Tekst: Elly Vogelaar Foto’s: Nico van Benten Veel had ik al over deze bijzondere persoon gehoord, en toen wij op zekere dag eens in zijn woonplaats, Wierden, terecht gekomen waren, besloot ik bij hem langs te gaan. Zo kon ik nu zelf eindelijk eens rondkijken bij Awe van Wulfften Palthe, keurmeester en vechthoenderkenner bij uitstek, maar ook: de verzamelaar. Hoe zal ik het u omschrijven? Ik kan zeggen dat het onvergetelijk was, of ongelofelijk, bijzonder, bizar. Het beste zeg ik u dat ik mij voelde als Alice in Wonderland; datgene wat ik zag werd gepresenteerd als zijnde normaal en vanzelfsprekend, terwijl ikzelf van de ene verbazing in de andere viel. Baritonkraai van 18 seconden Hoewel we onverwachts kwamen, onderbrak Awe meteen zijn tuinwerkzaamheden om ons buiten rond te leiden. Al gauw werd ons onderlinge gepraat overstemd door welhaast prehistorische geluiden en stonden we oog in oog met de Tomaru’s; grote diepzwarte hoenders met donkerrode kopversierselen en flink ontwikkelde staarten, één van de Japanse langkraai-rassen. In 1986 haalde Awe de eerste Tomaru’s naar Nederland. Later zijn er een aantal naar Duitsland gegaan, waar ze ingedeeld zijn bij de groep Aziatische Langkraaiers. Volgens de gegevens van het Japanse Ibaraki Prefectural Poultry Experiment Station is dit ras in 1870 ontstaan in de Nigata Prefectuur, waarschijnlijk uit kruisingen van Shokoku’s en Daitomaru’s die in de 16e en 17e eeuw uit China zijn ingevoerd. In Japan is het sinds 1939 een cultuurmonument en een populair ras bij de hanenkraaiwedstrijden. In Nederland zijn ze nooit erkend. Veel verder dan een plaatsje ter opluistering op een tentoonstelling zijn ze niet gekomen, maar dat ‘opluistering’ kunt u
dan ook heel letterlijk nemen! De hanen van dit ras kraaien namelijk met een zeer krachtig bariton kraaigeluid wat wel tot 18 seconden aanhoudt, luister maar: http://www.longtail-fowl.com/images/jpg%27s/TOMARU/tomaru.WAV Sleepstaartjes Daarna kwamen we bij Awe’s andere specialiteit: de Ohiki’s. Dit ras wordt ook wel Minohiki Chabo genoemd, maar volgens Awe hebben ze niets met Chabo’s te maken.
De eerste Ohiki’s kreeg hij uit broedeieren, die hij als geschenk kreeg van een aantal Japanse fokkers die in 1998 bij hem op bezoek waren. Het meest opvallend aan dit krielras zijn de zeer korte, groenachtige pootjes en de staartvorm. De staart is van bovenaf gezien zeer breed aangezet. Zowel bij de haan als bij de hen zijn de staartstuurveren lang, soepel en gebogen. De hanenstaart heeft enorm veel bijsikkels en sikkels; lange, smalle, zachte veren, die over de grond slepen, en samen met het overvloedige zadelbehang één dichte verenmassa vormen. Er bestaan in Japan verschillende foklijnen bij dit ras; sommigen tonen Onagadori-bloed met staarten tot wel bijna een meter lang. Het meest gewenste type heeft een staartlengte van ongeveer 60 cm; veel meer kunnen deze grappige, vlugge, kleine krielen ook niet achter zich aan slepen. Het Japanse woord
Links: Shamo; wildkleurige hen met de zo gewenste lange soepele hals, vlakke rug, markante schouders en perfect naar voren tredende dijen.
Rechts boven: Tomaru haan Rechts: Ohiki haantje Alle foto’s op pagina: Awe Wullften-Palthe
deze van
Onder: Voerttijd! De Ohiki’s komen aanhollen, zo hard als ze kunnen op hun korte pootjes.
Ohiki betekent vrij vertaald: sleepstaarthoen. Maar toevallig weet ik dat een ‘ohiki’ in Hawaï een zandkrab is. En toen Awe het hok openmaakte en een massa Ohiki-haantjes naar buiten schoven op hun kleine pootjes, driftig en rap ronddraaiend, om en over elkaar heen, deed me dat ook wel denken aan die typische bewegingen van zandkrabben.
Sprookjeshuis Een nieuwe verbazing na de Ohiki’s was het woonhuis van Awe en zijn vrouw. Ik kan het u niet omschrijven. Ik heb het onthouden als het koekhuisje uit het sprookje van Hans en Grietje; romantisch, prachtig en heel apart. Zo tussen die grote bomen leek het klein, maar binnen was het heel ruim, en ‘onder de grond’ zat nog een complete verdieping waarin Awe’s museum is ondergebracht. Ook dat laat zich niet omschrijven. Wát
u ook maar bedenken kunt in relatie met kippen, is daar te vinden: complete archieven, boeken, prenten, schilderijen, maar ook de gekste zaken, gebruiksvoorwerpen, snuisterijen, ereprijzen, noem maar op. Het is overzichtelijk en geordend, maar véél, zó veel, bijna onwerkelijk. Straks stap ik buiten en heb ik alles gedroomd, schoot even door mij heen…..
Alles en nog wat Toen bracht mevrouw Palthe thee, en kwam even gezellig met ons meepraten waarbij er nog wat verhalen werden opgedist over de gebruiken in en rond Wierden. Awe bleek zelfs een heuse midwinterhoorn* te hebben.
Na enig aandringen pakte hij hem van de hoge kast en blies erop, een toepasselijk geluid http://www.fotoraaf.nl/mwh/blaas.MP3 als einde van dit sprookjesachtige bezoek. *Op http://www.midwinterhoornblazentwenthe.nl/Nederlands/basis.htm vindt u het verhaal van het midwinterhoornblazen. In de Adventstijd kunt u op verschillende plaatsen in Twente (en de aangrenzende gebieden in Duitsland) blazers uit de buurschappen horen die het melancholieke geluid van de midwinterhoorn weer laten klinken. Copyright ©2005 Aviculture-Europe All rights reserved by VBC
