tabellarium inhoudsopgave blz. Regelgeving - geluid 2 - brandveiligheid 9 - milieu 13 - trillingen 14

tabellarium

inhoudsopgave

blz.

Regelgeving - geluid - brandveiligheid - milieu - trillingen

2 9 13 14

Formules - geluid - bouwfysica - brandveiligheid - trillingen

15 24 31 34

Data - geluid - bouwfysica - brandveiligheid - trillingen - milieu

37 44 49 50 51

Instellingen

57

Software

61

Colofon

62

U kunt de informatie uit deze agenda naar eigen inzicht gebruiken onder het voorbehoud dat wij niet aansprakelijk kunnen worden gesteld voor eventuele onjuistheden.

© copyright DGMR nov. 2005 1

Richtwaarden geluid woonomgeving aard van de woonomgeving landelijke omgeving rustige woonwijk, weinig verkeer woonwijk in de stad

Grenswaarden industrielawaai aanbevolen richtwaarden in de woonomgeving in dB(A) dag avond nacht 40 35 30 45 40 35 50 45 40

(uit Handreiking "Industrielawaai en vergunningverlening")

Gebiedtyperingen en mogelijke grenswaarden voor industrielawaai in de gemeentelijke nota industrielawaai omschrijving gebied

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

stille landelijke gebieden/gebieden voor extensieve recreatie landelijk gebied met veel agrarische activiteiten stille woonwijk, weinig verkeer rustige woonwijk in stad gemengde woonwijk, combinaties van wonen en lichte bedrijfsactiviteiten woonwijk nabij een drukke verkeersweg (auto en rail) woonwijk nabij gezoneerd industriegebied woonwijk in stadscentrum in zone rond industrieterrein op industrieterrein

grenswaarde LAeq in dB(A) dag avond nacht 40 35 30 45 45 35 45 40 35 50 45 40 55 45 40 55 50 45 55 50 45 55 55 45 zie Wgh: zone, MTG’s*, hogere waarden ≤ 65 ≤ 60 ≤ 55

geprojecteerd of nieuw te projecteren (ook middels besluit tot vrijstelling ex art. 19 WRO) in aanbouw of aanwezig in bestaande situaties situatie woning op moment zonevaststelling

geprojecteerd huidige geluidbelasting <50 dB(A) geprojecteerd huidige geluidbelasting >50 dB(A) in aanbouw of aanwezig huidige geluidbelasing <50 dB(A) in aanbouw of aanwezig huidige geluidbelasing >50 dBA in aanbouw of aanwezig huidige geluidbelasing >55 dBA nieuw te projecteren nieuw te projecteren (zeehavenontheffing) nieuw te projecteren (vervangende nieuwbouw)

grenswaarde

ten hoogste toelaatbaar binnenniveau

50 dB(A)

ten hoogste toelaatbare gevelbelasting met ontheffing 55 dB(A)

50 dB(A)

60 dB(A)

35 dB(A)

voorkeur grenswaarde 50 dB(A) 55 dB(A) 50 dB(A) 55 dB(A) 55 dB(A) 50 dB(A) 50 dB(A) 50 dB(A)

hoogst toelaatbare gevelbelasting met ontheffing 55 dB(A) 55 dB(A) 60 dB(A) 60 dB(A) 65 dB(A) 55 dB(A) 60 dB(A) 65 dB(A)

35 dB(A)

hoogst toelaatbaar binnenniveau 35 dB(A) 35 dB(A) 35 dB(A) 35 dB(A) 40 dB(A) 35 dB(A) 35 dB(A) 35 dB(A)

Formules

nr.

in nieuwe situaties situatie woning op moment zonevaststelling

Regelgeving

geluid

geluid

Bron: Wet geluidhinder

* MTG’s hoogst toelaatbare waarde van de geluidbelasting, ten gevolge van het industrieterrein, nabij de gevels van woningen; artikel 72 Wgh (uit Handreiking “Industrielawaai en vergunningverlening”)

Aanbevolen geluidsniveaus kantoorwerk dB(A)-equivalent 30 35 40 45 50 50

Data

activiteit inspannende kantoorarbeid bespreken/overleg lezen/schrijven/telefoneren typen/beeldschermgebruik archiveren/opbergen distribueren

Instellingen

2

3

Normen wegverkeer voorkeursgrenswaarde max. stedelijk max. stedelijk vervangende nieuwbouw max. buitenstedelijk max. buitenstedelijk vervangende nieuwbouw max. binnen bebouwde kom in zone auto(snel)weg vervangende nieuwbouw max. buitenstedelijk agrarische bedrijfswoning

nieuwe weg 50 60 55 60

indelingsvoorschriften bij geluidsbelasting > 55 dB(A) bestaande woning

voorkeursgrenswaarde max. stedelijk max. buitenstedelijk

55 (san) 70 (san) 70 (san)

50 65 60

hoofdstuk 3 t/m 5

Geluidswering gevel

W-bouw 3.1 (NEN 5077)

Bescherming tegen installatiegeluid Gl tussen ruimten met dezelfde gebruiksfunctie

3.6 (NEN 5077) 3.11 (NEN 5077)

Galm

situatie woning geen hogere waarde en heersende geluidsbelasting =< 55 dB(A) geen hogere waarde en heersende geluidsbelasting > 55 dB(A) eerder hogere waarde verleend (niet sanering) saneringssituatie

uitgangspunt hoogst toelaatbare geluidsbelasting heersende waarde met ondergens 50 heersende waarde laagste van heersende waarde en hogere waarde laagste van heersende waarde en hogere waarde (VROM)

hoogst toelaatbare gevelbelasting niet meer dan + 5 tot max. 65 binnenstedelijk en 60 buitenstedelijk niet meer dan + 5 tot max. 70 niet meer dan + 5 tot max. 65 binnenstedelijk en 60 buitenstedelijk 70

Gl tussen ruimten met verschillende gebruiksfuncties Temperatuurfactor Capaciteit luchtverversing Spuivoorziening

hoogst toelaatbare geluidsbelasting 70 70 68 65

Bron: Wet geluidhinder

Normen railverkeer wijziging situatie woning

Energieprestatie

voorschriften uit het oogpunt van bruikbaarheid voorschriften uit het oogpunt van energiezuinigheid

NPR 5071 geen eisen

3.17 (NEN 5077)

3.133 (NEN 2057) 4.10 4.20 4.25

3.17 (NEN 5077) (Bouwbesluit tabel 3.17) 3.26 (NEN 2778) 3.46 (NEN 1087) (Bouwbesluit tabel 3.46.1) 3.60 (NEN 1087) alleen voor: • kinderopvang (bijeenkomstfunctie) 3.133 (NEN 2057) 4.10 4.20 4.25

5.11 (NEN 5129)

5.11 (NEN 2916)

3.26 (NEN 2778) 3.46 (NEN 1087)

NPR 5070/5071

NPR 2652/2877/2878 NPR 1088

NPR 1088

NPR 2917/5129

Instellingen

uitgangspunt hoogst toelaatbare hoogst toelaatbare gevelbelasting geluidsbelasting geen hogere waarde verleend laagste van waarde bij inwerking treden 73 besluit en heersende waarde met ondergrens 57 eerder hogere waarde verleend laagste van heersende waarde en hogere 73 waarde met ondergrens 57 Tot 65 dB(A) is er geen sprake van een wijziging bij een toename van minder dan 2 dB(A). (berekent: tot 65 dB(A) is er pas sprake van een wijziging bij toename met 3 dB(A), boven 65 dB(A) is iedere toename een wijziging)

Vrije doorgang Verblijfsgebied Verblijfsruimte

NPR 5070/5071

3.15 (NEN 5078)

3.60 (NEN 1087)

Ae daglichtoppervlakte

NPR 5070/5071

Data

woningen indelingsvoorschriften nieuwe woningen andere geluidsgevoelige gebouwen geluidsgevoelige terreinen woonwagenstandplaats

voorkeursgrenswaarde 57 > 60 55 60 60

bijbehorende richtlijnen

geen eisen

Bron: Wet geluidhinder

Normen railverkeer

artikelnummer (nieuwbouw) U-bouw 3.1 (NEN 5077) alleen voor: • gezondheidszorgfunctie • kantoorfunctie • onderwijsfunctie 3.6 (NEN 5077)

Formules

Bron: Wet geluidhinder

Normen wegverkeer reconstructies

hoofdstuk

voorschriften uit het oogpunt van gezondheid

nieuwe woning

Bouwbesluit 2003, nieuwbouw aanwezige weg 50 65 70 55 60 65 60

Bron: Wet geluidhinder

4

Regelgeving

geluid

geluid

5

Overzicht belangrijkste geluidseisen Bouwbesluit 2003, nieuwbouw woonfunctie

woonfunctie binnen woongebouw

La-35 (*) GA;k vg - 2 dB(A) min. 20 dB(A) (*) min. LA;eq - 26 dB(A) Bouwbesluit tabel 3.3.1 min. GA;k vg - 2 dB(A)

La-35 (*) GA;k vr - 2 dB(A) min. 20 dB(A) (*) min. LA;eq - 26 dB(A) Bouwbesluit tabel 3.3.1 min. GA;k vg - 2 dB(A)

max. 30 dB(A) (*) max. 30 dB(A)

max. 30 dB(A) (*) max. 30 dB(A)

min. - 20 dB (*) min. - 20 dB (*)

min. - 20 dB (*) min. - 20 dB (*)

geen eis

1/8 volume

0 dB + 5 dB - 5 dB 0 dB

0 dB + 5 dB - 5 dB 0 dB

vg vr vo go La GA;k

verblijfsgebied verblijfruimte vloeroppervlak gebruiksoppervlak volgens de Wet geluidhinder bepaalde geluidsbelasting van de scheidingsconstructie karakteristieke geluidswering welke de scheiding vormt tussen een verblijfsgebied/-ruimte en de buitenlucht LI;A;k vg aper. installatiegeluid veroorzaakt in een vg van een gebruiksfunctie op een aangrenzend perceel LI;A;k vg zper. installatiegeluid veroorzaakt in een niet gemeenschappelijk verblijfsgebied van een andere op hetzelfde perceel gelegen woonfunctie isolatie-index voor luchtgeluidsoverdracht van een vr naar een andere vr van dezelfde woonfunctie llu;k vr → vr isolatie-index voor contactgeluidsoverdracht van een vr naar een andere vr van dezelfde woonfunctie lco vr → vr de totale geluidsabsorptie [m2] ≥ 1/8 van de inhoud van de ruimte [m3] in elk van de frequenties van 250, 500, verk 1.000 en 2.000 Hz

Formules

W-bouw hoofdstuk 3 t/m 5 geluidswering gevel GA;k vg GA;k vr min. eis GA;k vg / vr GA;k vg voor nachtverblijf luchtvaart lawaai GA;k vg gevoelig voor l.v.lawaai GA;k vr bescherming tegen installatiegeluid eis LI;A;k vg aper. eis LI;A;k vg zper. Gl tussen ruimten met zelfde gebruiksfunctie lIu;k vr → vr van zelfde woonfunctie lco vr → vr van zelfde woonfunctie galm verk GL tussen ruimten verschillende gebruiksfuncties (*) lu;k besloten ruimte → vg lco besloten ruimte → vg lu;k besloten ruimte → besloten ruimte niet zijnde vg lco besloten ruimte → besloten ruimte niet zijnde vg

Regelgeving

geluid

geluid

(*) Bouwbesluit stelt aanvullende eisen

Bouwbesluit 2003, nieuwbouw U-bouw hoofdstuk 3 t/m 5

bijeenkomst-, industrie-, winkel- en celfunctie

gezondheidszorgfunctie

kantoorfunctie

geen eisen

geen eisen

min. La-35(*) min. La-30(*) min. La-35(*) GA;kvg - 2 dB(A) min. 20 dB(A)(*)

min. La-30(*) GA;kvg - 2 dB(A) min. 20 dB(A) (*)

min.LA;eq-26 dB(A) Bouwbesluit tabel 3.3.1

min.LA;eq-26 dB(A) Bouwbesluit tabel 3.3.1

min.GA;kvg-2 dB(A)

algemeen

basis-/speciaal onderwijs

geen eisen

min. La-30(*)

min.G A;k vg-2 dB(A)

onderwijsfunctie

sportfunctie

algemeen

basis-/speciaal onderwijs

geen eisen min. La-35(*) GA;k vg - 2 dB(A) min. 20 dB(A) (*) min. La-30

min. La-40(*) GA;k vg - 2 dB(A) min. 20 dB(A) (*)

geen eisen Bouwbesluit tabel 3.3..2 min.GA;k vg-2 dB(A)

Bouwbesluit tabel 3.3.1

geen eisen

min.GA;k vg-2 dB(A)

max. 30 dB(A) (*) max. 30 dB(A)

max. 30 dB(A) (*) max. 30 dB(A)

max. 30 dB(A) (*) max. 30 dB(A) (*) max. 30 dB(A) max. 30 dB(A) max. 35 dB(A)

max. 30 dB(A) (*) max. 30 dB(A)

geen eisen

geen eisen

geen eisen

geen eisen

geen eisen

geen eisen

geen eisen

geen eisen

geen eisen

geen eisen

max. 30 dB(A) (*) max. 30 dB(A)

geen eisen

geen eisen

verblijfsgebied verblijfruimte vloeroppervlak gebruiksoppervlak volgens de Wet geluidhinder bepaalde geluidsbelasting van de scheidingsconstructie vg vlg. Wgh geluidsgevoelig verblijfsgebied zoals bedoeld in de Wet geluidhinder aper. installatiegeluid veroorzaakt in een vg van een gebruiksfunctie op een aangrenzend perceel zper. woo installatiegeluid veroorzaakt in een vg op een zelfde perceel gelegen woonfunctie zper. log installatiegeluid veroorzaakt in een vg van een andere op hetzelfde perceel gelegen logiesfunctie vr sp → vr zsch geluidsoverdracht van een vr voor spelactiviteiten naar een andere vr voor het geven van onderwijs aan een groep leerlingen van dezelfde onderwijsinstelling vr matr → vr zsch geluidsoverdracht van een vr voor het met behulp van gereedschappen bewerken van materialen naar een andere vr voor het geven van onderwijs aan een groep leerlingen van dezelfde onderwijsinstelling Tgem de gemiddelde nagalmtijd in een verblijfsruimte

max. 1.5 sec

(*) Bouwbesluit stelt aanvulllende eisen

6

7

Instellingen

max. 30 dB(A) (*) max. 30 dB(A)

vg vr vo go La

Data

logiesfunctie logiesfunctie buiten logies- binnen logiesgebouw gebouw

algemeen, categoraal andere gezondof academisch zieken- heidszorgfunctie huis; verpleeghuis geluidswering gevel GA;k vg nachtverblijf bedgebonden pat. GA;k vg voor onderzoek of beh. pat. GA;k andere vg GA;k vr min eis GA;k vg GA;k vg vlg. Wgh GA;k vg nachtverbl. bedgebonden pat. luchtGA;k vg gevoelig voor l.v.lawaai vaart GA;k vg lawaai GA;k vr bescherming tegen install. geluid LI;A;k vg aper. LI;A;k vg zper. woo LI;A;k vg zper. log Gl tussen ruimten zelfde gebr. functie llu;k vr sp → vr zsch lco vr sp → vr zsch llu;k vr matr → vr zsch lco vr matr → vr zsch nagalmtijd Tgem vr

logiesfunctie

Geluidseisen vanuit de EU Type materieel

verdichtingsmachines (trilwalsen, trilplaten, trilstampers)

Bezettingsgraadklassen Netto geïnstalleerd vermogen P (in kW) Elektrisch vermogen Pel (*) (in kW) Massa m van het materieel (in kg) Maaibreedte L (in cm) P<8

torenkranen las- en vermogensaggregaten

compressoren grasmaaiers, grastrimmers graskantensnijders

108

105

109

106

P > 70 P < 55

89 + 11 log P 106

86 + 11 log P 103

P > 55

87 + 11 log P

84 + 11 log P

P < 55

104

101

P > 55

85 + 11 log P

82 + 11 log P

P < 15

96

93

P > 15 m < 15 15 < m < 30 m > 30

83 + 11 log P 107 94 + 11 log m 96 + 11 log m 98 + log P 97 + log Pel 98 + log Pel 97 + log Pel 99 97 + 2 log P 96 100 100 105

80 + 11 log P 105 92 + 11 log m 94 + 11 log m 96 + log P 95 + log Pel 96 + log Pel 95 + log Pel 97 95 + 2 log P 94 (**) 98 (**) 98 (**) 103 (**)

woonfunctie bijeenkomstfunctie (stadion) bijeenkomstfunctie (overig) celfunctie (voor bezoekers) celfunctie (overig) gezondheidszorgfunctie (voor bezoekers) gezondheidszorgfunctie (overig) industriefunctie kantoorfunctie logiesfunctie (GO < 500 m2, niet gelegen in logiesgebouw) logiesfunctie (overig) onderwijsfunctie sportfunctie winkelfunctie overige gebruiksfunctie bouwwerk geen gebouw zijnde

B1 n.v.t. 30/20 30/20 30/20 30/20 30/20 30/20 30/20 30/20 n.v.t. 30/20 30/20 30/20 30/20 30/20 n.v.t.

B2 n.v.t. 30/20 30/20 30/20 30/20 30/20 30/20 30/20 30/20 n.v.t. 30/20 30/20 30/20 30/20 30/20 n.v.t.

B3 n.v.t. ✕ 30/20 30/20 30/20 30/20 30/20 30/20 30/20 n.v.t. 30/20 30/20 30/20 30/20 30/20 n.v.t.

B4 n.v.t. ✕ ✕ ✕ 45/30 ✕ 45/30 45/30 45/30 n.v.t. 30/20 ✕ 45/30 45/30 45/30 n.v.t.

B5 n.v.t. ✕ ✕ ✕ ✕ ✕ ✕ 60/40 ✕ n.v.t. ✕ ✕ 60/40 60/40 60/40 n.v.t.

Loopafstanden voor verblijfsruimte/verblijfsgebied

Pel < 2 2 < Pel < 10 Pel > 10 P < 15 P > 15 L < 50 50 < L < 70 70 < L < 120 L > 120

Vertaling Nederlandse klassen naar Euroklassen Nederlandse brand- en rookklassen NEN 6064 NEN 6065 NEN 1775 onbrandbaarheid brandklasse (bijdrage tot brandvoortplanting)

materialen

Het toelaatbare geluidsvermogensniveau wordt afgerond op het naaste gehele getal (bij minder dan 0,5 naar beneden, vanaf 0,5 naar boven)

onbrandbaar

alle constructieonderdelen

Euroklassen NEN-EN 13501-1 brandklasse rookklasse (materiaalgedrag bij brand) materialen en constructie-onderdelen

5,4 m-1 2,2 m-1

B

S2

10 m-1 en lager 10 m-1 en lager 10 m-1 en lager 10 m-1 en lager 10 m-1 en lager 10 m-1 en lager 10 m-1 en lager

A2 B C D Cfl Cfl Dfl A1 of A1fl

S2 S2 S2 S2 S1fl S1fl S1fl

Instellingen

(*) Pel voor lasaggregaten: genormaliseerde lasstroom vermenigvuldigd met de genormaliseerde lasspanning voor de laagste waarde van de inschakelduur die door de fabrikant wordt opgegeven. Pel voor vermogensaggregaten: primair vermogen overeenkomstig ISO 8528-1:1993, punt 13.3.2 (**) Louter indicatieve waarden. De definitieve waarden zijn afhankelijk van de wijziging van de richtlijn ingevologe het krachtens artikel 20, lid 3, vereiste verslag. Bij gebreke van een dergelijke wijziging blijven de waarden voor fase I van toepassing voor fase II.

constructieonderdelen bovenzijde van vloer (m.u.v. bovenzijde hellingbaan of trap vloer, hellingbaan of trap) vluchtroute 1 2 andere toepassingen 1 2 3 4 T1 T2 T3

NEN 6066 rookklasse

Data

graafmachines, goederenliften, bouwlieren, motorhakfrezen met de hand geleide betonbrekers en trilhamers

fase II vanaf 3 januari 2006

in m2 vloeroppervlakte aan VerblijfsGebied per persoon bereik rekenwaarde > 0,5 - < 1.3 0,8 > 1,3 - < 3,3 2 5 > 3,3 - < 8 > 8 - < 20 12 > 20 30

Formules

dozers op wielen, laad- en graaflaadmachines op wielen, dumpers, egaliseermachines, vuilnisverdichters van het ladertype, heftrucks met verbrandingsmotor en contragewicht, mobiele kranen, verdichtingsmachines (niet vibrerende walsen), bestratingsafwerkmachines, hydraulische aggregaten

fase I vanaf 3 januari 2002

B1 B2 B3 B4 B5

bezettingsgraad in m2 GebruiksOppervlakte per persoon bereik rekenwaarde 1,2 > 0,8 - < 2 3 >2-<5 7,5 > 5 - < 12 18 > 12 - < 30 > 30 45

Loopafstanden 8 < P < 70

dozers op rupsbanden, laad- en graafmachines op rupsbanden

klasse Toelaatbaar geluidsvermogensniveau in dB/1 pW

Bron: Wijziging Regeling Bouwbesluit 2003, Staatscourant nr. 101, 27 mei 2003

8

Regelgeving

brandveiligheid

geluid

9

*

*

-

500

-

-

-

-

*

*

*

*

-

-

-

-

*

*

* -

*

* -

*

* -

*

* * *

* * *

* * *

*

*

*

*

*

*

*

*

-

1000 5000

1

5 ≤ 13 13 ≤ 50 50 ≤ 70

-

1

-

200

2.4

-

20 ≤ 50 50 ≤ 70

-

-

*

-

-

-

-

*

*

*

20 ≤ 50 50 ≤ 70

1

500

-

1

1 500

1000

500

-

-

1

1

1

1

-

* * * * -

* * * * *

* * * * * * * * *

* * * -

* -

* -

* * * -

* * * * * * -

*

-

* * *

9

* > ≤ F

:

2.6.2 1d

2.6.3 1a

2.6.3 1b

2.6.3 1c

2.6.3 2

-

-

-

1

5

* * * *

* * * * *

* * * * * * * * * * * * *

* * * *

* * * * *

-

-

-

*

*

Sportfunctie

*

*

Winkelfunctie

Overige gebruiksfunctie Overige besloten gebruiksfunctie voor het stallen van motorvoertuigen Overige gebruiksfunctie voor het personenvervoer

12

2.6.2 1c

*

*

11

2.6.2 1b

*

*

10

2.6.2 1a

*

*

* * -

1

10

overige logiesfunctie Onderwijsfunctie

2.6.4

Andere overige gebruiksfunctie Bouwwerk geen gebouw zijnde

* * * *

*

* * * *

*

* * * *

20 ≤ 50 50 ≤ 70

5 ≤ 13 13 ≤ 50 50 ≤ 70

250

500

1000

-

-

1000

< 13 < 13 13 ≤ 50 13 ≤ 50 13 ≤ 50 50 ≤ 70

5000 10000 1000 5000 10000

-

1000 2500

13 F F

-

-

-

1000

2500 F F

-

-

-

-

1 1 -

* * * * * * * -

* * * * -

-

-

* * * * *

* * * *

1

-

1

1

-

-

Instellingen

Overige industriefunctie Kantoorfunctie

-

8

20 6

1

2.6.2 2.6.3.

doormelding

doormelding

*

7

*

artikel ModelBouwVerordening lid ModelBouwVerordening Logiesfunctie Logiesgebouw

volledig

volledig

2.6.3 2

gedeeltelijk

gedeeltelijk

2.6.3 1c

niet automatisch

niet automatisch

2.6.3 1b

aantal bouwlagen

aantal bouwlagen

2.6.3 1a

kwaliteit

aantal verblijfsruimten bestemd voor bezoekers

2.6.2 1d

omvang van de bewaking

gebruiksoppervlakte [m2]

2.6.2 1c

aanwezigheid

hoogte hoogste vloer [m]

2.6.2 1b

kwaliteit

2.6.2 1a

omvang van bewaking

aantal verblijfsruimten bestemd voor bezoekers

5

Overige gezondheidszorgfunctie Industriefunctie Industriefunctie niet zijnde een lichte industriefunctie

2.6.4

Brandmeldinstallatie grenswaarden

artikelen van toepassing

Data

3 4

Bijeenkomstfunctie voor de opvang van kinderen jonger dan 4 jaar Overige bijeenkomstfunctie Celfunctie Gezondheidzorgfunctie Gezondheidszorgfunctie voor aan bed gebonden patienten Gezondheidszorgfunctie voor niet aan bed gebonden patienten

Gebruiksfunctie

gebruiksoppervlakte [m2]

Bijeenkomstfunctie niet zijnde de bijeenkomstfunctie voor het aanschouwen van sport

omvang van bewaking

hoogte hoogste vloer [m]

2

2.6.2 2.6.3.

Brandmeldinstallatie grenswaarden

Formules

1

artikel ModelBouwVerordening lid ModelBouwVerordening Woonfunctie Woonfunctie niet van een woonwagen Woonfunctie bestemd voor minder zelfredzame personen in combinatie met permanent toezicht Woonfunctie bestemd voor minder zelfredzame personen zonder permanent toezicht Overige woonfunctie Bijeenkomstfunctie

omvang van de bewaking

artikelen van toepassing

aanwezigheid

Gebruiksfunctie

Regelgeving

brandveiligheid

brandveiligheid

: dit artikel is niet van toepassing dit hele artikel is van toepassing : alle waarden groter dan de achter dit teken aangegeven waarde : alle waarden kleiner of gelijk aan de achter dit teken aangegeven waarde : in dit geval is volstaan met het geven van de functionele eis in artikel 2.6.1 (brandmeldinstallatie), eerste lid in afwachting van mogelijk nog te ontwikkelen nadere criteria : indien in combinatie met een grenswaarde in m2: deze voorziening dient altijd aanwezig te zijn, ongeacht de grootte van het vloeroppervlak

11

kwaliteit

aanwezigheid

kwaliteit

normaal

* * *

* * *

* *

* *

* *

* *

* *

* *

* * * *

* * * *

* * * *

* * * *

8w

8w 12w

▼

-

-

F

* -

-

bekendmaking aanvraag en verlengingsbesluit

bekendmaking aanvraag en ontwerp-beschikking

▼

▼

beroepstermijn verlengingsbesluit

bezwarentermijn eventueel openbare zitting

4w

bekendmaking ontwerp-beschikking

▼

▼

▼

: dit artikel is niet van toepassing : dit hele artikel is van toepassing F : in dit geval is volstaan met het geven van de functionele eis 2.6.8 (vluchtwegaanduiding), eerste lid in afwachting van mogelijk nog te ontwikkelen nadere criteria

beroepstermijn beschikking

▼ ▼ ▼

max. toegestane termijnen na ontvangst aanvraag overige wettelijke termijnen

4w

▼

toezending beschikking

termijn volgens verlengingsbesluit

max 2w

▼

bekendmaking beschikking

▼ beroepstermijn beschikking

Instellingen

▼

procedure gang. m = maand, w = week

▼

▼ ▼

12

bezwarentermijn eventueel openbare zitting

bekendmaking beschikking

6w

max 2w

▼

toezending beschikking

max. 2w

*

▼

toezending ontwerp-beschikking

termijn volgens verlengingsbesluit 6m

4w

▼ ▼

* * *

eventueel niet ontvankelijk besluit

max. 2w

▼

* * *

8w

Data

* * *

verlengingsbesluit

toezending ontwerp-beschikking

▼

* * *

overleg

eventueel niet ontvankelijk besluit

▼

* * *

▼

* * *

▼

* *

▼

* *

verlengd

▼

aanwezigheid

procedurekeuze

▼

12

2.6.10 n.v.t.

▼

8 9 10 11

2.6.9 n.v.t.

ontvangst AANVRAAG

▼

6 7

2.6.7 n.v.t.

vooroverleg

start van de procedure

▼

4 5

2.6.6 n.v.t.

Milieuvergunningsprocedure

Formules

2 3

Vluchtrouteaanduiding artikelen van toepassing

▼

1

artikel ModelBouwVerordening lid ModelBouwVerordening Woonfunctie Woonfunctie niet van een woonwagen bestemd voor minder zelfredzame personen Woongebouw Bijeenkomstfunctie Celfunctie Celfunctie cellengebouw Gezondheidzorgfunctie Industriefunctie Industriefunctie niet zijnde een lichte industriefunctie Kantoorfunctie Logiesfunctie Logiesgebouw Onderwijsfunctie Sportfunctie Winkelfunctie Overige gebruiksfunctie Overige besloten gebruiksfunctie voor het stallen van motorvoertuigen Overige gebruiksfunctie voor het personenvervoer Andere overige gebruiksfunctie bouwwerk geen gebouw zijnde Tunnel of tunnelvormig bouwwerk voor verkeer Ander bouwwerk geen gebouw zijnde

Ontruimingsalarminstallatie artikelen van toepassing

▼

Gebruiksfunctie

Regelgeving

milieu

brandveiligheid

6w

▼

13

Procedure Melding verandering inrichting ex artikel 8.19 Wm

Geluidswering gebouwen Contactgeluidsisolatie - index Ico

ontvangst Melding verandering inrichting

0-6 weken

Lnt = Lco – 10 log T T0

stap 1

schriftelijke akkoord-verklaring bevoegd gezag

[dB]

Lnt : genormeerd contactgeluidsdrukniveau in octaafbanden

[dB]

Lco : contactgeluidsdrukniveau in octaafbanden

[dB]

T

: de nagalmtijd

[s]

To : de referentie nagalmtijd: 0-2 weken

Regelgeving

geluid

milieu/trillingen

[s]

0,8 s : voor leslokalen basisonderwijs, theorielokalen voortgezet-, hoger- en wetenschappelijk onderwijs

stap 2

0,5 s : voor overige ruimten

octaafband normwaarde

Streefwaarden voor de woonomgeving ter voorkoming van trillingshinder (volgens SBR*)

trillingen over lange periode trillingen voor perioden < 3 mnd verkeerstrillingen bestaande situaties verkeerstrillingen nieuwe situaties

dag- en avondperiode A2 A1 0,1 0,4 0,3-0,8 6 0,2 0,8 0,1 0,4

A3 0,05 0,2-0,4 0,1 0,05

A1 0,1 0 0,2 0,1

nachtperiode A2 0,2 0 0,4 0,2

A3 0,05 0 0,1 0,05

125 70

250 66

500 66

1000 66

2000 70

Hz dB

Formules

Normwaarden voor het genormeerd contactgeluidsdrukniveauverschil verminder voor iedere octaafband de normwaarde volgens de tabel met de berekende waarde van Lnt.

openbare kennisgeving akkoord-verklaring

De isolatie-index voor contactgeluid (Ico) van een ruimte is het algebraïsch kleinste van de volgende drie getallen: • het gemiddelde van de vijf niveauverschillen; • het gemiddelde van de (algebraïsch) kleinste twee niveauverschillen, vermeerderd met 2 dB; • het (algebraïsch) kleinste niveauverschil, vermeerderd met 4 dB.

A1 streefwaarde voor Vmax A2 hoogste streefwaarde voor Vmax, waarbij Vper kleiner moet zijn dan A3 A3 streefwaarde voor Vper

Luchtgeluidsisolatie - index Ilu Dnt = Lz – Lo +10 log T To

[dB]

Dnt : genormeerd geluidsniveau-verschil, in octaafbanden, tussen twee ruimten

[dB]

Lz : het geluidsniveau in de zendruimte in octaafbanden

[dB]

Lo : het geluidsniveau in de ontvangstruimte in octaafbanden

[dB]

Data

(uit ”SBR-Richtlijn B” (SBR = Stichting Bouw Research))

Normwaarden voor het genormeerd geluidsdrukniveauverschil Verminder voor iedere octaafband de berekende waarde van Dnt met de bijbehorende normwaarde volgens de tabel. 125 34

250 43

500 50

1000 53

2000 54

Hz dB

De isolatie-index voor contactgeluid (Ilu) van een ruimte is het algebraïsch kleinste van de volgende drie getallen: • het gemiddelde van de vijf isolatieverschillen; • het gemiddelde van de (algebraïsch) kleinste twee isolatieverschillen, vermeerderd met 2 dB; • het (algebraïsch) kleinste isolatieverschil, vermeerderd met 4 dB. 14

15

Instellingen

octaafband normwaarde

Karakteristieke luchtgeluidsisolatie-index tussen en binnen woningen Ilu;k = Ilu - 10 log

V -1, waarbij S ≥ 2,5 m2 moet worden gesteld 6 . T0 . S

Geluidsisolatie van de uitwendige scheidingsconstructie n RA = -10 log [  j=1

[dB]

1 Stot

Ilu;k

: karakteristieke luchtgeluidsisolatie-index

[dB]

R A : de geluidsisolatie van de gevel

V

: volume van de ruimte

[m3]

n

: het aantal gevelelementen

S

: oppervlakte van de scheidingsconstructie

[m2]

Sj

: oppervlak van gevelelement j

-Rj;A ( Sj . 10

10

-Dnj;A + 10 . 10

10

) +K ]

[dB(A)] [dB(A)] [-] [m2]

Stot : het totale geveloppervlak

[m2]

Rj,A : de A-gewogen geluidsisolatie van element j

Karakteristieke A-gewogen installatiegeluidsniveau voor één verblijfsruimte

[dB(A)]

Dnj,A: het A-gewogen genormeerde geluidsniveauverschil van element j genormeerd op 10 m2 Sabine (in geval van ventilatievoorzieningen)

[dB(A)] [m3]

Correctie Dn,A Indien de toegepaste ventilatiecapaciteit afwijkt van de in het laboratorium gemeten lengte (meestal 1 m) dient de geluidsisolatie Dn,A door middel van de onderstaande formule gecorrigeerd te worden:

Karakteristieke A-gewogen installatiegeluidsniveau voor een verblijfsgebied Ll;A;k

Vj Vtot

[-]

[dB(A)]

Ll;A;k : karakteristiek installatiegeluidsniveau V0 : referentie volume (25 m3)

n = 10 log [  ( j=1

[dB(A)]

: de kierterm

. 10

LIA,j 10

) + 5 log

Vtot Vo

]

Ll;A;k : karakteristiek installatiegeluidsniveau n : het aantal deelruimten

Dn;A = Dn;A;lab – 10 . log ( Qvent ) C [dB(A)]

Dn;A

[dB(A)]

: het A-gewogen genormeerde geluidsniveauverschil genormeerd op

[dB(A)]

10 m2 Sabine (ingeval van ventilatievoorzieningen) [dB(A)] [-]

Dn;A,lab : het A-gewogen genormeerde geluidsniveauverschil genormeerd op

[dB(A)]

10 m2 Sabine zoals in het laboratorium gemeten

: volume van de deelruimte j

[m3]

Qvent

: de aanwezige ventilatiecapaciteit

[dm3/s]

Vtot : volume van het verblijfsgebied

[m3]

C

: de in het laboratorium gemeten doorlaat

[dm3/s]

Vj

Data

A-gewogen geluidsisolatie per element: Geluidswering van de uitwendige scheidingsconstructie (meting) Gi = Lz - Lo + 10 log T - Cr T0

5 Ci -Rj;i RA,j = -10 log [  (10 10 ) ] i=1

[dB(A)]

[dB] i

: aantal octaafbanden

[dB]

Ci

: de correctiewaarde voor de standaardspectra van weg-, rail- of luchtverkeerslawaai

Lz : het (eventueel gemeten) niveau op twee meter voor de gevel

[dB]

Rj,i : de geluidsisolatie van het element j in octaafband i

Lo : geluidsniveau in de woning

[dB]

G i : de geluidswering van de uitwendige scheidingsconstructie

T

: de nagalmtijd in de woning

T0 : de referentie nagalmtijd voor verticale vlakken + 3 dB en voor schuine daken 0 tot + 3 dB

16

[s] [s] [dB]

[-] [dB] [dB]

Relatieve spectra: correctiewaarden Ci type geluid Ci wegverkeer Ci railverkeer Ci luchtverkeer Ci popmuziek Ci housemuziek Ci HES (Hoger Energie Spectrum) Ci metaalbewerking Ci houtbewerking Ci stem Ci industrie

63 -27 -13 -10 -20

125 -14 -27 -21 -14 -8 -8 -19 -13 -24 -15

250 -10 -17 -11 - 9 -8 -6 -13 - 6 -12 -11

500 -6 -9 -7 -6 -7 -6 -8 -7 -3 -7

1000 -5 -4 -4,5 -5 -7 -8 -4 -6 -4 -6

2000 -7 -4 -6 -6 -9 -10 -6 -9 -11 -8

4000 -10 -10 -13 - 9 - 9 -9

8000 -14 -16 -11

Hz dB dB dB dB dB dB dB dB dB dB

17

Instellingen

Cr : de correctie voor de invloed van gevelreflectie

Formules

Ll;A;k

K

= LlA + 5 log V ruimte V0

Regelgeving

geluid

geluid

Verband tussen geluidswering en geluidsisolatie GA = RA + 10 log

V -3 + Cg 6 . T0 . Stot

3. Voor een vlakbron geldt:

Cg : gevelstructuurcorrectie

Karakteristieke geluidswering voor één ruimte (verblijfsruimte) GA;k = GA - 10 log

Lp = Lw - 10 log (a.b) - 5 + 10 log ( arctg a )+ 10 log ( arctg b ) - D 2r 2r

[dB(A)]

V 6 . T0 . Stot

[dB(A)]

[dB] [dB ref 2.10-5 Pa]

Lp

: geluidsdrukniveau op afstand r

Lw

: geluidsvermogenniveau van het gehele vlak

r

: afstand tussen bron en ontvanger

[m]

a,b

: afmeting van het vlak

[m]

D

: som van luchtdemping, reflecties, afscherming, bodemdemping en richtingseffect

[dB ref 10-12 W]

[dB]

arctg : in radialen

Formules

Karakteristieke geluidswering voor een ingedeeld gebied m Vh GA;k = - 10 log [  ( h=1 6 . T0 . Stot m

-GA,h 10

10

)]

: het aantal deelruimten

[dB(A)] [-]

GA,h: geluidswering uitwendige scheidingsconstructie van deelruimte h

[dB(A)]

In ruimten Voor een ruimte waarin lengte, breedte en hoogte onderling niet meer verschillen dan een factor 2 geldt:

Geluidsuitbreiding Buiten 1. Voor een puntbron geldt: Lp = Lw - 10 log 4r2 - D

[dB]

L p : geluidsdrukniveau op afstand r

[dB ref 2.10-5 Pa]

Lp = Lw + 10 log (  + 4 ) 4r2 A

: afstand tussen bron en ontvanger

n A =  i Si i =1

[m]

D : som van luchtdemping, reflecties, afscherming en bodemdemping

[dB]

[m2 O.R.]

[dB]

T= 1 6

V A

(Wet van Sabine)

L p : geluidsdrukniveau op afstand r

2. Voor een lijnbron geldt: Lp = Lw - 10 logr + 10 log

Lw : geluidsvermogenniveau van een puntbron



180o

- 6 - D

[s]

Data

[dB ref 10-12 W]

Lw : geluidsvermogenniveau van de bron r

Regelgeving

geluid

geluid

[dB ref 2.10-5 Pa] [dB ref 10-12 W]

r

: afstand tussen bron en ontvanger

[m]



: richtingsfactor van de geluidsbron

[–]

 = 1 puntbron

[dB]

 = 2 halfbolvormig L p : geluidsdrukniveau op afstand r L w´ : geluidsvermogenniveau per meter r

: afstand tussen bron en ontvanger



: hoek waaronder het lijnstuk wordt gezien vanuit de ontvanger

[m2 O.R.]

A

: hoeveelheid absorptie

[dB ref 10-12 W]

ai

: absorptiecoëfficiënt, volgens de nagalmkamermethode, van vlak i

[m]

Si

: oppervlak van het vlak met rangnummer i

[m2]

V

: volume ruimte

[m3]

T

: nagalmtijd

[graden]

[–]

[s]

D : som van luchtdemping, reflecties, afscherming en bodemdemping

18

[dB]

19

Instellingen

lengte van de bron

 = 4 kwartbol

[dB ref 2.10-5 Pa]

Voor een ruimte met een kleine hoogte ten opzichte van de lengte en de breedte (lange fabriekshallen) geldt het volgende bij benadering:

Geluidsvermogen 1. Ventilatoren Lw ≈ 5 + 10 log  + 20 log ∆ p

Afmetingen hal: l(engte) x b(reedte) x h(oogte) r1 = h 

[dB] [dB ref 10-12 W]

Lw : geluidsvermogenniveau in pers- en zuigmond

r2 = 4h

[m]



Regelgeving

geluid

geluid

[m3/h]

: luchthoeveelheid

∆ p : statische druk

[Pa]

r is de afstand tussen bron en waarnemer in [m]. indien 0 < r ≤ r1:

α

Lp (r) = Lp (r1) - 10 logr - 4,3 r  - q (1 + s) r h

: absorptiecoëfficiënt plafond

α s : absorptiecoëfficiënt strooilichamen q

: Ss/4V

Om het lineair frequentiespectrum te verkrijgen of het geluidsvermogen in dB(A) moet het volgens bovenstaande formule berekende geluidsvermogen met onderstaande waarden worden gecorrigeerd: [dB] [–] [–] [m-1]

Ss : oppervlak strooilichamen

[m2]

V

[m3]

: Volume hal

Bij benadering geldt: α s ≈ 0,1 q ≈ 0,015 m-1

Radiaalventilator met voorwaartse gekr. schoepen Radiaalventilator met achterwaartse gekr. schoepen Axiaal ventilator

63 –2 –7 –9

125 –6 –6 –8

250 – 10 –6 –7

500 – 14 –8 –7

1k – 18 – 11 –8

2k – 22 – 15 – 10

4k – 27 – 20 – 14

dB(A) – 12 –6 –3

Deze waarden gelden voor het optimale bereik van de ventilator.

Formules

Lp = Lw - 20 logr - 8

indien r1 < r < r2:

Het afgestraalde geluidsvermogen van het ventilatorhuis kan berekend worden, indien van bovenstaande waarde de geluidsisolatie van het huis wordt afgetrokken. Deze informatie wordt door een aantal leveranciers verstrekt.

Vanaf r ≥ r2 geldt per afstandsverdubbeling: 2. Dieselmotoren Voor het afgestraalde geluidsvermogen van het motorblok geldt: Lw ≈ 57 + 10 log (nN P) + 30 log ( n ) nN

Hal met absorptie (α ≈ 0,3) Gevuld of leeg: ∆ Lp = 6,9 dB/afstandsverdubbeling

nN : nominaaltoerental P

: nominaalvermogen

n

: bedrijfstoerental

[dB]

Data

Hal zonder absorptie (α ≈ 0,15) lege hal: ∆ Lp = 4,3 dB/afstandsverdubbeling gevulde hal: ∆ Lp = 6,2 dB/afstandsverdubbeling

[omw/min] [kW] [omw/min]

Het geluidsvermogen per terts met frequentie f is:

Lw : geluidsvermogen m

20

: massa motor

P ) nN P (1 + m ( f + 1000 ) 1000 f

]

+ 20 log ( n ) nN

[dB]

[dB[] [kg]

21

Instellingen

[

Lw ≈ 57 + 10 log

3. Elektromotoren

5. Turbo-compressoren

Laagspanning: opgenomen vermogen tussen 1 en 250 kW, toerental tussen 1000 en 3000 omw/min.: LwA ≈ 2,5 + 10 log P + 20 log n

[dB(A)]

Hoogspanning: opgenomen vermogen tussen 106 en 6000 kW, toerental tussen 375 en 3000 omw/min: LwA ≈ 13 + 7 log P + 20 log n

Met geïntegreerde aandrijving en koeling: LwA ≈ 99,5 + 2,5 log P

In geluidarme uitvoering: LwA ≈ 88,5 + 2,5 log P

[dB(A)]

[dB(A)]

Regelgeving

geluid

geluid

[dB(A)]

Voor beide geldt: L wA : A-gewogen geluidsvermogen

[dB(A)]

Ls ≈ 11,5 + 2,5 log P

[dB(A)]

Voor het A-gewogen geluidsniveau op 1 meter geldt: [dB(A)]

6. Zuigercompressoren Zonder voorzieningen:

Voor beide geldt: Ls ≈ 8,6 + 2 log P s

LwA ≈ 91,5 + 5 log P Ls = 10 log s

Met akoestische voorzieningen (geen omkasting): [dB(A)]

LwA ≈ 83,5 + 5 log P

[dB(A)]

[dB(A)] [m2]

: omhullend oppervlak

Ls : geluiddrukniveau op het meetoppervlak

[dB]

Formules

LpA ≈ LwA - Ls

Voor beide geldt: Ls ≈ 4 + 5,25 log P

[dB(A)]

4. Centrifugaal pompen Vermogen kleiner dan 30 kW: [dB(A)]

LwA ≈ 77 + 8 log P

[dB(A)]

7. Schroefcompressoren Droog: LwA ≈ 97 + 10,5 log P

Olie gesmeerd: [dB(A)]

LwA ≈ 82 + 10,5 log P

[dB(A)]

Data

LwA ≈ 74 + 10 log P

Vermogen tussen 30kW en 1000 kW:

Voor beide geldt: Ls ≈ 23 + log P - 3 log n

Voor beide geldt: [dB(A)]

Ls ≈ 15 + 2,5 log P

[dB(A)]

8. Rootsblowers [dB(A)]

Ls ≈ 15 + 2,5 log P

[dB(A)]

23

Instellingen

22

LwA ≈ 75,5 + 13,5 log P

Warmteweerstand

Warmtetransmissie door een constructie

1. De warmteweerstand Rm van een vlakke homogene laag wordt berekend uit:

7. Voor de stationaire warmtetransmissie q door een constructie geldt:

Rm = d/λ

[m2K/W]

d

: dikte van laag

λ

: labda waarde c.q. warmtegeleidingscoëfficiënt van het materiaal van de laag

[m] [W/mK]

[W/m2]

: binnentemperatuur

[ºC]

Te : buitentemperatuur

[ºC]

Ti

Temperatuurverdeling 8. De meest algemene relatie die gebruikt kan worden bij de berekening van de plaatselijke materiaaltemperatuur in een constructie luidt: [ºC]

Tx = Te . A + Ti . B A+B

3. De warmteweerstand Rc van een uit n lagen opgebouwde vlakke constructie wordt bepaald uit: Hierin zijn A en B te bepalen uit constructieafmetingen en labda- en alfawaarden.

Rc = Rm + Rsi + Rse - Rsi - Rse 1+ 

[m2K/W]

: is een correctiefactor waarin optredende inwendige convectie en/of uitvoeringsinvloeden zijn verdisconteerd

4. De overgangsweerstanden Rsi en Rse zijn in de meeste gevallen Rsi = 0,13 m2K/W en Rse = 0,04 m2K/W. In de onderstaande tabel staat een volledig overzicht van de te hanteren overgangsweerstanden, ontleend aan NEN 1068:2001. overgangsweerstand buitenzijde Rsi (m2K)/W 0,10 0,17 0,17 0,10 0,13 0,13

overgangsweerstand binnenzijde Rse (m2K)/W 0,10 0,04 0,17 0,04 0,04 0,13

9. In de vlakke, uit één of meer lagen opgebouwde constructie, geldt: A : de gezamenlijke warmteweerstand tussen de gegeven locatie en de binnentemperatuur B : idem, met buitentemperatuur Hier zijn de temperatuurverschillen, Tx – Te en Ti – Tx, dus recht evenredig met de te overbruggen warmteweerstanden.

Data

vloeren bij een naar boven gerichte warmtestroom vloer boven buitenlucht vloeren boven onverwarmde ruimte of kruipruimte daken met hellingshoek met horizontaal < 75° overige constructies grenzend aan buitenlucht overige constructies

Formules

2. De warmteweerstand Rsp van een vlakke luchtspouw is afhankelijk van de breedte van de spouw en de richting van de warmtestroom. De warmteweerstand varieert van 0 m2 K/W (breedte 0 mm) tot 0,23 m2 K/W (300 mm spouw, omlaaggerichte warmtestroom). Voor een spouw met een breedte van 100 mm, en een horizontale warmtestroom bedraagt de warmteweerstand 0,18 m2 K/W. (Getallen ontleend aan § 6.4.1 van NPR 2068:2002.)

q = U ( Ti - Te )

Regelgeving

bouwfysica

bouwfysica

Voor de temperatuur op het binnenoppervlak, Tio geldt dan: A = Rsi en B = Rtot - Rsi

[m2K/W]

zodat: 5. De totale warmteweerstand Rtot van een constructie wordt bepaald uit: Rtot = Rse + Rc + Rsi

[m2K/W]

of, na enige omwerking met voorgaande formules Tio = Ti - U (Ti - Te) . Rsi

6. De warmtedoorgangscoëfficiënt U van een constructie wordt berekend uit: U = 1 / Rtot

24

[ºC]

[ºC]

[W/m2K]

25

Instellingen

U-waarde

Tio =Te . Rsi + Ti ( Rtot - Rsi ) Rtot

Temperatuurfactor Een praktische getalswaarde voor een koudebrug kan men vinden in

Warmtetransmissie van een gebouw (verkorte methode) 14. De warmteverliescoëfficiënt HT van een gebouw wordt bepaald door:

f = (Tio - Te) / (Ti - Te)

[-]

HT = LD + Ls + Hu LD =  Ai(Ui + 0,1)

Warmtetransmissie van een gebouw (uitgebreide methode) De warmtetransmissie van een gebouw kan met behulp van NEN 1068:2001 en NPR 2068:2002 worden bepaald.

[W/K] [W/K]

[W/K] Ls = a(ArandUrand + AmiddenUmidden - 0,1 P) + 1,2 P HU = 0 (transmissieverlies via onverwarmde ruimte wordt beschouwd als transmissieverlies direct naar buiten)

Warmtecapaciteit 15. De warmtecapaciteit Cn van een materiaallaag n wordt berekend uit:

10. De warmteverliescoëfficiënt HT van een gebouw wordt bepaald door: [W/K]

Cn = n cn dn

[J/m2K]

LD : warmteverlies tussen verwarmde binnenruimte en buitenlucht

[W/K]

ρn : (rho) dichtheid van het materiaal

[kg/m3]

Ls : warmteverlies via de begane grondvloer HU : warmteverlies via onverwarmde ruimten

[W/K]

cn : soortelijke warmte van het materiaal

[J/kg K]

[W/K]

dn : dikte van laag n

11. Warmteverlies LD tussen verwarmde binnenruimte en buitenlucht wordt bepaald door:

Ai

: oppervlakte van scheidingsconstructie i

Ui

: warmtedoorgangscoëfficiënt van scheidingsconstructie i

lk

: lengte lineaire thermische brug k

[m]

Warmteaccumulatie 16. De hoeveelheid in laag n geaccumuleerde warmte Qn volgt uit: [W/K] [m2]

[W/m2K]

Qn = Cn (Tn,gem - Tref) Tn,gem : de gemiddelde temperatuur van laag n Tref

: de referentietemperatuur waarbij de hoeveelheid warmte (gemakshalve) op nul wordt gesteld

Formules

HT = LD + Ls + Hu

LD = AiUi + lkk

Regelgeving

bouwfysica

bouwfysica

[J/m2] [ºC] [ºC]

[m]

k : lineaire warmtedoorgangscoëfficiënt van de thermische brug k

[W/mK]



Ls = a (ArandUrand + AmiddenUmidden + Pigr;i ) + Pi (e;i + 180 )

[W/K]

Data

12. Warmteverlies via begane grondvloer LS

Convectief warmtetransport 17. Indien van een bepaalde stof j een zeker volume wordt verplaatst vindt een convectief warmtetransport plaats ter grootte van: Qj = j cj Vj (Tj,gem - Tref) [J]

a

: weegfactor, voor woningbouw 0.6, voor utiliteitsbouw variabel (6.4.2 NEN 2916)

Arand

: oppervlakte randzone vloer (5 m)

Urand

: warmtedoorgangscoëfficiënt randzone

Amidden : oppervlakte middenzone vloer Umidden : warmtedoorgangscoëfficiënt middenzone

[-] [m2]

Vj

: volume

Tj,gem : de gemiddelde temperatuur van de stof

[m3] [ºC]

[W/m2K] [m2] [W/m2K]

: omtrek begane grondvloer

gr

: lineaire warmtedoorgangscoëfficiënt naar de grond (-0,1 W/mK)

[W/mK]

e

: lineaire warmtedoorgangscoëfficiënt naar de buitenlucht (0,9 W/mK)

[W/mK]



[m]

: oppervlakte ventilatieopeningen kruipruimte (0,0012 m2/m)

[m2/m]

Qvent = 1 W/K per m3/h 3

Instellingen

P

Ventilatieverliezen 18. Toepassing van de vergelijking uit 17 geeft voor de warmteverliezen bij een constante ventilatie van 1 m3 per uur, met ρ = 1,2 kg/m3, c = 1000 J/kg K en Ti – Ta = 1ºC:

13. Warmteverlies via onverwarmde ruimten HU HU = Liub Liu : warmteverlies tussen verwarmde en aangrenzende onverwarmde ruimte b

26

: reductiefactor

[W/K] [W/K] [-]

27

Absolute luchtvochtigheid 1. De hoeveelheid waterdamp in de lucht kan zowel worden uitgedrukt in g/m3 - als waterdampconcentratie - of worden beschreven via de bijdrage die de waterdamp levert aan de totale luchtdruk - de (partiële) (water)-dampspanning in Pa. De werkelijke dampconcentratie c en de werkelijke dampspanning p zijn naar keuze een maat voor de absolute luchtvochtigheid.

Vochtproductie 6. Ter illustratie worden de volgende tabellen inzake waterdampproductie gegeven: in gemiddeld gezin koken kleding wassen vaat wassen baden, douchen vloer dweilen

gram per keer 2000 2000 300 300 300

Het verband tussen dampspanning, p en dampconcentratie, c luidt: p = Rd . Tk . c

gram per uur 40 - 50 ~ 30 ~ 70 100 - 120 150 - 200 ~ 400

[Pa]

Rd : gasconcentratie voor waterdamp, 461 : dampconcentratie, hier uitdrukken in

[m2/s2K] [K] [kg/m3]

2. De maximale waarden, die dampconcentratie en dampspanning kunnen bereiken, cs resp. ps, zijn als functie van de luchttemperatuur gegeven in de dampspanningstabel.

Dampweerstand 7. De (water)damp(diffusie) weerstand, Zn van een vlakke homogene laag n wordt bepaald uit: Zn = 5,3 . 109 . n . dn n : de mu-waarde van het materiaal, diffusieweerstandsgetal dn : de dikte van laag n

.

100

[%]

8. Bij een vlakke, gelaagde constructie kunnen de afzonderlijke µ.d-waarden van de lagen worden opgeteld volgens: Ztot = 5,3 . 109 ( 1d1 + 2d2 + . . . )

4. Vice versa geldt uiteraard:

[kg/m3]

[m/s]

9. Als dampovergangsweerstanden zijn aan te houden: Zi = 40 . 106 (binnen)

[m/s]

Ze = 7 . 106 (buiten)

[m/s]

5. Uit de vochtproductie Pv in gram per uur en het verlies volume Vl in m3/uur is via onderstaande vergelijking de relatieve vochtigheid in een ruimte te bepalen.  = ( Pv Vl

+

ecse ) . 100 100 csi

Pv : vochtproductie Vl

: ventilatievolume

ϕe : rel. vochtigheid buiten

[%]

[g/h] [m3/h] [%] [g/m3]

csi : maximaal te bereiken dampconcentratie bij de binnentemperatuur

[g/m3]

Instellingen

cse : maximaal te bereiken dampconcentratie bij de buitentemperatuur

28

Data

c =  . cs of p =  . ps 100 100

[–] [m]

een .d-waarde van 20 m geldt als sterk dampremmend.

Relatieve vochtigheid 3. De relatieve vochtigheid  - meetbaar en voelbaar - is gedefinieerd als:  = c . 100 of  = p cs ps

[m/s]

Formules

Tk : de temperatuur in Kelvin (Celsius + 273,15) c

de gemiddelde mens in rust zittend (bij 14ºC) zittend (bij 26ºC) bij kantoorwerk bij lichamelijk werk bij zware arbeid

Regelgeving

bouwfysica

bouwfysica

29

Damptransport 10. De hierboven vermelde dampweerstanden behoren uitsluitend in combinatie met dampspanningsverschillen te worden gehanteerd, volgens: g = p1- p2 Z Z

: (totale) dampweerstand van materiaal tussen

p

: werkelijke dampspanning

g

: dampstroomdichtheid

[kg/m2s]

Brandoverslag vanuit dakopeningen naar gevelopeningen In onderstaande tabel is de ‘veilige afstand’ in meters gegeven die horizontaal gemeten tussen dakopeningen en een hoger opgaande gevel nodig is om brandoverslag door straling te voorkomen. De veilige afstand is met de volgende vuistregel uit NEN 6068:2004 bepaald: dd;g = 4 x Ad + 2 P

twee vlakken

dd;g = 10

[m]

[m/s] [Pa]

dd;g

: de horizontale afstand in m tussen enig punt van een opening in het dak tot enig punt van een opening

Ad P

: de oppervlakte van de dakopening in m2, afgerond op twee decimalen

[kg/m2s]

opmerking: 1 kg/m2s = 86,4 . 106 g/m2 per etmaal.

in een opgaande gevel

gcon pi

[kg/m2s]

: de werkelijke dampspanning binnen

pso : de maximale dampspanning die bereikt kan worden bij de oppervlaktetemperatuur Op gladde niet vochtdoorlatende oppervlakken kan ca. 20 g/m2 waterdamp condenseren zonder storende druppelvorming.

De ‘veilige afstand’ is alleen afhankelijk van de afmetingen van de dakopeningen en bedraagt ten minste twee meter (voor kleine dakopeningen) en ten hoogste tien meter (voor zeer grote dakopeningen).

[Pa] [Pa]

Formules

: de omtrek van de dakopening in m, afgerond op twee decimalen

11. De hoeveelheid gcon, die op een oppervlak condenseert valt te berekenen uit: = pi- pso 40 . 106

Regelgeving

brandveiligheid

bouwfysica

Veilige afstand tussen dakopening en hoger opgaande gevel breedte dakopeningen in m 0,50 1,00 2,00 5,00

0,50 2,50 2,67 2,80 2,91

1,00 2,67 3,00 3,33 3,67

lengte dakopening in m 2,00 2,80 3,33 4,00 4,86

5,00 2,91 3,67 4,86 7,00

20,00 2,98 3,90 5,64 10,00

BRON: NEN 6068: oktober 2004

Data Instellingen

30

31

Reken- en beslismodel ‘beheersbaarheid van brand’

Bepaling brandwerendheidseis m.b.t. bezwijken van draagconstructies (geen woningen/woongebouwen/slaapgebouwen)

Maximale brandcompartimentsgrootte wordt bepaald met de volgende vuistregel:

▼

Amax = 300.000 q.M

[m2]

Amax : maximaal oppervlakte van een brandcompartiment in m 2 q

constructie is onderdeel hoofddraagconstructie?

nee

nee

: gemiddelde vuurbelasting (som permanente vuurbelasting en variabele vuurbelasting) in kg

▼

▼

bezwijken bouwconstructie leidt tot onbruikbaar worden van rookvrije vluchtroute?

bepaling gebouwhoogte

▼ ▼

vurehout-equivalent per m 2 M

▼

ja

▼ nee

qperm < 500 MJ/m2

nee

Formules

De vuurbelasting van een gebouw of een ruimte wordt als volgt bepaald:

draagconstructie vluchtmogelijkheid? ja

1 .H .m i i Asp

ja

[MJ/m2]

qsp : vuurbelasting van de beschouwde ruimte of gebouw in MJ per m2 vloeroppervlak Asp : netto vloeroppervlak van de beschouwde ruimte of gebouw in m2 conform NEN 2580 Hi

H>5m

H<5m

: massafactor (-)

qsp =

ja

Regelgeving

brandveiligheid

brandveiligheid

▼

▼

▼

▼

geen eis

30 minuten

60 minuten

90 minuten

: netto verbrandingswaarde van het brandbaar materiaal in MJ/kg

mi : totale massa van brandbaar materiaal die bijdraagt aan de vuurbelasting van de beschouwde ruimte of gebouw in kg

Relatie massafactor (M), gemiddelde vuurbelasting (qgem) en maximale brandcompartimentsgrootte (Amax) massafactor voorwaarden

M = 0.1 - sprinkler - q > 300 kg vh/m2 met lage afbrandsnelheid

M = 0.3 - q < 16 kg vh/m2

M = 0.5 mogelijk succesvolle binnenaanval

M=1 bouwkundig

Data

∞ ∞ ∞ ∞ 8 kg vh/m2 16 kg vh/m2 187.500 m2 62.500 m2 37.500 m2 18.750 m2 30 kg vh/m2 100.000 m2 n.v.t. 20.000 m2 10.000 m2 60 kg vh/m2 50.000 m2 n.v.t. 10.000 m2 5.000 m2 120 kg vh/m2 25.000 m2 n.v.t. 5.000 m2 2.500 m2 240 kg vh/m2 12.500 m2 n.v.t. 2.500 m2 1.250 m2 300 kg vh/m2 10.000 m2 n.v.t. 2.000 m2 1.000 m2 Bron: brandveiligheidsconcept beheersbaarheid van brand; Ministerie van Binnenlandse Zaken directie brandweer en rampenbestrijding; Verbond van verzekeraars, verzekeraars Instituut voor Preventie en NEN 6090:1997

Instellingen

32

33

Voor een machine met roterende delen geldt, dat de stoorfrequenties gelijk zijn aan: fsi = ni 60

[Hz]

: toerental van het roterende deel

[omw/min]

n1 : laagste toerental in de machine

[omw/min]

ni

Voor een machine opgesteld op trillingsisolatoren met relatief weinig inwendige demping op een ondervloer met hoge ingangsimpedantie geldt: k m

f1 = 1 2

machine m1

[Hz]

k1 f2 = 1 2

k2 m2

f3 = 1 2

k1 m2

[Hz]

betonblok m2

[Hz]

f0

: resonantiefrequentie van het systeem

[Hz]

m

: massa van de machine

[kg]

k

: dynamische veerstijfheid van de trillingsisolatoren

k1 [Hz]

[N/m]

m

Voor de twee resonantiefrequenties geldt:

k

f01 =

1 ( f 2 + f 2+ f 2 ) + 1 1 2 3 2 2

( f12 + f22+ f32 )2 - 4 f12 f22

[Hz]

f02 =

1 ( f 2 + f 2+ f 2 ) - 1 1 2 3 2 2

( f12 + f22+ f32 )2 - 4 f12 f22

[Hz]

Voor trillingsisolatoren met relatief weinig inwendige demping, die verticaal worden belast geldt: f0 = 1 2

k1 m1

Formules

f0 = 1 2

Indien een hogere trillingsisolatie wordt vereist kan gebruik worden gemaakt van een compound systeem. Hierbij wordt een extra massa toegevoegd, die eveneens op trillingsisolatoren wordt geplaatst. Er geldt:

1 dst

[Hz]

[m]

Voor een goede trillingsisolatie geldt als eis (afhankelijk van de inwendige demping): fo < (0,25 . . . 0,5) fs

1

Voor een goede trillingsisolatie geldt als eis (afhankelijk van de inwendige demping): f01 en f02 < ( 0,25 . . . 0,5) fs1

[Hz]

[Hz]

De trillingsisolatie is gelijk aan (bij inwendige demping = 0):

De trillingsisolatie is gelijk aan (bij inwendige demping = 0): LT = 20 log 1 - ( f )2 f0

Data

dst : statische invering van de isolator

LT = 20 log 4 m1m2 - (m1 +m2 + m1 ) 2 + 1 k1k2 k1 k2 k1

[dB]

[dB]

Instellingen

In de praktijk wordt m2 gelijk aan of groter dan m1 gekozen. De maximaal te bereiken trillingsisolatie ligt tussen de 55 en 65 dB. De maximaal te bereiken isolatie ligt tussen de 30 en 40 dB. Overzicht materialen toegepast voor trillingsisolatoren levensduur milieubestendigheid laagste f0 inwendige demping

34

Regelgeving

trillingen

trillingen

staal goed redelijk 1,5 Hz klein

rubber goed redelijk/goed 6 Hz redelijk

kurk goed redelijk 15 Hz groot

vilt e.d. matig redelijk 20 Hz groot

35

Herleidingsfactoren/windkracht = = = = = =

98 kPa 100 kPa 9,80665 Pa 133,3 Pa 6894,76 Pa 47,8803 Pa

= = =

4,1868 J 3600 kJ 1055,06 J

= = =

1,163 W 735 W 0,293071 W

Logaritmen log 1 0 log 2 0,30 log 3 0,48 log  0,50 log 5 0,70 log 7 0,85 log 11 1,04 log 13 1,11 log 17 1,23 log 19 1,28 Decibel dB =^ 10 log (waarde/referentie)

Aanbevolen akoestische frequenties volgens de ISO-R-266 met correcties voor het A- en C-filter.

Beaufortschaal voor windkracht bft

windstil zwakke wind matige wind vrij krachtige wind krachtige wind harde wind stormachtige wind storm zware storm zeer zware storm orkaan

m/s 0 - 0,2 0,3 - 1,5 1,6 - 3,3 3,4 - 5,4 5,5 - 7,9 8,0 - 10,7 10,8 - 13,8 13,9 - 17,1 17,2 - 20,7 20,8 - 24,4 24,5 - 28,4 28,5 - 32,6 > 32,6

gemiddelde windsnelheid knopen < 1 1 - 3 4 - 6 7 - 10 11 - 16 17 - 21 22 - 27 28 - 33 34 - 40 41 - 47 48 - 55 56 - 63 > 63

km/h < 1 1 - 5 6 - 11 2 - 19 20 - 28 29 - 38 39 - 49 50 - 61 62 - 74 75 - 88 89 - 102 103 - 117 > 117

octaafbanden A dB - 56,7

C dB - 8,5

31,5

- 39,4

- 3,0

63

- 26,2

- 0,8

125

- 16,1

- 0,2

250

- 8,6

0

500

- 3,2

0

1000

0

0

2000

+ 1,2

- 0,2

4000

+ 1,0

- 0,8

8000

- 1,1

- 3,0

16000

- 6,6

- 8,5

fm Hz 16 20 25 31,5 40 50 63 80 100 125 160 200 250 315 400 500 630 800 1000 1250 1600 2000 2500 3150 4000 5000 6300 8000 10000 12500 16000 20000

1/3 octaafbanden A dB - 56,7 - 50,5 - 44,7 - 39,4 - 34,6 - 30,2 - 26,2 - 22,5 - 19,1 - 16,1 - 13,4 - 10,9 - 8,6 - 6,6 -4,8 - 3,2 - 1,9 - 0,8 0 + 0,6 + 1,0 + 1,2 + 1,3 + 1,2 + 1,0 + 0,5 - 0,1 - 1,1 - 2,5 - 4,3 - 6,6 - 9,3

C dB -8,5 - 6,2 - 4,4 - 3,0 - 2,0 - 1,3 - 0,8 - 0,5 - 0,3 - 0,2 - 0,1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - 0,1 - 0,2 - 0,3 - 0,5 - 0,8 - 1,3 - 2,0 - 3,0 - 4,4 - 6,2 - 8,5 - 11,2

Data

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

term

fm Hz 16

Formules

Druk 1 atm 1 bar 1 mm H2O 1 mm Hg 1 lbf/sq in 1 lbf/sq ft Energie 1 cal 1 kWh 1 Btu Vermogen 1 kcal/h 1 pk 1 Btu/h

Akoestische frequenties

Regelgeving

geluid

Instellingen

36

37

geluid

Geluidsisolatie Suskasten

DnA

Naast deze gegevens worden in het DGMR programma "Geluidswering gevels" meer dan 2.000 andere materiaalgegevens vermeld

38

weg 40 37 37 35 44 41 37 36 48 44 38 35 38 35 37 44 33 42 38 41 39 41 43 35 38 40 38 35 36 33 43 39 38 36 46 42 39 36 37 34 43 41 46 42 42 38 38 35 41 39

rail 42 39 40 36 49 45 38 36 54 50 41 36 41 36 39 51 33 45 41 47 42 43 48 38 41 43 37 34 38 35 44 41 41 39 49 45 39 35 39 35 46 44 48 44 46 41 39 36 44 41

omschrijving dikte massa samenstelling mm kg/m2 hout triplex 4 3,5 spaanpl., meubelpl. 15 12 multiplex o.g. 18 15 deur, massief spaanpl. 40 32 steenachtig boerengrauw, kalkzandsteen met stucwerk 1/2 steens 120 240 1/1 steen 220 420 spouwmuur 280 420 lichte bouwsteen 100 100 beton grindbeton, massief 80 180 grindbeton, massief 100 230 grindbeton, massief 150 350 grindbeton, massief 200 460 gasbeton, massief 90 75 gasbeton, massief 150 120 metaal aluminium vlak 4 11 staalplaat vlak 1 8 staalplaat vlak 3 24 staalplaat geprofil. 0,7 7 (dikte elem: 40 mm) 1 11 schuine daken - pan/PUR isolatie/dakplaat/gording spouw 40 - 70 mm elementmassa 8 - 15 kg/m2 - pan/min. wol.isol./dakplaat/gording spouw 50 mm, elementmassa 8 - 15 kg/m2 - pan/triplex-ribdoos met daarin min. wol 60 mm, hoogte ca. 160 mm, 12 - 25 kg/m2 - pan/PUR isolatie/dakplaat/gording gipskarton op spouw > 100 mm, min. wol 30 mm op gipskarton - gasbetonelementen met pannen dik 200 mm, massa 200 kg/m2 vlakke daken - dakbed./isolatie/dakplaat/ balklaag - idem met gipsk.plaat op spouw > 100 mm onder dakplaat, min.wol 30 mm op gipskarton - geprof. staaldak + PUR therm. isol. + dakleer 60 16 - geprof. staaldak + min. wol (th.isol.) + dakleer 150 25 - geprof. geperfor. staaldak + min. wol + dakleer 150 25 - polyester dakplaat 3 (3) - kunststof plaat 4,5 5

125

octaafbandmiddenfrequentie 250 500 1000

3 15 18 21

9 20 21 26

12 24 23 29

36 40 41 33

40 44 46 35

34 36 39 40 25 30

RA 2000

weg

rail

18 27 23 29

26 25 24 32

12 23 23 28

17 25 23 30

44 49 53 36

49 53 59 41

53 57 64 47

44 49 51 38

48 52 57 41

39 40 43 44 30 30

43 44 47 49 30 32

48 49 52 54 32 37

52 54 57 58 37 45

43 45 47 49 30 34

47 49 51 53 33 37

12 11 19 10 14

17 17 24 16 16

23 22 30 19 20

28 27 36 21 25

29 23 40 24 29

22 21 29 19 21

26 26 34 21 24

20

21

25

33

34

26

30

20

23

28

33

34

28

31

18

26

36

40

45

31

38

23

27

32

41

48

32

38

31

32

36

44

52

37

42

16

25

26

24

30

25

26

22

24

29

39

47

30

35

17

22

30

34

40

27

33

25

28

39

46

55

35

42

21 (4) 9

23 (5) 15

25 (8) 21

32 (11) 27

53 (11) 33

27 9 19

31 10 25

39

Instellingen

2000 41 38 45 36 50 43 38 36 55 52 42 37 42 35 41 60 35 53 48 52 45 41 52 38 43 43 34 32 38 35 45 42 43 42 48 46 39 37 39 35 46 44 47 44 46 41 39 37 46 43

Data

125 34 32 32 31 34 33 31 31 37 32 36 34 35 33 32 34 33 36 35 31 34 34 34 28 31 30 34 33 32 31 35 33 31 31 36 33 35 35 33 31 36 35 37 35 32 29 30 29 30 30

octaafbandmiddenfrequentie 250 500 1000 34 40 46 33 37 40 30 37 42 29 35 38 37 47 54 34 46 55 34 39 37 32 38 36 45 52 57 42 49 51 32 38 42 30 34 37 31 38 42 30 34 37 31 37 40 39 47 55 29 32 32 34 44 44 31 39 40 34 42 55 33 38 42 36 44 46 36 45 50 29 36 39 35 38 40 35 43 44 36 38 42 33 35 37 30 36 39 28 32 36 38 44 45 33 39 42 32 39 42 30 37 40 41 51 51 37 44 45 39 42 38 36 38 34 32 35 41 30 32 37 38 46 47 36 41 45 41 50 48 36 44 45 35 49 50 32 43 43 34 44 38 31 38 34 36 47 43 34 43 40

Formules

Aralco Deci Air K1015/10 Aralco Deci Air K1015/15 Aralco Deci Air K1020/20 Aralco Deci Air K1020/25 Aralco Deci Air K1025/10 Aralco Deci Air K1025/15 Aralco Deci Air K1515/20 Aralco Deci Air K1515/25 Aralco Deci Air K1525/10 Aralco Deci Air K1525/15 Acoustair Optima 1610 Acoustair Optima 1615 Acoustair Optima 2015 Acoustair Optima 2020 Acoustair Optima 2420 Acoustair Optima 2810 Acoustair VERsus 1420 Acoustair VERsus 1810 Acoustair VERsus 2220 Acoustair VERsus 2620 Duco Stylista Corto 13 Duco Stylista Medio 10 Duco Stylista Alto 11 Duco Acoustica Corto 22 Duco Acoustica Medio 22 Duco Acoustica Alto 20 Heycop Climacoust GT1-100 Heycop Climacoust GT1-150 Heycop Climacoust GT2-200 Heycop Climacoust GT2-250 Heycop Climacoust GT3-100 Heycop Climacoust GT3-150 Heycop Climacoust GT4-200 Heycop Climacoust GT4-250 Heycop Climacoust GT5-100 Heycop Climacoust GT5-150 Alusta Virgo Alumien 100 Alusta Virgo Alumien 150 Alusta Virgo Belinda 200 Alusta Virgo Belinda 250 Alusta Virgo Claudia 100 Alusta Virgo Claudia 150 Alusta Virgo Desiree 100 Alusta Virgo Desiree 150 Prefair type 135-10 Prefair type 135-15 Prefair type 195-20 Prefair type 195-30 Prefair type 255-20 Prefair type 255-25

geluidsisolatie C-waarde [dm3/s] 9,6 12,6 14,3 17,0 10,0 12,1 16,2 17,1 7,9 12,3 8,9 12,4 13,0 13,4 13,2 8,6 14,9 9,3 15,2 13,3 13,1 10,1 11,3 22,1 22,3 20,1 10,1 22,1 26,3 27,0 13,9 18,8 24,4 25,5 12,9 20,0 14,2 19,7 25,9 29,5 14,1 19,8 12,9 20,0 7,7 12,1 14,2 18,2 14,2 15,5

Regelgeving

geluid

Geluidsisolatie

Geluidsisolatie beglazing dikte mm

massa kg/m2

125

octaafbandmiddenfrequentie 250 500 1000

75

25

25

39

41

64

32

30

39

60

25

20

45

20

80

100

RA 2000

weg

rail

50

58

38

46

43

47

49

41

46

28

40

40

40

32

38

20

25

30

30

35

28

31

20

15

25

35

41

44

28

37

40

18

27

35

41

44

30

38

Meer, direct toegankelijke gegevens over de geluidsisolatie en geluidsabsorptie kunnen worden gevonden in: - verkeerslawaai en woningen; bouwcentrum 1984 - informatiemap voor bouwfysici; RGD, Min. van VROM juni 1991 - woningontwerp en geluid e.a. mvro nov. 1983 - pannendakconstructies, het weren van lawaai; Stichting bouwresearch B. 3-5 - handleiding meten en rekenen industrielawaai IL-HR-13-01 - Schalltechnisches Taschenbuch; Helmut Schmidt VDI-Verlag - Schallabsorptionsgrad - Tabelle; DNA Beuth - Vertrieb - Produkte zur Lärmminderung; Bundesanstalt Arbeitsschutz Dortmund - meetrapporten (diverse producten/verschillende laboratoria) Geluidsisolatie beglazing

dubbel luchtgevuld

octaafbandmiddenfrequentie 250 500 1000 2000

weg

rail

4 6 8 12 4-6-6 4-6-8 4-12-6 4-12-8 4-12-10 4-16-6 4-16-8 4-16-10 4-20-6 4-20-8 4-20-10 4-24-6 4-24-8 4-24-10 6-12-8 6-12-10 6-12-12 6-16-12

19 21 23 25 24 25 22 23 24 22 23 24 22 23 23 22 23 23 24 24 25 24

23 25 26 28 24 24 21 22 23 20 23 24 23 25 26 26 26 27 23 24 25 26

27 28 29 29 28 29 28 29 29 28 30 31 30 31 32 32 32 32 29 30 31 32

30 29 30 30 31 31 33 33 33 34 35 34 36 36 35 37 37 36 31 33 33 34

26 28 30 31 26 27 29 30 30 31 32 32 32 33 33 33 34 34 31 32 32 34

30 31 32 27 33 32 37 36 34 38 37 36 40 38 37 41 39 38 35 34 33 35

32 27 28 34 33 32 37 36 34 39 39 36 40 38 37 41 39 38 30 34 33 35

RA

octaafbandmiddenfrequentie 250 500 1000 2000

RA weg

rail

23 23 24 23 23 24 24 23 24 23 24 25 24 25 24 25 24 25 23 24 23 24 23 24 23 24 25 23 23 25 24 26 24 26 26 30 31 32 26 34 33 32 22 20 24 26 27 28 30 20 24 27 28 29 30 32

24 25 26 26 27 27 27 28 28 28 25 26 27 27 28 28 29 29 22 25 25 26 25 26 26 27 26 27 28 28 27 28 28 29 32 32 34 35 31 40 37 40 28 31 32 33 34 35 37 30 33 34 35 36 37 39

30 31 32 32 32 33 32 32 33 33 30 31 31 32 32 33 33 34 29 31 31 32 31 32 32 33 32 32 33 34 32 34 34 35 37 38 40 40 36 45 42 43 33 34 36 37 38 38 40 32 35 37 38 39 40 42

34 33 35 35 34 36 35 35 37 36 32 33 33 35 34 36 35 37 34 35 36 36 36 36 37 38 36 37 38 38 36 38 38 39 42 42 43 43 40 49 44 50 39 40 42 43 44 45 46 38 40 41 43 43 43 46

32 33 33 33 34 35 35 35 36 36 33 33 34 35 36 36 37 37 30 32 33 34 33 33 34 34 34 34 35 36 33 36 36 37 40 41 42 42 36 46 45 46 36 38 40 41 42 43 45 38 40 42 43 44 45 47

38 37 36 39 38 37 36 39 38 37 32 33 34 35 35 36 36 37 36 35 37 36 38 39 39 40 38 38 39 40 37 39 38 40 43 42 43 44 42 52 45 53 44 46 47 49 50 50 52 42 44 42 47 48 49 51

33 32 36 34 33 37 36 34 38 37 31 33 32 35 33 36 34 37 39 38 40 39 41 39 42 40 38 41 42 40 40 39 41 40 44 44 44 44 44 51 44 52 44 46 47 49 50 50 52 37 39 47 42 43 44 40

41

Instellingen

40

125

6-16-6 6-16-8 6-16-10 6-20-6 6-20-8 6-20-10 6-20-12 6-24-8 6-24-10 6-24-12 8-12-10 8-12-12 8-16-10 8-16-12 8-20-10 8-20-12 8-24-10 8-24-12 pvb-gelammineerd 4-12-4/1(PVB)/4 8-12-4/1(PVB)/4 6-16-4/1(PVB)/4 8-16-4/1(PVB)/4 4-20-4/1(PVB)/4 4-20-6/1(PVB)/6 4-24-4/1(PVB)/4 4-24-6/1(PVB)/6 6-16-6/1(PVB)/6 6-20-4/1(PVB)/4 6-24-4/1(PVB)/4 6-24-6/1(PVB)/6 8-20-4/1(PVB)/4 8-20-6/1(PVB)/6 8-24-4/1(PVB)/4 8-24-6/1(PVB)/6 Glaverbel. Phonibel ST 3442. 10-15-4/2(PVB)/4 lucht Glaverbel. Phonibel ST 3842. 10-15-6/2(PVB)/6 lucht Glaverbel. Phonibel ST 4343. 10-20-6/2(PVB)/6 lucht Glaverbel. Phonibel ST 4744. 10-24-6/2(PVB)/6 lucht SGG Climalit Acoustic 34/40 LST 10-15-4/1(PVB)/4 (lucht) SGG Climalit Silence 66/A2.20.86/A2 6/1/(PVB)6-20-8/1(PVB)/6 lucht SGG Climalit Silence 10.24.86/A2 10-24-8/1(PVB)/6 lucht SGG Climalit Silence 66/A2.24.55/A2 6/1(PVB)/6-24-5/1(PVB)/5 lucht dubbele ramen 4 - 40 - 6 4 - 60 - 6 4 - 80 - 6 4 - 100 - 6 4 - 120 - 6 4 - 140 - 6 4 - 200 - 6 6 - 40 - 8 6 - 60 - 8 6 - 80 - 8 6 - 100 - 8 6 - 120 - 8 6 - 140 - 8 6 - 200 - 8

125

Data

enkel glas

glasopbouw mm

glasopbouw mm

Formules

omschrijving samenstelling panelen - aluminium 3 mm, min. wol 70 mm, staalpl. 2 mm - staal 1,5 mm, min. wol 60 mm, staalpl. 2,5 mm - staal 1,5 mm, PU 57 mm, staal 1,5 mm - plaat 10 kg/m2, PU 40 mm, plaat 10 kg/m2 (sandwich) - plaat 10 kg/m2, 25 mm luchtspouw 50 mm wol, plaat 10 kg/m2 - plaat 20 kg/m2, 25 mm luchtspouw 50 mm wol, plaat 20 kg/m2

Regelgeving

geluid

geluid

Geluidsabsorptie materiaal, constructie

Geluidsabsorptie

0,01 0,14 0,02

0,01 0,19 0,03

0,02 0,24 0,03

0,02 0,32 0,04

0,03 0,41 0,05

0,04 0,07

-

0,16 0,15

0,13 0,38

0,15 0,55

0,11 0,61

0,13 0,60

0,14 0,63

-

0,06 0,11

0,44 0,20

0,30 0,37

0,31 0,23

0,42 0,49

0,45 0,52

-

0,02 0,15 0,29

0,02 0,20 0,24

0,03 0,35 0,65

0,04 0,60 0,79

0,05 0,60 0,88

0,06 0,50 0,65

24 30 -

0,14 0,21 0,20 0,42 0,06 0,30 0,64 0,21 0,41 0,49 0,16 0,32 0,42 0,23 0,68 0,46 0,06 0,06 0,12 0,23 0,76 0,06 0,13 0,11 0,16 0,24 0,44

0,39 0,55 0,60 0,92 0,29 0,86 0,86 0,61 0,54 0,48 0,42 0,28 0,28 0,60 0,82 0,84 0,09 0,11 0,36 0,55 1,00 0,11 0,19 0,24 0,32 0,49 0,58

0,79 0,92 0,87 1,02 0,69 0,96 0,82 0,69 0,61 0,57 0,55 0,50 0,49 0,83 0,60 0,62 0,21 0,36 0,91 0,64 0,90 0,25 0,43 0,58 0,65 0,85 0,91

0,89 0,87 0,93 0,94 0,88 0,97 0,98 0,78 0,76 0,77 0,72 0,75 0,78 0,52 0,55 0,53 0,53 0,81 0,94 0,57 0,73 0,46 0,76 0,53 0,85 0,97 1,06

0,88 0,80 0,98 0,97 0,89 0,97 0,92 0,96 0,97 0,95 0,55 0,57 0,58 0,62 0,68 0,63 0,84 0,59 0,65 0,81 0,94 0,62 0,55 0,58 0,90 1,00 1,05

0,87 0,88 0,97 0,87 0,91 1,00 0,94 0,99 1,02 1,05 0,60 0,67 0,62 0,64 0,58 0,55 0,59 0,75 0,90 0,80 0,95 0,63 0,83 0,72 1,01 1,10 1,13

600 800

0,04 0,37 0,30

0,07 0,47 0,46

0,19 0,83 0,71

0,71 0,79 0,73

0,96 0,71 0,60

0,92 0,59 0,45

d s geperforeerde platen - gipskarton, perforatie 6% en 9,5 100 gaatjes Ø 8, Ø 15 en Ø 20 9,5 30 - gipskarton, perforatie 20% 9,5 100 en gaatjes Ø 15 9,5 200 - alu. lamellen, geperf. 16%, Ø 2 16 200 - staalplaat, geperf. 22% Ø 2,9 met 0,7 200 0,7 200 glaswol (16 kg/m3) in dunne folie - geprofil. dakplaat, geperf. 0,7 20 %, Ø 2,9 met steenwol (180 kg/m3) en dakleer gesloten platen - gipskartonplaten 9,5 100 9,5 200 9,5 400 - triplexplaten 6 50 6 100 - spaanplaat 8 20 schrootjes/lamellen latten breed 85, spleet 25 mm 12 200 latten breed 90, spleet 15 mm 18 30 18 200 18 400 alu. lamellen breed 84, spleet 16 200 3 16 mm, min. wol 20 kg/m vloerbedekking 5,3 - tapijt 2 kg/m2 - idem op 8 mm viltlaag 13,3 4 - boucle tapijt 1,6 kg/m2 - kokosvloerbedekking 4 - linoleum of PVC gordijnen - katoen, 0,4 kg/m2, strak spouw 50 mm - idem; geplooid 3:1 - linnen, 0,2 kg/m2, geplooid 3:1 spouw 50 mm diversen enkel glas één zittend persoon per m2 één zittend persoon per 0,5 m2 houten stoel onbekleed per st. houten stoel bekleed per st.

m

125

30 20• 30 30 20 25 50 50

0,39 0,03 0,30 0,39 0,22 0,45 0,66 p.m.

0,81 0,11 0,69 0,94 0,72 0,57 0,73 0,40

0,68 0,50 1,01 0,92 0,96 0,64 0,72 0,65

0,44 0,74 0,81 0,68 0,91 0,60 0,76 0,75

0,25 0,27 0,66 0,69 0,96 0,90 0,93 0,95

0,20 0,19 0,62 0,58 0,86 0,93 1,01 0,90

30 30 30 50 50 20

0,39 0,30 0,20 0,57 0,75 0,46

0,13 0,12 0,10 0,37 0,30 0,24

0,04 0,05 0,06 0,13 0,12 0,04

0,02 0,02 0,03 0,07 0,05 0,01

0,03 0,05 0,08 0,06 0,04 0,02

0,06 0,12 0,13 0,03 0,03 0,04

25• 20 20 20 20

0,60 0,10 0,38 0,58 0,53

0,85 0,24 0,72 0,49 0,78

0,80 0,81 0,45 0,45 0,89

0,82 0,73 0,43 0,50 0,76

0,70 0,35 0,36 0,38 0,47

0,62 0,40 0,36 0,38 0,41

-

0 0,04 0,03 0,03 0,02

0,03 0,10 0,04 0,04 0,03

0,05 0,31 0,10 0,07 0,03

0,11 0,70 0,23 0,15 0,04

0,31 0,93 0,35 0,28 0,06

0,58 0,74 0,58 0,43 0,05

0,04 0,15 0,08

0,09 0,45 0,53

0,37 0,96 0,85

0,68 0,91 0,94

0,89 1,06 1,26

0,72 1,02 1,12

0,10 0,15 0,23 0,02 0,11

0,04 0,25 0,40 0,03 0,18

0,03 0,60 0,85 0,04 0,28

0,02 0,70 1,00 0,04 0,35

0,02 0,90 1,00 0,05 0,45

0,02 0,80 1,00 0,05 0,42

4000

Opmerking: Tussen verschillende fabrikaten resp. meetgegevens van de opgenomen materialen kàn een spreiding optreden van ± 15%. Maatvoering: d = plaatdikte [mm] s = spouwmaat tussen plaat en ondergrond [mm] m = mineraalwoldikte tussen plaat en ondergrond [mm] mineraalwol tegen absorptieplaat • = mineraalwol tegen ondergrond

42

43

Instellingen

-

4000

absorptiecoëfficient  [-] bij octaafbandmiddenfrequentie [Hz] 250 500 1000 2000

maatvoering

Data

steenachtige materialen - grindbeton - gasbeton - schoon metselwerk harde afwerking - idem, handvorm, kalk-zand-cementvoeg 100 30 - bimsbeton (ruw) - schoon metselwerk open stootvoegen 100 30 - porotonsteen met perforatie in zicht pleister - kalkcementpleister op steen - akoestische pleister: meer lagen - spuitpleister (vroeger asbestvezel) absorberende materialen 30 - mineraalwolplaten 40 kg/m3 30 50 50 50 50 - mineraalwol-platen met poreuse 25 oppervlakteafwerking (plafond25 120 25 300 tegels ) 70 kg/m3 - mineraalvezelplaten met poreuse 15 50 oppervlakteafwerking 15 200 15 500 (plafond-tegels ) 350 kg/m3 - houtvezelplaten met microporeuse 18 50 18 200 oppervlakteafwerking 360 kg/m3 18 300 - idem met poreuse afwerking 18 50 18 200 18 300 - houtwolmagnesietplaat 480 kg/m3 25 25 24 25 24 25 80 25 80 35 - houtwolcementplaat 390 kg/m3 50 50 30 - polyurethaan-zachtschuim 70 (pyramide open poriën 100 70 200 25 kg/m3 ) idem, 35 kg/m3 - polyetherschuim (open poriën) 45 40 kg/m3 - baffles, steenwolplaten (60 kg/m3) 75 h.o.h. 600 mm in dunne folie 75 h.o.h. vertikaal in rijen hoog 600 mm h.o.h. 800

materiaal, constructie

Formules

125

absorptiecoëfficient  [-] bij octaafbandmiddenfrequentie [Hz] 250 500 1000 2000

maatvoering d s m

Regelgeving

geluid

geluid

Warmtedoorgangscoëfficiënten van ramen, Uw, in (W/m2K) volgens NPR 2068: 2002 Ugl [ W/(m2K)]

glas

2,4 hout of kunststof enkel glas

meervoudig glas

dubbel glas

HR glas HR+ glas HR++ glas

5,2 3,3 3,2 3,0 2,9 2,8 2,6 2,5 2,3 2,2 2,0 1,9 1,8 1,6 1,5 1,4 1,3

7,0 metaal 6,2 4,5 4,4 4,2 4,1 4,0 3,9 3,7 3,6 3,5 3,3 3,2 3,0 2,9 2,8 2,7 2,5

Waarin Ugl is de U-waarde van het glas in W/(m2K) Ufr is de U-waarde van het kozijn in W/(m2K)

Neutraal zonwerend isolatieglas In deze tabel is een beknopt overzicht gegeven van isolatieglas met neutrale zonreflecterende coatings. Alleen glassoorten met een LTA (lichttoetredingsfactor) groter of gelijk aan 0,60 en een ZTA (zontoetredingsfactor) kleiner of gelijk aan 0,40 zijn opgenomen. Merknaam

LTA

Cool-Lite SKN 165 Stopray Safir 61/32 Luxguard superneutraal Iglas Rinosol HP66/33 Euroglas Combi Neutral 62/33 Combi Neutral 62/33 Ipasol Natura 66/34 Stropray Elite Cool-Lite SKN 172 Viracon VE1-2M Ariplak DAG 66 Stopray Cristal 61/40 Combi Neutral 70/40

0,60 0,61 0,63 0,66 0,62 0,62 0,66 0,67 0,66 0,70 0,66 0,61 0,70

ZTA 0,30 0,32 0,32 0,33 0,33 0,33 0,34 0,37 0,38 0,38 0,38 0,40 0,40

LRbu

LRbi

0,15 0,15 0,14 0,15 0,14 0,14 0,11 0,14 0,09 0,10 0,09 0,18 0,12

0,12 0,16 0,13 0,13 0,12 0,15 0,11 0,11 0,13 0,13

Ra 94 92 93 95 97 96 94

spouwvulling argon argon lucht argon argon argon argon argon argon lucht lucht argon argon

U-waarde [W/m2K] 1,2 1,2 1,41) 1,11) 1,01) 1,2 1,11) 1,2 1,3 1,6 1,6 1,3 1,3

U-waarde op basis van de opbouw 6-12-6 1) spouwbreedte 16 mm

Formules

5,8 3,3 3,2 3,0 2,8 2,6 2,4 2,2 2,0 1,8 1,6 1,4 1,2 1,0 0,9 0,7 0,5

kozijn, met Ufr W/(m2K) 3,8 metaal thermisch onderbroken 5,4 3,6 3,6 3,4 3,3 3,2 3,1 2,9 2,8 2,6 2,5 2,4 2,2 2,1 2,0 1,9 1,7

Regelgeving

bouwfysica

bouwfysica

Interpoleer rechtlijnig voor tussenliggende waarden.

Definitie categorieën hoogrendementsglas (HR-glas) categorie

maximum U-waarde [W/m2K] 2,0 1,6 1,2

minimale LTA-waarde 0,70 0,70 0,70

Dampremmende lagen

44

dikte (mm) 15,00 0,15 0,30 0,03 2,0 0,80 0,1 0,1 0,1 0,3 5,0 0,1 0,1 -

µ 155 580 3000 1500 3000-8000 4000-60000 3500 9000-45000 45000-140000 65000 34000 700000 14000 40000 2300 5000-23000 20000-90000 75000

Instellingen

materiaal Estrich (15 mm) met bitumen Bitumenpapier (enkelzijdig) Bitumenpapier (dubbelzijdig) Latexverf Olieverf Glasvlies Gebitumineerd karton met kunststof tussenlaag p.v.c. folie Polyetheen-folie Polyethyleen folie (tape) Polyethyleen folie 2x dakleer + 3 bitumenlagen Polyesterfolie Polystyreenfolie Asbesthoudende bitumineuze dakbedekking Asfaltbitumen vilt (vilt 500 g/m2; bit.1 kg/m2 ) Asfaltbitumen op glasvezelbasis Teervilt

Data

HR HR + HR ++

samenstelling glas glas-spouw-glas [mm] 4 - 12 - 5 4 - 15 - 5 4 - 15 - 5

Verklaring afkortingen: LTA = lichttoetredingsfactor ZTA = zontoetredingsfactor LRbu = lichtreflectie naar buiten LRbi = lichtreflectie naar binnen Ra = kleurweergave-index volgens DIN 6169. Maat voor de verkleuring veroorzaakt door het glas (referentiewaarde is een opening zonder glas. De Ra hiervan is gesteld op 100)

45

Dampspanningstabel

Thermohygrische waarden cmax [g/m3] 198,1 190,1 182,4 175,0 167,9 161,1 154,5 148,1 141,9 135,9 130,2 124,9 119,6 114,4 109,3 104,3 99,6 95,2 91,0 87,0 83,0 79,0 75,3 71,8 68,5 65,4 62,5 59,6 56,7 53,8 51,15 48,6 46,2 43,9 41,7

temp. [ºC] 35 34 33 32 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1

ps [Pa] 5627 5323 5033 4757 4496 4245 4007 3782 3567 3363 3169 2985 2811 2645 2488 2340 2198 2065 1938 1818 1706 1599 1498 1403 1313 1229 1148 1072 1002 935 872 814 758 706 657

cmax [g/m3] 39,56 37,54 35,62 33,77 32,02 30,34 28,73 27,21 25,75 24,36 23,05 21,78 20,55 19,43 18,35 17,28 16,30 15,37 14,47 13,65 12,85 12,07 11,35 10,65 10,01 9,40 8,82 8,27 7,76 7,28 6,83 6,40 5,99 5,59 5,21

temp. [ºC] 0 -1 -2 -3 -4 -5 -6 -7 -8 -9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20

ps [Pa] 611 563 517 476 437 401 368 337 309 283 260 237 217 199 181 165 151 137 124 113 103

cmax [g/m3] 4,84 4,48 4,14 3,82 3,53 3,26 3,01 2,77 2,55 2,34 2,15 1,98 1,82 1,67 1,53 1,41 1,29 1,18 1,08 0,99 0,90

materiaal metalen aluminium koper lood staal, ijzer zink natuursteen basalt, graniet hardsteen, marmer zandsteen metselsteen baksteen betonsteen kalkzandsteen beton grindbeton lichtbeton

bimsbeton isolatie beton cellenbeton slakkenbeton

droog

nat

c [J/kgK]

µ [-]

2800 9000 12250 7800 7200

204 372 35 52 110

204 372 35 52 110

880 390 130 530 390

∞ ∞ ∞ ∞ ∞

3000 2700 2600

3,5 2,5 1,6

3,5 3,0 1,8

840 840 840

1600 - 1900 1400 - 1600 800 - 1200 1900 1000 - 1400

0,6 - 0,7 0,6 - 0,75 0,4 - 0,5 0,9 0,5 - 0,7

0,9 - 1,2 1,4 -

840 840 840 840 840

2500 1900 1300 700 1400 1000 700 1300 700 1900 1300

2,0 0,7 - 0,9 0,35 - 0,5 0,12 - 0,23 0,35 - 0,5 0,23 - 0,35 0,12 - 0,23 0,35 - 0,5 0,17 - 0,23 0,45 - 0,70 0,23 - 0,30

2,0 1,2 - 1,4 0,5 - 0,8 0,5 - 0,95 0,7 - 1,2 0,7 - 1,0 0,35 - 0,5

840 840 840 840 840 840 840 840 840 840 840

800 - 1400 900 2500 150 35 - 200 2000

0,23 - 0,45 0,20 0,8 0,04 0,04 1,2

0,8 1,2

840 840 840 840 840 840

5-6 13

1900 1600 1300

0,9 0,7 0,5

1,5 0,8 0,8

840 840 840

17 11 6

100 - 200 1200 1200 - 1500 200 - 400 300 - 700

0,04 - 0,045 0,17 0,17 - 0,3 0,08 - 0,12 0,09 - 0,17

-

1760 1470 1470 2100 1880

5 - 30 1800 9000 3 8 - 20(?)

800 550 700 1000 300 500 - 1000 350 - 700

0,17 0,14 0,17 0,3 0,08 0,1 - 0,3 0,1 - 0,2

1880 1880 1880 1680 2100 1880 1470

100 - 200(?) 100(?) 10 - 20(?) (?) (?) 3 - 10 4 - 10

2300 1600 1000 300 1000 700 300 1000 400 1600 1000

-

λ [W/mK]

0,23 0,17 0,23 -

∞ ∞ 9 - 13 7-8 5-6 12 6-7 25 8 6 4 6 5 4 6 4 10 6

-

33 14 7 5 11 6 6 9 6 13 8

∞ ∞

1-2 28

47

Instellingen

anorganisch gipsplaat gipskarton glas *schuimglas *mineraalwol tegels pleisters cement kalk gips organisch *kurk (geëxp.) linoleum rubber vezelplaat vlasschevenplaat hout hardhout naaldhout multiplex hardboard zachtboard spaanplaat houtspaan...plaat * isolatiematerialen

ρ [kg/m3]

Data

46

ps [Pa] 31179 29849 28574 27345 26162 25021 23923 22865 21850 20870 19930 19025 18155 17320 16517 15748 15010 14302 13620 12968 12342 11743 11168 10620 10093 9590 9107 8645 8205 7784 7381 6997 6630 6280 5945

Formules

temp. [ºC] 70 69 68 67 66 65 64 63 62 61 60 59 58 57 56 55 54 53 52 51 50 49 48 47 46 45 44 43 42 41 40 39 38 37 36

Regelgeving

bouwfysica

bouwfysica

Netto-verbrandingswaarden

Thermohygrische waarden materiaal

nat

c [J/kgK]

µ [-]

droog

1200 930 1200 1400

0,17 0,17 0,17 0,17

-

1470 1470 1470 1470

9000 9000 9000 9000

0,035 0,03 0,025 - 0,035 0,035 0,035

-

1470 1470 1470 1470 1470

15 - 200 250 60 - 80 90 - 250 90 - 250

20-100

0,05

-

1470

(?)

2100 1050 1050

0,7 0,2 0,2

-

840 1840 1840

3000 500 5000

10 30 30 25 20

-

40 40 150 200 50

λ [W/mK]

0,58 2,2 0,1 - 0,2 0,5 - 1,8

4200 2300 (?) 2300

-

1,2

0,023

1000

-

1450 1780 1700 1600

0,8 0,9 2,0 0,3

1840 840 840 840

-

2000 2000 800 200 400

1,4 - 1,8 1,5 0,17 - 0,27 0,05 0,09 0,06 - 0,07 0,07

(?) (?) 1880 (?) (?) (?) 1880

-

[kg/m3] [W/mK] [J/kgK] [-]

Instellingen

Toelichting  : dichtheid

: warmtegeleidingscoëfficiënt c : soortelijke warmte : diffusieweerstandsfactor droog : condities voornamelijk bepaald door binnenklimaat nat : condities bepaald door vocht of buitenklimaat

Data

1000 900 80 - 200 200 - 800

Materiaal Netto-verbrandingswaarde MJ/kg Aluminium 291) Asfaltbitumen 40 Board:- zacht 17 Board:- hard 19 Huisbrandolie 42 Hout: - vuren 19 Hout: - eiken 17 Houtwolcement 0,8-2 Kapok 17 Katoen 17 Kunststoffen: - fenolformaldehyde (PF) 28 - polyamide (nylon) (PA) 33 - onverzadigde polyester (UP) 31 - polyetheen (PE) 43 - polymethylmethacrylaat (PMMA)) 39 - polystyreen (PS) 40 - polyvinylchloride (PVC) 17 - epoxyhars (EP) 31 - polypropeen (PP) 45 - polyurethaan (PU R) 28 Kurkplaten 20 Leerdoek 20 Linoleum 20 Papier (karton) 17 Petroleum 44 Rubber 38 Stro 15 Wol 21 Overige materialen 40 1) de netto verbrandingswaarde voor aluminium geldt niet voor profielen (bouwproducten), maar voor aluminiumpoeder (in opslag).

Formules

kunststoffen polyester (GVP) polyetheen,polypropeen polymethylmetacrylaat polyvinylchloride kunstofschuimen *PS-schuim, geëxp. *idem, geëxtrudeerd *PUR-schuim (freon) *fenolharsschuim *PVC-schuim spouwvulling *spouwvulisolatie bitumina asfalt 10 mm bitumen 0,3 mm koud bitumen 0,3 mm warm water water ijs sneeuw, vers sneeuw, oud lucht lucht aarde bosgrond, humus klei met zand vochtige zandgrond zand(droog) vloerbedekking estrich plavuizen parket nylon vilt tapijt tapijt (met schuimrubber) kurk wol * isolatiematerialen

ρ [kg/m3]

Opmerking 1. waarden gelden bij in de bouw gebruikelijke temperaturen; bij hoge temperatuur neemt isolatiewaarde af. 2. interpoleren naar rho-waarde. 3. leveranciers beschikken vaak over goede onderzoeksrapporten.

48

Regelgeving

brandveiligheid

bouwfysica

49

MAC-waarden

Fysische eigenschappen van materialen Dichtheid

[kg/m3]

Interne Elas- Schuif- Bulk- Poissondemping tische- modulus modulus verhoumodulus ding [Hz.m] [Hz.kg/m2] [–] [N/m2] [N/m2] [N/m2] [–] 3 2 2 9 9 x10 x10 x10 x10 x10 12,8 17,3 12,5 18,3 17,3 13,1 23,7 51,2 17,3 38,0 32,0 21,4 26,0 35,5 25,0 12,8 12,3 11,7 -

98 34 570 41 25 29 41 42 20 32 -

0.01-1 0,5-1,5 1,5 0,5-1,5 1,5 0,05-3 1-3 0,1-1 -

195-215 105 71 104 122 210 78 16,5 22-25 25 98 38 42 6-13 87 60 62 79 2,3 0,005 0,065 0,0003

83 44 24 38 44 80 28 5,5 25 39 1 -

170 86 75 136 160 190 105 42 39 33 5 1 -

0,28 0,28 0,33 0,37 0,35 0,31 0,37 0,44 0,24 0,33 4 5 -

Snelheid

[m/s] baar 5050 3700 5150 3500 3700 4800 2700 1250 5200 5450 1450 70 -

bulk 344 1500 6100 4350 6300 4700 5000 5850 3700 2050 3100-3700 1700 3000-3700 2500 6000 3800 4200 3600-4600 5000 5600 5750 2400 1050 500 -

Karak. akoestische impedantie [Ns/m3 of rayl] x103 baar bulk 0,415 1540 39000 47000 28500 33500 13900 17000 29900 40000 33000 44500 43000 51500 28400 39000 18600 23200 8000 6700 16200 9900 11800 1600-2900 1440 1200 12000 12900 14500 15300 1600 2640 65 1000 -

MAC-waarden van veel voorkomende stoffen (MAC: maximaal aanvaarde concentratie) Naam van de stof MAC-TGG ppm Aceton 750 Ammoniak 20 Asfaltrook (bitumineus) Aspirine (acetylsalicylzuur) Azijnzuur 10 Benzeen 1 Benzine 50 Blauwzuur (cyaanwaterstof) 10 n-Butaan 600 Cadmium en -verbindingen (als Cd) Chloor 1 Chroom metallisch Cyaniden (als CN) DDT Dieldrin Endrin Ethanol 500 Ethylbenzeen 50 Fenol 2 Fluor 0,2 Fluoriden (als F) Formaldehyde 1 Fosfor (geel) Fosforwaterstof 0,3 Fosgeen (carbonyl-chloride) 0,02 Gips (calciumsulfaat) Glas (vezel) Houtstof (niet allergeen) Jodium 0,1 Kolenstof Kooldioxide 5000 Koolmonoxide 25 Koper (rook) Koper (stof) Krijt (calciumcarbonaat) Kwarts Kwik (metaal) Lasrook Lood en anorg. loodverbindingen (als Pb) LPG (liquified Petroleum Gas) 1000 Magnesiet (magnesiumcarbonaat) Methanol 200

C/H mg/m3 1780 14 5 5 25 3,25 240 11 1430 0,005 3 0,5 5 1 0,25 0,1 1000 215 8 0,5 3,5 1,5 0,1 0,4 0,08 10 2 2 1 2 9000 29 0,2 1 10 0,075 0,05 3,5 0,15 1800 10 260

H C/H C H H H H H 15 min. 15 min. C H

Data

1,21 1026 7700-7800 7700 2700 8500 8900 8800 10500 11300 2400-2600 650 900 1800-1900 1200 1200 2600 2600 2400-2500 500-1000 2400-2500 2400 2300 2650 1100 950 250 20-150

Fc.m"

Formules

Lucht(20°C) Water(20°C) Staal IJzer Aluminium Messing Koper Nikkel Zilver Lood Beton Gasbeton Lichtbeton Kalkzandsteen Poriso Gips Graniet Marmer Porcelein Hout Glas hard Glas zacht Glas Pyrex Kwarts Rubber hard Rubber zacht Kurk Steenwol

Fc.d

Regelgeving

milieu

trillingen

Instellingen

50

51

milieu

MAC-waarden C/H H H H H 15 min. H H H -

Toelichting MAC-TGG : over de tijd gemiddelde MAC bij een blootstelling tot acht uur per dag en niet meer dan 40 uur per week C : Ceiling-waarde; overschrijding van deze concentratie moet in alle gevallen voorkomen worden H : opname door huidcontact relatief gemakkelijk Bron : Nationale MAC-lijst 2003; (Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid).

Tabel Streef- en interventiewaarden voor microverontreinigingen voor een standaardbodem (10% organisch stof en 25% lutum). Grond/sediment in mg/kg, grondwater in mg/l; tenzij anders vermeld. Stof l Metalen antimoon arseen barium cadmium chroom cobalt koper kwik lood molybdeen nikkel zink II Aromatische verbindingen benzeen ethylbenzeen fenol cresolen (som) tolueen xylenen catechol resorcinol hydrochinon III Polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s) PAK (som 10) naftaleen antraceen fenantreen fluorantheen benzo(a)antraceen chryseen benzo(a)pyreen benzo(ghi)peryleen benzo(k)fluorantheen ideno (1,2,3-cd)pyreen

Grond/sediment (mg/kg droge stof) Streefwaarde Interventiewaarde 3 29 160 0,8 100 9 36 0,3 85 0,5 35 140 0,01 0,03 0,05 0,05 0,01 0,1 0,05 0,05 0,05

1 -

(diep) grondwater (mg/l opgelost) Streefwaarde Interventiewaarde

15 55 625 12 380 240 190 10 530 200 210 720

0,15 7,2 200 0,06 2,5 0,7 1,3 0,01 1,7 3,6 2,1 24

1 50 40 5 130 25 20 10 10

0,2 4 0,2 0,2 7 0,2 0,2 0,2 0,2

40 -

0,01 0,0007 0,003 0,003 0,0001 0,003 0,0005 0,0003 0,0004 -

20 60 625 6 30 100 75 0,3 75 300 75 800 30 150 2000 200 1000 70 1250 600 800

70 5 5 1 0,5 0,02 0,05 0,05 0,05 0,05

Instellingen

52

Interventiewaarden De interventiewaarden bodemsanering geven het concentratieniveau voor verontreinigingen in grond en grondwater aan waarboven ernstige vermindering of dreigende vermindering optreedt van de functionele eigenschappen die de bodem heeft voor mens, plant of dier. Bij gehalten boven de interventiewaarde is er sprake van (een geval van) ernstige verontreiniging. De interventiewaarden zijn vastgesteld voor grond/sediment en grondwater en gelden voor land- en waterbodems.

Data

mg/m3 9 50 0,5 1 5 0,5 5 240 10 3,5 10 1,3 4 30 10 5 107 575 3,2 2 150 555 45 190 0,2 1,4 210 5 5 8 5 15 1

Circulaire streefwaarden en interventiewaarden bodemsanering Met ingang van 27 februari 2000 worden in het kader van bodemsanering de volgende streef- en interventiewaarden gehanteerd. Deze waarden zijn gepubliceerd in De Staatscourant 39 van 24 februari 2000.

Formules

MAC-waarden van veel voorkomende stoffen (MAC: maximaal aanvaarde concentratie). Naam van de stof MAC-TGG ppm Mierenzuur 5 Naftaleen 10 Nicotine 0,07 Nikkel Nitrobenzeen 1 Nitroglycerine 0,05 Olienevel (minerale olie) Perchloorethyleen (Tetrachloorethyleen) 35 Portland cement Roet (carbon black) Saccharose Salpeterzuur 0,5 Stikstofdioxide 2 Stikstofmonoxide 25 Stof (inhaleerbaar) Stof, respirabel stof Styreen 25 Terpentine (peut) 100 Tetrachloorkoolstof 2 Tin (metaal) Tolueen 40 1, 1, 1 - Trichloorethaan 100 1, 1, 2 - Trichloorethaan 10 Trichloorethyleen 35 Uranium en -verbindingen (als U) Waterstofperoxide 90% 1 Xyleen (o, m- en p-isomeren) 50 IJzeroxide (rook) (als Fe) Zinkoxide (rook) Zoutzuur 5 Zwaveldioxide 2 Zwavelwaterstof 10 Zwavelzuur -

Regelgeving

milieu

53

Stof

Grond/sediment (mg/kg droge stof) Streefwaarde Interventiewaarde

(diep) grondwater (mg/l opgelost) Streefwaarde Interventiewaarde

Nederlandse emissierichtlijnen lucht (NER-lucht). De tabel is ontleend aan de NER-lucht van september 2000.

IV Gechloreerde 0,1 4 10 1 4 10 60 30 10 10 1 -

0,01 7 0,01 0,01 0,01 6 24 7 3 0,01 0,01 0,003 0,00009 0,3 0,2 0,03 0,01 0,04 0,01 -

0,01 0,005 0,00006 0,0005 0,00004 0,01 0,003 0,009 0,00005 0,00003 0,00002 0,002 0,0002 0,0003

4 4 2 5 2 35 6 4

0,004 ng/l 0,009 ng/l 0,1 ng/l 0,04 ng/l 0,05 33 ng/l 8 ng/l 9 ng/l 2 ng/l (d) 9 ng/l 0,05 ng/l 29 ng/l 0,02 ng/l

1 5 5 1

45 60 5000 0,5 2 90 75 4 4

5 10 10 0,5 0,5 50 0,5 0,5 0,5 0,2 ng/l 0,2

0,01 0,1 1 0,1 150 0,2

categorieën en klassen minimalisatie verplichte stoffen - extreem risicovolle stoffen - carcinogenen zonder drempelwaarde (C) klasse C.1 klasse C.2 klasse C.3 stof (S) stofvormige anorganische stoffen (sA) klasse sA.1 klasse sA.2 klasse sA.3 gas- of dampvormige anorganische stoffen (gA) klasse gA.1 klasse gA.2 klasse gA.3 klasse gA.4 gas- of dampvormige organische stoffen (gO) klasse gO.1 klasse gO.2 klasse gO.3 stofvormige organische stoffen (sO) klasse sO.1 klasse sO.2 en 3

[kg/h]

mg/m3

voorbeelden

0,0005 0,005 0,025 ≥ 0,5 < 0,5

0,1 1,0 5,0 10 50

dioxines, pcb’s

0,001 0,005 0,025

0,2 1,0 0,5

benzo(a)pyreen, chroom(VI)verbindingen nikkelverbindingen, etheenoxide acrylonitril, benzeen, vinylchloride (doekfilter e.d.)

kwik, zilver, cadmium lood, koperrook chroom, cyaniden, fluoriden

0,01 0,05 0,3 5,0

1,0 5,0 30 200

arseenwaterstof, fosgeen chloorgas, zwavelwaterstof, cyaanwaterstof (blauwzuurgas) salpeterzuur(nevels) ammoniak, stikstofoxiden, zwaveloxiden

0,1 2,0 3,0

20 100 150

chloorazijnzuur,methylamine chloorbenzeen, propanal ethanol, popanon, kookpuntsbenzines

10 25 (zie stof)

bifenyl maleinezuuranhydride naftaleen

≥ 0,1 < 0,1

1500 1500 1500 1500 15000 5 600 30 631 5 50

Instellingen

0,1 0,1 50 0,1 0,1 0,1 0,00001 0,00005

20 650 50 20

5 400 1000 10 40 400 500 180 50 10 2,5 1 0,5 100 30 10 10 3 6 0,01 -

Data

0,01 0,02 0,4 0,4 0,002 0,02 0,1 0,03 0,1 0,02 0,3

(d) = detectielimiet

54

Formules

koolwaterstoffen vinychloride 1,2-dichloorethaan dichloormethaan tetrachloormethaan (tetra) tetrachlooretheen (per) trichloormethaan trichlooretheen (hi) chloorbenzenen (som) monochloorbenzeen dichloorbenzenen (som) trichloorbenzenen (som) tetrachloorbenzenen (som) pentachloorbenzeen hexachloorbenzeen chloorfenolen (som) monochloorfenolen (som) dichloorfenolen (som) trichloorfenolen (som) tetrachloorfenolen (som) pentachloorfenol chloornaftaleen polychloorbifenylen (som) EOX V Bestrijdingsmiddelen DDT/DDE/DDD drins aldrin dieldrin endrin HCH-verbindingen -HCH -HCH -HCH carbaryl carbofuran maneb atrazine chloordaan VI Anorganische verbindingen cyaniden-vrij cyaniden-complex (pH<5) cyaniden-complex (pH≥5) thiocyanaten (som) VII Overige verontreinigingen cyclohexanon ftalaten (som) minerale olie pyridine tetrahydrofuran tetrahydrothiofeen tribroommethaan endosulfan Mcpa

Regelgeving

milieu

milieu

55

Normen Besluit luchtkwaliteit 2005 stof SO2

omschrijving norm

2007

2008

2009

2010 en later

350

350

350

350

350

350

125

125

125

125

125

125

500

500

500

500

500

500

200

200

200

200

200

200

290

290

290

290

290

250

240

230

220

210

40

40

40

40

40

50

48

46

44

42

400

400

400

400

400

400

40

40

40

40

40

40

50

50

50

50

50

50

0.5

0.5

0.5

0.5

0.5

0.5

10

10

10

10

10

10

10

10

10

10

10

5

9

8

7

6

40

56

Onderzoeksinstellingen (kijk ook bij de universiteiten) • TNO, Delft, 015 - 269 69 69, www.tno.nl o.a. bouw, (anti)geluid, brand en infrastructuur • CROW, Ede, 0318 - 69 53 00, www.crow.nl Stimuleert onderzoek op het gebied van verkeer, vervoer en infrastructuur • ISSO, Instituut voor Studie en Stimulering van Onderzoek op het gebied van gebouwinstallaties, Rotterdam, 010 - 206 59 69, www.isso.nl • RIVM, Bilthoven, 030 - 274 91 11, www.rivm.nl o.a. geluid en milieu

Instellingen

*) De Meetregeling luchtkwaliteit 2005 staat een plaatsafhankelijke aftrek voor de jaargemiddelde norm voor fijn stof (PM10) toe. De aftrek varieert van 3 microgram per kubieke meter tot 7 microgram per kubieke meter en is in belangrijke mate afhankelijk van de bijdrage van zeezout. In een bijlage bij de regeling staat de aftrek per gemeente. Voor fijn stof (PM10) geldt naast een jaargemiddelde grenswaarde ook een 24-uurgemiddelde grenswaarde van 50 µg/m3 per etmaal. Deze etmaalgemiddelde grenswaarde mag maximaal 35 keer in een jaar worden overschreden. Het blijkt dat de invloed van de in de buitenlucht aanwezige concentratie zeezout op het aantal dagen waarop de concentratie van fijn stof de dagwaarde van 50 µg/m3 overschrijdt, voor nagenoeg heel Nederland gelijk is. Derhalve geldt een vaste aftrek van zes dagen voor de dagnorm van fijn stof. Met deze toepassing van deze aftrek mag de dagnorm dus overal in Nederland 41 keer worden overschreden.

Onderwijsinstellingen • Haagse Hogeschool, Den Haag, 070 - 445 88 88, www.hhs.nl Bouwkunde, Civiele techniek, Werktuigbouwkunde • Hogeschool Arnhem Nijmegen, 026 - 369 15 55, www.han.nl Bouwkunde, Civiele techniek, Werktuigbouwkunde • Hogeschool van Amsterdam, 020 - 570 25 00, www.hva.nl Bouwkunde, Civiele techniek • Saxion Hogeschool IJselland, Deventer, 0570 - 66 36 63, www.hsij.nl Milieukunde/Milieutechnologie • TH Rijswijk, 070 - 340 15 00, www.thrijswijk.nl Technische natuurkunde en Werktuigbouwkunde • Van Hall Instituut, Leeuwarden, 058 - 284 61 00, www.vhall.nl Milieukunde • TU-Delft, 015 - 278 91 11, www.tudelft.nl Bouwkunde, Civiele techniek, Werktuigbouwkunde, Technische natuurkunde • TU-Einhoven, 040 - 247 91 11, www.tue.nl Bouwkunde, Technische natuurkunde, Werktuigbouwkunde • TU-Twente, Enschede, 053 - 489 91 11, www.utwente.nl Milieutechnologie, Civiele techniek, Werktuigbouwkunde, Technische natuurkunde • Hogeschool van Amsterdam/Brabant Bedrijfsopleidingen, 020 - 595 12 00, www.habb.nl Bedrijfsopleidingen (post)HBO, master en doctoraalniveau op het gebied van o.a. Bouwkunde, Akoestiek, Civiele techniek, Milieu en Installatietechniek • Stichting Post Academisch Onderwijs TU-Delft, 0152 - 78 46 18, www.pao.tudelft.nl Post HBO-cursussen op het gebied van o.a. Bouwtechniek en Civiele techniek • BOB Opleidingen Bouwcentrum, Waddinxveen, 0182 - 62 42 00, www.bob.nl Cursussen en trainingen voor alle sectoren van de bouw • Geoplan, Amsterdam, 020 - 671 61 21, www.geoplan.nl Cursussen, opleidingen en congressen op het gebied van o.a. milieu, GIS, verkeer & vervoer • Technotrans, Vlaardingen, 010 - 234 10 82, www.technotrans.nl Cursussen, symposia en vakbeurzen op het gebied van o.a. milieu- en bodemtechnologie • TVVL, Leusden, 033 - 434 57 50, www.tvvl.nl Lezingen, symposia en cursussen op het gebied van o.a. geluid in technische installaties, luchtbehandeling en klimaattechniek

Data

2006

Formules

grenswaarde (uurgemiddelde dat 24 keer per jaar mag worden overschreden in µg/m3) grenswaarde (24-uurgemiddelde dat 3 keer per jaar mag worden overschreden in µg/m3) alarmdrempel (uurgemiddelde in µg/m3 gedurende 3 achtereenvolgende uren in gebieden >100 km2) grenswaarde NO2 (uurgemiddelde dat 18 keer per jaar mag worden overschreden in µg/m3) uitzonderingsgrenswaarde voor zeer drukke verkeerssituaties (> 40.000 mvtgn per etmaal) (uurgemiddelde dat 18 keer per jaar mag worden overschreden in µg/m3) plandrempelwaarde voor zeer drukke verkeerssituaties (> 40.000 mvtgn per etmaal) (uurgemiddelde dat 18 keer per jaar mag worden overschreden in µg/m3) grenswaarde (jaargemiddelde in µg/m3) plandrempel (jaargemiddelde in µg/m3) alarmdrempel (uurgemiddelde in µg/m3 gedurende 3 achtereenvolgende uren in gebieden >100 km2) PM10* grenswaarde (jaargemiddelde in µg/m3) grenswaarde (24-uurgemiddelde dat 35 keer per jaar mag worden overschreden in µg/m3) Lood grenswaarde (jaargemiddelde in µg/m3) CO grenswaarde (8 uurgemiddelde concentratie in mg/m3) Benzeen grenswaarde (jaargemiddelde in µg/m3) plandrempel (jaargemiddelde in µg/m3)

2005

Regelgeving

milieu

57

58

59

Instellingen

Milieu • MilieuOnline is een portal voor milieu en verwante onderwerpen: www.milieuonline.nl • Informatiecentrum milieuvergunningen geeft informatie over technische, juridische en procedurele kanten van milieubeleid: www.infomil.nl • Milieulinks is een portal voor Nederlandse en internationale milieusites: www.milieulinks.nl • Novem, Nederlandse Onderneming voor Energie en Milieu. Inclusief een overzicht van alle subsites (epn, oei, wind): www.novem.nl

Provinciale subsidieregelingen Op provinciaal niveau zijn er verschillende initiatieven voor stimulering van energiebesparing en/of toepassing van Duurzame Energie. Zie voor verdere informatie de betreffende informatiesites. www.energiebureaulimburg.nl www.prv-overijssel.nl www.ebov.nl www.zeeland.nl www.zuid-holland.nl www.energie2050.nl (Noord Brabant) www.drenthe.nl

Data

Websites Geluid • De startpagina geluid geeft een overzicht van allerlei bedrijven en organisaties op het gebied van geluid: geluid.pagina.nl • Het webtijdschrift over geluid en trillingen: www.geluidnieuws.net • Geluid in Nederland bevat veel links naar bedrijven en organisaties die zich met geluid (in brede zin) bezighouden: utopia.knoware.nl/users/mier/geluid.htm • Bruël & Kjær Benelux. Een site met alle informatie over het meten van geluid en trillingen: www.bk-bnl.nl • Acoustical Society of America. Site met informatie over de organisatie en bijzondere geluiden: Asa.aip.org • CROW, Kenniscentrum voor Verkeer, Vervoer en Infrastructuur. Informatie over alle activiteiten van de organisatie: www.crow.nl • ISO, International Organization for Standardization. Informatie over normen: www.iso.org • Site over onderwerpen met betrekking tot verkeerslawaai van het Ministerie van VROM/CROW: www.stillerverkeer.nl • Verein Deutsche Ingenieure. De in Duitsland gebruikte normen worden o.a. door deze organisatie verzorgd: www.vdi.de • WWW Virtual Library heeft hoofdstukken over o.a. geluid en trillingen: www.vlib.org • Universiteit van Salford, afdeling akoestiek: www.salford.ac.uk • Universiteit van Leuven, onderzoeksgroep afdeling akoestiek en thermische fysica: www.kuleuven.ac.be

Bouw • Bouwweb is een site met alle bouwinformatie in Nederland: www.bouwweb.nl • Duurzame Technologische Ontwikkeling: aanpak en projecten: www.dto-kov.nl • Energieopslag in de bodem: gerealiseerde projecten, dienstverlenende organisaties: www.energieopslag-in-de-bodem.nl • EnergiePrestatieAdvies is een integraal energiebesparingsadvies voor woningen en wooncomplexen: www.epadesk.nl • Gebruiksaanwijzing voor elke woning op het gebied van duurzaam en gezond wonen: www.woonwijzerwizard.nl • Intergemeentelijke werkgroep bouwfysica: informatie over Duurzaam Bouwen, energie, geluid, binnenmilieu en rekenhulpjes: www.5gg.nl • Kenniscentrum voor de installatiesector ISSO: www.isso.nl • Nationaal centrum voor Duurzaam Bouwen met voorbeeldprojecten en het dubo-register: www.dubo-centrum.nl • Nationaal Centrum voor Preventie: www.ncpreventie.nl • National fire protection association: www.nfpa.org • Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie NIBE: www.nibe.org • Nederlands Instituut voor Brandweer en rampenbestrijding NIBRA: www.nibra.nl • Nederlands Normalisatie Instituut, informatie over normen: www.nen.nl • Projectbureau Duurzame Energie: informatie over productie en gebruik van Duurzame Energie: www.duurzame-energie.nl • Stichting Bouwresearch: over de producten en werkterreinen van de stichting: www.sbr.nl • Subsidieshop: De subsidieshop is opgezet door het Ministerie van EZ en geeft een overzicht van subsidies die voor bedrijven of projecten relevant kunnen zijn: www.subsidieshop.nl • Vereniging van Brandveiligheidadviseurs: www.vvba.nl • Zonnewarmte, site met informatie voor professionals over thermische zonne-energie: www.zonnewarmte.nl • www.senternovem.nl/epn

Formules

Vakorganisaties • NAG (Nederlands Akoestisch Genootschap) Postbus 480, 6200 AL Maastricht, tel.: 043 - 347 09 56, www.nag-acoustics.nl • NSG (Nederlandse Stichting Geluidhinder) Postbus 381, 2600 AJ Delft, tel.: 015 - 256 27 33, www.nsg.nl • NVBV (Nederlands Vlaamse Bouwfysica Vereniging) Postbus 6140, 7401 JC Deventer, www.nvbv.com • ONRI (organisatie voor advies- en ingenieursbureaus) Postbus 30442, 2500 GK Den Haag, tel: 070 - 31 41 868, www.onri.nl

• Stichting Advisering Bestuursrechtspraak voor Milieu en Ruimtelijk Ordening, is een onpartijdige deskundige en adviseert de bestuursrechter bij geschillen. Op de website van stab zijn de digitale uitgaven van stab-nieuwsbrieven te vinden, waarin relevante jurisprudentie is opgenomen: www.stab.nl • Alle uitspraken van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State: www.rechtspraak.nl

Regelgeving

• Nationaal Lucht- en Ruimtevaart Laboratorium, Amsterdam, 020 - 511 31 13, www.nlr.nl Aeroakoestiek voor luchtvaart en treinen • AEA Technology Rail, Utrecht, 030 - 235 44 18, www.nl.aeat.com. Infrastructuur

software Landelijke subsidieregelingen Om energie- en milieuvriendelijk bouwen te stimuleren zijn momenteel verschillende stimuleringsregelingen van kracht, die globaal ingedeeld kunnen worden in subsidie- en groenfinanciëringsregelingen en fiscale regelingen. In onderstaande tabel is een overzicht opgenomen van de meest gangbare regelingen. instantie programma SENTERNOVEM Het nieuwe EZ agentschap SenterNovem voert subsidieregelingen uit op het gebied van innovatie, energie, klimaat, milieu en leefomgeving. SenterNovem is vanaf 1 mei 2004 ontstaan uit de agentschappen Senter en Novem. De organisatie vormt nu één loket voor subsidie, beleidsadvies, procesbegeleiding, kennisuitwisseling, voorlichting of hulp bij het vinden van projectpartners. Er zijn SenterNovem-vestigingen in Den Haag, Sittard, Utrecht en Zwolle. De subsidieregeling Duurzame Energie richt zich op innovatieve projecten die een bijdrage Duurzame Energie in leveren aan de toename van de toepassing van duurzame energie door innovaties, het Nederland verbeteren van de prijs-prestatie verhouding of het wegnemen van knelpunten. 070 361 02 50 (informatie via www.den.novem.nl) (Den Haag) Als profit organisatie kunt u bij nationale en internationale samenwerkingsprojecten subsidie Innovatiesubsidie krijgen. Uw project moet dan: 046 420 22 02 Samenwerkings• technologisch vernieuwend zijn (Sittard) projecten • goede economische perspectieven hebben • technologische samenwerking betreffen 030 239 36 60 • bijdragen aan duurzame economische groei (Utrecht) NEO stimuleert niet-conventioneel en pril energieonderzoek dat kan bijdragen aan een schone, NEO 2004 (nieuwbetrouwbare en betaalbare energiehuishouding. Het gaat hier om de hele keten, van bron, via 038 455 34 30 energie onderzoek) conversie en transport, tot gebruik. Projecten moeten de potentie hebben om uit te groeien tot (Zwolle) een nieuw energieonderzoeksgebied of een nieuwe richting binnen een bestaand energieonderzoeksgebied. Een profit organisatie in Nederland kan voor de investering in energiebesparende bedrijfsEIA (fiscale regeling middelen en duurzame energie fiscaal voordeel krijgen. Deze moeten zijn vermeld op de enerprofit sector) gielijst. Zijn deze niet vermeld op de energielijst, maar voldoen ze wel aan een bepaalde energieprestatie-eis, dan kan dit tevens fiscaal voordeel opleveren. Het EIA-voordeel bedraagt 44 procent (peil 2005). Een profit organisatie in Nederland kan voor de investeringen in milieuvriendelijke bedrijfsMIA (fiscale regeling middelen fiscaal voordeel krijgen via MIA. Onder deze bedrijfsmiddelen worden verstaan de www.senternovem.nl profit sector) middelen die waterverontreiniging, luchtverontreiniging, bodemverontreiniging, afvalstoffen en/of geluidsemissies beperken of voorkomen of water besparen, welke vermeld staan op de milieulijst. MIA-voordeel bedraagt 15, 30 of 40 procent (peil 2005). Unieke Kansen Regeling (UKR) • UKR UKR is bedoeld voor de demonstratie van voor Nederland nog niet gebruikelijke duurzame en energiebesparende technieken. Hierbij dient samengewerkt te worden tussen een onderneming en niet-onderneming Energie Onderzoek Subsidie Demonstratie (EOS Demo) • EOS Demo EOS Demo is bedoeld voor de demonstratie van voor Nederland nieuwe technieken of toepassingen van bestaande technieken. Hierbij kan het zowel gaan om energiebesparing als duurzame energie. Subsidieregeling milieugerichte technologie -Milieu & Technologie (SMT - M&T) • SMT - M&T Een ondernemer met een midden- en kleinbedrijf kan voor de investering in milieuprojecten subsidie krijgen. De projecten hebben als doel het bevorderen van de ontwikkeling en toepassing van innovatieve milieugerichte processen, producten en diensten. Tijdelijke Regeling Energiebesparing (CO2-reductie) in de gebouwde omgeving (TRE(IDGO) • TRE(IDGO) Behoort u tot de doelgroepen woningcorporatie, particuliere verhuurder, projectontwikkelaar of lid van een Vereniging van Eigenaren (VVE) en beleggers? Dan kunt u vanaf begin 2006 subsidie aanvragen voor investeringen in energiebesparing in de bestaande bebouwde omgeving. Het moet wel gaan om minimaal 20 ton Het CO2-reductieplan is toegankelijk voor industriële ondernemingen, overheidsorganen, stichCO2-reductieplan tingen, non-profit organisaties of eenmanszaken. Projecten die zich richten op energiebesparing, gebruik van hernieuwbare energiebronnen en directe reductie van emissie komen voor subsidie in aanmerking. Voor deelname aan Europese programma’s is veelal een samenwerking verplicht met één of meerdere bedrijven of Europese instellingen uit een andere EU-lidstaat. Commissie percentages afhankelijk van het soort kosten het stimuleren van nieuwe technologieën die Zesde tot maximaal 100% bijdragen aan een duurzame balans tussen Kaderprogramma energie, milieu en economie in Europa

DGMR software Programma

Omschrijving

Geoair

Opstellen en beheren van luchtmodellen

Geonoise

Opstellen en beheren van geluidsmodellen

Geonoise Analyst

Opstellen en analyseren van geluidskaarten

GN-IL

Geonoise-module industrielawaai

GN-SRM2

Geonoise-module wegverkeerslawaai

GN-RLM2

Geonoise-module railverkeerslawaai

GN-ISO

Geonoise-module IL en VL conform ISO 9613

GN-DAL

Geonoise-module IL conform rapport 32 van het Danisch Acoustical Laboratory

GN-ÖAL

Geonoise-module IL conform rapport 28 van de Österreichischer Arbeitsring Fur Lärmbekämpfung

GN-CRTN

Geonoise-module VL conform calculation of road traffic noise 1988

GN-NMPB

Geonoise-module NMPB conform de Franse rekenmethode voor wegverkeerslawaai

SRM1

Berekening wegverkeerslawaai volgens Rekenmethode 1

GL

Berekening geluidwering van de gevel conform Bouwbesluit

Winfire

Brandoverslagberekeningen NEN 6068

• De subsidieprogramma’s zijn gebonden aan aanvraagperioden. Voor de aanvraagperiode dient contact opgenomen te worden met de betreffende instantie. • De genoemde subsidieprogramma’s waren van kracht ten tijde van het opstellen van dit overzicht. De regelingen kunnen tussentijds zijn aangepast of vervallen. Hiervoor kan contact opgenomen worden met de betreffende instantie. • Naast deze subsidies is het mogelijk een groenfinanciëring af te sluiten tegen een lagere of geen rente, via uw bank of energiebedrijf.

60

61

colofon

redactie

: Martine Siemens, DGMR

vormgeving

: Van Domburg Ontwerp, Nijmegen

drukwerk papier tekstpagina’s papier fotopagina’s papier omslag lettertype lithografie en drukwerk afwerking

: : : : : :

foto’s thermische behaaglijkheid stadshart Almere A73

: DGMR : luchtfoto: Prospero, Almere : DGMR/luchtfoto: Joris van den Bergh

overige foto’s

: Thea van den Heuvel Fotografie, Nijmegen

62

90 grams Scaldia silk 170 grams reviva mega gloss 135 grams reviva mega gloss helvetica neue, meta Drukkerij De Rijn, Velp de Jong Bindproducties, Nieuwegein