T I M. Total Industrial Maintenance. 1e jaargang december 2008 nummer 44. P.B.-P.P. ANTWERP MAIL B-09

Tijdschrift

● Total Industrial

Maintenance

België Belgique

2-maandelijks

●

Erkenningsnummer: P808139

P.B.-P.P.

Afgiftekantoor Antwerpen X

ANTWERP MAIL B-09

T I M4 ●

●

Verantwoordelijke uitgever: Decom nv, Roger de Laet, Stationsstraat 108, 2800 Mechelen

1e jaargang ● december 2008 ● nummer 4

Technieuws TD: TVH Onderhoudsmanagementsystemen Beurs: Maintenance 2009

Motion control Machineconditiebewaking Industrial wireless Slangenpompen

www.vakblad-tim.com

XXL

IN SCHOKDEMPING

De veiligheidsschoenen van Bata Industrials zijn uitgerust met een Tunnelsystem®. Een ideale schokdemper zogezegd. Deze vangt namelijk klappen op tot 3 à 4 keer het lichaamsgewicht.Waardoor onverwachte bewegingen niet direct op ongelukken hoeven uit te lopen.Tel daar de perfecte afwikkeling van de voet bij op, ventilatie, een antislipzool en 4 wijdtematen. Dan ontdekken artsen en arbomedewerkers dat gezond en veilig werken ook comfortabel kan zijn.

Bata Industrials Europe • Postbus 10050 • 5680 DB Best • Nederland • Telefoon: +31 (0)499 - 362 911 • Fax: +31 (0)499 - 362 962 E-mail: [email protected] • www.bataindustrials.com

Foto: Mewa

Agenda

▶

4

Redactioneel en colofon

▶

5

Technieuws

▶

7

Redactieplanning

▶

29

▶ TD in beeld 10 ● Group Thermote & Vanhalst TVH geeft een indrukwekkend staaltje van magazijnorganisatie weg Foto: TVH Algemeen

NEDERLAND

Leverancier

A&X Automatisering B.V.

Act-in B.V.

Comlink B.V.

D&F Software B.V.

Pakketnaam en versie

SmartWare versie 2.2.400

Maintenance Control

BopV5

Michelle® Module Safety

Leverancier onderhoudssoftware sinds

1984

2002

1994

Op de markt sinds:

1984

Control / Module Main-

- In nederland - In belgië

1984 2002 >100

Aantal implementaties in belgië

2002 2002 >60

1994

/ Module Mainte

2006

1996 > 80

200 30

4

> 10 >70

< 100

Telefoonnummer nederland

(0031) 078 648 9255

(0031) 047 853 1153

(0031) 031 861 6286

(0031) 076 504 0340

Telefoonnummer belgië

(0031) 078 648 9255

(0031) 047 853 1153

Website nederland

www.aenx.nl

www.act-in.nl

www.comlink.nl

www.denf.nl

Aantal implementaties wereldwijd

Website belgië

www.aenx.nl

5

(0032) 032

www.act-in.com

www.comlink.nl

TD,SD,OG,FD

TD, OG, FD

www.df-con

Softwaretypering (zie toelichting) Het pakket beheert td, sd, og, fd

TD, SD, OG

TD, SD

S

S, modulair opgebouw

S

Stand alone

5 tot 10

4

2

Stand alone/module: s/m

TD, S Stand a

Licentie- en implementatiekosten Hoeveel gelijktijdige gebruikers heeft de doorsnee installatie Kosten aanschaf + implementatie: Stand alone

7000

vanaf € 2500

2.950 - 7.000

vanaf € 2.000,00

5 Gebruikers

15000

Op aanvraag

Idem

Op aanvraag

15 Gebruikers

22500

50 Gebruikers

42500

vanaf € 2. Op aan

Op aanvraag

Idem

Op aanvraag

Op aan

Op aanvraag

Idem

Op aanvraag

Op aan

D+S

D en S

D, S

z

z

Werkorderbeheer

z

z

z

z

z

Vastleggen resultaten risico analyses

{

z

z

z

z

Functionaliteiten (zie toelichting voor definities) Objectenbeheer Preventief onderhoud: d/s

Foto: SPM Instrument

BELG D&F Consulti Michelle® Modul

tenance Control

Aantal implementaties in nederland

▶ Onderhoud 30 ● Conditiebewaking machinepark: zelf doen of uitbesteden? Voordelen van beide werkwijzen combineren is vaak de beste oplossing

▶ Management 12 ● Onderhoudsmanagementsystemen Een efficiënt onderhoudspakket is een zegen voor de organisatie

●

Totaalservice rond industriële reinigingsmiddelen vereist Keuze juiste partner is van strategisch belang bij management en beheer van industriële reinigingsmiddelen

Foto: ACR

Planning

●

Tabel onderhoudsmanagementsystemen Een greep uit het aanbod voor de Belgische markt Foto: FLIR

●

Foto: VIK ●

Werkorderafhandeling in onderhoud: kijken bij de buren Bedrijfsbezoeken met de VIK-studiegroep Onderhoud Eenvoudig onderhoudssysteem draagt bij aan kostenreductie Swedish Match kiest voor onderhoudssysteem Ultimo Lite

Foto: Ultimo ●

“Eenduidigheid in onderhoudssysteem noodzakelijk” Bluewater Energy Services implementeert nieuwe versie IBM Maximo Asset Management

Pompen en compressoren ▶ 34 ● Slangenpompen: een veelzijdige oplossing Aantrekkelijke optie voor het verpompen van agressieve media

Foto: Bredel/Watson-Marlow

▶ Industrial IT 36 ● Industrial Wireless: snel en flexibel? Met Bluetooth, WLAN, GSM/GPRS of EDGE worden afstanden efficiënt en eenvoudig overbrugd tegen minimale kosten

Foto: Siemens

Foto: Bluewater ▶

Mensen en bedrijven ▶ Vakbeurs ● ‘Theme visits’ nieuw op Maintenance 2009 Nieuw initiatief aansluitend op de learnShops voor nog betere afstemming op de praktijk

38

25

Foto: Egemin

Tijdschrift

SPM Instrument

● Total Industrial

Maintenance

December 2008 ● nummer 4

●

SKF Bredel / Watson-Marlow Siemens

P.B.-P.P. ANTWERP MAIL B-09

●

1e jaargang ● december 2008 ● nummer 4

Verantwoordelijke uitgever: Decom nv, Roger de Laet, Stationsstraat 108, 2800 Mechelen

Foto: Telerex

Erkenningsnummer: P808139 Afgiftekantoor Antwerpen X

T I M4

Foto: Easyfairs

▶ Aandrijvingen 26 ● Motion control: van intelligent servosysteem naar smartmotor Volledige integratie van aandrijving en aansturing in één machine komt dichterbij

België Belgique

2-maandelijks

●

3

Technieuws TD: TVH Onderhoudsmanagementsystemen Beurs: Maintenance 2009

Motion control Machineconditiebewaking Industrial wireless Slangenpompen

www.vakblad-tim.com

Agenda Cursussen en opleidingen 15 DECEMBER 2008: Expert in onderhoudsmanagement 6 avondsessies Plaats: Gent Prijs: € 2184,05 Inlichtingen: SBM, 050 40 30 90, www.stichtingbedrijfsmanagement.be

23 APRIL 2009: Overbodige onderhoudskosten elimineren 3 avondsessies Plaats: Drongen Prijs: € 532,40 Inlichtingen: SBM, 050 40 30 90, www.stichtingbedrijfsmanagement.be

Beurzen, seminars en congressen 17 DECEMBER 2008: Schrijven van werkinstructies in een technische omgeving dagcursus, vanaf 9 uur Plaats: Gent Meeting Center (Holiday Inn UZ) Prijs: € 590 voor iedereen Inlichtingen: Institute for Business Development, 050 38 30 30, www.ifbd.be 8 JANUARI 2009: Foutzoeken en storingsanalyse cursus op 8 en 9 januari, telkens van 9 tot 17 uur Plaats: VIK-huis Wommelgem Prijs: € 670 voor leden, € 800 voor niet-leden Inlichtingen: VIK, 03 259 11 00, www.vik.be 14 JANUARI 2009: Werkorderafhandeling binnen onderhoud: een kijk bij de buren… bedrijfsbezoek, van 19 tot 21 uur Plaats: Egemin, Zwijndrecht Prijs: gratis voor leden, € 15 voor niet-leden Inlichtingen: Studiegroep Onderhoud VIK, 03 259 11 00, www.vik.be 29 JANUARI 2009: Expert Class in Energy Management Bemas-opleiding in samenwerking met EMAB en UAMS Plaats: UAMS Antwerpen Prijs: € 1750 (excl btw) Inlichtingen: UAMS, 03 220 47 58, www.uams.be 29 JANUARI 2009: Energiemanager 15 sessies op vrijdag van 13.30 uur tot 17.30 uur Plaats: Lokeren Prijs: € 2840 voor leden, € 2950 voor niet-leden Inlichtingen: Amelior, 056 23 20 60, www.amelior.be

12 MAART 2009: Quality en M+R 2009 Het grootste ontmoetingsplatform voor meten en managen van processen en excellence in België Plaats: Antwerp Expo Inlichtingen: Fairtec, 03 354 08 80, www.fairtec.com 18-19 MAART 2009: Easyfairs Industrie & Milieu Antwerp Helpt de Belgische industriële sector om groene technologieën effectief in te zetten Plaats: Antwerpen Inlichtingen: Easyfairs, 03 280 53 00, www.easyfairs.com 24-25 MAART 2009: Easyfairs Maintenance Antwerp Het professionele platform voor uitwisseling van kennis en ervaring Plaats: Antwerpen Inlichtingen: Easyfairs, 03 280 53 00, www.easyfairs.com 25-27 MAART 2009: Secura Alles over preventie, veiligheid en beveiliging van de werkomgeving Plaats: Brussels Expo Inlichtingen: Fairtec, 03 354 08 80, www.fairtec.com 1-2 APRIL 2009: Industrie & Energie Nieuwe vakbeurs over inkoop en besparing van energie Plaats: Utrecht Inlichtingen: VNU Exhibitions, +31 302 952 700, www.vnuexhibitions.com 20-24 APRIL 2009: Power Plant Technology Trade show op het gebied van power plant design, systemen, operatie en onderhoud Plaats: Hannover Inlichtingen: Deutsche Messe Hannover, +49 511 890, www.hannovermesse.com

4 FEBRUARI 2009: Total Productive Maintenance 2 sessies op vrijdag van 9.30 tot 17.30 uur Plaats: Sint-Niklaas Prijs: € 840 voor leden, € 980 voor niet-leden Inlichtingen: Amelior, 056 23 20 60, www.amelior.be

21-23 APRIL 2009: Industrial Maintenance Voor een actueel en compleet overzicht van de onderhoudsmarkt Plaats: Rotterdam Inlichtingen: Ahoy, +31 102 933 145, www.industrialmaintenance.nl

11 FEBRUARI 2009: Een juiste onderhoudscultuur, dé sleutel voor betere resultaten! Bemas Training Seminar, vanaf 11 uur Plaats: later meegedeeld Prijs: later meegedeeld Inlichtingen: Bemas, 02 706 85 41, www.bemas.be

6-7 MEI 2009: Easyfairs Maintenance, Processing en Industrie & Environnement Namur Vakbeursduo breidt met Maintenance uit tot Waals trio Plaats: Namen Inlichtingen: Easyfairs, 081 47 93 48, www.easyfairs.com

19 FEBRUARI 2009: Technische documentatie en wisselstukkenbeheer 3 avondsessies Plaats: Drongen Prijs: € 532,40 Inlichtingen: SBM, 050 40 30 90, www.stichtingbedrijfsmanagement.be

14-15 OKTOBER 2009: Easyfairs Mocon – Hydromech 2009 Vakbeurs voor de totale aandrijfmarkt Plaats: Brussels Expo Inlichtingen: Easyfairs, 02 740 10 70, www.easyfairs.com

4

nummer 4 ● December 2008

redactioneel

colofon Uitgeverij Uitgeverij Industriële Pers Amersfoort bv Uitgever Peter van Nierop [email protected] Hoofdredacteur Franky Vantyghem [email protected]

Concurrentie in tijden van crisis Welke strategie volgt u in tijden van crisis? Doet u rustig verder zoals u bezig was en laat u de boel betijen, of gaat u er net iets scherper tegenaan om binnen de lijntjes van de beschikbare budgetten te blijven kleuren en de concurrentie toch weer net dat ene stapje voor te blijven? Ik durf wedden dat u tot de tweede categorie behoort. Ook in dit nummer van TIM helpen we u opnieuw dansen op het slappe koord tussen besparen en investeren, tussen in-house activiteiten en uitbesteden, tussen lering en ervaring. We brengen een uitgebreid dossier rond onderhoudsmanagementsystemen, waarin we laten zien welke positieve invloed een aan uw noden aangepast pakket kan hebben op de organisatie en de werking van de onderhoudsdienst. Naast de juiste keuze is echter ook een goede implementatie van cruciaal belang, en daar blijkt het in een groot deel van de gevallen verkeerd te lopen. We gaan na hoe dit komt en hoe het vermeden kan worden. Alles start uiteraard, zoals steeds, met strategisch nadenken over de inrichting van het pakket. Aansluitend presenteren we u een uitgebreid (maar niet-exhaustief) overzicht van onderhoudspakketten die op de Belgische markt verkrijgbaar zijn. Door de vergelijkende aanpak kan u alvast op zoek gaan naar het meest toepasselijke systeem voor uw organisatie. Verder gingen we langs bij enkele bedrijven die recent overschakelden op een (nieuw) onderhoudspakket en vroegen uitleg over de ervaring, de implementatie en de evaluatie. Het resultaat leest u eveneens in ons dossier. En voor wie de systemen liever in de praktijk aan het werk ziet, hebben we een tip die ons werd aangeboden door de studiegroep Onderhoud van de Vlaamse Ingenieurskamer. Naast het uitgebreid onderhoudsdossier hebben we verderop in deze TIM ook nog een aantal actuele onderwerpen voor u in petto. Wat bijvoorbeeld met de condition monitoring van uw machinepark? Besteedt u die beter uit aan een gespecialiseerd bedrijf, of kan u die even goed zelf doen? Uit onze rondvraag blijkt dat in de praktijk een combinatie van of kruisbestuiving tussen beide methodes vaak het meest efficiënt en rendabel zal zijn. En welke mogelijkheden biedt draadloze communicatie, met de huidige stand van zaken, voor uw industriële toepassingen? Deze en veel andere vragen lossen we voor u op in deze editie. Ik wens u veel leesplezier en inspiratie! Franky Vantyghem Hoofdredacteur [email protected]


Redactie Akke Tick Danny Vervondel Geert Vergote Mieke De Jaegher Paul Paulus Rienk Leemhuis An Van den Ouwelant Redactiebureau INK Redactieadres Redactiebureau INK Stationsstraat 12 8210 Loppem Tel.: 050 824 375 Fax: 050 824 380 www.redactiebureau-ink.be Advertenties België Decom nv Stationsstraat 108 2800 Mechelen Tel.: 015 652 845 Fax: 015 652 851 [email protected] Abonnementenadministratie en algemene informatie Uitgeverij Industriële Pers Postbus 1297 3800 BG Amersfoort Nederland Tel.: +31 33 463 79 77 Fax: +31 33 463 79 76 [email protected] Abonnementen Abonnementen kunnen op elke gewenste datum ingaan en worden automatisch gecontinueerd tenzij twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode schriftelijk is opgezegd. € 55 per jaar (incl. BTW) Buiten Benelux plus € 30 Losse nummers: € 12,50 (incl. BTW) Basisontwerp Hans Lodewijkx Visuele Communicatie Opmaak en druk Decom nv Stationsstraat 108, 2800 Mechelen © Zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever mag niets uit deze uitgave worden overgenomen of vermenigvuldigd. Redactie en uitgever van TIM Total Industrial Maintenance gaan ervan uit dat aangeleverde foto´s voor artikelen, persberichten en productnieuws vrij van rechten zijn en vrijelijk kunnen worden gebruikt, tenzij de afzender van de foto´s uitdrukkelijk anders vermeldt.

5

6

www.vakblad-tim.com


Technieuws

www.vakblad-tim.com

Veterloze veiligheidsschoen

••••

Bata Industrials introduceert een nieuwe sluiting voor veiligheidsschoenen: het Boa vetersysteem. Hiermee wordt struikelen door loszittende veters uitgesloten, want het systeem maakt gebruik van een dunne stalen kabel die via geleide ogen de schoen aanspant. De kabelspoel, roestvrijstalen kabel en kabelgeleiders zorgen samen voor een consistente sluiting, goede pasvorm en gelijkmatige drukverdeling. Deze laatste eigenschap zorgt voor een goede doorbloeding van de voeten. De bediening is eenvoudig. De gebruiker bepaalt de juiste pasvorm door te draaien aan de kabelspoel. Door de spoel naar voren te trekken, kan de schoen eenvoudig worden uitgetrokken.

Bata Industrials ✆ +31 (0)499 36 22 98 www.bataindustrials.com❮❮

● De veterloze sluiting voorkomt struikelen

Nieuw online machineconditiebewakingssysteem

•••• SPM Instrument lanceert de Intellinova, een nieuw online machineconditiebewakingssysteem voor het continu bewaken van belangrijke machines. Machineproblemen zoals lager- en tandwielschades worden snel en accuraat opgemerkt, waardoor noodzakelijk onderhoud tijdig kan worden ingepland. Intellinova is een krachtig, betrouwbaar en betaalbaar systeem dat gebruik maakt van alle bekende meettechnieken. Het kan flexibel worden samengesteld door het toepassen van separate meetmodules voor True SPM Schokpuls lagerbewaking, Trillingbewaking inclusief FFT analyse en

Nieuwe compressoren leveren meer lucht

•••• Atlas Copco voerde enkele verbeteringen door op zijn serie schroefcompressoren van 11 – 30 KW en de toerengeregelde uitvoeringen van 15-30 kW, die resulteren in een aanzienlijk grotere luchtopbrengst. Deze oliegeïnjecteerde compressoren zijn stil en compact en kunnen daarom direct bij de werkplek worden geplaatst. Een nieuwe, geïntegreerde droger zorgt voor een verbeterde luchtkwaliteit en een efficiënter energieverbruik. De compressoren hebben een interface voor bewaking op afstand. De nieuwe GA+ compressoren leveren 7% tot 17% meer luchtcapaciteit vergeleken met de oudere series. De meeropbrengst voor de GA schroefcompressor met geïntegreerde frequentieregeling varieert tussen 9% en 24%. Atlas Copco ✆ 02 689 05 11 www.atlascopco.be❮❮

analoge in- en/of uitgangen. Met Intellilogic worden metingen aan complexe machines vervolgens automatisch vertaald naar begrijpelijke conditie-informatie en gepresenteerd op een gebruiksvriendelijke interface. SPM Instrument ✆ 03 289 38 71 www.spminstrument.be❮❮ ● Compressor van Atlas Copco met tot 24% meer luchtopbrengst

Nieuwe versie FieldAssist

•••• Irmato Solutions toont binnenkort de nieuwste versie van haar mobiele oplossing aan haar klanten en partners. Naast een nieuw ontwerp van de Mobile Client bevat FieldAssist 4 ook een nieuw opgezette planningsmodule. Bovenop alle functionaliteiten uit de vorige versies is de nieuwe versie voorzien van een nieuwe vormgeving en een moderne look & feel en is hij heel gebruikersvriendelijk. Net als de Client is ook de planningsmodule


volledig modulair opgezet. De module maakt gebruik van de Connectivity Bridge, de nieuwe standaardinterface om applicaties (eigen en derden) te integreren en te laten communiceren met FieldAssist DataCenter. FieldAssist ✆ +31 (0)495 45 35 02 www.fieldassist.be❮❮ ● Screenshot van de Planningsmodule van FieldAssist 4

www.vakblad-tim.com

7

Technieuws www.vakblad-tim.com

Nieuwe generatie professionele interne transportmiddelen

••••

Draadloze elektriciteitsmeters

••••

Climax Handling Equipment, sinds jaren actief op de Europese markt, biedt een breed gamma kwalitatief en professioneel intern transportmateriaal. Voor elke werkomgeving is er het geschikte transportmiddel: pallettrucks, stapelaars en heftafels. Het Climax-gamma wordt voortdurend uitgebreid. Zo stond dit najaar de lancering van de manuele pallettruck PM20Q op het pro-

gramma en werd de nieuwe elektrische pallettruck PE15 op de markt gebracht. Climax Handling Equipment streeft naar maximale klantentevredenheid door het aanbieden van het juiste product tegen een correcte prijs-kwaliteitsverhouding. De snelle levering en jarenlange ervaring dragen bij tot een optimale service en dienstna-verkoop. Climax Handling Equipment ✆ 0475 75 11 65 www.climaxhandling.com❮❮

Winterhandschoenen voor stevige grip

•••• Artelli brengt de Pro-Fit Latex winterhandschoenen op de markt. Deze felgele werkhandschoenen zorgen ook bij vrieskou voor een stevige grip en dus voor veilige werkomstandigheden. Ze zijn naadloos en uitgevoerd met een warme polyester/katoenen voering. De latex gecoate palm zorgt voor een superieure grip. De handschoen sluit

doeltreffend rond hand en pols, wat bijdraagt aan een hoog draagcomfort. In tegenstelling tot rundlederen handschoenen is de Pro-Fit Latex bijzonder soepel, wat hem extra comfortabel maakt. Belangrijk is dat ook in contact met vocht de handpalm droog blijft dankzij het gebruikte latex. De handschoenen zijn wasbaar.

CimPro biedt voor de markt van energiemonitoring een innovatieve oplossing gebaseerd op compleet draadloze elektriciteitsmeters Wi-LEM. Het is een technologie voor het bewaken en verminderen van het elektriciteitsverbruik. Dankzij de draadloze communicatie bespaart de Wi-LEM niet alleen tijd en kosten, maar verkort deze ook de onderbrekingstijd om een “submetering”-installatie op te zetten. Voor het installeren van de Wi-LEM is het niet nodig de bestaande bekabeling te onderbreken. De unit wordt op de bestaande installatie gebouwd en gegevens worden draadloos doorgestuurd. De potentiële besparingen zijn hoog en de meeste praktische hindernissen kunnen overbrugd worden door de eenvoudige installatie.

Artelli ✆ 03 820 79 79 www.artelli.com❮❮

CimPro ✆ 03 722 03 03 www.cimpro.com❮❮

Een veilige werkomgeving met Movisafe-modules

•••• VDP Industries stelt de Movisafemodule van SEW Eurodrive voor. Deze modules zijn in overeenstemming met de normen EN 954-1 en EN 13849-1, die tot doel hebben de gevaren van technische voorzieningen voor mensen tot een minimum te beperken. In combinatie met de SEW-sturing Movidrive B zorgen ze voor een veilige bewaking van de aandrijffuncties en maken ze een optimale bescherming

8

bij storingen mogelijk. Hierdoor worden arbeidsongevallen voorkomen en stilstanden opstarttijden tot een minimum beperkt. U kan bij VDP Industries bovendien 24 uur op 24 terecht voor technisch advies, verkoop, service, onderhoud en reparaties. VDP Industries ✆ 09 252 13 09 www.vdpindustries.be❮❮

www.vakblad-tim.com


Technieuws

www.vakblad-tim.com

Nieuwe serie printlinten R-6600

•••• Brady, specialist in complete identificatieoplossingen, introduceert de nieuwe serie R-6600 zwarte thermische transfert printlinten. De output van de hoogwaardige THT-printlinten kan tegen een stootje, waardoor het lint geschikt is voor toepassing in veeleisende omgevingen en extreme omstandigheden. De R-6600 linten zijn verkrijgbaar in verschillende standaardbreedtes. De kwaliteit van de

afdruk is bijzonder hoog en uitermate duurzaam. Die perfecte printkwaliteit wordt gecombineerd met een uitstekende chemische bestendigheid en slijtvastheid. Ook in veeleisende industriële omgevingen is de leesbaarheid van tekst en barcodes ten allen tijde gegarandeerd. Voorbeelden van doelsectoren zijn transport en transportindustrie, ruimtevaart, defensie en chemische industrie.

Brady ✆ 052 45 79 76 www.bradyeurope.com❮❮

Anti-vermoeidsheidsmat

•••• SPC International breidt zijn gamma industriële matten uit met een antivermoeidsheidsmat, speciaal ontworpen in combinatie met een adsorberende inlegmat. Ergonomie, veiligheid en hygiëne zijn hier op innovatieve manier gecombineerd. De mat werd ontworpen in de vorm van een tray, speciaal om er

een adsorberende mat in te plaatsen. De SPC Comfort Mat biedt niet alleen veerkrachtig comfort en een verhoogde productiviteit, dankzij haar adsorberend vermogen vangt ze tevens weglekkende olie/vloeistoffen op en worden glij- en valpartijen voorkomen. Eénmaal volgezogen wordt alleen de adsorberende inlegmat vervangen. Het resultaat een schone, veilige en professionele werkplek. SPC International ✆ 014 32 18 55 www.sorbentproducts.com❮❮

Comfortabel werken met knieversterkingen

•••• Mewa lanceert knieversterkingen waarmee onderhoudsteams en andere medewerkers veilig door de knieën kunnen gaan bij de uitoefening van hun job. Ze zijn uitgevoerd in celrubber of PU-schuim

en voorkomen pijnlijke knieën bij herhaaldelijk of langdurig contact met een harde ondergrond. De versterkingen worden in een ter hoogte van de knie verstevigde zak in Cordura-stof geschoven en zorgen zo voor een optimale demping en bescherming. De zakken bieden speelruimte voor individuele aanpassing, zodat de vullingen altijd op de juiste plaats zitten. De knieversterkingen kunnen geïntegreerd worden op alle beroepskledinglijnen, met uitzondering van PSA-collecties, aangeboden volgens het MEWA-servicesysteem. Mewa Servibel ✆ 015 45 15 80 www.mewa.be❮❮


www.vakblad-tim.com

Monitoringsysteem voor industriële batterijen

•••• E.D.&A. ontwikkelde een batterijmonitoringsysteem voor de wereldmarktleider van industriële batterijen. Veel bedrijven gebruiken accu’s om een dieselgroep op te starten die noodspanning kan leveren. Deze accu’s overbruggen ook de overgang van het gewone net naar de spanning van deze dieselgroepen. Met dit custom-made batterijmonitoringsysteem gebeuren alle inspecties van de accu’s nu continu op automatische wijze, waardoor de dure controles ter plaatse en de administratieve verwerking vervallen. Alle gegevens worden via ethernet of het GPRS-netwerk verzonden naar centrale dataservers. De eerste prototypes van deze celcontroller zijn geplaatst in België en de buurlanden. E.D.&A. ✆ 03 620 18 18 www.edna.eu❮❮

● Niet-ingepotte en ingepotte celcontroller

9

TD IN BEELD

M I E K E

D E

J A E G H E R

Meer dan 450.000 stuks op voorraad TVH - Group Thermote & Vanhalst - is een begrip in de streek van Zuid-West-Vlaanderen. ‘Het bedrijf van de heftrucks’ blijft maar groeien en verhuisde enkele jaren geleden naar een nieuwe locatie, namelijk van Gullegem naar Waregem. Ondertussen is het ook daar te klein geworden en verwierf de onderneming nog andere terreinen. TVH geeft een indrukwekkend staaltje van magazijnorganisatie weg. van TVH dan ook niet noemen, maar Erik Deceuninck, project manager bij TVH, is er wel trots op: “TVH heeft een bestand van 11 miljoen artikelnummers, waarvan er ruim 450.000 op voorraad zijn. Al die stukken moeten hun weg vinden van de leverancier naar de juiste pickplaats en van daar naar de klant, die doorgaans staat te trappelen van ongeduld om zijn stuk te ontvangen. Een kapotte heftruck betekent voor de klant immers oponthoud.”

Zeldzame onderdelen ● De magazijnorganisatie bij Group Thermote & Vanhalst is indrukwekkend (Foto: TVH)

TVH is een wereldwijde leverancier die zich positioneert als ‘One-StopShop’. Het bedrijf levert een full service in heftrucks, onderdelen, accessoires, verhuur, herstellingen en handling equipment. Het garandeert bovendien een snelle levering aan een concurrentiële prijs van het eenvoudigste steekwagentje tot de zwaarste heftruck, van het kleinste moertje tot het meest complete chassis, ongeacht het merk, type of bouwjaar van de heftruck. TVH levert aan klanten in meer dan 162 landen. Het magazijn moet uiteraard op dit ‘commitment’ voorzien zijn. Eenvoudig kan je het magazijnbeheer

10

De artikelen bij TVH komen van verschillende bronnen. Erik Deceuninck: “Het overgrote deel is afkomstig van de leveranciers. Er zijn echter ook plaatsen in het atelier waar kapotte stukken gerepareerd worden, afdelingen waar men oude heftrucks ‘stript’ en bruikbare stukken laat herstellen en daarna naar het magazijn stuurt… Een heftruck kan immers een heel lange levensduur bereiken van soms meer dan 50 jaar, en bijgevolg nood hebben aan ‘antieke’ maar goed functionerende stukken. Nog andere komen van de draaierij. Sommige onderdelen worden door TVH zelf geproduceerd of komen van de ververij. De instroom van goederen is met andere woorden

heel divers. Aangezien TVH over verschillende plants verspreid zit, pendelt er trouwens voordurend een shuttledienst heen en weer.” Toch draait de organisatie in het Waregemse bedrijf gesmeerd. Het hele gebouwconcept is er ook op berekend. Afdelingen zoals tekenbureel, elektronica en atelier zitten rond één centraal plein geconcentreerd. Er is bijvoorbeeld een afdeling waarin medewerkers niets anders doen dan stuknummers opzoeken op basis van de beschrijvingen van de klanten. Soms is dit een monnikenwerk, ondanks alle informatica en catalogi, maar uiteraard heel belangrijk voor orders en offers.

S n e l l e l eve r i n g Het magazijn van TVH bestaat uit drie verdiepingen. “De ontvangen goederen van de leveranciers gaan van de vrachtwagen rechtsreeks met een lift van 9,5 meter omhoog”, legt Erik Deceuninck uit. “De bewegingen, inclusief de colli’s die de lift bevat, worden elektronisch gevolgd. Eenmaal boven gebeurt er een eerste controle. Bevat het pakje of de pallet effectief wat op de leveranciersnota staat? Alle geleverde stukken worden vervolgens ingegeven op basis van technische


TD IN BEELD

fiche, gewicht, afmetingen, materiaal, oorsprong… en er wordt een prioriteit toegekend door het WMS, bijvoorbeeld Backorders. Er wordt desgewenst een digitale foto van gemaakt. Daarna gaat het via een transportband naar de prepackafdeling, die de stukken herverpakt in een TVH-verpakking. Afval dat van dit proces afkomstig is, wordt door TVH zelf verwerkt.” Op de prepackafdeling komen door de verschillende instromen ook nog andere stukken toe. “De inpaksters doen hun werk, maar het vernuftig informaticasysteem weet waar een stuk naartoe moet: naar de klant of naar het magazijn van 75.000 m 2. De bits en bytes zijn samen met een goede organisatie de ruggengraat van ons magazijnsysteem. Sommige pakjes moeten namelijk dezelfde dag nog aan de klant geleverd worden. Andere zijn minder dringend. Nog andere gaan op stock om meteen beschikbaar te zijn, of integendeel om er lang te wachten op een nieuwe eigenaar. De foutenlast is bijzonder laag, net omwille van het naadloos proces van aankoop tot levering. Klanten kunnen overigens via het internet de status van hun

● TVH heeft een bestand van 11 miljoen artikelnummers, waarvan er ruim 450.000 op voorraad zijn (Foto: TVH)


bestelling opvolgen.” Van de prepack gaan de stukken vervolgens naar de tweede verdieping voor de stockage of picking. “Aangezien het in het begin van de namiddag het drukst is, zijn er dan drie ploegen gelijktijdig aan het werk: vroeg, dag en laat. De kleinere stukken, tot ongeveer 50 kilogram, kunnen verschillende bestemmingen krijgen. Ze kunnen gaan naar een magazijn met vijf verdiepingen waar tegelijkertijd gestockeerd en gepickt wordt met behulp van draadloze terminals. Andere stukken gaan naar de ADR-ruimtes waar gevaarlijke goederen gestockeerd worden, zoals ontplofbare goederen en gassen enerzijds en verven en oliën anderzijds. Nog andere parts worden naar het volautomatisch Kardex-magazijn gestuurd. Dat heeft 8 pickingmachines en alle bewegingen worden er elektronisch gevolgd. De voorraad wordt er tot bij de werknemer gebracht, die zijn orderlijn pickt.”

Co n t r o l e Een systematische en automatische voorraadcontrole hoort erbij. Erik Deceuninck: “De pakjes die voor de klanten worden samengesteld, worden meteen ook voorzien van een etiket met alle bijzonderheden, zoals stuknummer, ordernummer, uiterste levertijd enzovoort. Moeten er grotere onderdelen geleverd worden, dan kunnen die ook via palletpicking aangebracht worden. Overigens wordt niet iedere klant apart ‘behandeld’. Omwille van de efficiëntie worden orderlijnen samengevoegd en later weer uitgesplitst met behulp van sorteermachines. Dit is het gevolg van de parallelpicking uit tien verschillende gebieden waar TVH een beroep op doet, en niet de zonepicking zoals in veel bedrijven het geval is. Het informaticasysteem doet hier opnieuw goed zijn werk. Alle pickingopdrachten resulteren in

● Het volautomatisch Kardex-magazijn heeft 8 pickingmachines en alle bewegingen worden er elektronisch gevolgd (Foto: TVH)

● In de verzending vertrekken zo’n 5.000 pakjes per dag, die worden gegroepeerd per koerier (Foto: TVH)

drie goederenstromen die uiteindelijk naar één enkele stroom gebracht worden en zo richting klant kunnen.” De colli’s gaan ten slotte met de transportband naar ‘de verzending’. “Daar vertrekken zo’n 5.000 pakjes per dag. Ze worden gegroepeerd per koerier en voor de courante vervoerspartners wordt zelfs het borderel al helemaal op maat klaargemaakt, compleet met identificatienummer. Op die manier kunnen die transportbedrijven op hun beurt efficiënter werken en heeft de TVH-klant zijn pakje nog vlugger. Want daar is het bij de organisatie van dit hele magazijn uiteindelijk om te doen: tevreden klanten.”

Inlichtingen TVH ✆ 056 43 42 11, www.tvh.com

11

MANAGEMENT

M A R T I N

V A N

D E N

H O U T

Implementatie vereist kennis en ervaring

Efficiënt onderhoudspakket een zegen voor de organisatie Een goed onderhoudsbeheerssysteem maakt het werk voor iedere onderhoudsdienst makkelijker. Alleen al bij het zoeken naar onderdelen bespaart een goed geïmplementeerd systeem 45 minuten per monteur per dag. Toch mislukt een groot deel van de implementaties. Hoe kan dat worden voorkomen?

Een veel gehoorde klacht is “Sinds we de administratie van ons onderhoud geautomatiseerd hebben, krijgen we het steeds drukker met het vastleggen van allerlei nutteloze informatie.” Veel bedrijven maken hun administratie veel te complex omdat ze graag alle mogelijkheden van een pakket willen gebruiken. Ze vragen zich er dan niet bij af, of ze alle functies echt nodig hebben. Het is belangrijk terughoudend te zijn. Twee keer zoveel gegevens beheren, kost vier keer zoveel tijd. Ook vergeten bedrijven hun medewerkers vaak te vertellen waarom ze bepaalde gegevens moeten invoeren.

I nve n t a r i s a t i e methodiek Het grootste probleem is de vertaling van de behoeften

• Wat het bedrijf dacht nodig te hebben...

• Wat gespecificeerd werd...

12

naar een specificatie voor het onderhoudssysteem. In een aantal gevallen implementeren onderhoudsmanagers zelfstandig een systeem terwijl ze geen verstand hebben van automatisering van werkzaamheden. In andere gevallen zijn het juist automatiseerders die geen verstand van onderhoud hebben. Wat nodig is, is een vertaalslag waarin de dagelijkse routine van een technische dienst vertaald wordt naar een blauwdruk voor een softwarepakket. Om deze vertaalslag te kunnen maken, zijn mensen nodig met verstand van de werkzaamheden binnen een TD en die bovendien de taal van automatiseerders spreken. Hulpmiddelen als een toolkit zijn ook noodzakelijk. Deze bevat een overzicht van alle deelgebieden die aan bod kunnen komen bij

• Wat geleverd werd...

www.vakblad-tim.com

het automatiseren van een TD, zoals preventief onderhoud, storingsmeldingen, planning en magazijnbeheer. Ook bevat de kit vragenlijsten om vlot de behoefte van een bedrijf te inventariseren, en een overzicht van best practices en bewezen oplossingen voor allerlei problemen. De eerste stap in het traject is het in kaart brengen van de huidige werkwijze van een bedrijf. Hoe worden storingen gemeld? Welke informatie ligt er vast van reservedelen? Welke rapportages moet het hoofd TD leveren aan de directie? Wie keurt de inkoopopdrachten goed? Vooral voor deze inventarisatie bewijzen vragenlijsten goede diensten. Een tweede stap is verbeteren van de huidige werkwijze. Wat wil een bedrijf eigenlijk bereiken met de aanschaf van een (ander) softwarepakket? Ieder bedrijf is natuurlijk anders, maar voor veel problemen hebben anderen al heel goede oplossingen gevonden. Soms raken mensen zo enthousiast, dat ze alle verbeteringen in één keer willen doorvoeren. Dat kan meestal niet. Het is be langrijk een goed gefaseerd

• Na wat modificaties...

• Wat het beste zou zijn geweest


MANAGEMENT

Do’s

Don’ts

• De administratie en planning van het onderhoud automatiseren • Goed nadenken over de benodigde inrichting van het pakket • Zorgen voor commitment van het management • Een leverancier kiezen met een goede helpdesk • Eenvoudige gebruiksaanwijzingen maken voor veelvoorkomende handelingen • Goede training organiseren voor gebruikers • Gefaseerd implementeren • Key users aanwijzen

• Alle informatie in hoofden van mensen en op losse papiertjes bewaren • Dat mooie pakket van de beurs kopen • Denken dat het duurste of bekendste pakket ook wel het beste zal zijn • Iemand zonder ervaring met de implementatie van onderhoudssoftware het pakket laten implementeren • Proberen alle functies van het pakket te gebruiken • Disk in de drive doen, op ‘install’ klikken en dan roepen: “Oké, vanaf nu gaan we dit pakket gebruiken” • Alle mogelijke verbeteringen tegelijkertijd implementeren

plan te maken. Het softwarepakket moet wél een werkwijze die pas over een jaar start kunnen verwerken.

G o e d e b l a u wd r u k Als alle behoeften in kaart gebracht zijn, moeten ze omgezet worden in een heldere blauwdruk voor het nieuwe systeem. Hoe gaat het nieuwe systeem precies werken? Welke informatie gaat erin, hoe wordt deze verwerkt en welke resultaten komen eruit? Wat moet een melder van een storing precies invullen? Welke informatie staat er op een openstaande werklijst? Welke informatie moet er op rapporten staan? Een belangrijk uitgangspunt is dat het systeem niet is bedoeld om gegevens op te slaan, maar om informatie terug te vinden. Verder moet duidelijk zijn welke routing formulieren moeten volgen, wie informatie mag wijzigen et cetera. Het is uiterst belangrijk deze blauwdruk tot in detail goed te maken. De implementatie van onderhoudssoftware is als een

December 2008

4

nieuwbouwproject. Als het project eenmaal opgeleverd is, blijken wijzigingen achteraf veel geld en tijd te kosten. Software veranderen is net zo duur als staal of beton veranderen. De blauwdruk is dus erg belangrijk.

Geschikt Pas na het opzetten van de blauwdruk, en niet eerder, volgt de keuze van het pakket. Er zijn tientallen pakketten op de Nederlandse markt, waarvan de leveranciers zeggen dat ze geschikt zijn om onderhoudsadministraties te automatiseren. In de praktijk blijkt dat veel van deze pakketten minder geschikt zijn. Vaak zijn ze voor een ander doel ontworpen, zoals de projectplanning of het vastleggen van grondstofvoorraden. Je kunt met wat creativiteit wellicht een aantal functies gebruiken, maar het blijft altijd behelpen. Belangrijk is bovendien niet alleen naar de functies van een pakket te kijken. Tijdens het

verkooppraatje is natuurlijk altijd sprake van een fantastische helpdesk, vlotte ondersteuning, goede gebruiksvriendelijkheid en stabiliteit. De realiteit is meestal anders. Ook bestaat het gevaar voor het aanschaffen van een veel te complex pakket. Wie een vervoermiddel vraagt waarmee hij alle kanten uitkan, komt misschien thuis met een helikopter, terwijl hij behoefte had aan een bakfiets.

Implementatie Na een goede specificatie en selectie kan een goede implementatie volgen. Dit is een stuk complexer dan op ‘install’ klikken. Een bedrijf moet mankracht vrijmaken voor training van gebruikers, invoer van gegevens en extra ondersteuning van nieuwe gebruikers. Ook bij de implementatie is een draaiboek net als een goede toolkit goud waard. In één keer goed implementeren bespaart een hoop geld en een boel frustratie van medewerkers. Als een pakket op de juiste manier gespecificeerd en geïmplementeerd is, ervaren zowel medewerkers als management het vaak als een zegen. Het maakt het werk efficiënter, informatie is makkelijker bereikbaar voor iedereen en zaken worden niet meer vergeten.

Inlichtingen Egemin ✆ 03 641 12 12, www.egemin.com

13

MANAGEMENT Algemeen

NEDERLAND

BELGIE

Leverancier

A&X Automatisering B.V.

Act-in B.V.

Comlink B.V.

D&F Software B.V.

D&F Consulting B.V.B.A.

Gemba Service B.V.

Gilde Main B.V.

Pakketnaam en versie

SmartWare versie 2.2.400

Maintenance Control

BopV5



IBM Maximo 7

McMain Express 3.80

Control / Module Maintenance

Control / Module Maintenance

Control

Control 1988

1996

Leverancier onderhoudssoftware sinds

1984

Op de markt sinds:

1984

2002

1994

1988

- In Nederland

1984

2002

1994

- In België

2002

2002

1996

>100

>60

> 80

4

> 10

Aantal implementaties in Nederland Aantal implementaties in België Aantal implementaties wereldwijd

2006 2006 30 5

>70

< 100 (0031) 031 861 6286

(0031) 076 504 0340

z

2007

z

2007

100+

10

20

5

10.000+

15

(0031)029 960 7878

(0031) 031 6345050

Telefoonnummer Nederland

(0031) 078 648 9255

(0031) 047 853 1153

Telefoonnummer België

(0031) 078 648 9255

(0031) 047 853 1153

Website Nederland

www.aenx.nl

www.act-in.nl

www.comlink.nl

Website België

www.aenx.nl

www.act-in.com

www.comlink.nl

TD,SD,OG,FD

TD, OG, FD

TD, SD, OG

S

S, modulair opgebouw

S

5 tot 10

4

2

Stand alone

7000

vanaf € 2500

2.950 - 7.000

vanaf € 2.000,00

vanaf € 2.000,00

o.a.

€ 2500

5 Gebruikers

15000

Op aanvraag

Idem

Op aanvraag

Op aanvraag

o.a.

Op aanvraag

15 Gebruikers

22500

Op aanvraag

Idem

Op aanvraag

Op aanvraag

o.a.

Op aanvraag

50 Gebruikers

42500

Op aanvraag

Idem

Op aanvraag

Op aanvraag

o.a.

(0032) 032 182 046

(0031)029 960 7878

vanuit NL

www.gemba.nl

www.mcmain.nl

www.df-consulting.be

www.gemba.eu

www.mcmain.nl

TD, SD

TD, SD

TD, SD

TD, SD, FD

Stand alone

Stand alone

WEB

S

20

1 to 5

www.denf.nl

Softwaretypering (zie toelichting) Het pakket beheert TD, SD, OG, FD Stand alone/module: S/M Licentie- en implementatiekosten Hoeveel gelijktijdige gebruikers heeft de doorsnee installatie Kosten aanschaf + implementatie:

o.a.

Functionaliteiten (zie toelichting voor definities) Objectenbeheer D+S

D en S

D, S

z

z

z

z

Werkorderbeheer

z

z

z

z

z

z

z


{

z

z

z

z

z

Onderhoudscheduling

z

z

z

z

z

z

Overzicht preventief onderhoudsrooster

z

z

z

z

z

z

z

O.S. Met optimalisatie van human resourses

{

z

{

z

z

{

Magazijnbeheer

z

z

z

z

z

Uitwisseling gegevens via internet

{

z

{

z

z

Tracking & tracing

z

z

z

z

z

Barcoderegistratie

z

Op aanvraag

z

z

z

Onderhoudsconceptbeheer

z

z

z

z

z

z

Optimalisatie onderhoudsconcepten

z

z

z

z

Op aanvraag

z

Preventief onderhoud: D/S

Planning z

Inkoop en logisitiek

z

z

Management

Financieel (budget)beheer

z

z

z

z

z

z

z

Voor en nacalculatie werkorders

z

z

z

z

z

z

z

Beheer contracten en offertes

z

z

z

z

z

Projectbeheer

z

z

z

z

z

Toegangsauthorisatie

z

z

z

z

z

z

z

Calibratiebeheer

z

z

z

z

z

z

z

Field service system

{

z

z

{

Analyse en reportage Rendementberekening

z

—

z

ODBC koppeling naar ms exc of acces

z

—

z

z

Overzicht preventief onderhoud

z

—

z

z

z

Rapportgenerator

z

Chrystal Reports

z

z

Crystal Reports

N.v.t.

Door instellingen in alle

Alle industrieën

Maintenance Management / Field Service

z

z

z

z

Overig functionaliteit Welke sectorspecifieke pakketversies?

sectoren toepasbaar z

Deels

{

functionaliteit mogelijk?

z

z

z

Invoerscherm aan te passen?

z

z

z

Kwartaal

4 maanden

Eind 2008

Kantooruren

z

Webanabled?

/ Facility Man. z

z

z

z

z

z

{

{

z

1/2 jaarlijks

1/2 jaarlijks

2010

{

{

{

z

z

Maatwerk voor ontbrekende

Eerstvolgende nieuwe release per ... 24 Uurs helpdesk?

z

Opleiding in dagen (zie toelichting) Basisgebruiker

1

2 - 4 uur

2

z

z

2

0,5

Gevorderde gebruiker

5

4 - 16 uur

1

z

z

3

1

Hardware- en softwaregegevens (zie toelichting) Operating systemen Gangbare relationele databasis Rapportgenerator Minimale eisen server

1.5

1, Windows; 2, Novel

Windows

Windows

Windows

Alle

Windows / Linux / Novell

Access/SQL server/Oracle

Sybase SQL; MS SQL

SQL als optie

SQL-Sybase

SQL-Sybase

MS Sql, Oracle, DB2

MS SQL server, Oracle, Sybase, (xBase)

Ingebouwd

Chrystal Reports

Crystal, List & Label

z

z

Actuate, birt

Crystal Reports

Gangbare Windows server

128 MB

—

2GB intern, dedicated sever

Afhankelijk aantal gebruikers

Wordt vermeld in onze

Wordt vermeld in onze

offertes en handleidingen

offertes en handleidingen

Koppelingen (zie toelichting) Met financiele programmatuur

A

z

z

{

{

Op aanvraag

Met tekenprogrammatuur

A

z

{

{

{

Op aanvraag

z

z

{

{

z

Met scda/dcs Met erp programmatuur

A

z

z

{

{

Met documenten zoals cad,word,

A

z

z

z

z

oa. Secutest/Pat3140s

maatwerk

z

{

{

z

A

z

z

{

{

z

N,E

N,E

Bruynzeel

Campina Melkunie

Eneco

z

exel, pdf, jpg, s/a Met apparatuurtesters Met erp-programmatuur Talen: N, E, D, F, S (zie toelichting) Referenties Nederland (max 4)

Referenties België (max 4)

N Beurs WTC, Rotterdam

N, E, D, F, Op aanvraag verzorgt Gilde Main

Paswerk, Haarlem

Campina

Codi

Diverse Gemeentes

een passende referentie

Logic Medical, Hengelo

Joh. Enschede

Kalibra

Imtech

of kijk op www.mcmain.nl

Groene Hart ZHS, Gouda

Provimi

Inserva

Ballast Nedam

Care, Deurne

IDB

Kranen Michielsens

Ieperband

Janssen Chemie, Geel/Beers

Nitto Europe

Galloo

Ziekenhuis Leuven


Ceres, Vilvorde

Orion, Pregis

BOAL

Volvo Cars, Vyncolit


14

www.vakblad-tim.com

Op aanvraag verzorgt Gilde Main


M

MANAGEMENT

Gilde Main B.V.

I-Real B.V.

IFS Benelux

IGE+XAO

Interchange B.V.

Isah B.V.

Lawson Software

McMain Maintenance Management

H2gO Onderhoudsmanagement

IFS Applications 7.5

SEE Electrical (CADdy++)

Optimsevice 2.04

Isah-7 versie 3

M3 7.1

2008

1984

1986

1976

1987

1984

1966

2008

1976

1996

2008

1998

1986

1976

1987

1985

1996

2008

1998

1986

1976

1987

1985

210

3

45

1000

30

10

0

10

1000

5

230

0

2300

48500

350 (0031) 035 693 9760

(0031) 031 634 5050

(0031) 031 436 6600

(0031) 040 292 3292

(0031) 045 561 1636

vanuit NL

(0031) 031 436 6600

(0031) 040 292 3292

(0031) 045 561 1636

www.mcmain.nl

www.i-real.nl

www.ifsnl.com

www.ige-xao.nl

www.mcmain.nl

www.i-real.be

www.ifsnl.com

www.ige-xao.be

TD, SD, FD

TD, SD, OG

TD, SD, OG, FD

TD, SD, OG, FD

S

z

S&M

S

1 to 10

50

30

1

Op aanvraag

€ 5000 en € 150 per maand

Mogelijk

Afhankelijk v/h functionaliteitenniveau

Op aanvraag

Incl.

Op aanvraag

Incl.

Op aanvraag

Incl.

Afhankelijk gewenste functionaliteit

www.interchangegroup.nl

120 79 500

4000

(0031) 088 472 4000

(0031) 034 736 6366

(0031) 088 472 4000

(0032) 092 361 636

www.isah.com

www.lawson.com

www.isah.com

www.lawson.com

z

TD, SD, OG, FD

allemaal

z

M

S&M

30

25

50

Gem. 30 dagen implementatie

N.v.t. N.v.t.

N.v.t.

30000

Op aanvraag

N.v.t.


50000

Op aanvraag

N.v.t.


120000

Op aanvraag

N.v.t.


{

{

z

z

z

z

D, S

D&S

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

{

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

Integratie is mogelijk

z z

{

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

Integratie is mogelijk

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z z

Optie

z

Optie

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

{

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

Klantordergestuurde industrie

Rental/ESM/EAM

z z z z z Crystal Reports

z Maintenance Management / Field Service

Water- en rioolbeheer

Diverse

LT, Basic, Standard, Advanced, Expert

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

2009

Zomer 2009

Nieuwe release per jaar

Jaarlijkse update

13.1 2008

z

z

z

/ Facility Man.

2009 z

z

1

1

1 dag

1

1

1dag

1_2

2

Afhankelijk gewenste functionaliteit

5 dagen

30

3

3 à 5 dagen

Windows / Linux / Novell

1,2

Windows, Linux, Unix,Novel

Windows

1,2,3,5

Windows

1, 3, 4

MS SQL server, Oracle, Sybase, (xBase)

Oracle

Oracle

Acces

Oracle,MS Sql,Sybase

SQL

DB2/400, SQL server 2005, Oracle 10g

Crystal Reports

Eigen

Crystal Report, alles wat rapporten kan

Crystal Reports

Excel,Crystal,

Crystal Reports, Hyperion

z

pentium 4,80gb extern

Windows 2000 of

vo system i: IBM Power 520 Express

2 gb intern

Windows 2003

maken op een Oracle database Afhankelijk aantal gebruikers

Via internet / standaard server

Database server 2x3000mhz xeon,

Pentium IV

2 gb geheugen, 500 mb harde schijf

Businessobjects,Cognos Pentium IV

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

H2gO Telemetrie

z

z

z

{

z

z

optie

z

z

z

z

z

z

_A

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

N, E, D

N, E, D, F, S, ....


Scania

BAM

Getronics

zie www.isah.com

Aggreko, Cummins,

z z

optie

N, E, D, F,

N


Tennet

Stork Fokker

KPN


Hertel

Koopmans en Zwart

Volta

Asep

Essent


Nova & Hesse-Noord Natie

Kraft Foods, Daf-Trucks


Ricoh

z

Alfa-Laval, Ricoh

zie www.isah.com

Egemin, GTI-Fabricom


December 2008

4

Terumo, Victaulic, Trelleborg, BT Industries

15

MANAGEMENT Algemeen Leverancier Pakketnaam en versie

MACS B.V.

Maxgrip B.V.

MES B.V.B.A.

PDM Group

Planlogic B.V.

Planon B.V. (NL) Planon N.V. (BE)

IBM Maximo Asset Management

Optimizer+ versie 6.2.9

SOFTMAINT MP

NSPace 2.0 Turnaround

PlannExpert

Planon Enterprise Solution

1999

1984

Preparation & Execution Leverancier onderhoudssoftware sinds Op de markt sinds:

1998

1997

Eind jaren 80

2002

1995

1997

1991

- In Nederland

Eind jaren 80

2000

2005

1999

1984

- In België

Eind jaren 80

1992

2005

2002

1992 850

Aantal implementaties in Nederland

<200

72

8

25

25

Aantal implementaties in België

<50

2

77

0

1

115

>10000

83

89

10

>3000

1300

(0031) 040 290 0400

(0031) 030 281 7823

(0031) 043 358 6400

(0031) 034 554 4040

(0031) 024 641 3135

(0032) 027 092 938

geen

(0032) 032 013 060

(0031) 034 554 4040

(0032) 015 440 088

Website Nederland

www.macs.eu

www.optimizerplus.nl

www.pdm-group.com

www.planlogic.nl

www.planon.nl

Website België

www.macs.eu

www.optimizerplus.nl

www.mes.be

www.pdm-group.com

www.planlogic.nl

www.planon.be

TD, SD, OG, FD

TD, SD, OG

TD,SD

TD, SD

TD, SD, OG, FD

TD, SD, OG en FD

S/M

S en M

S

S

S/M

S

20

2

4à 5

5 à 50

1 tot 10

variabel, afhankelijk van

Aantal implementaties wereldwijd Telefoonnummer Nederland Telefoonnummer België

(0032) 036 054 765

Softwaretypering (zie toelichting) Het pakket beheert TD, SD, OG, FD Stand alone/module: S/M Licentie- en implementatiekosten Hoeveel gelijktijdige gebruikers heeft de doorsnee installatie

grootte organisatie

Kosten aanschaf + implementatie:

Op aanvraag

Stand alone

Op aanvraag

Op aanvraag

5 Gebruikers

Op aanvraag

15 Gebruikers

Op aanvraag

50 Gebruikers

Op aanvraag ± 4.200

€ 10.000,-

Op aanvraag

± 8.500

€ 25.000,-

Op aanvraag

± 12.000

Op aanvraag

Op aanvraag

Op aanvraag

D/S

D, S

Op aanvraag

€ 3500 Op aanvraag Op aanvraag

€ 80.000,-

Op aanvraag

D/S

D

D/S

z

z

z

z

z

z

z

z

Functionaliteiten (zie toelichting voor definities) Objectenbeheer Preventief onderhoud: d/s Werkorderbeheer

z


z

z

D, S

Planning Onderhoudscheduling

z

z

z

z

z

Overzicht preventief onderhoudsrooster

z

z

z

z

z

O.S. Met optimalisatie van human resourses

z

Manueel

z

z

z

z

z

Inkoop en logisitiek Magazijnbeheer

z

z

z

Uitwisseling gegevens via internet

z

Optioneel

z

z

z

z

Tracking & tracing

z

z

z

z

z

Barcoderegistratie

z

z

z

z

z z

Management Onderhoudsconceptbeheer

z

z

z

z

Optimalisatie onderhoudsconcepten

z

z

Manueel

z

z

Financieel (budget)beheer

z

z

z

z

z

z

Voor en nacalculatie werkorders

z

z

z

z

z

Beheer contracten en offertes

z

z

z

z

z

Projectbeheer

z

z

z

z

z

Toegangsauthorisatie

z

z

z

z

z

Calibratiebeheer

z

z

z

Field service system

z

z

z

z {

Analyse en reportage Rendementberekening

z

z

Diverse KPI’s

z

z

z

ODBC koppeling naar ms exc of acces

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

BIRT, Excel, Access

z

{

z

Chrystal report XI

z

Facility, Transport, Service Desk,Utilities, Pharma/

N.v.t

{

Chemie, Petrochemie,

Branche onafhankelijk

standaardpakket zelf te configureren

Overzicht preventief onderhoud Rapportgenerator Overig functionaliteit Welke sectorspecifieke pakketversies?

Healthcare, Nuclear, Oil & Gas, ITIL, Service Provider z

Webanabled?

Pharma, Utilities z

Aanvragen & opvolging

z

z

z z

Maatwerk voor ontbrekende functionaliteit mogelijk?

z

Op aanvraag mogelijk

z

z

z

Invoerscherm aan te passen?

z

Op aanvraag mogelijk

Gedeeltelijk

z

z

z

is net nieuwe release beschikbaar

01-Jan-09

Najaar 2009

01-10-2008

2009

Nov-08

Kantooruren

Tijdens kantooruren

Enkel tijdens kantooruren

z

Kantooruren

{

Basisgebruiker

1

1a2

1/2 - 1 dag

2

1/2 dag

1 dagdeel per module

Gevorderde gebruiker

2

4

2 - 3 dagen

5

1 dag

1 dagdeel per module

Eerstvolgende nieuwe release per ... 24 Uurs helpdesk? Opleiding in dagen (zie toelichting)

Hardware- en softwaregegevens (zie toelichting) Operating systemen Gangbare relationele databasis Rapportgenerator

1,2,3

Windows

Windows

2000 / XP / Vista

Windwos

Windows / Java

Oracle , Sql server, Db2

MSDE, SQL-server

Access, SQL Server

Oracle / SQL server

SQL 2000/2005, Sybase

MS SQL / Oracle

BIRT, Crystal

Crystal reports (licentie niet

Crystal Reports

Geïntegreerd

Crystal Report XI

z

W2000 server

2 Ghz, 512 MB intern geheugen

Normaal, opvraagbaar

noodzakelijk) Minimale eisen server

Dual P4 2GB RAM

1 GHz Processor, 512 MB Intern geheugen

Koppelingen (zie toelichting) Met financiele programmatuur

z

Maatwerk

z

z

z

Met tekenprogrammatuur

z

z

z

z

z

Met SCDA/DCS

z

Maatwerk

z

z

Met ERP programmatuur

z

Maatwerk

z

z

z

Met documenten zoals cad,word,

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

exel, pdf, jpg, s/a Met apparatuurtesters

z

Gedeeltelijk

Met ERP-programmatuur

z

Maatwerk

Talen: n, e, d, f, s (zie toelichting)

N, E, D en F

Referenties nederland (max 4)

Referenties belgië (max 4)

N,E,F

N, E, D, F

N, E, D, F, S

Academisch ziekenhuis Maastricht

Vopak

Shell

Caldic

Altrecht GGZ

Chromalloy Holland, Vanderlande Industries

Standic

Basell

Bruynzeel Keukens B.V.

Gemeente Breda

Ministerie van Binnenlandse Zaken -Landelijk

Talke

DSM

Energiebedrijf VU/Umc

Zorggroep Meander

Faciliteit Rampenbestrijding

Hekkema

Exxon

Mondi

INHOLLAND

DEC NV, DEME Environmental Contractors

Imperial

UZ LEUVEN, Baxter S.A.

AZ Emmaüs

Digipolis (Stad Antwerpen en Stad Gent)

Rezinal

Redevco

Weidenhammer

Centea

ASSOCIATED WEAVERS INTERNATIONAL

16

www.vakblad-tim.com

Plastic Omnium

DHL


)

MANAGEMENT

Primavera Nederland

Q3 Concept B.V.

SAP

TDO B.V.

Tensing B.V.

Ultimo Belgium B.V.B.A.

Primavera P6, versie 6.1

Q3

SAP ERP 6.0 Enterprise

TDOffice (versie 3.0),

Tensing Mobile Workflow

Ultimo Lite versie 8

Asset Management

voor de kleine en

Ultimo Belgium B.V.B.A. Ultimo Maintenance Management versie 8

middelgrote TD 1985

1998

1984

1993

1985

1988

1988

2001 1999

1998

1987

1993

1990

1988

1999

2006

1987

2000

1995

1995

>200

± 126

520

125

225

450

>150

4

400

5

>8500

± 130

25000

135

(0031) 010 442 5177

(0031) 041 333 2180

(0031) 073 645 7500 (0032) 026 746 511 www.sap.com/netherlands

(0032) 032 182 135 www.primavera.nl

www.Q3.nl

www.pmbelgie.be

<100

75

75

>5

325

550

(0031) 059 240 9911

(0031) 041 857 2800

(0031) 034 142 3737

(0031) 034 142 3737

(0031) 059 240 9911

(0031) 041 857 2800

(0032) 015 444 144

(0032) 015 444 144

www.tdo.nl

www.tensing.com

www.ultimo.net

www.ultimo.net

www.sap.com/belux

www.tdo.nl

www.tensing.com

www.ultimo.be

www.ultimo.be

TD,SD,OG

TD, SD, FD

TD, SD, OG, FD

TD,SD,OG,FD

TD, SD

TD, SD, OG, FD

S/M

Stand alone

M/S

S

S

S

5

50

3 tot 10

1-10

1-100

€ 6.000 tot € 8000

50 gebruikers

± 6000

Op aanvraag

Op aanvraag

4500

Op aanvraag

€ 6000

Op aanvraag

Op aanvraag

Op aanvraag

Onbeperkt

Op aanvraag

€ 6000

Op aanvraag

Op aanvraag

Op aanvraag

Onbeperkt

Op aanvraag

€ 8000

Op aanvraag

Op aanvraag

Op aanvraag

Onbeperkt

Op aanvraag

€ 8000

Op aanvraag

Op aanvraag

D

D/S

z

D+S

z

D en S

D en S

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

{

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

{

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

{

z

z

z

z

z

{

z

z

z

z

z

{

z

z

z

z

z

z

{

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

{

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z


Q3 is onafhankelijk

Utilities, Defensie, Aerospace,

Toepasbaar in elke branche

Geen, generiek inzetbaar



>50

{

z

z

z

Transport, Fleet z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

2009

Op wens 3x per jaar

01.12.2008 (SAP ERP 6.0 EhP4)

01-01-2009

2009

2009

z

z

z

z

Kantooruren

Kantooruren

4

1/2 dag

0,5

1/2 dag

1 dag

1

1

2

1 dag

3

1/2 dag

1 dag

1á2

1á3

z

Windows, Unix, Linux

Windows, Linux

1, 2, 3, 4

Windows

Windows

Windows

Windows

Oracle, SQL Server

SQL Serve, MySql

DB2, Informix, MS SQL-Server, SAP MAX DB, Oracle

SQL

z

MS SQL Server, Sybase

MS SQL Server, Sybase

z

Oa Crystal Reports

SAP BI / Crystal Reports

Crystal en MS-report

z

Crystal Reports

Crystal Reports

“Processor: 2x3.2 GHz

Gangbaar (vlg specs)

2GhZ CPU, 2GB RAM, 500GB extern

Minimaal

Pentium 4

Op aanvraag

Op aanvraag

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

{

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

z

of hoger Intel Pentium, Memory: 2 GB”

z z z

N, E, D en F

Alle genoemde + 30 andere (o.a. Russisch, Chinees, Japans)

Akzo Nobel

Philips Lighting

Sabic Europetrochemicals

Philips

ABB

Van Nieuwpoort

Corus

Vandemoortele groep (voeding)

Autobar

Software Solutions een

Software Solutions een

Shell

Holland Casino

DAF Trucks

Keller keukens

Heineken

referentie die bij u past of

referentie die bij u past of

Exxon

Hogeschool Zuyd

Rijkswaterstaat

Cogas

Besam

zie www.ultimo.net

zie www.ultimo.net

Fabricom

Oelikom Balzers (Sint Truiden)

MIVB-STIB

Mora

Eurostation

Cominbel (Bavigem)

Fluxys

Sennheiser

gium een referentie die bij u past

gium een referentie die bij u past

BASF

Wouters (Lokeren)

Lhoist

Pasec pallets (Faber groep)

of zie www.ultimo.net

of zie www.ultimo.net

Electrabel

VOS Logistics (Tessenderlo)

Electrabel

Vos koeletechniek

December 2008

4

NL/E

N, E, D, F, I

N, E, D, F, I

Imtech Maintenance

Op aanvraag verzorgt Ultimo

Op aanvraag verzorgt Ultimo

Op aanvraag verzorgt Ultimo Bel- Op aanvraag verzorgt Ultimo Bel-

17

MANAGEMENT

Toelichting bij tabel ‘Software voor onderhouds(informatie)management’ Algemeen (tenzij anders vermeld) l = ja / deze functionaliteit zit configureerbaar in het softwarepakket (geen maatwerk nodig) O = zit deels configureerbaar in het softwarepakket (of, bij integratie: koppeling niet gangbaar) = nee of niet ingevuld Softwaretypering Het onderhoudspakket beheert: TD: Technische Dienst/Beheer (proces)installaties SD: Serviceverlening, uitbesteden onderhoud OG: Onderhoud Onroerend Goed FD: Facilitaire Dienstverlening Het pakket is een S: stand-alone pakket M: module van een ander pakket (bijvoorbeeld ERP, MES, SCADA) Functionaliteiten (gehanteerde definities) Objectenbeheer: vastleggen van de historie van storingen, onderhoud en modificaties. Preventief Onderhoud D/S: D: Op datum: planning op basis van tijdsinterval. S: Op stand: planning op basis van b.v. draaiuren, kilometers, productieaantallen. Werkorderbeheer: beheer van werkopdrachten incl. onderdelen, hoeveelheid werk, tekeningen, prioriteit. Planning: Onderhoudsscheduling: automatische planning werkorders op grond van (mens)capaciteit en prioriteit. Inkoop en logistiek: Magazijnbeheer: online reservering onderdelen, ontvangst & uitgifte, besteladviezen, schappenbeheer, terugkoppeling onderdelen naar machines. Tracking & Tracing: wat, wanneer, waar blijft altijd bekend m.b.t. machines en gereedschappen. Management: Financieel (budget)beheer: kostenplaatsen, afschrijvingen, budgettering & werkelijke kosten per installatie, ‘vendorrating’. Projectbeheer: het beheer van onderhanden projecten, zowel planmatig als kostenmatig. Field service system: het kunnen aansturen van monteurs in de buitendienst, werkplanningen, voorraad. Analyse en reportage: Rendementsberekening (equipment effectiveness, MTTR, MTBR, MTBF) downtime, voorraadniveaus ODBC (Open Data Base Connectivity) koppeling voor export van gegevens naar MS Excel of Acces mogelijk? Overzicht preventief onderhoud: grafisch planbord met onderhoudsrooster per discipline per object. Overige functionaliteit: Bestaan er sectorspecifieke pakketversies, zoals voor farma, transport, chemie, aviation, servicebedrijven? Zo ja, welke? Opleiding in dagen Basisgebruiker: hoeveel dagen opleiding heeft een basisgebruiker, zoals een monteur, nodig om met het pakket te kunnen werken? Gevorderde gebruiker: hoeveel dagen opleiding heeft een gevorderde gebruiker, die alle reguliere functies gebruikt, nodig? Hardware en software gegevens Operating systemen: 1, 2, 3, 4, 5: 1: Windows 2: Linux

3: Unix

4:

OS/400

5: Novel

Koppelingen Is koppeling van documenten, zoals CAD, MS Word, Excel, .pdf, .jpg etc. mogelijk voor toevoegen van plaatjes, gebruiksaanwijzingen, checklists en verwijzing naar websites mogelijk? Kan dit met een vooraf bepaalde selectie (S) van documenten of met alle (A)? Met apparatuurtesters: automatisch inlezen van testresultaten van bijvoorbeeld elektrische gereedschappen - NEN 3140. TALEN Standaard meerdere talen in pakket? N = Nederlands E = Engels D = Duits

F = Frans

S = Spaans

De samenstellers zijn zich bewust van hun taak een zo betrouwbaar mogelijk overzicht te verzorgen. Niettemin kunnen TIM noch de auteur aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele onjuistheden of omissies.

18

www.vakblad-tim.com


D A N N Y

MANAGEMENT

V E R V O N D E L

Werkorderafhandeling in onderhoud: kijken bij de buren De VIK-studiegroep Onderhoud, sinds 1990 actief op het terrein van industrieel onderhoud, biedt aan de leden van de Vlaamse Ingenieurskamer en andere geïnteresseerden een platform voor netwerking en kennisdeling aangaande industrieel onderhoudsbeheer en onderhoudstechnieken. Onder het motto ‘Werkorderafhandeling, hoe doen anderen het en wat kan ik er van leren?’ voorziet de studiegroep binnenkort in een aantal bedrijfsbezoeken. Voorzitter ing. Frank Bekx geeft tekst en uitleg.

● De acht stappen in het onderhoudsproces als leidraad bij de bedrijfsbezoeken (Foto: Studiegroep Onderhoud VIK)

B e s t p r ac t i ce s “Adviesverlening en ondersteuning in de vorm van voordrachten, symposia en bedrijfsbezoeken over diverse onderwerpen binnen de sfeer van onderhoud in de industrie vormt één van de belangrijkste missies van de VIK-studiegroep Onderhoud,” verklaart Frank Bekx. “In deze nieuwe reeks van bedrijfsbezoeken volgen we een weldoordachte structuur. Aansluitend op elke rondleiding geeft het bedrijfsmanagement zijn visie op onderhoud. Vervolgens geeft de onderhoudsverantwoordelijke zijn behoefte aan qua werkorderafhandeling bij de verschillende stappen in zijn onderhoudsproces. Hierbij kan iedere deelnemer zich dan de vraag stellen of de voorgestelde ‘best practices’ toepasbaar zijn in de eigen bedrijfssituatie. Tot slot geeft de leverancier of integrator van het

December 2008

4

onderhoudsbeheersysteem aan op welke wijze hij met de implementatie ervan volwaardig inspeelt op de noden van de klant.”

Onderhoudsbeheersystemen als middel De aftrap wordt gegeven op 14 januari door Martin van den Hout, senior managing consultant bij Egemin, met een uiteenzetting rond de zin en onzin van een onderhoudsbeheersysteem (CMMS = computerised maintenance management system). Naar analogie met de aanschaf van een productiemachine zijn ook hier immers een aantal basisvragen van toepassing zoals: wat is de doelstelling, hoe de doelstelling verwezenlijken… Frank Bekx: “De geplande bedrijfs-bezoeken beogen een

zicht op het onderhoudsproces vanuit verschillende industrieën, gaande van petrochemische over service providers tot KMO. De onderhoudsverantwoordelijke geeft telkens toelichting bij zijn best practices, met onderstaand schema als leidraad. Het schema voorziet bij elke stap zorgvuldig geformuleerde vragen: wat, hoe, wie, beslissingscriteria, prioriteiten. Het antwoord op diezelfde vragen zal allicht nuances vertonen naargelang de bedrijfstak. Hierdoor zal de regelmatige bezoeker in staat zijn om gelijkenissen en verschillen in het onderhoudsproces van de verschillende industrietakken en de verschillende onderhoudsbeheersystemen te evalueren.”

Eva l u a t i e Op de site van de Vlaamse ingenieurskamer zal daarnaast een beknopt verslag opgenomen worden van elk bedrijfsbezoek met de visie op onderhoud en de acht stappen in het onderhoudsproces als leidraad. De reeks wordt afgesloten met een rondetafelgesprek tussen de organisatoren van de deelnemende bedrijven van de bedrijfsbezoeken en de kernleden van de Studiegroep Onderhoud van de Vlaamse Ingenieurskamer, met de mogelijkheid tot uitbreiding van dit event tot alle deelnemers aan de bedrijfsbezoeken.

Inlichtingen VIK Vlaamse Ingenieurskamer ✆ 03 259 11 00, www.vlaamseingenieurskamer.be

19

MANAGEMENT

R O Y

V A N

H U F F E L E N

Eenvoudig onderhoudssysteem draagt bij aan kostenreductie Sigarenfabrikant Swedish Match is gelegen in het Europark in Houthalen-Helchteren, Limburg. De technische dienst heeft een groot aantal machines te onderhouden. Om de onderhoudskosten verder te verlagen, werd als doel gesteld om het aandeel correctief onderhoud in het totaal te verlagen en het aandeel preventief onderhoud te vergroten. Hiervoor nam Swedish Match begin 2007 het onderhoudssysteem Ultimo Lite in gebruik.

Verdere professionalisering onderhoud Swedish Match, dat meer dan 1 miljoen sigaren produceert op jaarbasis, heeft een gigantisch machinepark bestaande uit diverse mechanische machines. Enkele voorbeelden: vacuümketels voor het stomen van de balen tabaksplanten, stripmachines voor het scheiden van de balen, transportbanen voor het interne vervoer tussen machines, rolmachines die de vorm aan de sigaar geven, verdeelmachines voor het tellen van de sigaren, verpakkingmachines en krimptunnels die de sigarendozen voorzien van een plastic verpakking. Daarnaast produceert Swedish Match ook 1.500 verschillende soorten Barcode en Health warning stickers en beschikt daarvoor over verschillende stickerprinters. “In totaal hebben we een machinepark met 355 machines. Niet vreemd dat het onderhoud onder impuls van general technical manager Toon Lommelen toe was aan een verdere stap in professionalisering met behulp van een softwarematige oplossing”, vertelt Kris Stelten, technical project leader ICT van Swedish Match. “Om de productie naar wens te ondersteunen, beschikken we over een aanzienlijke technische dienst.”

20

Sy s t e e mve r e i s t e n Sinds 2007 maakt die technische dienst gebruik van het eenvoudige onderhoudssysteem Ultimo Lite. Tijdens de selectieprocedure was een rol weggelegd voor de huidige gebruikers van het systeem. De keuze viel op Ultimo Lite omdat het een gebruiksvriendelijk en eenvoudig systeem is, maar toch genoeg functionaliteit bezit om de werkzaamheden van de technische dienst goed te kunnen ondersteunen. Kris Stelten: “Belangrijke functionele eisen waren een inzichtelijk installatiebeheer, de mogelijkheid om periodieke onderhoudsmodellen op te stellen, een duidelijk werkorderbeheer waarmee de workflow goed geregeld

● Swedish Match produceert ruim 1 miljoen sigaren op jaarbasis en beschikt daarvoor over 355 machines

www.vakblad-tim.com

kan worden en de mogelijkheid om diverse rapporten uit te draaien. Ultimo Lite voldeed hieraan en had als extra voordelen de flexibiliteit en gebruiksvriendelijkheid. De flexibiliteit komt tot uiting door het gemak waarmee de software naar eigen wens aangepast kan worden middels de Customization Tool. De Windows look en feel zorgt voor het gebruiksvriendelijke karakter, dat verder versterkt wordt door de eenvoudige zoekmogelijkheden die het systeem biedt.”

Minder correctief, meer preventief Ook Swedish Match heeft zich tot doel gesteld om tegen een zo laag mogelijke kost te produceren. David Wijnen, project engineer: “Ook de technische dienst moet zo rendabel mogelijk werken. Om kosten te besparen streven wij naar een zo laag mogelijk percentage correctief en zo hoog mogelijk percentage preventief onderhoud. Hierdoor is er meer grip op het te onderhouden machinepark en kunnen de kosten worden beperkt. Het onderhoudssysteem helpt ons hierbij en heeft al meteen resultaat opgeleverd.” Eerst moest de technische dienst na ingebruikname van Ultimo Lite de machines invoeren in het systeem. Van de machines


MANAGEMENT

● Van de machines die deel uitmaken van de dertig productielijnen en enkele stand alone machines zijn allerlei relevante technische en organisatorische gegevens in Ultimo Lite vastgelegd

die onderdeel zijn van de dertig productielijnen en enkele stand alone machines zijn allerlei relevante technische en organisatorische gegevens vastgelegd. De gegevens zijn eenvoudig op te zoeken via een boomstructuur. Deze data vormen de basis voor onder andere het werkorderbeheer. Werkzaamheden zijn zo gekoppeld aan de machines en belangrijke onderhoudsgeschiedenis kan worden opgebouwd. David Wijnen: “Storingen van minder urgente aard kunnen als werkopdracht worden aangemaakt en worden toegewezen aan een monteur. Aan de hand van de planning gaat die de storing verhelpen en achteraf in Ultimo Lite waardevolle informatie noteren erover. Bij het oplossen van de storing kan de monteur ook gebruik maken van de kennis die reeds eerder is opgebouwd. Is er een storing die urgent opgelost moet worden, dan wordt achteraf een werkzaamheid in het systeem aangemaakt en direct afgehandeld, ook al is deze reeds opgelost. Zo wordt toch de onderhoudshistorie verder uitgebouwd.”

Periodieke onderhoudsmodellen Voor het preventieve onderhoud zijn bij diverse machines periodieke onderhoudsmodellen opgesteld. Deze worden gegenereerd op basis van frequentie, tellerstand of weeknummer. De periodieke onderhoudsmodellen worden

December 2008

4

omgezet naar werkopdrachten, waarbij soms gebruik gemaakt wordt van voorgedefinieerde werkplannen. De geregistreerde instructies worden zodoende rechtstreeks naar de werkopdracht overgezet. De werkopdrachten worden overzichtelijk in een grafische planner weergegeven en in dit overzicht kan eenvoudig worden geschoven middels de Drag & Drop methode. David Wijnen: “Voor de ingebruikname van Ultimo Lite volgden wij met name de machines die veel storingen hadden. Nu we het hele machinepark in het systeem hebben, kunnen we het preventieve onderhoud op een grotere en meer gestructureerde schaal toepassen. Na ingebruikname signaleerden we vrijwel direct dat het aandeel preventief onderhoud omhoog ging ten nadele van het aandeel correctief.” Naast het beheer van de machines en het regelen van de workflow zijn inmiddels 10.000 machinegerelateerde artikelen in Ultimo Lite ingevoerd om het overzicht compleet te maken.

en ander wordt mogelijk gemaakt door barcodetechnieken die onder andere op de werkopdrachtbon worden afgedrukt. Verder staat het uitbreiden van het aantal rapporten in Ultimo Lite op het programma om nog meer managementinformatie te kunnen genereren, waarmee de workflow van de technische dienst nog beter geëvalueerd kan worden. Swedish Match is uitermate tevreden met de werking van Ultimo Lite. Recent is het aantal licenties verdubbeld, een teken dat het gebruik door de technische dienst goed wordt opgepakt. Kris Stelten: “Het volledige implementatietraject is binnen de tijdsplanning verlopen en afgeleverd zoals we hadden verwacht.” David Wijnen vult nog aan: “Er was sprake van een goede verstandhouding met de consultant van Ultimo Belgium. Op diverse momenten werd het project tussentijds geëvalueerd en we zijn stap voor stap naar de eindoplevering gegaan.”

To e ko m s t Naast het onderhoudssysteem Ultimo Lite wordt ook gebruik gemaakt van een Shopfloor pakket. Dit zorgt voor de afhandeling van productieorders en speelt een grote rol bij tracking & tracing. Het is de bedoeling om op termijn een interface te realiseren tussen het Shopfloor pakket en Ultimo Lite. De volgende zaken zullen in de interface worden meegenomen: automatische registratie van de Runtijden van de machines, Down-tijden wegens storingen en registratie van de werkuren die door de techniekers aan de machines worden gespendeerd. Ook afmeldingen van onderhoudswerkzaamheden zullen door de interface automatisch in Ultimo worden ingelezen. Eén

● Naast een inzichtelijk installatiebeheer en de mogelijkheid om periodieke onderhoudsmodellen op te stellen, biedt de software ook een duidelijk werkorderbeheer waarmee de workflow goed geregeld kan worden en de mogelijkheid om diverse rapporten uit te draaien

Inlichtingen Ultimo Belgium ✆ 015 44 41 44, www.ultimo.be

21

D E L I A N N E

MANAGEMENT

M E E N H O R S T

“Eenduidigheid in onderhoudssysteem noodzakelijk” Bluewater Energy Services specialiseert zich o.m. in schepen die olie en gas winnen op moeilijk bereikbare of ver van de kust gelegen locaties, ofwel ‘FPSOs’ (Floating Production, Storage and Offloading Vessels). Voor de registratie en opvolging van het onderhoud maakt Bluewater sinds 2000 gebruik van IBM Maximo Asset Management voor een aantal schepen. Eind 2007 implementeerde MACS een nieuwe versie van het onderhoudsysteem Maximo en Mainnovation de methodiek Value Driven Maintenance®. ● Bluewater brengt consistentie aan in de onderhoudssytemen en –procedures van alle Bluewater-schepen (Foto: Bluewater)

Co n s i s t e n t i e aanbrengen Bluewater staat bekend als beheerder van een vloot van wereldklasse. Paul Stumpf, Department Head Corporate Maintenance Support, geeft aan waarom standaardisatie binnen de onderhoudsorganisatie zo belangrijk is: “In het verleden hadden onze schepen ieder hun eigen normen en procedures in onderhoud. De meeste werkten met IBM Maximo Asset Management. Een aantal schepen hadden wij echter verkregen door een overname en die werkten met hun eigen systemen, assets en databasestructuren. Toen er een nieuwe versie van IBM Maximo beschikbaar kwam, vonden we dat een goed moment om consistentie aan te brengen in de onderhoudssytemen en –procedures van alle schepen. Die moest zich vertalen in het eenvoudig online registreren, zoeken en delen van assets in het webbased IBM Maximo en een continue up-to-date database. Eenduidigheid in onderhoudssyteem en methodiek beperkt immers

December 2008

4

de risico’s, verlaagt de kosten, vereenvoudigt het gebruik en creëert bovenal waarde voor bedrijf en klant.”

Ingrijpend proces Bluewater nodigde vier partijen uit om hun kennis en ervaring te presenteren van de implementatie van IBM Maximo, met aansluitend de mogelijkheden om de huidige onderhoudsmethodiek en procedures te analyseren en aan te passen. MACS & Mainnovation boden volgens Bluewater een aanpak die inzicht gaf in de volledige scope van het project, met daarin de stappen hoe binnen het bedrijf de implementatie van de webbased oplossing IBM Maximo Asset Management en de Value Driven Maintenance® methodiek van Mainnovation kon worden toegepast. Het project was veelomvattend, met een herziening en standaardisatie van het algehele onderhoudsproces van classificaties, data, procedures en workflows, KPI’s en het werken met IBM Maximo.

Paul Stumpf geeft toe dat het een ingrijpend proces was voor de organisatie: “Het vraagt om goede managementkwaliteiten en verhoogt de werkdruk van de betrokken medewerkers. De medewerkers volgen nu een training voordat ze toegang tot IBM Maximo krijgen, zodat we een gestandaardiseerde werkwijze in de systemen toepassen. MACS heeft ook elke stap van de implementatie en configuratie gedocumenteerd, zodat we alles zelf kunnen herhalen op andere schepen. In het hele proces stemde ik regelmatig de voortgang af met MACS. Samen met ons team hebben ze het project binnen de gestelde tijd, het budget en met de gevraagde kwaliteit opgeleverd.” Zodra de nieuwste FPSO gereed is, zal MACS worden ingezet om het project verder uit te rollen.

Inlichtingen MACS bvba ✆ 02 709 29 38, ww.macs.be

23

FBTZ'BJSTÛ

FBTZ'BJSTÛ

."*/5&/"/$&

.0$0/

7BLCFVSTPWFSJOEVTUSJFFMPOEFSIPVE BTTFUNBOBHFNFOUQSPEVDUJPOSFMJBCJMJUZ

5XFFEBBHTFWBLCFVSTPWFSiNPUJPO DPOUSPMwJOiGBDUPSZBVUPNBUJPOw

NBBSU

"OUXFSQFYQP

BQSJM

1SPHSBNNB

1SPHSBNNB

*OEVTUSJFFMPOEFSIPVEWBONBDIJOFTFO JOTUBMMBUJFT )7"$ GBDJMJUZNBJOUFOBODF .BJOUFOBODFDPOTVMUJOH$POUSBDUJOH &OHJOFFSJOH &OUFSQSJTFBTTFUNBOBHFNFOUTPGUXBSFUPPMT $..4&".

'JFME4FSWJDF.BOBHFNFOU .30 XJTTFMTUVLLFO HFSFFETDIBQQFO WFSIVVS .FFU DPOUSPMFFOEJBHOPTFBQQBSBUVVS 4NFFSUFDIOJFLFO 7FJMJHIFJE HF[POEIFJEFONJMJFV &OFSHJFNBOBHFNFOU

#SBCBOUIBMMFO AT)FSUPHFOCPTDI

.PUJPODPOUSPM 1SPEVDUJFBVUPNBUJTFSJOH .FDIBUSPOJDB 4FOTPSFO #FTUVSJOHTTPGUXBSF 1PTJUJPOFSJOHFO )BOEMJOH"TTFNCMJOH 7FMECVTTZTUFNFO 3PCPUJDT&OHJOFFSJOH $POUSPMFCFTUVSJOHTTZTUFNFO

3FTFSWFFSVXTUBOEPOMJOF PG WSBBHVXHSBUJTCBEHFPQ

3FTFSWFFSVXTUBOEPOMJOF PG WSBBHVXHSBUJTCBEHFPQ

FBTZ'BJSTDPN."*/5&/"/$&#&

FBTZ'BJSTDPN.0$0//-

$BUBMPHVTQBSUOFS

.FUEFTUFVOWBO

FBTZ'BJSTDPN

$BUBMPHVTQBSUOFS

F R A N K Y

VA K B E U R S

V A N T Y G H E M

‘Theme visits’

nieuw op Maintenance 2009 Op 24 en 25 maart 2009 zal in Antwerp Expo een bijzondere editie van EasyFairs Maintenance plaatsvinden. Naast het uitgebreide exposantenaanbod komen er nu immers ook zogenaamde ‘Theme Visits’ bij. Op deze manier biedt de organisatie de bezoeker een nog kwalitatiever beursbezoek, waarin de exposant een centrale rol speelt.

Co n ce p t Omdat de maintenance sector uit heel wat verschillende subbranches bestaat en omdat de bezoekersdoelgroep van de beurs steeds meer verwacht van zijn of haar beursbezoek, is het nodig om regelmatig vernieuwing te brengen. Daarom werd er beslist om in samenwerking met Bemas, de Belgian Maintenance Association, zogenaamde ‘theme visits’ uit te werken, die de bezoeker specifieke informatie bieden over een bepaald onderwerp of product. Concreet betekent dit dat elke sessie van de learnShops gevolgd zal worden door een begeleid bezoek aan enkele exposanten die producten en/of diensten aanbieden die nauw aansluiten bij het thema van het seminarie. Bezoekers krijgen op elke stand

● Elke sessie van de learnShops zal gevolgd worden door een begeleid bezoek aan enkele exposanten die producten en/of diensten aanbieden die nauw aansluiten bij het thema van het seminarie


een korte voorstelling en de kans om informatie te verzamelen. Na dit begeleid bezoek kunnen de deelnemers zelf uitmaken welke stand ze opnieuw willen bezoeken om gedetailleerde informatie op te halen. Op deze manier kan de praktische kennis die opgedaan werd tijdens het seminarie meteen ook zo goed mogelijk naar de praktijk, zijnde de eigen werkplek, vertaald worden.

M e e r wa a r d e Met dit initiatief komt beursorganisator easyFairs tegemoet aan de noden van zowel de exposanten als de bezoekers. Exposanten komen in contact met goed geïnformeerde en geïnteresseerde bezoekers en bezoekers halen, op hun beurt, het maximum uit hun bezoek doordat ze gericht exposanten kunnen bezoeken die relevante oplossingen bieden. EasyFairs hoopt zo, in tijden waarin time management een belangrijke rol speelt, een tijdsefficiënte oplossing te bieden aan beide partijen. De ‘Theme visits’ zullen aansluitend op de learnShops georganiseerd worden, maar het spreekt voor zich dat de verschillende ‘routes’ zullen aangegeven worden op de beursvloer. Zo beschikken bezoekers op elk moment over een volledig overzicht van de voor hen interessante standen.

I nv u l l i n g Bij het ter perse gaan hadden reeds 140 exposanten hun aanwezigheid bevestigd. De verschillende thema’s van de “Theme visits” worden momenteel vastgelegd, waarna alle exposanten uitgenodigd zullen worden om deel te nemen aan dit nieuwe initiatief. EasyFairs en Bemas zijn er vast van overtuigd om van het vakevenement een succes te maken dat perfect beantwoordt aan de noden van de sector.

● De verschillende ‘routes’ zullen aangegeven worden op de beursvloer

Inlichtingen EasyFairs Maintenance 2009 Wanneer? Dinsdag 24 maart 2009, 10u00 – 20u00 Woensdag 25 maart 2009, 10u00 – 18u00 Waar? Antwerp Expo Jan Van Rijswijcklaan 191 2020 Antwerpen Contact? ✆ 03 280 53 41 easyFairs.com/maintenance-be

25

AANDRIJVINGEN

R I E N K

L E E M H U I S

Motion control:

van intelligent servosysteem naar smartmotor

Servoaandrijvingen worden om hun intelligentie vooral gebruikt bij de positionering in werktuigmachines, bij debietsturing in processystemen en om bewegingen in robots aan te sturen en te controleren. Om hun intelligentie en flexibiliteit zien we servosystemen steeds vaker verschijnen in machines als drukpersen, transportsystemen en snijmachines, waarbij ook een nauwkeurige positionering of een exacte parallelbeweging van assen wordt verlangd. Door de combinatie van elektromotor en besturingselektronica in het servosysteem is de stap klein naar de smartmotor om tot de volledige integratie van aandrijving en aansturing in één machine te komen.

Decentrale aandrijf techniek

op elk moment nieuwe knopen in het net worden gelegd om het netwerk uit te breiden. De inbedrijfstelling van een module gaat sneller en is gemakkelijker, en lokale problemen blijven lokaal en leggen niet het hele systeem plat. Grotere aandrijvingen, zoals bijvoorbeeld transportbanden,

● De SmartMotor van Animatics combineert een servomotor, controller, amplifier, I/O, netwerkaansluiting en encoder in één behuizing. Een complete set voor tuning en performance kan worden opgeslagen. Alle input, output en interne statusinformatie zijn beschikbaar via gedefinieerde variabelen voor monitoring en controle (Foto: Telerex)

worden in meerdere decentraal aangestuurde modules onderverdeeld. De modules zijn voor de aansturing onderling met elkaar verbonden door middel van een bussysteem. Ze geven alle informatie aan elkaar door. Deze onderlinge uitwisseling van data zorgt ervoor dat een centrale sturing niet of nauwelijks meer nodig is.

Moderne machineconcepten vragen om intelligente automatisering. Werkt de huidige besturingstechniek nog vaak met een centrale PC en apparatuur die via veldbussen is aangesloten, bij de decentrale aandrijftechniek is er sprake van verschillende S e r vo s y s t e e m machinemodules die in een netwerk samenwerken. Dit In de automatisering kunnen betekent dat besturingstaken we een servosysteem opvatten niet langer vanuit een als een decentrale aandrijving. centraal punt worden Besturing en aandrijving kunnen uitgevoerd, maar dat deze als zelfstandige modulaire functies decentraal, verspreid over de lokaal op de machine worden machine, worden opgelost. ingevuld. De voordelen zijn dat de Decentralisatie biedt centrale machine wordt ontlast van belangrijke verbeteringen positioneringstaken, dat het aantal in de montage en de service van de machine. Een op interfaces wordt verminderd en daarmee de kosten van hardware, een decentraal concept dat de aanpassing aan nieuwe gebaseerde aandrijf- en parameters sneller gaat en dat het besturingsoplossing is netwerk op een eenvoudige manier flexibeler, efficiënter kan worden gerealiseerd. en bespaart op de In het algemeen leiden de energiekosten. Door de toegenomen eisen modulaire bouw van het ● Installatie- en communicatietopologie volgens het decentrale installatieconcept (Foto: SEW Caron-Vector) systeem kunnen bovendien

26


AANDRIJVINGEN

van de industrie wat betreft prestatievermogen, flexibiliteit en intelligentie van machines door middel van servoversterkers en besturingssystemen, tot de volgende resultaten: 1) toerental regelbaar van 0,01 tot 10.000 omwentelingen per minuut 2) aanloopkoppel tot 500 Nm 3) hoog dynamisch bereik met een piekkoppel tot 6 keer het aanloopkoppel 4) ook bij kruipsnelheden een ronde loop 5) hoge IP-beschermingsgraad 6) precisie en herhaalbaarheid 7) hoge belastbaarheid

-

D e s e r vove r s t e r ke r Een belangrijk onderdeel van het servosysteem is de servoversterker, die zijn naam eigenlijk is ontgroeid. De huidige trend is om steeds meer mogelijkheden en opties in versterkers te bouwen. Deed de servoversterker vroeger wat bij zijn naam hoort, dan zien we nu dat de versterker wordt aangesloten op bussystemen van CANopen, Profibus, Sercos, Pulsrichting en Ethernet, waardoor de versterker bijna alle controllerfuncties afhandelt. Nieuwe ontwikkelingen gaan in de richting van een grotere bandbreedte om de productie doorzet te verhogen, een verhoogde snelheid en positiecontrole voor betere productiefaciliteiten en snellere netwerkcapaciteiten zoals EtherCat voor nauwkeurig samenwerkende multi-assen binnen de machineomgeving, tussen machines onderling en tussen machines en productie-installaties als geheel.

Mechatronica Mechatronica biedt door het versmelten van aandrijving, motor, frequentieomvormer en besturingselektronica


nieuwe oplossingen voor de automatiseringstechniek. Door bereikte synergie kunnen energiekosten flink afnemen en ligt een vermindering van de TCO (total cost of ownership) binnen bereik. Het decentrale installatieconcept is niet zozeer een product, maar een filosofie gebaseerd op het gebruik van ethernet waardoor horizontale integratie mogelijk wordt. Bij het mechatronische concept vindt een verticale integratie plaats van autonoom werkende modules. Verticale integratie betekent in dit geval de verticale communicatie van aandrijving en besturingselektronica, respectievelijk de besturingselektronica en de PC. Een doorgevoerde verticale integratie van mechatronische aandrijfsystemen met SPS en de PC vereist verschillende softwaretools uit meerdere vakgebieden. Eerst door het gebruik van ethernettopologie is deze manier van modularisering met gelijkwaardige partners mogelijk. Daarmee wordt niet alleen de data-uitwisseling mogelijk met de bureauwereld voor het parametreren en visualisering, maar ook de verbinding met internet voor diagnose en service.

● Movigear is een hoogrendementsaandrijving die opgebouwd is uit een overbrenging en een motor in combinatie met de besturingselektronica. Het resultaat is een intelligent, zelfsturend aandrijfsysteem dat gemakkelijk in bestaande netwerken is in te bouwen en bewakings- en onderhoudstaken zelfstandig ondersteunt (Foto: SEW Caron-Vector)

slaan. Smartmotoren kunnen tot 100 assen worden gecombineerd in een netwerk die via veldbussen met elkaar communiceren. Tevens kunnen de motoren seriële apparaten als barcodelezers en encoders zelfstandig aansturen. Sensoren, monitoren en nog veel meer kunnen rechtstreeks met de smartmotor worden verbonden en gecontroleerd.

Smar tmotor Motion control van elektromotoren wordt steeds intelligenter. De stijgende vraag naar geautomatiseerde machines, waarbij de bewegingen complexer worden, leidt tot de ontwikkeling van steeds intelligentere servosystemen. Diverse fabrikanten hebben die in het gamma, maar de vraag is natuurlijk wanneer we kunnen spreken van een echte smartmotor. Een smartmotor heeft een volledig geïntegreerde, ronde loop servotechnologie. De motor heeft daarnaast een geheugen om programma’s en parameters van de hostcomputer op een functionele manier te downloaden en op te

Inlichtingen AMK Aandrijf- en Besturingstechniek ✆ 0031 736 446 312, be.amk-antriebe.de Rotero ✆ 015 45 18 40, www.rotero.com SEW Caron-Vector ✆ 010 23 13 11, www.sew.be Telerex ✆ 03 326 40 00, www.telerex-europe.com

27

Uniek Symposium 12 en 13 maart 2009 in het Efteling Hotel in Kaatsheuvel

Meld u aan via www.npt.nl/energie

Thermische installaties: rendement verbeteren, beschikbaarheid verhogen Op het jaarlijkse HTT praktijksymposium geven enkele specialisten nuttige tips om de beschikbaarheid van thermische systemen te verhogen en de bedrijfskosten te verlagen.

Bestemd voor procesengineers, energiecoördinatoren, onderhoudsmanagers en hoofden productie in chemie, voeding, pharma en alle overige energie-intensieve industrieën.

Gedurende het symposium kunt u ervaringen uitwisselen met anderen en de nieuwste trends ontdekken op het gebied van thermische systemen. Programma donderdag 12 maart 2009

Dr. Dietmar Hunold (HTT) Dr. Andreas Glück (HTT)

Podiumdiscussie

Ontvangst met koffie en kleine hapjes

12.00 – 13.00 uur

Efficiënte bedrijfsvoering van thermische systemen

13.00 – 16.00 uur

Diner en entertainmentprogramma in „THE DREAM FLIGHT PALACE“ zaal van de Efteling. Laat u verrassen met deze geweldige avond. 19.30 uur

Dr. Dietmar Hunold (HTT) Drs. Peter van Nierop (NPT)

Begroeting

Programma vrijdag 13 maart 2009 Vaktechnisch gesprek

Hartmut Schumacher (HTT)

Nuttige tips en hulpmiddelen (software) voor de bedrijfsingenieur

René van Schöl (Solutia)

Keuze van de juiste thermische olie. Jaarlijkse olieanalyse, noodzakelijk kwaad of een zinvolle service?

Stefan Dötsch (KSB)

Praktische tips voor de keuze, gebruik en onderhoud van pompen voor thermische systemen

Theo Borsboom (Rodun/HTT)

Besparingspotentieel bij stroomgebruik: efficiëntie van de installatie, circulatie en energieverlies, CO2-vermindering

Georg Schmitt (HTA)

Efficiënte benutting van restwarmte

Koffie pauze

16.00 – 16.30 uur

Ontbijt Presentaties

08.00 – 09.30 uur 09.30 – 11.00 uur

Royal Haskoning

„Invoering van energiemanagement en energiebesparing in de praktijk“

John Dejaeger COO van Reynaers Aluminium en voormalig gedelegeerd bestuurder van BASF in Antwerpen

„Energiebeleid in een strategische context“

Vaktechnische gesprekken 11.00 – 13.00 uur HTT, onze partners en de sprekers stellen zich voor. Hier wordt gelegenheid geboden om individuele gesprekken aan te gaan met HTT-vertegenwoordigers, de sprekers of met andere aanwezigen om uw kennis en ervaring uit te wisselen en uw netwerk verder uit te breiden. Sluiting en terugreis

De nieuwste trends op het gebied van thermische systemen. Nieuwe energiebronnen, biomassa. Pompen, zonne-energie. 16.30 – 18.00 uur Alexander van Hunnik (KARA energie systemen)

Goedkope en zuivere energie uit hout Ontwikkeling en realisering van duurzame energieprojecten voor de industrie

Wim Cardol (Monarch / Weishaupt)

Brandertypen, Low NOx begrip, energiebesparingen, alternatieve brandstoffen

Dr. Dietmar Hunold (HTT)

Zonnekrachtcentrales ANDASOL I en II in Andalusië (SP), werkwijze en ontwikkelingspotentiaal in de komende jaren

De kosten voor deelname aan dit tweedaagse symposium bedragen slechts 149 euro, inclusief culinair diner, entertainmentprogramma en overnachting in het Efteling Hotel. (Deelname is beperkt tot 100 personen.)

13.00 uur

Nuttige tips, inspirerende gesprekken, veel kennis en ervaring opdoen in een aangename omgeving. Wij verheugen u te mogen ontvangen!

Het symposium is tot stand gekomen in samenwerking met NPT, de Nederlandse Procestechnologen van de ingenieursverenigingen KIVI NIRIA en KNCV (Koninklijke Chemische Vereniging) U kunt uw aanmelding met bedrijfs- en persoonsgegevens ook faxen naar + 49 (0) 5221 - 38512

INFORMATIE EN AANMELDING VIA WWW.NPT.NL/ENERGIE

REDACTIEPLANNING TIM 2009 Nummer Beurs

1

2

easyFairs Maintenance, (Antwerpen 24 - 25 maart)

Onderhoudsmanagement

Energiebeheer

Asset Management

Personeelbeheer

Werving & selectie

Bemiddeling & ontslag

Onderhoudstechniek

Smeermiddelen

Industriële reiniging

Werkvloer

Industriële vloeren

Til- en hefhulpmiddelen

Veiligheid

Persoonlijke beschermingsmiddelen

Overspanningbeveiliging

Gereedschap

Industriële robots

Pneumatisch gereedschap

Aandrijvingen

Lagertechniek

Frequentieregelaars

Pompen en compressoren

Compressoren I

Pompen I

Elektro & IT

Ontwerp van elektrische installaties

M2M (Machine-to-machine)

Nummer

3

4

Onderhoudsmanagement

Uitbesteden van onderhoud

Onderhouds-managementsystemen (overzicht)

Personeelbeheer

Opleidingen

Secundaire arbeidsvoorwaarden

Onderhoudstechniek

Smeersystemen

Conditiemeting

Werkvloer

Werkkleding

Verlichting

Veiligheid

Machinebeveiliging

Noodstroomvoorziening, UPS

Gereedschap

Universeelmeters

Elektrisch gereedschap

Aandrijvingen

Energiezuinige aandrijvingen

Lageronderhoud

Pompen en compressoren

Compressoren II

Pompen II

Elektro & IT

Meet- en testapparatuur

PLC’s en Industriële PC’s

Wil u graag kennis maken met vraag dan nu uw gratis proefnummer aan. Is uw bedrijf innoverend en stelt u regelmatig regelmatig nieuwe producten en/of diensten voor? Is de Belgische en/of Nederlandse onderhoudsmarkt ook belangrijk voor u? Neem dan nu contact op met Vanessa Dobbels, dan kunnen we samen bekijken wat een samenwerking met T.I.M. voor uw bedrijf kan betekenen. De snelle beslissers kunnen hun communicatiecampagne voor 2009 nog boeken aan de tarieven van 2008 (geldig tot 31 december 2008). Contact: Vanessa Dobbels Decom N.V. 015/ 652 836 [email protected]

ns 2


29

ONDERHOUD

F R A N K Y

V A N T Y G H E M

Conditiebewaking machinepark: zelf doen of uitbesteden? Conditiebewaking raakt hoe langer hoe meer ingeburgerd in de onderhoudswereld. De voordelen zijn dan ook niet gering. U sluit onverwachtse defecten, met alle gevolgen van dien, quasi volledig uit en u kan de onderhoudsplanning optimaal timen en budgetteren. Of u dit echter intern aanneemt dan wel beter uitbesteedt aan een gespecialiseerd bedrijf, is een andere vraag. We gaan na welke criteria hierin meebeslissen.

● Een externe machinespecialist kan vaak structurele problemen oplossen door analyse en vergelijking van de trendcurves van vergelijkbare machines (Foto: SKF)

onderhoud, wat nog een stap verder gaat dan ‘preventief’ onderhoud. Het arsenaal aan beschikbare middelen voor conditiebewaking gaat van een offline basiskit voor enkele kritische installaties tot een online bewakingssysteem of telemonitoring van een volledig machinepark. Er zijn twee types: detectiesystemen, die enkel een statusverandering binnen machineonderdelen (koppelingen, lagers, tandwielkasten…) detecteren, en diagnosesystemen, die ook de oorzaak van het probleem vaststellen.

Do e l s t e l l i n g Initiële vraag Condition monitoring of conditiebewaking staat voor het periodiek en/of continu meten van een reeks machineparameters: trillingen, asuitlijning, snelheid, geluid, temperatuur, toestand van de olie, lagerconditie… Deze parameters leveren informatie over onderdelen die potentieel storingen kunnen veroorzaken en dus nagezien, onderhouden of vervangen moeten worden. De ultieme doelstelling is om via deze methodiek te komen tot een ‘voorspelbaar’ of ‘predictief’

30

De eerste vraag die u zich dient te stellen is welke machines precies conditiebewaking vereisen. Asset management kan daarbij uitwijzen welk onderhoud vereist is voor welke machine, welke meting het meest aangewezen is en aan welke periodiciteit deze metingen moeten voldoen. Zo krijgt u per machine een zicht op de parameters en de kriticiteit, rekening houdend met de productie. Op basis hiervan kan u nagaan welke methode voor u het meest aangewezen is.

Interne Co n d i t i e b ewa k i n g Vooreerst kan u er – na een grondige kosten-batenanalyse – voor kiezen om zelf de conditiebewaking te doen. Hiervoor bestaan talrijke opleidingen op verschillende niveaus die u en uw onderhoudsmedewerkers indien nodig tot experten in de materie kunnen maken. Vooral grotere bedrijven voeren hun conditiebewakingsprogramma zelf uit. Door het grote aantal machines is de investering in mensen, opleidingen en middelen economisch verantwoord, en de kennis blijft ook intern. Concreet kan bijvoorbeeld een eigen trillingsdienst al verantwoord zijn vanaf 500 machines. Een voordeel is dan dat deze kan geïntegreerd worden in het volledige onderhoudsmanagement. In elk geval moet de verantwoordelijke er voldoende mee bezig kunnen zijn (bij voorkeur dagelijks of toch zeker wekelijks), anders heeft de investering weinig nut. Grote en complexe machines vereisen even geavanceerde meetapparatuur, maar met eenvoudiger middelen komt u vaak ook al een heel eind. Het gaat dan bijvoorbeeld om luisterapparatuur (stethoscoop) of instrumentatie volgens de stoplichtmethode (met rood-geel-groenindicatie). Deze laagdrempelige middelen kunnen even succesvol zijn bij een evenredige accuratesse en motivatie. Voor motoren, compressoren, ventilatoren, turbines, tandwielkasten… kan een opvolging


ONDERHOUD

● Vaak gebeurt de meting in house, terwijl de analyse en rapportering worden uitbesteed (Foto: SPM Instrument)

van gemiddeld één keer per maand doorgaans volstaan. Voor meer kritische onderdelen of machines gebeurt dat beter wekelijks.

Uitbesteding Daarnaast kan u het conditiebewakingsprogramma ook uitbesteden aan een bedrijf dat hiervan zijn specialisatie heeft gemaakt. Uw serviceverlener heeft dan de taak om de geschikte instrumentatie te voorzien, de continuïteit van de dienst te waarborgen, de knelpunten te rapporteren en u een eindrapportering te bezorgen met conclusies. Het voordeel van een externe expert is dat die beschikt over een specialistische kennis van machines en trillingsanalysetechnieken en die steeds up-to-date houdt. Vaak zijn

● Voorbeeld van een trend-, alsook van een frequentieanalyse (Foto: Prüftechnik)

het dezelfde machines die in de fout gaan, waardoor er een structureel probleem ontstaat. De externe machinespecialist kan dit vaak oplossen door analyse en vergelijking van de trendcurves van vergelijkbare machines (‘benchmarking’). Eigen mensen komen hier vaak niet aan toe omdat ze geen tijd hebben of niet over voldoende kennis en ervaring beschikken. Een externe dienst inhuren gebeurt vaak door kleinere bedrijven die over hooguit 50, 100 of 200 machines beschikken. Dit is te weinig om zelf in te investeren. Wat wel vereist is in dit geval, is dat u als klant voldoende feedback geeft aan uw servicepartner. Hoe meer informatie die immers heeft, hoe beter hij de analyses zal kunnen uitvoeren.

Co m b i n a t i e Er bestaat ook nog een derde mogelijkheid, met name de combinatie van beide methoden. Het komt er op neer dat de metingen in house gebeuren, maar de analyse en rapportering worden uitbesteed aan de partner. Data-acquisitie is immers niet zo moeilijk, zeker niet wanneer de meetpunten gemarkeerd zijn of uitgerust met meetnippels voor automatische meetpuntherkenning. Soms doet de klant ook zelf de eerstelijnsanalyse en wordt enkel de diepere analyse uitbesteed, bijvoorbeeld bij onlinesystemen. De externe dienst kan dan eenvoudig inloggen op de server en zo een diepteanalyse uitvoeren. Deze vaak gebruikte methode

combineert de voordelen van beide werkwijzen is gewoonlijk de beste oplossing wat betreft kosten/baten, maar ook hier hangt alles weer af van de kriticiteit.

I nve s t e r i n g Vrijwel iedereen is het erover eens dat de investering in een conditiebewakingssysteem resulteert in een kostenreductie op korte termijn, aangezien de economische schade ten gevolge van zelfs maar één enkele ongeplande machinestilstand meteen tot nul herleid wordt. Minder makkelijk is echter het antwoord op de vraag of u wel of niet uitbesteedt. Een volledige industriële basisset inclusief software om standaardmachines te meten en te analyseren is al verkrijgbaar vanaf ca. 10.000 euro. Reken daarbij nog de kosten voor een kwalitatieve opleiding en u kan starten, al moet u uiteraard ook rekening houden met het tijdsaspect. Besteedt u de bewakingsactiviteit uit, dan hangt alles af van het contract in kwestie. Wat zijn de dag- of halvedagprijzen? Welke periodiciteit is noodzakelijk? Hoe meer u laat meten, hoe meer dit uiteraard zal kosten, maar ook hoe meer veiligheid en zekerheid u zal bereiken. Ook hierin moet u komen tot een optimalisering van de inspanningen. Soms wordt er in het begin wat meer gemeten en nadien wat minder, of omgekeerd, zodat u voldoende zekerheid heeft en de kosten wat meer kan spreiden.

Voordelen conditiebewaking

Inlichtingen

• Vroegtijdige foutherkenning en dus uitschakeling ongeplande machinestilstanden

Baudoin ✆ 014 34 64 34, www.baudoin.be

• Betere planning revisies en werkspreiding onderhoudstechnici • Betere veiligheid productieapparaat • Verlaging verzekeringskosten op bepaalde machines • Vermijden gevolgschade aan aggregaten door tijdig identificeren en vervangen falende onderdelen


Prüftechnik ✆ 03 272 56 36, www.ptservice.be SKF ✆ 02 729 66 66, www.skf.be SPM Instrument ✆ 03 289 38 71, www.spminstrument.be

31

De K VIV voelt wat er leeft bij de ingenieur. Surf naar www.kviv.be/getuigenissen en lees wat de K VIV voor bio- en burgerlijk ingenieurs concreet betekent! 32


F R A N K Y

ONDERHOUD

V A N T Y G H E M

Totaalservice rond industriële reinigingsmiddelen vereist Reinigingsmiddelen behoren tot de kern van het industrieel onderhoud, maar in de praktijk ontbreekt vaak het omringende kader. Zeker in KMO’s worden te veel producten aangekocht zonder kennis van de betreffende wetgeving, de vereiste beschermingsmaatregelen of de passende begeleiding. Algemeen directeur van ACR Pascal Fossaert geeft tekst en uitleg bij de noodzakelijke veranderingen.

● Pascal Fossaert: “Een gedecentraliseerde aankooppolitiek is tijdrovend en duur” (Foto: ACR)

G e b r e k a a n ke n n i s Zowel bij de producenten als bij de gebruikers bestaat er in de praktijk een grote lacune aan kennis rond industriële reinigingsmiddelen. Pascal Fossaert, algemeen directeur van industriële reinigingsmidde lenspecialist ACR uit Lokeren: “Om te beginnen ontbreekt op de etiketten vaak de wettelijk verplichte veiligheidsinformatie, zoals het ADR- en UN-nummer, de gevaarsymbolen, de van toepassing zijnde R- en S-zinnen of de gegevens van het antigifcentrum. Daarnaast blijven ook de gebruikers vaak in gebreke wat betreft de wettelijke documenten die voorgelegd moeten worden bij controles, zoals de msds (material safety data sheet, nvdr)


of het veiligheidsinformatieblad, of wat betreft de R- en S-zinnen die binnen het bedrijf gekend moeten zijn. Daarnaast worden de verplichte beschermingsmaatregelen, hetzij uit onwetendheid, hetzij uit tijdsgebrek, nog te veel met de voeten getreden, en niet alleen bij kleinere bedrijven. Hierover ligt er zowel bij de aanbieders als bij de onderhoudsmanagers een grote verantwoordelijkheid.”

Pr o f e s s i o n a l i s e r i n g ve r e i s t Pascal Fossaert pleit voor professionalisering van de sector en voor een langetermijnvisie: “Wat bedrijven nodig hebben is een totaalservice rond industriële reinigingsproducten. Nu stopt het vaak bij verkoop alleen. Het is de plicht van een leverancier om zijn klanten te adviseren over de wetgeving, de etikettering, de gevaren en de nodige bescherming bij het gebruik van chemicaliën, want daarover spreken we nog steeds. Het is ook belangrijk dat de informatie rechtstreeks naar de gebruiker gaat, want die is het meest kwetsbaar. Daarnaast moet je via constante research & development kunnen

● Just-in-timeleveringen uit de stock van de leverancier kunnen een bedrijf aanzienlijke besparingen opleveren (Foto: ACR)

inspelen op de specifieke behoeften van de klant. Zijn watergedragen producten bijvoorbeeld wel efficiënt genoeg voor diens toepassingen, en hoeveel extra tijd kosten ze om hetzelfde reinigende effect te bereiken als vroeger? Je moet dus veeleer een partner zijn voor je klant dan een leverancier en meedenken op lange termijn.”

To t a a l s e r v i ce Uiteindelijk kunnen bedrijven volgens Pascal Fossaert het meest voordeel halen uit een totaalservice: “Een gedecentraliseerde aankooppolitiek is tijdrovend en duur. Een aanbieder die alles in het gamma heeft weet ook beter wat de klant verlangt, kan samen met hem een onderhoudsplan op maat opstellen en hem alle nodige informatie bezorgen. Verder kunnen bedrijven aanzienlijk besparen op stockage door zelf een beperkte stock aan te houden en te werken met justin-timeleveringen uit de voorraad van de leverancier. Kortom, een goed management en beheer van de industriële reinigingsmiddelen start met de keuze van de juiste partner.”

Inlichtingen ACR ✆ 09 349 34 77, www.acr-nv.be

33

POMPEN EN COMPRESSOREN

N I C O

N I E U W E N H U I Z E N

Slangenpompen:

een veelzijdige oplossing

Voor het verpompen van agressieve media met een capaciteit tot zo’n 100 m3/uur zijn slangenpompen een aantrekkelijke optie. Ze zijn goed bruikbaar voor agressieve media, met een druk tot 16 bar en een hoge doseernauwkeurigheid, en hebben een in verhouding gunstig energieverbruik. Ze vragen ook minder onderhoud dan veel andere pompen.

Slangenpompen bestaan uit een gietijzeren of aluminium behuizing waarin centraal een rotor is gemonteerd waaraan schoenen (ook wel persschijven genoemd) of rollen zijn bevestigd. De slang is gemonteerd tussen rotor en pomphuis. De rollen of de schoenen drukken de slang tijdens het draaien van de rotor in en stuwen het medium in de richting van de uitlaat (afb. 1). Afhankelijk van het type is het pomphuis al of niet deels gevuld met een smeermiddel. Dit zorgt niet enkel voor de smering, maar voert tevens de warmte af, waardoor de levensduur van de slangen wordt verlengd. Sommige uitvoeringen zijn voorzien van een frequentieomvormer die toerentallen van ongeveer 5 tot 150 min-1 mogelijk maakt en geregeld wordt met een 4-20 mA-signaal. Slangenpompen lenen zich bij uitstek voor dikvloeibare media

met viscositeiten tot ongeveer 40.000 mPa.s, en bereiken een opvoerdruk tot ongeveer 16 bar. De kleinste modellen leveren enkele ml per uur, de grootste met een slang van 200 mm doorsnede ongeveer 150 m3/h. Als de capaciteit van een enkele pomp onvoldoende is, kunnen op dezelfde as twee of drie pompkoppen aangebracht worden.

Ru i m e ke u z e Door de ruime keuze uit materialen is voor bijna ieder medium een geschikte slang leverbaar, bijvoorbeeld van NBR, NR, EPDM, butyl, neopreen, siliconen en slangen met een PA-versterking. Leverbaar zijn slijtvaste spuitgietslangen die voor hoge toerentallen geschikt zijn en daardoor grote capaciteiten mogelijk maken. Ook zijn er slangen met een PA-binnenlaag. Slangen moeten elastisch zijn en snel in hun oorspronkelijke stand terugkomen.

● Afbeelding 1: het pompproces begint met het indrukken van de slang door een roterende rol. De rol beweegt verder, en de slang krijgt zijn oorspronkelijke vorm terug (1). Het medium is ingesloten tussen twee rollen en beweegt in de richting van de uitlaat (2). De laatste rol drukt het medium naar buiten (3)

34

Vo o r - e n n ad e l e n Slangenpompen hebben veel voordelen ten opzichte van andere pompen. Zo zijn de slangen volkomen dicht en er is geen asafdichting, waardoor ook het kostbare onderhoud komt te vervallen. De draairichting is gemakkelijk om te keren, zodat de zuig- en de persopening van functie wisselen zonder de prestaties te beïnvloeden. De pompen hebben niet te lijden van droogdraaien, ze zijn zelfaanzuigend en de benodigde NPSH is zo laag dat ze zonder problemen op hoogtes van 8 meter kunnen aanzuigen. Ook het energieverbruik is gunstig, zeker bij hogere drukken. Allerlei media zijn mogelijk en ook abrasieve vloeistoffen met harde bestanddelen leveren niet onmiddellijk problemen op. Met speciale food grade slangen zijn hygiënische toepassingen gemakkelijk te realiseren. Nadelen zijn er natuurlijk ook, onder andere de pulserende werking. Als een slang lek raakt en er een agressief medium naar buiten stroomt, dan kunnen er problemen ontstaan. Dit gevaar is enigszins beheersbaar door een vlotterschakelaar in het huis te plaatsen die een verhoging van het peil van het smeermiddel signaleert en op dat moment een signaal geeft. Andere nadelen zijn de slijtage aan de slangen, de capaciteit die sterk


POMPEN EN COMPRESSOREN

● Slangenpompen zijn gemakkelijk met één of twee koppen uit te breiden

afhankelijk is van de temperatuur en druk en de grote afmetingen.

Onderhoud Het onderhoud aan slangenpompen is beperkt. Het belangrijkste onderhoud is het van tijd tot tijd vervangen van de slang. Het tijdstip daarvoor hangt af van het toerental, de draaiuren en de werkdruk. Een voorbeeld: de slang van een pomp met een toerental van 20 min-1 die gedurende 8 uur per dag op 5 bar overdruk werkt, hoeft gewoonlijk pas na 32 weken te worden vervangen (Tabel 1). De slang wordt dan losgekoppeld, met behulp van de motor wordt de slang naar buiten gedrukt en de nieuwe slang ook weer

naar binnen getrokken. Gewoonlijk wordt tegelijk met de slang de vet- of olievulling vervangen. Ander onderhoud is nodig aan de rollen of de schoenen en aan de lagers, maar ook dat is erg beperkt.

het verpompen van min of meer vloeibaar slachtafval. Al vaak is gebleken dat de omkering van de draairichting voordelen heeft, zoals met tanks die afwisselend geleegd en gevuld moeten worden. Daarvoor waren vroeger twee pompen nodig, nu nog maar één. Kleine modellen zijn veel in gebruik voor de dosering van chemicaliën, verharders en keramisch slib, vloeistoffen bij autowasstraten en van bijvoorbeeld chloor in zwembaden. Andere voorbeelden zijn het legen en vullen van vaten met agressieve media, het transport van slib en cementtransport. Als dat voor een toepassing nodig is, zijn componenten van aangepaste materialen leverbaar. Indien gewenst is bijvoorbeeld de pulserende werking voor 95% terug te dringen met behulp van een pulsatiedemper.

To e p a s s i n g e n Slangenpompen lenen zich voor uiteenlopende toepassingen, zoals onder andere voor agressieve media en het nemen van monsters (ook voor pH-metingen). Door de schone verwerking, het ontbreken van dode ruimtes en de gemakkelijke inwendige reiniging kan de slangenpomp ook voor voedingsmiddelen worden toegepast. Slachthuizen gebruiken ze voor

Tabel 1: Indicatie van de levensduur in weken van slangen met een PA-inlaag bij een overdruk van 5 bar en verschillende belastingen. Bij een overdruk van 15 bar nemen de waarden met ongeveer 50 procent af Inschakelduur uur/dag

● Kleine slangenpompen zijn veel in gebruik voor doseringen, ook van agressieve vloeistoffen

Toerental min-1 5

20

30

40

50

1

1029

257

171

129

103

2

514

129

86

64

51

3

343

86

57

43

34

4

257

64

43

32

26

6

171

43

29

21

17

8

129

32

21

16

13

24

43

—

—

—

—


Inlichtingen AxFlow / Bredel / Watson Marlo ✆ 015 20 10 74, www.axflow.be Bedu Pompen ✆ 015 33 16 77, www.bedu.be Ensival-Moret ✆ 087 46 81 11, www.em-pumps.com

35

INDUSTRIAL IT

R I E N K

L E E M H U I S

Industrial Wireless: snel en flexibel? Draadloze communicatie wint terrein in de industrie. Bij besturing en controle, meting en rapportering en bij data-uitwisseling op afstand ligt het steeds vaker voor de hand om gebruik te maken van de diverse voordelen ervan. Met Bluetooth, WLAN, GSM/GPRS of EDGE worden afstanden efficiënt en eenvoudig overbrugd tegen minimale kosten. Tevens wordt bij draadloze communicatie de bestaande ICT-infrastructuur sterk vereenvoudigd. Niettemin blijft het scepticisme hardnekkig bij de procesingenieur en plantmanager. Er blijven vooral vragen over de betrouwbaarheid, energiekosten en data security van de nieuwe systemen.

D r a ad l o z e i n d u s t r i ë l e n e t we r ke n In het algemeen zijn er drie draadloze technologieën geschikt voor industriële gegevensoverdracht: radiogolven, microgolven en licht (infrarood en laserstraal). De snelheid van informatieoverdracht uitgedrukt in bits per seconde (bps) en reikwijdte bepalen het prestatievermogen. Niet elke techniek of protocol is voor industriële communicatie geschikt. Belangrijke factoren bij industriële draadloze netwerken zijn de ondersteuning van protocollen, betrouwbare gegevensoverdracht, bescherming tegen elektro- en HFvelden, eenvoudige installatie en hoge overdrachtsnelheden.

B e k a b e l i n g v s d r a ad l o o s In het verleden waren de communicatiedeelnemers in de fabrieks- en procesautomatisering door middel van kabels met elkaar verbonden. Bij het verzenden van data naar mobiele, tijdelijk geïnstalleerde of moeilijk toegankelijke eenheden, heeft bekabeling van de noodzakelijke verbindingen echter zijn beperkingen. Door de

36

hogere eisen gesteld aan real-time functioneren, deterministisch gedrag en veiligheid en betrouwbaarheid van de signaaloverdracht. Wat energiekosten, betrouwbaarheid en datasecurity betreft voldoen bij de huidige stand van zaken en afhankelijk van de te overbruggen afstand drie technieken: Bluetooth, Trusted Wireless en GSM. ● Door middel van WLAN kan productieapparatuur worden aangestuurd. Ook kan d.m.v. sensoren een noodstop direct worden uitgevoerd. WLAN-technologie maakt nieuwe productiewijzen als roterend produceren mogelijk (Foto: Siemens)

ontwikkeling en het gebruik van zelfsturende mesh-netwerken, waarin alle onderdelen met elkaar zijn verbonden, en de komst van mechatronische eenheden in de productiesfeer is de bekabeling alleen maar toegenomen. Door het leggen van ingewikkelde kabeltracés kunnen de installatie- en materiaalkosten echter flink oplopen. In het verlengde daarvan nemen de onderhoudskosten toe. Draadloze communicatie kan in beide gevallen uitkomst bieden. De technieken van ethernet die we kennen van thuis of kantoor zijn echter niet meteen bruikbaar in de fabriek. Hetzelfde geldt voor draadloze apparatuur. Bij industriële toepassingen worden

Bluetooth Bluetooth, een uitvinding van Ericsson, is een radioverbinding (in de 2,45 GHz band) voor dataverkeer op de korte afstand. Dankzij de GHz-radioverbinding is zichtverbinding niet nodig: Bluetooth dringt ook door vaste materialen. De digitale verbinding werkt volgens het point to multipoint systeem, wat wil zeggen dat een enkel apparaat maximaal 8 ontvangers kan bedienen. Normaalgesproken functioneert Bluetooth binnen een straal van 1 tot 10 meter, maar met een hoger vermogen kunnen afstanden groter dan 100 meter worden overbrugd. Bluetooth ondersteunt binnen een piconet (netwerk van 8 actieve apparaten) drie gelijktijdige full duplex verbindingen. Omdat Bluetooth weinig stroom


INDUSTRIAL IT

Tr u s t e d W i r e l e s s

● Een op Bluetooth gebaseerd draadloos Access Point. De draadloze signaaloverdracht met snelle cyclische data-uitwisseling is een goede oplossing voor installatie-uitbreidingen en tijdelijke installaties (Foto: Phoenix Contact)

verbruikt (ca. 8-30 milli-ampère bij een actieve verbinding) is het systeem geschikt voor mobiele apparaten die afhankelijk zijn van batterijen. Om de verbinding tussen apparaten te beveiligen, ondersteunt Bluetooth het basisprotocol authenticatie en encryptie. Authenticatie vindt plaats op basis van een geheime sleutel die op de apparaten moet zitten. Na authenticatie is het mogelijk de verbinding te versleutelen (encryptie). Naast encryptie maakt Bluetooth gebruik van FHSS (frequent hopping spread spectrum), een techniek waarbij snel tussen frequenties binnen de bandbreedte wordt geschakeld. Het gevolg is dat het dataverkeer niet gevoelig is voor interferenties, de inhoud moeilijk te onderscheppen is en de bandbreedte efficiënter benut kan worden. Door het lage stroomverbruik, de encryptie en FHSS is Bluetooth een goed alternatief voor kabels voor cyclische en deterministische gegevensoverdracht tussen beweegbare machines en besturingen bij industriële toepassingen. Nadelen zijn de korte afstand waarover het systeem werkt, de traagheid (maximaal 3MB/s) van het protocol en de lage ontvangergevoeligheid (-80dB) van de Bluetooth single chip kaarten.


De draadloze technologie Trusted Wireless werd door het Canadese bedrijf Omnex Control Systems speciaal ontwikkeld voor industriële toepassingen. De techniek kenmerkt zich door het grote bereik, de goede interferentie- en coëxistentieeigenschappen in combinatie met uitstekende diagnosemogelijkheden. Behalve Bluetooth maakt ook Trusted Wireless gebruik van FHSS. De wisselingen tussen de frequenties vinden afhankelijk van het product in milliseconden plaats en worden pseudo-toevallig over de gehele brandbreedte gerealiseerd (900 MHz of 2,4 GHZ). Door het gebruik van FHSS kunnen meerdere Trusted Wireless systemen probleemloos naast elkaar werken. Daarnaast kunnen bepaalde frequentiebereiken van gebruik worden uitgesloten, zodat Trusted Wireless ook probleemloos met WLAN-systemen kan worden gebruikt. Trusted wireless heeft bij een zendvermogen van 1W in de brandbreedte 900 MHz een bereik van 1 kilometer. In de 2,4 GHzbandbreedte kan de afstand bij een vermogen van 10 tot 100 mW gemakkelijk 3 kilometer worden.

Met de industriële overdrachtstandaard IEEE802.11b kan 11 MB/s uitgewisseld worden, wat voor veel industrieën nog als langzaam wordt beschouwd. De nieuwe standaard 802.11a belooft een snelheid van 54 MB/s, maar zit in een andere frequentieband (5 GHz).

GSM /G PR S Tegenwoordig zijn er toestellen als dataloggers en actuatoren die op afstand hun werk verrichten en eventueel een alarm of melding versturen per SMS. Ook is het mogelijk om omgekeerd de toestellen per SMS te parametreren of programmeren. Met eenvoudige commando’s kan de gebruiker meetgegevens opvragen en hieruit een e-mail of fax genereren. Voor een betere beveiliging is het verstandig om te werken met SMS-Office, waarbij de SMS-berichten niet via een (onveilige) provider, maar direct naar het intranet gestuurd worden. SMS-Office is een universele software voor het verzenden en ontvangen van SMS-berichten, beschermd met paswoorden en afzendnummers.

WL A N e n W i F i Tot de grote voordelen van WLAN (wireless local area network) rekenen we de eenvoudige installatie, mobiliteit, compatibiliteit (het WiFi label garandeert de compatibiliteit tussen toestellen en modules van verschillende fabrikanten) en veiligheid door ingebouwde netwerksleutels die alleen de gebruikers kennen. Het WLAN Access Point maakt draadloze toegang tot een vast netwerk mogelijk. De dekkingsgraad van een access point bedraagt in gebouwen gemiddeld 30 tot 100 meter, in de open ruimte kan dit 500 meter zijn.

● Een draadloze flowmeter met de mogelijkheid om data te vergaren op plaatsen die met bekabeling buiten bereik liggen (Foto: Emerson Proces Management)

Inlichtingen Emerson Proces Management ✆ 02 716 77 11, www.emersonprocess.be Phoenix Contact ✆ 02 723 98 11, www.phoenixcontact.be Siemens ✆ 02 536 21 11, www.siemens.com

37

Mensen en bedrijven

Bedrijfsnieuws

■■ Autocomponenten in een industrieel jasje Bosch is reeds meer dan 100 jaar actief in de ontwikkeling, productie en verkoop van automaterialen. Een aantal van deze autocomponenten, zoals elektromotoren en sensoren, vinden meer en meer toepassing buiten de automobielindustrie, in onder meer gebouwenbeheer (slagbomen, zonneschermen) en

industriële toepassingen (lineaire actuatoren, positioneermechanismen, sluit- en quotasystemen, gemotoriseerde afsluiters…). De elektromotoren van Bosch bieden een passende oplossing voor tal van verstelaandrijvingen in de industrie. Zij zijn immers ontworpen voor dagelijks gebruik in extreme omstandigheden. Door de alsmaar toenemende intelligentie en mechatronica in industriële toepassingen, is er ook meer nood aan bijkomende ‘voelsprieten’ en controlesystemen. Hiervoor bieden sensoren uit de automobielindustrie vaak een oplossing. ✆ 02 525 53 60, www.bosch.be

■■ Nieuwe gistbewaarplaats bij brouwerij Alken-Maes Zopas heeft Egemin Automation een nieuw gistbewaarsysteem opgeleverd bij brouwerij Alken-Maes. De gistbewaarplaats met 10 gekoelde opslagtanks werd uitgerust met een eigen CIP-installatie. De bestaande CIP-installatie, gebruikt voor de reiniging van de gisting- en lagertanks, werd gerenoveerd en uitgebreid met een extra lijn. Het leidingwerk van elke tank werd

● Erik Mels, manager productie bij AlkenMaes (links) en Jan Vercammen, CEO van Egemin, bij de oplevering

38

aangepast, terwijl koppelborden werden geplaatst om op een eenvoudige en veilige manier elke tank te verbinden met de CIP-lijn. In totaal beschikt de brouwerij over 16 lager- en 26 gistingtanks. De CIP-installatie en de gistbewaarplaats worden bestuurd met een Siemens S7 PLC. Daarboven staat een Scada-server met 4 clients. Het netwerk van de nieuwe installatie is verbonden met het bestaande brouwerijnetwerk, waar ook de communicatie met de PCS7 van de brouwzaal op zit. ✆ 03 641 18 36, www.egemin.com

■■ Groot Airbus-contract voor IGE-XAO Drie jaar nadat het contract met Eurocopter ondertekend werd, kondigt de IGE-XAO Group een zeer belangrijk contract aan met Airbus. Deze nieuwe overeenkomst betreft de levering van IGE-XAO Group PLM-oplossingen (Product Lifecycle Management) voor Electrical Engineering. Het contract bestaat uit verschillende

■■ 416.000 euro voor opleiding pijpfitters Agoria, de federatie van de technologische industrie, en de VDAB hebben een akkoord gesloten om meer werkzoekenden op te leiden als pijpfitter. Pijpfitten, het prefabriceren en monteren van pijpleidingen, is een knelpuntberoep in Vlaanderen. Een derde van de vacatures raakt niet ingevuld. De VDAB en Agoria-lidbedrijven ISS Industrial Services, Fabricom GTI en BIS ROB Montage investeren daarom 416.000 euro om de opleidingscapaciteit voor dit beroep te verdubbelen. De technologiefederatie wil ook de kwaliteit van de onderwijsopleidingen verder verbeteren en vraagt daarom dat pijpfitten een volwaardige richting wordt. Er bestaat momenteel enkel een zevende jaar BSO. Dat moet volgens Agoria een aparte derde graad TSO of HBO pijpfitten worden. ✆ 02 706 80 55, www.agoria.be

www.vakblad-tim.com

fasen waarvoor de leveringen gepland staan vanaf het vierde kwartaal 2008 tot het einde van 2011, en zou kunnen oplopen tot bijna 5 miljoen euro. Dit bedrag omvat de SEE Electrical Harness PLM-software licenties, de ontwikkeling alsook de bijbehorende service en diensten. Bij IGE-XAO wordt momenteel gewerkt aan de eerste fase, die neerkomt op een reeds ontvangen bestelling van 1,3 miljoen euro (excl. btw). Met dit contract en andere lopende projecten is de IGE-XAO Group van plan om de R&D en supportafdelingen uit te breiden. ✆ 02 219 09 59, www.ige-xao.com

■■ MACS opent kantoor in Düsseldorf In november 2008 opende MACS Holding het kantoor MACS, Management Consultancy and Solutions, in Düsseldorf met Otto Wassenberg als bedrijfsleider. Otto Wassenberg is in deze functie verantwoordelijk voor de uitbreiding en ondersteuning van de relatie met MACS-klanten in Duitsland. Na de recente opening van een kantoor in België en een kantoor in het Verenigd Koninkrijk, komt MACS met deze opening dichter bij het bereiken van haar ambitie om de Europese marktleider te worden op het gebied van IBM Maximo. ✆ 02 709 29 38, www.macs.be nummer 4 ● December 2008

Mensen en bedrijven

Loopbaan

Certificering

■■

■■

Nieuwe Omron country sales manager in Nederland en Vlaanderen Half oktober 2008 is Michel Keyner benoemd tot Country Sales Manager van Omron Electronics in Nederland en Vlaanderen. Hij vervangt René Scholten die deel gaat uitmaken van het managementteam van de European Sales Support Group. Michel Keyner is sinds 1996 werkzaam voor Omron en heeft een ruime ervaring opgebouwd in diverse sales- en marketingfuncties. Omrons Europees management is vol vertrouwen dat hij, samen met het Nederlandse en Vlaamse verkoopteam, de

Stroomrailsysteem met “cULus-listed“-goedkeuring Rittal beschikt als eerste fabrikant ter wereld over een „cULus-listed“-goedkeuring voor RiLine60, het 60mmstroomrailsysteem. Deze goedkeuring van UL (Underwriters Laboratories) en CSA (Canadian Standards Association) betekent voor internationale machinebouwers en installateurs een merkelijke kostenbesparing bij de constructie en verkoop van de installatie. Met een „cULus-

groei die Omron de afgelopen jaren heeft doorgemaakt, verder kan uitbouwen. ✆ +31 23 568 11 12, www.industrial.omron.be

listed“-goedkeuring kan immers een vereenvoudigde en snellere afname (in- en verkoop) van de installatie gebeuren. Onderzoek naar het navolgen van de ‘Conditions of Acceptability’ (COA) van alle gebruikte UL-herkende componenten valt volledig weg. Bovendien is een eigen UL-herkenning niet noodzakelijk, waardoor het omslachtige en kostenintensieve aanvraagproces overbodig wordt. ✆ 09 353 91 11, www.rittal.be

■■

Nieuwe managing director voor Midera Bij de fusie van Z-Group en Vandeputte Group tot Z&V Group, in februari van dit jaar, werd meteen ook de eerste strategische overname gerealiseerd. Sindsdien maakt Midera (Roeselare) deel uit van de Z&V Group. Na een overgangsfase heeft de


directie half oktober met Franky Viaene een nieuwe Managing Director aangesteld voor de dagelijkse aansturing van Midera. De laatste 10 jaar werkte Franky Viaene bij kledingfabrikant Sioen uit Ardooie, waar hij doorgroeide binnen de functies van Sales Manager, Business Development Manager en Sales Director Benelux. De directie van Z&V Group vond in de academische achtergrond – bedrijfseconomie en marketing – en de jarenlange ervaring in de kleding- en veiligheidssector van Viaene, de juiste combinatie voor het begeleiden van Midera in haar verdere groei. Midera is na Vandeputte Group de Belgische nummer twee op het vlak van persoonlijke beschermingsmiddelen. ✆ 03 460 04 32, www.zv-group.com

Heeft uw bedrijf een nieuwe manager in dienst, herstructureert of verhuist u, verandert u van naam of wordt uw website vernieuwd? Stuur al uw nieuwsberichten naar [email protected].

www.vakblad-tim.com

39

B E H E E R D O E L M A T I G V O O R S O F T W A R E F L E X I B E L E

Enterprise Asset Management met rendement Hoe bespaart u op uw kosten in relatie tot de gewenste

Ultimo Maintenance Management is voor elke bedrijfs-

installatieperformance? Hoe bepaalt u de optimale voor-

grootte en elke branche de geschikte softwaretool voor

raadgrootte? Hoe kunt u uw beperkte resources maximaal

Enterprise Asset Management met rendement.

benutten? Het flexibele onderhoudsinformatiesysteem

Voor een indruk van onze software, services en referenties

Ultimo Maintenance Management helpt onderhouds-

bent u van harte welkom op onze website. Ook staan wij

organisaties al twintig jaar bij het vinden van de juiste

graag persoonlijk voor u klaar.

antwoorden.

T I M. Total Industrial Maintenance. 1e jaargang december 2008 nummer 44. P.B.-P.P. ANTWERP MAIL B-09

Recommend Documents