Seizoenoverzicht HERFST 2005
Door Klaas Ybema en Harm Zijlstra WORKUM / HEERENVEEN, 14 januari 2006 Bomen hielden hun bladeren vast, terrasstoelen hun bezoekers en de grasmaaier vond pas in november zijn winterrust. De zomer leek geen afscheid te kunnen nemen: liefst driemaal werden decaderecords gebroken wat betreft de gemiddelde temperatuur! Dat resulteerde uiteindelijk in een herfst die in minstens honderd jaar niet zo warm was geweest. Voor De Bilt – teruggaand tot 1706 – vinden we alleen in 1731 een even warm herfstseizoen! Verder was de herfst buitengewoon zonnig. In het noordoosten van het land was zo ‘n zonnige herfst zelfs nog nooit geregistreerd. Ten slotte was het seizoen aan de droge kant, lag het aantal onweersdagen rond normaal en haalde de wind maar zelden e stormkracht. In bijna elk opzicht een uitzondering vormde de 25 november, die zeer extreem weer opleverde.
Temperatuur Met gemiddeld 12.0 °C was de herfst in De Bilt sinds 1901 nooit zo warm geweest en verder teruggaand werd alleen in 1731 hetzelfde gepresteerd. Overal lag de temperatuur anderhalf tot twee graden boven normaal en het herfstrecord geldt dan ook voor het gehele land. Op alle hoofdstations werd het record scherper gesteld, het meest in Vlissingen, waar gemiddeld 13.5 °C werd berekend tegen 12.8 in 2001, 1995 en 1949. Deze waarde is landelijk de hoogste gemiddelde herfsttemperatuur die ooit ergens is gemeten! Eelde kwam tot 11.4 (11.2 in 1999 en 2001), De Kooy tot 12.8 (12.5 in 2001) en Maastricht berekende 12.1 (11.8 in 2000 en 1982). Ook de gemiddelde maximum temperatuur in De Bilt leverde met 16.3 °C een nieuw record op sinds 1901. Het oude record was 15.9 °C in 1949 en 1959. In dit opzicht kwam Eindhoven met 16.7 °C landelijk het hoogst, maar de waarde van Buchten uit de herfst van 1959 (17.0) werd niet overtroffen. Het gemiddeld minimum bedroeg in De Bilt 7.9 °C en dat was goed voor een derde plaats na de herfst van 2000 en 2001. Vlissingen boekte een landelijk record met een gemiddelde minimum temperatuur van 11.1 °C. Het oude record was 10.6 in de herfst van 2001 en stond op naam van Vlissingen en Vlieland.
Tabel 1. Temperatuur (De Bilt)
gem. Temperatuur afwijking max. 20+ max. 25+ min. < 0
september
oktober
november
herfst
normaal
15.7 +1.5
13.3 +3.0
6.9 +0.7
12.0 +1.8
10.2
15 7 0
7 0 0
0 0 5
22 7 5
11 1 8
Tabel 2. Temperatuur (extremen) > maximum (datum) september oktober november
29.6 (5/8) 23.6 (10) 19.4 (03)
< minimum (datum)
Moerstraten / Ell Woensdrecht Diverse plaatsen
0.7 (18) 2.2 (03) -5.6 (28)
< maximum (datum) * = 0-24 UTC september oktober november
13.1 (30) 9.7 (19) 0.8 (27)
> minimum (datum) * = 0-24 UTC
Diverse plaatsen Leeuwarden-N / Sumar Diverse plaatsen
Ondanks de recordregen op het terrein van de gemiddelden, werden er geen nieuwe absolute extremen geregistreerd. De hoogste temperatuur in De Bilt bedroeg 27.6 °C op 8 september en boven de 30 graden kwam het in het open veld nergens. De laagste temperatuur werd in De Bilt op 19 november gemeten en bedroeg –2.8 °C. September zette zomers in en boekte meteen een recordwarme eerste decade: De Bilt berekende 19.6 °C tegen 19.1 in 1949. Er werden daar
Eerbeek Deelen Homoet
19.1 (09) 15.5 (14) 14.7 (02)
Vlissingen * Domburg Brielle
liefst 7 zomerse dagen op rij geregistreerd en ook dat was in september nog nooit voorgekomen. De periode 31 augustus tot 9 september was in De Bilt met 19.8 °C op twee na de warmste tiendaagse septemberperiode sinds 1901. Iets warmer waren alleen 28 augustus tot 6 september 1958 en 11-20 september 1947 met 20.0. Na de 10e daalde het kwik tijdelijk naar een vrij normaal niveau. Oktober bleef steeds aan de zachte kant met enkele warme dagen rond de 11e en tegen het eind
Fig. 1 Gemiddelde etmaaltemperatuur
Fig. 2 Afwijking temperatuur
Gemiddeld Normaal
12.0 10.3
Gemiddeld
+1.7
Gemiddeld Normaal
24 10
Vlissingen Winsum
13.5 11.2
Nieuw-Beerta Ell / Volkel
+2.1 +1.5
Eindhoven / Ell Hoorn-Terschelling
34 10
Fig. 4 Aantal vorstdagen Gemiddeld Normaal
5 7
Deelen Vlieland / Vlissingen
9 0
van de maand werd het alleen maar zachter. Op 30 oktober steeg de temperatuur nog tot 20-plus waarden en dat was in De Bilt nog nooit zo laat in het seizoen voorgekomen. De laatste oktoberdecade was nog nooit zo warm geweest met in De Bilt gemiddeld 14.3 °C (oude record 13.5 in 1989). In het hele land werd dit
Fig. 3 Aantal dagen 20 graden
record met circa één graad scherper gesteld! Oktober als geheel was op één na (2001) de warmste in ruim honderd jaar. En het was nog niet voorbij: ook de eerste novemberdecade werd recordzacht: in De Bilt 11.3 °C tegen 11.1 in 1977. Vooral de e 3 stak erbovenuit. Zowel het maximum van 18.7 °C als het etmaalgemiddelde van 15.9 °C betekenden voor De Bilt nieuwe novemberrecords en in het noorden en westen van het land was dat niet anders. De hoogste minimum temperatuur van dit etmaal bedroeg 14.3 °C te Woensdrecht en Wijk aan Zee, waarmee het record van 1 november 1968 (De Bilt) en 3 november 1969 (Den Helder) met tweetiende werd verbeterd. In Brielle (VTR) werd over het etmaal 19-19 uur zelfs 14.7 °C waargenomen! Uiteraard sneuvelde ook het record voor de warmste tiendaagse novemberperiode: van 28 oktober tot 6 november bedroeg het gemiddelde in De Bilt 13.8 °C. Dat is ruim twee graden (!) hoger dan het oude record over dezelfde periode van 1996. De laatste oktoberdecade en de eerste novemberdecade samen zijn onvergelijkbaar met wat er ooit eerder in ons land is gemeten, zie tabel 4 Pas half november kwam de omslag naar kouder weer en de eerste e vorstdag werd in De Bilt op de 14
Tabel 3. Warmste herfsten (De Bilt; 1901-nu) 2005
12.0
1969
11.7
1982, 1999, 2000, 2001
11.6
1949
11.3
1989, 1995
11.2
Tabel 4. Warmste perioden 21/10-10/11 (De Bilt; 1901-nu) 2005
12.8
1977
11.4
1989
10.9
1969
10.7
1982, 1994, 1996
10.6
geregistreerd. Aan het eind van november kreeg het weer winterse trekjes met lichte vorst. Het aantal warme dagen varieerde van 10 op Terschelling tot 34 in Eindhoven en Ell. Een hoger cijfer (39) is alleen bekend van Buchten uit de herfst van 1959. De Bilt kwam met 22 warme dagen twee tekort om de herfst van 1999 te evenaren en ook het aantal zomerse dagen (7) haalt het cijfer van 1999 net niet (8). Ell noteerde 9 zomerse dagen, wat het record van 10 te Buchten in de herfst van 1959 onaangetast laat. Het aantal
vorstdagen week weinig van normaal af en bedroeg in De Bilt vijf.
Wind Het was een opvallend rustige herfst. De Kooy berekende een gemiddelde van 5.1 m/s tegen normaal 6.0. Slechts zes keer lag dat gemiddelde lager sinds 1901. Vlissingen kwam tot 5.4 m/s (normaal 6.6) en dat was zelfs goed voor een vierde plaats na de seizoenen van 1921, 1962 en 2003 (alle 5.3). Landelijk het hoogste cijfer noteerde Vlieland met gemiddeld 7.6 m/s en Heino was weer eens de laagste met 2.6 m/s. Hoe hoog zijn de bomen daar eigenlijk? Vlieland kwam nog tot 17 dagen met kracht 7 of meer. Daartoe behoorde zeker de 25e oktober toen daar windstoten van 26 m/s werden gemeten. Dat verbleekt echter bij de uitschieters die op 25 november werden geregistreerd. IJmuiden kwam tot 39 m/s (140 km/u) en Hoek van Holland schoot uit tot 48 m/s (173 km/u). De storm was echter minder indrukwekkend dan dit record suggereert. In september vertoonde de wind nog geen duidelijke voorkeursrichting, maar oktober was bijzonder eenzijdig op het zuidzuidoosten georiënteerd. November betrok zijn lucht vooral uit zuidzuidwest, zodat de herfst als geheel uitkomt op een luchtverplaatsing van 1.9 m/s uit het zuiden.
Zonneschijn en straling Alle drie maanden vertoonden een overschot aan zonneschijn. In De Bilt eindigde november op een tiende, september op een negende en oktober op een vierde plaats sinds 1901.
Tabel 5. Zonneschijn (extremen) > aantal uren september oktober november
208 Nieuw-Beerta 184 Twente-vv 94 Vlissingen < aantal uren
september oktober november
172 Westdorpe 138 Wilhelminadorp 61 Leeuwarden
Fig. 5 Uren zon
Fig. 6 Afwijking zon
Gemiddeld Normaal
433 297
Gemiddeld
+136
Twente-vv Westdorpe
464 395
Twente-vv Wilhelminadorp
+179 +87
Tabel 6. Zonneschijn De Bilt aantal uren / zonloze dagen september oktober november
191 172 82
(+58) (+67) (+22)
2 1 6
(0) (-4) (-5)
herfst
444 (+147)
9
(-9)
Tabel 7. Hoogste aantal zonuren herfst (De Bilt; 1901-nu) 1959
450
2005
444
1908
437
1920
426
2003
411
1921
408
1911
397
De totale hoeveelheid zon bedroeg daar 444 uren, tegen 297 normaal. Dat betekent een tweede plaats achter de herfst van 1959, zie ook tabel 7. In Vlissingen eindigde het afgelopen seizoen sinds 1907 op een zesde plaats, in Maastricht sinds 1905 op een vijfde plaats en in De Kooy sinds 1909 op een tweede plek achter 2003. In Eelde was de afgelopen herfst met 442 uren zon de zonnigste sinds het begin van de metingen in
1906. In het hele land waren de positieve afwijkingen dus fors, het minst in Zeeland en het meest in het oosten van het land, waar Twente op liefst 464 zonuren uitkwam. Dat was niet veel minder dan de recordzonnige herfst van 1959, toen Maastricht eindigde op 487 uren. Een ander landelijk record ging wel over van Maastricht naar Twente: er werden daar 23 dagen met 80% of meer zon geteld en dat was één meer dan in 1959. Het aantal zonloze dagen varieerde van 7 op diverse plaatsen tot 15 in Arcen. De Bilt had er 9 en dat was sinds 1901 nog nooit zo laag geweest! Het oude record bedroeg 10 in de herfst van 1949. De globale straling in De Bilt kwam op 66.3 kJ/cm2 tegen 56.9 normaal. Alleen de herfsten van 1959 en 1971 gaven meer straling (sinds 1956). Op de historische 25e november boekte De Bilt met slechts 7 J/cm2 een laagterecord globale straling. Het oude record bedroeg 9 J/cm2, gemeten op 19 december 1991.
Luchtdruk Alle drie maanden gaven een licht positieve afwijking van de normale luchtdruk te zien, wat resulteert in een
eindcijfer van 1016.7 hPa in De Bilt, tegen 1015.2 normaal. Hiermee eindigt de herfst als hoogste sinds 1989. Landelijk varieerde het gemiddelde van 1015.8 op Vlieland tot 1017.7 in Maastricht. De hoogste druk werd gemeten op 22 november; deze bedroeg 1039.8 hPa op diverse plaatsen. Drie dagen later werd – na een spectaculaire daling – op Schiphol de laagste waarde afgelezen van 975.2 hPa. In De Bilt werd toen 975.9 hPa gemeten; sinds 1901 kwam het daar maar acht keer voor dat de druk in de herfst dieper daalde. De laatste keer was dat op 11 oktober 2000 (972.8 hPa).
Gelderland viel toen circa 20 cm met als topper 24 cm in Enschede. In die regio’s hield het sneeuwdek stand tot het eind van de maand; dat bracht het aantal sneeuwdekdagen op 6. Het gemiddeld aantal sneeuwdagen bedroeg 2.6.
Neerslag Met een landelijk gemiddelde van 205 mm tegen 235 normaal was de herfst aan de droge kant. Zoals gewoonlijk in de herfst was het in absolute zin het natst aan de westkust en het droogst in het oosten van het land. Relatief gezien waren de
Onweer Tabel 10. Natste en droogste plaatsen
Het aantal onweersdagen kwam met 28 vrijwel op normaal uit. In het kustgebied onweerde het, zoals gebruikelijk in de herfst, frequenter dan elders. Valkenburg (ZH) noteerde 14 onweersdagen tegen Maastricht maar 2. De Bilt telde 5 onweersdagen, alle in september en dat is één minder dan normaal. De meest uitgebreide situaties deden zich voor op 10 en 26 september, op 21 oktober en op 25 november. In het westen en noorden van Friesland was het onweer van 26 september lokaal zwaar.
Tabel 8. Onweer (extremen) > aantal dagen September Oktober November Herfst
5 De Bilt / De Kooy 4 Schiphol 7 Valkenburg-ZH 14 Valkenburg-ZH
Castricum Schellingwoude Valkenburg Heemstede Scheveningen Amsterdam-HB Wijk aan Zee Beverwijk Zaandam-Hembrug Overveen Voorschoten Leiden
NH NH ZH NJ ZH NH NH NH NH NH ZH ZH
310 303 301 299 295 293 290 289 289 287 286 284
Gemert Echt Hattemerbroek Sevenum Nieuw Buinen IJsselstein Schinveld Vroomshoop Den Ham ‘t Harde Nijnsel Denekamp
NBr L Gel L Dr L L Ov Ov Gel NBr Ov
140 140 140 139 139 138 138 136 136 132 130 123
• • •
Tabel 11. Relatief natst / droogst
Tabel 9. Dagen onweer Nederland September Oktober November
10 8 11
-1 0 +4
Herfst
29
+3
Sneeuw Tot half november viel nergens sneeuw en de enige sneeuwdag van betekenis was de 25e november. In de oostelijke delen van Overijssel en
Spakenburg Wijk bij Duurstede Valkenburg-ZH
261 241 301
+39 +38 +33
Oldebroek Kornwerderzand Oost-Vlieland
150 155 187
-88 -95 -97
• • •
waddeneilanden en het noordoosten de droogste regio’s en het midden van het land was het natst, wat geheel op het conto van de 25novemberdepressie kan worden geschreven. In De Bilt viel 217 mm herfstneerslag
tegen 230 mm normaal. Droge perioden waren 1 tot 9 september, 17 tot 24 september en 3 tot 19 oktober. Grote hoeveelheden werden plaatselijk afgetapt op 10 september en in vrijwel het gehele land op de 16e. De vijfdaagse periode van 22 tot 26 oktober verliep behoorlijk nat; zo viel in Schellingwoude 71 mm. Overigens was oktober gemiddeld de droogste wijnmaand sinds 1995. November gaf weinig droge dagen; in het noorden werd op de 17e en 18e flink afgetapt, maar dat viel in het niet bij de kolossale etmaalsommen die op de 25e of 26e werden gemeten in een zone van Alkmaar tot de Achterhoek. Op het automatische KNMI-station Deelen viel op 25 november van 00 tot 24 uur in 19.6 neerslaguren liefst 88 mm: een landelijk novemberrecord (oude record: 83 mm te Leende op 4 november 1940). Herwijnen-AWS meldde gedurende 20.1 uren neerslag. Te Eerbeek (KNMI) viel 114 mm in drie dagen. Diezelfde plaats boekte ook een nieuw landelijk record over de derde novemberdecade. Tot nu toe was er in die periode nooit meer gevallen dan 114 mm en dat was in 1983 in Apeldoorn en Beekbergen. Deze keer kwam Eerbeek tot 117 mm, met dank aan die ene depressie. Het aantal droge dagen (< 0.1 mm) lag in De Bilt met 48 ruim boven normaal (40). Landelijk varieerde dit aantal van 39 in het uiterste noordwesten van het land tot 62 in Arcen. Op 28 dagen werd in De Bilt 1 mm of meer gemeten tegen 36 dagen normaal. Ook in dit opzicht scoorde het noordwesten het hoogst met 41 dagen in De Kooy tegenover slechts 21 in Herwijnen en Arcen. Plaatselijk in het westen van het land werden 10 dagen met 10 mm of meer geregistreerd, tegen slechts 2 in het zuidoosten. De Bilt kwam tot 6 en dat is één minder dan normaal. De neerslagduur bleef in september en vooral oktober achter bij normaal, maar vertoonde in november geen grote afwijking. De Bilt kwam tot 147 uren tegen 175 normaal. Het herfstgemiddelde was landelijk 128 uur tegen normaal 175. Het hoogste cijfer werd gehaald door Wijk aan Zee met ruim 160 neerslaguren en Ell eindigde onderaan met krap 90 uren neerslag.
Tabel 12. Districtsgemiddelden Waddeneilanden Fryslân-vasteland Groningen Drente Overijssel Veluwe Oost-Gelderland Betuwe Utrecht Flevoland + IJsselmeer Noord-Holland (excl. Texel) Zuid-Holland Zeeland Westelijk Noord-Brabant Oostelijk Noord-Brabant Limburg-laag Limburg-hoog
218 198 191 162 164 201 203 218 232 196 261 254 209 214 170 156 164
-62 -50 -40 -63 -52 -31 -4 +6 0 -46 -11 -8 -30 -15 -32 -32 -40
Nederland
205
-30
Diversen Een aantal van 12 tot 20 mistdagen over de hele herfst lijkt voor de meeste plaatsen reëel. Opgaven van 39 mistdagen in De Bilt en Rotterdam kunnen buiten beschouwing worden gelaten. De gemiddelde relatieve vochtigheid was in De Bilt met 86 % precies normaal. De laagste waarde bedroeg daar 44 % op 5 september. Het aantal ADS-dagen (warm, droog, zonnig) bedroeg in De Bilt 23 tegen 6 normaal. Het was 3 hoger dan het record van 1959. Het benaderd weercijfer van De Bilt was met 6.6 de e 6 plaats sinds 1901. Het weerkwaliteitscijfer was met 62,6 op vier na de hoogste sinds 1901. Eigenlijk een heel mooie herfst met nazomerse temperaturen, volop zon en dan ook nog een spectaculair slot. Maar toch…… recordwarm. Daar kan niemand blij mee zijn.
Fig. 7 Neerslag Gemiddeld Normaal
205 235
Castricum Denekamp
310 123
Tabel 13. Hoogste aantal ADS dagen (De Bilt; 1901-nu) 2005
23
1959
20
1947
17
1921, 1949
15
1969
14
Bronnen DOW, MOW en MONV (KNMI) Weerspiegel Archief weerstatistiek KY/HZ Diverse internetsites
Tabel 14. Neerslag september landgemiddelde Afwijking neerslagduur (De Bilt) Afwijking
oktober
november
herfst
normaal
57 -17
55 -23
93 +11
205 -30
235
38 -9
34 -23
75 +5
147 -28
175
Tabel 15. Neerslag (extremen) > maandsom september oktober november
114 Gilze-Rijen-AWS 108 Schellingwoude 153 Castricum
< maandsom 22 Limbricht 28 Lettele 45 Steenwijksmoer
> etmaalsom (datum) 68 (10) Hendrik Ido Amb. 31 (25) Ezumazijl 88 (25) Deelen-AWS
Temperatuur max gem min
HERFST 2005 De Bilt Boyl
> max
< max
> min
< min
Neerslag dagen Aantal dagen met max ≥ min < uren 20 25 0 18+ 0- Tot. > etm 0.1 1 10 mi ha on nv
sn
Bedekking Weercijfer sd > sn gem zl zo gem ≤ 1 ≥ 9
16.3 12.0
7.9
27.6
9
2.2 11 16.8
9 -2.8 11
22
7
5
217
43 11
43
28
6
39
5
10
2
BTR
15.9
7.9
26.6
9
1.5 11 17.0
9 -3.4 11
23
3
3
180
21
9
45
32
4
12
1
3
11
2
1
1
Laaksum
BTR
15.2 12.3
9.7
24.3
9
2.6 11 18.4
9 -1.4 11
14
0
2
223
2 199
23
9
53
33
5
9
4
3
7
Lemmer
BTR
15.5 11.7
8.4
26.7
9
2.0 11 16.4
9 -3.2 11
17
4
6
232
18 173
23
9
47
33
4
21
2
3
10
2
0
0
Schettens
VTR
15.4 11.9
8.7
25.9
9
2.2 11 18.0
9 -3.2 11
16
2
4
228
32 187
18 11
50
29
5
16
2
7
10
1
0
0
Sumar
STR
15.7 11.5
8.1
26.9
9
2.0 11 17.2
9 -2.6 11
23
3
2
237
17 190
19 10
47
31
8
20
2
4
8
2
Workum
STr
15.8
9.4
27.6
9
2.8 11 17.9
9 -1.6 11
21
6
3
27
9
48
32
5
6
3
5
1
0
0
Groningen-Beijum
StR
15.5 11.5
8.5
27.4
9
1.5 11 16.3
9 -2.3 11
19
4
2
3
0
0
Ten Post
STR
15.6
8.4
27.4
9
1.1 11 17.1
9 -2.8 11
21
3
3
Winsum
VTR
15.3 11.2
7.6
27.0
9
1.1 11 16.8
9 -3.6 11
19
4
3
Assen-N
STR
16.4
8.8
28.5
9
1.9 11 17.4
9 -1.7 11
30
7
2
Oosterhesselen
STR
16.2 11.5
8.4
28.3
9
1.4 11 16.6
9 -2.6 11
31
9
2
Den Ham
STR
15.8 11.6
7.5
28.7
9
1.4 11 16.9
9 -3.9 11
29
9
5
208
9
12
11
8
7
17
9
5
6.6
4.4
208
14 210
21 11
53
36
7
1
2
3
195
20 10
57
32
6
10
3
5
10
3
2
2
175
28 192
22 11
51
33
5
18
2
5
5
4
1
1
158
21
9
46
28
5
8
3
3
4
1
269
21 150
25
9
42
26
3
8
2
3
3
1
4
136
17
9
43
23
3
13
0
2
2
1
4½
7
4.7 4.3
6.2
0
16
4.3
6.5
1
16
4.2
6.3
1
8
4.3
6.7
0
18
3.8
7.4
0
35
7.5
0
33
7.2
1
21
IJsselmuiden
STR
16.3 11.9
8.7
28.3
9
2.1 11 17.6
9 -3.1 11
28
7
2
17 143
23
9
44
27
3
10
0
4
3
4
0
Nijverdal-ZW
STR
16.7 11.4
7.6
28.4
9
1.4 11 16.7
9 -4.2 11
33
10
3
301
22 149
18
9
40
26
4
7
1
2
7
2
3
9
Borculo
STR
15.8 12.0
8.1
27.7
9
0.8 11 16.9
9 -3.6 11
29
5
5
297
27 206
58 11
40
26
6
9
0
1
9
3
6
21
Dichteren
BTR
16.2 12.1
8.2
28.9
9
1.4 11 17.5
9 -2.6 11
28
6
4
218
62 11
37
30
6
19
2
3
7
3
5
15
Eerbeek
BTR
15.9 11.3
6.7
28.4
9
1.0 11 17.5
9 -4.8 11
26
6
7
207
38 207
70 11
38
24
5
7
0
4
18
3
6
23
Groesbeek
STR
16.2 11.7
8.0
28.2
9
0.8 11 17.5
9 -2.9 11
30
8
6
320
31 238
62 11
39
29
8
17
3
3
11
3
6
20
3.9
6.8
2
27
‘t Harde
STR
16.1 11.7
8.3
28.4
9
1.4 11 18.7
9 -3.0 11
28
8
6
305
46 132
18
9
46
26
6
13
1
2
12
3
Hattemerbroek
STR
16.1 11.9
8.3
27.8
9
1.8 11 18.3
9 -3.3 11
26
6
5
292
37 140
18
9
42
22
5
8
0
2
10
3
3
4
4.4
6.9
1
22
Maarssenbroek
STr
16.5 12.6
9.7
27.7
9
2.8 11 19.4
9 -0.7 11
27
7
2
373
13 212
42 11
41
32
5
4
3
2
2
0
0
Woudenberg
STr
16.2 11.5
8.4
27.9
9
1.7 11 17.0
9 -2.8 11
25
8
5
273
24 229
64 11
39
26
4
29
3
5
3
0
0
4.6
5.9
2
Zaandam
STR
16.8 13.9 10.2
28.0
9
3.2 11 19.5
9 -0.4 11
28
8
1
279
46 11
50
31
9
7
4
7
3
0
0
4.1
Capelle a/d IJssel
STR
16.3 12.3
9.1
28.3
9
2.2 11 17.6
9 -1.3 11
24
9
5
279
52 11
45
29
8
9
6
6
4
0
0
Hendrik Ido Ambacht
StR
16.7
9.4
28.4
9
2.9 11 19.1
9 -0.6 11
25
8
2
265
68
45
31
4
6
5
3
3
Groot-Ammers
BTR
16.6 12.1
6.7
2
Hoogvliet
STR
16.6
Nieuwerkerk a/d IJssel
STR
16.3 12.7
9.9
27.5
9
2.7 11 18.2
Ouddorp
STR
16.1 13.0 10.6
28.1
9
4.9 11 19.1
Rozenburg
STR
16.7
10.3
27.8
9
4.4 11 19.2
17.0 13.3
9.4
28.7
9
Sluis
Str
9
4.1
8.2
27.2
9
2.4 11 17.6
9 -2.6 11
25
7
7
33 235
61 11
49
27
5
12
4
7
13
2
0
½
10.2
28.6
9
3.8 11 19.0
9 -0.6 11
24
7
1
5 256
39 11
51
30
8
4
4
7
1
1
0
0
9 -0.3 11
20
8
1
343
1 259
52 11
49
31
6
6
5
6
4
3
0
0
9 -0.5 11
18
5
1
304
2 228
33 11
48
34
6
5
7
2
9 -1.0 11
24
6
1
267
52 11
52
35
7
4
6
8
4
0
0
4.5 11 18.2
9
0.0 11
30
7
0
239
40 11
54
32
7
12
7
2
7
4
0
4.3
4.5
5.0
17
1
4.7
6.0
2
Fijnaart
STR
17.0
8.6
29.5
9
3.0 11 17.5
9 -1.0 11
30
9
2
228
37 11
43
29
7
12
0
4
8
1
0
Moerstraten
BTR
16.9 12.9
8.9
29.6
9
3.0 11 17.8
9 -1.8 11
31
7
3
339
218
32 11
49
34
7
7
2
3
10
2
3
2½
Nijnsel
BTR
16.6 11.8
8.2
28.5
9
1.9 11 17.5
9 -3.1 11
32
8
4
305
21 130
24 11
37
25
1
23
0
2
12
3
3
6
4.1
6.8
1
26
Overloon
BTR
16.6 11.8
7.8
29.3
9
1.1 11 17.0
9 -2.7 11
33
9
333
38 142
26 11
36
25
3
17
1
2
11
4
4
8
4.1
7.1
2
30
Str
16.8
9.7
29.2
9
2.3 11 18.9
9 -1.4 11
27
7
1
219
30 11
45
31
6
7
4
5
3
2
8
Wouw
STR
17.1
10.6
28.9
9
2.0 11 22.0
9 -1.4 11
31
8
4
189
24 11
46
30
5
5
2
3
1
6
8
Zevenbergen
STR
17.0 12.6
9.3
29.6
9
2.4 11 18.4
9 -1.6 11
28
8
2
242
41 11
42
32
7
8
1
3
6.9
0
22
Prinsenbeek
5
3
4.4
10
16
