Thank you for flying iBC Experience! Op 14 januari 2015 togen ruim 1.000 1 000 vertegenwoordigers van de overheid en het ICT-bedrijfsleven ICT naar 1931 in Den Bosch. Hun bestemming: de iOverheid. De e kaartjes waren ingescand, er werd geluncht en met het programmaboekje mmaboekje in de hand werden de individuele routess van de dag gepland. Om kwart voor één was het ‘boardingtijd’ voor de plenaire opening. Beelden van een vertrekhal en een groot ‘bord met vluchten’ konden geen misverstand laten ontstaan. We gingen weldra op weg naar bestemming iOverheid. Op het podium stond een gedeelte van een vliegtuig, met vier passagiers op vliegtuigstoelen.
Reisimpressie iBC2015: bestemming iOverheid De openingsclip was opzwepend en ontspannend tegelijk: de reis was begonnen. Na take-off off passeerden we alle zeven knooppunten en werden ondertussen door de captain bijgepraat over de reisduur en natuurlijk het weer op bestemming iOverheid: “Zonnig “ met hier en daar een cloud.” Toen het vliegtuig van iBC Experience boven locatie 1931 vloog, g, was het tijd om de captain van de dag te introduceren: Marcia Luyten - bekend van onder andere Buitenhof [foto rechts] - de dagvoorzitter.
Minister Stef Blok: “Samen Samen naar de top” top Niemand minder dan minister Blok van Wonen en Rijksdienst verzorgt de openingsspeech speech [foto links]. Hij trekt een parallel tussen ICT-projecten en en het beklimmen beklimme van bergen, de Mount Everest in het bijzonder. Achter hem een foto van Tenzing Norgay, de Nepalse Sherpa die samen met ontdekkingsreiziger Edmund Hillary als eerste de top van de Mount Everest bereikte. Blok vertelt: “Dat was in 1953; voor toen - nog meer dan nu - een ongelofelijke expeditie: ze kregen te maken met lawines, sneeuwstormen en gebrek aan zuurstof. Heel veel andere expedities zijn nog voor het bereiken van de top geen lawines, maar wel bugs in de software, teruggekeerd. ICT-projecten hebben weliswaar geen overschrijdingen van het budget en tijd, en ook kritische Kamerleden.”
iBestuur Congres 2015
Reisimpressie 14 januari 2015
Het halen van een top, van welke berg dan ook, staat symbool voor ambitie, voor doorzettingsvermogen en voor moed, vindt Blok. “Ook als Rijksoverheid zijn we bezig hoge bergen te beklimmen. ICT-projecten vragen om eenzelfde soort doorzettingsvermogen.” Mooi aan de eerste geslaagde expeditie naar de top van de Mount Everest vindt Blok dat nooit duidelijk is geworden wie van de twee expeditieleden de top als eerst bereikte. “Daar kan een les uit geleerd worden: het gaat er niet om wie er als eerste is, maar dat we er samen komen.” Binnenkort geeft Blok een uitgebreide reactie op het rapport van de commissie Elias. “In dat rapport staan een aantal terechte vingerwijzingen. Het zal ook consequenties hebben. Want, ja, ik ben trots op wat we bereikt hebben, maar ik vind ook dat een aantal zaken beter moet. Dat we ons beter voorbereiden voordat we op expeditie gaan. Kritischer moeten kijken of iedere persoon aan het touw evengoed functioneert. Maar tegelijkertijd moeten we oppassen om te gaan verkrampen, we moeten wel de ambitie behouden. En met elkaar samenwerken: Rijk, gemeenten, provincies en uitvoeringsorganisaties. Niet als eerste de top willen bereiken, maar samen een ‘Tenzing en Hillary’ moment hebben.”
Digicommissaris Bas Eenhoorn: “Ruimte geven” De plenaire keynote wordt verzorgd door Digicommissaris Bas Eenhoorn [foto rechts]. Die zich eigenlijk verbaasd dat we met 1.000 man zijn afgereisd naar Den Bosch. “Mijn speech had ook opgenomen kunnen worden en uitgezonden. Dit is toch helemaal niet efficiënt? We leven in een digitale wereld, die afhankelijk is van wat we allemaal kunnen doen op de digitale snelweg. De overheid hoort daar een onderdeel van te zijn. Het Kabinet heeft dan ook gezegd: Het wordt tijd dat we tempo gaan maken, en dat we het allemaal goed gaan organiseren. Want onze economie is ook afhankelijk van digitale ontwikkelingen.” We zijn van een omniversum naar een infoversum gegaan, vertelt Eenhoorn. “We zitten midden in de digitale revolutie, dat betekent dat machtsverhoudingen veranderen. Het Kabinet heeft mij de opdracht gegeven dingen voor elkaar te krijgen als Nationaal Coördinator. Dat betekent dat ik namens de provincies, gemeenten, waterschappen, het Rijk en de grote en kleine uitvoeringsorganisaties, de Generieke Digitale Infrastructuur verder van de grond probeer te krijgen.” Hij refereert aan het rapport van de commissie Elias, waarin een kritische opmerking staat over de digicommissaris: ‘Een machteloze figuur.’ Eenhoorn is het daar niet mee eens: “Ik heb het Kabinet en de adviserende leden van andere overheden en uitvoeringsorganisaties, die voor mij regelen dat dingen gebeuren en er knopen worden doorgehakt.” Eenhoorn ziet drie samenhangende gebieden in het realiseren van de GDI: governance, geld en prioriteiten. “Ik kom met stevige voorstellen over de sturing.” En: “Geld is natuurlijk essentieel. We hebben pas de helft van wat er nodig is structureel in de budgetten geregeld.” Een belofte: “Ik zal er steeds op letten dat we al die drie elementen in samenhang met elkaar doen.” Zijn opgave is van groot belang, ziet de digicommissaris. “De oude economie redt het niet meer, de grootste groei zit in de nieuwe economie en dat is een heel andere wereld.” Intussen zitten we nog met wetgeving uit de vorige, en voor-vorige eeuw. “Daar moeten we snel mee aan de slag. Anders hebben we geen blije burger, blij bedrijfsleven en een blije overheid.” De overheid moet niet te veel willen sturen in het kanaal, vindt Eenhoorn. “De burger weet zelf zijn weg te vinden, de overheid moet vooral de mogelijkheden en de ruimte geven.”
Kwartet: “Minder egeltjesgedrag” Nadat de Digicommissaris van het podium is verdwenen, wordt ineens duidelijk wie de vier passagiers zijn in de stoelen van het vliegtuig. Eén voor één worden ze door Marcia Luyten bevraagd. Op weg naar digitaal 2017 Gert-Jan Buitendijk - directeur-generaal Bestuur en Koninkrijksrelaties bij het ministerie van BZK vertelt over de prioriteiten. “De eerste is de digitalisering te ondersteunen: op weg naar Digitaal 2017.” Als voorbeeld noemt hij de ontwikkeling van een nieuw digitaal ID.” Tweede prioriteit is daarin als
iBestuur Congres 2015
Reisimpressie 14 januari 2015
Foto links: Verbindend Kwartet | VLNR Bart Hogendoorn (bestuursvoorzitter Nederland ICT), Tof Thissen (algemeen directeur KING), René Penning de Vries (boegbeeld ICT) en Gert-Jan Buitendijk (directeur-generaal Bestuur en Koninkrijksrelaties van BZK).
overheden samen op te trekken. “Bijvoorbeeld door standaarden af te spreken.”
Verdienmodellen op zijn kop René Penning de Vries is het Boegbeeld ICT. Hij richt zich op de kansen van ICT voor de economie. De grootste kans is het verbinden van de wetenschap, gebruikers en het ICT-servicedomein. Die urgentie is er nu: “Digitalisering zet verdienmodellen op zijn kop.” Lange-termijnrelatie Bestuursvoorzitter van branchevereniging Nederland ICT Bart Hogendoorn ziet dat er winst te behalen is door verbetering van het opdrachtgeverschap van de overheid. “Minder egeltjesgedrag tussen bedrijfsleven en overheid. De overheid zou meer functioneel in plaats van technologisch moeten aanbesteden. En opener durven zijn door ook advies te vragen aan het bedrijfsleven.” Het bedrijfsleven krijgt er met openheid ook verantwoordelijkheid bij, benadrukt hij: “De verantwoordelijkheid om te denken aan de lange-termijnrelatie en minder vanuit het maximaliseren van de verkoop van je eigen ‘spullenboel’. Want geslaagde projecten zijn immers ook in het belang van het ICT-bedrijfsleven”. Relatie tussen vraag en dienstverlening Tof Thissen, algemeen directeur KING, constateert dat er nu - twee weken in de operationalisering van de decentralisaties - nog geen van de voorspelde rampen zijn gebeurd. “We hebben inmiddels geleerd dat het bedrijfsleven ook met ons mee kan denken over slimme oplossingen. Belangrijk is dat we via slimme apps de relatie kunnen leggen tussen onze dienstverlening en de vraag. Die vraag ontstaat in het leven van mensen, de vraag naar zorg bijvoorbeeld.” Anders denken… Penning de Vries herkent het door Hogendoorn genoemde egeltjesgedrag in zijn eigen praktijk. “Neem bijvoorbeeld smart energy, slimmer omgaan met het gegeven dat steeds meer mensen hun energie betrekken uit lokale initiatieven. Daarvoor moeten de werelden van de klassieke energiebedrijven en die van ICT-oplossingen verenigd worden. Digitalisering impliceert nou eenmaal andere werkwijzen. De directeur van Booking.com ziet zichzelf dan ook als een ICT bedrijf, maar wel één die by the way, de hele reiswereld op z’n kop zet.” Kortom: “Het denken moet anders!”
Knooppunten en sessies Na de plenaire opening volgt ieder zijn eigen route. Sprekers zoeken hun zalen, het CIO Cafe en het Lagerhuis op, en deelnemers volgen elk hun eigen reisplan. Sommigen horen van Joakim Kruse [foto rechtsboven] CIO van ‘de Zweedse UWV’, hoe ze er in Zweden in geslaagd zijn met maar liefst 28 werkeloosheidsfondsen in een mum van tijd één burgergerichte ICT-infrastructuur te realiseren. Anderen krijgen een kijkje in de keuken van de Letse iOverheid. eGovernment specialist Siim Sikut [foto rechtsonder] lichtte toe hoe de Letse Overheid maar liefst 2 procent van het LNP (Lets Nationaal Product) bespaart doordat alle handtekeningen gedigitaliseerd zijn.
iBestuur Congres 2015
Reisimpressie 14 januari 2015
Het ging over het recht om vergeten te worden, over het voorkomen van fraude en natuurlijk over de drie decentralisaties. Bezoekers maakten kennis met goede voorbeelden en kregen lessen uit projecten gepresenteerd. Of kregen inzicht in nieuwe methodes die helpen om de ICT beheersbaarder, keten- of burgergerichter, of anderszins beter te maken. En na twee jaar te zijn ‘weggeweest’, was ook CPNB’s directeur Eppo van Nispen tot Sevenaer [foto links] weer van de partij. Eerst op een tocht rond de aarde om daarna letterlijk in de deep-space van datatechnologie en de toekomst te duiken. Of, zoals Eppo het zelf graag zegt: “To infinity and beyond!”
Eens of oneens? In het Lagerhuisdebat werd intussen druk gedebatteerd door iBestuurders en studenten. Zij kruisten verbaal hun degens over stellingen als: Bedrijven moeten IT-studies aantrekkelijker maken voor aankomende studenten, door beurzen te verstrekken (bijna 65 procent ‘eens’). En: de overheid doet haar best om ICT-innovatie te stimuleren (70 procent ‘oneens’). Oud politicus Tom Kok [foto rechtsonder] leidde de diverse inhaalpogingen van de huidige en toekomstige iBestuurders in goede banen.
Hacken! Tussen de koeien op iBC’s Greenfields zitten groepen studenten met flipovers hard te werken aan oplossingen die medestudenten bewuster moeten maken van de gevaren van ID Fraude. Zij waren al om 9 uur ’s ochtends begonnen. Om 16.00 uur is voor hen het uur der waarheid: alle teams geven een indrukwekkende pitch voor de deskundige jury onder leiding van ervaringsdeskundige Boudewijn Duijvesteijn. Daarna trok de jury - met naast de juryvoorzitter ook Joost Visser (hoofd research van de Software Improvement Group & hoogleraar aan de Radboud Universiteit) en onderzoeksjournalist Brenno de Winter - zich terug voor beraad…. En hoe zat dat nu met die bungalowtent op de Greenfields? Hier was de hele middag ‘Het moment van de waarheid’. Deelnemers die het aandurfden, ontdekten wat er allemaal over hen te vinden is op het wereldwijde web. En kregen tips en trucs mee om hun informatie op sociale media nog beter te beveiligen. Vaak niet tegen dovemansoren, want dat Facebook haar algemene voorwaarden op 30 januari a.s. drastisch aanpast, was nog geen gemeengoed.
Overvliegende drones Ook in de foyer was van alles te doen en te beleven. Zo vloog er een heuse drone tijdens de sessie Hoogvliegers, die Pegasystems samen met droneleverancier Aerialtronics verzorgde. Tijdens een live demo waanden bezoekers zich even in Alaska, waar drones worden ingezet voor de inspectie van pijpleidingen. En er was meer. Na de Google Glass van de vorige iBC-editie, trakteerde CGI de deelnemers dit jaar op een volgende unieke ervaring: de gelegenheid om de wereld eens in een ander perspectief te zien met de Occulus Rift.
iBestuur Congres 2015
Reisimpressie 14 januari 2015
CIO Café Vijf duo’s behandelden even zoveel thema’s ‘in de kroeg’: het CIO Café. PSV-directeur Toon Gerbrands [foto links] hield als moderator de gesprekken op scherp en binnen de tijd. Ervaringsdeskundige met ICT-projecten van de overheid Guido Bayens, trapte samen met counterpart Ric de Rooij, CIO van Economische Zaken, af. Zij vertelden over het ontbrekende hoofdstuk in het rapport van de commissie Elias: de indrukwekkende prestaties die de Nederlandse overheid wel degelijk op automatiseringsgebied heeft behaald. Daarna namen gemeentelijke CIO’s Jan-Willem Duijzer (Den Haag) en Jaap Haenen (Eindhoven) het stokje over in de tweede shift. Zij gingen in gesprek over wat het betekent CIO in een stad te zijn en wat ICT-ers kunnen betekenen voor de stad. Daarna kwamen Lotte de Bruijn (Nederland ICT) en René Penning de Vries in actie over de samenwerking tussen ICTbedrijfsleven en overheid. Perry van der Weyden en Peter den Held, respectievelijk CIO van Rijkswaterstaat en het kernministerie van Financiën, hadden de spreekwoordelijke laatste ronde met de implicaties van het Eliasrapport op de rol van de CIO.
En de winnaar is…. Na de eerste borrel was het tijd voor de plenaire sluiting. Traditioneel wordt gestart met de Wrap-up van de dag: de belevenissen van een dagje iBestuur Congres in vogelvlucht. De clip eindigt met een gesprek met Gert-Jan Buitendijk, de gastheer van de dag. Na de film ‘stappen de dagvoorzitter en haar gastheer uit de clip’ en gaan zij op het podium nog even door. Over wat Buitendijk vandaag heeft meegemaakt en over de noodzaak voor verbinding met de wetenschap. Captain van de dag Luyten heeft ook een boodschap voor de aanwezigen: “Deze dag gaat over de dialoog en er werkelijk samen voor gaan. Ik hoop dat in de toekomst, als er een moment komt dat u voor de keuze staat – ‘ga ik voor mijn eigen belang of voor het grotere geheel’ - u terugdenkt aan deze dag, en het gevoel wat u nu heeft. En dat u dan de keuze maakt en buiten uw eigen hokje treedt.” Dan… eindelijk... de prijsuitreiking van de ID Hackathon 2015. Wie ging er met de felbegeerde hoofdprijs van maar liefst € 7.500 vandoor? Juryvoorzitter Boudewijn Duijvesteijn vertelt dat de jury het lastig had gehad. “Alle teams hadden fantastische presentaties. En de ideeën waren veel verder uitgewerkt dan we hadden verwacht.” Na het uitreiken van de derde en de tweede prijs, ging de hoofdprijs naar Team Forward 010 met hun idee ‘countdown. De winnaar, want: “De jury was het er over eens dat dit idee het hardst binnenkwam. Het is goed realiseerbaar en ook nog eens volledig digitaal.” Teamlid Jorg legt het idee uit. “Onze oplossing is een mysterieuze nationale campagne in de vorm van een countdown; een app. Na het downloaden van de app, start de countdown. Aan het einde daarvan word je geconfronteerd met alle informatie die je tijdens de countdown gelekt hebt. En het mooie is: daar heb je zelf toestemming voor gegeven met het downloaden van de app!” DG Buitendijk overhandigt de cheques en bedankt alle deelnemers. Groot applaus!
Leo Bormans: “Infrastructuur voor geluk” Eindspreker Leo Bornmans, ambassador of Happiness and Quality of Life, nam de aanwezigen mee in de wereld van het geluk. Zo bleek een moment van stilte bijna magisch, dat was te voelen in de zaal. Wie terugdenkt aan het meest gelukkige moment in zijn of haar leven, komt tot de conclusie dat er vrijwel altijd vier kenmerken van dat moment zijn. Zoals: “Het is onverwacht. Je bent niet alleen maar met anderen.” Dat beaamden vrijwel alle aanwezigen, nadat ze terug hadden gedacht aan hun eigen meest gelukkige moment.” We leerden dat realisten eigenlijk pessimisten in de
iBestuur Congres 2015
Reisimpressie 14 januari 2015
ontkenningsfase zijn. En dat er veel geluk schuilt in het ‘possibilisme’: het geloof in een goede afloop in combinatie met het gedrag om dat te bewerkstelligen. “Nederland is het op vier na gelukkigste land ter wereld”, weet Bormans te vertellen. “Al geloven ze dat zelf niet, omdat ze van zichzelf vinden dat ze zo zeuren; en ik kan het zeggen, want ik ben buitenlander”. Wederom gelach vanuit de zaal. “Toch hebben Nederlanders juist iets heel waardevols: ze hebben doorgaans veel vertrouwen in hun instellingen, de overheid dus.” Er ligt een taak voor de overheid: het creëren van een infrastructuur voor geluk: Want geluk voor de mens zit in een aantal elementen: autonomie hebben, verbondenheid met anderen en de mogelijkheid om je competenties toe te passen. Samen met eerste prijswinnaar Jorg van de Hackathon laat Bormans zien hoe je anderen in beweging krijgt. Door te duwen of te trekken natuurlijk, maar het resultaat is dan dat iemand snel weer naar zijn oorspronkelijke plek teruggaat. Dat werkt dus niet. Met positieve feedback - schouderklopjes - komt er contact. De andere hand op de schouder geeft een klein duwtje. Maar pas als Bormans ook zijn hand vooruitsteekt komt Jorg echt in beweging. “Mensen hebben ook richting nodig.”
Met de nieuwe kennis over geluk ging ieder de laatste borrel in. Tot aan de laatste ronde werd genoten van een hapje, een drankje en natuurlijk het reisgezelschap.
Wrap Up Clip • Impressie in beeld en geluid: https://www.youtube.com/watch?v=mxyFvRsTHDA&feature=youtu.be (4:41 minuten) • Via http://www.ibestuurcongres.nl/media vindt u vanaf 30 januari a.s. ook de links naar de (onderdelen) van de plenaire opening en sluiting. Foto’s • Via http://www.ibestuurcongres.nl/media bekijkt u vanaf diezelfde datum ook een selectie van de foto’s genomen tijdens plenaire opening en sluiting, de subsessies over de maatschappelijke impact van digitalisering door onder andere de Digicommissaris, en de sessie over hoe de Nationale Politie en het ministerie van Veiligheid en Justitie samen optrekken in het realiseren van het I-Plan. Deze foto’s zijn gemaakt door Jiri Büller van De Beeldredaktie. • Het overzicht van de rest van de dag was in handen van Ramon Jaarsveld en Marianne Biesveld van Clickshots; u vindt het op http://www.clickshots.nl/splash/ibestuurcongres2015. Presentaties Voor zover de sprekers hun presentaties ter beschikking hebben gesteld aan de organisatie, vindt u ze terug op www.ibestuurcongres.nl/sprekers bij de betreffende spreker. De komende week worden er nog een aantal verwacht; dus mocht die ene presentatie waar u zo naar uitkeek er nog niet bij zitten, kijkt u volgende week nog een keertje. In de cloud De verzamelde tweets vindt u op https://storify.com/ibcongres/ibc-2015.
iBestuur Congres 2015
Reisimpressie 14 januari 2015