TEST ENGINEERS PASSWERK

T EST E NGINEERS P ASSWERK T EST E NGINEERS P ASSWERK

In deze brochure hebben we aan aantal interviews met onze test engineers verzameld die in de voor‐ bije periode werden afgenomen. Ze geven een goed beeld van het profiel van onze medewerkers die ingezet worden als test engineer. Het spreekt voor zich dat iedere medewerker binnen Passwerk zijn eigen profiel heeft, zijn eigen per‐ soonlijkheid, zijn eigen betrachtingen en motivatie. De bijgevoegde interviews werden reeds eerder gepubliceerd in één van onze Passmappen. De inter‐ views werden dusdanig gerangschikt dat u vooraan de meest recente interviews kan lezen. Teneinde u een beeld te geven over een autismespectrumstoornis geven we u er in een inleidend artikel een beschrijving van.

P AGINA 2

T EST E NGINEERS P ASSWERK

Wat is een autismespectrumstoornis?

3

Interessante links en lectuur rond ASS

5

“Ik was pas van school af en had al bij een aantal bedrijven gesolliciteerd. Ik spraak er 7 eerlijk over mijn autisme, zodat dat later geen problemen kon geven. Ik kreeg na deze sollicitaties helaas maar weinig reacties. En als ik een reactie kreeg, dan had ik de indruk dat het ASS me tegenhield, waarschijnlijk ook omdat ik niet goed ben in het verkopen van mezelf. Vaak kreeg ik de reactie dat ze iemand hadden gevonden, maar een maand later was diezelfde functie weer vrij.” Interview met Jeppe “De andere collega's', dat is dé factor die maakt dat ik zo graag voor de MIVB werk. Ik kan 10 me niet herinneren me in een job ooit al zo snel zo op mijn gemak te hebben gevoeld. Met duizenden medewerkers die letterlijk van alle hoeken van het land komen toege‐ stroomd om elke dag samen te werken, is een zeer open bedrijfsgeest gegarandeerd. Mijn directe collega's appreciëren duidelijk mijn persoonlijke stijl en die heeft mij in die vijf maanden tijd zelfs al enkele echte vrienden opgeleverd.” Interview met Mike “Ik was dus druk bezig met het opbouwen van een nieuw leven en met Passwerk dat er op het juiste moment bij kwam, voel ik dat ik de voorbije drie jaar een enorme weg heb afgelegd. Dat is iets wat ik me aanvankelijk niet had kunnen inbeelden. Ik heb over mijn capaciteiten en taken nog nooit zoveel dankwoorden gehoord, dat ik het nog altijd bijna niet geloof…”

14

Interview met Kristiaan 17 “Het inzicht in hoe computers en programma's werken en de basiskennis van program‐ meercodes zorgen ervoor dat ik goed kan inschatten waar zich fouten kunnen voordoen.” Interview met Nathan “Andere mensen zeggen ook dat ik zelf veranderd ben sinds ik bij Passwerk aan de slag ben. Ze vinden me spraakzamer en opener. Zelf kan ik moeilijk zeggen of ik anders ben. Wel is het goed dat ik nu kan doen waar ik goed in ben. Ik krijg nu meer respect en voel me goed op het werk.”

19

Interview met Jelle “Verwacht niet dat ik op dezelfde manier reageer als iemand zonder autisme, weet dat ik 21 verbaal niet zo sterk ben maar schriftelijk wél goed kan communiceren. Zeg wat je be‐ doelt en gebruik niet te veel impliciete boodschappen of ongeschreven regels.” Interview met Bert “Werken brengt altijd stress met zich mee, alhoewel het wel meevalt en met de tijd ver‐ 23 mindert. Vóór Passwerk was ik werkloos, en toen had ik de stress van economische onze‐ kerheid over de toekomst. Economisch ‘meerwaardig’ zijn biedt ook een zekere zelfwaar‐ dering.” Interview met Emmanuel

P AGINA 3


“Als ik een bug gevonden heb, dan vind ik dat wel leuk. Dan kan ik de collega’s ook eens 26 opjagen. Meestal complimenteren ze me dan. Ze klagen in elk geval niet. ‘Goed gev‐ onden’, of zoiets zeggen ze dan. Ik denk dat we hier allemaal een gelijkwaardige rol spe‐ len. Enerzijds met het vinden van fouten, anderzijds met het herstellen van die fouten, of het aanbrengen van verbeteringen.” Interview met Jimmy “Eerlijk gezegd, ik vind dat als het over jobs gaat, autisten sowieso beter zijn dan gewone 29 mensen. Minder complexen, meer en beter werken. Een volledig uit mensen met ASS be‐ staand bedrijf zou de concurrentie compleet verpulveren. Meer oog voor het detail, min‐ der gepraat, meer focus, véél meer structuur, duidelijkheid zo transparant als glas en tóch een even goede werksfeer.” Interview met Kevin “Er wordt veel persoonlijker gewerkt. De jobcoaches letten er echt op met wie ze bezig 32 zijn en leren je sterktes en zwaktes kennen. Hiermee wordt dan rekening gehouden bij de keuze van een project.” Interview met Dominic “Bij Passwerk houden ze rekening met je autisme. De begeleiding zorgt ervoor dat alles 34 minder hectisch verloopt. De bedrijven waar ik voor werk zijn op de hoogte van mijn ASS zodat ik mij ook veel veiliger voel. Het is ook leuk om altijd op mijn jobcoach te kunnen terugvallen. ” Interview met Tijana “Mijn beste kwaliteiten? Het snel zien van fouten en snel repetitief werk kunnen uitvoe‐ 38 ren. Mijn ordelijkheid en nauwkeurigheid. Maar daarnaast ook de mogelijkheid com‐ plexe taken te kunnen uitvoeren, het logisch en analytisch denkvermogen daarbij. Verder leer ik snel iets bij. Ook mijn creativiteit in bijvoorbeeld het efficiënt uitvoeren van op‐ drachten en het zoeken naar oplossingen”. Interview met Joeri “Dankzij Passwerk heb ik na een lange zoektocht en na het volgen van vele opleidingen en 42 het uitoefenen van minder leuke jobs, eindelijk iets gevonden wat ik graag doe en wat met voldoening schenkt” Interview met Johan “Dit is de eerste keer dat ik nog geen enkele dag met tegenzin naar het werk kwam”

47

Interview met Sam “Interactie met collega’s vind ik ook heel fijn, dat is stimulerend en motiveert me om ver‐ 51 der te werken” Interview met Dieter “Wat typerend is voor aspergers, is dat we beter presteren in een implusarme omgeving” 57 Interview met Dirk

P AGINA 4


Wat is een autismespectrumstoornis? Autisme Spectrum Stoornis (ASS) is een stoornis die zich kenmerkt door moeilijkheden op drie gebie‐ den: sociale interactie, communicatie en verbeelding. Hoewel alle mensen met autisme binnen deze drie gebieden moeilijkheden ondervinden, uit autisme zich telkens weer heel verschillend. Net zoals ieder van ons ook heel verschillend is. Naar schatting heeft 0,6 tot 1 % van de bevolking een ASS. Dit betekent echter niet dat zij allemaal een officiële diagnose hebben ontvangen. Ongeveer 75 % van de personen met ASS zijn mannelijk. Binnen Passwerk hebben de test engineers een normale begaafdheid. De meeste onder hen hebben echter dankzij hun intelligentie strategieën ontwikkeld om hun autisme te camoufleren. Hierdoor bewegen ze zich blijkbaar heel gewoon door het leven. ASS is een op het eerste zicht onzichtbare handicap. ASS is een informatieverwerkingsstoornis. Informatie wordt op een geheel eigen wijze verwerkt en geïnterpreteerd. Hierdoor kunnen denkbeelden, ideeën en gedachten van personen met ASS als vreemd of eigenaardig overkomen. Personen met autisme zijn detaildenkers. Er is echter veel infor‐ matie die van betekenis verandert naar‐ gelang de context waarin ze gegeven wordt. De meerwaarde van een medewerker met autisme Mensen met autisme hebben veelal een sterk analytisch vermogen, oog voor detail en gevoel voor orde. Sommigen onder hen beschikken over een splin‐ tervaardigheid (bv sterk visueel geheu‐ gen, talent voor wiskunde,..) Ze zijn ge‐ dreven werkers die betrouwbaar zijn en hun afspraken naleven. Ze zijn tevens zeer consequent in hun gedrag, hebben geen verborgen agenda’s, zijn recht door zee en loyaal. Weinig sociale inte‐ resse kan een pluspunt zijn omdat er geen tijd verspild wordt aan het onder‐ houden van sociale interacties tijdens het werk. Specifieke kenmerken Sociale interactie De omgang met anderen is kwantitatief en/of kwalitatief anders. Het gaat hier

P AGINA 5


over wederkerigheid in relaties. Personen met ASS hebben problemen met het juist kunnen inbeel‐ den/inschatten van wat de ander denkt, voelt, van plan is. Hierdoor hebben zij een eigen interpreta‐ tie van bepaalde sociale regels. Enkele voorbeelden: Het rigide toepassen van sociale regels, ongeacht de situatie (vb dag zeggen=steeds een hand ge‐ ven). Moeilijkheden met aanvoelen welk gedrag een bepaalde situatie vereist (vb welk onderwerp mag waar en met wie besproken worden, hoe en wanneer moet ik hulp vragen). Pauzes(=ongestructureerde tijd) kunnen moeilijk te overbruggen zijn. Eén lievelingsonderwerp waar steeds op teruggekomen wordt. Communicatie Op het eerste zicht is er een normale spraak en taal, alleen wordt deze taal als communicatiemiddel vaak niet juist gebruikt : weinig wederzijds, oppervlakkig, repetitief… Vaak nemen personen met autisme de tot hen gerichte boodschappen heel letterlijk op. Dit kan lei‐ den tot misverstanden (bv. Zie dat je bureau proper achter blijft). Grapjes en sarcasme kunnen hen ontgaan. Relevante informatie wordt moeilijk onderscheiden van irrelevante informatie (detail‐denken). Daar‐ om is het belangrijk dat er duidelijke taal wordt gebruikt (bv Niet ‘Hoe was je werk vandaag?’ maar wel ‘Hoe is het testen van die module deze voormiddag gegaan?’) Er zijn ook problemen met het juist interpreteren van niet‐verbale communicatie ( bv. mimiek, geba‐ ren, stemintonatie, enz.). Flexibliteit en verbeelding Alhoewel mensen met ASS bij voorkeur routinematige handelingen verrichten, hebben ze ook nood aan gedoseerde variatie zodat het werk uitdagend blijft. Mensen met ASS hebben vaak weerstand tegen (plotse) veranderingen en kunnen zich soms moeilijk aanpassen aan nieuwe situaties. Veranderingen in taken, planning, begeleiding, afspraken… worden best op voorhand besproken en uitgelegd. Hier kan visuele ondersteuning een hulpmiddel zijn. Door een tekort in de verbeelding is het moeilijk zich voor te stellen wat er niet is, wat moet komen of geweest is. Dit maakt dat het probleemoplossend denken niet steeds adequaat is. Enkele voorbeelden: Het zelf analyseren, structureren en tot een goed einde brengen van een ongekende taak is té ono‐ verzichtelijk. Personen met ASS missen tevens de verbeelding om betekenissen te zien achter vb gelaatsuitdruk‐ kingen, cynische uitspraken en humoristische uitspraken. Besluit Als gevolg van bovenstaande probleemgebieden ondervinden mensen met ASS veel stress. Om zo‐ veel mogelijk rekening te houden met de aandachtspunten bestaan er hulpmiddelen. De jobcoaches van Passwerk gaan deze hulpmiddelen optimaal aanwenden en zullen ook het centraal aanspreek‐ punt bij de klant adviseren hoe bepaalde zaken best worden benaderd. De jobcoach tracht steeds een optimale werkomgeving voor de test engineer tot stand te brengen zodat zij uitzonderlijke pres‐ tatie kunnen neerzetten. Vanuit Passwerk trachten we niets aan het toeval over te laten zodat onze test engineers zich goed voelen en continu kwalitatieve resultaten kunnen neerzetten.

P AGINA 6


Interessante links en lectuur rond ASS

LINKS www.autismecentraal.com ® Kennis- en ondersteuningscentrum www.autsider.net ® Onder “het spectrum” worden de verschillende diagnoses beschreven www.autismevlaanderen.be ® Vlaamse Vereniging Autisme www.nas.org.uk ® The National Autistic Society (Engels) www.participate-autism.be ® Autisme begrijpen http://www.psycho-edu.be/html_nl/film_nl_autis.html ® Kort filmpje dat de gevolgen van autisme toelicht

LECTUUR Brein bedriegt, als autisme niet op autisme lijkt ® Peter Vermeulen Autisme verteld, verhalen over anders zijn ® Cis Schiltmans Van een andere planeet, autisme van binnenuit ® Dominique Dumortier Autisme en communicatie, de kunst om verkeerd te begrijpen ® Peter Vermeulen Autisme : van begrijpen tot begeleiden ® Theo Peeters Een echt mens ® Gunilla Gerland

P AGINA 7


Interview met Jeppe “Ik was pas van school af en had al bij een aantal bedrijven gesolliciteerd. Ik spraak er eerlijk over mijn autisme, zodat dat later geen problemen kon geven. Ik kreeg na deze sollicitaties he‐ laas maar weinig reacties. En als ik een reactie kreeg, dan had ik de indruk dat het ASS me tegen‐ hield, waarschijnlijk ook omdat ik niet goed ben in het verkopen van mezelf. Vaak kreeg ik de re‐ actie dat ze iemand hadden gevonden, maar een maand later was diezelfde functie weer vrij.” Hoe ben je bij Passwerk terechtgekomen? Wel, toevallig eigenlijk. Ik zag in Het belang van Limburg dat Passwerk in Hasselt een nieuw kantoor ging openen en dat het een IT‐bedrijf is dat voor projecten mensen met autisme aannam. Ik dacht dat het om verschillende functies binnen jullie bedrijf ging. Daarom heb ik eerst via jullie website spontaan gesolliciteerd voor de functie van netwerkbeheerder voor het Hasseltse kantoor. Toen ik werd uitge‐ nodigd voor een gesprek, was ik dan ook voorbereid op lastige netwerkvra‐ gen. Ik was even geschrokken toen ik hoorde dat het dus om de vacature van softwaretester ging, maar ze hebben me toen toch kunnen overtuigen het te proberen. Waarom heb je voor een job bij Passwerk gekozen? Ik was pas van school af en had al bij een aantal bedrijven gesolliciteerd. Ik spraak er eerlijk over mijn autisme, zodat dat later geen problemen kon geven. Ik kreeg na deze sollicitaties he‐ laas maar weinig reacties. En als ik een reactie kreeg, dan had ik de indruk dat het ASS me tegenhield, waarschijnlijk ook omdat ik niet goed ben in het ver‐ kopen van mezelf. Vaak kreeg ik de re‐ actie dat ze iemand hadden gevonden, maar een maand later was diezelfde functie weer vrij. Wat heb je gestudeerd? Kan je de vaardigheden uit je studies gebruiken voor je job bij Passwerk? Ik heb aan de PHL (laatste jaar PXL) Toegepaste Informatica gestudeerd, Test engineer Jeppe met als specialisatie Systemen en Net‐ werkbeheer. Het enige waar ik in deze brede opleiding geen enkele ervaring mee heb gehad, is eigenlijk het testen van programma’s en het

P AGINA 8


maken van testcases, maar dat kwam wel aan bod in de opleiding bij Passwerk. Al de rest, het maken van use‐cases, programmeren (java, C#, .net, VB, Python, bash enz.), netwerken (Cisco en databeveili‐ ging) en systemen (Linux, Windows, zowel server als pc) had ik dan weer wel al gezien. Hierdoor was ik er makkelijk mee weg, maar als je moet wachten op je collega’s die nieuw zijn in dit soort dingen, dan gaat je concentratie daar soms onder lijden. Het zelfde effect hadden we bij de opleiding Selenium. Een collega uit het assessment, die samen met mij aan de PXL zat, en ikzelf vonden dat het niet te ver‐ gelijken was met het niveau en het tempo dat wij daar gewoon waren. Hoe heb je het assessment ervaren? Hoe verliep het contact met je collega’s? Het assessment had voor mij z’n ups en downs. Groepswerken zijn minder geschikt voor mij. Sommige opdrachten waren dan wel weer erg leuk, al begreep ik soms het doel of het nut van andere opdrach‐ ten niet. Als ik thuis over deze opdrachten vertelde, begrepen ze er ook het nut niet van, waardoor ik me haast vernederd voelde om als afgestudeerd netwerkbeheerder met het oog op een job als soft‐ waretester bijvoorbeeld een kookopdracht uit te moeten voeren. Het was mijn jobcoach An die me telkens uitlegde waarom bepaalde ‘onnuttige opdrachten’ in het leven waren geroepen en zij heeft me overtuigd toch door te gaan. Daarvoor ben ik haar zeer dankbaar. De collega’s vielen in het algemeen heel goed mee. Ieder heeft zo zijn eigen persoonlijkheid, waardoor iedereen uniek is. Soms is dat niet heel positief, maar bij de meesten weegt de weegschaal door naar het positieve van hun eigenheid. Degene waar ik het best mee kon opschieten, was natuurlijk Sien. Maar dat komt vooral omdat we elkaar al kennen van de PXL. Wat doe je in je vrije tijd? In mijn vrije tijd heb ik als hobby miniatuurspelen. Hier hoort zowel het assembleren als het verven bij, waarbij ik heel detailgericht te werk ga. Maar het interessantste is natuurlijk het spel op zich. Het spe‐ len gebeurt in Oberonn, een Hasseltse spellenspeciaalzaak. Daarnaast doe ik vooral dingen samen met mijn vriendin: naar de bioscoop, uit eten, wandelen met de hond… Momenteel zijn we iets aan het zoeken om samen te wonen, en daar steken we natuurlijk veel van onze vrije tijd in. Ook ben ik een vertrouwenspersoon geworden voor aantal van mijn vrienden. Ze weten dat als ik iets voor ze kan doen, ik altijd voor hen klaarsta. Als ze me nodig hebben en ik kan komen, ben ik ook zo snel mogelijk bij ze om ze bij te staan. Daardoor doe ik ook vaak dingen met mijn vrienden, zoals naar de bioscoop of naar een café gaan of deelnemen aan georganiseerde bordspelavonden. Je werkt nu al enkele maanden voor je eerste project bij het Vlaams Departement Mobiliteit en Openbare Werken. Wat moet je als test engineer precies doen en wat vind je van deze opdracht? Op dit moment moet ik Seleniumscripts die niet meer helemaal up‐to‐date zijn updaten en opnieuw laten werken. Dit neemt veel tijd in beslag, omdat het een complex programma is en de meeste scripts zeer uitgebreid zijn. Het werk loopt vlot, in mijn eigen tempo. Het heeft even geduurd voordat ik iets voor het team kon betekenen, want ik moest me nog in de applicatie inwerken en nog een aanvullen‐ de opleiding bij Passwerk volgen. Nu dit achter de rug is ben ik klaar voor het grote werk. Ik heb nu ook door dat deze job op zich ideaal is voor mij, want ik heb nu een vaste werkomgeving en een mak‐ kelijke treinverbinding van mijn huidige thuis. Ik hoop dat onze toekomstige woonst dezelfde voorde‐ len zal bieden en ik zo een stabiele job kan behouden. Wat is voor jou belangrijk om in je werkomgeving goed te functioneren? Het belangrijkste vind ik aangename en geduldige collega’s. Ik doe mijn werk in mijn tempo. Ondanks

P AGINA 9


het feit dat een groot deel van mijn collega’s op de vraag kalmte en rust zouden antwoorden, vind ik afleiding leuker. Zo word je niet ‘depressief’ als het werk wat saaier of eentoniger begint te worden. Begrijp me niet verkeerd, ik moet niet constant een telefoon of een alarm aan mijn oren hebben, maar me opsluiten in een kleine ruimte is niet aan mij besteed. Het is ook leuk dat er collega’s van mijn leef‐ tijd zijn. Dan voel ik me minder eenzaam bij de al oudere werknemers. Mijn werkplek zoals ze nu bij MOW is, is op zich wel aangenaam. We zitten samen met de collega’s die ook aan de applicatie aan het werken zijn, maar het is er toch rustig. Als het werk boeiend is, dan let je niet op de afleidingen die er in een ruimte met meerdere mensen zijn. Vind je het fijn om op verschillende locaties te werken of zou je liever altijd op dezelfde locatie blij‐ ven? Hier heb ik een gemengd gevoel over. Omdat ik nog maar pas bij Passwerk ben, had ik liever eerst een paar kleine opdrachtjes gewild. Ik wist immers – gezien mijn achtergrond als netwerkbeheerder – niet goed of testwerk wel aan mij besteed was. Het project waar ik bij MOW aan werk, is een project van lange duur. Nu heb ik hier toffe collega’s waar ik nog even wat tijd voor nodig had om ze nog beter te leren kennen. Als ik bij een andere klant terecht zou komen, dan weet ik niet of de collega’s daar ook even leuk zouden zijn. Daar komt nog bij dat ik dan moet herbeginnen met iedereen te leren kennen en ik de enige nieuwe persoon in het team zou zijn. Wat zijn jouw goede kwaliteiten? Waaraan zou je willen werken om nog beter te kunnen functione‐ ren? Ik probeer, als ze laten merken dat ze mijn hulp ook willen, zoveel mogelijk mensen te helpen. Zolang ik gemotiveerd ben, zet ik me ook 110 procent voor elk project in. Mijn sociale vaardigheden kunnen wel een boost gebruiken, maar ik ben daar mee bezig. Ook kan mijn werktempo nog wat hoger. Wat vind je van de ondersteuning die je jobcoach je geeft? An helpt me zeer goed. Zonder haar had ik het waarschijnlijk opgegeven, maar ze bleef me overtuigen dat de ‘rare’ onderdelen uit het assessment een doel hebben en dat die maar tijdelijk waren. Niet al‐ leen voor mijn job is ze belangrijk, ook wat buiten mijn job gebeurt kan ik bij haar kwijt. Ze is ook echt geïnteresseerd in wat je te vertellen hebt. Om de een of andere reden helpt dit me ook echt om me op mijn gemak te stellen. Het helpt me ook dat ze van mijn eigen leeftijd is. Je hebt een betere ver‐ trouwensband met mensen van dezelfde generatie. Misschien hebben oudere personen meer erva‐ ring, maar als je ziet hoeveel de wereld op korte tijd al verandert, dan kan je beter iemand die net het‐ zelfde heeft meegemaakt vragen hoe hij of zij het heeft opgelost. En je kan ook bij jezelf zien dat je makkelijker begint te praten met iemand van je eigen leeftijd dan met iemand die wat ouder of jonger is dan jezelf. Dit is ook makkelijk te testen. Als je op de trein bij vreemden moet zitten, bij wie ga je dan het snelste zitten? Meestal bij leeftijdgenoten. Versta me ook niet verkeerd, als ik iets fout doe of het wil opgeven, dan krijg ik van An niet alleen raad en steun, maar als het nodig is ook een flinke trap onder mijn achterwerk. En dat is, denk ik, wat veel mensen met een ASS nodig hebben. Ik zie dat sommige mensen die ik ken en die ook een ASS hebben, te vaak ontzien zijn geweest. Ik ben daarom ook van mening dat mensen met een ASS zowel goede ondersteuning nodig hebben als mensen die zeggen wat ze moeten doen, anders worden we te 'lui' en zijn we zeker niet klaar voor de buitenwereld.

P AGINA 10


Interview met Mike 'De andere collega's', dat is dé factor die maakt dat ik zo graag voor de MIVB werk. Ik kan me niet herinneren me in een job ooit al zo snel zo op mijn gemak te hebben gevoeld. Met duizenden medewerkers die letterlijk van alle hoeken van het land komen toegestroomd om elke dag samen te werken, is een zeer open bedrijfsgeest gegarandeerd. Mijn directe collega's appreciëren duide‐ lijk mijn persoonlijke stijl en die heeft mij in die vijf maanden tijd zelfs al enkele echte vrienden opgeleverd. Mike, hoe ben je bij Passwerk terechtgekomen? Je mag me gerust een laatbloeier noemen. Pas sinds mei 2012, drie maanden na mijn 45ste verjaardag werd ben ik officieel multidisciplinair ASS‐mens! Ik heb me gelukkig niet eerst door 45 jaar kommer en kwel moeten worstelen voor eindelijk de diagnose werd gesteld: ik leidde tot dan toe een betrekkelijk rustig, evenwichtig leven, met een normale, bevredigende bediendenloopbaan in het gewone werkcir‐ cuit. De meningen van werkgevers en collega’s in mijn twintigjarige loopbaan klonken nooit extremer dan 'enorm nauwkeurige en betrouwbare medewerker met een groot gevoel voor humor en een dis‐ crete klant‐ en collegavriendelijke aanpak'. Het was mijn partner die zich bij mijn bijwijlen overdreven egocentrische ge‐ drag vragen begon te stellen en mij daar voorzichtig over aansprak. Te‐ gen het einde van 2011 was ikzelf vol‐ doende nieuwsgie‐ rig geworden om me toch eens te laten testen. Ik was zelf verbaasd over het resultaat van de screening, maar de diagnose verschafte me tege‐ lijk eindelijk de slui‐ tende inzichten in de typische kenmerken van mijn Aspiegedrag: natuurlijke en duidelijk onbedwingbaar sterke drang naar orde en regelmaat, mijn soms morbide angst voor onzekerheden in werksituaties, mijn uitgespro‐ ken voorkeur voor nauwkeurig doordachte schriftelijke communicatie boven snel geïmproviseerde telefonische contacten, mijn 'angst voor het onbekende', zoals mijn eerste psycholoog die ik in 2001 raadpleegde het verwoordde. 'Onderhuidse onrust' was er dus zeker wel, onrust die zich een paar keer in ernstig depressieve perio‐

P AGINA 11


des vertaalde. Zodra de diagnose gesteld was, heb ik als typisch logisch denkende Aspie (mijn geliefde koosnaampje voor Asperger‐mens) besloten dat ik evengoed van mijn 'nood' een deugd kon maken, en dus te proberen voor een bedrijf te gaan werken dat zo zeldzaam verstandig was om onze Aspie‐ geesten naar hun juiste economische waarde in te schatten. In december 2012 had ik me aangesloten bij de PASS‐groep Oost‐Vlaanderen, waartoe ook Roeland behoorde. Die laatste was vol lof over Passwerk, ik stuurde daarom in maart 2013 mijn sollicitatiebrief en sinds 4 maart 2014 ben ik dus Passwerk‐medewerker. Waarom heb je voor Passwerk gekozen? Ik was ondertussen aan de Bibliotheekschool in Gent ook begonnen met een Initiatie in de Bibliotheek ‐, Documentatie‐ en Informatiekunde . De aanwervingsprocedure bij Passwerk duurde net lang genoeg om die éénjarige studie met succes te beëindigen – ik had mijn diploma net op zak toen de asses‐ smentweken eindelijk begonnen. Het was kiezen tussen twee paden, maar aangezien Passwerk net de rode loper had uitgerold... Hoe zag je loopbaan eruit voor je bij Passwerk begon? Na mijn studies vertaalkunde ben ik als commercieel‐administratief bediende meteen het bedrijfsle‐ ven ingestapt. Voor één van die jobs vroegen ze mij het computernetwerkje van dertien mensen in het oog te houden. Uiteraard wilde ik dat alleen maar doen als ik ook écht begreep wat ik deed. Zo ben ik Dummies‐boeken beginnen te lezen en voelde ik steeds beter hoe goed IT bij mijn gestructureerde aanpak paste. Bij het zoeken naar een volgende job ben ik dan bewust bij IT‐gerelateerde bedrijven gaan solliciteren, en heb zo acht en een half jaar voor een IT‐distributeur gewerkt, nog altijd als com‐ mercieel‐administratief medewerker, maar in steeds technischer functies. Hoe heb je het assessment en de opleiding ervaren? Had je een goed contact met je collega's? Een zeer fijne ervaring was dat, zowel het assessment als de opleiding. Het assessment was natuurlijk de langste sollicitatieronde ooit, drie weken lang, maar met een heel laag stressniveau en heel wat echt leuke en grappige momenten. De opleiders van M2Q waren tegenover ons compleet zichzelf, geen spatje 'we moeten hier speciaal ons best doen om alles voor die Rare Mensen uitgelegd te krij‐ gen'. Ik denk dat dat nog het allerbelangrijkste punt was. Het liet ons alle zes ontdooien en enthousi‐ ast en actief studeren. Vanuit Aalst naar Berchem betekende voor mij elke dag heel vroeg opstaan en twee keer anderhalf uur met de trein, heen en weer, maar geen enkele dag stond me tegen. Vind je het fijn om op verschillende locaties te werken of zou je liever altijd in dezelfde testomge‐ ving blijven? Ik voel me wel degelijk graag verbonden met het werk en met het bedrijf waarvoor ik het uitvoer, maar voor ultrakorte opdrachten wordt dat natuurlijk erg moeilijk. Een hapklaar brokje tussen twee langere opdrachten in, dat lijkt me dan wel weer een leuke afwisseling. Hoe ervaar jij de opdracht bij MIVB? Dat is meteen de diepe kant van het vijftig‐meterbad! 'Vlooi dat analysedocument van 138 pagina's voor de nieuwe website van de business‐to‐businessafdeling maar uit, en creëer alle testcases die je

P AGINA 12


aan de hand daarvan kunt bedenken', tot daar de instructies. 'Niet voor beginnertjes', zou je dan zeg‐ gen, maar dat ben ik nu net wél, voordien nog nooit één testcase op papier gezet. Doordat er echter nog alle tijd voor de oplevering van de website was – de IT‐afdeling van de MIVB is constant met een dozijn verschillende projecten bezig – kon ik echt alles rustig in mijn eigen tempo onderzoeken en ont‐ dekken, en mijn volgens‐het‐boekjeaanpak (zoals we die in de opleiding van Jürgen van M2Q hebben gezien) bleek bij mijn directe oversten alleen maar lof te oogsten. Dat boekje hadden ze bij de MIVB duidelijk nog niet gelezen, en ze vinden het wel mooi. Vind je voldoende uitdaging in deze opdracht? De MIVB behandelt haar medewerkers als volwassenen, er zit niemand constant over je schouder mee te kijken of en wat je precies doet. De uitdaging bestaat er dus in jezelf tot de best mogelijke presta‐ ties te brengen, en dat is me mijn hele carrière altijd al aardig gelukt. Hoe verloopt de communicatie tussen jou en je begeleider bij MIVB? Is het voor jou belangrijk bij de klant een centraal aanspreekpunt te hebben? Mijn officieel aangeduide begeleider heeft het altijd erg druk, maar als ik hem nodig heb, dan is hij er meteen. Voor mijn eigenlijke opdracht zijn er heel wat andere collega's die ik met specifieke vragen kan aanspreken. Zoals ik al zei, het gaat om een volwassen manier van omgaan met de medewerkers, iedereen helpt elkaar, we moeten, als er wat is, niet altijd eerst naar mama of in dit geval papa lopen. Hoe verloopt het contact met je andere collega’s? 'De andere collega's', dat is dé factor die maakt dat ik zo graag voor de MIVB werk. Ik kan me niet her‐ inneren me in een job ooit al zo snel zo op mijn gemak te hebben gevoeld. Met duizenden medewer‐ kers die letterlijk van alle hoeken van het land komen toegestroomd om elke dag samen te werken, is een zeer open bedrijfsgeest gegarandeerd. Mijn directe collega's appreciëren duidelijk mijn persoonlij‐ ke stijl en die heeft mij in die vijf maanden tijd zelfs al enkele echte vrienden opgeleverd. Heb je nog contact met andere Passwerkers? Passwerk zendt continu haar zonen (en een paar dochters) uit, ook alweer naar alle hoeken van het land, en dus hebben we nauwelijks weet van elkaar en van wat we precies doen. Mijn eerste vijf werk‐ maanden zijn voorbijgevlogen, ik blijf 's avonds regelmatig in Brussel hangen en in het weekend bij col‐ lega‐vrienden, en dan heb ik thuis nog een partner en een paar heel specifieke, typische aspergerbe‐ zigheden. Als ik tegenwoordig nog érgens stress voel, dan is het wel van 'so little time, so much to do'. Dat zal wel een heel goed teken zijn, zeker? En dat ik elke werkdag om vijf uur opsta, om zoveel moge‐ lijk leuks en nuttigs in één dag te kunnen doen... Ik probeer die bovenste beste Roeland – mijn aller‐ eerste contact bij Passwerk – er ook nog bij te krijgen, een goed voornemen voor het nieuwe jaar, het is weer een paar maanden geleden dat we elkaar nog zagen. Hoe verloopt het contact met je jobcoach? Geeft zij een meerwaarde aan de invulling van jouw job bij Passwerk? Ook daar weer een zo heerlijk volwassen aanpak: Lien geeft ons niets meer en niets minder dan wat we écht nodig hebben. Ik onthou voor altijd dat ze tijdens mijn evaluatiegesprek na de allereerste

P AGINA 13


assessmentweek, begin februari 2014, zei dat ze vrolijk werd van mij bezig te zien en te horen, en ik denk dat dat nog altijd aardig lukt. Wat is voor jou belangrijk om in een werkomgeving goed te kunnen functioneren? Die volwassen aanpak komt steeds weer terug: daarin zitten respect en vertrouwen, en die voeden dan weer je zelfrespect en zelfvertrouwen. Wat zijn jouw beste kwaliteiten? Waaraan zou je nog willen werken om nóg beter te kunnen functi‐ oneren? Eerlijkheid en openheid, zou dat niet zijn wat ons allemaal, alle aspergerbroeders en ‐zusters met el‐ kaar verbindt? Dat zit gewoon in onze bedrading, het is onze defaultstand. Het hangt helemaal van onze omgeving af of wij het aandurven al onze DIP‐switches in die lekker comfortabele defaultpositie te laten staan. Driewerf hoera voor de MIVB dus! Voor mijn huidige, allereerste opdracht bij de MIVB lijkt tot nu toe alles zo vanzelfsprekend te verlopen, dat ik op dit ogenblik nauwelijks werkpunten op‐ merk die ik niet lekker vind gaan. Vanaf dit jaar begin ik aan de uitvoering van mijn helemaal zelfge‐ schreven testcases, en misschien dat ik dan zal merken dat ik zal moeten werken aan het inperken van mijn natuurlijke drang om alles 'volgens het boekje te doen'? Ik weet het jullie over een halfjaar te zeggen !

P AGINA 14


Interview met Kristiaan “Ik was dus druk bezig met het opbouwen van een nieuw leven en met Passwerk dat er op het juiste moment bij kwam, voel ik dat ik de voorbije drie jaar een enorme weg heb afgelegd. Dat is iets wat ik me aanvankelijk niet had kunnen inbeelden. Ik heb over mijn capaciteiten en taken nog nooit zoveel dankwoorden gehoord, dat ik het nog altijd bijna niet geloof…” Kristiaan, hoe ben je bij Passwerk terecht geko‐ men? Een vriendin van mijn moe‐ der had over Passwerk ge‐ hoord, en dat aan mijn moeder doorgegeven. Zelf was ik toen nog niet zo druk bezig met auti‐vriendelijk werk te zoeken, ik had mijn diagnose nog maar recent gekregen toen, maar na zelf in het journaal van Eén een korte reportage over Pas‐ swerk te hebben gezien, heb ik zelf toch de eerste stap gezet door mijn cv te mailen. En gelukkig heb ik dan eigenlijk redelijk snel, na vier maanden ongeveer, de CEBIR‐tests kun‐ nen laten afnemen en kon ik vlot aan het proces deelnemen. Waarom heb je voor Passwerk gekozen? Ik had nog maar recent mijn diagnose gekregen en het was toen nog een beetje zoeken wat verder te doen. Passwerk kwam geregeld in de media, het leek mij het enige bedrijf dat professioneel met men‐ sen met autisme omging en ze echt effectief nuttig in dienst stelde. Dus dacht ik: ‘Waarom niet? Laten we dat eens proberen’. En dat is zeer goed meegevallen. Hoe zag jouw loopbaan (leven) eruit vóór je bij Passwerk begon? Hm, niet echt fijn om eerlijk te zijn, ik heb mijn diagnose pas laat in mijn leven gekregen, vier of vijf jaar geleden. Ik altijd geprobeerd in een ‘normaal’ circuit mee te draaien, maar dat kon ik niet aan. Ik had veel last van depressies, kon mijn studies daardoor niet afmaken en kon ook nooit lang een vaste baan houden. Na een zware periode kreeg ik van het OPZ in Geel de diagnose ‘depressie en tekenen van autisme’ en werd ik in een dagopvang ‘beziggehouden'. Dat beviel me niet. Op aanraden van een vriendin liet ik me zorgvuldig testen bij Indigo, en daar kreeg ik dan eindelijk een duidelijk antwoord, ik had autisme. Eindelijk kon ik de nodige begeleiding zoeken om een gezond en aangepast leven op te bouwen. Hoe heb je het assessment en de opleiding ervaren? Had je een goed contact met je collega’s? Het assessment en de opleiding erna waren met momenten best wel moeilijk voor me. Plots moest ik

P AGINA 15


voltijds actief zijn. Maar ik heb het overleefd, mede door de steun van de jobcoaches en van mijn moeder. Het was ook soms een beetje moeilijk om bij sommige collega’s raakpunten te vinden, maar het waren allemaal zeer vriendelijke rustige mensen. En zelf probeerde ik dan ook beleefd en vrien‐ delijk terug te zijn. Het was wel een beetje vreemd meer mensen te zien die een beetje zoals ikzelf zijn, meestal ben ikzelf degene die de enige ‘rare’ is. Vind je het fijn om op verschillende locaties te werken of zou je liever altijd in dezelfde testomge‐ ving werken? Ik denk dat ik toch graag lang op eenzelfde locatie zit, zo leer ik de omgeving en het werk beter ken‐ nen, en weet ik ook beter wat men van me verwacht en kan ik beter aan de noden voldoen. Ik heb het geluk dat ik na het behalen van mijn ISTQB meteen bij Belfius kon beginnen en dat ik nog altijd hier mag werken. Zo ben ik gegroeid in het werk hier en zijn ze zeer tevreden met wat ik doe. Waaruit bestaat jouw huidig takenpakket? Ik ben al aanzienlijke tijd vast ingesteld om de Mobile Banking apps op tablets en smartphones te testen. Het gaat vooral om regressietests en om dynamisch werken. Omdat niet altijd een vast scena‐ rio is voorzien, moet ik vooral op mijn vorige ervaringen en kennis van deze apps afgaan en goed na‐ denken wat alle mogelijkheden en combinaties van handelingen zijn. Wat vind je van deze opdracht? Het is wel leuk, het lijkt telkens op een grote complexe puzzel. Het is zoeken naar wat ik allemaal kan doen en waar misschien nog naar gekeken moet worden om de ervaring voor de klant zo comforta‐ bel mogelijk te maken. Wat vind je ervan om met andere Passwerkers te werken? Zoals eerder gezegd is het wel fijn ook andere mensen te zien die een beetje dezelfde ervaringen en moeilijkheden als ik ondervonden hebben. Maar soms gaat het leggen van contacten daardoor een beetje moeilijk. Bovendien heb ik in mijn vrije tijd nogal wat heel gefocuste interesses en kan ik daar‐ door niet altijd even vlot over andere zaken meepraten. Hoe verloopt de communicatie tussen jou en de klant? Die verloopt zeer goed denk ik, ik heb een vast aanspreekpunt voor mijn opdrachten en verder doen we ons best voor iedereen enthousiast en vriendelijk te zijn. Is het voor jou belangrijk bij de klant een centraal aanspreekpunt te hebben? Dit is voor mij een zeer grote meerwaarde. Als ik zou moeten beginnen met zelf rond te vragen wie mij opdrachten moet geven, dan denk ik dat ik een beetje verloren zou kunnen lopen. Het is zeer handig duidelijk te weten wie bepaalt wat moet gebeuren. Hoe verloopt het contact met de andere collega's bij Belfius? Ik heb niet echt veel contact met andere collega’s op de werkvloer, ik probeer wel altijd vriendelijk en beleefd te zijn, maar vooral mij bezig te houden met mijn werk en de opdrachten.

P AGINA 16


Wat is voor jou belangrijk om in een werkomgeving goed te kunnen functioneren? Niet veel afleiding en vooral dat het er niet te warm is, ik heb nogal snel last van de hitte, dus is airco altijd zeer aangenaam! Wat zijn jouw beste kwaliteiten? Dat kan ik moeilijk van mezelf zeggen, ik probeer altijd beleefd te zijn, door te zetten tot iets zo goed mogelijk af is en vooral behulpzaam te zijn. Waaraan zou je nog willen werken om beter te kunnen functioneren? Mezelf beter leren kennen, en een beetje meer discipline zou ook wel handig zijn. Ik zou graag ook nog meer ervaring opdoen en kennis verwerven inzake testen en het IT‐gebeuren in het algemeen. Ik kom uit een heel andere richting, en voor mijn huidige opdrachten heb ik beide nog niet echt nodig, maar voor latere opdrachten zou het handig zijn mezelf misschien wat meer ‘expert’ te kunnen voe‐ len. Wat vind je van de ondersteuning die de jobcoach jou geeft? Haar begeleiding is zeer nuttig, in het verleden werd ik in mijn werk niet ondersteund en dat had zeer nadelige gevolgen. Ik voel me nu veel beter begrepen en op mijn gemak. Nu weet ik dat er iemand is die me volgt en die ik kan vertrouwen. En die problemen die ik niet meteen zelf zie, op correcte wijze kan aankaarten. Hoe heeft Passwerk jouw leven veranderd? Passwerk is bijna wonderbaarlijk op het juiste moment in mijn leven gekomen, ik was net in het pro‐ ces van mezelf te leren kennen en om te gaan met mijn autisme. Ik woonde ongeveer een halfjaar alleen. In Aarschot, geholpen door begeleid wonen van het Kids. Ik was dus druk bezig met het op‐ bouwen van een nieuw leven en met Passwerk dat er op het juiste moment bij kwam, voel ik dat ik de voorbije drie jaar een enorme weg heb afgelegd. Dat is iets wat ik me aanvankelijk niet had kun‐ nen inbeelden. Ik heb over mijn capaciteiten en taken nog nooit zoveel dankwoorden gehoord, dat ik het nog altijd bijna niet geloof… Zijn er zaken die je toch nog anders wou zien? Het enige wat ik me op dit moment kan zeggen is dat ik misschien wat meer bijscholing of bijkomen‐ de cursussen had verwacht. Zo zouden we professioneel nog meer kunnen uitblinken. Maar het is mogelijk dat ik dit denk omdat ik uit een niet‐IT‐omgeving kom. En wie weet, volgend jaar op de gro‐ te LARP misschien een paar bekende Passwerkgezichten op bezoek?

P AGINA 17


Interview met Nathan “Het inzicht in hoe computers en programma's werken en de basiskennis van programmeercodes zorgen ervoor dat ik goed kan inschatten waar zich fouten kunnen voordoen.” Hoe ben je bij Passwerk terechtgekomen? Een tante heeft me over Passwerk geïn‐ formeerd. Zij had de vacature gelezen en heeft ze naar mijn ouders gestuurd. Waarom heb je voor Passwerk gekozen? Het is een perfecte aanvulling op mijn in‐ teresses en hobby's. In mijn vrije tijd ben ik voornamelijk met computers bezig, zo‐ wel voor het spelen van games als om me‐ zelf verder in het ontwikkelen van softwa‐ re te verdiepen. Hoe zag jouw loopbaan eruit voor je bij Passwerk begon? Ik kwam net van school voor ik bij Pas‐ swerk begon. Als schoolverlater is het niet eenvoudig om vast werk te vinden. Mijn werkervaring situeert zich vooral in de wereld van interim‐ en vakantiewerk. Ik heb na mijn schoolperiode, om mijn ken‐ nis op dat vlak te verbreden, ook nog een cursus multimedia en webdesign gevolgd. Hoe heb je het assessment en de opleiding ervaren? Had je een goed contact met je collega’s? Er was een goede sfeer en ik kwam met alle collega’s goed overeen. Momenteel heb ik nog altijd een goed contact met Paul, waarmee ik samen op een project bij Delaware zit. Het voordeel van samen op een project te zitten is dat je elkaar beter begrijpt en elkaar kan helpen. We hebben elk onze sterktes en zwaktes en we kennen elkaar. Tijdens de theoretische opleiding was het wel moeilijk om de hele tijd geconcentreerd en aandachtig te blijven. Praktijkoefeningen gaan me beter af. Vind je het fijn om op verschillende locaties te werken of zou je liever altijd in dezelfde testomgeving werken? De locatie maakt me niet uit. Ik ben vrij flexibel in de samenwerking met anderen en voor het taken‐ pakket dat ik krijg. Bereikbaarheid is voor mij wél belangrijk, want ik ben aangewezen op het openbaar vervoer. Een rustige werkplek zorgt ervoor dat ik me beter kan concentreren.

P AGINA 18


Hoe ervaar jij de huidige opdracht bij Delaware? Het is een vrij complex project dat al ver gevorderd was vooraleer wij mee zijn beginnen testen. We hebben dus een uitgebreide opleidingsperiode gehad. Vooral het omgaan met de terminologie, die gelinkt is aan het project, met afkortingen en andere onderdelen kostte wat tijd om onder de knie te krijgen. Maar dit verloopt steeds beter, waardoor we ook steeds zelfstandiger kunnen werken. Hoe verloopt de communicatie tussen jou en je begeleider bij Delaware? Hij is niet altijd fysiek aanwezig, maar dat is ook niet nodig. We kunnen hem, als er vragen of proble‐ men zijn altijd mailen of aanspreken op de chat. Ik zit er samen met een andere Passwerker en we hebben ook veel aan elkaar.

Is het voor jou belangrijk om bij de klant een centraal aanspreekpunt te hebben? Dat maakt het in ieder geval wel makkelijker, aangezien we niet altijd weten welke ontwikkelaar we voor specifieke problemen het best aanspreken. Een centraal aanspreekpunt biedt hier meer zicht op en kan ons naar de juiste persoon doorverwijzen.

Hoe verloopt het contact met andere collega’s? Goed, als we vragen hebben dan stellen we die aan elkaar. Ze staan hier ook altijd voor open. Heb je nog contact met andere Passwerkers? Ik heb er een aantal op Facebook en Seth kende ik al buiten Passwerk. Veel contact is er met Passwerkers die op een ander project zitten niet. Passwerk organiseert om de drie à vier maanden een Passwerkcafé, waar we wel de gelegenheid hebben om elkaar te ontmoeten. Hoe verloopt het contact met je jobcoach? Goed, als ik vragen of problemen heb kan ik bij haar terecht. Geeft zij een meerwaarde aan de invulling van jouw job bij Passwerk? Ja, ze verduidelijkt mijn opdrachten en zorgt voor een goede samenwerking met de klanten.

Wat is voor jou belangrijk om in een werkomgeving goed te kunnen functioneren? Een rustige omgeving met een goede verlichting. Verder kan ik wel vrij zelfstandig werken zodra ik weet wat van mij verwacht wordt. Mijn achtergrond en ervaring in ICT zijn hier zeker een meerwaar‐ de.

Wat zijn jouw beste kwaliteiten? Het inzicht in hoe computers en programma's werken en de basiskennis van programmeercodes zor‐ gen ervoor dat ik goed kan inschatten waar zich fouten kunnen voordoen.

Waaraan zou je nog willen werken om nog beter te kunnen functioneren? Ik zou graag mijn kennis in programmeertalen willen uitbreiden en leren werken met automatise‐ ringsprogramma's.

P AGINA 19


Interview met Jelle “Andere mensen zeggen ook dat ik zelf veranderd ben sinds ik bij Passwerk aan de slag ben. Ze vinden me spraakzamer en opener. Zelf kan ik moeilijk zeggen of ik anders ben. Wel is het goed dat ik nu kan doen waar ik goed in ben. Ik krijg nu meer respect en voel me goed op het werk.” Dag Jelle, hoe zag jouw loop‐ baan eruit vooraleer je bij Pas‐ swerk bent beginnen werken? Ik heb enkel stages gedaan on‐ der de vorm van GIBO‐ contracten. Ik heb als magazij‐ nier, webdesigner en orderpic‐ ker gewerkt. De meeste van deze stages werden vroegtijdig afgebroken omdat men vond dat ik te traag werkte. Ik was te gedetailleerd en te voorzichtig bezig. Het waren voor mij dan ook geen positieve ervaringen. Waarom heb je op een gege‐ ven moment besloten bij Pas‐ swerk te solliciteren? Via De Kiem had ik van Passwerk gehoord. Ik ben dan op de site gaan kijken en wat ik daar las, sprak me aan. Test‐ werk in combinatie met bege‐ leiding leek me zeer interes‐ sant. Ik heb dan meteen mijn CV verstuurd en zo is het ge‐ start. Heb je door Passwerk bepaal‐ de zaken geleerd? Ja. Ik heb leren testen en nieuwe tools leren kennen. Andere mensen zeggen ook dat ik zelf veranderd ben sinds ik bij Passwerk aan de slag ben. Ze vinden me spraakzamer en opener. Zelf kan ik moeilijk zeggen of ik anders ben. Wel is het goed dat ik nu kan doen waar ik goed in ben. Ik krijg nu meer res‐ pect en voel me goed op het werk.

P AGINA 20


Met welke opdracht ben je momenteel bezig? Ik ben nu een applicatie en een website aan het testen bij RSVZ. Ik moet testscenario's opmaken en uitvoeren. Waar ben je voor je huidige opdracht erg goed in? In SQL en VBScript. Ik doe ook meerdere projecten tegelijkertijd. Vroeger kon ik dat absoluut niet, maar nu lukt het wel omdat ik me goed voel en ik het werk goed kan. Word je anders benaderd door mensen zodra ze weten dat je een ASS hebt? Door vrienden en familie niet, op het werk misschien wel. Ik merk zo'n zaken niet echt. Maar ik heb veel vrienden met autisme, dus daar kan ik zeker mezelf zijn. Heb je er iets aan dat ook je collega’s binnen Passwerk een ASS hebben? Soms wel, soms niet. Ik werk samen met twee andere Passwerkers en we kunnen over het werk wel veel informatie met elkaar uitwisselen. Dit geeft wel een zeker gevoel van veiligheid. Ik vind het mak‐ kelijker omgaan met mensen met autisme die mondig zijn. Ik weet dan goed wat ik aan die mensen heb en dat vind ik het best. Welke tips heb jij voor anderen om hun communicatie met jou te optimaliseren en de samenwer‐ king met je optimaal te laten verlopen? Wees duidelijk in wat je zegt en doet. Ik kan niet tegen achterklap. Zeg zonder omwegen wat je denkt, maar wel op een opbouwende manier. Aan negatieve kritiek heb ik niks. Wat vinden je familie en vrienden ervan dat je nu bij Passwerk werkt? Ze zijn blij dat ik een stabiele job heb gevonden waar ik mij goed in voel. Nu moet ik niet meer op zoek naar werk, waardoor ik rustiger ben en ook dat vindt mijn omgeving goed. Ze moeten zich min‐ der zorgen maken of het wel goed komt met mij. Zou jij andere personen met een ASS aanraden bij Passwerk te komen werken? Zeker. Het testwerk, de begeleiding en het samenwerken met andere mensen met autisme is leuk! Wat vind jij voor jezelf zo belangrijk aan het werken bij Passwerk? De persoonlijke ondersteuning die je krijgt en het werken met de computer.

P AGINA 21


Interview met Bert “Verwacht niet dat ik op dezelfde manier reageer als iemand zonder autisme, weet dat ik verbaal niet zo sterk ben maar schriftelijk wél goed kan communiceren. Zeg wat je bedoelt en gebruik niet te veel impliciete boodschappen of ongeschreven regels.” Bert, waarom heb je voor Passwerk gekozen? Na tien jaar in een gewone IT‐job, vond ik nog altijd niet dat het echt vlot liep. Geen enkele baan leek echt perfect voor mij. Het soort werk wel, maar ik had nog altijd geen werkomgeving gevonden die echt bij me paste. Met een ASS‐ diagnose vond ik daar min of meer een verklaring voor, maar nog altijd geen job waarbij ik me goed zou voelen. Tot ik Passwerk ontdekte. Hun omschrijving van het werk en vooral ook de werkomgeving die ze aanboden, sprak me erg aan. Wat is er anders aan werken bij Passwerk? Ik heb nu de zekerheid dat ik altijd bij iemand terechtkan. Bij Belfius kan ik nu altijd terecht bij één van de drie toffe dames die als mijn begeleidsters zijn aangeduid. Zijn staan altijd open voor mijn vragen en zij zorgen ervoor dat ik altijd weet wat van mij wordt verwacht. Dat apprecieer ik enorm. En na‐ tuurlijk is er mijn jobcoach van Passwerk zelf (ook zij is een toffe dame) die me opvolgt en om de twee weken op het bedrijf zelf langskomt om met mij en mijn begeleiders te praten en eventueel waar dat nodig mocht zijn bij te sturen. Kan je iets vertellen over je huidige opdracht? Ik test alle functionaliteiten van de website voor e‐banking van Belfius en ik test de mobiele apps op smartphones en tablets. Ik help ook bij het maken, uitvoeren en aanpassen van de testdesigns. Wat is voor jou een voorwaarde om op de werkvloer goed te functioneren? Dat ik duidelijke instructies krijg, het liefst met een visueel voorbeeld erbij. En dat ik iemand heb die me steeds zegt wat ik moet doen, of geregeld vraagt of ik nog weet wat te doen. Voel jij je anders behandeld door het feit dat de collega’s weten dat je ASS hebt? Passwerk had hen goed op mijn komst voorbereid, dus wisten ze wat ze van mij konden verwachten of niet mochten verwachten. De eerste weken was hun houding tegenover me veeleer aftastend. Ze

P AGINA 22


waren nog op zoek naar wat wel of niet kon, maar nu, na een jaar, ben ik gewoon één van hen. Is het voor jou belangrijk dat de buitenwereld op de hoogte is? Zeker, want zo weten ze dat ik, als ik niet actief aan gesprekken deelneem, niet zomaar asociaal, on‐ geïnteresseerd of contactgestoord ben. Er bestaat in de maatschappij niet overal een evenwichtig en genuanceerd beeld over ASS. Hoe zou jij ASS uitleggen aan een niet‐autistisch iemand? ASS is een andere manier om de werkelijkheid waar te nemen. Welke tips heb jij voor anderen om hun communicatie met jou te optimaliseren? Verwacht niet dat ik op dezelfde manier reageer als iemand zonder autisme, weet dat ik verbaal niet zo sterk ben maar schriftelijk wél goed kan communiceren. Zeg wat je bedoelt en gebruik niet te veel impliciete boodschappen of ongeschreven regels. Heb je, nu je bij Passwerk werkt, iets bijgeleerd over je‐ zelf? Dat er toch een job voor mij bestaat waar ik me goed bij kan voelen. Zou je andere mensen met ASS aanraden bij Passwerk te komen werken? Ja. De mensen van Passwerk weten hoe ze met autisten moeten omgaan, welke hun pluspunten en hun beperkin‐ gen zijn. Hun persoonlijke aan‐ pak zorgt voor een geschikte werkplek. Test je graag software? Ik heb altijd graag anderen op hun fouten gewezen, dus is dit de ideale job voor mij. Vind je dat mensen met ASS effectief betere softwaretesters zijn? We hebben meer oog voor detail en zijn minder snel tevreden met het eindresultaat. Wat zijn jouw beste kwaliteiten? Ik ben flexibel wat betreft zitplaats, werkuren en taken. Dat is niet direct een eigenschap die je bij autisten zou verwachten, maar ze wordt wel geapprecieerd.

P AGINA 23


Interview met Emmanuel “Werken brengt altijd stress met zich mee, alhoewel het wel meevalt en met de tijd vermindert. Vóór Passwerk was ik werkloos, en toen had ik de stress van economische onzekerheid over de toekomst. Economisch ‘meerwaardig’ zijn biedt ook een zekere zelfwaardering.”

Hoe heb je Passwerk leren kennen? Mijn moeder had in de krant een artikel gelezen over een bedrijf dat zich speciali‐ seert in het tewerkstellen van personen met autisme, en zij vertelde me erover. Waarom heb je voor Passwerk geko‐ zen? Het feit dat Passwerk zich inzet om men‐ sen met autisme te begeleiden en werk te geven, viel me meteen enorm op. Ik kon dus de kans om te werken op een aangepast niveau en in een ondersteu‐ nende omgeving niet laten liggen. Wat deed je in de periode vóór Passwerk? Ik heb de school verlaten toen ik zestien was, en sindsdien ben ik een autodidact. Ik studeerde dus veel over mijn interes‐ ses via het internet. Daarnaast speelde ik veel videospelletjes en deed ik aan ge‐ wichtheffen. Welke studies heb je gedaan? Test engineer Emmanuel

Tot mijn zestiende heb ik op verschillen‐ de scholen gezeten, waaronder een paar maanden in de Filippijnen en een tweetal jaar in de Verenigde Staten. Je hebt een tijd in de VS gewoond? Ja, ik heb ongeveer twee jaar in Louisiana gewoond, in het zuiden van de VS. Ik ging daar naar de mid‐ delbare school. Het eerste jaar was echt geen positieve ervaring, maar in het tweede jaar ben ik over‐ gestapt naar een school met strengere normen op het vlak van punten. Daar deed ik het beter. Een groot verschil was dat ik in de VS een topstudent was en ik zelfs een paar vrienden had. In België had

P AGINA 24


ik het veel moeilijker en waren mijn punten dan ook minder goed. Ook de mensen zijn heel anders. Ik vond de Amerikanen veel optimistischer en interessanter, terwijl ik hier niemand met dezelfde men‐ taliteit vond. Hoe heb jij het cultuurverschil tussen de VS en België ervaren? Wat vroeg van jou de meeste aan‐ passing? De ideeën van vrijheid, individualisme en kapitalisme, die zeer aanwezig zijn in Amerika, waren voor mij een echte blikopener. Daar ontstond mijn huidige interesse in politiek. Eigenlijk moest ik me vooral op dat vlak aanpassen toen ik terug naar het sociaaldemocratische België kwam. Een grote aanpassing toen ik naar daar ging, was het racisme dat vooral in het zuiden van de VS nog zeer goed voelbaar is. Ook zijn de mensen er veel religieuzer dan hier. Wat viel je bij je terugkeer in België op? Terugkeren naar België vergde een immense aanpassing. In vergelijking met het zonnige Louisiana was België koud en donker. De manier waarop een school daar is ingericht, strookt eigenlijk beter met mijn autisme, en aanpassen aan school hier bleek onmogelijk. Het is dan ook daarom dat ik be‐ sloot autodidact te worden. De aanpassing was te moeilijk voor mij. Heb je momenteel nog contacten met vrienden of kennissen in de VS? Neen, geen enkel contact. Het is voor mij moeilijk om in contact te blijven met mensen die ik niet re‐ gelmatig zie. Maakt het voor jou een verschil uit om in het Nederlands of Engels opdrachten uit te voeren? Ik kan in beide talen werken – dat is niet echt een probleem voor mij – maar ik denk dat ik toch het Engels liever gebruik omdat dat ook de taal is die ik thuis en op het internet gebruik. Zou je graag naar de Verenigde Staten terugkeren om er te gaan wonen? Ik zou op dit moment, vanwege de huidige politieke en economische situatie, zeker niet willen terug‐ keren, en ik zie dat niet snel veranderen. Waar werk je nu en wat voor werk doe je daar? Momenteel werk ik bij Manuchar als test engineer. Ik voer de testcases uit en pas ze aan. Ik schrijf ook nieuwe test cases. Houden de mensen op het werk rekening met jouw autisme? Jazeker, ik krijg gestructureerde gesprekken die elke werkdag steeds op hetzelfde tijdstip plaatsvin‐ den en ik word voornamelijk met rust gelaten.

P AGINA 25


ik het veel moeilijker en waren mijn punten dan ook minder goed. Ook de mensen zijn heel anders. Ik vond de Amerikanen veel optimistischer en interessanter, terwijl ik hier niemand met dezelfde men‐ taliteit vond. Hoe heb jij het cultuurverschil tussen de VS en België ervaren? Wat vroeg van jou de meeste aan‐ passing? De ideeën van vrijheid, individualisme en kapitalisme, die zeer aanwezig zijn in Amerika, waren voor mij een echte blikopener. Daar ontstond mijn huidige interesse in politiek. Eigenlijk moest ik me vooral op dat vlak aanpassen toen ik terug naar het sociaaldemocratische België kwam. Een grote aanpassing toen ik naar daar ging, was het racisme dat vooral in het zuiden van de VS nog zeer goed voelbaar is. Ook zijn de mensen er veel religieuzer dan hier. Wat viel je bij je terugkeer in België op? Terugkeren naar België vergde een immense aanpassing. In vergelijking met het zonnige Louisiana was België koud en donker. De manier waarop een school daar is ingericht, strookt eigenlijk beter met mijn autisme, en aanpassen aan school hier bleek onmogelijk. Het is dan ook daarom dat ik be‐ sloot autodidact te worden. De aanpassing was te moeilijk voor mij. Heb je momenteel nog contacten met vrienden of kennissen in de VS? Neen, geen enkel contact. Het is voor mij moeilijk om in contact te blijven met mensen die ik niet re‐ gelmatig zie. Maakt het voor jou een verschil uit om in het Nederlands of Engels opdrachten uit te voeren? Ik kan in beide talen werken – dat is niet echt een probleem voor mij – maar ik denk dat ik toch het Engels liever gebruik omdat dat ook de taal is die ik thuis en op het internet gebruik. Zou je graag naar de Verenigde Staten terugkeren om er te gaan wonen? Ik zou op dit moment, vanwege de huidige politieke en economische situatie, zeker niet willen terug‐ keren, en ik zie dat niet snel veranderen. Waar werk je nu en wat voor werk doe je daar? Momenteel werk ik bij Manuchar als test engineer. Ik voer de testcases uit en pas ze aan. Ik schrijf ook nieuwe test cases. Houden de mensen op het werk rekening met jouw autisme? Jazeker, ik krijg gestructureerde gesprekken die elke werkdag steeds op hetzelfde tijdstip plaatsvin‐ den en ik word voornamelijk met rust gelaten.

P AGINA 26


“Als ik een bug gevonden heb, dan vind ik dat wel leuk. Dan kan ik de collega’s ook eens opjagen. Meestal complimenteren ze me dan. Ze klagen in elk geval niet. ‘Goed gevonden’, of zoiets zeggen ze dan. Ik denk dat we hier allemaal een gelijkwaardige rol spelen. Enerzijds met het vinden van fouten, anderzijds met het herstellen van die fouten, of het aanbrengen van verbeteringen.” Interview met Jimmy Hoe ben je precies in ICT terechtgeko‐ men? En bij Passwerk? Al sinds mijn twaalfde ben ik veel met computers bezig. Ik had interesse voor ICT, maar voor mijn zestiende bestond daar op school niet echt een opleiding voor. Tot in mijn vijfde middelbaar, toen was er ineens de optie Informati‐ cabeheer. Ik vind het nog altijd een interessant domein, maar programme‐ ren lag mij niet echt. Toen ik afgestu‐ deerd was, keek ik naar wat nog moge‐ lijk was. In mijn zoektocht naar werk ben ik bij testing uitgekomen, via Passwerk. De VDAB had me aangera‐ den bij hen een test af te leggen. In verder studeren was ik niet erg geïn‐ teresseerd. Het kan misschien wel tof zijn om nog op de schoolbanken te zit‐ ten, maar ik zou er niet veel meer le‐ ren, denk ik. Het was een fijne tijd, maar ik zou niet terug willen. Ben je blij dat je ervoor gekozen hebt om bij Passwerk in dienst te treden? Ik ben blij dat ik altijd op een goede werkplaats aan de slag kan, er wordt op voorhand nagegaan of het haalbaar is en hoe de collega’s zijn. Bovendien moet ik niet al te veel zelf naar werk zoeken! Je bent pas 21. Op jouw leeftijd zitten velen nog op die schoolbanken. Hoe voelt dat? Mijn leeftijdsgenoten kom ik soms nog tegen op de trein. Sommigen studeren hier in Gent. Het

P AGINA 27


voelt voor mij normaal aan. In het begin vond ik het wel een beetje raar om de jongste te zijn, maar uiteindelijk raak je daar wel aan gewend. Collega’s behandelen me toch allemaal als gelijke. Dit is pas mijn tweede werkervaring. Ik werk nu anderhalf jaar voor Passwerk en sinds februari op een project bij Smals. Ik heb voordien nog even als orderpicker gewerkt in een bedrijf dat hospitaalgoe‐ deren distribueert. Bij deze job gaat alles vlot, ik heb geen last van stress. De uren liggen ook goed. Wat ik voordien gedaan heb, was met nachtploegen en zo. Dagwerk is veel beter. Hoe verliep het eerste contact? Ik ben hier in maart begonnen. Ik vind dat ik goed ontvangen ben, ik leerde snel iedereen kennen. Intussen ken ik alle collega’s ook bij naam. Ze hebben mij niet al te veel lastiggevallen, in het begin toch. De vragen kwamen allemaal achteraf. Ze hebben mij gewoon het programma gepresenteerd en ik ben dan beginnen rondkijken hoe ik eraan moest beginnen. Ik werd niet meteen overdonderd met allerlei vragen. Wel heb ik gemerkt dat ze vanaf het begin al wat grapjes maakten. Dat vond ik wel leuk. Het team is vrolijk en springlevend, heb ik gemerkt. Ik heb er geen slechte dingen over te zeggen. Aan de werkplek moest ik even wennen, vooral dan aan het systeem van de tijdsregistratie. Die was ik in het begin vaak vergeten. Eén keer was ik een hele dag vergeten in te klokken en had ik geen idee wat ik moest doen. Dan moest ik rondvragen hoe dat ik dat kon oplossen. Jimmy aan het werk bij Smals

Wat houdt het project waar aan je werkt precies in?

Ik werk op het project Gotot GT – Gelijktijdige Tewerkstelling. Dat gaat over de RSZ‐aangifte voor mensen die in het buitenland werken maar in België wonen. Het is nogal een juridisch thema, sterk afhankelijk van de wetgeving. In het begin heb ik veel in het programma en in de documentatie erover rond gekeken. En ook veel vragen gesteld aan mensen die al langer op het project werken. Het was in het begin wel wat moei‐ lijk om mijn vragen te formuleren, maar na een tijd lukte dat wel. Mijn rol is, denk ik, vooral ervoor te zorgen dat fouten zo snel mogelijk uit het programma verdwij‐ nen, zodat het uiteindelijk minder kost om problemen op te lossen dan wanneer dit niet systema‐ tisch was gebeurd. Als je achteraf nog fouten vindt, dan is dat nooit goed, dan nemen ze een veel grotere hap uit je budget.

P AGINA 28


Als ik een bug gevonden heb, dan vind ik dat wel leuk. Dan kan ik de collega’s ook eens opjagen. Meestal complimenteren ze me dan. Ze klagen in elk geval niet. ‘Goed gevonden’, of zoiets zeggen ze dan. Ik denk dat we hier allemaal een gelijkwaardige rol spelen. Enerzijds met het vinden van fou‐ ten, anderzijds met het herstellen van die fouten, of het aanbrengen van verbeteringen. Bij Smals vind ik dat er een goede balans is tussen de tijd om te testen, de tijd om bugs op te lossen en tegelijk nieuwe zaken toe te voegen. Het evenwicht ligt echt wel goed. Wat vind je van je collega’s? We babbelen vaak onder collega’s. De meesten zijn programmeurs. Het gaat vaak over computers, maar ook over games en zo. Af en toe gaan we tijdens de middag allemaal samen naar een frituur of een andere eetgelegenheid. Ja, ik vind het een leuke bende. Werk is belangrijk, maar het is toch fij‐ ner als je er ook nog eens plezier bij hebt. En eens goed lachen mag ook. Er is niet één collega waar ik in het bijzonder mee optrek. Ik ben even goeie vrienden met ze alle‐ maal. Is het voor jou van belang dat er bij de klant een centraal aanspreekpunt is? Ja, dat is belangrijk want daardoor weet ik precies bij wie ik met mijn vragen over het project te‐ rechtkan. Is voor jou de jobcoaching vanuit Passwerk belangrijk? Ja, een gesprek over eventuele problemen kan altijd wel handig zijn. Wat vindt jouw omgeving (je familie, je vrienden) ervan dat je nu bij Passwerk werkt? Zij vinden dat goed, goed dat ik toch iets gevonden heb wat ik graag doe. Wens jij nog lang als softwaretester aan de slag te blijven of zou je liever op korte of langere ter‐ mijn andere activiteiten uitvoeren? Ik zou het helemaal niet erg vinden dit op lange tijd te blijven doen. Zou jij andere personen met ASS aanraden bij Passwerk te komen werken? Nee! Anders is er geen werk meer voor mij! (lacht) Grapje, ik zou het aanraden omdat testen wel fijn is, en het echt zeer veel voldoening geeft.

P AGINA 29


“Eerlijk gezegd, ik vind dat als het over jobs gaat, autisten sowieso beter zijn dan gewone mensen. Minder complexen, meer en beter werken. Een volledig uit mensen met ASS bestaand bedrijf zou de concurrentie compleet verpulveren. Meer oog voor het detail, minder gepraat, meer focus, véél meer structuur, duidelijkheid zo transparant als glas en tóch een even goede werksfeer.” Interview met Kevin Had je al gewerkt voordat je bij Passwerk begon? Voor ik bij Passwerk begon, heb ik in Noord ‐Ierland als webdesig‐ ner en pc‐technicus gewerkt. Hier in België heb ik gewerkt in de supermarkten Delhaize en GB. Hoe viel dat werk mee? Hard werk voor weinig geld, in feite. Maar bij Delhaize was er wel een enorme collegiali‐ teit. Waarom heb je voor Passwerk gekozen? Werk waarbij ik niet moet verbergen wie ik ben? Waarom niet! Hoe heb je het assessment en de opleiding ervaren? Had je een goed contact met je collega’s? Ik vond het assessment en de opleiding interessant en ik had er een positief contact met de collega’‐ s. En dat is maar goed ook, want anders had ik nu niet zo goed met de andere Passwerkers op het werk overweg gekund. Wat is anders aan werken bij Passwerk? Volgens mij is het net hetzelfde als bij om het even welk privébedrijf, behalve dat iedereen kan om‐ gaan met autisme. In andere bedrijven is niet iedereen daartoe in staat. De combinatie van onbe‐ grip en onwetendheid doet een mens soms vreemd reageren.

P AGINA 30


Kan je iets vertellen over je huidige opdracht? Het is een project dat al in de eindfase zit, een groot gedeelte zit zelfs al in productie maar is nog niet getest geweest. Dat is nu mijn job. Requirements, testlabs en testcases aanmaken en die dan ook uitvoeren. Wat is voor jou een voorwaarde om op de werkvloer goed te functioneren? Mijn autisme mag voor collega’s geen excuus zijn om mij niet zoals de eerste de beste andere colle‐ ga normaal te behandelen. Voel jij je anders behandeld door het feit dat de collega’s weten dat je ASS hebt? Doordat zo goed als iedereen op de vloer weet dat ik autisme heb, voel ik me ook meer op mijn ge‐ mak. Ik heb niks te verbergen en dat straalt dan weer af op de collega’s, waarvan ik het gevoel heb dat ze me appreciëren. Die appreciatie straalt zich dan weer af op mij, en ik vind het heel tof om ge‐ apprecieerd te worden dus ben ik op mijn beurt extra vriendelijk en goedgemutst, en zo draait de cirkel door. Is het voor jou belangrijk dat de buitenwereld op de hoogte is? Ik heb liever dat alleen vertrouwelingen dit weten. Niet iedereen kan even goed met autisme om‐ gaan. Maar dat is bij Passwerk geen optie en voorlopig heb ik het geluk excellente collega’s te heb‐ ben. Er bestaat maatschappelijk niet altijd een evenwichtig en genuanceerd beeld over ASS. Hoe zou jij ASS uitleggen aan een niet‐autistisch iemand? Dat gaat niet, om dezelfde redenen waarom je normale mensen niet over dezelfde kam kunt sche‐ ren. Autisme is te divers om er één enkele uitleg aan te geven. Ik kan enkel zeggen wat míjn autisme inhoudt, en dat dat compleet verschillend kan zijn van dat van andere Passwerkers. Welke tips heb jij voor anderen om hun communicatie met jou te optimaliseren? Let op wat ik zeg, niet hoe ik het zeg. Het is de boodschap die belangrijk is, mijn intonatie kan soms fout zijn. Wat vind je van het werken met een jobcoach? Fantastisch. Je hebt altijd een back‐up, iemand waar je vragen aan kunt stellen, iemand waar je op kunt terugvallen, iemand die los van het project staat en die je daardoor kunt vertrouwen. Maar ik heb wel geluk gehad dat onze twee persoonlijkheden zo goed overeenstemden. Heb je iets bijgeleerd over jezelf nu je bij Passwerk aan de slag bent? Ik werk onbewust véél te snel. Niet dat ik fouten maak, maar mijn tempo ligt zo hoog dat ik te snel om nieuw werk moet gaan vragen.

P AGINA 31


Zou je het andere mensen met ASS aanbevelen bij Passwerk te komen werken? En als je dat zou doen, waarom zou je hen dat aanraden? Niet iedereen is goed met computers, laat staan geïnteresseerd in het testen van programma’s, maar aan zij die aan die voorwaarden voldoen: absoluut! Het is goed betaald, je moet niet verber‐ gen wie je bent, je mag gerust op je eigen tempo werken en er is structuur en duidelijkheid in over‐ vloed. Test je graag software? Het was niet meteen het eerste waar ik aan dacht toen ik afgestudeerd was en me afvroeg welke job ik ging doen, maar nu ik het aan het doen ben, wenste ik soms dat Passwerk hier vroeger mee begonnen was zodat ik er vroeger van gehoord zou hebben. Wat zijn jouw beste kwaliteiten? Ik ben zeer stressbestendig, ik panikeer dus niet snel als er eens iets verandert. Ik werk ook snel en ben uiterst betrouwbaar. Vind je dat mensen met ASS effectief betere softwaretesters zijn? Eerlijk gezegd, ik vind dat als het over jobs gaat, autisten sowieso beter zijn dan gewone mensen. Minder complexen, meer en beter werken. Een volledig uit mensen met ASS bestaand bedrijf zou de concurrentie compleet verpulveren. Meer oog voor het detail, minder gepraat, meer focus, véél meer structuur, duidelijkheid zo transparant als glas en tóch een even goede werksfeer.

P AGINA 32


“Er wordt veel persoonlijker gewerkt. De jobcoaches letten er echt op met wie ze bezig zijn en leren je sterktes en zwaktes kennen. Hiermee wordt dan rekening gehouden bij de keuze van een project.” Interview met Dominic Heb je al gewerkt voordat je bij Passwerk begon? Ja, ik was ingeschreven bij verschillende interim‐ bureaus. Door deze interims heb ik jobs gedaan als logistiek, magazijnwerk, bandwerk en winkel‐ bediende. Hoe viel dat werk mee? Sommige jobs waren beter doenbaar dan andere, maar over het algemeen was er niets bij dat ik lang zou hebben volgehouden. Hoe heb je Passwerk leren kennen? Mijn moeder had het voorgesteld. Van waar zij het kent, weet ik niet. Sprak je dit direct aan? Op het eerste moment had ik niet zo’n goed beeld over het werk zelf. Ik was vooral geïnteresseerd in het concept van werk hebben. Daardoor heb ik dus niet zoveel informatie opgezocht over het be‐ drijf of het werk dat het biedt. Hoe vond je het intakegesprek? Werd alles duidelijk uitgelegd? Ik heb het intakegesprek twee keer moeten doen. De eerste keer kwam ik net van school en had ik geen ervaring met solliciteren. Daardoor kwam ik vrij ongeïnteresseerd over en hebben ze me niet aangenomen. Na een jaar ervaring te hebben opgedaan, ben ik opnieuw gaan solliciteren. Deze keer was ik beter voorbereid en wist ik waar ik op moest letten. Het gesprek zelf was duidelijk en ik had er achteraf een vrij goed gevoel bij. Waren de tests die je tijdens de selectieprocedure bij Passwerk moest afleggen moeilijk? De eerste paar tests dienden om je de manier van testen te leren kennen, die waren vrij simpel. Maar naargelang ik verder kwam, werden ze toch wel vrij moeilijk. Als ik ze opnieuw zou doen, dan zou ik voor de eerste tests meer mijn tijd hebben genomen om zo het concept beter in te laten zin‐ ken. Hoe verliep het assessment voor jou? Ik had over heel de lijn een goed gevoel. Alles ging vrij vlot en ik was er altijd van overtuigd dit het soort job was waar ik me goed in zou voelen en dat de jobcoaches er ook zo over dachten. Wat is er anders aan werken bij Passwerk? Er wordt veel persoonlijker gewerkt. De jobcoaches letten er echt op met wie ze bezig zijn en leren je sterktes en zwaktes kennen. Hiermee wordt dan rekening gehouden bij de keuze van een project.

P AGINA 33


Ervaar je nu minder stress dan vroeger? Ik ben eigenlijk altijd al vrij stressloos geweest, dus veel verschil is er niet. Maar ik heb ook niet echt mogelijke stressverwekkers opgemerkt tijdens de projecten die ik al heb gedaan. Hoe lang werk je nu bij Passwerk? In februari 2011 is mijn assessment begonnen en in mei kreeg ik mijn eerste opdracht. Kan je iets vertellen over de opdrachten die je al hebt gehad? De meeste werkplaatsen boden een goeie structuur en ik had er goeie contactpersonen. In een paar gevallen was dit niet zo, maar dat was niet de schuld van Passwerk zelf. Deze projecten worden dan ook niet meer gegeven aan personen die ze niet aankunnen. Hoe was over het algemeen de begeleiding ter plaatse? Ik vond ze goed. Af en toe kwamen ze eens checken of alles nog goed ging, maar ik werd vooral ge‐ rust gelaten omdat ze merkten dat het zo goed ging. Als ik dan vragen had, dan werd er altijd op gereageerd. Hoe was het contact met de collega’s? Zowel met de collega’s van Passwerk zelf als met collega’s van de bedrijven gaat alles vlot. Wat is voor jou een voorwaarde om op de werkvloer goed te functioneren? Goede communicatie en correcte feedback, zodat ik weet wat van mij verwacht wordt, wat ik goed doe en wat beter kan. Voel jij je anders behandeld nu je collega’s weten dat je ASS hebt? Nee.

Is het voor jou belangrijk dat de buitenwereld op de hoogte is? Ik zeg het meestal wel tegen mijn vrienden. Maar tegen collega’s vertel ik het enkel als het onder‐ werp aan bod komt. Het doet me niet zoveel of ze het nu wel of niet weten. Heb je tips voor vrienden en collega’s om anders met mensen met ASS om te gaan? Nee, de diagnose van ASS zegt niet veel over de persoon zelf. Je leert gewoon iemand kennen zoals hij is. Wat vind je van het werken met een jobcoach? Ik heb er momenteel nog niet zoveel nood aan gehad. Maar ik kan me inbeelden dat het voor ande‐ re mensen in een werksituatie wel een goede steun kan zijn.

Heb je iets bijgeleerd over jezelf nu je bij Passwerk bent? Niet per se door het werk bij Passwerk.

Wat vindt jouw omgeving ervan dat je nu bij Passwerk bent? Ik heb er geen speciale reacties op gekregen.

Zou jij het andere mensen met ASS aanraden bij Passwerk te komen werken? En als je dat zou doen, waarom zou je hen dit aanbevelen? Ik kan hen alleen maar aanraden het eens te bekijken. Zoals ik al zei, de diagnose ASS zegt niets over een persoon of over het werk dat hij graag zou doen.

P AGINA 34


“Bij Passwerk houden ze rekening met je autisme. De begeleiding zorgt ervoor dat alles minder hectisch verloopt. De bedrijven waar ik voor werk zijn op de hoogte van mijn ASS zodat ik mij ook veel veiliger voel. Het is ook leuk om altijd op mijn jobcoach te kunnen terugvallen. ” Interview met Tijana Hoe heb je Passwerk leren ken‐ nen ? Ik heb Passwerk leren kennen via mijn zwager. Hij werkt op de VDAB en wist me te vertellen dat een project ging opgestart wor‐ den voor mensen met een autis‐ mespectrumstoornis. Waarom heb je voor Passwerk gekozen ? Ik heb tweeënhalf jaar geleden voor Passwerk gekozen omdat werken met computers me altijd geïnteresseerd heeft en omdat ik er zeker van ben dat de jobcoa‐ ches weten hoe ze met mijn autis‐ mespectrumstoornis (ASS) moe‐ ten omgaan. Ik vind de begelei‐ ding van Passwerk zeer goed, ze biedt mij de nodige structuur. Ik vind het ook zeer leuk met lotge‐ noten ervaringen te kunnen uit‐ wisselen. Had je voordat je bij Passwerk kwam al ergens anders gewerkt ? Voordat ik bij Passwerk kwam, voerde ik verschillende tijdelijke administratieve jobs uit. Dat waren voor mij vaak zeer stresserende situaties. Ik voelde me op de werkvloer vaak niet begrepen. Werken zonder begeleiding is voor mij vaak te chaotisch. Ik wist ook niet goed hoe ik met mijn collega’s moest omgaan.

P AGINA 35


Wat is anders aan werken bij Passwerk? Bij Passwerk houden ze rekening met je autisme. De begeleiding zorgt ervoor dat alles minder hec‐ tisch verloopt. De bedrijven waar ik voor werk zijn op de hoogte van mijn ASS, zodat ik mij ook veel veiliger voel. Het is ook leuk om altijd op mijn jobcoach te kunnen terugvallen. Heb je nu minder stress dan vroeger? Ik ervaar nu veel minder stress op de werkvloer dan vroeger. Voor mijn omgeving is dit ook zicht‐ baar en veel aangenamer! Kan je iets vertellen over de opdrachten die je hebt gehad ? Ik heb bij de federale overheidsdienst Economie gewerkt aan een interne website. Voor de rest krijg ik vooral input‐ en controleopdrachten. Ik hou van zulke voorspelbare opdrachten (ze geven mij rust). Ik vind het ook leuk om in verschillende bedrijven te mogen werken en te zien hoe de mensen met elkaar omgaan. Dat vind ik boeiend. Ook de afwisseling tussen de verschillende projecten vind ik leuk. Hoe was over het algemeen de begeleiding ter plaatse? De begeleiding ter plaatse vond ik zeer goed. Het waren allemaal heel vriendelijke mensen die hun best deden om mij op mijn gemak te stellen. Hoe was je contact met de collega’s? Met Passwerkcollega’s verliep het contact vlotter omdat ik hen al een beetje beter ken. Met collega’s van het bedrijf zelf heb ik meestal niet veel contact gehad. Dat komt omdat ik zelf niet snel mensen aanspreek. Wat is voor jou een voorwaarde om op de werkvloer goed te kunnen functioneren? Een rustige plek zonder al te veel storende factoren. Zo kan ik bijvoorbeeld heel slecht tegen lawaai. Ik ben ook zeer snel afgeleid. Als het te druk is rondom mij, dan verlies ik mijn concentratie. Het is voor mij ook zeer belangrijk dat de mensen vriendelijk tegen mij zijn.

P AGINA 36


Vind jij dat je door anderen anders wordt benaderd als zij weten dat jij een autismespectrum‐ stoornis hebt? En als dat zo is, aan wat voel je dat dan? Ik merk dat de term ‘autisme’ mensen vaak afschrikt. Ze denken dan meestal aan de ergste soorten autisme. Soms doen ze ook te overbeschermend tegen mij. Ik heb graag dat mensen me gewoon aanvaarden zoals ik ben, niet te betuttelend doen, maar respect tonen voor mijn ASS. Vind jij het belangrijk dat anderen weten dat jij een autismespectrumstoornis hebt ? Indien dat zo is, is het dan in alle omstandigheden belangrijk en waarom? Het is voor mij wel makkelijker als ze het weten. Niet iedereen hoeft dit altijd te weten, maar wel de mensen waar ik dagelijks mee in contact kom. Hierdoor kunnen veel misverstanden worden voor‐ komen. Heb je nog altijd hetzelfde gevoel als in het begin of zie je het nu anders? Ik vind wel dat ik veranderd ben sinds ik bij Passwerk zit, ik denk dat ik meer zelfvertrouwen heb gekregen. Heb je iets bijgeleerd over jezelf nu je bij Passwerk bent? Ik begrijp mijn autisme veel beter, durf overal de trein te nemen en mijn zelfvertrouwen is gegroeid. Wat vindt je omgeving ervan dat je nu bij Passwerk werkt? Ze vinden het prima omdat ze zien dat ik me op het werk veel beter voel dan vroeger. Waaraan zou je nog willen werken om nog beter te kunnen functioneren ? Leren mezelf af te sluiten van al het lawaai. En wat meer sociale vaardigheden verwerven. Ik zou ook graag een assertiviteitscursus volgen. Welke tips heb jij voor anderen om hun communicatie met jou te optimaliseren ? Heel duidelijk zijn in hun communicatie, zaken plannen en die achteraf niet teveel wijzigen en voor de rest gewoon doen tegen mij.

P AGINA 37


Zou jij het andere mensen met ASS aanraden bij Passwerk te komen werken ? En als je dat zou doen, waarom zou je hen dit aanbevelen? Wie ASS heeft en graag met computers werkt, zou ik zeker aanraden bij Passwerk te komen werken, want ze zullen zich op het werk veel beter voelen en meer zelfvertrouwen krijgen en daardoor véél gelukkiger zijn!

P AGINA 38


“Mijn beste kwaliteiten? Het snel zien van fouten en snel repetitief werk kunnen uitvoeren. Mijn ordelijkheid en nauwkeurigheid. Maar daarnaast ook de mogelijkheid complexe taken te kunnen uitvoeren, het logisch en analytisch denkvermogen daarbij. Verder leer ik snel iets bij. Ook mijn creativiteit in bijvoorbeeld het efficiënt uitvoeren van opdrachten en het zoeken naar oplossingen.” Interview met Joeri

Hoe ben je bij Passwerk terecht gekomen?

Test Engineer Joeri

Na mijn studies aan de universiteit was ik op zoek naar werk. Dat ging niet zo vlot. Bij GTB (gespecialiseerde trajectbegeleiding) heb ik een trajectbegeleidster die helpt bij het zoeken naar werk. Zij heeft samen met mij de nodige stappen ondernomen om te solliciteren bij Passwerk. Hoe‐ wel ik vroeger al van Passwerk gehoord had, is het mijn trajectbegeleidster die de optie naar voor gebracht heeft. Waarom heb je voor Passwerk gekozen? Om verschillende redenen. Bij Passwerk is het gewoon een autismespectrumstoornis te hebben. De jobcoaches weten uit ervaring welke problemen dat op het werk kan opleveren en spelen daar op voorhand op in om die te voorkomen. Ook het soort werk vind ik leuk. Ik werk graag aan een com‐ puter en het soort werk bij Passwerk is vaak ook repetitief. Dit vergt concentratie en een inspan‐ ning, maar het brengt ook rust omdat je je kan concentreren op werk dat meer voorspelbaar is en

P AGINA 39


waarbij je niet met duizend‐en‐één (moeilijke) dingen in je hoofd zit. Hoe zag jouw loopbaan eruit voor je bij Passwerk begon? Ik was ongeveer een jaar op zoek naar werk voor ik bij Passwerk terechtkwam. Wat werkervaring be‐ treft had ik één interim achter de rug als administratief bediende bij het ACV in Haacht. Hoe heb je het assessment en de opleiding ervaren? Had je een goed contact met je collega’s? Het assessment en de opleiding waren leuk. De opdrachten die we kregen waren leuk en de sfeer tussen de collega’s was goed. We maakten regelmatig grapjes onder elkaar en zo werd er ook heel wat afgelachen. In sommige opdrachten lag ook een beetje een competitieaspect om het zo goed en snel mogelijk te doen en eigenlijk vond ik dat wel fijn. De opleiding ging in dezelfde lijn door als het assessment, hoewel er dan ook gestudeerd moest worden. Vind je het fijn om op verschillende locaties te werken of zou je liever steeds in dezelfde testomge‐ ving werken? Dit is een punt waar ik over getwijfeld heb. Als ik het nu bekijk vind ik het een meerwaarde om op verschillende locaties te werken. Aan de ene kant vergt het een aanpassing, en ik heb me afgevraagd of dat wel zou meevallen. Maar de begeleiding hierbij is zeer goed. Zo ga je, voor je ergens aan de slag gaat, eerst eens kijken hoe het er daar aan toegaat en mogelijke problemen worden opgevangen door de mensen daar en door de jobcoach. Het voordeel van meerdere locaties is dat je met verschil‐ lende mensen en werkomgevingen in contact komt en dat het werk dat je doet ook varieert. Dat vind ik een belangrijke meerwaarde. Ik denk dat ik dit soort variatie “op grotere schaal” belangrijker vind dan variatie op kleinere schaal binnen een en hetzelfde werk. Je hebt net een korte opdracht bij de Kanselarij van de 1ste minister voltooid. Waaruit bestond jouw takenpakket daar? Bij de Kanselarij staan heel wat servers en worden DNS‐gegevens bewaard van sites van federale overheidsdiensten. Men heeft er een nieuw DNS‐systeem ingevoerd. De DNS‐records zelf konden automatisch overgezet worden van het oude naar het nieuwe systeem, maar daarbij ging de admini‐ stratieve structuur verloren. Het was mijn taak deze manueel (de verdeling in verschillende projec‐ ten) in het nieuwe systeem in te voeren en problemen hierbij te signaleren. Dit overlopen van de re‐ cords leidde er ook toe dat fouten aan het licht komen en de gegevens eens opgeruimd kunnen wor‐ den. De voorlaatste dag dat ik er werkte was de opdracht afgerond en de laatste dag is dan door de ICT‐helpdesk gebruikt om mij wat klusjes te laten doen. Hoe heb jij deze opdracht ervaren? Ik heb deze opdracht positief ervaren. De opdracht was niet moeilijk. Men probeerde mij een duide‐

P AGINA 40


lijk scenario te geven, maar dat is een beetje moeten aangepast worden omdat het niet altijd duide‐ lijk was wat en hoe het precies moest gebeuren en ze zelf ook niet wisten dat niet altijd alles moge‐ lijk was. De communicatie hierbij liep soms wat moeilijk verschillende mensen zeiden soms verschil‐ lende dingen en daar is mijn begeleider bij de Kanselarij dan ook duidelijk moeten zijn om conse‐ quent te blijven). Aan de ene kant was dit soms moeilijk, maar aan de andere kant vond ik het ook goed dat er bij de opdracht ook nagedacht moest worden en er ruimte was voor initiatief. Een com‐ plexe opdracht met enige uitdaging vind ik een meerwaarde (in die zin mag het meer zijn). Hoe verliep de communicatie tussen jou en de klant? Er was een goede communicatie met de adviseur‐generaal Mark Dillen van de Kanselarij. De dag vooraf en ook nog de eerste werkdag heeft hij me rondgeleid. Daarna kwam hij vaak vragen hoe het werk ging, hoever het stond, en of er problemen waren. De eerste week gingen we ook steeds sa‐ men eten en na het werk samen naar het station. Is het voor jou belangrijk bij de klant een centraal aanspreekpunt te hebben? Ik denk dat het de communicatie kan verbeteren. Bij de Kanselarij was mijn vooraf toegewezen be‐ geleider wegens ziekte uiteindelijk slechts de helft van de dagen dat ik er werkte ook aanwezig, en dit kan er toe leiden dat het minder efficiënt is. Iedereen heeft zijn eigen werk en weet daarom niet wat jij aan het doen bent en verschillende mensen geven soms ook verschillende antwoorden op of oplossingen voor dezelfde vragen. Hoe verliep het contact met andere collega’s? Iedereen was heel vriendelijk. Het contact verliep ook vlot. Er werd ook wel eens over andere din‐ gen dan alleen het werk gebabbeld. Wat is er voor jou belangrijk om goed te kunnen functioneren in een werkomgeving? Open communicatie, mensen die luisteren wanneer er een probleem is, maar ook luisteren wanneer je je een keer niet goed voelt bij de taken die je toegewezen hebt gekregen, dragen voor mij bij tot het goed functioneren in een werkomgeving. Daarnaast denk ik dat het vooraf aangeven waar je je aan kan verwachten en de mogelijkheid bieden tot inbreng als je denkt dat je met een bepaalde taak een probleem zou kunnen hebben ook moeilijkheden kan voorkomen. Wat zijn jouw beste kwaliteiten? Het snel zien van fouten en snel repetitief werk kunnen uitvoeren. Mijn ordelijkheid en nauwkeurig‐ heid. Maar daarnaast ook de mogelijkheid complexe taken te kunnen uitvoeren, het logisch en ana‐

P AGINA 41


lytisch denkvermogen daarbij. Verder leer ik snel bij. Ook mijn creativiteit in bijvoorbeeld het effici‐ ënt uitvoeren van opdrachten en het zoeken naar oplossingen. Algemener zet ik me graag belange‐ loos voor iets in en help ik graag mensen waar nodig en waar ik kan. Waaraan zou je nog willen werken om beter te kunnen functioneren? Het beter onder controle houden van emoties zodat je een situatie altijd tactvol en niet emotioneel benadert (en er ook niet emotioneel mee blijft zitten wanneer er op dit gebied iets fout loopt, maar het gebeurde achter je kan laten). Verder mijn communicatieve vaardigheden (zo was er bij de Kan‐ selarij wel telefoon, maar ik heb die niet gebruikt hoewel dat wel nuttig kon geweest zijn om snel mijn begeleider te bereiken) en het beter inschatten van situaties (wanneer en aan wie je wat pre‐ cies vraagt en hoe je dat doet).

T EST E NGINEERS ASSWERK T EST E NGINEERSP P ASSWERK H ET M AGAZINE VAN P ASSWERK , H ET

P AGINA 42

“Dankzij Passwerk heb ik na een lange zoektocht en na het volgen van vele opleidin‐ gen en het uitoefenen van minder leuke jobs, eindelijk iets gevonden wat ik graag doe en wat me voldoening schenkt.” Interview met Johan

Test jij graag software? Ja, testen doe ik heel graag. Ik doe het graag om‐ dat het telkens weer iets nieuws of iets anders is. Ik leer op die manier veel bij. Ik kan mij dus verdie‐ pen in die materie. Ik krijg het gevoel dat ik bij het testen een steentje bijdraag tot het verbeteren van de software, want er wordt rekening gehou‐ den met de fouten die ik rapporteer en de verbe‐ teringen die ik suggereer. Mijn collega’s zien dui‐ delijk de meerwaarde van mijn inbreng. Dit alles geeft mij veel voldoening. Vind jij software testen een moeilijk vak? Dit hangt een beetje van de te testen software af en de documentatie die wel of niet voorhanden is. Er zijn applicaties geweest waar ik weinig mee kon aanvangen, omdat de werkwijze helemaal veran‐ derde en mij onvoldoende uitleg werd gegeven. Een complexe applicatie hoeft daarom nog niet moeilijk te zijn om te testen, als er maar goede uitleg of goede documentatie voorhanden is. Die do‐ cumentatie is vaak nogal summier, maar daar wil men op mijn huidig project verandering in brengen. Omdat ik een goede band heb met mijn collega’s durf ik dus wel de stap te zetten om vragen te stel‐ len. Op die manier vind ik testen over het algemeen niet moeilijk. Welke meerwaarde geeft Passwerk je? Als alles goed gaat, zoals op mijn huidig project, dan lijkt Passwerk misschien een beetje overbodig. Toch blijf ik het belangrijk vinden dat ik om de paar weken bezoek krijg van mijn jobcoach. Ik vind het goed dat hij op de hoogte blijft van mijn situatie en van waar ik mee bezig ben. Op die manier blijf ik ook op de hoogte van het reilen en zeilen van Passwerk en van de situatie van de andere Passwer‐ kers. Ook de sociale begeleiding vind ik nog altijd belangrijk. Dankzij Passwerk heb ik na een lange zoektocht en na het volgen van vele opleidingen en het uitoefenen van minder leuke jobs eindelijk iets gevonden wat ik graag doe en wat me voldoening schenkt. Ik mag dus best wel zeggen dat Pas‐ swerk mij een beetje uit het slop heeft gehaald en een nieuwe toekomst heeft geboden.

P AGINA 43


Vind je het fijn om op lo‐ catie bij de klant te wer‐ ken of zou je liever steeds in onze test factory wer‐ ken? Momenteel zit ik op een goed project, dus geef ik er de voorkeur aan op lo‐ catie bij de klant te wer‐ ken. Bovendien is de ver‐ binding van de trein naar mijn huidige project ook beter dan die naar de test factory. Ik test wel graag in Berchem als er ook an‐ dere Passwerkers zijn. Het geeft mij de kans hen nog eens terug te zien. Johan en één van zijn collega’s bij een klant Hoe verloopt de communicatie tussen jou en de klant? Ik communiceer veel met de klant zelf, vooral via e‐mail en tijdens meetings. Maar ik kan ook zonder probleem rechtstreeks toestappen op de persoon die verantwoordelijk is voor het project (meestal is dit de developer of de analist). Omdat ik nu de meeste mensen al ken of er mee heb samengewerkt, is die stap niet zo moeilijk. Zij staan ook heel open voor mijn vragen. Het varieert dus van taak tot taak of is afhankelijk van de te testen software. Spreek je met collega’s bij de klant ook over zaken die niets met het werk te maken hebben? Eigenlijk beide. Ik spreek over zaken van het werk als ik professionele vragen heb. Soms spreek ik ook wel eens over vroegere werkervaringen. Maar met mensen die ik al wat beter ken, durf ik ook wel eens over andere zaken te spreken. Ik praat ook wel eens mee als er een onderwerp is waar ik wel wat over weet of interesse voor heb. Verkies jij iets via mail te regelen of spreek je liever iemand persoonlijk aan? Als iemand tijd heeft, dan liever persoonlijk, maar omdat de persoon die ik moet hebben niet altijd aanwezig is, gebruik ik ook vaak mail. Ik vind het trouwens niet efficiënt om bij iedere vraag die per‐ soon lastig te gaan vallen. Ik bundel mijn vragen dan meestal en bespreek ze later, hetzij via mail, het‐ zij in een persoonlijk gesprek. Dit hangt ook weer van de andere persoon af. Ik merk wel dat de mees‐

P AGINA 44


ten vooral van het persoonlijke contact houden. Is het voor jou belangrijk dat er bij de klant een centraal aanspreekpunt is? In het begin was dat Chris. Omdat Chris nu veel werk heeft met het op poten zetten en promoten van een testbeleid binnen Bestuurszaken, is Yvan het centrale aanspreekpunt geworden. Met Yvan kan ik heel goed samenwerken. Hij is een rustig iemand bij wie ik altijd terecht kan. Ik vind het goed dat hij er een beetje op toeziet dat ik voldoende taken krijg en dat ik een zekere planning heb. Als ik geen planning zou hebben, dan zou zomaar iedereen op me toe kunnen stappen en me vragen hun appli‐ catie te testen. Dan zou ik ook niet meer weten wat prioriteit heeft. En dat is voor mij nu net belang‐ rijk, dat ik weet wat voorrang heeft. Het is dus niet aan mij om daarover te beslissen. Dus ja, voor mij is zo’n centraal aanspreekpunt heel belangrijk. Als iemand van Bestuurszaken wil dat ik voor hem of haar test, dan zal die altijd eerst Yvan aanspreken. Yvan kijkt dan naar mijn planning en gaat na of dat daarin past. Daarna overlegt hij met mij. Ervaar je veel stress bij het uitoefenen van jouw opdrachten of in andere omstandigheden? Op mijn huidige project ervaar ik weinig stress. De enige stress die ik wel soms ervaar is wanneer ik naar een andere plaats dan mijn normale ‘stekje’ moet. Ik bedoel dan dat ik naar een vergaderzaal op een andere verdieping moet. Ik ben een beetje bang dat ik het niet zal vinden en zorg er dan voor dat ik met iemand mee kan. Dat is niet altijd gelukt. Op de laatste werkdag van het jaar moest ik al om negen uur ‘s ochtends voor een opleiding op een andere verdieping zijn. Doordat mijn trein vertra‐ ging had, kon ik er niet op tijd zijn. Het zoeken viel eigenlijk nog wel mee, omdat het toch goed was aangeduid. Dus wat stress betreft valt het wel goed mee. Wat zijn jouw beste kwaliteiten? Ik denk wel mijn oog voor detail en het feit dat ik zeer nauwkeurig werk. Vaak krijg ik van mijn colleg‐ a’s te horen dat ze bepaalde dingen, die ik als fout of onvolkomenheid rapporteerde, helemaal niet hadden opgemerkt. Ik zie de dingen dus blijkbaar anders, ben altijd op zoek naar een manier om soft‐ ware beter te maken. Waaraan zou jij persoonlijk nog in de toekomst willen werken? In het verleden kreeg ik wel eens te horen dat mijn werktempo nogal aan de lage kant lag, maar dat wist ik meestal met mijn nauwkeurigheid te compenseren. Niet al mijn werkgevers konden hiervoor begrip opbrengen (ik spreek dan wel over de periode vóór Passwerk). Tegenwoordig hoor ik niet meer dat ik traag zou zijn, meestal hoor ik het omgekeerde. Ik denk dat dit komt doordat ik nu de juiste taken krijg en doordat ik mezelf ook aan het juiste tempo kan houden en toch nauwkeurig kan blijven werken. Aan mijn communicatieve vaardigheden probeer ik steeds te blijven werken, maar ik

P AGINA 45


Jobcoach Tim (links) en Johan zal altijd wel meer een stille werker dan een vlotte prater blijven. Er bestaat maatschappelijk niet altijd een evenwichtig en genuanceerd beeld over ASS. Hoe zou jij ASS aan een niet‐autistisch persoon uitleggen? Ik zou zeggen dat een autismespectrumstoornis of ASS heel divers is. Je hebt er ongelooflijk veel gra‐ daties in. Teveel mensen hebben nog het beeld dat autisten mensen zijn die heel erg in zichzelf ge‐ keerd en totaal wereldvreemd zijn. Ik zou tegen niet‐autisten zeggen dat ze autisten niet moeten benaderen met het idee van dat ze niet al te intelligent zouden zijn. Sociaal beperkt zijn, wereld‐ vreemdheid en dergelijke staan volkomen los van intelligentie. Ook onder mensen met ASS heb ver‐ schillende soorten intelligentie. En dat ze allemaal superbegaafd zouden zijn, zoals Rain Man, is evenmin waar. De boodschap die ik in de eerste plaats aan niet‐autisten zou willen geven is dat je, zodra je weet dat je met een autist te maken hebt, duidelijk moet zijn. Schep duidelijkheid voor de autist, geef geen halfbakken uitleg, geen ‘je weet wel wat ik bedoel’. Zeg ja of neen en niet misschien, want daar weet een autist zich meestal geen raad mee. Niet‐autisten maken wel eens de fout te denken dat ze au‐ tisten niet hoeven uit te leggen wat er scheelt, waarom ze gekwetst zijn. Ze denken dat dit met het beperkte inlevingsvermogen van een autist toch geen zin heeft. Ik vind juist van wel, want autisten willen heel graag de gevoelens van niet‐autisten begrijpen, maar je moet hen daarbij helpen. Zo heb ik een onlinevriend waarmee ik een goede band heb. Nu gaat het hem minder goed en hij voelt zich gekwetst. Ik wil het waarom proberen te begrijpen, maar zijn uitleg is vaag, ondanks het feit dat hij weet dat ik ASS heb en hem dat al meermaals heb uitgelegd. Dat is best wel frustrerend. Wanneer niet‐autisten een autist beter leren kennen, dan lijken ze na een tijd niets meer van die ASS te merken en gaan ze de autist als niet‐autist behandelen. Maar dat is net een fout die men niet mag maken: ASS verdwijnt niet.

P AGINA 46


Sommige potentiële klanten hebben koudwatervrees om met ons samen te werken. Is dat volgens jou terecht? Als ze zouden weten hoe lovend veel bedrijven over hun Passwerker(s) zijn, dan zou ik zeggen dat het helemaal niet terecht is. Ik denk dat bedrijven zich te veel laten leiden door de media en ik denk dan vooral aan films. Een recent voorbeeld is de film Ben X. Ik zag de film niet, maar ik ken het ver‐ haal. Niet dat de film bij voorbaat slecht zou zijn, maar er zitten dingen in waar ik liever niet mee ge‐ confronteerd word. Het is misschien niet slecht dat niet‐autisten zulke film bekijken, maar het gaat om één, overigens nogal extreem geval. Ik denk dat ze meer zullen hebben aan een goede documen‐ taire over wat ASS is en hoe divers ASS wel kan zijn. Ik denk dat het lezen van de ervaringen van an‐ dere bedrijven met een Passwerker hen heel snel zal weten te overtuigen. Ik voel wel dat de media hierin de laatste jaren verbeterd zijn. Ze brengen meer de kwaliteiten van de persoon met ASS in beeld en minder de ‘gebreken’. Passwerk komt alvast steeds positief in het nieuws. Zijn er bepaalde werkomgevingen waarin jij uitermate goed kan functioneren? In mijn huidige werkomgeving kan ik dat heel goed. Men is er heel ontvankelijk en men staat open voor mijn vragen. Hierdoor is hen benaderen niet zo moeilijk. In zo’n omgeving functioneer ik eigen‐ lijk het best. Er zijn mensen die mij duidelijkheid kunnen geven. Zijn er bepaalde werkomgevingen waarin jij je minder goed voelt? Teveel mensen om me heen of een ruimte waar het steeds lawaaierig is, zijn niets voor mij. Ik heb op een ander project eens in een openlandschapsbureau gewerkt en daar voelde ik me eigenlijk niet echt op mijn gemak. Iedereen kon mij zien, en ik iedereen. Dat voelde nogal benauwd aan. Aan de andere kant zou ik een kleine ruimte waar ik alleen zit ook maar niets vinden. Een landschapsbureau waar je met enkele mensen samen zit en halve muren tussen de eilanden, zoals waar ik nu zit, werkt eigenlijk heel goed voor mij. Ik heb mijn vaste plaats (de meeste anderen niet), al krijg ik wel meer en meer het gevoel dat de plaats voor mij minder belangrijk is, maar vertrouwde personen om mij heen meer. Soms gebeurt het dat er bepaalde collega’s luidruchtig zijn (je hebt er enkele die je van meters ver kan horen discussiëren). Dat leidt soms wel af, maar ik vind het niet ergerlijk, vooral om‐ dat het vaak van korte duur is. Wens je nog lang als softwaretester te blijven werken of zou je liever andere activiteiten uitvoe‐ ren? Ik zie me dit wel blijven doen. Ik leer nog altijd veel bij. Ik heb bij een opleiding over functionele ana‐ lyse, die onlangs bij Bestuurszaken door Chris werd gegeven, gemerkt dat ik veel interesse heb voor de andere fasen van het hele proces van ontwikkelen en testen van een applicatie. Ik zou het fijn vin‐ den op regelmatiger basis ook ‘use cases’ te mogen maken, voordat er dus een testbasis is en review te doen van functionele en technische analyses. Ze zelf opstellen zie ik niet meteen zitten, maar er‐ aan meewerken interesseert me wel. Ik zou mij nu alleszins geen job kunnen voorstellen buiten het testen om. Ik heb andere administratieve jobs en handenarbeid gedaan. Ik weet dat die voor mij niet kunnen tippen aan hetgeen ik nu doe.

P AGINA 47


“Dit is de eerste keer dat ik nog geen enkele dag met tegenzin naar het werk kwam” Interview met Sam Dit is het vierde interview met een van onze test engineers. Bart beet destijds de spits af en Dirk, Die‐ ter en nu Sam zijn gevolgd. Deze interviews geven een goed beeld van het profiel van onze test engi‐ neers en dat is handig voor bijvoorbeeld toekomstige klanten. Maar niet alleen voor mogelijke klan‐ ten werken de verhalen verhelderend. Ook andere geïnteresseerden, die minder vertrouwd zijn met de specifieke kenmerken verbonden aan een autismespectrumstoornis (ASS), bieden ze een realistisch en genuanceerd beeld. We hopen in de toekomst nog tal van interviews te kunnen publiceren, want we zijn ervan overtuigd dat dit kan bijdragen tot het verminderen van de stigmatisering die met ASS gepaard gaat. Dag Sam, hoe zag jouw loopbaan eruit vooraleer je bij Passwerk bent komen werken ? Ik heb, voor ik bij Passwerk kwam, verschillende jaren gewerkt. Ik heb voor de klas gestaan, ben verkoper geweest, monitor in een beschutte werkplaats, me‐ dewerker boekhouding. Dat ging telkens op dezelf‐ de manier: vol enthousias‐ me beginnen, me helemaal klemwerken door verande‐ ringen, sociale dingen, om dan ziek te worden en niet meer terug te durven. Het grote verschil is dat ik bij en door Passwerk men‐ sen heb waarmee ik over de problemen kan praten. Ik moet de problemen niet meer helemaal alleen te lijf gaan. Concreet betekent dat ik ontzettend veel steun heb aan mijn job coach en aan de begeleid‐ ster op het werk.


P AGINA 48

Waarom heb je op een gegeven moment besloten om bij Passwerk te solliciteren? Toen ik mijn diagnose kreeg, besefte ik dat een tewerkstelling zonder aanpassingen nooit zou lukken. Ik volgde dan een project rond job coaching, waarbij ik stages deed in de wondere wereld van de boekhouding, maar ik kwam terecht in een vzw die zich in het midden van een financiële crisis bevond – een ongelooflijk chaotische omgeving. De mensen daar waren op de hoogte van mijn autisme, maar er was geen kennis en geen (juiste) ondersteuning. Daar wilde ik geen deel meer van uitmaken, en net op dat moment kreeg ik de kans om bij Passwerk deel te nemen aan tests. Ik heb lang getwijfeld of ik in het Passwerkproject zou stappen, omdat ik het op een bepaalde manier toch een soort van hokjesmentaliteit vond hebben. Ik heb de mening ge‐ vraagd van mensen uit mijn omgeving en alles samengelegd. Na jaren van proberen was ik wel toe aan een bedrijf waar voor de verandering wél rekening werd gehouden met wat ik wel en niet kan. Gaat het werk nu beter dan bij jouw vorige werkgever? Het gaat stukken beter dan in het verleden. Dit is de eerste keer dat ik langer dan een jaar voor een‐ zelfde werkgever werk. Dit is de eerste keer dat ik nog geen enkele dag met tegenzin naar het werk kwam. De ondersteuning geeft me zoveel ademruimte. Ik kan en mag praten over wat me dwarszit. Als er problemen zijn worden die niet zomaar weggestopt. Problemen zijn zowat altijd een aanzet om dingen te bespreken. Wat liep er fout? Wat kan veranderd worden? Hoe ziet elke partij die aanpassin‐ gen? Intussen heb ik op die manier een aantal methodes ontwikkeld om met crisissituaties om te gaan. De hulpmiddelen die ik nu gebruik zou ik ook perfect kunnen gebruiken in een andere werksitu‐ atie, en ook dat is pure winst! Ervaar je nu minder stress dan bij je vorige werkgever? De verwachtingen liggen anders. Als ik wil meedoen aan sociale activiteiten (iets drinken na het werk, ‘s middags samen met collega’s eten in de kantine, deelnemen aan een quiz...) dan is dat nu mijn keu‐ ze, en niet langer een verplichting. En uiteraard zijn er stressmomenten, maar die worden dan aange‐ pakt samen met jobcoach en begeleidster. Ik probeer daar dingen uit te leren en er constructief mee om te gaan in plaats van te vluchten. Ik ben een heel tevreden Passwerk‐werknemer! Ik ken en kan mijn werk aan, weet wat er van me verwacht wordt, en krijg hulp om pijnpunten weg te werken. Heb je door Passwerk bepaalde zaken geleerd? Ik wist al dat ‘gewone mensen’ anders denken, maar het is pas sinds kort dat dat steeds duidelijker voor me wordt. Via Passwerk ben ik in contact gekomen met een auticoach, en daar zijn al verschrik‐ kelijk confronterende dingen gezegd. Confronterend maar o zo leerrijk. Ook op het werk wordt steeds duidelijker wat echt helpt, en wat maar lapmiddeltjes zijn. Door over problemen te praten zie ik hoe anderen denken, en zien anderen hoe ik denk. Ik denk dat mijn blik‐


P AGINA 49

veld daardoor iets ruimer is geworden. Met welke opdracht ben je momenteel bezig? Voor De Post test ik de applicatie die gebruikt wordt door de loketbedienden. Dat is een heel uitgebreid programma, gaande van de verkoop van postzegels over verzekeringen tot bankver‐ richtingen, postbuscontracten, verzendingen... Omdat er vaak aanpassingen gebeuren is het no‐ dig dat er veel regressietests worden uitgevoerd. Ik voer daar bijvoorbeeld de regressietests uit, maar ik schrijf ook testscripts voor aanpassingen aan de toepassing. Waar ben je voor je huidige opdracht erg goed in? Kleine dingen die in de applicatie veranderden merk ik erg snel op. Volgens collega’s schrijf ik, wanneer ik een fout ontdek, erg duidelijke issues. Omdat ik het werk ontzettend graag doe, kan ik ook erg lang geconcentreerd doorwerken. Word je anders benaderd door mensen zodra ze weten dat jij een ASS hebt? De meeste mensen benaderen me anders, ja. De verwachtingen liggen iets lager, en heel vaak schat men me fout in. Ik heb daar weinig problemen mee. De mensen die met me praten en me willen ken‐ nen, kennen me ook. Dat vind ik ruim voldoende. Heb je er iets aan dat ook je collega’s binnen Passwerk een ASS hebben? Ik heb een paar keer samengewerkt met een Passwerkcollega, en dat was niet altijd even makkelijk. Het is niet omdat twee mensen autisme hebben, dat ze als mens perfect bij elkaar passen. Nu, met een paar Passwerkcollega’s klikt het wel, en dan is het wel aangenaam om een keer te kunnen praten, onder meer over problemen. Het is op dat moment prettig om een zelfde soort van denkwijze te heb‐ ben. Sommige dingen die voor ‘normale mensen’ zo verschrikkelijk vreemd zijn, zijn voor ons zo ei‐ gen…


P AGINA 50

Welke tips heb jij voor anderen om hun communicatie met jou te optimaliseren en de samenwer‐ king met je optimaal te laten verlopen? Duidelijkheid werkt wel voor mij. Vage boodschappen als “Later komt er misschien wel iemand hel‐ pen” maken het alleen maar ingewikkeld. Wie komt me helpen? Wanneer? Wanneer en van wie hoor ik of het ‘misschien’ dan wel ‘zeker’ is? Verder is voorspelbaarheid mooi (laat me liever weten dat je langskomt dan me te overvallen), en heb ik bij veranderingen vaak even tijd nodig. Wat vinden je familie en vrienden ervan dat je nu bij Passwerk werkt? Door de zekerheid en de structuur van het werk ben ik rustiger... Dat is vast iets dat mensen in mijn omgeving opmerken. Ik vermoed dat Passwerk voor familie en vrienden een bedrijf is als elk ander bedrijf, maar dat komt dan omdat ook zij mijn autisme wel aanvaard hebben. Zou jij andere personen met een ASS aanraden bij Passwerk te komen werken? Meer zelfs: ik heb al met andere autisten over Passwerk gesproken. Maar ik wil daar ook niet te ver in gaan. Het is niet omdat iets voor mij werkt, dat het ook voor anderen zo zou zijn. Ik zou me ontzet‐ tend schuldig voelen als het voor iemand een fiasco zou worden nadat ik hem of haar overtuigd heb... De dingen die als het over Passwerk gaat altijd aan bod komen, zijn de job coaching, de mogelijkheid tot aanpassing, de herhaling in mijn werk.

P AGINA 51


“Interactie met collega’s vind ik ook heel fijn, dat is stimulerend en motiveert me om verder te werken.” Interview met Dieter Dieter, je werkt sinds eind 2008 bij Passwerk. Was het jouw ambitie bij Passwerk te komen wer‐ ken? Nee. Ik had andere plannen en dromen, maar dankzij Passwerk ben ik nu wel terechtgekomen in een werkomgeving die perfect bij mijn huidige vaardigheden aansluit. Had je voordien al werkervaring opgedaan bij een andere werkgever? Ja, als vrijwilliger bij een organisatie waar ik eenvoudig computerwerk deed. Nadien een jaar als help‐ deskmedewerker bij de Hogeschool Antwerpen Artesis: daar kon ik meer leren over netwerk‐ technologie en computerbeheer. Verdere tewerkstelling was niet mogelijk omdat er geen budget be‐ schikbaar was. Vind je het nu minder stresserend dan bij je vorige werkgever? Het vrijwilligerswerk was stresserend omdat het werk niet echt interessant voor mij was, uiteinde‐ lijk kon ik me er nog moeilijk voor motiveren. Ik wist toen ook niet goed voor welk soort werk ik geschikt was. Toen ik als stagiair helpdeskmede‐ werker werd aangenomen, was ik erg blij omdat ik thuis graag met mijn computer prutste. Ik kon als helpdeskmedewerker redelijk goed meedraaien en ook de contacten met collega’s deden deugd. Gelukkig moest ik mij niet bezighouden met con‐ flicten of politieke machtspelletjes waar de bazen last van hadden. Mijn huidige werk nu als test engineer bij Pas‐ swerk, dat me naar een redelijk groot IT‐bedrijf uitstuurde, is nog een trap aangenamer: ik mag met Linux werken, ik heb veel bijgeleerd, de col‐ lega’s zijn toffe mensen, de taken zijn stimuleren‐ der, uitdagend, een paar keer zelfs moeilijk en dan word ik soms een beetje bang en geraak ik ge‐ strest, maar ik kon het altijd oplossen en dat geeft heel veel voldoening. Nu, na zeven maanden, ben ik goed ingewerkt en voel ik me vrij gerustgesteld op mijn werk, momenten van onzekerheid komen niet veel meer voor.


P AGINA 52

Wat vind jij voor jezelf zo belangrijk aan het werken bij Passwerk? Ik heb al redelijk wat jaren hulp achter de rug (therapie, job coaching …). Dat er geregeld gepeild wordt naar hoe het met mij en mijn werksituatie gaat, heb ik graag. Voor mij is het in de loop der ja‐ ren vanzelfsprekend geworden even bij gebeurtenissen en gedachten die belangrijk voor mij zijn stil te staan en dat aan een begeleider mee te delen. Ik vind dat ik niet over alle aspecten van mezelf goed kan reflecteren en misschien zal ik dat nooit kunnen (ik ben ook meer geïnteresseerd in het kun‐ nen hanteren en begrijpen van computercommando’s dan in de werking van mijn eigen brein). Feedback van iemand anders krijgen is daarom altijd welkom. Ik denk dat het voor sommigen moeilij‐ ker is om coaching en hulp te vragen als ze nog jong zijn en in een werksituatie liever zelf hun eigen weg willen vinden. Als je je voldoende bewust wordt van je beperkingen, dan kan het efficiënter zijn om daarmee om te gaan door het met een jobcoach te bespreken. Het feit dat Passwerk naar geschikte werkplaatsen zoekt is een grote troef: ik heb vroeger genoeg zinloos moeten solliciteren, zonder enige kennis van IT‐bedrijven. Van sollicitatiestress ben ik dus ge‐ spaard gebleven, alleen was er een wachtperiode tot er een bedrijf voor mij gevonden was. Sinds enige tijd werk je als test engineer bij Verizon. Wat doe je daar voor job? Ik zit in een redelijk groot testteam van acht man (en nog een paar testers in Amerika). We testen de verschillende componenten van een programma dat dient voor het monitoren en verzamelen van de gegevens van de netwerkbeveiliging van grote bedrijven. Het is geschreven in Perl en Java, maakt gebruik van Oracle databases en draait nu vooral op Linux computers. Als onze testsystemen errors geven, dan maken we bug reports en/of bespreken het met de programmeurs. Ik werk meestal met een terminal interface (ssh‐connectie) naar de verschillende computers: logs bekijken en hulppro‐ grammaatjes gebruiken. Web interfaces (in een webbrowser venster) moeten ook gebruikt worden om te configureren en te activeren. Als we nieuwe functionaliteiten moeten testen, moeten we de teksten van de analisten lezen en naar bruikbare testen vertalen. In het begin wordt dan een paar dozijn bugs gevonden, die langzaam gefixed worden bij elke nieuwe versie die de programmeurs ons geven, maar nieuwe bugs blijven de kop opsteken. Hoe beter je met de programma’s vertrouwd bent, hoe beter je kan achter‐ halen hoe en waarom een bug optreedt en hoe beter je de programmeur kan uitleggen waar de fout zich waarschijnlijk bevindt. Het is een relatief groot programma en het is afhankelijk van het werk van verschillende teams. Uit‐ eindelijk, als alles met elkaar verbonden en ingewerkt is, draait het systeem hopelijk zoals het hoort en test je verder of er nog fouten optreden. Met wat geluk halen we dan de deadline en kan het pro‐ gramma geïnstalleerd worden bij de verschillende klanten. En dan begint het werk opnieuw: nieuwe bugs worden dan gefixed in service packs, nieuwe functionaliteiten die door de klanten of het ma‐ nagement gevraagd worden voorzien we dan voor een nieuw versie. Er is al jaren werk in geïnves‐ teerd en de software zal nog vele jaren verder evolueren. Wat vind je het leukst aan je baan? De dagen waarop ik goed kan doorwerken en de meeste knopen ontward zijn geven veel voldoening.


P AGINA 53

Af en toe zijn er problemen waar ik mij stevig in kan vastbijten en met wat wrikken en wroe‐ ten vind ik dan een oplossing, dat geeft een heel bevredigend gevoel. Te veel en te moeilij‐ ke problemen mag ook weer niet, want dan zou ik het niet aankunnen, maar tot nu toe gaat het vrij goed. Ik ben thuis veel met Linux bezig, dat ik op het werk Linux commando’s mag gebruiken en veel kan bijleren van mijn collega’s, daar ben ik heel blij om. Ook gere‐ geld langsgaan bij de collega’s om iets te mel‐ den of op te lossen vind ik heel aangenaam: zij helpen mij en ik help hen, ik voel me dan erg nuttig. Wat vind je minder prettige kanten aan de job? De momenten van vermoeidheid: als ik ’s mor‐ gens nog niet volledig onder stoom sta of als mijn energiepeil te veel gezakt is: dan kan ik me nog moeilijk concentreren en motiveren en moet ik een versnelling lager schakelen. Soms merk ik ook dat ik van een collega als die mij uitleg geeft niet te veel informatie in één keer mag horen. Want dan dringt het niet helemaal tot me door en moet ik het opnieuw vragen. Nogmaals, dat hangt van mijn energiepeil af en ik kan niet snel genoeg tijdig inschatten of ik nog voldoende reserves heb. Hoe verloopt de samenwerking met jouw collega’s binnen Verizon? Redelijk goed tot erg goed. Bij enkele mensen voel ik me minder op mijn gemak. Als ik veel met ie‐ mand moet samenwerken en ik ken de persoon beter, dan voelt dat voor mij aan als een band. Die band heb ik vaak met de programmeurs omdat ik erg regelmatig met hen over de gevonden bugs communiceer. Ik heb ook de indruk dat ze me appreciëren en dat geeft een goed gevoel. Ik denk dat de meesten goede mensen zijn met wie je goed kan praten. Omdat het werk verdeeld is heb ik soms geen idee wat voor werk mijn collega‐testers doen, ik ben ook alleen maar vertrouwd met een paar onderdelen van de software. Hoe reageerden de collega’s op je komst? Euh, geen idee. Er waren al twee Passwerkers bij Verizon. Zij hebben mij dan ook voor een deel uitleg gegeven. Ik heb ook een paar keer apart gezeten met de teamleider. Die mij een overzicht gaf van de software.


P AGINA 54

Vind je het fijn om samen te werken met anderen of zou je liever alleen werken? Beide. Als mijn taak duidelijk is vind ik het leuk om het uit te werken in mijn eigen tempo. Interactie met collega’s vind ik ook heel fijn, dat is stimulerend en motiveert me om verder te werken. Als men‐ sen op me rekenen schiet mijn plichtsgevoel in gang. Heb jij bepaalde tips voor je collega’s voor hun samenwerking met je? Soms ben ik vermoeid van de inspanning voor het werk en ben ik niet in staat nog alert op grapjes van anderen te reageren. Het werk gaat voor mij voor, ik kan niet evenveel aandacht besteden aan ge‐ sprekken. Soms vind ik het wel jammer dat ik te weinig tijd neem om met collega’s over persoonlijke dingen te praten. Ik denk dat ik soms wat raar overkom of traag en soms weet ik niet goed hoe ik op iets moet reageren. Maar ik denk wel dat ik voor mijn collega’s een aangenaam werknemer ben. Wordt van jou verwacht dat je zelf je werk plant? De nieuwe taken krijg ik van de teamleider. Nu weet ik wel ongeveer wat mijn routinetaken zijn (de belangrijkste tests na installatie van nieuwe software, regelmatig controleren of bepaalde processen nog draaien …). In het begin heb ik dikwijls gevraagd hoe ik iets moest doen, maar iemand lastigvallen met vragen maakte me soms wat onwennig. Omdat ik een slecht geheugen heb tik ik bijna alles wat ik doe in een tekstbestand. Als ik de dag erna verder wil, kijk ik wat ik het laatst heb ingetikt. Of als ik iets niet meer weet, zoek ik het in mijn tekst‐ bestand (dat bestand, in .txt formaat, is al 1,4 megabyte groot, bijna al mijn kennis van het werk zit daar in). Ik tik ook veel in de agenda van Outlook (mijn tweede computer is een Windows XP compu‐ ter) om niet te vergeten wat ik moet doen. Slechts zelden was een taak zo groot dat ik moeite had om alle werk te overzien (nogmaals: mijn tekstbestand is handig om taken in verschillende stappen in te delen). Waarin voel je, merk je dat je in jouw werksituatie voordeel haalt uit het feit dat je ASS hebt? Moeilijke vraag voor mij. Ik weet dat ik redelijk goed ben in bepaalde domeinen (ik ben dan weer niet goed in het benoemen van die domeinen). Ik heb voor mijzelf uitgemaakt dat ik de rest van mijn leven mijn computervaardigheden wil uitbreiden (en het liefst volgens mijn eigen interesses: robotica of 3D‐ graphics bijvoorbeeld). Computerprogramma’s kunnen ontzettend handige werktuigen zijn. Ik ben geen echt techneut, maar ik ben toch blij dat ik al redelijk wat kennis heb opgebouwd. Ik gebruik al jaren Linux, voor mij is de ontwikkeling van open source software door zoveel mensen en bedrijven over heel de wereld het mooiste project dat er bestaat. Regelmatig meld ik bugs aan de makers van die software, ik had dus al door mijn hobby heel wat ervaring in software testing. Ik kan in wat mij interesseert soms heel veel energie steken en mooie resultaten halen. Foutjes in software proberen op te lossen en te rapporte‐


P AGINA 55

ren is voor mij heel gewoon. Software testen als werk is op dit moment in mijn leven ideaal. Wat zijn je beste kwaliteiten als softwaretester? Ik ben doordrongen van het belang van de goede werking van een computerprogramma. Eén fout bit‐ je kan een programma compleet om zeep helpen. Eerst moeten natuurlijk de belangrijke bugs worden opgespoord en dan de kleinere detailfouten. Ik denk dat ik dit de voorbije maanden vrij goed heb ge‐ daan. Vind je dat mensen met een ASS effectief betere softwaretesters zijn? Computers zijn overzichtelijk complex. Software luistert heel nauw naar bepaalde voorschriften. Heb je daar feeling voor, dan kan je nuttig werk verrichten. Ik denk dat niet alle mensen met ASS computer minded zijn, maar velen zullen wel, denk ik, goed overweg kunnen met de onwrikbare rechtlijnigheid van een computer. Bij het testen moet je goed kunnen letten op fouten en foutjes. Inzoomen op de‐ tails is voor dit werk erg handig (je moet er natuurlijk niet compleet scheel op zitten kijken). In welke werkomgeving functioneer jij het best? Zijn er bepaalde aandachtspunten? Als ik aan een computer kan zitten voel ik me in mijn element. Ik heb graag collega’s om me heen, al‐ leen in een kantoorkamer zitten is niet aangenaam. Soms, als ik vermoeid ben, verlang ik wel eens naar een luie stoel, maar dan moet ik even op mijn tanden bijten en mijn luiheid overwinnen. Ik werk het best als ik de opdracht interessant vind. Dat is natuurlijk niet altijd mogelijk, niet alle banen zullen voor mij even boeiend zijn. Zolang ik mij betrokken voel en het werk mij structuur geeft, denk ik wel goed te functioneren. Ik werk ook vier vijfde, woensdag is meestal de dag die als rustpunt dient en om aan mijn hobby te besteden. Door enkele tegenslagen in mijn leven is voltijds werken niet aangera‐ den. Ik droom er wel van altijd efficiënt en zonder tijdverlies bezig te kunnen zijn, zonder dat me dat te veel wordt. Heb je een bepaalde opleiding gevolgd? En heb je er in je huidige opdracht voordeel van dat je die opleiding destijds hebt gevolgd? Ik heb vier jaar industrieel ingenieur richting elektromechanica gestudeerd, maar mijn eindwerk was te moeilijk en mijn reserves waren opgebruikt. Ik ben nu meer geïnteresseerd in software dan in ma‐ chines. Bij Verizon kan ik samenwerken met informatici en ingenieurs. Dat is prettig, ik beschouw hen als mijn medestudenten van vroeger.


P AGINA 56

Zijn er in je persoonlijk leven zaken veranderd sinds je bij Passwerk bent ? Ik kan het me nu niet meer veroorloven tijd te verspillen door te suffen en lang in mijn bed te blijven liggen. Het werk geeft me structuur en energie, ik voel me nu nuttiger. Ik heb wel een beetje heim‐ wee naar veel vrije tijd, een volle agenda is soms wel stresserend. De voldoening die ik nu heb kon ik vroeger niet zelf bereiken, ik kon alleen thuis de zelfdiscipline niet opbrengen om actief bezig te zijn. Heb je door het werken bij Passwerk het gevoel dat je meer contacten hebt dan vroeger ? Ik heb jarenlang heel eenzaam geleefd. Ik heb het voorbije jaar een paar goede beslissingen genomen: de arbeidsgeneesheer had me aangeraden een sport te doen die ik graag doe. Zwemmen had ik de voorbije jaren af en toe gedaan, maar ik vond het niet echt leuk. Ik herinnerde me dat ik in het mid‐ delbaar volleybal wél leuk vond en heb mij ingeschreven in een volleybalclub. Ik was bang voor het contact met mijn medespelers, maar het bleken toffe, jonge mensen te zijn. Het spelelement en het samenspelen met anderen doen mij echt goed. Ik ben de slechtste speler van de ploeg, maar lang‐ zaam aan word ik een beetje beter. Sinds een paar maanden ben ik nu ook aangesloten bij een vereni‐ ging voor alleenstaanden die in het weekend allerlei activiteiten organiseert: het is heel prettig op een rustige manier met mannen en vrouwen te kunnen praten.

P AGINA 57


“Wat typerend is voor aspergers, is dat we beter presteren in een impulsarme omgeving.“ Interview met Dirk Dirk, wat is voor jou nu het verschil tussen werken bij Passwerk en het werken bij je vorige werkgever? Het grootste verschil is dat men zich nu concentreert op mijn analytische vaardigheden. Vroeger moest ik voortdurend ook de klassieke soft skills uit de kast halen: communica‐ tief zijn, en vlot in de omgang. Ik herinner me mijn allereerste sollici‐ tatiegesprek. De interviewer vroeg me in het Engels wat volgens mij het grootste struikelblok in mijn carrière zou worden. ‘Communication,’ ant‐ woordde ik prompt. ‘We got a hell of a candidate here,’ antwoordde de interviewer. Hij besefte alleen niet onmiddellijk dat ik toen al aanvoel‐ de dat het voor mij in de sociale om‐ gang niet vlotte en daarom dat ant‐ woord gaf. Bij de scouts was ik nooit de groepsleider, maar de stille die van al die bosspelletjes geen snars begreep. Ik weet nog dat ik mij toen in het bos verstopte, tot ik dacht dat het bosspel ongeveer uitgespeeld Dirk Van Belle, Test Engineer

moest zijn. Ik begreep nooit goed wat de spelregels waren en vond al dat geduw en getrek iets om uit de weg te gaan. Waarom heb je bij Passwerk gesolliciteerd? Wat trok je bij Passwerk aan? ‘De werkomgeving zal aangepast worden aan jouw manier van werken en niet omgekeerd’. Het was het ‘ei van Columbus’ toen ik dit over Passwerk las. Vroeger zag men niet altijd in dat er ‘gekniptere’ karakters aanwezig waren om bijvoorbeeld de back‐up van de klantendienst te verzorgen. Een soft skill zoals vlot zijn in de omgang, is voor de meeste mensen echter vanzelfsprekend, terwijl het net


P AGINA 58

mijn grootste struikelblok is. Gaat het werk nu beter dan bij je vorige werkgever? Er zijn soms nog scharniermomenten waarop ik de pedalen verlies, vooral wanneer ik meer uitleg no‐ dig heb om een bepaalde applicatie goed te kunnen testen. Het juiste moment vinden om inlichtingen te vragen aan collega’s die druk bezet zijn, is voor een asperger niet evident. Zodra ik, mits de nodige inlichtingen, weer op de rails zit, verloopt het werk opnieuw vlot. Ik kan me dan toespitsen op de ana‐ lyse van teksten of bestaande testcases zonder dat ik onderbroken word door telefoon of onverwach‐ te opdrachten. Wat typerend is voor aspergers, is dat we beter presteren in een impulsarme omge‐ ving. Dat ik de telefoon niet hoef te beantwoorden, is voor mij dan ook een wereld van verschil. Beleef je nu minder stress dan bij je vorige werkgever? Buiten de inwerkperiode voor elke opdracht, ben ik nu minder onderhevig aan stress. Ik weet beter wat er van me verwacht wordt en hoef niet te multitasken. Multitasking is voor iemand met het syn‐ droom van Asperger een afknapper, omdat wij niet beschikken over een automatische filter dat alle binnenkomende impulsen en geluiden onmiddellijk in juiste banen leidt, binnenlaat of blokkeert. Wij moeten dat actief filteren, wat extra energie vraagt. Binnen multitasking prioriteiten leggen is dus een hele opgave. We concentreren ons bijgevolg graag op één iets. Ook het feit dat de directe collega’s a priori van mijn specifieke handicap op de hoogte zijn, maakt dat de druk iets lager komt te liggen. Ben je blij dat je gekozen hebt om bij Passwerk in dienst te treden? Ja, het is een bewuste keuze. Ik had voor de rest van mijn beroepsleven kunnen doen alsof ik geen last had van deze sociale handicap. Dat was me bijna twintig jaar lang min of meer gelukt en al bij al be‐ schik ik over voldoende sociale vaardigheden om mee te kunnen, maar het kost me extra energie. Om anticiperend aan een burn‐out te ontsnappen, is Passwerk dan ook een welgekomen oplossing. Pas‐ swerk vertrekt immers vanuit mijn psychotechnische troeven. Zo vergt het analyseren van een tekst voor mij niet bijzonder veel inspanning. Ik doe het namelijk graag. Passwerk is dan ook een win‐ winformule. Ik win erbij doordat een beroep wordt gedaan op mijn natuurlijke troeven en de werkge‐ ver of opdrachtgever weet dat onze analytische vaardigheden en onze zin voor detail bij het testen van nieuwe softwareapplicaties belangrijke troeven zijn. Wat heb je bijgeleerd bij Passwerk, zowel qua vaardigheden als over je persoonlijkheid? Als je zowel de analytische troeven als de sociale handicap bij jezelf erkent, dan zal je bij Passwerk een manier van werken ervaren die vroeger niet mogelijk was. Sommige Passwerkers hebben misschien drempelvrees voor overdreven betutteling, maar collega’s ervaren snel hoeveel of hoe weinig extra feedback je nodig hebt. Je zou deze ervaring kunnen extrapoleren naar alle sollicitanten en hun rekru‐


P AGINA 59

teerders: de juiste persoonlijkheid op de juiste plaats laat beide partijen scoren. Een jobadvertentie zou dus nog meer gecustomized mogen worden. Een sollicitant hoeft niet altijd over alle mogelijke soft skills te beschikken. Benadruk de kernvaardigheden en de belangrijkste soft skills die de job verei‐ sen, zoniet gaan alle jobadvertenties op elkaar lijken. Met welke opdracht ben je bezig bij de huidige klant? Welk resultaat wordt er van jou verwacht? Voor de huidige klant moet een nieuwe meet‐, berekenings‐ en facturatie‐applicatie worden ontwor‐ pen. Samen met de collega’s schrijven we testcases voor een applicatie die ontwikkeld wordt door externe softwaredevelopers. Daarvoor moeten de vereisten van de klant goed worden geanalyseerd. Elke eis van de klant dient immers in de applicatie aanwezig te zijn en moet dan worden uitgetest. De analyse van de FDS, de Functional Design Specifications, is een van mijn favoriete opdrachten. Wan‐ neer de testcases klaar zijn, moet de eerste applicatieversie worden getest. We helpen de testcases dus ook mee uitvoeren. Hierbij is het belangrijk advies in te winnen bij de collega’s die vertrouwd zijn met de vorige versie van de applicatie. Een realistische testomgeving simuleren is niet vanzelfspre‐ kend, omdat er talloze inputdata moeten worden aangemaakt, zoals fictieve klanten en fictieve meet‐ data. Gelukkig staan de ontwikkelaars paraat om je doorheen de nieuwe applicatie wegwijs te maken. Vind jij dat je door neurotypicals anders wordt benaderd als zij weten dat jij een autismespectrum‐ stoornis hebt? Ja, ze nemen eerst een afwachtende houding aan, wat heel begrijpelijk is. Neurotypicals moeten eerst kunnen aftasten in hoeverre ze zich anders kunnen opstellen om beter met ons te communiceren. Aspergers zitten tijdens gesprekken niet altijd op de juiste golflengte, omdat een mondeling gesprek per definitie een stortvloed aan prikkels in zich houdt en we daardoor al eens de essentie van de boodschap missen. Zijn ze niet op de hoogte van mijn ASS, dan wordt het moeilijker omdat ze dan met een bepaalde uitleg te snel kunnen zijn. Je wordt dus wel anders bekeken, maar als je een beetje moeite doet, merken ze al snel dat het meevalt. Welke ervaringen, kennis of vaardigheden die je hebt verworven tijdens je professionele verleden komen als test engineer goed van pas? Ik heb bijna twintig jaar als administratieve kracht in de privésector gewerkt, meestal op het ver‐ koopsdepartement, maar wist al van in het begin dat ik geen vlot mondeling communicator was. Dit heb ik zo goed mogelijk proberen te camoufleren, maar mensen voelen toch aan dat er iets niet in de haak zit. Alleen kunnen ze er hun vinger niet precies op leggen. Daarom is het goed dat ze weten waar mijn handicap zich situeert. De belangrijke troeven van mijn professionele ervaring zijn het ver‐ trouwd zijn met de klassieke ondernemingsstructuur die zowat overal dezelfde is: verkoop, marke‐ ting, boekhouding. Ik weet hierdoor ook waarover deze afdelingen gewoonlijk met elkaar communi‐ ceren, wat de relevantie van een te testen applicatie kan verhogen. Ook heb ik geleerd tijdig inlichtin‐ gen in te winnen. Iedereen doet dat de hele dag door, maar voor mij vergt het een extra inspanning.


P AGINA 60

Heb je er iets aan dat ook collega’s een ASS hebben? Het is verbazingwekkend hoe verschillend ASS zich kan manifesteren. Zo heb ik het moeilijk met ge‐ sprekken of mondelinge kennisoverdracht. Anderen hebben het moeilijker met het afwijken van een bepaald tijdschema, daar waar voor mij een vergadering mag uitlopen. Wat we wel gemeen hebben, is de spontane neiging alles bij naam te noemen. Ik heb wel geleerd me diplomatisch op te stellen, maar af en toe verwoord ik een boodschap toch iets te recht voor de raap. Ook delen we de neiging zo in een bepaalde activiteit op te gaan, dat we de omgeving ‘vergeten’. Soms vergeten we dan tijdig te pauzeren of te eten, waardoor we hoofdpijn krijgen. Ook merk je dat collega’s met een ASS meestal avondmensen zijn, omdat alles stiller wordt ’s avonds, dus impulsarmer. Welke tips heb jij voor neurotypicals om hun communicatie met jou te optimaliseren en de samen‐ werking met jou optimaal te laten verlopen? Noem een kat een kat. We zijn gevoelig voor inconsistenties. Het liefst wou ik dat iedereen tegen mij zou spreken als een volleerd nieuwslezer: traag, luid en goed articulerend, maar ik besef dat dit niet realistisch is. E‐mails zijn ook welkom, omdat ik de boodschap dan onmogelijk kan missen. Een geschreven bood‐ schap wordt immers minder snel door andere prikkels verstoord. Schriftelijke communicatie is voor mij dus makkelijker dan mondelinge communicatie, meer nog, schriftelijk ben ik een uitstekend com‐ municator. Wat vindt je omgeving (familie, vrienden) ervan dat je nu bij Passwerk werkt? Mijn vrienden denken dat ik er meer voldoening uit zal halen. Voor mijn vrouw is het een opluchting, omdat ik vroeger al eens met bepaalde collega’s botste en mijn echtgenote de stress voelde die ik mee naar huis nam. Collega’s gingen er soms van uit dat ik van slechte wil was. Om een voorbeeld te geven uit de niet‐professionele sfeer: toen ik zeventien was, ging ik eens op café. Voor mij toen een relatief nieuwe wereld. Het was dus niet in een werkomgeving, maar met collega’s ga je ook al eens iets drinken, dus het had ook daar kunnen gebeuren. Toen ik aan de toog op een barkruk zat, liet een van de kennissen me onverwacht zijn halflege pint zien en vroeg: ‘Pintje ?’ Ik vond het een beetje vreemd dat de man mij zijn halflege pint aanbood, maar heb toch uit beleefdheid het glas uit zijn hand genomen en leeggedronken. Een kanjer van een misverstand natuurlijk, een misverstand dat niet in dank werd afgenomen. Door de jaren heen heb ik beter tussen de regels leren lezen. Zou jij andere personen met ASS aanraden om bij Passwerk te komen werken? Ik weet dat sommigen reserves hebben om zich als asperger te outen. Dat is gedeeltelijk terecht, omdat er over asperger misverstanden bestaan en men daardoor schrik heeft voor stigmatisering of verlies van sociaal statuut. Wij gedragen ons doorgaans niet als Rainman, Birdy of Ben X, maar soms


P AGINA 61

kan het wel eens die richting uitgaan. Als ervaringsdeskundige meen ik echter dat het personage van de butler, gespeeld door Anthony Hopkins in The Remains Of The Day een realistischer beeld geeft van het syndroom van Asperger, ook al gaat deze film helemaal niet over het syndroom. De auteur van het gelijknamige boek zegt wel dat de inertie van de butler jegens het personage van Emma Thompson hoofdzakelijk is ingegeven door overdreven plichtsbewustzijn, maar volgens mij voelt de butler de non‐verbale signalen van zijn collega ook onvoldoende of te laat aan en kan hij zich niet voorstellen hoe hij deze potentiële relatie een plaats kan geven binnen een ander kader dan dat van zijn huidige leven als butler. Immers, de auteur heeft zich mogelijk gebaseerd op me‐ moires van een authentiek persoon, die zich vóór de Tweede Wereldoorlog niet bewust kon zijn van ASS. Om te besluiten zou ik durven aanraden je ego opzij te zetten en te erkennen dat ASS je directe communicatiepotentieel effectief belemmert. Passwerk past hier een mouw aan, dus is het essenti‐ eel deze sociale handicap niet te loochenen. Een vergelijking kan dit duidelijker maken: als je de ko‐ pieermachine niet ziet staan, dan is dat vreemd, tenzij je zegt dat je blind bent. Als te veel prikkels je kunnen overrompelen of verwarren en je daardoor soms mist wat er van je verwacht wordt, dan is dat vreemd, tenzij je aangeeft dat je gehinderd wordt door asperger.

TEST ENGINEERS PASSWERK

Recommend Documents