TAPE 1 SIDE A. MH : Assalamualaikum encik. EMT : Waalaikumsalam

TEMUBUAL BERSAMA ENCIK MAZLAN BIN TAHIR MENGENAI PENGALAMAN DAN PENGETAHUAN BELIAU DALAM BIDANG LAKONAN DAN SEBAGAI PENSYARAH

2008

TAPE 1 SIDE A

Berikut adalah rakaman wawancara sejarah lisan bersama Encik Mazlan b. Tahir yang merupakan seorang tokoh yang banyak menyumbang di dalam bidang seni teater. Temubual ini adalah berkisar mengenai kisah perjalanan dan penglibatan beliau sepanjang terlibat di dalam bidang seni ini. Rakaman ini telah dijalankan di pejabat beliau bertempat di Fakulti Teknologi Kreatif dan Artistik, UiTM Kampus Puncak Perdana pada hari Rabu bertarikh 19 Mac 2008 pada jam 2.45 petang. Wawancara ini dikendalikan oleh Jufri Ridzwan b. Md Noor dan Mohd Harith b. Abd. Halim.

MH : Assalamualaikum encik. EMT : Waalaikumsalam.

MH : Terima kasih kerana sudi memenuhi permintaan kami ini untuk ditemuramah pada hari ini. Ok, kita mulakan dengan boleh saya tahu nama penuh encik? EMT : Nama saya Mazlan b. Tahir. Biodata sayalah, nama saya Mazlan Tahir kemudian saya di lahirkan pada tujuh hari bulan Ogos seribu sembilan ratus enam puluh lima (7hb Ogos 1965) dilahirkan di Kuala Kubu Baru Selangor kemudian – nama samaran ya.

MH : Ya, nama samaran encik? EMT : Masa saya belajar dahulu di universiti ada la nama samaran tu [itu] nama ini adalah Mata orang panggil saya Mata (Mazlan Tahir) singkatan lah. Tapi sekarang bila saya dah [sudah] keluar kerana saya bukannya keluar sebagai artis, tak [tidak]. Jadi saya keluar sebagai tenaga pengajar jadi nama itu saya simpanlah, saya simpan sebagai kenangan semasa belajar. Lebih senang nama saya, nama saya dikenal dengan nama yang sebenarnya saya tidak gunakan nama samaran.

|IMR 603 – SEJARAH LISAN|

3


2008

MH : Jadi, boleh kami tahu berapa umur encik sekarang? EMT : Sekarang umur saya tiga—empat puluh tiga tahun (43 tahun).

MH : Dimanakah encik dibesarkan? EMT : Saya dibesarkan, saya lahir di Kuala Kubu Baru kemudian saya dibesarkan setahun lebih di Gombak, Kuala Lumpur,ok, kemudian saya balik balik ke Kuala Kubu dan dibesarkan sehinggalah saya ke sekolah menengah. Sekolah rendah saya Sekolah Rendah Kebangsaan Dua Kuala Kubu Baru sekolah menengah saya Sekolah Menengah Inggeris Kuala Kubu Baru sekarang ini telah ditukar kepada Sekolah Menengah Dato Haji Kamarudin Kuala Kubu Baru.

MH : Soalan seterusnya, siapakah nama ibu dan ayah encik? EMT : Nama ayah saya ialah Haji Tahir bin Ali dan ibu saya ialah Habibah binti Haji Mohamidin.

MH : Boleh secara ringkas beri tahu apakah pekerjaan ayah dan ibu encik? EMT : Ayah saya bekerja sebagai Adjutant [Pengawal] Bomba di Kuala Kubu Baru, adjutant [pengawal]. Maksudya bekerja sebagai pengawal lah di pusat latihan bomba di Kuala Kubu Baru dan ibu saya pula seorang guru, seorang guru Sekolah Rendah Dua Kuala Kubu Baru.

MH : Ok, Encik ada berapa ramai adik beradik? EMT : Saya hanya dua orang adik beradik. Saya anak yang kedua, yang pertama adalah kakak saya.

MH : Boleh ceritakan keadaan encik dan adik beradik encik semasa kecil? EMT : Jaraknya saya dengan kakak saya lebih kurang empat (4) tahun lah. Jadi, oleh kerana dia perempuan dan saya lelaki jadi ruang lingkup kehidupan itu agak berbeza. Cara kehidupan kami agak berbeza. Tapi, kami memang rapat lah, rapat dan baik sebab tak [tidak] ada adik beradik lain lagi dua orang itulah. Buruk baik dia, itu lah adik itu lah kakak saya. Jadi kami memang mesra lah dulu. |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

4


2008

MH : Jadi, kakak encik menetap di mana sekarang? EMT : Sekarang dia bekerja sebagai Pegawai Kewangan di Majlis Daerah Ulu Selangor, Kuala Kubu Baru dan dia menetap di Kuala Kubu Baru bersama dengan ibu saya.

MH : Boleh kami tahu nama kakak encik? EMT : Nama kakak saya Norlida binti Tahir.

MH : Sekarang, bilakah encik mengakhiri zaman bujang encik? EMT : Saya bernikah pada tiga belas Mei sembilan belas sembilan puluh lima (13 Mei 1995). Ambil tarikh tiga belas (13) Mei tu [itu] senang ingat. Saya sebenarnya kadang-kadang terlupa nombor ni [ini]. So [Jadi], saya cari tarikh-tarikh yang sesuai untuk mudah ingat tiga belas Mei [13 Mei] tu kan perang tu [itu] kan(ketawa).

MH : Jadi, siapakah nama isteri encik? EMT : Isteri saya Umi Kalsom binti Ahmad.

MH : Ok, boleh encik ceritakan serba sedikit tentang keluarga encik, isteri dan anak-anak? EMT : Saya mempunyai keluarga yang sederhana iaitu anak saya empat (4) orang sekarang ini, yang pertamanya perempuan iaitu Umu Syafikah yang sekarang ini darjah enam (6) dan anak yang kedua, Umar Firdaus, darjah satu (1), kemudian yang ketiganya Umu Umairah, tadika, enam (6) tahun. Kemudian yang kecilnya Umar Firas baru berusia nak (hendak) masuk empat (4) bulan.

MH : Jadi, apakah hobi encik pada masa lapang? EMT : Saya kadang-kadang hobi ni [ini] tak [tidak] tentu arah lah, tapi saya lebih suka memasak. So [Jadi], kadang-kadang bila tension [tertekan], bila kadang-kadang ada masalah saya lebih senang memasak. Memasak tu[itu] sekurang-kurangnya berikan saya ketenangan. Tak [Tidak] tahu lah, itu style [cara] sayalah kan. Kadang-kadang saya suka |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

5


2008

memasak. Sebab saya memasak belajar memasak sejak kecil lagi. Saya ada belajar dengan mak saya. Kadang-kadang saya lebih baik memasak dari kakak saya lagi.

MH : Ok, secara peribadi siapakah idola encik? EMT : Terus terang saya katakan lah bahawa saya tidak ada idola orang perseorangan melainkan Rasulullah S.A.W. Itulah idola saya.

MH : Jadi, apakah yang membuat encik memilih Rasulullah S.A.W? EMT : Kenapa saya memilih Rasulullah S.A.W kerana itulah satu contoh yang terbaik yang boleh kita jadikan pedoman hidup dunia dan akhirat. Apa saja pun [juga], sebab misal katakan, sebab kenapa saya memilih, sebab dalam dunia teater saya, teater itu adalah kehidupan. Saya bukan jadikan teater itu untuk menjadi ruang platform [dasar] untuk glamor untuk popular [terkenal], tidak. Bila saya dah [sudah] mendalami dunia teater saya tahu teater ini adalah sesuatu kehidupan. Jadi, untuk cari kehidupan yang sempurna saya rasa saya harus ada idola yang sesuai. Rasulullah S.A.W lah idola yang sesuai sekali saya rasa segala-galanya baik didunia dan akhirat. Tapi, kerana dunia saya ni [ini] lah, itu pasal saya ni [ini], orang kata bukanlah alim sangat. Disebabkan tak [tidak] alim itu lah kita kena cari orang yang alim untuk jadi idola kan. Esok kalau kita sesat susah (ketawa). Itu sebab lah saya memilih Rasulullah S.A.W itu sebagai idola saya.

MH : Jadi, apakah falsafah atau prinsip hidup encik? EMT : Falsafah saya, saya kalau boleh bekerja dengan jujur, ikhlas kemudian saya tidak suka untuk menyusahkan orang lain dan saya cukup takut apabila orang benci saya. Saya cukup takut orang benci saya, terutama tak [tidak] kira lah siapa pun [juga] terutama sekali kalau student [pelajar]. Jadi, saya mengajar saya harus mengajar dengan jujur dan ikhlas supaya pelajar saya dapat menerima ilmu itu dengan sebaik mungkin. Saya takut nanti kalau saya tak [tidak] jujur tak [tidak] ikhlas mereka benci saya. Benci esok sampai anak cucu benci saya susah saya di akhirat esok (ketawa).


6


2008

MH : Ok, sekarang kita balik pada latar belakang pendidikan encik. Jadi, bolehkah encik ceritakan latar belakang pendidikan encik dari sekolah rendah hingga ke universiti? EMT : Ya, seperti yang telah saya terangkan dari awal tadi, bahawa iaitu saya sekolah rendah saya dibesarkan pada tahun darjah satu (1) saya bersekolah di Gombak Sekolah Rendah Gombak Setia Kuala Lumpur. Kemudian darjah dua(2) saya balik ke Kuala Kubu Baru, Sekolah Rendah Dua Kuala Kubu Baru sehingga lah darjah enam (6). Kemudian tingkatan satu (1) hingga tingkatan lima (5) saya bersekolah di Sekolah Menengah Dato Haji Kamarudin nama yang sekarang, dulu masa saya belajar sekolah itu nama Sekolah Menengah Inggeris Kuala Kubu Baru. Kemudian selepas saya belajar saya masuk sekolah swasta di Institut Cahaya di Klang eh di Kajang dalam dua (2) tahun, saya ambil SPM [Sijil Pengajian Malaysia] kat [di] situ, saya ambil SPM dua kali. Mula di sekolah menegah _____ kemudian sekali lagi di Institut Kajang, di Institut Cahaya di Kajang. Kemudian saya – selepas itu saya freelance [bekerja sendiri] saya bekerja sendiri, saya bekerja sendiri saya buat warung-warung kecil berniaga fast food [makanan segera] kemudian saya buka kantin sekolah rendah kemudian saya buat catering [masakan] di Pusat Latihan Bomba Malaysia. Lepas itu baru saya masuk ke universiti, saya masuk universiti di USM [Universiti Sains Malaysia] Pulau Pinang.

MH : Jadi, pada masa itu masa sekolah rendah lah kan, apakah cita-cita encik? EMT : Cita-cita masa sekolah rendah saya berminat untuk menjadi seorang juru terbang kerana ketika itu saya baik dengan pak cik saya yang seorang juru terbang dia tinggal di Butterworth. Jadi, dia selalu saya bawa jalan-jalan cuti sekolah saya pergi rumah dia di Pulau Pinang jadi dia selalu bawa saya tengok kapal terbang. Itu lah, citacita saya tak [tidak] sampai situ lah, dia lari pada yang lain kan.

MH : Jadi, pada zaman persekolahan encik dahulu, adakah encik terlibat dalam mana-mana persatuan atau sukan? EMT : Saya memang aktif dari segi kebudayaan dan juga sukan. Untuk kebudayaan memang lah dari segi persembahan-persembahan selalunya masa di sekolah rendah lagi, hari penyampaian hadiah memang saya dan kumpulan-kumpulan saya yang |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

7


2008

conquer [ambil bahagian] lah. Persembahan tarian, nyanyian, koir dan juga drama. Begitu juga di peringkat sekolah menengah. Dari segi sukan pun [juga] saya aktif, semua saya main. Cuma ketika itu zaman sekolah saya tak [tidak] banyak aktiviti sukan. Kalau sekarang macam-macam ada rugbi semua kalau tidak semua saya masuk dah (ketawa). Jadi, masa saya di sekolah menengah itu saya aktif sepak takraw— bola sepak dan hoki. Tapi yang paling tinggi saya pergi ialah hoki lah. Saya pernah mewakili Selangor eh Malaysia remaja dua puluh satu (21) tahun di peringkat remaja dua puluh satu (21) tahun Malaysia sebagai goal keeper [penjaga gol]. Tahun seribu sembilan ratus lapan puluh empat (1984) kami pernah pergi ke India untuk festival— perlawan bola— hoki sedunia mewakili Malaysia paling tinggi lah saya bermain hoki.

MH : Jadi, pernahkah encik terlibat dalam aktiviti nyanyian atau lakonan masa di sekolah? EMT : Memanglah, itu saya bagi tahu masa sekolah rendah dulu saya emang terlibat dalam nyanyian, koir, drama. Kebetulan dalam masa sekolah rendah dulu ibu saya guru di sekolah yang sama jadi apa-apa pun [juga] sayalah yang kena tunjuk buat itu buat ini. Baca sajak.

MH : Jadi, adakah kawan-kawan encik semasa sekolah rendah, menengah ataupun universiti dahulu yang encik masih berhubung lagi sampai sekarang? EMT : Ya, masih lagi sampai sekarang ada beberapa orang— dua (2), tiga (3) orang. Masa sekolah rendah kawan saya sampai sekolah menengah dan masuk universiti kami berpisah kemudian kami bila dah [sudah] kahwin jumpa balik kebetulan sekarang ni [ini] dia berada di kampung isteri saya di Seremban. Bila balik kampung saya jumpa dia. Dua (2), tiga (3) orang lah, sampai pun [juga] ada seorang sekarang ini jadi YB [Yang Berhormat] pun [juga] ada, masa sekolah menengah tu [itu] memang kawan baik sekarang dah [sudah] jadi YB [Yang Berhormat] tak [tidak] masuk calon dua (2) tahun sudah YB [Yang Berhormat] Titi Wangsa.


8


2008

MH : Apakah status pendidikan tertinggi encik? EMT : Saya sekarang ini sarjana—Ijazah sarjana lah. Masters [Ijazah Sarjana] dibawah major saya pengurusan seni—di Universiti Kebangsaan UKM [Universiti Kebangsaan Malaysia].

MH : Adakah encik melanjutkan pelajaran di universiti tempatan atau luar negara? EMT : Saya buat internal [dalam negeri] lah di UKM [Universiti Kebangsaan Malaysia].

MH : Bolehkah encik ceritakan pengalaman encik masa melanjutkan pelajaran di situ? Di UKM? EMT : Kebetulan saya buat masters [ijazah sarjana] saya dah terlewat sebab di arahkan oleh pihak UiTM [Universiti Teknologi Mara] sebab kita dah [sudah] upgrade [meningkatkan] daripada diploma— daripada apa ni [ini]— daripada institusi kepada universiti jadi semua pensyarah mesti ada masters [Ijazah Sarjana]. Jadi, saya lambat buat tapi saya buat sendiri lah—duit sendiri jadi saya lambat jadi saya masuk di UKM [Universiti Kebangsaan Malaysia] ketika itu saya dah [sudah] berusia jadi saya masuk bersama dengan budak-budak yang junior-junior [muda], budak-budak baru fresh [baru], jadi saya paling tua di situ. Saya paling tua di situ ada—ada kebaikan dan keburukannya lah sebab saya ada pengalaman, mereka tu [itu] kurang pengalaman terutama dalam bidang teater ini pengalaman penting. Sedangkan apabila saya mengajar—saya belajar di situ, professor saya pun [juga] belajar bersama saya lagi. Dia tanya saya ini betul tak [tidak] betul tak [tidak] bila praktikal. Tapi dari segi bila saya buat thesis [kajian] itu saya kena refer [rujuk] kat [pada] dia lah supaya rujukan lebih terperinci tapi kalau praktikal, sebab saya memang mengajar praktikal so [jadi] saya sering di tanyakan, so [jadi] kalau presentation [perbentangan] senang sangat lah, cair, tapi bila buat assignment [tugasan] kadang saya suruh la budak junior-junior [muda] saya tu [itu] biar cari bahan (ketawa). Kita tak [tidak] ada masa nak [hendak] pergi kan. Tapi bila praktikal insyaallah la lebih mudah. Itulah berbezanya saya bersama-sama pelajar yang very junior [sangat muda] saya pelajar yang paling tua di situ jadi macam abang dan adik lah belajar bersama-sama. |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

9


2008

MH : Siapakah yang menjadi pendorong encik sehingga encik berjaya sampai ke hari ini? EMT : Pendorong saya ialah arwah bapa saya dan juga disamping itu ibu saya juga lah kerana arwah bapa saya paksa saya suruh belajar. Dulu saya tak [tidak] nak [mahu] sambung belajar saya tak [tidak] masuk USM [Universiti Sains Malaysia] saya lebih suka berniaga saya ikut kawan saya berniaga dah [sudah] itulah dah [sudah] bagusbagus dah maksudnya nak [hendak] sampai kat [dekat] boleh jadi millionaire [jutawan] lah. Tapi sebelum dia belum millionaire [jutawan] lagi so [jadi] saya ikut dia. Tapi oleh kerana arwah bapa saya kata harta tak [tidak] pergi kemana-mana dan dia tak [tidak] ada harta nak bagi saya dia sanggup habiskan duit suruh saya belajar apa saja pun [juga] pergi lah sebab itu saya dapat teater ini dia kata tak [tidak] kira apa saja walaupun benda itu baru bagi dia pergi belajar. So [Jadi] dia push [paksa] saya bagi belajar sehinggakan dia support [tanggung] macam-macam sampailah alhamdulillah sebelum dia meninggal saya dapat ijazah itu. Cuma dulu saya buat masters [ijazah sarjana] saja tak [tidak] sempat lihat saya masuk. Jadi, saya, memang dialah pendorong yang push [paksa] saya suruh belajar sampai saya ke tahap sekarang ini.

MH : Ok, sekarang kita masuk pada penglibatan encik dalam bidang pendidikan dan pensyarah. Ok, sebagai pensyarah sejak bila encik mula bertugas sebagai pensyarah ini? EMT : Saya dah mengajar ni dah lama dah. Lepas saya belajar saya bekerja di Yayasan Selangor sebagai penguasa hanye dua (2) tahun je [saja] dan saya berhenti saya freelance [bekerja sendiri] dalam masa saya freelance [bekerja sendiri] tu saya dah mengajar di Akademi Seni Kebangsaan masa itu belum [Akademi Seni Budaya dan Warisan Kebangsaan] lagi ASK [Akademi Seni Kebangsaan] saya mengajar secara parttime [sambilan] kemudia lepas tu baru saya diterima dipanggil untuk menjadi part-time [sambilan] di UiTM [Universiti Teknologi Mara] tahun dua ribu (2000). Kemudian selepas setahun setengah nak masuk dua tahun dia offer [tawar] saya kontrak, kontrak dan teruslah saya habis masters [ijazah sarjana] saya dan saya masih lagi _____ dekat, dekat berapa tahun eh sejak tahun lapan puluh (80)— sembilan puluh empat (94)— sembilan |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

10


2008

puluh lima (95)— sembilan puluh enam (96)— pada tahun sembilan puluh enam (96) saya start [mula] mengajar sebagai pensyarah. Secara sambilan dan kontrek pada masa tu [itu].

MH : Bolehkah encik ceritakan tentang pengalaman encik semasa mula-mula mengajar di UiTM ini? EMT : Memang diperingkat awal ketika itu fakulti seni persembahan mula-mula. Dulu namanya mula-mula fakulti seni persembahan yang baru bermula lagi saya dah [sudah] involve [terlibat] tahun dua ribu (2000). Jadi, ketika itu pelajar-pelajar semua bukan pelajar-pelajar yang minat dalam bidang seni pun. Itu semua pelajar-pelajar tak [tidak] dapat masuk law [undang-undang] tak [tidak] dapat masuk apa semua di tolak reject [tolak] masuk ke sini ke fakulti seni persembahan. Jadi dia bukan minat belakon pun, tak [tidak] minat belakon tak [tidak] minat jadi, itu yang susah sebenarnya. Kita nak [hendak] ajar seorang yang tak [tidak] minat tapi dia terpaksa masuk sini kalau dia tak [tidak] ambil dia tak [tidak] masuk universiti jadi terpaksa ambil juga jadi kita terpaksa ajar orang yang tak [tidak] ada minat, memang susah bukan senang. Sebab bidang ni [ini] bidang seni jadi sesiapa sesiapa minat bidang seni dia mesti ada minat tu [itu] penting. Bila ada minat kita boleh asah, kita boleh bawa lebih jauh lagi. Kalau tak [tidak] ada minat kita asah pun [juga] tak [tidak] guna tumpul sampai bila-bila, tu [itu] yang susah. Setahun dua tahun tiga tahun lepas itu barulah ada kemasukan pelajar-pelajar yang memang berminat pada bidang seni. Peringkat awal memang susah nak [hendak] mengajar. Masa tu [itu] mengajar di stadium masa tu [itu] seni persembahan.

MH : Masa pengambilan student [pelajar] itu? EMT : Saya terlibat, saya terlibat pengambilan pelajar, tapi peringkat awal dulu mereka mngambil pelajar di fakulti seni persembahan tanpa ada uji bakat. Saya propose [cadang] kan pada fakulti supaya ada uji bakat. Kita kenal pasti pelajar-pelajar tersebut. Jadi, selepas tahun dua ribu dua (2002) baru kita wujudkan uji bakat. Kelayakan nak [hendak] masuk dah [sudah] ada lima kredit kemudian mesti lulus uji bakat. Kita buat lah suruh dia menyanyi menari belakon semua baru kita kenal pasti. |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

11


2008

MH : Adakah terdapat perbezaan semasa encik mengajar di UiTM dan di ASK [Akademi Seni Kebangsaan] itu? EMT : Ya, ada perbezaan. Ia berbeza kerana pelajar ASK [Akademi Seni Kebangsaan] diambil masuk kerana bakat. Dari segi akademik tidak di ambil kira sangat. Sebab mereka mementingkan bakat yang ada. Tapi di UiTM [Universiti Teknologi Mara] ia lebih kepada akademik. Kemasukan tu [itu] dah [sudah] ditetapkan mesti five [lima] kredit kemudian bakat belakang kira ada sikit boleh lah. Tapi disitu kelebihan, ada kelebihan dan kekurangannya, contohnya pelajar di UiTM [Universiti Teknologi Mara] dari segi keterampilan dan practitional [praktikal] agak tidak begitu perfect [sempurna] tapi mereka lebih bijak dari segi bila kita buat teori. Suruh baca buku ok la kan, ok la. Tapi di ASK [Akademi Seni Kebangsaan] pelajar mereka lebih berminat dari segi praktikal. Dari segi pembacaan mereka malas, susah sangat. Sebab ya la background [latar belakang] meraka bukan academician [ahli akademi] sangat. Disitu berbezanya, tapi sekarang ini saya juga masih mengajar di secara part time di ASWARA [Akademi Seni Budaya dan Warisan Kebangsaan] sekarang ini dan meraka telah mengangkat menaik taraf ASWARA [Akademi Seni Budaya dan Warisan Kebangsaan] sebagai institusi dan universiti seni. Kemasukan mereka pun [juga] telah dikenal pasti bahawa perlu ada kredit yang baik. Apabila dinaik taraf sebagai universiti mereka harus ada balance [keseimbangan] antara teori dan praktikal.

MH : Apakah pekerjaan encik sebelum menjadi pensyarah ini. Jika ada boleh encik ceritakan? EMT : Sebelum saya menjadi pensyarah, selepas saya habis belajar saya menjadi penguasa di Yayasan Selangor, Klang. Saya disamping sebagai penguasa saya juga sebagai warden [pengawal] disitu. Saya mengendalikan pelajar-pelajar tingkatan satu (1) sehingga tingkatan lima (5) yang tinggal di asrama situ dan mereka belajar di lima (5) sekolah berhampiran. Kita pilih sekolah-sekolah, pelajar-pelajar tu [itu] ialah pelajar pelajar anak-anak Selangor yang mempunyai kelulusan yang agak baik. Dan kita support [tanggung] semua kat [di] situ dari segi makan makan minum yuran dan sebagainya. Tapi, oleh kerana itu dibawah Kerajaan Negeri Selangor jadi politik telah terlibat secara langsung dalam tu [itu] jadi anak-anak YB [Yang Berhormat] pun [juga] masuk dalam tu |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

12


2008

[itu]. Sepatutnya pelajar-pelajar situ adalah pelajar-pelajar yang berada di luar bandar yang kurang bernasib baik, yang miskin, itu sebenarnya tujuan asas Yayasan Selangor ditubuhkan. Tapi bila politik telah mengambil alih kadang-kadang ruang untuk pelajar miskin tak [tidak] ada disitu, telah diambil oleh anak-anak orang besar orang kaya-kaya orang-orang politik. Jadi, kenal YB [Yang Bermormat] sain [tandatangan] surat-surat, approve [sah] masuk anak sana. Bila, kadang-kadang pelajar-pelajar ini yang mendatangkan masalah kerana mereka mewah, meraka mewah kemudian mereka ada duit, kemudian gaya hidup mereka berbeza dengan hidup anak-anak orang miskin. Jadi, mereka telah mempengaruhi, so [jadi] contohnya disiplin-disiplin pelajar-pelajar yang buruk ni [ini] datang dari anak-anak YB [Yang Berhormat] ni [ini]. Pernah berlaku, saya cerita sedikit tentang pengalaman saya bekerja di situ, saya pernah bergaduh dengan seorang YB [Yang Berhormat] Sabak Bernam ketika itu. Saya tak [tidak] tahu itu anak YB [Yang Berhormat] wakil rakyat, oleh kerana saya tangkap dia hisap rokok tak [tidak] pergi sekolah, tidur dalam almari, saya tangkap saya warning [beri amaran] dia, dia masih degil lagi saya panggil bapa dia, so [jadi] bapa dia datang. Ketika itu saya tak [tidak] involve [terlibat] sangat politik tak [tidak] kenal lah YB [Yang Berhormat] ke siapa. Jadi dia datang tak [tidak] kenal saya YB [Yang Berhormat] tu [itu] kata ―Saya YB [Yang Berhormat] Sabak Bernam ini ini, macam mana anak saya jahat, anak saya baik orang kampung semua pandang tinggi pada dia ni‖. Saya cakap, depan encik memang lah, di belakang dia ambil kesempatan. Dia tak [tidak] percaya sampai gaduh-gaduh sehingga saya dibawa panggil oleh pengarah Yayasan Selangor menyatakan saya ini kurang ajar. Saya tak [tidak] kira YB [Yang Berhormat] ke siapa ke yang penting kita nak [hendak] mendidik anaknya dengan baik jangan dia mempengaruhi orang-orang lain. So [Jadi], saya di black list [senarai hitam] lah di Yayasan Selangor lebih-lebih lagi saya lah pegawai yang paling muda di kalangan pegawai-pegawai Yayasan Selangor. Jadi, yang tua-tua ni [ini] semua kebayakannya dari kalangan orang-orang politik lah. Jadi semua kuat ampu semua (ketawa). Jadi, saya tak [tidak] reti [pandai] begitu, jadi kalau tak [tidak] betul saya cakap tak [tidak] betul, kalau benda ni [ini] perlu di rotan saya rotan, saya tak [tidak] kira anak YB [Yang Berhormat] ke siapa ke. Sebab tu [itu] kadangkadang dia orang black list [senarai hitam] nama saya lah. Di situ saya hanya bertahan selama dua tahun sahaja masa tu [itu]. Dia ada beberapa sebab mengapa saya bertahan, |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

13


2008

yang pertamanya kerana saya orang seni saya kena berkarya sebab saya orang practitioner [tenaga pengajar] samada saya berlakon ke saya saya mengarah ke atau saya terlibat dalam bidang seni. Jadi, bila saya duduk kat [di] situ saya hanya buat pentadbiran pengurusan dan saya tidak boleh berkarya kerana saya terlalu terhad sangat, saya tak [tidak] boleh keluar ke mana-mana pun [juga] saya kena duduk dua puluh empat (24) jam di situ. Jadi, pernah saya sekali lari keluar untuk terlibat dengan aktiviti luar buat teater sekali. Masa tu [itu], yang menjaga saya ketika itu, saya baik dengan ustaz yang menjaga kat [di] situ, saya buat lah sekali untuk release [lepaskan] saya punya nilai seni yang ada dari diri saya. Oleh kerana banyak kekangan-kekangan politik pegawai-pegawai kat [di] situ jadi saya terpaksa berhenti secara terhormat lah kemudian saya meninggalkan kerana terdapat masalah-masalah kekangan-kekangan politik di situ dan mereka tidak senang dengan kehadiran saya orang muda yang lantang bersuara ni [ini]. Sebenarnya, bukan apa, untuk kebaikan, kemudian saya cuba membawa banyak perubahan di Yayasan Selangor ini, dimana pernah saya bercampur dengan golongan-golongan bawahan, driver [pemandu] pekerja-pekerja kerani. Saya tanya masalah mereka dari segi gaji cukup ke [atau] tak [tidak] dan sebagainya. So [Jadi], meraka pernah ditindas terutamanya driver [pemandu] apabila mereka digunakan tenaganya pada hari Sabtu dan Ahad di mana tak [tidak] dapat elaun dan sebagainya. Jadi, saya cuba membawa perkara itu kepada pihak atasan dan mereka menidakkan bahawa jangan campur tangan pekerja bawah. Saya fight [lawan] juga supaya elaun mereka diberi pada Sabtu dan Ahad dimana mereka terpaksa menghantar pelajar pergi kursus dan sebagainya. Fight, fight, fight [Lawan, lawan, lawan] dalam masa setahun tu sehinggalah saya keluar dari Yayasan Selangor setahun setengah selepas itu saya dapat tahu bahawa driver-driver [pemandu-pemandu] datang jumpa saya ucap terima kasih lah. ―Terima kasih Encik Mazlan‖ kerana elaun mereka telah dapat pada Sabtu dan Ahad. Walaupun saya dah [sudah] berhenti tapi saya rasa saya telah memberikan suatu sumbangan pada mereka.


14


2008

MH : Jadi, selepas encik bertugas sebagai penguasa itu? EMT : Saya berhenti saya buat freelance [bekerja sendiri] . Saya terlibat dalam teater dan juga tv [televisyen] lepas tu saya berlakon. Terutama dalam bidang lakonan lah. Untuk Astro untuk RTM [Radio Televisyen Malaysia] dalam masa sembilan puluh empat (94) sembilan puluh lima (95) sembilan puluh enam (96) sampai tahun dua ribu satu (2001) sebelum saya masuk kontrek UiTM [Universiti Teknologi Mara] ini saya buat freelance [bekerja sendiri] lah enam tujuh tahun dan banyak lah saya terlibat dalam untuk Astro untuk RTM [Radio Televisyen Malaysia] semua channel [siaran] saya dah [sudah] terlibat. Jadi, selepas itu lah saya jadi part-time [bekerja sementara] mengajar di ASWARA [Akademi Seni Budaya dan Warisan Kebangsaan], ASK [Akademi Seni dan Kebangsaan] dan juga UiTM [Universiti Teknologi Mara].

END OF TAPE 1 SIDE A: TAPE 1 SIDE B

MH : Jadi, adakah sesiapa dalam keluarga encik yang yang juga menjadi pensyarah? EMT : Dalam keluarga saya tak [tidak] ada, isteri saya lah. Isteri saya pun [juga] mengajar. Dulu isteri saya guru. Dia guru kemudian dia sambung buat masters [ijazah sarjana] dan dia dalam bidang yang sama tapi [tetapi] dia mohon teori dan sekarang ni dia mengajar bersama-sama dengan saya lah di UiTM [Universiti Teknologi Mara].

MH : Selain dari menjadi pensyarah adakah encik terlibat dalam bidang atau aktiviti yang lain samada di dalam atau diluar UiTM? EMT : Selain saya mengajar saya ni terlibat—seperti yang saya cakap tadi saya ni seorang practinioner [tenaga pengajar]. Saya telah memparktikkan apa yang saya telah belajar. Jadi saya terlibat secara langsung di luar sebagai seorang pelakon juga sebagai pengarah dan juga bahagian artistik dari segi lighting design [rekaan pencahayaan] set design [rekaan] dan sekarang pun [juga] dah saya sedang melibatkan diri saya dengan Sirah Junjungan Rasulullah untuk akan di pentaskan di Istana Budaya sehingga dua puluh tiga (23) hari bulan ni yang diarah kan oleh _____. Saya terlibat sabagai seorang pelakon dan juga penasihat lah. |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

15


2008

MH : Apakah pandangan keluarga encik terhadap kerjaya encik sebagai seorang pensyarah ini? EMT : Keluarga saya tidak menjadi apa-apa halangan dan mereka menggalakkan dan walaupun mereka tidak begitu mendalami bidang ini, tapi mereka menggalakkan kerana melihat ianya satu benda yang positif. Dulu dia melihat Mazlan Tahir lain sekarang mereka melihat Mazlan Tahir yang lain. Kerana mungkin saya involve [terlibat] dalam teater dalam bidang teater ini dia melihat sesuatu yang positif bukan yang menyusahkan dia dan sebagainya. Sesuatu yang memberikan kemanafaatan baik dari segi saya, juga saya dan juga ibu saya. Tapi dulu pada peringkat awal, bukan keluarga saya, keluarga adik beradik ibu saya lah. Banyak bukan protest [menentang], mereka pada zaman-zaman dulu lah tahun lapan puluh (80) kan benda-benda seni orang pandang rendah kan orang kutuk selalu macam-macam mengapa pergi belajar benda ni [ini] tah belajar apa tah dia kutuk macam-macam. Dimana, adik-beradik ibu saya ramai guru-guru dan juga ustazah. Pernah ustazah menempelak saya bila saya balik cuti, dikatakan saya ni [ini] belajar buat maksiat, buat sesuatu yang tak [tidak] bagus dan sebagainya. Lepas tu [itu], saya diam kan sahaja. Apabila saya habis lama-kelamaan sekarang ni [ini] dia terlalu mengharapkan saya untuk memberikan pendidikan penerangan tentang seni itu kepada anaknya sendiri dan hingga sekarang pada cucunya. Ustazah tu [itu] dulu menempelak saya dan saya biarkan saja tak [tidak] apa itu bukan masa saya dan sekarang ini dia terlalu menghormati saya dan dia telah meminta saya supaya menggunakan apa yang ada pada saya ilmu teater yang saya belajar ini cuba merasionalkan anak-anak dia. Anak dia kadang belajar seni lagi teruk menari-nari dia pandai menari anak dia. Itu lah kalau kita tak [tidak] baik jangan terlalu mulut jangan lancang. Tuhan boleh membalikkan bila-bila masa saja. So [Jadi], sekarang ini saya sedang train [latih] anak dia kadang dia minta saya pandangan supaya didik anak-anak dia, cucu-cucu dia terlibat dalam bidang seni sekarang. So [Jadi] dia berbalik-balik lah.


16


2008

MH : Apakah kursus-kursus yang di ajar oleh encik di fakulti TEKA [Teknologi Kreatif Artistik]? EMT : Saya mengajar lakonan parktikal kemudian pengarahan kemudian dari segi artistiknya lighting [pencahayaan] lepas tu design [reka cipta] lah. Kebanyakkannya yang mohon praktikal work [kerja] lah.

MH : Selain UiTM adakah kursus-kursus yang ditawarkan terdapat di universiti lain? EMT : Ada sekarang ni kursus teater ni program teater ni dah banyak dah, dah menyeluruh. Dulu teater ni [ini] hanya ada semasa saya belajar USM saja Universiti Sains Malaysia tempat lain tak [tidak] ada. Sekarang ini dah tumbuh macam cendawan dah semua universiti di Sabah ada di Sarawak UNIMAS [Universiti Malaysia Sarawak] ada kemudian di UPM [Universiti Putra Malaysia] di UKM [Universiti Kebangsaan Malaysia] di UM [Universiti Malaya], UiTM [Universiti Teknologi Mara] dan ASWARA [Akademi Seni Budaya dan Warisan Kebangsaan] kemudian di apa ni— di Kelantan pun [juga] ada. Tapi dia bergabung dengan Seni Kebudayaan dan Warisan. Lebih kepada kebudayaan (penemuramah bertanya) Aah, kebudayaan dan warisan. Tadi saya katakan bahawa hampir kesemua lah universiti-universiti yang well-known [terkenal] lah di Malaysia ada program teater ini.

MH : Adakah encik menggunakan buku rujukan ataupun sebarang alat bantuan pengajaran dalam kuliah yang encik jalankan? EMT : Ya, oleh kerana kita adalah institusi yang mementingkan akademik jadi kita mesti ada bahan rujukan. Jadi, pelajar saya menggunakan buku ini Stage_____ (sambil menunjukkan sebuah buku) dimana ianya merangkumi semuanya dari segi lakonannya, dari segi teknikalnya, dari segi management [pengurusan] nya. So [Jadi], ketiga-tiganya ada dalam ni [ini] tapi ianya sebagai basic [asas] lah. So [Jadi] kalau dia nak [hendak] mendalaminya lebih terperinci dalam bidang-bidang tu [itu] dia kena mencari buku-buku yang lain lah. Ini sebagai buku teks di fakulti ini untuk pelajarpelajar. Kerana di universiti kita mesti ada buku teks khusus more on [lebih kepada] akedemik lah. |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

17


2008

MH : Ok, adakah buku-buku rujukan mengenai subjek yang encik kendalikan boleh didapati di Malaysia ataupun encik terpaksa mendapatkan buku-buku tersebut di luar negara? EMT : Ya, masalahnya kita sekarang disini kurang penulis buku dalam bidang teater, kurang sangat. Jadi, kita kebanyakkan buku-buku kita di import daripada barat terutamanya dari UK [United Kingdom]. Dan buku ini datang dari UK [United Kingdom]. So [Jadi], kalau student nak kena tunggu dalam dua bulan baru dapat ke [atau] tak [tidak]. Melalui ejen selalu di Singapore [Singapura] bawa buku datang ke mari. So [Jadi], memang susah buku di sini. Ada translation [terjemahan] daripada Indonesia kadang-kadang translation [terjemahan] tu [itu] kita baca pun [juga] tak [tidak] faham kan. Pekat sangat translation [terjemahan] dia. So [Jadi] kita ada juga lah kadang-kadang mendapatkan bahan dari Indonesia. Dekat Malaysia ni [ini] terlalu kurang sangat orang nak [hendak] buat buku-buku dalam bidang ni. Tak [Tidak] ada penggiat kebanyakkan penggiat ni [ini] orang practitioner [tenaga pengajar] saja dan mengajar. Kami pun [juga] kena sebenarnya kena buat buku untuk jadikan satu ni [ini] kan dalam teater di Malaysia ni [ini] tapi itu lah constraint [kesuntikan] masa. Mungkin insyaallah lima (5) enam (6) tahun sudah_____mengajar mungkin lah ada ruang untuk menulis lah buku-buku teater di Malaysia.

MH : Jadi dalam cara encik mengajar ini adakah lebih menjurus kepada teori atau praktikal? EMT : Saya lebih kepada praktikal walau bagaimanapun dalam praktikal itu saya mesti menyelitkan unsur-unsur teori supaya mereka memahami apa yang mereka lakukan. Tapi kalau saya buat bengkel di luar saya hanya berikan praktikal seratus peratus hanya beri sedikit penerangan tentang teori lah. Kalau di sini kita go to seventy thirty adalah [pergi pada 70 30] so [jadi] tujuh puluh (70) peratus praktikal tiga puluh (30) peratusnya teori. Pelajar kita harus diberikan pendedahan ilmiah.


18


2008

MH : Ok, adakah encik terlibat secara langsung dalam merangka sukatan pelajaran atau kursus-kursus dan subjek yang encik kendalikan? EMT : Ya, dulu di peringkat awal semasa fakulti seni persembahan ditubuhkan mereka telah membentuk struktur silibus dari peringkat awal. Jadi, apabila saya lihat kursus-kursus itu agak tidak begitu detail. Jadi kami telah merangka balik saya terlibat dalam perangkaan apa ni—review [kajian] silibus diploma dan juga pembuatan silibus degree [ijazah] untuk UiTM [Universiti Teknologi Mara]. Juga saya terlibat dalam pembuatan silibus-silibus untuk jurulatih-jurulatih teater di Malaysia di bawah KEKWA [Kementerian Kebudayaan, Kesenian dan Warisan Malaysia] juga saya terlibat dengan pembikinan silibus untuk sekolah seni yang sekarang ini telah lama berjalan di bawah Kementerian Pendidikan di Sarawak dan di Johor.

MH : Ok, pada pendapat encik apakah kriteria-kriteria yang perlu ada pada seorang pensyarah ini? EMT : Bagi diri saya lah, sebagai seorang pensyarah ini dia harus mempunyai sifat jujur, ikhlas. Sebab kita hendak menyampaikan ilmu kalau tak [tidak] jujur tak [tidak] ikhlas benda tu tak [tidak] sampai ke anak murid kita dan ianya tidak berkat orang kata lah. Itu yang saya belajar dari guru saya dulu itu sebabnya kadang-kadang saya dengan student saya kadang orang nampak very friendly [sangat mesra] tapi kita ada gap [jurang] kita ada juga jurangnya. Kita boleh bertepuk tampar ikut masa dan ruang tertentu sebab saya belajar itu daripada professor saya tak [tidak] pernah ada professor ketika saya belajar dulu saya berjumpa dengan kawan-kawan yang lain bidangnya seorang professor boleh urut kaki student dia. Bukan orang lain professor ni [ini] usahkan orang lain tutor pun [juga] tak [tidak] nak [hendak] pegang kaki student kan. Seorang professor boleh mengurut kaki student iaitu mengurut kaki saya ketika itu kaki saya terseliuh. Kawan pun [juga] tak [tidak] urut tapi professor saya turun datang tanya ―what happen [apa yang terjadi]‖ itu ini, saya kata saya terseliuh come [mari] dia urut kaki saya. Sewaktu dia mengurut tu [itu] dia bercerita dan berikan ilmu yang tidak formal. Disitu saya lihat keikhlasan dan disitu saya dapat banyak pengajaran. Jadi saya rasa itu lah cara saya harus melalui benda itu sama seperti saya mengajar anak-anak murid saya. Saya harus mesra saya harus jujur saya harus ikhlas. Supaya benda yang diberikan pada saya itu akan dapat |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

19


2008

macam mana saya dapat dulu dari professor saya. Kalau kita mengajar hanya bagi kulit saja dia akan dapat kulit lah student [pelajar] kita. Kalau kita bagi lebih dalam lebih mesra memahami antara satu sama lain mereka akan menghormati kita dengan cara yang tertentu kita akan dapat ilmu lebih jujur dan ikhlas.

MH : Pernahkah encik dijemput untuk membuat syarahan di universiti-universiti lain? EMT : Ya, seperti ASWARA [Akademi Seni Budaya dan Warisan Kebangsaan] lah. Selalu saya dipanggil, itu saya katakan bahawa tenaga pengajar dalam bidang teater di Malaysia ini terlalu kurang tak [tidak] ada orang. Kadang-kadang kita terpaksa tolak. Sabah panggil kadang-kadang UNIMAS panggil, jadi kita tak [tidak] larat nak [hendak] pergi berulang. So [Jadi], kadang-kadang kita pergi di Sarawak pergi sebulan sekali saja itupun pergi hujung minggu Sabtu Ahad whole [sepenuh] day [hari] Sabtu dari pagi sampai malam Ahad pagi sampai malam untuk cukupkan sebulan punya paper [kertas]. Jadi kita letih la macam tu [itu], tak [tidak] cukup orang. Jadi itu katakan memang tenaga pengajar di Malaysia dalam bidang teater ni [ini] terlalu kurang tak [tidak] cukup. Kami kat [di] sini pun [juga] kekurangan pasal workload [beban kerja] kami disini melebih lebih sampai ada dua puluh lapan (28) credit hours [jam kredit] seminggu. Itu belum lagi pergi tempat-tempat lain lagi di ASWARA [Akademi Seni Budaya dan Warisan Kebangsaan] lagi. Jadi, memang kekurangan tenaga dalam bidang seni ini.

MH : Selain dari bidang pensyarah ini apakah kepakaran lain yang encik ada? EMT : Maksudnya?

MH : Macam kepakaran? EMT : Kepakaran. Selain daripada mengajar. Saya juga sebagai consultant [penasihat]. Saya juga kadang-kadang_____contohnya seperti kita nak [hendak] buat silibus untuk sekolah, sekolah seni Malaysia di Johor dan di Sarawak itu kita dilantik sebagai consultant [penasihat] untuk mengendalikan silibus-silibus tersebut. Dan juga saya terlibat dalam LAN [Lembaga Agreditasi Nagara] agreditasi dimana saya dah [sudah] meluluskan dua swasta apa ni—universiti swasta dimana mereka cuba—mereka |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

20


2008

mewujudkan fakulti performing arts [seni persembahan] dalam bidang teater. Kita pergi lah buat agreditasi dan dua (2) Sunway dan juga____kolej, kita telah luluskan agreditasi. Saya terlibat dalam lembaga kelulusan ni [ini].

MH : Jadi, pernahkah encik menerima sebarang anugerah atau pengiktirafan sebagai pensyarah sepanjang pembabitan encik? EMT : Ya, saya baru dapat dua (2) tahun sudah pada apa ni—Anugerah Cemerlang lah di UiTM [Universiti Teknologi Mara] setelah saya hampir tujuh (7) tahun lah terlibat. Sebenarnya ni [ini] baru dapat lah tahun dua ribu tujuh (2007) untuk tahu dua ribu tujuh (2007) punya kerja cemerlang. Itulah yang mereka iktiraf saya lah kan. Sebenarnya saya tak [tidak] terfikirlah diiktiraf sampai begitu sekali, kita buat secara yang mana kita boleh buat. Jadi mungkin mereka menganggap itu satu yang cemerlang saya terima lah seadanya.

MH : Pernahkah encik menulis artikel ataupun jurnal berkaitan bidang yang encik ceburi ini? EMT : Ya, saya pernah menulis ada menulis tapi saya tidak terbitkan. Saya belum lagi menerbitkannya. Saya tulis secara personal [peribadi] lah untuk diterbitkan lagi, belum. Pernah menulis tapi belum menerbitkan.

MH : Jadi, Apakah kejayaan yang paling manis yang dikecapi semasa encik di UiTM ini? EMT : Kalau nak [hendak] dikatakan manis masa dapat anugerah cemerlang lah kan. Orang kata terbaiklah kononnya kan (ketawa). Itulah rasanya cemerlang disitu lah apabila orang mengiktiraf kita. Itulah yang paling manis bagi saya.


21


2008

MH : Jadi, apakah cabaran yang paling besar yang pernah encik hadapi semasa mula menjadi pensyarah sampai sekarang? EMT : Nak [Hendak] katakan yang besar saya rasa saya tak [tidak] nampak ada cabaran lah. Maksudnya cabaran tu [itu] tetap ada. Setiap semester pelajar yang masuk dengan pelbagai ragam dan kita harus mengikut rentak zaman itu. Jadi, saya tak [tidak] boleh ikut rentak zaman saya mengajar macam masa saya mengajar dulu, tak [tidak] boleh. Sebab student [pelajar] yang datang semakin matang dan dia akan berlainan pemikirannya cabaran saya rasa itulah cabaran, saya terpaksa mengolah diri saya untuk mengadaptasi diri saya untuk memahami sikap pelajar-pelajar yang terkini yang akan datang. Sebab dulu saya belajar lain caranya, sekarang bila saya mengajar saya tak [tidak] boleh mengajar macam mana saya mengajar dulu kan. Dulu kalau cikgu suruh buat, masa saya belajar dulu, kita buat terus kan. Betul tak [tidak] betul belakang kira, buat. Orang tu [itu] suruh berlakon, berlakon. Jadi sekarang tak [tidak]. Budak-budak akan tanya kita dulu ―Encik Mazlan buat dulu lah nak tengok‖. Dulu tak [tidak] ada mulut kita nak [hendak] cakap prof [professor] buat dulu nak tengok prof [perofessor] buat dulu, tak [tidak] ada. Dia suruh buat kita terus buat. Akur dan patuh, jadi sekarang tak [tidak]. Budak-budak suruh kita buat dulu baru dia buat. Kemudian dia tengok kita buat , bila dia tengok benda itu sesuatu yang dia rasa betul baru dia buat. Kalau dia rasa ―alah macam ni pun nak buat, kita pun boleh buat‖, dia akan memperlekehkan kita. Berbezanya pelajar dulu pelajar sekarang. Itu yang salah satunya, itulah cabaran yang harus saya mengadaptasikan diri saya apabila dengan pelajar-pelajar yang terkini.

MH : Sebagai seorang pensyarah apakah nasihat encik pada pelajar hari ini agar mereka berjaya dalam hidup dan mencapai cita-cita yang mereka inginkan? EMT : Saya dalam kelas saya—sebelum saya mula kelas saya akan adakan tazkirah maksudnya sedikit ceramah kecil. Ok, supaya yang pertamanya mereka mengingatkan kedua ibu-bapa mereka kemudian mengingat kepada Rasulullah dan Allah S.W.T. Sebab yang pentingnya kepada Allah S.W.T sebab mereka masuk ke mari dengan bakat yang mereka ada, kelebihan yang mereka ada. Mereka diuji bakat disuruh menyanyi ok, sedap suaranya dan boleh masuk. Disuruh berlakon, pandai berlakon dan boleh masuk. Pandai menari, pandai bergerak dan kita ambil. Jadi mereka ada kelebihan. |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

22


2008

Sebab kelebihan itu datang dari Allah. Kalau setiap hari langsung tak [tidak] pernah bersyukur pada Tuhan bila-bila Tuhan boleh ambil keistimewaan daripada kita. Itulah, Dia patah kan kaki kita, dah [sudah] tak [tidak] boleh menari dah [sudah]. Dia tarik suara kita, dah [sudah] tak [tidak] ada suara nak [hendak] menyanyi macam mana, serak sikit dah [sudah] habis suara pitching [nada] macam mana, betul tak [tidak]. So [Jadi], kalau kita sentiasa tak [tidak] sedar kita tak [tidak] bersyukur kita lupa diri. Itu yang saya sering ingatkan kepada pelajar-pelajar saya, sebelum kelas kita harus membaca Al-fatihah menghadiahkan kepada Rasulullah dan kedua ibu-bapa kita kita mohon kepada Allah S.W.T agar diberikan perlindungan kepada kita dan sentiasa diberikan rahmat supaya boleh kita belajar supaya mereka ingat. Itu yang saya sering nasihatkan kepada pelajarpelajar saya.

JR : Seterusnya kita beralih kepada soalan-soalan berkaitan dalam bidang seni lakonan dan juga teater. Soalan pertama ya encik, bolehkah encik ceritakan apakah yang dimaksudkan dengan teater? EMT : Ok, teater itu adalah—kadang-kadang orang hanya mengangap teater itu adalah suatu persembahan yang ada di pentas. Tapi kalau saya memberikan satu definisi teater kepada orang yang cuba nak mengenal teater saya akan umumkan definisi itu. Dimana ialah—ini panjang sikit lah kot cerita ni [ini]. Ok, seorang atau beberapa orang yang sedang melakukan sesuatu dihadapan seorang atau beberapa orang dalam ruang, masa tempat yang sama telah berlakunya proses teater itu. Contohnya sekarang ini, saya seorang sedang melakukan sesuatu sedang ditemuramah berikan jawapan-jawapan kepada anda seorang atau beberapa orang jadi dihadapan seorang atau beberapa orang dalam ruang, tempat dan masa yang sama. Sekarang telah berlakunya proses teater. Anda juga sebagai seorang pelakon dan saya juga seorang pelakon. Itu yang saya katakan bahawa teater wujud di mana-mana bila berlakunya benda ni [ini] seorang atau beberapa orang melakukan sesuatu dihadapan seorang ataupun beberapa orang dalam runag masa dan tempat yang sama. Saya tak [tidak] cakap pun [juga] dia berlakon saja dia boleh buat apa sahaja. Dia berniaga, seorang guru yang sedang mangajar di sekolah contohnya. Seorang guru, seorang sedang melakukan sesuatu sedang mengajar dihadapan seorang samada seorang ke anak muridnya ramai ke di hadapan beberapa orang dalam ruang di |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

23


2008

dalam bilik darjah enam (6) A contohnya, tempat di sekolah menengah ini ini dan masa kelas dari pukul berapa sampai pukul berapa. Telah berlakunya proses teater. So [Jadi], saya katakan teater ini suatu kehidupan bila berlaku proses-proses ini. So [Jadi], orang akan confuse [celaru], kenapa pula, kenapa cikgu-cikgu mengajar itu teater. Contohnya, orang bermain bola sepak di Stadium Shah Alam, berlaku proses teater. Seorang atau beberapa orang sedang melakukan sesuatu bermain bola sepak. Sebelas (11) orang, dua puluh dua (22) orang ke sedang melakukan sesuatu sedang bermain bola dihadapan penonton beribu-ribu orang. Dalam ruang padang bola Stadium Shah Alam tempatnya Shah Alam dalam masa pukul lapan (8) hingga sebelas (11) malam. Berlaku proses teater. So [Jadi], orang akan tanya kenapa itu teater Encik Mazlan. Kenapa orang main bola itu teater. Kita huraikan sedikit. Contohnya, macam saya berlakon atas pentas, saya mesti ada skill [kemahiran] berlakon, betul tak [tidak]. Baru orang boleh tengok, wah pandai berlakon Encik Mazlan. So [Jadi], orang bermain bola sepak mesti ada skill [kemahiran] bermain bola, baru orang suka. Wah, baguslah winger [pemain sayap] tu [itu] bermain dengan baik dia skill [kemahiran] dia. Kalau dia skill [kemahiran] tak [tidak] bagus kita kutuk macam-macam kan, kaki bangku lah, baling air lah kan (ketawa). So [Jadi], sama berlaku di atas pentas, berlakon apa macam kayu la orang kutuk woo,woo. Berlaku sama. So [Jadi], mesti ada skill [kemahiran]. Contohnya, bila saya tekankan sedikit kepada lebih detail [teliti]—kita pergi kepada guru pula. Guru, perlu ada vokal tak [tidak] sewaktu guru mengajar. Mesti ada suara masa cikgu mengajar. Bila dalam vokal tu [itu] kita ada banyak penekanan dari segi dia punya_____kekuatan suaranya bagaimana guru bercakap nadanya. Jadi bila guru tu bercakap pot pet pot pet, budak-budak dah lama tidur, betul tak [tidak]. Begitu juga kalau kita berlakon di atas pentas kalau pelakon tu [itu] pot pet pot pet, orang lama-lama tak [tidak] paham apa cerita, tidur. Jadi cikgu tu [itu] mesti pandai memainkan nada dan irama si secara langsung pelajar suka mendengar dan juga faham. Begitu juga dengan pelakon, pelakon pandai bermain dialognya orang akan suka dengar dan [sudah] faham. So [Jadi], begitu juga dengan suara harus kuat dan di lontarkan. So [Jadi], banyak proses yang berlaku kat situ. Itu yang saya katakan dari awal tadi bahawa teater tu adalah satu kehidupan definisinya. Semua orang berlakon dalam teater. So [Jadi], sekarang ini di UPSI [Universiti Perguruan Sultan Idris] setelah ada Universiti Perguruan Sultan Idris mereka |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

24


2008

telah mewujudkan tiga (3) paper [kertas] wajib teater untuk pelajar guru-guru mengambil paper [kertas] itu. So [Jadi], mereka kena berlakon belajar buat skrip belajar bersuara vokal semua menggunakan teater. Baru-baru ini saya dipanggil oleh fakulti law [undangundang] untuk train [ajar] tiga (3)—empat(4) pelajar law [undang-undang] untuk berdebat pertandingan debat antarabangsa, debat law [undang-undang] mahkamah. Jadi, saya dipanggil saya tanya pensyarah tu [itu] kenapa panggil untuk train [latih]. Dia kata sebab tu [itu], last year [tahun lepas] mereka pergi ke pertandinagn antarabangsa di Hongkong so [jadi] pasukan yang johan adalah dari Filipina. So [Jadi], dia tanya macam mana you [awak] train [latih] you [awak] punya student [pelajar] jadi johan. So [Jadi], senang saja dia punya lecturer [pensyarah] cakap, kita hantar mereka belajar teater. Seorang pensyarah teater train [latih] dia orang dan mereka telah menang. Bagaimana berkomunikasi, bagaimana vokal, bagaimana pernafasan, bagaimana mereka mengacting [berlakon] dan sebagainya. So [Jadi], itu yang mereka panggil kita. Saya cakap kalau you [awak] panggil dalam masa yang singkat dua (2) tiga (3) hari tak [tidak] boleh, mesti panggil di peringkat awal. Sebulan dua bulan baru mereka boleh perfect [sempurna]. So [Jadi], next time [Jadi selepas ini], dia akan jemput lah. So [Jadi], saya katakan bahawa, bukan disini saja kami diperlukan kami diperlukan juga di fakulti law [undang-undang] untuk train [latih] mereka. Last two years [dua tahun lepas], kita dipanggil oleh medic [perubatan] nak [hendak] train [latih] doktor. Ok, doktor bagaimana psikologi menjadi seorang doktor so [jadi] dia train [latih] kita, kita berlakon sebagai pesakit so [jadi] kita train [latih] lah empat lima belas orang kita ok you [awak] sakit jantung you [awak] sakit ini sakit ini ini. So [Jadi], tunjukkan psyco [jiwa] bila maksudnya doktor tanya sakit apa diam je [saja] kan. So [Jadi], doktor check [periksa] sejauh mana dia bagi tense [tumpuan] pada doktor tu [itu] dia mampu sabar bagaimana dia mengawal pesakit dia tu [itu] sampaikan doktor tu [itu] marah ―cakaplah! cakap! orang tanya sakit!‖. Kesabaran tu [itu] tak [tidak] ada lah sebagai seorang doktor so [jadi] dia kita train [latih]. Kita ada twin kegunaan boleh di gunakan mana-mana pun [juga] insyaallah.


25


2008

JR : Boleh encik terangkan apakah persamaan dan perbezaan antara teater dan juga drama? EMT : Ok, sebenarnya tidak jauh perbezaan. Itu adalah terma dua benua yang mempunyai ego masing-masing. Kita ada US [United State] dan di UK [United Kingdom]. Ni dua dunia ni yang action antara satu sama lain. UK [United Kingdom] tak [tidak] terima US [United State], US [United State] tak [tidak] terima UK [United Kingdom]. So [Jadi], di Malaysia ini kebanyakkan ilmu yang kita dapat di sini khususnya teater yang saya ceritakan datang daripada barat datang daripada UK [United Kingdom] dan juga US [United State]_____. Jadi UK [United Kingdom] bawa terma dia sendiri US [United State] membawa termanya sendiri. So [Jadi], bila sampai kat [di] sini orangorang yang belajar dari UK [United Kingdom] tak [tidak] boleh terima terma dari US [United State], US [United State] tak [tidak] boleh terima terma dari UK [United Kingdom]. So [Jadi], UK [United Kingdom] mereka lebih menggunakan drama kalau US [United State] mereka menggunakan teater. Sebenarnya konsepnya sama saja. Benda ni [ini] sama je [saja] sebenarnya tak [tidak] jauh beza cuma terma itu telah di guna pakai oleh dua benua yang berbeza. Kalau you pergi UK [United Kingdom] you [awak] cakap teater dia tak [tidak] layan. Bila cakap drama ―ok, come, this is drama [ok, mari, ini drama]‖. Kalau pergi US [United State] cakap drama tak [tidak] layan(ketawa) kalau sebut drama ok drama. Ha, itu dia punya. So [Jadi], kita kat [di] Malaysia kita pakai duadua, kita pakai drama pakai teater kita boleh terima. Itu pasal [sebab], dalam masa duludulu belajar kalau mak bapa awak ataupun datuk dulu belajar yang mana sekolah-sekolah inggeris dia ada drama society. Sebab kita punya flow [aliran] pendidikan telah datang daripada UK [United Kingdom] sistem pembelajaran kita datang dari UK [United Kingdom]. So [Jadi] British telah bawa benda itu so [jadi] kita ada dua drama society [persatuan], kita ada drama society [persatuan]. Sekarang ini kita dah [sudah] ada pelajar yang datang pensyarah-pensyarah yang datang belajar teater dari US [United State] datang sini dah [sudah] wujud pula teater. Bendanya sama je [saja] cuma terma saja yang berbeza.


26


2008

JR : Apakah teknik-teknik yang harus ada pada teater? EMT : Dia ada banyak ni [ini] dalam teater ni [ini]. Ok, dia menitik beratkan dari beberapa aspek. Yang pertama dari segi lakonannya. Ok, kemudian dari segi aspek pengarahannya. Kemudian dari segi aspek artistiknya. Kemudian yang keempat dari aspek pengurusan. So [Jadi], ada empat (4) terma ini harus di gabung jalinkan untuk menjadikan satu produksi ataupun persembahan yang berjaya. So [Jadi], dia—apabila dalam lakonan dia ada dia punya method [cara] nya sendiri. Siapa belajar seni lakon dia kena belajarlah bagaimana teknik-teknik atau lakonan-lakonan

tentang lakonan.

Pengarahan, siapa jadi pengarahan dia kena belajar teknik-teknik pengarahan begitu juga artistik dari segi lighting [pencahayaan] set, kostum dan makeup [solekan] so [jadi] begitu juga pengurusan so [jadi] pengurusan ini harus—kita di Malaysia lemah dengan pengurusan di Malaysia ini dan di UiTM [Universiti Teknologi Mara] sahaja yang offer [tawarkan] seni pengurusan khususnya teater. Universiti lain tak [tidak] ada lagi. Kemudian yang baru nak [hendak] buat tapi ASWARA [Akademi Seni Budaya dan Warisan Kebangsaan] pun [juga] baru nak [hendak] buat tapi belum lagi so [jadi] UiTM [Universiti Teknologi Mara] saja yang ada kursus ini. Jadi, kerana pengurusan seni khususnya pengurusan teater di Malaysia ni [ini] lemah itu yang mengakibatkan teater kita berada di tempat yang terlalu sederhana. Kita tidak seperti di barat. Jadi sekarang ni [ini], kita dah train [latih] pelajar-pelajar kita dalam bidang pengurusan. Dari segi teknik kita ada empat (4) teknik yang berbeza lah. Ianya dunia yang lain tapi harus bergabung. Life [Kehidupan] pelakon akan berbeza dengan life [kehidupan] pengarah, life [kehidupan] pengarah akan berbeza dengan artistik life [kehidupan], life [kehidupan] artistik akan berbeza dengan pengurusan. Jadi, mereka mesti bekerjasama untuk mewujudkan satu produksi yang berjaya. So [Jadi],teknik dia, dia ada empat (4) tu [itu] sebenarnya.


27


2008

END OF TAPE 1 SIDE B: TAPE 2 SIDE A

JR : Saya difahamkan encik pernah menceburi dalam bidang bidang seni lakonan. Bagaimanakah encik mula berkecimpung dalam bidang seni? EMT : Sebenarnya saya terlibat dalam bidang seni khususnya teater ini secara tak [tidak] sengaja. Ok, bukan saya sengaja nak [hendak] terlibat dalam seni persembahan teater ini secara tak [tidak] sengaja. Sebab pada peringkat awalnya saya bukan orang teater. Saya adalah seperti yang saya katakan tadi saya orang sukan. Saya daripada sukan. Lepas [Selepas] sukan, bila saya telah kecewa di mana pada apabila saya main sepak takraw saya jatuh jadi lutut saya dah larilah turned out [terkeluar] so [jadi] saya tak [tidak] boleh aktif dalam sukan lagi dah. Sedangkan saya layak menjadi jurulatih hoki dah [sudah] masa tu [itu]. So [Jadi] saya tak [tidak] boleh aktif sukan jadi saya cebur ke dunia lain iaitu dalam perniagaan. Itu hari [Dahulunya] saya berniaga kecil-kecilan, lepas [selepas] itu saya terlibat dengan pasar malam, kemudian saya buat [buka] kantin catering [katering] dan sebagainya. Kemudian lepas [selepas] itu, dalam masa yang sama saya juga terlibat dalam pertanian. Ok, saya pergi kursus-kursus _____ waktu tu [itu] saya belia saya terlibat dalam pertanian asparagus. So [Jadi] saya buat asparagus kemudian saya buat pinjaman sebanyak empat puluh ribu [RM40 000.00]. Ok, so [jadi] dalam kursus itu sewaktu buat kursus itulah saya telah berjumpa dengan seorang bahagian apa kebudayaan. Dia terlibat dalam Kebudayaan Selangor. Dia bagitahu [beritahu] saya sewaktu kita tengah rehat-rehat kursus di kelompang pertanian ketika itu, bertanyalah, dia suruh saya tolong urut badan dia. Ok, dia masuk bilik kitaorang [kami], kitaorang [kami] urut. Urut, urut, dia kata ―korang [awak semua] ni [ini] taknak [tidak mahu] ke berlakon jadi Panglima ke apa ke badan besar-besar ni [ini]‖ (ketawa) ―eh berlakon macam mana ni [ini] kan tak [tidak] pernah berlakon ni [ini]‖. Lepas tu [Selepas itu] minggu depan datang dah [sudah] habis [selesai] kursus ni [ini] minggu depan datang Klang kita ada apa ni [ini] perlantikan Ahli Jawatankuasa Majlis Teater Selangor. Datang. So [Jadi] saya pun [juga] datanglah jauh nya daripada rumah saya ke itu saya terpaksa naik [menaiki] dua bas pergi ke Klang. Saya pun [juga] pergilah dengan kawan saya tiga (3) orang. Jadi saya pergi situ saya tak [tidak] tahu pun [juga] dunia teater macam mana [bagaimana]. Bila saya pergi dia buat perlantikan, perlantikan ―ok kita |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

28


2008

tahun ni [ini] nak [hendak] melantik wakil-wakil ahli jawatankuasa setiap daerah‖. So [Jadi], semua daerah la Klang, semua jadi bila [apabila] sampai Hulu Selangor takde [tiada] wakil yang ada kami tiga (3) orang je [sahaja]. So [Jadi] orang lain takde [tiada] Hulu Selangor. Nak taknak [Hendak atau tidak] nama saya naik ―aarr.. ni [ini] tiga (3) orang ni [ini] ar sape [siapa] Mazlan naik Mazlan‖ _____ terus lantik macam tu [itu]. Jadi secara tak [tidak] langsung saya terus terlibat menjadi Ahli Jawatankuasa kemudian bila [apabila] Teater Selangor buat aktiviti, buat latihan-latihan, buat bengkel, saya terpaksa involved [terlibat] la sebab saya ahli jawatankuasa. Di situ yang saya belajar padahal [sedangkan] saya tak [tidak] pernah berlakon pun [juga]. Secara formal lah. _____ sekolah-sekolah macam tu [itu] je [sahaja]. Minat macam tu [itu] aje [sahaja]. Di situlah saya belajar bila [apabila] buat bengkel, Selangor, Teater Selangor buat bengkel, kami Ahli Jawatankuasa tidak boleh involved [terlibat] sebagai ahli, kita hanya sebagai urusetia. Jadi apabila mereka buat latihan-latihan panggil fasilitator daripada luar mengajar-mengajar saya mencatat benda itu. Bila vokal buat macam mana [bagaimana] catat, catat, catat, buat, buat, buat bila [apabila] habis [selesai] bengkel saya balik rumah saya, saya buat sendiri. _____ cakap apa, saya tulis situ. Dari situ timbul minat saya. Ok, kemudian di situlah kemudian dari USM [Universiti Sains Malaysia] buat offer [tawaran] untuk rancangan Sijil Seni Kreatif setahun [1 tahun] dalam bidang Seni Persembahan atau Teater. Saya mohon dan saya dapat. So [Jadi] di situ kami – kami seramai lima belas (15) peserta yang terlibat, student [pelajar] maksudnya setahun [1 tahun] saja [sahaja] kursus di mana mereka hanya memilih dua (2) saja [sahaja] yang terbaik untuk sambung degree [Ijazah]. Jadi – ketika itu – ada pelajar daripada Philippines [Filipina], ada pelajar daripada Singapore [Singapura], Indonesia dan majoritinya daripada Malaysia lah. So we fight for that two seat [Jadi kami lawan untuk mendapatkan dua tempat itu] untuk dapat degree [ijazah]. So [Jadi] saya involved [terlibat] semua, saya buat semua tu [itu] dan saya dengan kawan saya daripada Negeri Sembilan kami dapat seat [tempat] tu [itu]. So [Jadi] kita dapat sambung buat degree [ijazah] selama empat tahun [4 tahun]. Di situlah yang mendalamkan _____ minat saya lebih mendalam untuk mendalami bidang seni teater ini.


29


2008

JR : Adakah encik mewarisi bakat dalam seni lakonan ini dari keluarga? EMT : Nak [hendak] katakan mak [emak] saya dia dulu [dahulu] guru lah. Dulu [Dahulu] guru-guru masa zaman dulu [dahulu] guru memang terlibat tiap-tiap kali ada drama society [persatuan] dan sebagainya. So [Jadi] mak [emak] saya pernah berlakon dia ada tunjuk gambar dia dulu [dahulu] dia pernah berlakon jadi [sebagai] Bendahara dan sebagainya. Gambar hitam putih la. So [Jadi] saya rasa mungkin itu jugak [juga] dan arwah bapak [ayah] saya pun [juga] dia ada dia tak [tidak] menyanyi, dia tak [tidak] main muzik tapi [tetapi] dia join [terlibat] ada geng-geng band [kumpulan muzik] kampungkampung tu [itu] kan dia ada tunjuk gambarnya. Saya rasa mungkin minat arwah ayah saya dan ibu saya ada jugak [juga] kat [dekat] situ yang mungkin mengalir dalam darah saya cuma mereka dulu [dahulu] hanya sebagai suka-suka kan. Saya jadikan sebagai kerjaya.

JR : Sudah berapa lamakah encik bergiat dalam seni lakonan? EMT : Oh kalau diikutkan tahun berapa ya. _____ selepas saya habis sekolah la tahun lapan puluh empat [1984], lapan puluh lima [1985], lapan enam [1986] saya dah start [mula] dah involved [terlibat] tahun lapan puluh enam [1986]. Kalau nak [hendak] ikutkan calculation [pengiraan] mungkin dekat dua puluh empat [24] tahun lebih kot. Mungkin dua puluh empat [24], dua puluh lima [25] tahun la.

JR : Adakah encik masih bergiat aktif dalam bidang seni lakonan? EMT : Ya, saya masih lagi. Seperti dikatakan peringkat awal saya ialah seorang practitioner [tenaga pengajar] jadi saya disamping saya mengajar secara teori dan praktikal saya juga harus mempraktikkan apa yang saya mengajar itu di luar _____ bidang lakonan khususnya pentas la. Sebab sekarang ini bila [apabila] saya mengajar dekat sini pun [juga] saya masih lagi dipanggil oleh production-production house [produksi filem], tv [televisyen] dan sebagainya. Tapi [Tetapi] saya tidak dapat memenuhi

kehendak

mereka

kerana

mereka

kerana

bila

[apabila]

shooting

[penggambaran] memerlukan masa yang panjang, jadi saya tak [tidak] boleh ambil [mengambil] cuti yang panjang. Kalau mereka nak [hendak] gunakan [menggunakan] saya, ada pun hujung minggu sabtu ahad, itu pun [juga] sekiranya berkesempatan. Jadi |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

30


2008

saya sekarang ni [ini] dah [sudah] kurang lah ke arah tv [televisyen] jadi saya lebih kepada pentas lah (batuk).

JR : Adakah encik terlibat dalam mana-mana persatuan seni di Malaysia? EMT : Saya tidak terbilat..saya tidak terlibat secara khusus atau pun [juga] menjadi ahli mana-mana persatuan. Saya sebenarnya, saya mengatakan diri saya tidak akan menjadi ahli mana-mana group [kumpulan] walaupun sedangkan banyak groupgroup [kumpulan] luar panggil saya, isikan borang saya untuk jadi persatuan group [kumpulan] ni [ini] group [kumpulan] ni [ini]. Saya tolak dengan secara sopan la saya kata, saya lebih baik saya berkecuali. Saya lebih senang saya datang mengajar. Kalau anda, group-group [kumpulan] itu memerlukan bantuan, saya datang saya berikan maklumat, saya berikan maklumat saya untuk mengajar, berikan pandangan. Saya lebih baik, kalau saya terikat kepada satu persatuan atau pun group [kumpulan] nanti bila group [kumpulan] lain saya kata oh itulah saya takkan [tidak akan] tak [tidak] involved [terlibat]. Biasa la kan kalau kita dah [sudah] ada dua (2) tiga (3) group [kumpulan], group [kumpulan] ni [ini] ngan [dengan] group [kumpulan] ni [ini] tak [tidak] kamcing [rapat] kan. Dia tak [tidak] ngam [rapat]. Jadi saya lebih baik saya berkecuali. Manamana group [kumpulan] panggil saya pergi. Mana-mana group [kumpulan] panggil saya pergi. Saya tak [tidak] terlibat secara langsung atau menjadi ahli mana-mana persatuan.

JR : Mengapakah encik memilih untuk berkecimpung dalam bidang lakonan? EMT : Ianya memberikan saya kepuasan sebenarnya, kepuasan. Sebab _____ itulah minat saya. Saya suka dalam dunia ini dan dalam masa sama apabila saya bila habis [selesai] saya beraksi atau melakukan sesuatu saya akan rasa puas. Kepuasan saya telah wujud bila [apabila] saya berlakon itu jadi saya rasa bukan saya nak [hendak] hipokrit ok, kebanyakkan orang kata bila [apabila] berlakon itu hipokrit. ―Ko [Engkau] berlakon je [sahaja] hipokrit la ko [engkau] ni [ini]‖. ―Ko [Engkau] nak [hendak] ko [engkau] nak [hendak] main wayang tau [tahu] tak [tidak]‖, sebenarnya tidak. Ianya satu lakonan yang kita kena lakukan secara natural [semulajadi]. Kita mesti buat benda tu [itu] dan kita kadang-kadang kita tak [tidak] sedar yang kita berlakon. Kita tak [tidak] sedar kita berlakon sebenarnya itu adalah lakonan hidup kita. Itu pasal [Sebab itu] |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

31


2008

sekarang saya involved [terlibat] dalam semua dunia. Saya tidak hanya dalam bidang seni saja [sahaja]. Orang-orang seni je [sahaja] saya campur tak [tidak]. Saya akan campur [bergaul] dengan orang politik, saya akan campur [bergaul] dengan orang Masjid, Surau sehinggakan sekarang ni [ini] saya dilantik menjadi Pengerusi Surau saya. Kalau orang cakap orang terkejut ―betul ke ko [engkau] orang pelakon tv [televisyen] ni [ini], orangorang pelakon-pelakon boleh jadi [menjadi] Pengerusi Surau?‖ ke kan. Saya katakan ―itu di dunia this is reality [ini realiti]‖, saya tidak hipokrit saya kata bila [apabila] saya, saya akan melakonkon diri saya sebagai seorang Pengerusi Surau bila [apabila] saya dalam dunia itu dan mereka kena [mesti] percaya dengan lakonan saya. Saya kena tunjukkan apa keperluan mereka dalam aktiviti Surau itu. Sehingga kadang-kadang saya telah diarah menjadi imam la sebagainya. Jadi saya terpaksa akur, orang percaya dan yakin kepada saya. Saya buat benda yang seperti yang saya lakonkan benda itu dan terus terang saya katakan saya tidak begitu alim. Saya bukan mahir dalam pembacaan ayat-ayat suci alQuran tak [tidak], tapi [tetapi] teater telah mengajar saya mendekati dunia-dunia itu dan saya tak [tidak] belajar sekolah agama pun [juga]. Itu sebab saya belajar merangkakrangkak baca bila [apabila] mengaji merangkak-rangkak. Tapi [Tetapi] bila [apabila] orang telah mempercayakan saya, saya gunakan ilmu teater pada saya bagaimana nak [hendak] menghafal. Bagaimana, macammana [bagaimana] nak [hendak] menghayati bacaan-bacaan itu. Saya gunakan benda-benda teknik yang ada pada teater, saya serapkan dalam dunia Islamic [Islamik] itu. Begitu juga kalau saya masuk dalam bidang politik. _____ kawan saya dalam bidang politik tapi [tetapi] mereka suruh saya terlibat dalam politik baru-baru ni [ini] kempen saya tak [tidak] boleh sebab saya division [kumpulan] A nanti orang tangkap saya. Kalau membantu berikan ini, dan sebab kadang-kadang sesekali tu [itu] saya berucap juga la. Jadi ucapan saya biar bunyi ―pow‖ meletup sikit la kan (ketawa). _____ (ketawa).


32


2008

JR : Apakah pandangan keluarga encik tentang penglibatan encik dalam bidang lakonan? EMT : Seperti peringkat awal saya katakan bahawa mereka, mereka menerima seadanya dan mereka tidak menolak. Mungkinlah, mungkin mereka juga mempunyai jiwa yang sama, mempunyai jiwa yang sama. Jadi mereka tidak menolak mereka terima [menerima] saya dan isteri saya pun [juga] dalam bidang teater juga dan mereka menerimanya dengan seadanya. Alhamdulillah.

JR : Bagaimanakah encik membahagikan masa antara keluarga dan lakonan? EMT : Ok, sebenarnya banyak yang kita harus bahagi masa. Saya bukan hanya keluarga dan lakonan je [sahaja]. Saya dengan keluarga, lakonan dan masyarakat dan juga institusi kerjaya saya. Ok (batuk), sebab dalam Islam pun [juga] kita kena bahagi kepada tiga bahagian itu dengan seimbang. Kita tidak boleh terus dengan kerja kita seratus peratus [100%] tanpa kita berikan imbangan dengan keluarga, tanpa berikan imbangan dengan masyarakat. Tiga-tiga benda tu [itu] kita harus seimbangkan. Ramai, ramai di antara colleagues-colleagues [rakan sepejabat] saya juga kadang-kadang mereka terkejut kenapa saya boleh involved [terlibat] dengan masyarakat sedangkan mereka tak [tidak] boleh. Saya cakap saya hairan, saya cakap ―kenapa tak [tidak] boleh sebab benda itu harus diimbangkan ketiga-tiganya baru kita rasa kita akan stabil di dunia ini‖. Masyarakat tu [itu] kita harus berikan. Saya rasa masa itu kita kena berikan, ok, kalau kita nak [hendak] tunggu masa kita campur masyarakat memang sampai bila-bila pun [juga] takkan [tidak akan] campur [bergaul] masyarakat kan kita kena cari susah macam mana pun [juga] kena cari. Contohnya, sekarang ni [ini] ha saya sibuk dengan student [pelajar] saya untuk, untuk program final [akhir] _____ case [kes], final student [pelajar semester akhir]. Dalam masa yang sama, saya juga terlibat dengan luar untuk, untuk diri saya sebagai practitioner [tenaga pengajar] untuk berlakon untuk Maal Hijrah nanti eh untuk aaarr Awal Muharam apa Maulidur Rasul di Istana Budaya. Tiap-tiap [Setiap] malam train [berlatih] habis [selesai] ni [ini] saya pergi sana train [berlatih], malam ni [ini] kita shoot [penggambaran] sampai pukul dua belas (12) malam. Lepas tu [Selepas itu] dekat tempat saya juga, saya sebagai Pengerusi Surau kita kena mengadakan aktivitiaktiviti untuk Maulidur Rasul. So [Jadi] saya kena berikan tumpuan, saya kena carikan |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

33


2008

ustaz untuk memberi syarahan dan sebagainya. Saya kena berikan juga tumpuan kat [dekat] situ. Kadang pagi-pagi saya cari kawan-kawan saya, saya kena cari kawan-kawan saya ahli jawatankuasa surau, ok ustaz saya dah [sudah] dapat ni [ini] ceramah agamanya sekian-sekian hari ni [ini], teruskan cuma saya tak [tidak] ada je [sahaja]. Saya kena bagi [beri] masa, saya kena cari. Saya tak [tidak] boleh tunggu masa tu [itu] untuk datang tak [tidak] boleh, so [jadi] kita sendiri kena berker..bergerak untuk membahagikan masa itu sendiri untuk anak-anak. Saya dengan anak saya cukup mesra. Kadang-kadang saya tidur, saya yang menidurkan anak saya. Masa tu [itu] kan empat anak empat kadang-kadang isteri saya tidurkan anak yang kecik [kecil] yang besar-besar mereka perlu dimanjakan juga dalam peringkat usia yang macam ini. Sebelum tidur saya bacakan, dia mintak [minta] saya bacakan ayat-ayat ni [ini] kemudian saya bacakan. Jadi saya berikan pendekatan mesra dengan anak-anak saya. Jadi saya harus berikan masa walaupun sedikit pun [juga] _____ sibuk kan pagi saya dah [sudah] keluar malam baru balik. _____ bila dah [sudah] tido saya kejut, kejut dia bangun, bangun, bangun ayah dah [sudah] balik jom [mari] ayah bacakan, sekurang-kurangnya saya ada dengan dia. So [Jadi] saya mesti beri masa. So [Jadi] apabila kita, kita yang mengerjakan masa itu kita akan sentiasa sibuk, kita akan sentiasa sibuk dan itulah yang memberikan pengurusan yang baik. Kalau kita tunggu masa rilek-rilek, kita tidak mengagihkan masa, kita sebenarnya kadang-kadang lalai dan leka. Serupa [Sama juga] student [pelajar] kadang-kadang kita bagi [beri] suruh buat assignment [tugasan], assignment [tugasan] takpe [tidak apa] lambat lagi, lambat lagi (ketawa) lambat lagi, lama-lama dah [sudah] dekat dah [sudah] so [jadi] macam mana so [jadi] masa itu sebenarnya kita tak [tidak] cari, kita biarkan masa tu [itu] tunggu sampai last minute [minit terakhir] baru buat. Lama-lama bila last minute [minit terakhir] macam mana nak [hendak] dapat kerja yang baik kan. Dapat kita bahagikan masa walaupun sebulan nak [hendak] hantar assignment [tugasan] kita bagi satu (1) hari satu (1) jam, satu (1) hari satu (1) jam, satu (1) hari satu (1) jam. Kita tengok dia punya result [keputusan] macam mana dapat. Baru perfect [cukup sifat].


34


2008

JR : Apakah perasaan encik semasa mula-mula berlakon? EMT : Perasaan saya. Aaar perasaan saya, saya rasa sama dengan pelajar-pelajar saya apabila mula-mula mereka terlibat dalam bidang yang sebegini khususnya (bunyi pen terjatuh). Yang pertama mesti seronok, gembira. _____ fikir pun [juga] seronok berlakon _____ kemudian bila kita dah [sudah] melibatkan diri dalam secara akademik, kita dah [sudah] belajar sikit [sedikit] baru kita tahu kenapa seronok, untuk apa seronok, apa tujuannya. Jadi yang pertama mesti seronok, seronok sangat dan suka. Kalau tak [tidak] seronok, tak [tidak] suka maka minat itu tidak akan timbul. Ok, dan juga dalam masa yang sama dia ada juga sedikit kegentaran atau pun bimbang dan ragu. Kita we called it [Kita panggil itu] dalam terma pentas we called it stage fright [kita panggil perasaan takut di pentas] (penemuramah menyebut stage fright). Sebelum kita enter stage [masuk ke pentas], kita akan (bunyi gabra) ada sedikit gabra [perasaan takut] dalam lakonan, mesti wujud benda itu walaupun saya dah [sudah] hampir dua puluh empat [24] tahun atas pentas sebagainya saya mesti wujudkan kadang-kadang orang kata buat apa nak [hendak] takut-takut you [awak] rileks je [sahaja] terus keluar. _____ buat apa nak gabra [perasaan takut] kan tak [tidak] boleh. Kalau kita tidak ada gabra [perasaan takut] atau stage fright [perasaan takut atas pentas] itu, kita akan terlalu over confident [terlalu yakin].

Bila terlalu over confident [terlalu yakin], kita kadang-kadang tidak dapat

mengangkat benda itu dengan sebaiknya. Kita terlalu rileks sangat, so [jadi] kita mesti ada sedikit kegentaran supaya kita lebih yakin, supaya kita sentiasa bersedia untuk apa yang kita hendak buat.

JR : Siapakah yang memperkenalkan encik dalam bidang lakonan ini? EMT : Seperti yang saya katakan tadi aarr sewaktu saya buat kursus pertanian tu [itu] saya ingat lagi saya tak [tidak] pernah jumpa lagi tak [tidak] tahu dah [sudah] arwah ke tidak orang tua tu [itu]. Pak Wahab namanya. (penemuramah menyebut Pak Wahab) Ok, Pak Wahab tu [itu] yang dia lah yang kata ―kenapa ko [engkau] tak [tidak] berlakon jadi Panglima badan besar-besar (penemuramah ketawa) rugi kerja sini tanam sayur buat apa‖. ―Pergi berlakon lah jadi Panglima. Pegang lembing ke pegang apa‖. ―Oh, yeke‖. Aaar saya ingat lagi. _____ saya jumpa lagi memang saya akan ucapkan terima kasih pada dia kerana saya dia telah membawa kepada dunia yang lain. Kalau tidak saya, dunia |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

35


2008

saya pertanian ataupun sukan ataupun saya berniaga _____. Tak [tidak] tahu la dunia mana yang saya terlibat tapi [tetapi] sekarang ni [ini] saya tahu dunia saya ini yang cukup berkesan dan saya rasa saya boleh teruskan kehidupan saya ini.

JR : Apakah pencapaian yang paling besar dan anugerah yang pernah encik perolehi dalam bidang seni lakonan? EMT : Aaaa.. Saya telah diberi anugerah sebagai Tokoh Seniman Muda oleh Arkib Negara ok dengan Arkib Negara tahun masa tu di Fakulti Seni Persembahan di Stadium. Ok, Tokoh Seniman Muda untuk dibukukan tapi [tetapi] sampai sekarang ini saya belum lagi berikan sepenuhnya detail [secara mendalam] saya punya hasil-hasil kerjaya pada mereka. Mereka minta banyak kali untuk dibukukan jadi saya belum lagi. Itu dari segi penganugerahan luar lah ya. Ok, dari segi penglibatan saya sebagai tenaga bahagian artistik, saya pernah banyak mendapat anugerah sewaktu Festival-Festival Teater Kebangsaan dulu [dahulu] masa [semasa] sebelum saya mengajarlah masa [semasa] saya terlibat dalam di Universiti dua (2) tahun _____ saya wakil Kebangsaan, kita telah menang dan saya telah mendapat sebagai pengarah teknikal terbaik (batuk), anugerah saya buat lighting [pengcahayaan] la khususnya, pencahayaan.

JR : Saya difahamkan encik pernah berlakon dalam drama. Berapakah jumlah drama yang pernah dilakonkan dan apakah judul-judulnya? EMT : Saya tak [tidak] ingat la berapa yang saya pernah buat nanti kang [sekejap lagi] mungkin saya boleh bagi [beri] sedikit resume [biodata] saya pada anda, mungkin boleh anda boleh so refer [jadi rujuk] la dengan tajuk-tajuk tu [itu]. Sebenarnya banyaklah, banyak saya terlibat dengan drama, baik watak utama ataupun watak sampingan untuk tv [televisyen], TV3, RTM [Radio Televisyen Malaysia], TV2, NTV7, Astro so [jadi] Astro yang paling banyak saya pernah buat lima puluh [50] episod untuk Astro _____ drama Komedi Bunga Raya. Ok, cerita komedi dan berapa genre [aliran] pun [juga] saya pernah buat, saya pernah jadi [berlakon] jahat, saya pernah jadi [berlakon] baik, saya jadi [berlakon] lawak tapi [tetapi] kadang-kadang orang tengok saya tak [tidak] lawak pun [juga] (penemuramah ketawa). Ok, kadang-kadang orang tu [itu] _____ kebanyakkan orang bagi [beri] saya watak baik ja [sahaja], watak korporat, watak |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

36


2008

baik yang mana saya tidak begitu senang watak tu [itu] dah banyak sangat saya bawak watak tu [itu]. Saya lebih suka watak-watak yang mencabar kebolehan saya.

JR : Selain dari drama pernahkah encik terlibat dalam dunia perfileman? EMT : Filem setakat ini baru-baru ini kita telah Fakulti telah buat satu filem untuk UiTM, filem wayang (penemuramah menyebut wayang). Jadi, kita mengambil tenaga luar tak [tidak] ramai tiga (3) orang je [sahaja] pelakon luar sebabnya budget [peruntukan] UiTM [Universiti Teknologi MARA] tak [tidak] banyak, sikit [sedikit] jadi kita cut cost budget [kurangkan peruntukan]. Jadi, pengarahnya iaitu Dekan kita sendiri telah mengambil saya juga sebagai seorang pelakon sebagai Main Role [pelakon pembantu] lah sebagai pelakon pembantu di situ bersama Eman Manan, bersama Ida Nerina dalam cerita wayang itu untuk filem itu. Kemudian, Razak Mohaideen ada juga pelawa lah diperingkat awal dulu [dahulu] tapi [tetapi] _____ saya terlalu sibuk, jadi saya bila wayang ni [ini] kena beri komitmen la, masa dan sebagainya. Jadi, saya tak [tidak] dapat memenuhi permintaan itu. Jadi, saya terpaksa menolak untuk filem banyak saya terpaksa tolak kerana tak [tidak] dapat memenuhi. Sebab filem yang kali ini oleh kerana keluaran UiTM [Universiti Teknologi MARA] (penemuramah menyebut UiTM), so [jadi] saya kita bershooting [penggambaran] kat [dekat] Kelantan secara tak [tidak] langsung kita bekerja dengan UiTM [Universiti Teknologi MARA] itu yang senang saya buat tu [itu]. So [Jadi] saya tidak ambil cuti la. Sebulan kami di Kelantan shooting [penggambaran] saya bekerja dengan UiTM [Universiti Teknologi MARA]. So [Jadi] boleh la saya terlibat, kalau tidak mana nak [hendak] cuti sebulan sapa [siapa] nak [hendak] bagikan (ketawa). Itulah yang tak [tidak] boleh.

JR : Bagaimanakah encik menghayati sesuatu watak yang encik lakonkan? EMT : Ok, diperingkat awal dulu [dahulu] masa [semasa] saya mula-mula berlakon, saya rasa lakonan saya dah [sudah] cukup baik apabila waktu saya seronok, bagus. Orang kata bagus lakonannya. Rupa-rupanya terlalu banyak kekurangan saya. Bila [Apabila] saya belajar teorinya, bila [apabila] saya mengajar saya tahu ia memberikan saya lebih pengalaman la. Sekarang ini apabila saya berlakon, saya akan lebih kepada menggunakan teori-teori yang, yang, yang, yang yang mana saya tahu yang harus |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

37


2008

diaplikasikan. Dulu [Dahulu] saya tak [tidak] buat teori tu [itu]. Saya just [cuma] berlakon macam tu [itu] je [sahaja] sampai habis [selesai] sekarang ni [ini] bila [apabila] kita saya berlakon, saya kena mempraktikkan teori-teori yang telah saya pelajari dan saya telah mengajar untuk dilihat keberkesanannya. Maksud saya seorang pelakon kita adalah berbanyak-banyak teori yang kita harus gunakan la _____ teknik lakonan.

JR : Jadi, siapakah pelakon yang encik minati pada masa dahulu dan juga sekarang? EMT : Saya rasa minat saya, saya lebih kepada P.Ramlee la arwah P.Ramlee. Kalau katakan sekarang ni [ini] average [purata] lakonan biasa ja [sahaja]. (Penemuramah menyebut biasa ja sambil mengangguk kepala). Pelakon-pelakon kita biasa ja [sahaja] dan mungkin mempunyai keistimewaan tersendiri kadang orang kata Rosyam Nor bagus, saya rasa Rosyam Nor memang bagus dengan kesesuaian dia itu, ok sesuai dengan kadang orang kata siapa lagi pelakon-pelakon yang terkini yang bagus macam Farid Kamil contohnya bagus tapi [tetapi] dia sesuai ketika itu ja [sahaja]. Tapi [Tetapi] kalau P.Ramlee, saya rasa saya suka caranya kerana dulu [dahulu] dia bagus orang tak [tidak] tahu, sekarang orang tahu dia bagus kan. Kenapa dia bagus sebab orang masih melihat ceritanya sampai sekarang. Itu mengatakan benda tu bagus. Kalau awak tengok sekali ja [sahaja] pastu [selepas itu] tak [tidak] tengok lagi belum bagus lagi. Cuba kita tengok filem-filem yang dilakonkan oleh Rosyam Nor atau filem siapa-siapa pelakon sekarang, orang tak [tidak] pernah tengok empat (4) lima (5) kali. Sekali cukup sudah dah [sudah] tahu cerita dia tapi [tetapi] kalau filem P.Ramlee, you [awak] tayanglah dua (2) tiga (3) kali, empat (4) lima (5) kali orang akan tengok lagi dan akan ketawa lagi kalau cerita komedi dia betul tak [tidak], sedangkan orang yang tak [tidak] kenal pun [juga] contohnya anak saya yang kecil boleh suka tengok cerita P.Ramlee. Kalau kadangkadang orang kata eleh anak saya berdarah seni mungkin, ada orang lain anak-anak sepupu saya, anak-anak sedara saya yang lain-lain yang tak [tidak] sedarah seni pun [juga] terbahak-bahak tengok cerita P.Ramlee dan faham dialog P.Ramlee, boleh dihafal. So [Jadi], kenapa. Itu yang saya katakan bahawa ada kelebihan-kelebihan diri yang saya rasa there is something [ada sesuatu di situ] tapi [tetapi] dia tak [tidak] belajar pun [juga]. So he receive the gifted [Jadi dia terima keistimewaan], apa dia keistimewaan yang Allah |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

38


2008

berikan pada dia cukup baik yang saya rasa bukan idola, saya bukan idola tapi [tetapi] kalau idola saya akan ikut dia, kan tapi [tetapi] saya tidak saya rasa dia seorang pelakon yang saya anggap baik yang, yang bagus yang boleh dijadi contoh.

JR : Selain drama apakah cabang seni lain yang encik ceburi? EMT : Semasa saya belajar dulu [dahulu] di USM [Universiti Sains Malaysia], minor [kursus kecil] saya ialah fine art [seni lukisan]. So, saya buat sculpture [seni halus] so [jadi] saya terlibat dalam seni halus la. So [Jadi], melukis lepas tu [selepas itu] saya terlibat dalam bidang artistik. Set design [rekaan], lighting design [rekaan pencahayaan] _____ tapi [tetapi] taklah [tidaklah] melukis lawa [cantik] tak [tidak] sebab dia lebih more on [lebih kepada] teknikal ok, so [jadi] dan juga saya terlibat muzik dan muzik pun [juga] saya tidaklah berjaya secara formal. Alaa, budak-budak kampung main gitar tepitepi jalan kan orang ―greng greng greng greng‖ [bunyi gitar] begitulah so [jadi] bila [apabila] saya terlibat dalam bidang seni benda-benda ini diperlukan. Perlukan nyanyian, perlukan muzik dan sebagainya jadi ia harus digabungkan jadi saya, saya terpaksa mendalami benda-benda itu terutama contohnya kalau saya nak [hendak] buat muzikal dan saya pernah mengarah satu teater muzikal Selendang Jiwa saya buat skrip saya juga pengarahnya. Jadi, saya kena tahu muzik, saya kena tahu lagu, saya kena tahu lirik dan saya tahu, tahu gerak ataupun tari untuk dipersembahkan. So [jadi] jadi satu uniti yang besar. Jadi, saya saya secara tak [tidak] langsung kemahiran-kemahiran yang ada pada saya sebelum ini bukan hanya sebagai seorang pelakon dan saya minat-minat cabangcabang seni dari segi lukisan fine art [seni lukisan] dan juga muzik. Itulah cabang-cabang lain yang saya terlibat.

JR : Boleh encik nyatakan kriteria-kriteria atau ciri-ciri yang perlu ada pada seorang penggiat seni? EMT : Penggiat seni ya, sekarang ini kadang-kadang kan kalau saya kadangkadang orang seni marah bila [apabila] saya cakap [bercakap] _____ benda-benda begini sebenar itu realiti sebab orang itu pasal orang anggap seni ini terlalu rendah. Kerana kita sendiri kadang membuat benda ini. Orang _____ terlibat dalam bidang seni ini sentiasa dilihat orang betul tak [tidak]? [tidak] (penemuramah mengangguk kepala). Maksudnya |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

39


2008

dilihat terutama kita punya pelakon-pelakon. Kalau you [awak] buat sesuatu yang buruk, orang akan blacklist [senarai hitamkan] you [awak] dan orang kata ha inilah seni, ni lah pelakon, ni lah penyanyi buat khalwat la apa dan sebagainya dan terus akan memburukkan kesemuanya. So [Jadi] kita jangan salahkan orang bercakap, so [jadi] kita kena salahkan diri kita juga kenapa kita tidak mengangkat martabat diri kita supaya orang anggap, orang akan pandang tinggi pada kita orang tak [tidak] pandang rendah pada kita. So [Jadi] apa harus kita buat. Kita kena mengelak la daripada benda-benda tu [itu]. Orang lain pun [juga] buat gak [juga] benda tu [itu] cuma tak [tidak] tangkap, kena tangkap pun [juga] tak [tidak] sehebat macam mana kita di, di, digembar-gemburkan betul tak [tidak]. Jadi, kita kena jaga benda tu [itu]. Jadi kadang-kadang _____ kita sendiri yang membuat onar itu kita tak [tidak] sedar dia akan merosakkan keseluruhannya. So [Jadi] yang pertamanya ialah sebagai seorang seni kita harus menjaga tatatertib diri kita la terutama di Malaysia ini kita orang Islam kan kita ada tatasusila kita sebagai orang Melayu Islam kita kena jagalah bukan katakan PAS ke tidak (ketawa), Barisan Nasional pun [juga] kerajaan kita pun [juga] kena ada tatatertib hidup kita kan kita sebagai seorang Islam kena jaga, ini pernah berlaku satu [suatu] ketika dulu [dahulu] tahun lapan puluhan [1980-an] seorang teater, pelakon teater perempuan Melayu dia berlakon dengan bangsa Inggeris orang Inggeris teater ―Car Streets Name Desire” so [jadi] dalam cerita itu ada scene [babak] bercium (penemuramah menyebut hmm) ya so [jadi] persembahan itu dipentaskan di Dewan Bandaraya Kuala Lumpur. So [Jadi] bila [apabila] scene [babak] tu [itu] berlaku dia cium betul-betul. So [Jadi] telah menimbulkan penonton rasa eh tapi [tetapi] kalau dia buat scene [babak] itu di barat, mungkin tidak menjadi masalah tapi [tetapi] budaya di Malaysia akan tengok benda tu [itu] eh sesuatu yang eh ini buat benda sesuatu yang bukan menjolok mata tetapi itu telah melarikan daripada kehidupan biasa kita orang Malaysia yang kat [dekat] sini (penemuramah mengatakan bertentangan) kan bertentangan benda tu [itu] so [jadi] orang kita, kita bertanya dengan dia ―kenapa you [awak] buat benda ni‖. ―I [Saya] menghayati watak, saya menghayati watak kemudian skrip meminta buat macam tu [itu] untuk menunjukkan kasih sayang‖. Lepas itu [Selepas itu] kita kata kan banyak cara boleh tunjuk kasih sayang kan tak [tidak] semestinya tunjuk kasih sayang dengan cara bercium. Kita dekat Malaysia budaya kita apa kita nak [hendak] tunjuk kasih sayang, tolak la benda itu. Kalau |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

40


2008

you [awak] buat kat [dekat] tempat lain boleh buat macam itu tapi [tetapi] dekat Malaysia tak [tidak] boleh penontonnya adalah masyarakat Melayu khususnya, peratusnya so [jadi] you [awak] kena jaga apa jiwa orang-orang yang menontonnya. So [Jadi] _____ lepas itu [selepas itu] dia minta maaf la kerana kesilapan dia. So [Jadi] itu kita sendiri yang merosakkan contohnya kalau you [awak] tengok filem, filem dengan teater tidak jauh berbezanya cuma medium saja [sahaja] berbeza. Filem Iran, kalau you [awak] tengok filem Iran betul-betul ceritanya adalah satu cerita yang terbaik di dunia. Tetapi, tak [tidak] pernah kita, saya tengok cerita tu [itu] ada bersentuhan lelaki dengan perempuan walaupun filem itu watak suami isteri. Pakai tudung, pakai tudung _____ rambut pun [juga] kan. Tak [tidak], susah nak [hendak] dapat dia bersentuhan lelaki dengan perempuan tapi [tetapi] macam mana cerita tu [itu] boleh satu cerita yang baik. Kenapa kita tak [tidak] boleh ikut (bunyi kerusi), sedangkan ciri-ciri budaya kita ni [ini] Negara Islam hampir sama dengan dia kan (penemuramah menjawab ya). So [Jadi] kenapa kita nak [hendak] kena pegang la, peluk, _____ _____ kreativiti kita tak ada [tiada] sebenarnya tapi [tetapi] mereka punya kreatif cukup tinggi boleh mengangkat cerita itu walaupun dalam bentuk kasih sayang yang berlainan. Dia suami isteri juga tapi [tetapi] tak [tidak] (ketawa) pernah pegang (penemuramah mengatakan ya). Carilah cerita-cerita Iran you [awak] tengok very interesting [sangat menarik] ceritanya cukup baik dan berikan kesan cuma dia tak [tidak] grand [meyerlah] macam cerita orang putih la (penemuramah menjawab hmm) kan takde [tiada] la seksinya takde [tiada] (penemuramah menjawab hmm) tapi [tetapi] kita boleh faham cerita tu [itu] memang baik. Sebenarnya _____ kita telah disogok dengan benda-benda yang very [sangat] negatif daripada barat. Itu pasal [Sebab itu] kita benda tu [itu] dah [sudah] banyak sangat kan jadi kita nak [hendak] tengok benda yang macam tu [itu] je [sahaja] sebenarnya kita tak [tidak] melihat intipati (batuk) cerita, itu masalah.


41


2008

END OF TAPE 2 SIDE A: TAPE 2 SIDE B

JR : Pernahkah encik terlibat dalam penulisan skrip? EMT : Ya, saya pernah menulis skrip pentas seperti yang saya katakan tadi saya telah menulis Selendang Jiwa ada lagi beberapa yang lain tapi [tetapi] benda itu saya, saya tidak jadikan ia untuk dipublished [diterbitkan] kan. Ok, saya belum lagi untuk dipublished [diterbitkan] kan. Sebab apa untuk menghasilkan satu skrip yang baik, dia harus memakan masa sebenarnya. Ok, dan dia harus dicanai dulu, dipresentkan [dipersembahkan], dibuat, dirombak dan sebagainya untuk menjadikan satu yang matang. Ok, kita tak [tidak] boleh terus tulis and then [dan kemudian] bukukan, produce [keluarkan]. So [Jadi] begitu lah, terutamanya di dalam golongan-golongan macam saya ni [ini] lah yang bukan seorang sasterawan (batuk) khususnya. Kalau macam A. Samad Said ke, Datuk Nordin Hassan ke, tokoh-tokoh penulisan dalam bidang seni ini, dia tulis je [sahaja] satu muka surat, dua muka surat dah [sudah] memang best [baik] dah [sudah]. Dah [Sudah] memang dunia dia. Macam kita ni [ini], dunia kita macam-macam. Ok, memang tak [tidak] tepat dan tidak begitu memberangsangkan. Jadi, kita kena buat draw material [bahan lukisan] kemudian kita kena olah lagi _______ kita pentas kita pentaskan and then [dan kemudian] kita tengok and then [dan kemudian] ubahsuai lagi dialognya, ubah _______ lagi, mungkin makan masa untuk jadikannya satu naskah yang baik. Saya lebih suka daripada saya tulis banyak naskah, daripada saya tulis banyak naskah tanpa ianya sesuatu yang berkesan. Lebih baik saya tulis satu saja tapi [tetapi] ianya memberikan kesan sampai bila-bila. Idea-idea yang baik dan kita --- saya boleh tulis dalam seminggu dua (2) skrip, tiga (3) skrip kan, tapi [tetapi] sejauh mana ianya, ianya baik dan matang dan ianya matang. Kalau kita nak [hendak] pakai benda tu [itu] sampai bila-bila mungkin (batuk) cucu saya boleh produce [keluarkan/terbitkan] benda tu [itu]. Sekarang pakai [guna], sepuluh (10) tahun, dua puluh (20) tahun akan datang, skrip itu boleh digunakan sesuai zaman itu. Contohnya begitu, jangan pakai sekarang dibuat esok orang dah [sudah] tak [tidak] kenal dah, tahun depan orang tak [tidak] tahu skrip tu [itu] ade [ada/wujud] ke takde [tiada] kan so [jadi] kita kena cuba ke arah itu.


42


2008

JR : Soalan seterusnya, pernahkah encik mengarah teater? EMT : Ya, banyak. Dah [Sudah] banyak saya arah teater saya samada skrip saya sendiri ataupun skrip yang telah dikenalpasti dan saya suka cerita-cerita yang khususnya ia lebih kepada bentuk realisme ataupun realisme, realisme. Ok, maksudnya teater yang (bunyi kertas) realiti lah, kehidupan _______ _______ _______ itu.

JR : Secara ringkasnya, bolehkah encik ceritakan apakah pengalaman yang pahit dan manis sepanjang penglibatan (gangguan bunyi) encik dalam dunia seni ini ? EMT : (Gangguan bunyi-frekuensi telefon bimbit) Banyak pahit manis tu [itu] kan, kan. Sebab dah [sudah] berkecimpung lama kan. So [Jadi] --- tapi [tetapi] boleh saya katakan lah satu (1) yang pahit tapi [tetapi] ianya manis ok, saya gabungkannya _____. Pahit kerana – saya pernah ke satu tempat, ketika itu saya baru habis belajar – zamanzaman saya ketika itu baru habis belajar jadi, saya cuba nak [hendak] memperkenalkan teater ini ke satu kampung, memperkenalkan ke satu kampung. Jadi, adalah belia-belia kat [dekat] situ berminat nak [hendak] buat. Jadi saya datanglah, saya cakap ada ruang tak [tidak] tempat kita, kita mesti ada ruang sekurang-kurangnya dewan ke apa, so [jadi] kita kata, dia kata ada balai raya lama yang harus dikemaskan, dibaiki untuk dijadikan ruang untuk berlatih. So [Jadi], saya pun [juga] turun datang. Naik bas ni [ini] datang, naik bas _____, bawa parang semua kita tebas kawasan tu [itu]. Sedang kita tebas kawasan tu [itu] untuk diterangkan, tiba-tiba datang dari jauh, datang orang-orang kampung. ―Oooo orang buat maksiat, orang buat maksiat‖, bawa parang ni [ini] kejar, satu kampung datang, ramai kejar saya cakap ―eh,apa tu [itu] ?‖, rupanya datang menuju ke arah saya kan, nak [hendak] kena parang ni [ini] _____, saya dengar terus lari, terus naik bas kebetulan ada bas kejar bas ni [ini] naik bas tu [itu] balik – sampai macam tu [itu] sekali. Lepas tu [itu] saya naik atas bas saya pelik je [sahaja], dah dah [sudah] naik bas tu [itu] eh, sampai nak [hendak] saya cuba nak [hendak], saya cuba nak [hendak] memperkenalkan dunia teater itu _____ kawasan itu, sehinggakan orang nak [hendak] bunuh saya. Zaman tu tu [itu] taksub sangat kan takut maksiat dan sebagainya. Yang itu, itu pahit saya. Manisnya, ketika – lapan (8) tahun selepas, tujuh (7) lapan (8), lapan (8) tahun selepas itu, bila [apabila] saya dah [sudah] mengajar, saya mengajar di ASWARA [Akademi Seni Budaya dan Warisan Kebangsaan], part time [kerja sambilan], saya tanya |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

43


2008

tanya tanya, satu budak yang saya ajar hari tu [itu] (gangguan bunyi-frekuensi telefon bimbit) datangnya asal dari kampung yang saya – nak [hendak] kenalkan teater itu. (gangguan bunyi-frekuensi telefon bimbit). Rupa-rupanya dia cerita dan saya kenal bapak [bapa/ayah] dia rupanya bapak [bapa/ayah] dia yang pernah kejar saya dengan parang (ketawa), sekarang (ketawa) bapak [bapa/ayah] dia, anak dia belajar teater dengan saya. Itu yang saya oh, pahitnya ketika itu manisnya apabila saya dapat tahu budak ni [ini] datang dari tempat yang saya nak [hendak] angkat benda itu, _____ bapak [bapa/ayah] dia pernah kejar saya. Saya tersenyum sinis la ketika itu, Alhamdulillah maksudnya benda berubah _____ pahit dalam manisnya. _____ _____ _____.

JR : Seterusnya kita beralih kepada soalan-soalan yang berkaitan tentang isu-isu semasa, cadangan dan juga pendapat. Bolehkah encik ulaskan sedikit tentang isu pelajar universiti pada masa kini yang dikatakan kurang berdikari dan hanya menunggu nota pensyarah tanpa berusaha mendapatkannya sendiri dari sumber lain? EMT : Tak [Tidak] semua. Ok, tak [tidak] semua pelajar macam tu [itu]. Tapi [tetapi], kadang-kadang pelajar yang jadi macam tu [itu] kadang-kadang sebenarnya mereka ini alpa je [sahaja]. Ok, sebenarnya anda telah terpilih ya, pelajar-pelajar Universiti telah terpilih masuk ke dalam – ok sebab dengan qualification [kelayakkan] yang awak ada – dia masuk sini telah terpilih. So [Jadi] bila terpilih maksudnya anda ni [ini] orang yang telah dinilai – bijaknya, pandainya, kemahiran yang ada dan sebagainya. Tapi [tetapi] bila anda masuk kemari, anda dah [sudah] lupa dunia anda sepatutnya harus terus lebih kuat belajar – bukannya anda masuk ke sini, terus sampai ke tahap yang lain, rileks dunia yang baru. Sebenarnya bila [apabila] awak masuk ke dunia yang baru, anda kena belajar lebih kuat lagi. Jadi, kena belajar lebih kuat lagi. So [jadi], itu yang berlaku pada [kepada] pelajar-pelajar yang alpa sebenarnya, bukannya mereka malas _____ kerana kita lupa. So [jadi], tugas tanggungjawab kalau saya, sebagai pensyarah, saya sentiasa kena mengingatkan pelajar-pelajar saya. You [Awak] kena buat ni [ini], you [awak] kena pergi library [perpustakaan], you [awak] kena buat ni [ini]. Kalau mereka tak [tidak] pergi, saya kena buat assignment [tugasan] yang sesuai yang mereka kena pergi library [perpustakaan] untuk buat benda itu. Kalau tidak saya akan tetap akan bagi |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

44


2008

markah yang rendah, saya terpaksa buat macam tu [itu] supaya menggerakkan mereka untuk pergi ke perpustakaan untuk belajar, untuk membaca, untuk mencari bahan. Ok, sebab itu saya katakan dulu [dahulu] budak belajar lain macam saya belajar – dulu [dahulu] _____ pelajar sekarang, macam dulu [dahulu] kita nak [hendak] belajar susah nak [hendak] masuk. Sekarang Universiti _____ bersepah-sepah ada, kan. Tak [Tidak] boleh masuk sini masuk sini. Tahun ni [ini] tak [tidak] dapat, offer [tawaran] _____ tahun depan. Masuk tahun ni [ini], you [awak] boleh masuk kalau takde [tiada] institusi, you [awak] ada duit you [awak] masuk IPTS [Institusi Pengajian Tinggi Swasta]. So [Jadi], banyak ruang kita boleh belajar. Kalau dulu-dulu [dahulu] masa zaman saya takde [tiada] ruang, sikit sangat so [jadi] kita fight for that [lawan untuk itu]. Kita fight [lawan] ke arah itu so [jadi] kita belajar dengan cara yang berbeza. Kadang Pensayarah saya dia rilek je [sahaja] bagi [beri], Professor bagi [beri] kerja macam tu [itu] kita cari sendiri. Apa ni [ini] apa, apa, apa untuk apa. So [Jadi] _____ kita sendiri cari. Sekarang ni [ini], kadang kita mengharapkan you [awak] punya Pensyarah, kadang Pensyarah bagi [beri] ―nah ambik buku ni [ini], besok buku ni [ini]‖ dan sebagainya kan. So [Jadi] saya kata kita kena adaptasi lah berbezanya dulu [dahulu] dan sekarang. Tapi [Tetapi] walau macam mana pun [juga], ilmu itu harus dicari oleh pelajar itu sendiri. Kita kena work hard [bekerja keras] _____. (gangguan bunyi jam).

JR : Apakah peranan yang dimainkan oleh UiTM dalam memajukan seni teater di Negara ini? EMT: (Bunyi kerusi) Ok, UiTM [Universiti Teknologi MARA] sebenarnya menjadi satu pemangkin lah – menjadi satu pemangkin kepada seni dan budaya tanah air di mana cuba menghasilkan tenaga-tenaga yang punya ilmu dalam bidang seni khususnya supaya mereka keluar nanti, mereka tidak meraba-raba dan mereka tidak buta dengan dunia seni. Ok, kadang-kadang ada satu sikap yang _____ kompleks di mana bila [apabila] masuk bidang seni kita harus bebas – hebat dan sebagainya kan. Tapi [tetapi] sebenarnya bukan itu ruangnya, so [jadi] di sini kita ajar you [awak] , saya tidak mengajar pelajar-pelajar saya untuk menjadi seorang pelakon yang popular dan juga pelakon yang glamour [terkenal], tak [tidak]. Saya hanya memberikan sistem dia belajar, belakon macam mana, macam ni [ini] and then [dan kemudian] sekiranya ada peluang dan ruang you [awak] |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

45


2008

pergi lah. You [Awak] nak [hendak] jadi glamour [terkenal] ke popular tu [itu] boleh tapi[tetapi] you [awak] mesti ada bahan-bahan pada diri anda. Sistem itu ada diri anda, so[jadi] insyaAllah you [awak] akan selamat sampai bila-bila. Itulah so[jadi] saya rasa UiTM [Universiti Teknologi MARA] itulah fungsi kita, sebagai seorang tenaga pengajar dan juga apa yang ada di UiTM [Universiti Teknologi MARA] sini kita berikan sistem itu kepada pelajar-pelajar dan kebanyakkan ibubapa bertanya kepada saya sebab baru-baru ni [ini] pun [juga] saya telah pergi beberapa UiTM [Universiti Teknologi MARA] ke Terengganu untuk memberi penerangan apa itu seni khususnya seni persembahan pada golongan-golongan ibubapa and then [dan kemudian] guru besar-guru besar dan juga kaunselor-kaunselor, PIBG (Persatuan IbuBapa dan Guru). So [Jadi], di Terengganu baru-baru ini di Kuala Terengganu so [jadi] kita buat seminar, saya terangkan apa itu seni, seni persembahan, apa kegunaannya dan kebanyakkan mereka tanya apakah kerja yang UiTM [Universiti Teknologi MARA] boleh bagi [beri]. Saya cakap ―banyak fakultifakulti yang lain bukan UiTM [Universiti Teknologi MARA] saja [sahaja], Universiti yang lain pun [juga] tidak memperuntukkan kerja yang khusus bila you [awak] keluar, you [awak] dapat kerja melainkan (batuk) guru‖ ok, guru macam mana --- di mana professionalisme yang sedikit dia punya keperluan tu [itu] memang ada kerja tapi [tetapi] kalau yang lain-lain tak [tidak] tentu macam jadi Law [undang-undang], Lawyer [peguam] dia keluar belum tentu jadi Lawyer [peguam] lagi. Betul tak [tidak], you [awak] kena cari sendiri, you [awak] kena survive [cari sendiri], you [awak] arkitek belum tentu you [awak] boleh keluar jadi arkitek kan. Sebab Ramli Ibrahim, _____ kita punya penggiat seni dalam tarian tradisional India, dia seorang, dia seorang Lawyer [peguam] eh _____, dia sebagai Engineer [jurutera]. (penemuramah menyebut Engineer). Dia ada Engineering [kejuruteraan], dia ada Engineer [jurutera] punya kelulusan tapi [tetapi] dia tak [tidak] bekerja sebagai Engineer [jurutera], dia bekerja sebagai penari tradisional tarian India. Dia pergi India, pergi ke kuil-kuil India belajar tarian India dan dia hidup dalam dunia itu sekarang. Tapi [Tetapi] background [latarbelakang] dia, dia seorang Engineer [jurutera]. Maksud katakan bahawa dunia ini kita punya academician [akademik] itu membantu hidup kita saja [sahaja], belum tentu kita akan dunia itu. So [Jadi], saya cakap di sini saya, kita tidak ada institusi yang you [awak] keluar you [awak] akan jadi pelakon _____ _____ _____ _____, tak [tidak]. So [Jadi], pelajar itu sendiri |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

46


2008

yang keluar dan cari ruang dan peluang. Bila [Apabila] ruang dan peluang itu memang terbuka luas, kalau you [awak] ada ilmu tu [itu] cukup contohnya saya ada lima (5) pelajar. Kalau pelajar pertama (1), dia memang gunakan benda tu [itu] cukup, dapat terima keluar dia akan gunakan dengan terbaik. Tapi [Tetapi] kalau pelajar yang kedua (2), ketiga (3), empat (4), lima (5) ni [ini], dia tak [tidak] ambik [ambil] benda tu [itu] sikit, sikit, sikit, sikit [sedikit] bila [apabila] dia keluar walaupun dia dapat tempat mungkin tempat tu [itu] tak [tidak] sesuai untuk dia. Dia mungkin tak [tidak] setia lama kat [dekat] situ kot ataupun akan dibuang ke sebab tak [tidak] cukup ilmu untuk _____. So [Jadi], tu [itu] yang paling penting anda belajar di sini, UiTM [Universiti Teknologi MARA] kita akan berikan input-input yang sesuai, you [awak] keluar anda cari ruang dan peluang itu sendiri. Peluang dan ruang itu belambak [banyak] kat [dekat] luar.

JR : Bagaimanakah reaksi orang luar terhadap seni teater di Malaysia? EMT : Dulu [Dahulu] satu ketika yang saya katakan lah memang orang pandang rendah, orang tak [tidak] pandang (batuk) tidak begitu ni [ini] ---. Jadi sekarang ni [ini] Alhamdulillah oleh kerana kerajaan pun [juga] telah memberikan --- KEKWA, Kementerian Kebudayaan Keseniaan dan Warisan telah banyak memberikan ruang dan peluang dan juga memberikan apa ni [ini] sumber-sumber kewangan dan ruang sebagainya telah mengangkat serba sedikit tentang teater di Malaysia ini dan apabila berlaku itu, masyarakat juga telah memandang ni [ini] agak, agak naik sikit [sedikit] lah dia punya pemerhatian dari pihak luar, masyarakat jadi kita harus membina tu [itu] dengan lebih baik. Itu pasal [Sebab itu] saya sentiasa nasihat pelajar-pelajar saya supaya kita kena sedar ruang, supaya orang luar akan memandang kita tinggi. Kalau di barat, orang teater atau orang seni ni [ini] boleh dikirakan sebagai golongan-golongan bangsawan. Maknanya tinggi la _____ itu, dia bawah daripada raja lagi. Pelakon-pelakon tu [itu] memang orang respect [hormat], orang hormat dan sebagainya sampai boleh jadi Senator kan, kan boleh jadi senator dan sebagainya. – _____ kan, _____ (penemuramah mengatakan ya) dia boleh jadi senator dan sebagainya. Ramai, presiden Amerika sape [siapa], sape [siapa] lagi George Bush, George Bush pulak [pula] apa Ronald Reagan, pelakon dulu [dahulu]. Ronald Reagan tu [itu] pelakon boleh jadi presiden lagi. Sampai tahap macam tu [itu]. So [Jadi], dia boleh angkat, so [jadi] kenapa kita tidak boleh angkat |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

47


2008

sejauh itu. So [Jadi] kita, kita tak [tidak] boleh tapi [tetapi] Alhamdulillah sekarang ni [ini] macam kita dah [sudah] ada senator – Jins Samsudin telah diangkat, seorang karyawan telah diangkat _____ _____ anugerah-anugerah, kemudian Alhamdulillah telah diberikan anugerah-anugerah Dato, Tan Sri dan sebagainya. So [Jadi] itu juga telah melihatkan bahawa masyarakat telah melihat, memandang kita dalam satu tahap yang lebih tinggi.

JR : Mampukah seni teater di Malaysia berkembang ke peringkat antarabangsa? EMT : Sebenarnya mampu, sebenarnya mampu. Cuma, kenapa saya kata tak [tidak] mampu sebab kita tidak ada banyak _____ institusi yang telah memberikan inputinput International [antarabangsa] contohnya kita di sini, kita mengajar pelajar-pelajar kita benda tu [itu] standard [sama], World standard [dunia yang sama]. Kita bukan belajar style [gaya] Malaysia punya lakonan, tak [tidak]. Kita (ketawa), kita, kita ajar style international [gaya antarabangsa]. Kita ambil teori-teori daripada barat, kita ambil method-method acting [bahan-bahan lakonan] daripada Rusia dan sebagainya. Kemudian, method [bahan] itu digunapakai dah [sudah] memang bertahun-tahun. Bukan Malaysia punya method [bahan], tak ada [tiada]. So [Jadi] kita gunakan _____ international [antarabangsa]. Jadi, saya rasa kalau lakonan itu betul dan mereka melakukan dengan baik levelnya [tarafnya] akan standard international [sama dari segi antarabangsa]. Itu pasal [Sebab itu] sekarang ni [ini] KEKWA [Kementerian Kebudayaan dan Keseniaan Malaysia] telah mewujuadkan Istana Budaya, satu pentas yang bertaraf antarabangsa. So [Jadi] dekat situlah orang teater berebut-rebut (batuk) untuk meletakkan diri untuk beraksi dekat situ untuk mendapatkan level [taraf] tahap kita la. Maksudnya level [taraf] secara international [antarabangsa] dekat situ. We can [Kita boleh] tapi [tetapi] mungkin la, mungkin sekarang ini kita berada ditahap yang sederhana lagi, masih lagi dalam percubaan, masih lagi tahap memberikan input-input yang terkini la untuk ke tahap yang lebih tinggi.


48


2008

JR : Pada pendapat encik antara bakat dan paras rupa manakah yang paling penting dalam seni hiburan ini? EMT : Dua-dua sebenarnya penting. Ok, dua-dua sebenarnya penting. Kadangkadang orang kata – bakat tak [tidak] penting, rupa je [sahaja]. Ada kebetulan juga, ada kebetulan tak [tidak] caya [percaya] tengok macam AF [Akademi Fantasia] dan sebagainya kan. (penemuramah menyebut realiti isu). Muka tak [tidak] lawa [cantik], toksah [jangan] la orang nak [hendak] vote [undi] kan contohnya. Tapi [Tetapi] sekarang ni [ini] dah [sudah] --- kalau semakin lama, semakin lama kita punya masyarakat semakin matang (penemuramah mengatakan ya). Ok, tak [tidak] macam barat rupa hodoh pun [juga] kaya-kaya jadi penyanyi kan, negro-negro [orang berkulit hitam] tu [itu] muka bukan lawa [cantik] sangat, hidung kembang-kembang je [sahaja] kan (ketawa) tapi [tetapi] duit berjuta-juta, album laku kan suara sedap je [sahaja] (penemuramah menyebut suara sedap). --- Boleh, tapi [tetapi] sekarang Alhamdulillah kan baru-baru ni [ini] One In A Million [satu dalam sejuta] ek (penemuramah mengatakan ya) (batuk) yang perempuan tu [itu] siapa yang Sabah tu [itu], tak [tidak] lawa [cantik] muka dia (penemuramah menyebut tak [tidak] lawa sangat), kan tak [tidak] lawa [cantik] kan (ketawa), tak [tidak] lawa [cantik] sangat kata (ketawa). _____ tapi [tetapi], dia boleh menang sebab kualiti dah [sudah] ada dah and we look for the quality [dan kita lihat pada kualiti] dah [sudah] sekarang maksudnya kita punya audience [penonton], kita punya masyarakat dah [sudah] boleh nilai, dah [sudah] semakin matang. Jadi kalau orang dulu-dulu [dahulu] memang la, dia tengok orang lawa [cantik] je bagus. Dia tak [tidak] fikir kepada bakat dan sebagainya tapi [tetapi] sekarang insyaAllah --- so [jadi], tapi [tetapi] kalau sebaiknya ada pakej lah. Dia ada rupa, ada high [tinggi] yang sesuai and then [dan kemudian] bijak and then [dan kemudian] ada ilmu lagi, itu akan lebih baik. (bunyi kerusi).

JR : Pada pendapat encik perlukah seseorang itu mempunyai pendidikan dan kelulusan yang tinggi dalam bidang seni hiburan? EMT : Tak [Tidak] semestinya tinggi, tak [tidak] semestinya tinggi. Untuk ilmu pengetahuan yang tinggi itu maksudnya kalau you [awak] masuk Universiti, you [awak] buat ijazah, anda buat Masters [ijazah sarjana], phD [ijazah kedoktoran], itu dah [sudah] peluang dan ruang kita belajar ok. Tapi [Tetapi], kalau kita tidak ada ruang dan peluang |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

49


2008

untuk belajar, secara formal contohnya masuk Universiti, masuk IPTA [Institusi Pengajian Tinggi Awam], IPTS [Institusi Pengajian Tinggi Swasta] kita masih lagi ada ruang dan peluang untuk belajar secara tidak formal. Tak [Tidak] masuk Universiti pun [juga] takpe [tidak apa]. Tapi [Tetapi] kita mesti terus belajar. Ok, contohnya kalau you [awak] berlakon, you [awak] berlakon dengan satu produksi, first time [kali pertama] you [awak] berlakon memang tak [tidak] pandai pun [juga]. Tak [Tidak] bagus berlakon sekali. So [Jadi] dalam masa you [awak] belajar dengan pengarah, take notes [ambil nota] dan sebagainya bila [apabila] next project [projek seterusnya] you [awak] dapat lagi satu, --- you [awak] dapat satu lagi you [awak] belajar dengan pengarah-pengarah itu, belajar dengan pelakon-pelakon yang lain. Duduk bersembang-sembang dapatkan ilmu pengetahuan, catat buat catatan kita _____, kita buat lama-lama ia akan meningkat. Banyak pelakon-pelakon kita, dia tak [tidak] belajar Universiti pun [juga] tapi [tetapi] peningkatan lakonannya semakin baik, sebab dia ada igor [kesungguhan] untuk belajar secara tidak formal. Saya pernah terlibat dengan seorang pelakon filem. Dia pernah menganugerah, dia pernah dianugerah sebagai Pelakon Wanita Terbaik Filem, Festival Filem tahun bila saya tak [tidak] pasti la ketika itu, Normah Damanhuri dalam filem Jogho. Dia pernah dapat wanita terbaik untuk filem ketika itu. Jadi kemudian, selepas dia dapat anugerah, dia berlakon dengan saya di Kelantan jadi isteri saya, saya suami dia. So [Jadi] kami ada di Kelantan dalam masa tiga (3) minggu (bunyi kerusi). So [Jadi] dia tahu saya seorang pengajar, _____ pengajar lakonan (batuk). So [Jadi] bila [apabila] kita habis shooting [penggambaran], malam dia jumpa saya. ―Bang, boleh ajar saya berlakon tak [tidak]?.‖ ―Eh saya cakap, macam mana saya nak [hendak] ajar you [awak] berlakon, you [awak] dah [sudah] dapat anugerah pelakon wanita terbaik. Filem lagi, buat apa nak [hendak] belajar lagi. Go a head and work [Tumpukan pada kerja]. No [Tidak], kata saya banyak kekurangan. So [Jadi] kalau you [awak] nak [hendak], belanja saya teh tiap-tiap malam (ketawa). Kan, teh je [sahaja]. Ok, boleh bang, kita habis shooting [penggambaran] malam-malam, habis shooting [penggambaran] kadang habis shooting [penggambaran] pukul sebelas (11), habis shooting [penggambaran] balik, dia belanja _____ teh, saya ajar. Saya cakap apa yang tak [tidak] tahu. Rupa-rupanya benda yang dia pernah buat tapi [tetapi] dia tak [tidak] tahu itu bendanya, itu teorinya, itu praktikalnya dia tak [tidak] tahu. So [Jadi] saya terangkan la ini bergini, begini so [jadi] dia igor |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

50


2008

[kesungguhan] untuk belajar secara tidak formal. So[Jadi] dah [sudah] semakin lama dia faham apa yang dia buat. Lepas tu [Selepas itu] dia belajar la, tak [tidak] semestinya kita belajar takkan dia nak [hendak] masuk Universiti lagi kan, dengan usia yang macam tu [itu]. Tapi [Tetapi] dia masih lagi nak [hendak] belajar untuk memperbaiki permainan dia, untuk memperbaiki lakonan dia, itu orang [orang itu] contoh-contoh yang baik. Tak [Tidak] semestinya dia belajar terus masuk Universiti, ____ dapat phD [ijazah kedoktoran] kita bagus, tak [tidak]. Belajar takyah [tidak] formal tapi [tetapi] kita belajar untuk memperbaiki permainan kita.

JR : Adakah terdapat perbezaan antara pelakon dahulu dan juga pelakon sekarang? Boleh encik jelaskan? EMT : Perbezaannya banyak lah. Banyak, banyak aspek ok. Bukan kata bagus tak [tidak] bagus, tak [tidak]. Orang dulu [dahulu] pun [juga] ada yang tak [tidak] bagus, ada yang bagusnya. Orang sekarang pun [juga] ada bagus tak [tidak] bagus tapi [tetapi] dia punya – apa ni [ini] aspeknya berbeza. Ok, contohnya disiplin. Ok, kenapa orang dulu-dulu [dahulu] disiplinnya bagus.

Kenapa orang sekarang disiplin tak [tidak] bagus, ok.

Kenapa dulu [dahulu] kata lakonan cukup mantap kenapa sekarang tak [tidak] mantap. Ok, dia ada, dia ada _____ _____ kontra. Cuba tanya orang dulu-dulu [dahulu] zaman P.Ramlee tu [itu] berlakon, dia hidup dalam satu perkampungan – ok. Dunia dia itu ja [sahaja], semua geng-geng dia, kelompok-kelompok itu ja [sahaja]. Ok, dia minum teh pagi-pagi sama-sama dah [sudah] sampai ke malam dok [duduk] situ berbual-bual, so [jadi] dia dah [sudah] kenalpasti dah [sudah], saya dah [sudah] tahu you [awak] punya _____ _____, cara cakap semua dah [sudah] tahu dah [sudah], kenal sangat. Baik-baik lah, friendly [mesra]. Kemudian, bila dia dapat watak, so [jadi] dia dapat character [watak], dia dapat skrip, lebih mudah. So [Jadi] tiap-tiap hari berlatih, _____ berlatih. So [Jadi] orang sekarang tak [tidak] macam dulu [dahulu], hidup berbeza-beza, tak [tidak] kaya, _____ sana _____ sini dok [duduk] sini jauh-jauh kan (penemuramah menjawab ya). Jadi bila nak [hendak] shooting [penggambaran] baru datang nak [hendak] jumpa. Jadi cara dia berlatih kurang. Dalam bidang seni persembahan ini samada lakonan ini, latihan kena banyak untuk menjadikan lakonan itu mantap. Itu pasal [Sebab itu] kita rehearsal [raptai] selalu. So [Jadi] macam mana nak [hendak] bagus lakonan yang |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

51


2008

sekarang ini, bila [apabila] datang baru jumpa, baru hafal skrip terus shoot [penggambaran], kan takde [tiada] rehearsal [raptai]. So [Jadi] lakonan tu [itu] agak, agak, agak agak, agak tak [tidak] matang. Itu yang dari segi ni [ini]. Kemudian dari segi disiplin kadang-kadang pelakon-pelakon kita ni [ini] --- diberikan yang terkini pelakonpelakon sekarang ni [ini] yang kata kadang-kadang harap muka ja [sahaja], terutama pelakon perempuan dan sebagainya. Sebab mereka telah di --- dalam dunia ni [ini] banyak anasir-anasir yang negatif masuk. Macam dulu [dahulu] takde [tiada], susah nak [hendak] dapat benda-benda macam tu [itu], ya. Sugar daddy [penaja/bapak ayam] la, betul tak [tidak]? Lawa [Cantik] sikit [sedikit] ada sugar daddy [penaja/bapak ayam], kan. Kalau _____ _____ _____ perempuan simpanan namanya. Dulu [dahulu] takde [tiada] benda tu [itu], sekarang dah [sudah] banyak benda tu [itu]. Orang luar ambil kesempatan. So [Jadi] bila [apabila] orang-orang ambil kesempatan, yang ini iman tak [tidak] kukuh, jalan lah. Berlaku la perkara itu. Ha, bila [apabila] berlaku perkara itu, ini yang jadi memburukkan institusi --- pelakon-pelakon di Malaysia khususnya, kan. Di barat tak [tidak] berlaku sangat benda macam tu [itu] sebab dia dah [sudah], benda tu [itu] dah [sudah] tak [tidak] jadi masalah. Buat apa nak [hendak] sugar daddy [penaja/bapak ayam], duit dah [sudah] cukup dah [sudah]. Kalau berlakon satu (1) filem berjuta-juta dapat. Kat [Dekat] sini kadang berlakon satu (1) drama berapa ni [ini] ringgit sangat dapat, tak [tidak] cukup nak [hendak] survive [hidup]. Datang dari kampung, datang orang support [beri] lagi ni [ini], jadi _____ _____ kan. So [Jadi] benda-benda ni [ini] berlaku, wujud. Ini kadang-kadang yang burukkan industri. Untuk itu saya katakan bahawa kita punya kekuatan misalnya atas diri sendiri. So [Jadi], di situlah terletak pada individu lah, kalau betul dia boleh jaga diri dia insyaAllah dia boleh, ok. Kalau tidak, dia ok dari segi aspek yang lain pula, mungkin dia mewah tapi [tetapi] sebenarnya dalam tak [tidak] begitu bagus. So [Jadi] itu, itulah yang (bunyi kerusi) keburukkan yang ada dulu [dahulu], kebaikan yang ada dulu [dahulu] dan juga keburukkan yang ada sekarang dan kebaikan yang ada sekarang. So [Jadi] sama la, sama boleh, boleh berlaku apa buruk dan baiknya.


52


2008

JR: Apakah pendapat encik mengenai golongan muda yang semakin meminggirkan seni teater itu sendiri? EMT : Kadang-kadang mereka meminggirkan disebabkan mereka tak [tidak] tahu – apa keistimewaan teater itu sendiri, ya. Sebab teater dengan filem ada sedikit perbezaan, ok. Medium yang berbeza kemudian dari segi – income [pendapatan] berbeza, ok. Kalau teater incomenya [pendapatannya] tak [tidak] begitu mewah sangat dengan tv [televisyen] atau filem. Tv [televisyen], filem kadang seminggu kita berlakon _____ dah [sudah] dapat duit dah [sudah]. So [Jadi] kadang-kadang agak mewah. Kalau filem lagi mewah, bila [apabila] nama dah [sudah] ada lagi mewah, ok. Tapi [Tetapi] kalau teater, kita tak [tidak] dapat bayaran yang semewah filem dan tv [televisyen]. Ha, itulah kadangkadang golongan-golongan muda ni [ini] lebih berebut nak [hendak] masuk tv [televisyen] sebab benda ni [ini] lebih glamour [terkenal]. Keluar selalu kat [dekat] tv [televisyen], majalah tapi [tetapi] kalau pelakon teater mana ada keluar kat [dekat] tv [televisyen] kan, mana ada keluar majalah-majalah. So [Jadi] dia ada tempat-tempat tertentu ja [sahaja]. Tapi [Tetapi] dari segi kualitinya sebenarnya, pelakon teater tu [itu] sebenarnya lebih baik. Dari segi permainan dia ok, sebab dia ada latihan-latihan tertentu. _____ dari segi kualitinya. (bunyi pita rakaman).

JR : Bagaimanakah cara untuk memberi kesedaran kepada golongan muda untuk meminati seni teater? EMT : Nak [Hendak] bagi [beri] kesedaran tu [itu] sebenarnya susah, ok. Itu sebabnya --- saya bersyukur sebenarnya institusi-institusi kerajaan telah membinakan universiti-universiti, mewujudkan dunia teater ini – fakulti-fakulti teater (bunyi frekuensi telefon bimbit), sebab kita cuba memberikan pendedahan awal (bunyi frekuensi telefon bimbit), ok. Pelajar-pelajar, pelajar-pelajar di universiti memperkenal teater. Dan bukan saja [sahaja] sebagai --- fakulti ini saja [sahaja], bukan pada student [pelajar] teater saja [sahaja] tapi [tetapi] fakulti-fakulti lain juga. Bila [Apabila] kita ada performance [persembahan], kita galakkan la. Mungkin fakulti-fakulti _____ datang menonton. So [Jadi] nanti your first experience [pengalaman pertama anda] datang tengok terus seronok enjoy [bersuka ria]. So [Jadi] bila [apabila] you [awak] habis belajar, you [awak] juga akan bila [apabila] keluar, ―oh, ada teater nak [hendak] pergi tengok la dulu [dahulu] |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

53


2008

masuk universiti pernah tengok‖. You [Awak] juga pergi menonton. Ok, itu yang kita, kita harapkan daripada institusi. Bila you all [anda semua] keluar, you all [anda semua] juga akan pergi melibatkan diri secara --- bukan sebagai pelakon tapi [tetapi] sebagai penonton. Ha, itu kita cuba mendidik la dan juga sekarang ini kita telah --- kerajaan, Kementerian Pendidikan telah mewujudkan sekolah seni diperingkat rendah, menengah rendah form one [tingkatan satu], form two [tingkatan dua], form three [tingkatan tiga], form four [tingkatan empat], form five [tingkatan lima]. So form one [Jadi tingkatan satu], form two [tingkatan dua] dah [sudah] bergerak sekarang di Johor dan di Sabah eh, Sarawak. So [Jadi] itulah permulaan di mana kita cuba memberikan pendedahan awal supaya nanti besok [esok] nanti bila [apabila] keluar, mereka itulah yang akan support [beri] pada teater, industri teater di Malaysia samada sebagai penggiat ataupun juga sebagai penonton. Ramai ya, masa saya di USM [Universiti Sains Malaysia] dulu [dahulu], bila [apabila] kita perform [persembahkan], kita punya collegues [rakan sekelas] tak [tidak] ramai, kita dalam dua puluh (20) orang, lima belas (15) orang ja [sahaja]. Tapi [Tetapi] bila [apabila] kita perform [persembahkan] yang datang menonton semua fakulti bahasa, budak-budak engineering [kejuruteraan], budak architecture [senibina] datang tengok. So [Jadi] dia orang kena mintak [minta] sehinggakan pernah satu ketika kami diarahkan oleh Canselor, TNC [Timbalan Naib Canselor] buat persembahan teater untuk release tension [hilangkan tekanan] pelajar-pelajar yang nak [hendak] ambil exam [peperiksaan] (bunyi kertas). Bila [Apabila] study week [minggu ulangkaji] kan, (penemuramah menyebut ya) student tension [pelajar tekanan] apa kan so [jadi] kita kena present [persembahkan] buat satu show [pertunjukkan] untuk dia orang [mereka] release [hilang/lepaskan] tengok teater. So [Jadi] menjadikan beban kepada kitaorang [kami] pula, kitaorang [kami] pun [juga] tension [tekanan] nak [hendak] exam [periksa] (ketawa), kita kena buat show [pertunjukkan] untuk orang yang nak [hendak] ambil exam [periksa]. (ketawa) Sampai macam tu [itu] sekali. So [Jadi], mereka telah datang tengok jadi bila [apabila] kita keluar datang jumpa, ―eh, takde [tiada] show [pertunjukkan] lagi ke?‖. Padahal mereka bukan orang teater tapi [tetapi] mereka adalah pelajar Universiti yang pernah menonton. So [Jadi], bila [apabila] dia keluar dia akan datang come and see [datang dan tonton]. Bila [Apabila] dia kerja pun [juga], nak [hendak] tengok teater la, datang pergi tengok. So [Jadi] itulah, Universiti mainkan |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

54


2008

peranan. Sekarang ini kita telah pergi ke _____, pergi ke peringkat –peringkat yang lebih rendah ya, sekolah peringkat menengah form one [tingkatan satu] sampai form five [tingkatan lima]. InsyaAllah nanti mungkin kita akan push [tekankan] lagi kepada lebih rendah, daripada sekolah rendah ok, supaya mereka mengenal teater di peringkat awal lagi.

JR : Akhir sekali, apakah harapan encik terhadap seni teater ini pada masa hadapan? EMT : Yela, seperti biasa lah setiap orang apabila bertanya tentang harapan kita akan harap sesuatu yang success [lebih baik/berjaya] (penemuramah mengatakan yang lebih baik), ya, yang lebih baik. Memang itu harapan saya dan saya rasa harapan yang itu saya telah lihat dari dulu [dahulu] lagi. Masa saya belajar dulu [dahulu], contohnya saya, kita ada _____ satu (1) Universiti saja [sahaja] tentang seni, seni persembahan. Tapi [Tetapi] sekarang ni [ini], banyak Universiti telah mewujudkan fakulti ini. Itu satu perubahan yang baik, so [jadi] (bunyi frekuensi telefon bimbit) mungkin lima (5) tahun akan datang sekolah seni pun [juga] telah wujud sekarang. So [Jadi], satu (1) lagi (bunyi frekuensi telefon bimbit) pembaharuan yang lebih baik. Saya rasa mungkin sepuluh (10) tahun akan datang, banyak lagi benda-benda yang, yang boleh diberikan satu (1) kekuatan atau memberikan sesuatu inspirasi kepada dunia teater ini lagi. Saya rasa, saya rasa akan lebih baik lah terutama nanti apabila yang keluar ni [ini] besok [esok], pelajarpelajar yang bergraduan, yang pergi ke ilmu teater akan lebih memberikan rangsangan kepada industri. InsyaAllah.

Jutaan terima kasih diucapkan kepada Encik Mazlan atas kerjasama dalam memberikan maklumat dan berkongsi pengalaman serta bersama menjayakan wawancara sejarah lisan ini. Demikianlah tadi wawancara mengenai pengalaman dan penglibatan Encik Mazlan dalam bidang seni teater.

END OF TAPE 2 SIDE B


55


2008

PERKARA BERBANGKIT Semasa sesi temubual dijalankan bersama Encik Mazlan bin Tahir, terdapat beberapa masalah yang tidak dapat dielakkan sama ada secara langsung mahupun secara tidak langsung. Masalah pertama yang dihadapi ialah cuaca menyebabkan rakaman yang dibuat menghasilkan bunyi yang bising. Disebabkan masalah berikut, terdapat beberapa jawapan yang kurang jelas dan menyebabkan proses transkrip menjadi sukar.

Masalah lain yang timbul ialah seperti gangguan frekuensi telefon bimbit. Terdapat juga bunyi seperti benda jatuh, bunyi kertas dan bunyi kerusi. Ini menimbulkan sedikit gangguan ketika proses rakaman dilakukan. Disebabkan Encik Mazlan bin Tahir agak sibuk dengan teater, sesi temubual dapat dijalankan dengan baik dan beliau memberikan kerjasama dengan menjawab soalan-soalan yang dikemukakan dengan positif. Namun, semua itu tidak menjadi masalah kerana sesi temubual dapat dijalankan dengan lancar dan jayanya. Alhamdulillah.

Secara keseluruhannya, kami amat berpuas hati dengan sesi temubual ini. Keikhlasan, kesungguhan serta minat Encik Mazlan bin Tahir dalam sesi temubual ini amat kami hargai. Segala jasa baik serta pengorbanan beliau amat kami hargai dan kami kenang hingga ke akhir hayat. Semoga Allah S.W.T dapat membalas jasa baik beliau . Amin.


56


2008

LOG TEMUBUAL

TAPE 1 SIDE A

01.14

03.00

Latar belakang peribadi

Latar belakang keluarga

-

Mazlan b. Tahir

-

Kuala Kubu Baru

-

Selangor

-

Mata (Mazlan Tahir)

-

Gombak

-

Kuala Lumpur

-

Hj. Tahir b.Ali

-

Habibah bt. Mohamidin

-

Norlida bt Tahir

-

Umi Kalsom binti Ahmad

-

Umu Syafikah bt Mazlan

-

Umar Firdaus b. Mazlan

-

Umu Umairah b. Mazlan

-

Umar Firas b. Mazlan

06.45

Idola hidup

-

Rasulullah S.A.W

08.55

Latar belakang pendidikan

-

Gombak

-

Kuala Lumpur

-

Sekolah Rendah Gombak Setia

-

Kuala Kubu Baru

-

Sekolah Rendah Dua Kuala Kubu Baru


57


2008 -

Sekolah Menengah Dato Haji Kamarudin

-

Sekolah Menengah Inggeris Kuala Kubu Baru

-

Institut Cahaya

-

Klang

-

SPM

-

Institut Kajang

-

Kajang

-

USM

-

Pulau Pinang

-

Pusat Latihan Bomba Malaysia

-

Majlis Daerah Ulu Selangor

17.34

-

Butterworth

-

Malaysia

-

India

-

Seremban

-

Titi Wangsa

-

UKM

-

UiTM

Bidang pendidikan dan

-

Yayasan Selangor

pensyarah

-

ASWARA

-

ASK

-

UiTM

-

Klang

-

Selangor


58


00.09

2008 -

Kerajaan Negeri Selangor

-

YB

-

Sabak Bernam

-

Encik Mazlan

-

Astro

-

RTM

-

UiTM

-

Sirah Junjungan Rasulullah

Tugas dan aktiviti sebagai

-

Istana Budaya

pensyarah

-

USM

-

UNIMAS

-

UPM

-

UKM

-

UM

-

Singapura

-

Indonesia

-

KEKWA

-

LAN

-

Sabah

-

Sarawak

-

Johor

-

Kelantan

-

Anugerah

TAPE 1 SIDE B

Pencapaian tertinggi dalam bidang pendidikan

Cemerlang

UiTM


59


2008

Bidang seni dan lakonan

18.44

00.07

TAPE 2 SIDE A

Bidang seni dan lakonan

-

Shah Alam

-

Stadium Shah Alam

-

UPSI

-

Filipina

-

Kebudayaan Selangor

-

Klang

-

Ahli Jawatankuasa Majlis Teater Selangor

16.25

-

Hulu Selangor

-

Teater Selangor

-

Sijil Seni Kreatif

-

Negeri Sembilan

-

Maal Hijrah

-

Maulidur Rasul

-

Pak Wahab

Pencapaian terbesar dalam

-

Tokoh Seniman Muda

bidang seni

-

Arkib Negara

-

Fakulti Seni Persembahan

-

Festival-Festival Kebangsaan

17.40

Penglibatan dalam lakonan

-

TV3

drama dan filam

-

TV2

-

NTV 7

-

Komedi Bunga Raya


60

Teater


2008 -

Eman Manan

-

Ida Nerina

-

Razak Mohaideen

-

Kelantan

-

P.Ramlee

-

Rosyam Nor

-

PAS

-

Barisan Nasional

-

Dewan Bandaraya Kuala Lumpur

00.08

02.46

-

Iran

-

Selendang Jiwa

-

A. Samad Said

Penulisan skrip

-

Datuk Nordin Hassan

Pengalaman sepanjang

-

ASWARA

-

IPTS

-

PIBG

-

Ramli Ibrahim

-

India

-

Rusia

-

IPTA

-

Terengganu

-

Kementerian Pendidikan

TAPE 2 SIDE B

penglibatan dalam bidang seni

05.23

Isu-isu semasa


61


2008 -

One In A Million

-

Normah Damanhuri

-

Festival Filem-Filem

-

Jogho

-

George Bush

-

Ronald Reagan

-

Jins Samsudin

-

AF


62


2008

SENARAI SOALAN Latar Belakang Diri 1. Assalamualaikum encik 2. Terima kasih kerana sudi memenuhi permintaan kami ini untuk ditemuramah pada hari ini. Ok, kita mulakan dengan boleh saya tahu nama penuh encik? 3. Ya, nama samaran encik? 4. Jadi, boleh kami tahu berapa umur encik sekarang? 5. Dimanakah encik dibesarkan? 6. Soalan seterusnya, siapakah nama ibu dan ayah encik? 7. Boleh secara ringkas beri tahu apakah pekerjaan ayah dan ibu encik? 8. Ok, encik ada berapa ramai adik beradik? 9. Boleh ceritakan keadaan encik dan adik beradik encik semasa kecil? 10. Jadi, kakak encik menetap di mana sekarang? 11. Boleh kami tahu nama kakak encik? 12. Sekarang, bilakah encik mengakhiri zaman bujang encik? 13. Jadi, siapakah nama isteri encik? 14. Ok, boleh encik ceritakan serba sedikit tentang keluarga encik, isteri dan anakanak? 15. Jadi, apakah hobi encik pada masa lapang? 16. Ok, secara peribadi siapakah idola encik? 17. Jadi, apakah yang membuat encik memilih Rasulullah S.A.W? 18. Jadi, apakah falsafah atau prinsip hidup encik?


63


2008

Latar Belakang Pendidikan 1. Ok, sekarang kita balik pada latar belakang pendidikan encik. Jadi, bolehkah encik ceritakan latar belakang pendidikan encik dari sekolah rendah hingga ke universiti? 2. Jadi, pada masa itu masa sekolah rendah lah kan, apakah cita-cita encik? 3. Jadi, pada zaman persekolahan encik dahulu, adakah encik terlibat dalam manamana persatuan atau sukan? 4. Jadi, pernahkah encik terlibat dalam aktiviti nyanyian atau lakonan masa di sekolah? 5. Jadi, adakah kawan-kawan encik semasa sekolah rendah, menengah ataupun universiti dahulu yang encik masih berhubung lagi sampai sekarang? 6. Apakah status pendidikan tertinggi encik? 7. Adakah encik melanjutkan pelajaran di universiti tempatan atau di luar negara? 8. Bolehkah encik ceritakan pengalaman encik masa melanjutkan pelajaran di situ? Di UKM? 9. Siapakah yang menjadi pendorong kepada encik sehingga encik berjaya sampai ke hari ini?

Penglibatan Dalam Bidang Pendidikan/ Pensyarah. 1. Ok, sekarang kita masuk pada penglibatan encik dalam bidang pendidikan dan pensyarah. Ok, sebagai pensyarah sejak bila encik mula bertugas sebagai pensyarah ini? 2. Bolehkah encik ceritakan tentang pengalaman semasa mula-mula mengajar di UiTM ini? 3. Masa pengambilan student itu? 4. Adakah terdapat perbezaan semasa encik mengajar di UiTM dan di ASK [Akademi Seni Kebudayaan] itu? 5. Apakah pekerjaan encik sebelum menjadi pensyarah?Jika ada bolehkah encik ceritakan? 6. Jadi, selepas encik bertugas sebagai penguasa itu? 7. Jadi, adakah sesiapa dalam keluarga encik yang yang juga menjadi pensyarah? |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

64


2008

8. Selain encik, adakah sesiapa di dalam keluarga encik yang juga menjadi pensyarah? 9. Selain daripada menjadi pensyarah adakah encik terlibat di dalam bidang atau aktiviti lain samada di dalam ataupun di luar UiTM? 10. Apakah pandangan keluarga encik terhadap kerjaya encik sebagai seorang pensyarah? 11. Apakah kursus-kursus yang diajar oleh encik di fakulti TEKA? 12. Selain UiTM, adakah kursus-kursus yang ditawarkan terdapat di universiti lain? 13. Adakah encik menggunakan buku rujukan ataupun sebarang alat bantuan pengajaran di dalam kuliah yang encik jalankan? 14. Ok, adakah buku-buku rujukan mengenai subjek yang encik kendalikan boleh didapati di Malaysia ataupun encik terpaksa mendapatkan buku-buku tersebut di luar negara? 15. Jadi dalam cara encik mengajar ini adakah lebih menjurus kepada teori atau praktikal? 16. Ok, adakah encik terlibat secara langsung dalam merangka sukatan pelajaran untuk kursus-kursus dan subjek yang encik kendalikan? 17. Ok, pada pendapat encik, apakah kriteria-kriteria yang perlu ada pada seorang pensyarah? 18. Pernahkan encik dijemput untuk membuat syarahan di universiti-universiti lain? 19. Selain dari bidang pensyarah, apakah kepakaran lain yang encik ada? 20. Macam kepakaran? 21. Jadi, pernahkah encik menerima sebarang anugerah atau pengiktirafan sebagai pensyarah sepanjang pembabitan encik dalam bidang ini? 22. Pernahkah encik menulis artikel ataupun jurnal berkaitan bidang yang encik ceburi ini? 23. Jadi, apakah kejayaan yang paling manis yang di kecapi semasa encik di UiTM ini? 24. Jadi, apakah cabaran paling besar yang pernah encik hadapi semasa mula menjadi pensyarah sampai sekarang? |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

65


2008

25. Sebagai seorang pensyarah, apakah nasihat encik kepada pelajar hari ini agar mereka berjaya dalam hidup dan mencapai cita-cita yang mereka inginkan?

Penglibatan Dalam Bidang Seni Lakonan Dan Teater. 1. Seterusnya kita beralih kepada soalan-soalan berkaitan dalam bidang seni lakonan dan juga teater. Soalan pertama ya encik, bolehkah encik ceritakan apakah yang dimaksudkan dengan teater? 2. Boleh encik terangkan apakah persamaan dan perbezaan antara teater dan juga drama? 3. Apakah teknik-teknik yang harus ada pada teater? 4. Saya difahamkan encik pernah menceburi dalam bidang bidang seni lakonan. Bagaimanakah encik mula berkecimpung dalam bidang seni? 5. Adakah encik mewarisi bakat dalam seni lakonan ini dari keluarga? 6. Sudah berapa lamakah encik bergiat dalam seni lakonan? 7. Adakah encik masih bergiat aktif dalam bidang seni lakonan? 8. Adakah encik terlibat dalam mana-mana persatuan seni di Malaysia? 9. Mengapakah encik memilih untuk berkecimpung dalam bidang lakonan? 10. Apakah pandangan keluarga encik tentang penglibatan encik dalam bidang lakonan? 11. Bagaimanakah encik membahagikan masa antara keluarga dan lakonan? 12. Apakah perasaan encik semasa mula-mula berlakon? 13. Siapakah yang memperkenalkan encik dalam bidang lakonan ini? 14. Apakah pencapaian yang paling besar dan anugerah yang pernah encik perolehi dalam bidang seni lakonan? 15. Saya difahamkan encik pernah berlakon dalam drama. Berapakah jumlah drama yang pernah dilakonkan dan apakah judul-judulnya? 16. Saya difahamkan encik pernah berlakon dalam drama. Berapakah jumlah drama yang pernah dilakonkan dan apakah judul-judulnya? 17. Selain dari drama pernahkah encik terlibat dalam dunia perfileman? 18. Bagaimanakah encik menghayati sesuatu watak yang encik lakonkan? 19. Jadi, siapakah pelakon yang encik minati pada masa dahulu dan juga sekarang? |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

66


2008

20. Selain drama apakah cabang seni lain yang encik ceburi? 21. Boleh encik nyatakan kriteria-kriteria atau ciri-ciri yang perlu ada pada seorang penggiat seni? 22. Pernahkah encik terlibat dalam penulisan skrip? 23. Soalan seterusnya, pernahkah encik mengarah teater? 24. Secara ringkasnya, bolehkah encik ceritakan apakah pengalaman yang pahit dan manis sepanjang penglibatan (gangguan bunyi) encik dalam dunia seni ini?

Isu-isu Semasa 1. Bolehkah encik ulaskan sedikit tentang isu pelajar universiti pada masa kini yang dikatakan kurang berdikari dan hanya menunggu nota pensyarah tanpa berusaha mendapatkannya sendiri dari sumber lain? 2. Apakah peranan yang dimainkan oleh UiTM dalam memajukan seni teater di Negara ini? 3. Bagaimanakah reaksi orang luar terhadap seni teater di Malaysia? 4. Mampukah seni teater di Malaysia berkembang ke peringkat antarabangsa?

Cadangan Dan Pendapat 1. Pada pendapat encik antara bakat dan paras rupa manakah yang paling penting dalam seni hiburan ini? 2. Pada pendapat encik perlukah seseorang itu mempunyai pendidikan dan kelulusan yang tinggi dalam bidang seni hiburan? 3. Adakah terdapat perbezaan antara pelakon dahulu dan juga pelakon sekarang? Boleh encik jelaskan? 4. Apakah pendapat encik mengenai golongan muda yang semakin meminggirkan seni teater itu sendiri? 5. Bagaimanakah cara untuk memberi kesedaran kepada golongan muda untuk meminati seni teater? 6. Akhir sekali, apakah harapan encik terhadap seni teater ini pada masa hadapan?


67


2008

BIODATA TOKOH

Nama Penuh

:

Mazlan bin Tahir

Nama Samaran

:

Mata

Asal

:

Kuala Kubu Baru

Tarikh Lahir

:

07 Ogos 1965

Umur

:

43 Tahun

Anak Ke

:

2

Nama Ayah

:

Haji Tahir bin Ali

Nama Ibu

:

Habibah binti Haji Mohamidin

Nama Isteri

:

Umi Kalsom binti Ahmad

Bilangan Anak

:

4

Kerjaya

:

Pensyarah Fakulti Teknologi Kreatif dan Artistik Universiti Teknologi MARA |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

68


2008

INDEKS A A. Samad Said, 54 AF (Akademi Fantasia), 63 Ahli Jawatankuasa Majlis Teater Selangor, 36 Anugerah Cemerlang UiTM, 26 Arkib Negara, 46 ASK (Akademi Seni dan Kebudayaan), 11, 14, 15, 18 ASWARA (Akademi Seni Warisan Kebangsaan), 13, 15, 18, 21, 25, 34, 56 Astro, 18, 46

B Barisan Nasional, 51 Butterworth, 8

D Datuk Nordin Hassan, 54 Dewan Bandaraya Kuala Lumpur, 52

E Eman Manan, 47

F Fakulti Seni Persembahan, 13, 14, 23, 46 Festival-Festival Teater Kebangsaan, 46 Festival Filem-Filem, 64 Filipina, 32, 37


69


2008

G George Bush, 61 Gombak, 4, 8

H Habibah bt. Mohamidin, 4 Hj. Tahir b.Ali, 4

I Ida Nerina, 47 IPTA (Institusi Pengajian Tinggi Awam), 64 IPTS (Institusi Pengajian Tinggi Swasta), 57, 64 India, 9, 59, 60 Indonesia, 22, 23, 37 Institut Cahaya, 8 Institut Kajang, 8 Iran,

J Jins Samsudin, 61 Jogho, 64 Johor, 24, 26, 69

K Kebudayaan Selangor, 36 KEKWA (Kementerian Kebudayaan, Kesenian dan Warisan Malaysia), 24, 61, 62 Kelantan, 21, 47, 65 Kementerian Pendidikan, 24, 69 Kerajaan Negeri Selangor, 15 Klang, 8, 15, 36 Komedi Bunga Raya, 46 |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

70


2008

Kuala Kubu Baru, 3, 4, 5, 8 Kuala Lumpur, 4, 8, 32

L LAN (Lembaga Agreditasi Negara), 26

M Maal Hijrah, 42 Majlis Daerah Ulu Selangor, 5 Malaysia, 9, 22, 23, 24, 25, 26, 33, 34, 37, 39, 51, 52, 60, 61, 62, 67, 70 Mata (Mazlan Tahir), 3 Maulidur Rasul, 42, 43 Mazlan Tahir, 3, 20

N Normah Damanhuri, 64 NTV 7, 46

O One In A Million, 63

P P. Ramlee, 48, 49, 66 PAS (Parti Islam SeMalaysia), 51 PIBG (Persatuan Ibu-Bapa dan Guru), 59 Pulau Pinang, 8, 9 Pusat Latihan Bomba Malaysia, 8 Pak Wahab, 45


71


2008

R Ramli Ibrahim, 59 Rasulullah S.A.W, 6, 7, 19, 28, 29 Razak Mohaideen, 47 Ronald Reagan, 61 Rosyam Nor, 49 RTM (Radio Televisyen Malaysia), 18, 46 Russia, 62

S Sabah, 21, 25, 63, 69 Sabak Bernam, 16 Sarawak, 21, 24, 25, 26, 69 Sekolah Menengah Dato Haji Kamarudin, 4, 8 Sekolah Menengah Inggeris Kuala Kubu Baru, 4, 8 Sekolah Rendah Dua Kuala Kubu Baru, 4, 8 Sekolah Rendah Gombak Setia, 8 Selangor, 9, 15, 37 Selendang Jiwa, 50, 53 Seremban, 10 Shah Alam, 30 Sijil Seni Kreatif, 37 Singapore, 22, 37 Sirah Junjungan Besar Rasulullah, 19 SPM, 8 Stadium Shah Alam, 30


72


2008

T Teater Selangor, 36, 37 Terengganu, 59 Titi Wangsa, 10 Tokoh Seniman Muda, 46 TV2, 46 TV3, 46

U UiTM (Universiti Teknologi Mara), 3, 11, 13, 14, 18, 19, 21, 24, 26, 27, 34, 47, 58, 59, 60 UK (United Kingdom), 22, 33 UKM (Universiti Kebangsaan Malaysia), 10, 11, 21 UM (Universiti Malaya), 21 Umar Firas b. Mazlan, 6 Umi Kalsom bt. Ahmad, 6 Umu Syafikah bt. Mazlan, 6 Umu Umairah bt. Mazlan, 6 UNIMAS (Universiti Malaysia Sarawak), 21, 25 UPM (Universiti Putra Malaysia), 21 UPSI (Universiti Perguruan Sultan Idris), 31 US (United State), 33 USM (Universiti Sains Malaysia), 8, 12, 21, 37, 50, 70

Y Yayasan Selangor, 12, 15, 16, 17, 18 YB, 15, 16, 17


73


2008

GAMBAR

Gambar 1: Encik Mazlan bersama keluarga

Gambar 2: Encik Mazlan bersama isteri tersayang (Umi Kalsom binti Ahmad) |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

74


2008

Gambar 3: Encik Mazlan menerima Anugerah Perkhidmatan Cemerlang UiTM 2006 daripada Naib Canselor

Gambar 4: Antara anugerah lain atau sijil yang terdapat di dalam pejabat beliau |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

75


2008

Gambar 5: Keratan akhbar, Encik Mazlan bersama Ketua Pengarah Istana Budaya dan juga karyawan teater Lantai T. Pinkee

Gambar 6: Encik Mazlan ketika berada di pejabat


76


2008

Gambar 7: Encik Mazlan bersama Mohd Harith b. Abd Halim selepas sesi temubual

Gambar 8: Encik Mazlan bersama Jufri Ridzwan b. Md. Noor selepas sesi temubual |IMR 603 – SEJARAH LISAN|

77


2008

Gambar 9: Encik Mazlan dalam salah satu persembahan teaternya.


78

TAPE 1 SIDE A. MH : Assalamualaikum encik. EMT : Waalaikumsalam

Recommend Documents