is possible when the design of the pension contracts contains sufficient interest for both the young and the elderly. Three factors can work to a disadvantage of young people: a too favorable valuation of the liabilities, the reduction of the buffer structure, and the incentive to take additional risks in order to reduce the value of the liabilities. This brings, more than in the old system, the risk that the bill will be pushed forward and that the

young people of today will suffer the disadvantages. The Labor Market Also, the labor market in the Netherlands is a major problem, which requires solutions. Currently, the percentage of unemployed people who are able to work is 8.5% while this was 5.4% just two years ago. This effect works two ways. On the one hand, the people who are unemployed are sitting at home and cannot help the Netherlands get rid of the crisis. On the other, those people have the unemployment law, create a lot of costs for society that originate when 8.5% of the labor market is unemployed. Another problem in the current labor market is that there are jobs available, but the right people for those jobs are not. There is a matching problem in the labor market because a lot of people do not have the education they need to get those available jobs. This matching problem is partly caused by the technological advances which cause the demand for middle-educated people to decrease. Besides that, the decrease is caused by the competition of low wage countries. Reformations are required to solve these problems, but again, the political battles are blocking this. The political parties cannot come to a consensus, which only encourages the crisis and strengthens the effects. There has already been one reform in the labor market, the shortening of the unemployment law period to one and a half year. This helps cutting costs, but this is not the solution for the bigger problem. Furthermore, the government is discussing the dismissal law, but again the people are waiting on an agreement. As stated above, schooling is of major importance for the labor market. Part of the solution could be to re-train employees to

“

The Dutch welfare state needs a big revisal since it is not possible to maintain it in its current form: The healthcare system needs more customization and has to be more flexible

“

make them more capable for the jobs. Germany could be an example for reformations that give the desired result. In Germany, people were obliged to take a job, even when it was below their normal salary. Also, there was a lot of attention for the reintegration of people to the labor market. There was more attention for schooling and it was easier to change jobs. The German labor market now experiences a decrease in unemployment while the unemployment rate has increased over the past years. If, for example, the unemployed here too would be obliged to take jobs that are available, the problem indicated above would have a lesser effect. When more people have a job, the costs for the government decrease and the budget deficit will be easier to get rid of. The growing economy of Germany should indicate that their model could be a good place to start for the Netherlands too. Conclusion The Dutch welfare state needs a big revisal since it is not possible to maintain it in its current form. The healthcare system needs more customization and has to be more flexible than it is now. However, it depends severely on the economic conditions

and social preferences. For pensions, only a general idea has been developed but the important details still have to be defined. A good balance between the generations is needed since there is an imminent lack of balance in the coming years. The reforms in the labor market are the first step but more reforms are coming. Re-training employees will become more important and the need to help re-integrate people into the labor market.

The whole welfare state is becoming more flexible for the new era. But it has as consequence that former rights and obligations shift. Overall, responsibilities shift more to the people themselves, while the government retreats more and more from the lives of the civilians. Will the people understand the necessity and more important, are the people willing to accept this? The future will give us the answer, and hopefully, it is a positive one.

FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 25

DE BITCOIN 26 OPINIE

de demonipolisering van het geld virtueel geld IS al lang geen Monopoly-geld meer

DOOR Sander Duivenstein en Patrick Savalle

Sander Duivenstein en Patrick Savalle zijn journalisten, IT specialisten en trendwatchers

FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 26

De Bitcoin kent twee gezichten. Het is enerzijds een nieuwe digitale munt, het is anderzijds een nieuw protocol voor zakelijk verkeer. In het debat over de Bitcoin, waarin economen en technologen lijnrecht tegenover elkaar staan, voeren de economen momenteel de boventoon. Met een belerende vinger wijzen ze op de gevaren van de digitale munt: het is erger dan de Tulpenmanie, het is een nieuwe manier om crimineel geld wit te wassen, er is geen controle en er is geen enkele waarborg dat geld niet als sneeuw voor de zon verdwijnt. Kortom, de Bitcoin is puur slecht, zoals ook Paul Krugman, voormalig Nobelprijswinnaar in de economie, recentelijk verkondigde. Het jammerlijke aan het debat is dat beide partijen geen consensus weten te bereiken, terwijl voor beide gezichtspunten juist iets te zeggen is. De Bitcoin valuta is slechts de allereerste applicatie die bovenop het Bitcoinprotocol is gebouwd en deze applicatie kent inderdaad een aantal lelijke ontwerpfouten. Het onderliggende Bitcoin-protocol staat nog in de kinderschoenen. Het verkeert nu volgens techno-

optimisten, investeerders en wereldverbeteraars in hetzelfde stadium als TCP/IP, SMTP en HTTP ten tijde van hun introductie. In tegenstelling tot de vroege dagen van het internet, toen slechts een paar mensen een computer hadden, heeft tegenwoordig iedereen een supercomputer op zak. De Bitcoin heeft hiermee de potentie om de economie en de samenleving te ontwrichten met een snelheid die we nog niet eerder hebben meegemaakt. Het netwerk is de vertrouwde partij Het Bitcoin-protocol heeft namelijk een oud wiskundig probleem opgelost. Tot op heden was het onmogelijk te weten wat in een netwerk de consensus, of het meerderheidsstandpunt is zonder daarvoor een vertrouwde centrale partij te gebruiken. Ofwel, zonder terug te vallen op een gecentraliseerde structuur. Satoshi Nakamoto, de vermoedelijke maker van het Bitcoin-protocol, heeft dit vraagstuk opgelost. Elektronisch geld gebaseerd op de Bitcoin krijgt hiermee de kenmerken van contant geld. Een ieder die bovenstaand gedachtegoed op zich in laat werken, begrijpt direct

de enorme waarde van het Bitcoin-protocol. Dankzij de Bitcoin is het voor het eerst in de geschiedenis mogelijk om eigendom en eigendomsrechten van digitale activa (zoals aandelen, certificaten, digitaal geld, enzovoorts) over te dragen op een snelle, transparante en niet-fraudeerbare manier zonder de bemoeienis van een centrale vertrouwde partij zoals de overheid, een notaris of een bank. In dit ecosysteem stromen eigendomsrechten net zo rijkelijk over het internet als webpagina’s, e-mail, video en muziek. Niemand zal kunnen betwisten of frauderen van wie het eigendom is. Snel, transparant en met wiskundige veiligheid. De toekomst is gedecentraliseerd Het Bitcoin-protocol past binnen een veel grotere trend, die van de machtsverschuiving van grote, gecentraliseerde bureaucratische hiërarchieën naar door technologie gedreven gedistribueerde netwerken bestaande uit individuen en communities. Platformen als Airbnb, Uber, Lyft, Kickstarter, TaskRabbit en Coursera laten zien wat het betekent wanneer digitale netwerken worden

“

Het Bitcoin-protocol past binnen een veel grotere trend WAARbij MACHT VERSCHUIFT naar door technologie gedreven netwerken bestaande uit individuen en communities

“

uitgerold in de fysieke wereld. De uitwisseling van ideeën, media, producten, diensten en technologie tussen consumenten onderling staat hierin centraal, zonder tussenkomst van een derde partij. In deze verwezenlijking van de zogenoemde deeleconomie zijn bedrijven en overheden niet langer de spil in het wiel waarop de economie draait. De nieuwe aard van bedrijven In een gedistribueerde, decentrale wereld nemen algoritmes de rol van centrale instanties over. Digitale informatietechnologie slecht barrières waar bedrijven en overheden hun bestaansrecht aan ontlenen. In zijn baanbrekende artikel “The Nature of the Firm” (1937) introduceerde Ronald Coase het concept van transactiekosten om uit te leggen

waarom bedrijven überhaupt bestaan. Het zijn kosten die gemaakt worden omdat de onderliggende coördinatiemechanismen van de markt niet perfect werken. Na de democratisering van informatie (het internet), de democratisering van productie (3D-printen) vindt nu de democratisering van geld en financiële dienstverlening plaats. Per definitie zijn in de digitale wereld transactie- en communicatiekosten nagenoeg nul. Het is een wereld waarin de markt zichzelf reguleert, zoals Adam Smith ooit bedoeld heeft met zijn “onzichtbare hand”. Hiermee verdwijnt volgens Coase in een klap het bestaansrecht van bedrijven. De menigte is het bedrijf. Het betekent een aardverschuiving in de manier waarop we leven, werken, spelen, reizen, maken,

leren, bankieren en consumeren. Hoe moeilijk het is om de impact van nieuwe technologie exact te voorspellen blijkt uit de volgende uitspraak van Krugman die hij in 1988 maakte en hem nu nog steeds achtervolgt: “By 2005 or so, it will become clear that the Internet’s impact on the economy has been no greater than the fax machine’s.” De Bitcoin valuta zelf zal misschien nooit tot volwassenheid komen, maar gegeven het feit dat het onderliggende protocol open source is, zullen nieuwe soortgelijke initiatieven hierop voortborduren en wel degelijk de eindstreep halen. Virtueel geld is al lang geen Monopoly-geld meer. Het betekent eerder het einde van de monopoliepositie van centrale overheden en banken op het geldverkeer. FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 27

FACES | Y. 15 | #. 02 | P. 28

MESSAGE FROM ABROAD

When asking someone what they think of the college life in the USA common thoughts are beer-pong, red cups, sororities and fraternities, and huge college dormitories. However, there is a completely different side to it that only a select few get to experience and not many outsiders know of: college sports. Everybody knows that the sports-culture in the United States is like no other. Having finished high school in the USA, it was time to decide whether or not to stay or to return back to The Netherlands and attend the university there. I played field hockey and wanted to continue playing at a high competitive level during my studies, and so my decision was easily made: stay in the United States and play hockey. Because attending college is very expensive, and a lot of people can’t afford it, many parents push their children to play sports and if they excel they can be one of the circa 25,000 students and receive a scholarship of up to around $50,000 per year to play sports for their respected university. This is one of the big reasons the sports-culture there is so dominant and very competitive. Knowing my parents were planning to leave after my first year, the only way I could stay was if I received a full scholarship, meaning all expenses covered. The recruiting process for this is something most Dutch people are unfamiliar with, as was my family. So it started. In my fifth year of high school I visited many universities, all showing interest in wanting me to play for their team. As a 16 year-old

one can imagine a completely new world opening up. Many weekends were spent on the road figuring out what would be the best fit, not only for hockey, but also academically. I visited Duke University and fell in love. The next step towards attending college was complete, now all I had to do was pass my exams and graduate! Being a student-athlete is an experience of a lifetime. Instead of coming to school with everyone else at the end of August, we started practicing three weeks earlier in preparation for the upcoming season. This was great as a freshmen (first year students), being able to adapt and get comfortable with the university. You also got a chance to meet the other fall sports’ new athletes, as they were there all of August, too. When in season, which for hockey was every fall semester, you spend more time on the practice field than at home. We practiced every day and on Thursday we would leave to wherever we played that weekend, often moving practice to avoid traffic or catch a flight. Games were on Friday and Sunday, which was when you would return home. This meant missing two days of classes, but also times where for three weeks straight you were only home Monday, Tuesday, and Wednesday. We visited many great cities like Boston, New York, and Philadelphia and always stayed in the nicest hotels. It was anything but the typical college-student’s life. However, classes still went on and it was your own responsibility to stay on task. This often meant studying on bus or plane rides and a never-end-

a contribution by Maartje van Rijswijk. she is a an editor of faces and a master student Finance. she completed her bachelor’s degree in Virginia, USA. Apart from studying, she speaks of the very active college sports culture the United States have and the process of getting there. Maartje lived in the USA for eleven years, gaining a lot of international experience in the meantime

ing cycle of playing catch-up. All in all, it asked a lot of time management and energy, but I wouldn’t have changed it for the world. Work hard, play hard. This is something every studentathlete is aware of. Since you are all in the same boat and lead similar lives the different athletic teams often tend to be close. The 400 athletes

at my school was a tightknit group and when not “in season” you could always find us attending the same events and parties. It is comparable to the study- and student organizations we have in The Netherlands but then less formal. We also all lived together. Freshmen lived in dormitories with the other freshmen athletes, and upperclassmen lived in houses off-campus. My house had six field hockey players, and five houses down there was another “hockey house” with four other teammates. The same was for the other teams, and we all lived close by. For example, in my street there was at least one hockey, soccer, lacrosse, golf, and swimming house. It was a great four years of my life, and an experience no one can ever take away from me. It shaped me not only as a player, but as a person as well. It wasn’t easy, but very well worth it. FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 29

there is more to finance

By Maartje van Rijswijk, master student Finance

30 Article

FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 30

Drs. Machiel Jansen Schoonhoven, managing director at NIBC, outlines alternative ways of financing Managing director at NIBC, M. Jansen Schoonhoven, sat with the editors of Faces to inform us more about the recent activities surrounding alternative financing. NIBC deals mostly with clients with revenues between fifty million to five hundred million euros. In the Netherlands, there are a few thousand of these medium sized companies NIBC has offices in the Netherlands, Belgium, Germany and the UK. Examples of customers are Radio 538, Jumbo Supermarkets, SBM Offshore and Heijmans. Services offered vary from financing and investing to advising in mergers and acquisitions. NIBC is very active with companies that are growing and need financial support or advice. This implies that often these companies still have their original founder, family, or private equity holders that play a major role and are a big part of the growth. Advising As mentioned previously, NIBC does a lot of advising. Not only advice in mergers and acquisitions, but also advice on how to best ‘use’ a company’s balance sheet. An example of one of these companies is Connexxion, a major public transport company in the Netherlands. This brings up the subject of alternative financing, because when giving advice, you not only advise a company to finance through bank loans, but also by other means. It has been a subject mentioned quite a lot the past two years, stemming from two main sources. The first are requests directly from the clients who reckon that banks are being more reserved and

wonder if there are alternative ways to finance their company. These clients are medium sized companies, so not the small scale cloud funding companies. The second source is the request of investors. NIBC’s clients are also pension funds and insurance companies that are big investors and want to invest not only in government bonds but also in loans to companies. This means these are not equity investments but rather a fixed income investment. The latter is interesting for these big investors because the margin is higher than with government bonds. Here, looking at the risk return relationship is key, but often turns out beneficial in their portfolio for diversification purposes. The main question then arises from these investors: is it possible to directly invest in these companies? With this question coming from two sides, namely also from the companies, NIBC tries to bring the two parties together. Developing Regulations Changes in financing have taken place both on the supply and demand side. In the past, companies that were looking to be financed would do so mainly through banks. However, because banks have to increase their buffers, bigger portions of financing is arranged by other parties than banks. There are different examples of this alternative financing, but this is not very common in the Netherlands because there were sufficient amounts of financing offered through banks. However, Basel III regulations required banks to have stricter capital require-

ments, which are often solved by having a smaller balance sheet. This implied investing less in companies which could possibly be problematic in the near future. In times of economic growth banks will have a hard time maintaining this proper balance between their own requirements and the requests of financing from companies, something that is expected in the short term future. The second problem is that foreign banks that were active in the Netherlands in the past have recently been retreating and focusing more on lending in their own country. This is because of the financial crisis but also because of the change of support these foreign banks received from their own governments, who put requirements on the amount to be invested domestically. These two limit the amount of credit available or to be made available to larger companies in the future. US Private Placements In the United States companies are already used to financing outside of banks. Around seventy percent of financing comes from elsewhere, leaving only thirty percent of the total financing left to banks. The Netherlands has a reverse relationship. Several Dutch and other European companies see this as an incentive to establish their financing in the United States. This market is called the US Private Placements Market, where Dutch companies physically go abroad to sign the financing documents, raising the question whether or not it is still financially beneficial or whether avoiding the trip and signing euro

loans would have been just as costly. The idea of alternative financing is therefore established through our company clients as well as our investors, partially because of the success the US Private Placements has brought the United States. This creates incentives for people in the Netherlands to do the same. Dutch Application This fits the trend that institutional investors give out loans that for a term of seven to ten years, whereas banks give shorter loans that are between three and five years. It is therefore beneficial when the company is doing its financial planning to be diverse in the lengths of their loans, which also means including long term loans. An example is the public private partnership (PPP) that NIBC has done with a specific project. They have given out a loan for the Zaanstad prison. This style of PPP-project would previously only do its financing with banks. NIBC has arranged a loan with investors such as insurance companies and pension funds who have put together a long-term contract that is longer than a bank could offer. This was the first time this happened in the Netherlands. NIBC brought together the two parties and acted as a intermediary in the decision making process. The financial and structuring expertise of the bank is used, but it is not necessary for the bank to put in capital. This can be seen as a valuable addition to the services and role of NIBC as a bank. Benefits For the company taking on the loan, alternative financing FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 31

can be of great value because it creates diversification of funding sources. It will allow companies to get away from being dependent on one source of financing. It is all about the funding and risk diversification. The other gain is receiving different benefits such as being able to finance a long term project, and having the guaranteed funds available in a finance contract that will not expire before the end of the project. This contract length is the main difference that separates a private placement from a loan from the bank. Alternative financing is also beneficial for the institutional parties. For example, pension funds have fixed maturities and financial obligations for the long term and are looking for ways to tie their assets and liabilities to match the time span at which they need to fund their clients. Hence, investing in projects and setting up long term contracts are good ways to allocate their funds. The interest income is key to the proper flow of business for the institutional parties. It is also why the investors are interested in Dutch mortgages because they are long term assets that perfectly fit their asset and liability profile. Risk Banks will not incur the credit risk regarding alternative financing, but instead, the institutional investors will take on the risk. This is similar to a regular loan, only now the risk is tied to the performance of the company. This can be good for the banks, as their risk appetite changed during the crisis. The question remains how influential banks are to the national economy. Opinions are that the use of alternative financing, and essentially hedging away risk, will essentially help stimulate the growth of the economy. This is because the presence of banks in relationship to the size of the economy will be reduced. Covenants Private Placement also ensures more protection to investors through the use

facts Did you know that: If you start with a dollar and double it every day, in 48 days you will own every financial asset that exists on the planet, about $200 trillion. 65.1% of the Americans consider themselves “very” or “highly” knowledgeable when it comes to personal finance. However a majority of Americans (52%) do not regularly review their credit report each year. 23% of Americans have never reviewed their credit report. Research has shown that as little as 10 hours of personal financial education positively affects students spending and savings habits. The average 21-year-old in the United States will spend more than 2.2 million in their lifetime.

“

pension funds have fixed maturities and financial obligations for the long term and are looking for ways to tie their assets and liabilities to match their clients’ funding needs

“

of covenants. Every loan agreement has terms that both parties need to agree to and meet. Covenants are usually done through ratios on the balance sheet. For example, suppose an investor will agree to give a loan to the company under the condition of maintaining a certain profit compared to the interest he is obligated to pay. If interest to be paid is X, profit must remain at a level of Y. If the company falls below this level the loan can be taken back. The two parties will therefore come to new terms because the loan has essentially become riskier since the earnings model of the company has become smaller compared to its financial obligations. Companies can often lend from investors with only a few, but important covenant requirements. The presence of the covenants can be the difference between a loan from a bank and from an institutional investor.

The Amsterdam Stock Exchange (now part of the Euronext Exchange) first listed shares in 1602. The first stock to be traded was that of the Dutch East India Company, a multinational mega-corporation granted a monopoly by the Dutch government to conduct trade with Asia. The company operated for almost two centuries, paying out an 18% annual dividend for almost the entire time! American students entering college are offered an average of eight credit cards during their first week of school. Did you know that Bill Gates told his Harvard University professors that he would be a millionaire by age 30. He became a billionaire at age 31. The International Labour Organization estimates a record 200 million people will be unemployed around the world in 2013. If you gave them their own country, it would be the fifth-largest in the world. The five countries with the fastest GDP growth in 2011 were, according to CIA estimates: Qatar (18.8%), Mongolia (17.3%), Turkmenistan (14.7%), Ghana (13.6%), and Timor-Leste (10.6%).

FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 33

COLUMN finance

In zijn halfjaarlijkse column schrijft Cees Smit over de verschillende nieuwe Europese regels die op de financiële wereld afkomen: onder andere Het provisieverbod en nieuwe wetgeving omtrent derivaten door cees smit In Nederland is de financiële sector een economisch heel belangrijke sector en de veranderingen in deze sector gaan in hoog tempo, denkt u bijvoorbeeld maar aan Markets in Financial Instruments Directive (MiFid). Al meer dan een jaar gelden heb ik me ook op deze plek erg druk gemaakt over het provisieverbod dat per 1 januari van dit jaar van kracht ging omdat er geen “level playing field” is tussen banken en vermogensbeheerders. Een bank met een eigen vermogensbeheerafdeling blijft verdienen aan de transacties van de klant. Een vermogensbeheer-

der die een gespecialiseerde uitvoerder inschakelt of te klein is om zelf beurslid te zijn, kan en mag niets meer op de transacties verdienen. Dit soort maatregelen zullen op korte termijn enorme effecten op de sector hebben. Volgens de AFM zal zelfs een handvol vermogensbeheerders omvallen door het provisieverbod. Of dit nu allemaal in het belang van de klant is durf ik te betwijfelen. De banken hebben sowieso wel voordeel, maar cynisch zou ik kunnen opmerken dat de banken zo goed omgaan met de belangen van de

klant dat ze wel een voordeel verdienen.

“

we zijn bijna helemaal communistisch geworden in het financiële systeem met de vergaande overheidsbemoeienissen van kabinet en centrale banken

“

Cees Smit is algemeen directeur van de beleggingsvennootschap ‘Today’s Beheer’ en schrijft deze column op persoonlijke titel

FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 34

De afgelopen maanden is er dus keihard gewerkt door veel vermogensbeheerders, banken en tussenpersonen. Zelfs met kerst werd er gewerkt door veel partijen. Dit had dus allemaal te maken met het provisieverbod wat op 1 januari van kracht werd. Het was juist door zijn enorme impact heel opmerkelijk dat de wetgeving betreffende het provisieverbod in zowel de Eerste als de Tweede Kamer als een hamerstuk is aangenomen. Hoewel er zelfs nu, een maand na invoering,

geen reactie het provisieverbod is te snel ingevoerd zonder na te denken over overgangsregelingen en gevolgen

35 Column

veel vragen zijn in de sector, bijvoorbeeld over sponsoring- en marketinggelden, had vreemd genoeg niemand vragen over de politieke partijen. Nu neem ik aan dat niemand het aandurfde om een vraag te stellen over dit onderwerp, want stel je toch eens voor dat je een politiek niet-correcte vraag had gesteld en het volk het idee had dat je het als politicus eens bent met die graaiers en bonusrapers van de financiële sector. Nee, dat wilde niemand. En dus werd een belangrijke wet snel door de Kamer geloodst en nog sneller ingevoerd. Voor banken en verzekeraars waren er in verzekeringsproducten en andere beleggingsproducten allerlei overgangsregelingen bedacht maar voor de rest van deze belangrijke sector niet. Juist door alle belangen van de economie, zou goed nadenken en discussiëren over eenzijdig ingevoerde wetgeving die niet Europees en ook niet wereldwijd werd ingevoerd, geen overbodige luxe zijn. Maar nu we toch bijna helemaal communistisch zijn geworden in het financiële systeem, met de vergaande overheidsbemoeienissen van kabinet en centrale banken, maakt dit laatste ook niet meer uit. Maar niet alleen het provisieverbod werd snel doorgevoerd, ook een Europese derivatenwetgeving (EMIR) werd snel ingevoerd. Deze wetgeving treft zowel OTC (interbancaire) als centraal verhandelde afgeleide producten (opties, futures, warrants, etc.) en ook iedereen die er professioneel in handelt dus, verzekeraars, beleggingsinstellingen, grote bedrijven, decentrale overheid, etc. Maar zelfs iedereen die niet als privépersoon handelt in derivaten. Los van het feit dat alleen al een extra registratienummer al 150 euro bij de Kamer van koophandel kost, is de administratieve impact groots. Dat brengt ons tot de kosten van het toezicht. De kosten stijgen substantieel terwijl de inkomsten juist teruglopen. Helemaal als je bedenkt dat de rekening van het toezicht nu nog deels door de overheid betaald wordt, maar dat de plannen zijn dat de financiële sector zelf zijn toezicht moet betalen. Dan weet u ook wat dit uiteindelijk gaat betekenen voor de consument… Alle maatregelen die de AFM en de overheden lokaal en in Europees verband nemen, neemt men vaak onder het mom van vertrouwen, transparantie en de reputatie van de sector. Maar een gewild of ongewild effect is dat deze maatregelen leiden tot centralisatie in de financiële sector. Los van het enorme verlies aan banen in de sector geeft dit een heel ongewenst effect, namelijk dat banken “too big to fail” worden en de belastingbetaler (consument) weer moet bijspringen als er problemen zijn. Een probleem van te grote banken werd in de kredietcrisis toch wel duidelijk als we denken aan de effecten van het faillissement van Lehman Brothers. Los van een groot centralisatierisico ontstaan er veel meer monopolies en oligopolies en of dat nu allemaal in het voordeel van de consument is, moeten we ons ook nog maar eens afvragen.

INTERVIEW Maartje van Rijswijk is masterstudent Finance en Mark van Wijgerden is bachelorstudent Bedrijfseconomie

Erik-Jan van Bergen Maartje en Mark spraken in Utrecht met de CIO van SNS Asset Management, drs. Erik-Jan van Bergen. Naast vermogensbeheer werd er ook aandacht besteed aan de nationalisatie van de bank en de beruchte portefeuille ‘Property Finance’

FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 37

38 Interview

Wat was uw studie en loopbaan? Ik heb van 1986 tot 1991 met veel plezier Bedrijfseconometrie in Tilburg gestudeerd, toen het nog de Katholieke Universiteit Brabant heette. Daar heb ik nog altijd veel profijt van. Na mijn studie ben ik van 1991 tot 2004 bij de Nationale Nederlanden, op de afdeling Effecten en Leningen, in Den Haag gaan werken. Hier heb ik een aantal verschillende functies gehad, die steeds met vermogensbeheer te maken hadden. Daarna ben ik vijf jaar in Londen gaan werken bij Citigroup, ook weer in vermogensbeheer. In 2009 ben ik teruggekeerd naar Nederland en toen bij SNS REAAL begonnen in mijn huidige positie als Directeur Beleggingen. Wat is vermogensbeheer (of asset management) nu eigenlijk? Asset management is het beheren van geld door het beleggen van die gelden. Als je langere tijd geen geld nodig hebt voor de dagelijkse zaken moet je iets met dat geld. Eigenlijk ga je het bewaren om het later weer te gebruiken. Je kunt het op een spaarrekening zetten, wat een heel eenvoudige vorm van beleggen is. Wat meer ingewikkeld is, is het beleggen in obligaties, aandelen, hedgefondsen en dergelijke. Hoe is uw interesse in vermogensbeheer ontstaan? Ik heb beleggen altijd al heel erg leuk gevonden. Ik kan me nog herinneren dat ik altijd tien kilometer moest fietsen naar de lagere school. In de winter als ik thuis kwam ging ik altijd de krant lezen op de warme radiatorput waar ik allemaal cijfertjes met beurskoersen zag staan. Voor mij is beleggen ook een soort spel waarbij je jezelf met anderen kunt meten om te kijken wie er het beste en slimste uit komt. Dat heb ik van jongs af aan al leuk gevonden. Hoe ziet een typische dag voor u eruit? Mijn typische dag is dat ik rond half zeven uit bed ga, en dan probeer ik het ontbijt klaar te maken voor mijn

FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 38

gezin. Dit vind ik erg leuk en belangrijk. Om half acht stap ik op de fiets naar het centraal station Den Bosch en ga ik met de trein naar Utrecht. In de trein probeer ik altijd de Financial Times te lezen. Dat vind ik juist zo leuk aan mijn werk, dat je op iedere pagina minstens drie dingen kunt vinden die met het beleggingsvak te maken hebben. Rond half 9 kom ik in Utrecht aan, en probeer ik een uurtje geen vergadering te hebben zodat ik kan kijken wat er precies in de markten gebeurt. Daarna heb ik tot vijf uur veelal overleggen en vergaderingen. Hierin wordt veel afgestemd met klanten en andere mensen binnen het bedrijf dusdanig dat Asset Management soepeltjes draait. Tegen vijf uur wordt het meestal weer rustig, en met een beetje geluk ben ik om een uur of zeven thuis. Hoe ziet SNS REAAL Asset Management er precies uit? Wij beheren drie soorten geld. Het eerste is het geld dat van een verzekeraar afkomstig is, bijvoorbeeld als je als klein zelfstandige je pensioen bij een verzekeraar laat verzekeren. Dit geld gaat op een grote hoop en dat noemen we verzekeringsgeld. Dit geld moet over twintig tot veertig jaar als pensioen dienen, en in de tussentijd moeten wij dit beleggen op een manier dat hij straks van een onbezorgd pensioen kan genieten. De tweede soort komt via beleggingsfondsen binnen. Klanten van de bank en de verzekeraar kunnen geld

in dit fonds stoppen en dit wordt door Asset Management beheerd. Een voorbeeld hiervan is het Nederlandse Aandelenfonds, waar alleen aandelen in zitten die op de AEX genoteerd zijn. We managen ook een Amerikaans aandelenfonds waar de S&P 500 beheerd wordt. De horizon waarmee wij beleggingsfondsen geld beleggen is voor de lange termijn maar we moeten er rekening mee houden dat dit ook voor de korte termijn kan zijn. Als derde hebben we geld van pensioenfondsen die een deel van hun vermogensbeheer uitbesteden aan ons. Voor deze pensioenfondsen doen wij soms de hele beleggingspot, of soms een gedeelte. SNS beheert in totaal ongeveer 45 miljard euro. SNS zit in de top tien van Nederland als je naar de omvang van vermogen kijkt. Hoe behaalt u uw winst? Wij doen dit door slimme mensen aan te nemen en gestructureerd te beleggen. We geloven vaak dat ‘behavioral finance’-theorieën heel goed werken. Door het feit dat veel andere beleggers kuddegedrag vertonen, lukt het ons vaak om systematisch behavioral patronen te herkennen en hier op een slimme manier gebruik van te kunnen maken. Hiermee kunnen we een extra stukje rendement maken. Wat wij niet doen is het puur gebruik maken van wetenschap. Alles bij elkaar is beleggen voor een deel wetenschap en een deel discipline, en het samenspel hierin is heel belangrijk.

“

Door het feit dat veel beleggers kuddegedrag vertonen, lukt het ons vaak om systematisch behavioral patronen te herkennen en hier op een slimme manier gebruik van te maken

“

Wij vinden ook heel belangrijk dat je goed moet weten wat je niet weet. Wij beheren bijvoorbeeld ook Amerikaanse aandelenportefeuilles. Wij kiezen er nadrukkelijk voor niet vanuit Utrecht de Amerikaanse markt te volgen en besteden dit dus uit aan een Amerikaanse aandelenmanager die goed is in zijn vak. Hoe is de nationalisatie van SNS gegaan? Dit een langdurig traject geweest. SNS is een van de Nederlandse systeembanken. Uiteindelijk is er voor gekozen

om te nationaliseren. Dit is een erg lastig traject geweest want een bank is niet bedoeld om van de staat te zijn. Het is dan ook de bedoeling dat we weer snel op eigen benen komen te staan. De kernoorzaak van het probleem was dat wij zeven jaar geleden een overname van Property Finance hebben gedaan, die verkeerd heeft uitgepakt. Voor ons is het belangrijk geweest dat voor onze klanten niks is veranderd door de nationalisatie. In de hele sector lopen de banken tegen hetzelfde aan:

het vertrouwen van klanten moet hervonden worden. Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Het belangrijkste wat we nu kunnen doen is dat wij als sector heel nederig moeten zijn, onze fouten moeten repareren en ook goed moeten luisteren wat er beter kan. Het kan wel een aantal jaren gaan duren voordat het vertrouwen terug is. Hoe wordt het problematische Property Finance nu beheerd? Property Fiance is eind 2013 apart gezet, en wordt door een apart management team FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 39

gerund. Alle aandelen zijn wel nog steeds in handen van de Nederlandse Staat. Het was in het belang van de Nederlandse samenleving dit grote probleem met zo weinig mogelijke kosten op te kunnen lossen. Als je keek naar hoe je Property Finance kon oplossen, was dat door of het voor een heel lage prijs te verkopen, waardoor de staat een heel groot bedrag in SNS zou moeten stoppen om het verlies op te vangen, of apart te zetten om de schade te beperken. Door hier goed de tijd voor te nemen, kan er nu een betere oplossing gekozen worden. Hoe was de nationalisatie bekend gemaakt bij SNS? De beslissing om te nationaliseren werd op 1 februari definitief genomen. Voor onze werknemers kwam dit nieuws als een grote verrassing, die veelal als pijnlijk ervaren werd. Onze klanten reageerden over het algemeen opgelucht. Hoe bepaalt Asset Management de asset mix? Wij bepalen de strategische asset mix in samenspraak met onze klanten. Eenvoudig gezegd heb je hierbij te maken met de belangrijke vragen ‘wat kàn je voor risico lopen’ en ‘wat wíl je voor risico lopen’? Waarbij je vooraf samen nadenkt over de vraag welke rendementsdoelen de klant wil bereiken, en of de risico’s die je daarvoor moet lopen acceptabel zijn voor de klant. En als de risico’s als te groot worden ervaren, of het dan niet verstandiger is om de beleggingsdoelen neerwaarts bij te stellen. Hierbij speelt ook de horizon een belangrijke rol. Pensioenfondsen hebben bijvoorbeeld vaak een heel lange looptijd. Dan kun je meer beleggen in illiquide fondsen met hoger rendement. Een beleggingsfonds waarbij de klant na een paar weken zijn geld kan komen terughalen, moet je juist geen illiquide beleggingen hebben. Zo probeer je dus op maat van de klant samen de asset mix te bepalen. FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 40

“

je mag mensen die extreem goede prestaties hebben geleverd best iets meer laten verdienen dan hun collega’s die het op dat moment iets minder goed hebben gedaan

“

Wat voor effect heeft het vermogensbeheer op de economie? De primaire functie van de kapitaalmarkt is dat die geld alloceert naar verschillende sectoren in de economie. Dat is soortgelijk aan de functie van een bank die via het in- en uitlenen van geld verschillende mensen bij elkaar brengt. Vermogensbeheer is een onderdeel van de kapitaalmarkt, en draagt in het grotere geheel haar steentje bij. Daarnaast, en ook meer concreet, vinden wij het bij SNS Asset Management heel belangrijk om onze beleggingen op een duurzame manier te doen, door bijvoorbeeld niet in wapenproducenten te beleggen. En juist weer wel te beleggen in bedrijven die een fatsoenlijk personeels-, en milieubeleid hebben. Hierdoor helpen we mee een duurzame economie en samenleving te creëren. Wat voor vervolg heeft de crisis op het vermogensbeheer? Zijn mensen hierdoor meer conservatief gaan beleggen? Voor de sector als geheel leer je altijd van dingen die

niet goed zijn gegaan, en ook de vermogensbeheersector heeft zijn les geleerd. Er wordt bijvoorbeeld meer nadruk gelegd op diversificatie, maar ik denk ook dat meer mensen begrijpen dat ze niet alles weten. Door wat wij als bedrijf hebben meegemaakt met Property Finance zijn we meer risicomijdend geworden. Dat betekent niet dat je helemaal geen risico meer loopt. Ondernemen is verantwoord en bewust risico’s lopen als je daar ook een doel mee dient. Door goed voor je klanten te zorgen, je werknemers een mooie baan te bieden en ook een redelijk rendement voor het risico kunt bieden. De bonussen van bankiers zullen in de komende jaren beperkt worden naar 20% van het jaarsalaris. Hoe denkt u hierover? In Londen was het zo dat bonussen opliepen tot wel 500% van het jaarsalaris. Ik denk dat een regel, zoals de Europese wetgeving van 100% in verhouding van het jaarsalaris, beter is. Hierbij is het ook duidelijk dat de Engelse en Amerikaanse banken de vaste salarissen hebben verhoogd zodat het totaalsalaris niet zou veranderen en de mix tussen vast en variabel salaris beter in balans kwam. Dat betekent dus ook dat werknemers minder dan voorheen extreme risico’s hoeven nemen om een salaris te krijgen. Wat mij betreft mag je best voor een stukje variëren tussen vast en variabel inkomen en mensen die extreem goede prestaties hebben geleverd ook iets meer laten verdienen dan hun collega’s die het op dat moment iets minder goed hebben gedaan. Bonussen zijn niet heilig, maar helemaal geen bonus uitkeren is overdreven. En Nederland moet uitkijken niet altijd het braafste jongetje van de klas te willen zijn. Met het oog op onze concurrentiepositie moet je oppassen dat de verschillen tussen landen niet te groot worden.

BUSINESS FOR DUMMIES

De arbeidsmarkt is in beweging. Er lijkt een voorzichtige stijging van de vraag naar finance-professionals. Ook zien we een tendens ontstaan dat er meer vraag komt naar specialistische financiële kennis zoals innovatie-, service- en cloudcontrolling. Hoe zorg je dat je, als student, zo goed mogelijk voorbereid bent op deze arbeidsmarkt? Het Student Career Center van Tilburg University geeft acht gouden sollicitatietips: Denk goed na wat bij je past Heb je al een duidelijk beeld van wat bij je past? Wat vind je belangrijk in een functie of de organisatie waar je voor gaat werken? Welke kwaliteiten heb je in huis? Zorg dat je weet welke functies goed bij je passen en solliciteer gericht op vacatures die je echt aanspreken. Laat je online vinden Steeds vaker wordt via online kanalen naar toekomstige werknemers gezocht. LinkedIn, Facebook en zelfs Twitter en You Tube worden ingezet om talent te zoeken. Jezelf online profileren is daarom belangrijk, maar kies wel kanalen uit die bij jou als persoon passen en onderhoud deze goed. Ontwikkel jezelf Werkgevers zoeken talenten die naast actuele kennis van het vakgebied ook hun competenties ontwikkeld hebben. Tijdens je studie zijn er tal van mogelijkheden om je te ontwikkelen. Bijvoorbeeld door stage te gaan lopen, een exchange program of een honoursprogram te volgen of te kiezen voor een bestuursfunctie bij een studentenvereniging. Zo kun

je jouw kwaliteiten - of juist je minder sterke kanten - verder ontwikkelen. Laat zien wat je doet! Een vereist opleidingsniveau is erg belangrijk als je solliciteert naar een baan. Maar het wordt steeds belangrijker dat je ook laat zien wat je als persoon in huis hebt, hoe je reageert op situaties, hoe je over zaken denkt en wat je motiveert. Dit kan je laten zien in je CV of sollicitatiebrief en natuurlijk tijdens het sollicitatiegesprek, maar ook door een blog over jezelf bij te houden. Kijk naar jezelf door de ogen van een werkgever Wat kunnen voor de werkgever redenen zijn om jou aan te nemen voor deze functie? Wat heb jij als persoon te bieden voor de organisatie waar je solliciteert? Dit zijn jouw unique sellingpoints die je in je brief/CV en het gesprek aan bod laat komen. Prioritiseer je CV Recruiters lezen eerst je CV en dan pas je brief. Op je CV kan je al heel veel van jezelf laten zien. Je kunt belangrijke zaken onder de aandacht brengen en concreet toelichten wat je bij je afstudeeropdracht hebt gedaan en op welke andere manieren je jezelf ontwikkeld hebt. Werk met een overzichtelijke lay-out en to-the-point zodat recruiters in één oogopslag een indruk van je krijgen. Bereid je gesprek goed voor Bereid je goed voor op het sollicitatiegesprek. Ken de organisatie waar je solliciteert en de gesprekspartners waar je mee praat. Op de website zijn vaak jaarverslagen, missie

Elke Schrijen is projectleider bij het Student Career Center van Tilburg University. Het Student Career Center biedt studenten individuele begeleiding, trainingen en workshops op het gebied van loopbaanbegeleiding

en strategie te vinden. Daarnaast is het belangrijk dat je weet wat je voor het bedrijf kan betekenen, wat je wilt en wat je kunt. Stem je kleding af op het gangbare binnen de organisatie waar je solliciteert en bereid vragen voor die je wilt stellen. Wees jezelf Tot slot: wees jezelf! Uiteraard is het belangrijk om je zo goed mogelijk te presenteren in een sollicitatieprocedure, maar doe dit op een manier die bij jou als persoon past. Zo krijgt de organisatie een goed beeld van haar toekomstige medewerker en is de kans groter dat je gaat beginnen aan een baan die bij jouw verwachtingen en mogelijkheden aansluit.

arbeidsmarkt op zoek naar een baan in 2014 FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 41

OnWise STUDENT ENTRePRENEUR

Algemene informatie Oprichter Suzanne Maessen Studie Communicatie- en Informatiewetenschappen (afstudeerrichting: Bedrijfscommunicatie en Digitale Media) Bedrijfsnaam onwise Vestigingsplaats susteren Werknemers 1 Activiteiten workshops geven, advies, begeleiding op online marketing gebied Website under construction

Kun je in het kort omschrijven wat het bedrijf is en waar het zich mee bezig houdt? Mijn bedrijf is een adviesbureau op het gebied van online marketing en social media. Online marketing is wel een breed begrip; ik geef advies over de gebruiksvriendelijkheid van websites en webshops, de vindbaarheid van websites en webshops, online promotie, het schrijven van webteksten, het verbeteren van conversie van bezoek naar aankoop et cetera. Wanneer is het idee ontstaan een eigen bedrijf te beginnen? Ik heb naast mijn studie verschillende bijbanen gehad die gerelateerd waren aan mijn studie. Doordat ik met deze bijbanen veel ervaring opdeed op het gebied van online marketing en social media marketing kwamen er steeds meer vragen bij mij terecht, onder andere vanuit het MKB, om hen te adviseren met betrekking tot hun online vraagstukken. Toen ik de opdracht kreeg een workshop te geven over personal branding via social media van Media Group Limburg (MGL), heb ik definitief besloten om mij in te schrijven bij de Kamer van Koophandel. Ik zat toen in de laatste fase van mijn studie. Waarom heb je je bedrijf opgericht? Tijdens mijn studie heb ik een aantal opdrachten voor Kweek Communicatie gedaan (het communicatiebureau van de faculteit Communicatie en Informatiewetenschappen). Die opdrachten gingen vooral over social media en internetmarketing en op die manier heb ik hier dus een interesse in ontwikkeld en

ervaring in opgedaan. Omdat ik de praktijk miste in onze studie heb ik daarnaast twee vrijwillige stages voltooid: één bij een internetmarketing bureau en één bij de Limburgse omroep. Bij deze stages kwam ik ook veel in aanraking met internetmarketing. Daarnaast ben ik 2,5 jaar student-assistent geweest van Marjolijn Antheunis, die onderzoek doet naar social media (de invloed daarvan op het dagelijkse leven van mensen en social media marketing). Is een eigen onderneming te combineren met een studie? Ik heb het altijd belangrijk gevonden om praktijkervaring op te doen naast mijn studie; theoretische kennis aan de praktijk te koppelen. Vandaar dat ik twee vrijwillige stages tijdens mijn studie heb gedaan en studiegerelateerde bijbanen had. Mijn bedrijf kon ik dus goed combineren bij mijn studie, al was het af en toe druk. Zoals ik al aangaf heb ik mijn bedrijfje bewust ‘klein’ gehouden, zodat het iets bleef voor erbij. Welke vaardigheden die je tijdens je studie hebt opgedaan, komen terug bij je dagelijkse ondernemersactiviteiten? Vooral kritisch kijken en goed analyseren. Bovendien heb ik geleerd om betrouwbare bronnen te gebruiken om analyses en adviezen op te baseren. Welke vaardigheden heb je pas opgedaan tijdens het ondernemen? Het in contact staan met externe partijen. Wanneer je een eigen bedrijf hebt ben je constant in contact met en afhankelijk van externe partijen.

De communicatie en samenwerking met deze partijen is één van de dingen die ik als zeer interessant heb ervaren. Communicatievaardigheden worden dan nog wel eens op de proef gesteld. Daarnaast gaat het er in de praktijk nog wel eens anders aan toe dan in theorie. De bedrijfscultuur bepaalt heel erg veel wanneer je als extern bedrijf gaat samenwerken. Daar op een juiste manier op inspelen is iets wat je uit ervaring moet leren en dit leren ze je niet op de universiteit. Daarnaast leer je veel over persoonlijk contact met andere mensen. Hoe zie je de toekomst van de onderneming? Meteen na mijn afstuderen heb ik een fulltime baan aangeboden gekregen. Ik zie mijn onderneming nu als iets dat ik bij mijn werk blijf doen. De baan die ik nu heb sluit goed aan bij mijn studie en biedt veel kansen. Het lijkt me heel er leuk om een full service communicatiebureau te hebben dat ook communicatieplannen en -strategieën schrijft, websites en mobiele apps kan ontwikkelen en huisstijlen kan creëren. Dus eigenlijk een breder dienstenpakket. Maar of dat er daadwerkelijk gaat komen blijft voor mij nog even de vraag. Tot slot, wat zou je nog willen meegeven aan studenten die ook van plan zijn om een eigen onderneming te starten? Wees niet bang om je eigen onderneming te starten. Zeker als zzp’er zijn de risico’s minimaal. Je doet veel ervaring op uit contact met andere bedrijven en bovendien leer je veel op persoonlijk en social gebied. “The only failure is not trying”. FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 43

COLUMN Martin van Tuijl gives his opinion on the purchase of transfer rights of players of FC Twente ‘65 by Doyen Sports

by Martin van Tuijl Recently, I received a phone call from an editor of a Dutch television programme. My so-called expertise on ‘soccernomics’ was invoked to give my opinion on the purchase of transfer rights of players of FC Twente ‘65 by Doyen Sports. Supposedly, this transaction was a threat for the stability of Dutch professional football. Foreign investors were about to own part of the transfer rights of players who are active in the highest Dutch league. For at least two reasons, this line of reasoning seems a bit strange. First, at least one Dutch foot-

ball club at the highest level already has a foreign owner. In august 2010, Maasbert Schouten sold Vitesse to the Georgian businessman Merab Jordania, who, in turn, recently sold the club to the Russian billionaire Aleksandr Chigirinsky. The latter two seem to belong to the circles of the well-known Russian oligarch Roman Abramovich. Hardly surprising, Vitesse de facto functions as a satellite club of London giants Chelsea FC. If people start to worry about foreign ownership of the assets of a professional football club, they are more than three years late.

“

What will happen to Vitesse when the Abramovich-clan wants to get rid of the club? I do not know, but the Arnhem club has been in serious trouble during the last 126 years before

Martin van Tuijl is an Associate professor of the Department of Economics at Tilburg University

FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 44

“

Alternatively formulated this phenomenon is not new. The ultimate goal of Vitesse is to conquer the Dutch title. Despite the overall weakness of the Dutch league, this target might not be that easy to reach. Evidently, I doubt whether Feyenoord will remain a fierce competitor under Fred Rutten. However, my confidence in the skills of both Frank de Boer (Ajax) and Phillip Cocu (PSV) is rather strong. Cocu has certainly gained loads of experience from the first part of the 2013/2014 season. Currently, the pride of Twente is a oneman-band. The fate of FC

competition foreign investors are about to own part of the transfer rights of players who are active in the highest Dutch league

45 Column

Twente seems to depend on the capability of ‘Ome Joop’ and his friends to find a successor to Dusan Tadic. No doubt, the latter will leave for one of the ‘Big Five’ leagues (England, France, Germany, Italy and Spain). Second, domestic owners of transfer rights may also threaten the stability of a football club. In the summer of 1998, PSV bought Ruud van Nistelrooy from SC Heerenveen. Rumour has it that the transfer fee amounted to seven million euro. Two years later, Manchester United FC offered more than four times this amount of money for the striker. A serious injury was prohibitive for this transaction at the time. However, one year later, Van Nistelrooy moved to the Mancunians. Consequently, some rich businessmen in the Eindhoven region were strongly interested to participate in two funds for the transfer rights of PSV-players, VNR1 and VNR2. VNR stands for ‘Vooruit Nu, Rood-Witten’ (Go Ahead, Red and White), a crucial line in the anthem of the club. By the way, the text of this anthem has been written by reserve goalkeeper Vermeulen, originally a Feyenoord player. However, a few years later, the football transfer market came to a standstill. Moreover, some players made clear that they intended to stay in Eindhoven until their contracts expired. Consequently, PSV would not receive any transfer fee for them. The supervisory board of PSV, chaired by Jan Timmer, then exerted pressure to change the rules of the game. The objections of Harry van Raaij, the president of the club at the time, did not have any effect. As a resulted, the participations were converted into loans. All of a sudden, the burden of debt on PSV was huge. President Van Raaij refused to put his signature under the last annual statement of account of his term. Nevertheless, some pundits still hold him responsible for the financial troubles that PSV encountered later on. A certain dog-owner with a moustache is the most prominent among them. They are definitely wrong. The supervisory board wanted to maintain a long-term relationship with these business men. So, the indebtedness of the club was the result of their decisions. This story ended with the city of Eindhoven buying the terrain under the Philips stadium as well as the training ground. What will happen to Vitesse when the Abramovich-clan wants to get rid of the club? I do not know, but the Arnhem club, founded in 1892, has been more often in serious trouble during the last 126 years. Indeed, loss of interest by the current owners might become a problem in the not-toodistant future. By the way, old clubs are performing poorly in Dutch professional football. FC Haarlem (1889) and Veendam (1894) went bankrupt, while the 2013/2014 season of Sparta (1888) shows close resemblance to a Greek tragedy. Thus, Tilburg may be proud of Willem II (1896). The club seems to be ready to re-enter the Eredivisie for the sixth time, after 1958, 1965, 1979, 1987 and 2012. However, Excelsior (1902), six years older than Feyenoord, may become a tough competitor for a promotion spot. The neighbour of Erasmus University already showed once how a club may – barely – survive even after having been dumped as a satellite club by a domestic big brother. In conclusion, after writing this column, I see less and less objections that are really serious against the transaction between Doyen and FC Twente ’65.

“

Door de instelling van de bankenunie, althans in de vorm zoals die nu gegroeid is, zal de kredietverlening aan het bedrijfsleven niet toenemen en ook De economische groei niet

tegen

Pieter Lakeman studeerde econometrie aan de Universiteit van Amsterdam en richtte vervolgens Stichting Onderzoek Bedrijfs Informatie (SOBI) op, waar hij tegenwoordig nog steeds werkzaam voor is. Hij stelt financiële misstanden aan de kaak FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 46

“

Alle banken die gevestigd zijn in de lidstaten van de Europese Monetaire Unie staan straks onder gemeenschappelijke toezicht. Dat toezicht wordt uitgeoefend door de Europese Centrale Bank (ECB). Het bestuur omvat vertegenwoordigers van nationale centrale banken waarvan een aantal ernstig heeft gefaald bij het nationale toezicht in de periode voorafgaand aan de kredietcrisis. Aanvankelijk was het doel van de Europese bankenunie om te voorkomen dat de lidstaten in de toekomst nogmaals forse bedragen zouden moeten betalen om banken overeind te houden. De banken uit de eurogroep worden binnenkort aan een stresstest onderworpen om te bezien of ze financieel gezond zijn. Een goedkeurende accountantsverklaring zegt het bestuur van de ECB kennelijk niets. De eisen en veronderstellingen van de stresstest zijn niet openbaar. Wanneer de banken niet aan hun 4,5% kapitaal toekomen worden de lidstaten verzocht het tekort, voorafgaand aan de inwerkingtreding van de bankenunie, aan te vullen. Ook bij banken die niet door de test heen komen moeten de reserves tot het niveau van 4,5% worden verhoogd. Het bijstorten achteraf is door de Europese bankenunie vervangen door bijstorten vooraf. Met welke fondsen worden in nood verkerende banken straks gered? In de eerste plaats door het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM). Dat was aanvankelijk opgezet als een permanent finan-

cieringsprogramma voor de redding van lidstaten van de Europese Unie in moeilijkheden en zou € 500 miljard omvatten dat door de lidstaten zou worden gefourneerd. In 2012 werd besloten dat ook banken van dit financieringsprogramma konden lenen. Daarmee werd het aanvankelijke doel van de bankenunie verlaten. Ook is besloten om € 60 miljard uit het ESM opzij te zetten om banken met te weinig vermogen te herkapitaliseren. Welke invloed op de kredietverlening hebben deze voorstellen? Op het eerste gezicht zou je kunnen denken dat de funding van het bankwezen makkelijker en fractioneel goedkoper kan worden. Toch is dat niet waarschijnlijk, want goedkoper lenen dan tegen 0,5% of 1% bij de ECB is niet goed denkbaar. Belangrijker lijkt dat door de steungaranties op Europees niveau het onderling vertrouwen van de banken zich herstelt. Omdat na de val van Lehman Brothers in 2008 het onderling vertrouwen van de banken anno 2014 al weer vrijwel op het oude peil is teruggekeerd, zal dit effect gering zijn.

Het belangrijkste gevolg van de invoering van de Europese bankenunie zal zijn dat het gedrag van bankmanagers (vaak als bankiers aangeduid) riskanter zal worden. Immers, met het nieuwe financiële kussen onder zich, lopen de banken minder risico op een faillissement en lopen de betreffende managers ook minder risico op persoonlijke aansprakelijkheidstellingen. Het positieve effect van de Europese bankenunie moet gelegen zijn in het soepeler of makkelijker verlenen van krediet aan het bedrijfsleven. De banken zullen dat niet doen. Dat deden ze ook niet toen zij voor 0,5% of voor 1% bij de ECB konden lenen. Wel zal er meer geld gestoken worden in riskantere activiteiten en wellicht zal dit stimulerend zijn voor het ontstaan van nieuwe bubbels. Deze beide verschijnselen leiden echter niet tot reële economische groei. Door de instelling van de bankenunie, althans in de vorm zoals die nu gegroeid is, zal de kredietverlening aan het bedrijfsleven niet toenemen. De economische groei zal dus ook niet toenemen.

FACE 2 FACE

De Europese bankenunie moet meer Europees geïntegreerd worden 47

voor

Harrie Geels is analist en partner van Inmaxxa. Daarnaast is hij als freelancer verbonden aan diverse bladen: Beleggers Belangen, Financial Investigator en Traders Club Magazine

“

Er werd veel geklaagd over de deal die Europa met Cyprus had gesloten - vooral door de Cyprioten zelf en door de (buitenlandse) spaarders aldaar. De basis van de gekozen oplossing was goed: niet alleen de beleggers in de banken maar ook de wat grotere spaarders (zij met meer dan €100.000 spaargeld) moesten meebetalen. Het Cyprus-precedent maakt ons twee zaken duidelijk, ten eerste dat sparen niet veilig is en ten tweede dat we de facto reeds een bankenunie hebben. Sparen is veel risicovoller dan meningeen zich beseft. Het is niet heel anders dan geld lenen aan een risicovol bedrijf. Sterker nog, bankactiviteiten zoals die bij de meeste banken plaatsvinden, zijn vergelijkbaar met die van hedgefondsen: ze werken beide met leverage. Dat sparen dan toch als veilig wordt beschouwd heeft te maken met het depositogarantiestelsel, dat spaargeld tot een zeker bedrag beschermt. Banken zouden dit met elkaar moeten regelen. Maar na SNS en Cyprus weten we dat de belastingbetalers, en niet de

Face 2 Face

“

Het probleem is de onbalans in Europa en met name in de eurozone: Sterkere landen als Nederland, Duitsland en Finland zijn in de minderheid tegenover de zwakke landen

banken, het depositogarantiestel dragen. Het overeind houden van Cyprus en de (afgeslankte) bankensector aldaar middels gelden uit het noodfonds (belastinggeld dus) komt de facto neer op het hebben van een Europese bankenunie. Een van de belangrijkste kenmerken van een bankenunie is namelijk een gemeenschappelijk depositogarantiestelsel. Bij de Europese politiek heeft door de bankencrisis en Cyprus de doelstelling postgevat dat een bankenunie een onlosmakelijk en essentieel onderdeel uit zou moeten maken van het eurosysteem. Net zoals dat volgens de politiek zou moeten gelden voor een politieke en fiscale unie. Met kunst en vliegwerk – waarbij democratische beginselen regelmatig overboord worden gegooid – wordt Europa als superstaat verder in de steigers gezet. De euro als ‘one size fits all’-valuta kan volgens de politiek anders niet overleven. De Europese eenwording is daarmee onlosmakelijk met de overlevingskansen van de euro verbonden. Daar hoort een bankenunie, waarbij dan de banken tot een bepaald bedrag voor alle Europese spaarders in staan, dus ook bij. Let wel, een bankenunie is niet, of slechts in geringe mate, nodig als we het eurosysteem op een andere manier zouden inrichten, bijvoorbeeld met The Matheo Solution (TMS), een eurooplossing die hier helaas door ruimtegebrek niet kan worden behandeld. Als de ondemocratische stappen

naar een verdere Europese integratie en een politieke unie worden voorgezet, rest de vraag hoe dan de bankenunie geregeld moet worden. Wat mij betreft horen in een bankenunie onder andere een scheiding van commercial en investment banking (twee gescheiden werelden die elkaar niet mogen besmetten) en een lager beschermd bedrag voor de spaarders. Een ‘garantie’ van €100.000 per persoon is een te hoog bedrag wat zonder belastinggeld nooit hard te maken is. Als het echt misgaat – een aantal grote banken zou bijvoorbeeld omvallen – kunnen de andere banken die vergoeding immers toch niet opbrengen. Verder zouden ook niet-eurolanden die onderdeel maken van de EU, moeten meedoen aan de bankenunie. Het huidige probleem is de onbalans in Europa en met name in de eurozone. Sterkere landen als Nederland, Duitsland en Finland zijn in de minderheid (in aantal, in inwoners, in hun aandeel in de totale Europese politiek en in de ECB) tegenover de zwakke landen. Als het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Denemarken ook meedoen, zou de balans tussen noord en zuid worden hersteld. FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 47

Activities past ACTIVITIES Tuesday February 25, 2014

Business Café Rebel On February 25, the Business Cafe of Rebel took place. Rebel is a management consulting company that operates in 100 different countries and many branches. The evening started with a presentation providing students the opportunity to get to know more about rebel. Afterwards, there was a drink. Wednesday February 26, 2014

Accountantsday On Wednesday 26,The AccountantsDay took place. The Accountsday is an activity for medium sized Accounting firms. The day started in the afternoon with a presentation about the possibilities medium sized accounting firms have to offer. After that, there was a speed dating session for students to learn more about the companies that took part. During the evening, students got an Italian Cooking Master class. Friday March 28 until Sunday April 6, 2014

Third Lustrum Asset | Accounting & Finance In 2014, Asset | Accounting & Finance celebrated its fifteenth birthday. It was a memorable week. The week started with a reception on March 28. After that there was an already legendary Gala in “kasteel de Berckt”. The reverse day was really awesome, as we started the day with a night-snack. After that we started with a beer cantus. The memorable week ended with a trip to Belgium. For the memories look on http://www.thirdlustrum.nl/ for the photos.

Monday April 7 until Thursday April 17, 2014

Economics Business Weeks Tilburg Together with Faculty Association Asset, Asset | Accounting & Finance organized the Economic Business weeks Tilburg. During these weeks, students were offered several ways to get in contact with companies. Students had the opportunity to participate in, for example, trainings, company presentations, individual talks, dinners, lunches, and cases. The Economic Business weeks Tilburg is the largest career event in Southern Netherlands.

upcoming ACTIVITIES During the year

Become active

We are always looking for new enthusiastic active members to strengthen one of our committees. Interested? Do not hesitate to email us for more information at Info@ Asset-AccountingFinance.nl. You can also go to our website or drop by at our room (E106). Address changes

Did you move? Let us know by sending an email to Info@ Asset-AccountingFinance.nl so we can make sure you will receive our mail.

Thursday May 1, 2014

Investment Night For the second time, Asset | Accounting & Finance will organize an Investment Night. The Investment Night gives students interested in investment theory insight in the practical side of investing, influences of the former news on daily operations, and chances and opportunities for the upcoming year. Make sure you do not miss this evening if you only have the slightest interest in investing. Tuesday May 6, 2014

Business Café Ernst & Young On Tuesday May 6, the Business Café of Ernst & Young (EY) will take place. One of the world’s leading professional services organizations, they help companies across the world identify and capitalize on business opportunities. After a short presentation, students will have the opportunity to get in contact with employees of EY during an informal drink. Friday May 9, 2014

Bowling Tournament The Bowling Tournament is organized for Activum Alumni of Alumni Association Financials and Active Members of Asset | Accounting & Finance. Last year’s winner was Activum Alumni Nicky van der Heijden. Who will be the winner of this year’s trophy?

or board member friends again. So mark this day in your agenda. What we will do exactly on this day will be a surprise! Thursday May 29, 2014

Asset & Accounting Wimbledon A&F Wimbledon is the tennis battle for active members. Every active member can show his/her tennis talents, and the best will get a lot of glory. After the matches a barbecue will take place.

49 Overview of Activities

Are you looking for an internship or traineeship? Have a look at our Career Portal! We offer a lot of interesting internships, traineeships, and starters functions for both accounting and finance students. If you are interested, send us an email or visit www.Asset-AccountingFinance.nl/Career-Portal.

Wednesday June 11, 2014

Announcements Drink The Candidate Board of Asset | Accounting & Finance will be introduced in a special way at Café Qwibus at 22.00 hours. Thursday June 12, 2014

Asset Champions League This year the Asset Champion’s League will take place on the June 12. On this day different Asset teams will play soccer and compete for the first prize and honor for the rest of the year. This year there will be a separate pool for women.

Saturday May 24, 2014

Activum Alumni Day On Saturday May 24, the Activum Alumni Day will take place. Former active members of Asset | Accounting & Finance will have a spectacular and unforgettable day. You will see your fellow committee member friends and/ FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 49

We frequently interview students at the campus of Tilburg University about their opinion on trending topics

campus life

We inquired whether employees should work on commission or if a base salary should be sufficient

name Marty Wareman

name Kevin Baars

name Walid Benkaddour

name Dimitar Parvanov

age 25

age 23

age 26

age 26

field of study Teacher Studies

field of study Msc Finance

field of study Msc Finance

field of study Msc Finance

I think that selling based on commission certainly motivates people to sell more, so eventually you would earn more. If you look at Corporate Social Responsibility, it might have negative effects. If your goal is to sell more, then I think you get more sold on a commission basis. In terms of quality it may have negative results. These results could be maintained by following a code of conduct. It also depends what kind of product or service you are selling, of course. When it comes to subscriptions, the effectiveness remains higher when it is based on commission, but in terms of information about a product, I think that the negative effects of a product are excluded if commission based.

In my opinion, selling based on commission is better, because if you earn revenue per product sold. I think you’re more motivated than if you receive a base salary. For example, if your boss says you have to sell fifty pieces of a product, and you get paid commission based, then you and your boss’ interests are more alike. Eventually, I think it yields to better results. Whether it is ethical or not, is another question. The company you work for should have rules for employees to follow or play a supervisory role so that the quality remains high and unaltered. I think it is rather difficult. It also depends on the product. I would not pay employees on commission in health care, because you do play with one’s life. But for example for a lottery, I do think that just makes sense.

I would say on commission, because employees would have more incentive to maximize sales. Quality of information provided to customers will not suffer as a result as long as the company is well organized. Why does the company not have a different department for reviewing guarantees or the like? If the customer always has the option to return a product or make a complaint, and if that service is effective, it will not be a problem. However, I do not think that everyone should work on commission. A certain part of society, maybe employees in health care or other industries that are crucial for our living, should not work on commission, because they might lack the maintenance. Usually I do not mind if private companies sell on commission. It cannot do much damage.

A base salary is sufficient. If employees are selling on commission, quality will suffer for sure. If you work for a base salary, you just do your job as long as there is some probability that you will get fired when you do your job wrongly. The level of salary matters of course. Most people believe that they are paid less than they actually make, but if you can create some kind of utility other than material, social for instance, that your employees receive from working for you, then a base salary will be sufficient. If a company wants to maximize sales, then commissions really achieve that target. But if a company wants to maximize profits, a base salary might be sufficient as profits do not only come from quantity of sales.

FACES | Y. 15 | #. 03 | P. 50

ADD DELOITTE