terre NR.1 MEI 2015
Somoe droomt van een eigen lasbedrijfje
Garnalen met een nasmaak Jaaroverzicht 2014 Somoe Rashidi (15) uit Mtwara, Tanzania
2
terre magazine mei 2015
3
INHOUD - TERRE MAGAZINE NR. 1 2015
De keuze van...
Gastredacteur Maarten Corbijn
Verder 6/ Help - hulp Somoe droomt van een eigen lasbedrijfje. 11/ Tips van de redactie Stap met de VR app in de wereld van een huisslaafje.
P8 “Ik heb zelf ooit op een klein bootje op de oceaan gebivakkeerd en kan me hierdoor enigszins voorstellen hoe angstig de overtocht voor bootvluchtelingen moet zijn, afschuwelijk.”
In het hart van dit magazine: Dankzij uw steun, jaaroverzicht 2014
Volg ons en praat mee op social media! twitter.com/terredeshommes facebook.com/terredeshommes.nl www.youtube.com/TerredesHommesNL
te gast ‘Foto’s die je liever niet maakt ’ Fotograaf Corbino – pseudoniem van Maarten Corbijn – maakte voor Terre des Hommes dertien portretten die een gezicht geven aan kindersekstoerisme.
P14
‘W
anneer je midden in een Filipijnse sloppenwijk staat, raak je pas écht doordrongen van het probleem. Deze reis liet me niet onberoerd. Het maken van de portretreeks was een vreemde ervaring. Je maakt foto’s die je liever niet maakt. Ik klampte me de hele tijd vast aan één gedachte: ik werk actief mee aan de bestrijding van kindersekstoerisme. De kinderen op de foto’s zijn de neefjes, nichtjes en kennissen van Terre des Hommes medewerkers, maar de verhalen zijn waargebeurd. Soms sprak ik hulpverleners en slachtoffers voordat ik ging fotograferen, dan kwam het opeens heel dichtbij. Zelf heb ik naast mijn oudste dochters (22 en 25) nog drie jongens van 9, 8 en 5 jaar oud. Stel
je voor dat zij in een situatie uit ‘13 in een dozijn’ terecht zouden komen. Verschrikkelijk. Om seksuele uitbuiting van kinderen helder en inzichtelijk te illustreren hebben we beelden gemaakt die juist op het eerste gezicht ‘normale’ situaties lijken: een jongetje met een ijsje, een meisje in een hangmat. De foto’s lijken wel uit een reisfolder. Maar zodra je beter gaat kijken, dringt de boodschap door. “Waarom geeft die man dat ventje een ijsje?” Het laat zien hoe het misbruik begint. Ik hoop dat de tentoonstelling bezoekers wakker schudt.’
Kijk voor de locaties van ‘13 in een dozijn’ op www.terredeshommes.nl/13
“Als wetteloosheid en commercie hand in hand gaan, zijn kinderen eigenlijk altijd de dupe. Kinderarbeid in de Thaise garnalenindustrie is helaas wéér zo’n helder voorbeeld”
COLOFON
Hoofdredactie: Marlieske Sjouke Tekst: Yvette Brook, Monique Janssens, Paul Wolters Foto’s: Sven Torfinn, Corbino, Daimon Xanthopoulos, Claudia Belaunde, François Struzik, Quintin van der Blonk Basisconcept: Maters & Hermsen Vormgeving en productie: Newton 21 Drukwerk: Simo Support Oplage: 70.000 Deze editie van Terre Magazine is mede mogelijk gemaakt dankzij steun van Maters & Hermsen.
P19 “Mijn hart gaat uit naar Nepal sinds een werkbezoek voor Artsen zonder Grenzen enkele jaren geleden. Dus ik ben dolblij dat ook Terre des Hommes daar haar taak weet”
Stichting Terre des Hommes Nederland Zoutmanstraat 42-44 2518 GS Den Haag 070 - 3105000 www.terredeshommes.nl Dankzij uw steun kunnen we strijden tegen kinderuitbuiting. IBAN NL10 INGB 0000 252525 Hartelijk dank voor uw bijdrage!
4
terre magazine mei 2015
5
Goed nieuws Kort nieuws over successen, afgeronde projecten en hoopvolle signalen.
Samenwerking met Dille & Kamille
Overheidssubsidie
I
D
2700 huisslaafjes weer naar school
Z
o’n 120.000 huisslaafjes in Peru werken gedwongen in de huishouding van andere gezinnen. Om dit probleem aan te pakken voerde Terre des Hommes de afgelopen jaren diverse bewustwordingscampagnes. De meest recente campagne van oktober 2014 had de beeldende titel ‘Bezems in opstand’ en bereikte via tv, radio, in kranten en op social media meer dan 500.000
mensen. Met resultaat: de regio Cajamarca neemt binnenkort een wet aan om uitputtende kinderarbeid uit te bannen. Dankzij de campagne leerden 3.000 kinderen over hun rechten en zit 90 procent van hen (weer) in de schoolbanken. De moeders werden ondersteund bij het vergroten van het inkomen en hun bewustzijn over kinderuitbuiting.
Meer goed nieuws? Schrijf u in voor onze maandelijkse email nieuwsbrief via www.terredeshommes.nl/aanmelden-nieuwsbrief
e Girl’s Advocacy Alliance - van Terre des Hommes, Plan en DCI/ECPAT – werd onlangs gekozen tot één van de 25 strategische partners van het Ministerie van Buitenlandse Zaken voor 20162020. De alliantie krijgt subsidie voor de bestrijding van geweld tegen meisjes en voor het vergroten van hun economische participatie in ontwikkelingslanden. Dit partnership is een erkenning van de deskundigheid en jarenlange ervaring van Terre des Hommes op het gebied van kinderbescherming. Geweld tegen meisjes is de meest hardnekkige en indringende schending van mensenrechten. Cijfers zijn tekenend: 1 op de 3 meisjes wereldwijd krijgt met een vorm van geweld te maken.
Politie Tanzania neemt training over
n de ruim 40 tweedehandswinkels van Terre des Hommes zijn nu ook artikelen van Dille & Kamille te koop - bekend van de huis-, tuin- en keukenspullen. Het bedrijf doneert artikelen, die om uiteenlopende redenen niet meer in de eigen winkels worden verkocht, aan Terre des Hommes. Dille & Kamille steunt hiermee niet alleen de missie van Terre des Hommes om wereldwijd kinderuitbuiting te stoppen, maar geeft ook inhoud aan het eigen duurzaamheidsconcept door artikelen een tweede leven te geven.
O
m kindermisbruik aan te pakken geeft Terre des Hommes samen met Nederlandse experts trainingen over ‘kindvriendelijke verhoortechnieken’ aan de politie in Tanzania. Met succes, want de training is onlangs opgenomen in het nationale trainingsprogramma van de politie van het Oost-Afrikaanse land. De medewerkers die eerder de training volgden, geven deze nu zelf. Deelnemers laten weten veel aan de training te hebben. “I know now that kids will be afraid when I am wearing my uniform during the interview, so I’m not wearing it anymore”, vertelde Prisca Kombi, Gender and Children desk officer in Dar es Salaam.
“Onze winkel vervult ook een maatschappelijke rol binnen de Bredase samenleving.”
Feest in Breda
D
e een na grootste Terre des Hommes-winkel bestaat 25 jaar. Voorzitter Huub Jansen legt uit wat de sleutel is tot dit succes: “Wij krijgen veel spullen van goede kwaliteit van de vrijgevige Bredase inwoners. Daarnaast hebben wij geluk met onze enthousiaste vrijwilligers. Zij zijn het gezicht van onze winkel. Onze winkel vervult ook een maatschappelijke rol binnen de Bredase samenleving.” Het 25-jarige
jubileum werd uitgebreid gevierd met twee activiteiten. Bekende lokale kunstenaars stelden in april voor een kunstveiling hun werk ter beschikking. In mei showden de winkelvrijwilligers en hun (klein)kinderen op de catwalk de nieuwste kledingaanwinsten van de winkel. Beide middagen waren drukbezocht, de totale opbrengst was 2300 euro.
6
terre magazine mei 2015
7
help
hulp
‘Mijn droom is mijn eigen lasbedrijfje beginnen’
‘Somoe ziet mij als een vriendin aan wie ze alles kwijt kan’
Somoe Rashidi (15) uit Mtwara, Tanzania
Hilda Lukule, (27) maatschappelijk werker in Mtwara, Tanzania
‘A
ls ik ‘s ochtends op sta, ruim ik eerst mijn beddengoed op. Ik slaap in de woonkamer van het twee-kamer hutje van mijn ouders. Daarna ga ik water halen bij de buren, om me bij de wasplaats buiten op te frissen. Ik moet om tien over zes de deur uit, het is vijftig minuten lopen naar mijn stage-adres, een werkplaats in Mtwara. Om zeven uur begin ik, de hele dag ben ik voornamelijk ramen en deuren aan het maken. Ik houd van het laswerk, het is uitdagend. En de werkplaats is een fijne plek om te werken. We zijn met dertig lassers, waarvan drie vrouwen en tien stagiaires. Ik voel me gewaardeerd en veilig. Om half vier ‘s middags stop ik, dan ga ik naar school. Ik doe een avondopleiding om mijn middelbare school diploma te halen. Dankzij mijn stagevergoeding van ongeveer € 2,40 per dag kan ik dat nu betalen. Mijn stage eindigt in december. Daarna kan ik als volleerd lasser aan de slag en circa € 240 per maand verdienen. Mijn droom is om ooit mijn eigen lasbedrijfje te beginnen. Met het geld dat ik dan verdien, wil ik mijn familie helpen.’
MAANDAG
DONDERDAG
“Ongeveer een jaar geleden kwam ik in contact met Somoe Rashidi. Ze had geen opleiding of werk. Om te overleven, liep ze een groot risico om in de prostitutie te belanden. Samen met haar maakte ik een ‘plan van aanpak’. Praktisch, met een beroepsopleiding als lasser, waaraan ze met steun van Terre des Hommes onmiddellijk is begonnen. Verder hielp ik haar bij het vinden van haar huidige stageplek en kon ze weerbaarheidstrainingen volgen.”
“Somoe vraagt of ze langs kan komen. Ik maak tijd voor haar. Wat blijkt: ze heeft een huwelijksaanzoek gehad van een man van midden veertig. Volgens de Tanzaniaanse wet mag ze op 15-jarige leeftijd al trouwen, en ook haar ouders zijn akkoord. Maar ze wil er graag met mij over praten. Ik help haar door haar het huwelijk voor te spiegelen en vergelijk dat met haar toekomstdroom. De beslissing is uiteraard aan haar, maar ik vertel haar dat ze altijd bij me terecht kan om er verder over te praten.”
DINSDAG
Somoe Rashidi (15) uit Mtwara, Tanzania
“Ik neem regelmatig een kijkje op haar stageplek om te checken hoe het met Somoe gaat. Zoals vandaag. Ik praat met haar, maar ook met haar baas en haar collega’s. In Tanzania zijn vrouwen ondergeschikt en ze werkt ook nog eens in een echt mannenberoep. Maar met hart en ziel zet de baas zich in voor een veilige werkplek voor Somoe en de andere meisjes en vrouwen. Ik zie dat Somoe gelukkig is met wat ze doet. Ze levert goed werk af, wordt goed behandeld en anders dan een jaar geleden, heeft ze nu een rooskleurige toekomst voor zich. Ze werkt daar hard aan.”
VRIJDAG
“In haar lunchpauze staat Somoe weer op de stoep van ons centrum. Ze wil graag laten weten dat ze heeft besloten het huwelijksaanzoek af te wijzen. Dat is waar ik in mijn werk gelukkig van word: dat de meisjes mij als een vriendin zien aan wie ze alles kwijt kunnen. En dat ik ze op weg kan helpen naar een zelfstandige toekomst.”
8
terre magazine mei 2015
9
B
‘Faro’: een veilig baken na de vlucht over zee Overvolle, stuurloos ronddobberende boten in de Middenlandse Zee, in de steek gelaten door de mensensmokkelaars. Bijna wekelijks zijn ze in het nieuws. Ternauwernood gered, of juist niet. Het Faro-project van Terre des Hommes biedt al sinds 2011 opvang aan gevluchte kinderen en hun ouders die de overtocht overleefd hebben.
ijna tweeduizend mensen zijn de afgelopen maanden verdronken in de Middellandse Zee bij hun poging om Italië te bereiken. Daarbij kwamen ook honderden kinderen om. Het is niet de eerste keer dat dit gebeurt. Voor Terre des Hommes is het bootvluchtelingendrama rond de Italiaanse kusten niets nieuw. In 2011 startte het Faro-project. Faro betekent vuurtoren in het Italiaans, een veilig baken aan zee. Het is de symbolische naam voor de opvang en begeleiding die Terre des Hommes biedt aan kinderen en ouders die de overtocht overleefd hebben. Ook voert Terre des Hommes campagne om druk uit te oefenen op de Europese Unie voor een humane aanpak van deze problematiek.
Ontberingen Deze minderjarigen hebben speciale opvang nodig. Velen van hen zijn bij aankomst getraumatiseerd, door de ontberingen van de reis, door het verlies van familie, door onmenselijke behandeling tijdens hun vlucht, of door gebeurtenissen in hun land van herkomst. Terre des Hommes biedt psychosociale hulp en ondersteuning, maar ook taalles, begeleiding en child friendly spaces waar kinderen veilig kunnen spelen en mee kunnen doen aan activiteiten. Ook ontvangt ieder kind een rugzakje met pen, papier, of potloden en een knuffel. Ouders worden ook begeleid, bijvoorbeeld voor het herkennen van emotionele problemen en gedragsproblemen van hun kinderen en hoe daar mee om te gaan.
Minderjarigen Veel kinderen komen aan met een of beide ouders, maar er zijn ook duizenden kinderen die zonder ouders of verzorgers de overtocht wagen. In 2014 kwamen volgens de Italiaanse overheid ruim tienduizend minderjarige vluchtelingen naar Italië zonder ouders of begeleiders. In de eerste vier maanden van 2015 werden er al ruim vijftien honderd geregistreerd. Het overgrote deel betreft jongens (94,5%), waarvan de meesten tussen de 14 en de 18 jaar zijn. Bijna een op de tien niet begeleide kinderen is jonger dan 14 jaar.
Sicilië De bootvluchtelingen komen uit tientallen verschillende landen, maar de meesten komen uit Eritrea, Somalië en Syrië. Veel vluchtelingen komen aan op het kleine eilandje Lampedusa, omdat dat dicht bij Afrika ligt. Echter, de meeste mensen die op zee worden opgepikt brengt de Italiaanse marine tegenwoordig naar opvangcentra op Sicilië. Hier voert Terre des Hommes het Faro-project uit in de provincie Syracuse. Dit jaar breiden we uit naar twee centra in de steden Pozzallo en Scicli, in de buurprovincie Ragusa.
John*
Acht maanden nadat zijn vader is overleden, vertrekt John uit Nigeria, op zoek naar een beter leven. Na allerlei omzwervingen komt hij in Libië aan, waar hij gevangen wordt genomen en regelmatig wordt mishandeld. Ook is hij getuige van seksueel misbruik van vrouwen, zonder dat hij hen kan beschermen of helpen. Hij komt in 2014 aan in de haven van de Siciliaanse stad Augusta. Al snel na aankomst blijkt dat John verward is en last heeft van sterke stemmingswisselingen. Hij vraagt zelf de medewerkers van Terre des Hommes om psychologische hulp. Op een dag ontvlucht hij het opvangcentrum, om al na korte tijd terug te keren. In shock en totaal gesloten. Hij weigert met wie dan ook te praten. Hij wordt depressief en begint gedrag van een klein kind te vertonen. Hij voelt zich kwetsbaar en ongelukkig vanwege het langdurige en uitzichtloze verblijf in het opvangcentrum. Gedurende zijn hele verblijf in het centrum wordt hij ondersteund door de psycholoog van Terre des Hommes, totdat hij overgeplaatst wordt naar een geschikt opvangtehuis. (*een fictieve naam om zijn privacy te beschermen)
10 terre magazine mei 2015
11
Tips
van de redactie
“Ik voelde dat ik faalde als ouder”
EXPO
Rondreizende foto-expositie Machtsmisbruik en uitbuiting, schuldgevoel en schaamte, opvang en perspectief: in de tentoonstelling ‘13 in een dozijn’ werpt fotograaf ‘Corbino’ (pseudoniem van Maarten Corbijn) nieuw licht op de vele gezichten van kindersekstoerisme. Hij toont waargebeurde verhalen van kinderen uit projecten van Terre des Hommes, uitgebeeld door lokale acteurs. De foto-expositie, mogelijk gemaakt door de Nationale Postcode Loterij, reist tot en met 20 november 2015 langs onder meer Den Haag, Leeuwarden en Hoofddorp. Toegang is gratis.
APP
In een land als Tanzania waar de economie groeit, profiteren de allerarmsten vaak niet mee. Kinderen lopen vaak juist extra gevaar vanwege de vraag naar goedkope arbeid. Sharifa Ismail (36) vertelt over de uitdagingen om haar gezin hier tegen te beschermen.
Stap in de wereld van een huisslaafje
Mtwara was één van de armste regio’s van Tanzania. Totdat er voor de kust grote gasvoorraden werden ontdekt. Met de komst van arbeiders van elders stijgt de vraag naar goedkope arbeid en betaalde seks.
‘I
edere avond als mijn oudste zoon Juma thuiskwam, vertelde hij me dat hij was uitgescholden en beledigd. Maar wat hem nog het meeste pijn deed, was dat sommige mensen hem toebeten dat hij op school hoorde. Terwijl hij niets liever wilde dan dat. Ik voelde dat ik faalde als ouder door mijn zoon te moeten laten werken. Hij was pas twaalf jaar oud. Maar ik kon niet anders. Na de scheiding van mijn eerste man en vervolgens zijn overlijden stond ik er helemaal alleen voor met drie kinderen. Ik was te arm om voor hen te kunnen zorgen. Uit geldgebrek moesten de kinderen stoppen met school en Juma is toen water op het busstation gaan verkopen. In september 2014 kwam mijn zoon via de dorpsleider bij het anti-kinderarbeid project van Terre des Hommes en partner Fawopa.
Juma is nu 15 en volgt een opleiding tot electricien. Met steun van mijn huidige man heb ik mijn andere kinderen (een zoon van 10 en twee dochters van 11 en 4) gelukkig terug naar school kunnen sturen.
Mijn grootste angst blijft de veiligheid van mijn kinderen, als ze niet thuis of op school zijn.Want geweld tegen kinderen is helaas aan de orde van de dag. Van de economische ontwikkelingen in Mtwara profiteren wij als gewone burgers niet. Integendeel: ik zie dat kinderarbeid toeneemt. Ik probeer mijn kinderen hier zo goed mogelijk tegen te beschermen door ze naar school te sturen en hen te leren zich niet te laten verleiden door slechte invloeden en niet met vreemden mee te gaan. Ook werk ik eraan om ons gezinsinkomen te vergroten. Bij Fawopa heb ik samen met andere ouders een training in ondernemersvaardigheden gevolgd. Met een microkrediet willen we een boerderij kopen en groente gaan verbouwen voor de verkoop. Voorbeeld Ik ben zo blij dat Juma kon stoppen met het verkopen van water en nu echt aan een betere toekomst werkt. Als oudste in het gezin motiveert hij ook zijn broer en zusjes om hun best te doen op school. Ik hoop dat mijn zoon een voorbeeld kan zijn voor andere kinderen. En dat geen enkel kind in Mtwara meer hoeft te werken.’
Zélf ervaren hoe het is om als huisslaafje te moeten werken? Dat is nu mogelijk met een app die gebruik maakt van een nog niet eerder vertoonde Viritual Reality (VR) techniek. Hierdoor staat u ineens midden in een Keniaans middenklasse gezin dat een 12-jarig meisje als huisslaaf houdt. De combinatie van de 3D-projectie en een 360°-beeld maken de alledaagse onvrijheid, de intimidatie en de uitbuiting beter invoelbaar dan ooit. Met de virtuele ervaring vraagt Terre des Hommes aandacht voor een vorm van kinderuitbuiting die weliswaar op grote schaal voorkomt, maar zich geheel aan het oog van de buitenwereld onttrekt. De VR experience ging op 5 mei in première tijdens het Bevrijdingsfestival in Den Haag. Stap zelf in de wereld van huisslaafje Amanien download de VR app via www.terredeshommes.nl/VR
Kijk voor meer informatie op www.terredeshommes.nl/13
FESTIVAL
Win kaarten voor het Happinez festival
Terre des Hommes mag als partner van het Happinez festival, dat 11 tot en met 13 september 2015 in Fort Voordorp in Groenekan (bij Utrecht) plaatsvindt, tien toegangskaarten voor het festival weggeven. Mail uw gegevens naar
[email protected] o.v.v. ‘Happinez’.
Onder de aanmeldingen verloten we vijfmaal twee toegangskaarten. Kijk voor meer informatie over het Happinez festival op www.happinez.nl/festival
VVV bon nu ook bij Terre-winkels te besteden Heeft u een VVV-bon cadeau gekregen? U kunt deze nu ook bij al onze winkels besteden als wel doneren als gift. De winkels verkopen kwalitatief goede tweedehands artikelen zoals kleding, boeken, speelgoed, glas, aardewerk en sieraden. De opbrengst van deze winkels, geheel gerund door vrijwilligers, komt ten goede aan de projecten van Terre des Hommes.
Kijk voor een winkel bij u in de buurt op www.terredeshommes.nl/winkels
12 terre magazine mei 2015
13
“Ik weet niet of ik de verloren jaren nog in kan halen” Ayat al-Jomaa is een Syrisch meisje van veertien jaar, dat in 2011 met haar vader, moeder, zus en vier broers uit de stad Idlib naar Libanon is gevlucht, naar het stadje Beit ed-Dine. Ze bezoekt twee keer per week de child friendly space van Terre des Hommes.
Ayat al-Jomaa uit Syrië
Vluchten “Ons dorp is gebombardeerd, heel veel huizen werden vernietigd. Eerst zijn we van dorp naar dorp gevlucht in de buurt van Idlib. Toen besloot papa dat we naar Libanon moesten, tot het weer rustig zou worden. We zaten met zestien familieleden in een busje. De reis duurde anderhalve dag en bij de grens moesten we nog anderhalve dag wachten.”
School “Ik ben al vier jaar niet naar een normale school gegaan. Ik wil heel graag naar school, want dat is het belangrijkste wat er is! Maar het is te duur. Papa heeft soms werk, op een boerderij, maar mama niet. Ook mijn zus en broers gaan niet naar school. Ik weet niet of ik ooit kan studeren, of ik de verloren jaren nog in kan halen.”
Kippenhok “We zijn hier nu al drie jaar, want het is niet beter geworden in Syrië. Ook in Libanon zijn we al vaak verhuisd. Vorige week nog. Telkens moet ik huilen. Ik vind dit huis niet leuk, het lijkt wel een kippenhok: we wonen met z’n achten in twee kamers. Mijn vader wil weer verhuizen, maar mijn moeder wil hier blijven want het is hier rustig en veilig. Ik wil ook niet weg, want ik heb nu veel vrienden, Syrische en Libanese.”
Leren “Ik kom op maandag en woensdag naar het centrum. Ik kom hier heel graag, de leraren zijn heel aardig, veel aardiger dan in Syrië! Ze houden in de gaten of we wel onthouden wat ze ons leren. We leren van alles, bijvoorbeeld over hygiëne, gezondheid en voeding. Er zijn ook activiteiten zoals tekenen en muziek maken. Vrijdag was er een clown en een toneelstuk, dat was erg leuk, we hebben allemaal veel gelachen. Het leukste was
Speciale zorg voor vluchtkinderen Er zijn de afgelopen jaren naar schatting een miljoen mensen naar Libanon gevlucht voor de oorlog in Syrië. Ze leven veelal in zeer precaire omstandigheden, een deel in vluchtelingenkampen, de meesten verspreid over steden en dorpen in huurhuizen, lege gebouwen, garages, schuren en tenten. Een groot deel van de vluchtelingen bestaat uit jonge en zeer jonge kinderen. Vluchtkinderen zijn extra kwetsbaar voor uitbuiting, zoals kinderhandel en kinderarbeid. Bovendien kunnen de meesten van hen niet naar school omdat het onderwijssysteem in Libanon niet berekend is op zoveel extra kinderen. Hierdoor dreigt een hele generatie verstoken te blijven van onderwijs. Daarbij ontbreekt het aan speciale zorg voor de kinderen die zijn getraumatiseerd, door de vlucht of omdat ze getuige of zelf slachtoffer zijn geweest van geweld. Terre des Hommes biedt daarom opvang, therapie en onderwijsactiviteiten, ook voor kwetsbare kinderen uit arme Libanese gezinnen. Het goede nieuws: kinderen zijn enorm veerkrachtig. Met de juiste begeleiding en de juiste kansen, kunnen deze kinderen er weer bovenop komen.
om te zien hoeveel plezier de kleintjes hadden.” De toekomst “Niemand weet wat er gaat gebeuren. Ik mis ons leven in Syrië. Het was er fijn. We hadden een mooi huis, een tuin, we deden leuke dingen en ik ging naar school. Maar we moesten vluchten. Het liefst wil mijn familie terug naar huis. Ook al is het verwoest, dan bouwen we het weer op, want we hebben er veel herinneringen.”
Eind april bezochten onze ambassadeurs 3JS onder andere het project van Ayat al-Jomaa in Libanon. Lees meer over dit bezoek op www.terredeshommes.nl
Uw vraag
/ ONS ANTWOORD
‘Er zijn meerdere organisaties die zich op hulp aan kinderen richten. Waarin onderscheidt Terre zich van hen?’
‘T
erre des Hommes richt zich geheel op het bestrijden van kinderuitbuiting, zoals kinderprostitutie en kinderhandel. Door deze focus kunnen we meer expertise opbouwen en beter het verschil maken dan wanneer we ons ook op onderwerpen als veilig drinkwater of ondervoeding zouden richten. We helpen nadrukkelijk niet alleen slachtoffers maar kijken ook naar de daders zodat zij niet ongestraft vrijuit gaan. Omdat het de lokale politie vaak en kennis en mankracht ontbreekt, leiden we bijvoorbeeld in de Filippijnen detectives op die verdachten van kindersekstoerisme schaduwen, bewijslast verzamelen en dit overdragen aan de politie. Ook brengen we met innovatieve projecten en campagnes kinderrechten breed onder de aandacht. Denk aan het virtuele meisje ‘Sweetie’ waarmee we duizend daders van webcamseks met kinderen opspoorden. Of de recente primeur van de Virtual Reality experience (zie pagina 11), waarmee je op indringende wijze een dag uit het leven van een huisslaafje ervaart. Tenslotte kunnen we als relatief kleine organisatie snel en daadkrachtig handelen en inspelen op nieuwe ontwikkelingen. Want het helpen van kinderen moet je vooral doén’. Albert Jaap van Santbrink, directeur
Heeft u ook een vraag aan Albert Jaap van Santbrink? Mail naar
[email protected] o.v.v. ‘Terre Magazine’
14
Garnalen met een nasmaak
15
In de Thaise visverwerkingsindustrie worden op grote schaal kinderen uitgebuit. Door kinderhanden gepelde garnalen vinden ook hun weg naar de Europese markt. Zo blijkt uit onderzoek dat Terre des Hommes op 12 juni - de internationale dag tegen kinderarbeid - presenteert.
T
obbes vol garnalen staan in Thaise vissersdorpjes klaar voor deuren van huizen en in donkere schuurtjes. Klaar om door vele kinderhanden efficiënt te worden schoongemaakt voor verdere verwerking - onder meer voor de Europese markt. Want goedkope Thaise garnalen zijn gewild. Thailand is ‘s werelds grootste leverancier van king prawns en levert aan veel grote supermarktketens in de VS en Europa, waaronder Carrefour en Aldi. De lidstaten van de Europese Unie, gezamenlijk één van de belangrijkste afnemers van Thaise garnalen, importeerden in 2013 bijna 27.500 ton garnalen uit het Aziatische land met een waarde van omgerekend 278 miljoen euro. Vorig jaar juli onthulde de Britse krant the Guardian dat 270.000 mensen - waaronder kinderen - als moderne slaven in de Thaise garnalenindustrie werken. Thuiswerkindustrie Tienduizenden kinderen, ongeveer evenveel jongens als meisjes, werken inderdaad in de Thaise visverwerkingsindustrie. Dit blijkt uit recent onderzoek van Terre des Hommes onder visverwerkende gemeenschappen in
de zuidelijke provincie Samut Sakhon. De kinderen zijn veelal uit buurland Myanmar naar het ‘beloofde’ land gekomen. Maar ze werken er onder erbarmelijke omstandigheden. Een deel van de kinderen werkt in visfabrieken, maar de meesten werken in de informele thuiswerkindustrie: een omgeving met zeer weinig tot geen controle. Ze maken uitputtend lange dagen voor een karig loon. Ze verwonden zichzelf vaak bij het schoonmaken van de garnalen maar krijgen geen medische zorg. En omdat ze geen officiële papieren hebben, kunnen ze niet naar school. Daarbij spreken ze de Thaise taal vaak niet. Ontluisterend Thailand verbiedt (gedwongen) kinderarbeid sinds 2003 via de Child Protection Act. Maar deze wetgeving is alleen van toepassing op kinderen met een Thaise nationaliteit en dus niet op kindmigranten. De meeste kinderen denken vrij gemakkelijk over de migratie naar Thailand: zij worden door handelaren en media gelokt met verhalen over goedbetaald werk. De realiteit in Thailand, dat door de sterke economie en geografische ligging populair is als tussenstop en eindbestemming, blijkt vaak
ontluisterend te zijn. De meeste kinderen moeten, al dan niet via handelaren doorverkocht, aan de slag in industrieën waar ze slecht behandeld en onderbetaald worden - zoals de visverwerkingsindustrie. Het gebrek aan geldige papieren, kennis van de lokale taal én hun rechten maakt hen extra kwetsbaar voor uitbuiting. Veel migrantkinderen uit Myanmar zijn in het verleden gevlucht voor de politieke situatie in het land en verblijven nu nog in Thaise vluchtelingenkampen. Sommigen zijn daar zelfs geboren. Ze kunnen niet eenvoudig terugkeren naar hun eigen land en zijn daardoor vaker slachtoffer van misbruik en uitbuiting.
“Ik krijg mijn loon op basis van de hoeveelheid gepelde garnalen. Ik pel ongeveer 30 kilo garnalen per dag, 12 uur achter elkaar. Ik weet niet hoe de garnalen beschadigd raken of wat mijn leidinggevenden überhaupt met beschadigd bedoelen. Zij vertellen het mij achteraf en houden het in op mijn salaris.” Poh Chi (13) uit Myanmar.
16 terre magazine mei 2015
17
Export De belangrijkste afnemers van Thaise garnalen in 2014. Europa waaronder Nederland:
14%
Australië Canada
USA
Aziatische landen
“ Ik ben alleen naar Thailand gekomen toen ik 9 jaar was, via een handelaar. Mijn broer en moeder waren al geëmigreerd. Sinds mijn 14 e werk ik hele dagen en ben met school gestopt. Ik onderhoud mijn familie met mijn salaris .” Wae-Pa (16) uit Myanmar.
Verantwoordelijkheidsgevoel Opvallend is dat de kinderen die in de visindustrie werken veelal niet weten dat zij worden uitgebuit. Zij hebben een sterk verantwoordelijkheidsgevoel en werken hard om mee te helpen aan het gezinsinkomen. De kinderen lijken zich vast te houden aan hun wens om in de toekomst, als zij genoeg gespaard hebben, thuis een klein huis te bouwen of een stuk grond te kopen. In de dagelijkse praktijk worden hun rechten echter op grove schaal geschonden. Duur betaald Met het onderzoek naar kinderarbeid in de Thaise visindustrie vraagt Terre des Hommes wereldwijd aandacht voor dit internationale probleem en roept zij
allereerst de Thaise overheid op om dit aan te pakken. In Nederland werkt Terre des Hommes aan de vraagzijde van producten waar kinderarbeid aan kleeft, door steun aan een wetsvoorstel dat bedrijven verplicht om in hun gehele productieketen de impact op kinderen en hun rechten te identificeren om scha-
delijke gevolgen te beperken (zie ook pagina 19). Want dat de door kinderhanden gepelde garnalen hun weg vinden naar de Europese markt, zoveel is duidelijk. En zo is het goed mogelijk dat de diepvriesgarnalen op het bord van een doorsnee gezin in Nederland met kinderarbeid duur worden betaald.
Hulp Om ervoor te zorgen dat families zich bewust zijn van de risico’s die kinderen lopen als ze migreren, zowel onderweg als op de eindbestemming, geeft Terre des Hommes voorlichting. Dit gebeurt zowel in landen als Myanmar, Laos en Cambodja - van waaruit honderdduizenden kinderen naar Thailand zijn gekomen - als in migrantengemeenschappen in Thailand. Ook helpt Terre des Hommes bij het vergroten van het inkomen van families, zodat de noodzaak om elders een betere baan of leven te vinden afneemt. Migrantkinderen die zijn uitgebuit, krijgen medische en juridische hulp. Waar mogelijk en wenselijk helpt Terre des Hommes deze kinderen terugkeren naar hun geboorteplaats of - land of een nieuwe veilige start te maken in Thailand.
op stapel
Uit het leger terug naar school
Over projecten en programma’s van Terre des Hommes in de nabije toekomst.
Lobby verbod verkoop producten kinderarbeid
T
/ PUBLIEKE EN POLITIEKE LOBBY
erre des Hommes pleit samen met zes andere kinderrechtenorganisaties voor een verbod op de verkoop van producten in Nederland die met behulp van kinderarbeid zijn gemaakt. Ze steunen hiermee het initiatief van Tweede Kamerlid Roelof van Laar (PvdA). Centraal in het initiatief staat het wettelijk verplichten van bedrijven om in hun gehele productieketen de impact op kinderen en hun rechten te identificeren en om schadelijke gevolgen te beperken. Bedrijven die geen maatregelen nemen om kinderarbeid te voorkomen en te bestrijden, moeten een sanctie opgelegd krijgen, vindt Van Laar.
Terre des Hommes wijst daarbij wel op het belang van aanvullende maatregelen, zoals steun aan de allerarmste gezinnen, om de oorzaken van kinderarbeid wereldwijd tegen te gaan. Het kabinet doet momenteel onderzoek naar de voorgestelde verankering van de zorgplicht van Nederlandse bedrijven ten aanzien van maatschappelijk verantwoord ondernemen en mensenrechten, inclusief kinderarbeid, in de Nederlandse wetgeving. Dit najaar volgt de kabinetsreactie op het voorstel van Van Laar.
Ontwapening kindsoldaten Zuid-Soedan
I
/ BESCHERMING
n Zuid-Soedan gaat Terre des Hommes, in samenwerking met UNICEF, dit jaar tussen de driehonderd en achthonderd kinderen ontwapenen en een nieuwe start bieden. De kinderen krijgen een tijdelijk onderkomen in twee opvangcentra, die momenteel worden gebouwd. Vanuit deze centra proberen de medewerkers de familie van de kinderen te traceren om hen met elkaar te herenigen. Om de kinderen te helpen hun ervaringen te verwerken en hen op weg te helpen naar een goede toekomst, biedt Terre des Hommes therapie, gezondheidszorg en informeel onderwijs. Oudere kinderen kunnen vaktrainingen volgen op het gebied van
bijvoorbeeld veeteelt, landbouw en handel en krijgen steun om met die activiteit te starten. Het precieze aantal kinderen dat Terre des Hommes gaat helpen staat nog niet vast, omdat niemand exact weet hoeveel kinderen er in de bush in het leger zitten. In Zuid-Soedan sluiten kinderen - voor zover bekend enkel jongens - zich vaak vrijwillig aan bij het leger en onderhouden ze goed contact met hun familie. Dit in tegenstelling tot de situatie van kindsoldaten uit West-Afrikaanse landen. Desondanks geven de meeste kinderen aan dat ze graag uit het leger willen om terug te gaan naar familie en school.
18 terre magazine mei 2015
19
en verder
Kindersekstoerisme
‘Kijk niet weg’
urgent
In actie na de aardbeving
K
ijk niet weg van seksuele uitbuiting van kinderen, maar maak er melding van. Dat is de oproep van de campagne ‘Dont Look Away’ die 26 maart werd gelanceerd. Seksueel misbruik van kinderen is strafbaar in Nederland, ook als dat misbruik in het buitenland plaatsvindt. Daarom vormen reizigers en Nederlanders die in het buitenland werken onmisbare extra ‘ogen en oren’ voor de politie en het Openbaar Ministerie in de aanpak van kindersekstoerisme. U kunt een melding maken via www.meldkindersekstoerisme.nl. Terre des Hommes is partner van de campagne.
Ook Terre des Hommes kwam in Nepal direct in actie na de zware aardbeving van zaterdag 25 april. Met tenten, voedselhulp en water voor de slachtoffers en speciale aandacht voor de kinderen.
S
amen met Nepalese partners konden de lokale teams binnen enkele dagen noodhulp verlenen in de gemeenschappen waarTerre des Hommes al werkzaam was voor de aardbeving. Binnen drie dagen was ook een rapid response team met noodhulpspecialisten uit de regio ter plekke. Getraumatiseerde kinderen Van veel families zijn de huizen ingestort of onbewoonbaar geworden. Zij hebben dus een noodonderkomen nodig en uiteraard voedsel en schoon water. Maar ook kookspullen en hygiënemateriaal, zoals zeep, tandenborstels, tandpasta en luiers. Kleine kinderen, zwangere vrouwen en moeders die borstvoeding geven, ontvangen speciale, versterkende voeding.
Een ander belangrijk onderdeel van de noodhulp is het herstel van de drinkwatervoorziening en de riolering of de aanleg van latrines (buitentoiletten), want ziektes als diarree en cholera zijn een gevaarlijke bedreiging, vooral voor kinderen. Samen met Nepalese vrijwilligers van partnerorganisaties richtten medewerkers, zo goed en zo kwaad als het ging, child friendly spaces in, waar kinderen kunnen spelen en tekenen en zo even de chaos kunnen vergeten. Deze medewerkers zijn ook getraind om getraumatiseerde kinderen op te vangen. Terre des Hommes bereidt daarnaast het uitdelen van schoolspullen voor, zodat de kinderen weer naar school kunnen zodra de scholen weer open gaan.
Ingestorte steenovens In de Kathmanduvallei werkt Terre des Hommes met de arbeiders in de steenfabrieken. Dit zijn seizoensarbeiders die met hun gezinnen in geïmproviseerde onderkomens op de fabrieksterreinen wonen. Door de aardbeving zijn veel steenovens ingestort, waardoor er geen werk meer is voor deze kwetsbare groep en dus geen inkomen. Daarom zal Terre des Hommes samen met haar Nepalese partnerorganisatie Urban Environment Management Society (UEMS) helpen bij de wederopbouw van de steenovens, maar dan wel met zuiniger, minder vervuilende versies.
Acties voor Terre des Hommes Een greep uit de acties van particulieren en bedrijven voor Terre des Hommes de afgelopen maanden
€5.000,- Ruim 300 deelnemers aan de ScheveningenZandvoort Strandmarathon renden eind maart 5.000 euro bij elkaar.
€3.750,- Studenten van Schoevers in Den Haag
haalden met onder meer een High Tea concert en een bloemschikworkshop ruim 3.000 euro op.
€30.000,- Dolmans Facilitaire Diensten steunt Terre des Hommes met de schoonmaak van het Terre des Hommes-kantoor in Den Haag en 30.000 euro. €625,-
Han Rosendaal uit Hellevoetsluis ging met pensioen als huisarts en haalde bij zijn afscheid 625 euro op.
€950,-
Mevrouw Verdult-Hazen uit Bergen op Zoom zamelde ter ere van haar 25-jarig jubileum bij het Lievenbergs Ziekenhuis geld in. Dit bedrag verdubbelde zij tot 950 euro.
het moment van
Victor
“Omdat ik ‘s nachts niet meer hoef te werken, kan ik nu elke dag naar school. Vroeger was ik vaak te moe om naar school te gaan. Ik werkte als kippenplukker, de veren plukte ik met de hand. Lastig werk, de kippen zijn zo groot en wit. Het leukste op school vind ik voetballen en schommelen. Maar ook proefwerken maken en rekenen doe ik graag. Ik ga samen met mijn zusjes naar school. Mijn broertje blijft bij mijn oma en opa op de boerderij, hij is nog te klein.” Nieuwsgierig geworden naar het gehele verhaal van Victor? Bekijk het filmpje:
of via bit.ly/vic10
20 terre magazine mei 2015
Meer kinderen helpen zonder dat het u meer kost? Als u uw donatie vastlegt in een periodieke schenking, betaalt de belastingdienst tot maar liefst 52% mee aan uw giften. Zo kunt u dus meer geven, zonder dat u meer betaalt. Lees op www.terredeshommes.nl/periodiek-schenken waarom Michiel de Jong (30, leraar) hier voor heeft gekozen.
