‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’ Michiel van Kempen en Hugo Enser
bron Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000.’ In: Oso: tijdschrift voor Surinaamse taalkunde, letterkunde en geschiedenis 2 (2001), p. 263-286.
Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/kemp009suri06_01/colofon.htm
© 2006 dbnl / Michiel van Kempen en Hugo Enser
263
Surinaamse kranten en hun vindplaatsen, 1774-2000 Michiel van Kempen & Hugo Enser Er zal wel nauwelijks een onderzoeker op het gebied van de Surinamistiek te vinden zijn, die het enorme belang van de sinds het einde van de 18de eeuw verschenen Surinaamse kranten als historische, sociologische of culturele bron niet onderkent. In veel gevallen zijn die dagbladen en weekkranten zelfs de enige nog beschikbare bron. Vragen die bij onderzoek zeer frequent opduiken zijn: welke kranten zijn er nu exact geweest, wanneer zijn die verschenen, en vooral: welke Surinaamse kranten zijn er nog bewaard gebleven en waar bevinden die zich? Dat zijn elementaire heuristische vragen, die soms al veel tijd vragen, aleer een onderzoek kan beginnen. Deze bijdrage wil een eerste antwoord geven op die vragen en een onderzoeksinstrument aanbieden voor velen. Een inhoudelijke beschrijving van de kranten, laat staan een rudimentaire vorm van persgeschiedenis geeft deze bijdrage niet.
Landsarchief en Koninklijke Bibliotheek De vroegste kranten uit de 18de eeuw bevinden zich in de collecties van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam, het Persmuseum in Amsterdam en de Caraïbische Afdeling van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde in Leiden. De twee belangrijkste collecties Surinaamse kranten uit de negentiende en twintigste eeuw zijn die van de Lands-archiefdienst te Paramaribo en de Koninklijke Bibliotheek te 's-Gravenhage. In het Surinaamse Landsarchief bevindt zich een tamelijk grote collectie negentiende-eeuwse kranten, wat gezien de enorme problemen van conservering verwonderlijk mag heten. De voornaamste krant was de Surinaamsche Courant die in al zijn verschillende verschijningsvormen de hele negentiende eeuw door is blijven uitkomen. Omdat bijna alle onderzoekers verdwalen in de doolhof van edities van deze belangrijke krant, is in het onderstaande een nauwkeurige reconstructie gemaakt van alle negentiende-eeuwse edities ervan. De jaargangen van de Surinaamsche Courant in het Surinaamse Landsarchief zijn niet compleet en buitengewoon jammer is het dat enkele belangrijke jaren (1863, 1873) ontbreken. Sommige ontbrekende jaargangen zijn bij het inbinden opgevuld door andere kranten, over enkele jaren is in het geheel geen krantenmateriaal bewaard gebleven. Bij de Landsarchiefdienst zijn onder ‘Surinaamsche Courant’ ook ingebonden (soms incomplete) jaargangen van De Telegraaf (vanaf 1841), het Algemeen Nieuwsen Letterkundig Blad (vanaf 1843), Algemeen Nieuws- en Advertentie Blad (vanaf 1844), Surinaamsch Weekblad (vanaf 1844), het Koloniaal Nieuwsblad (vanaf 1848), De West-Indiër (vanaf 1868), De Kolonist (vanaf 1868), Suriname (vanaf 1876) en De Surinamer (vanaf 1894). Als afzonderlijke (incomplete) series zijn aanwezig Suriname, de West-Indiër, Goede Tijding en De Surinamer (zie de lijst hieronder).
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
In de Koninklijke Bibliotheek bevindt zich de veruit grootste collectie Surinaamse kranten in Nederland. Het gaat vooral om negentiende- en twintigste-eeuwse kranten.
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
264
Staat De staat van de kranten in 's Lands Archief is wisselend. De meeste jaargangen zijn nog steeds goed raadpleegbaar. Sommige jaargangen echter hebben sterk te lijden gehad van vocht- en klimaatsinvloeden, bepaalde jaargangen zijn gedrukt op papier dat blijkbaar door heel wat knagers en knabbelaars als onweerstaanbaar is ervaren, en de staat van veel edities vanaf ongeveer 1843 is desastreus door papierverzuring. Sinds begin 1998 wordt eraan gewerkt de kranten projectmatig te microficheren; voor sommige jaargangen komt die redding te laat. Van de in de Koninklijke Bibliotheek bewaarde jaargangen verkeert slechts een gering aantal jaargangen in een staat die raadplegen moeilijk of onmogelijk maakt; de fauna is daar minder manifest aanwezig geweest. Ook in de KB is een microficheer-project van start gegaan. De eerste collectie, die van het Landsarchief, is door de eerste auteur van deze bijdrage geraadpleegd van december 1995 tot maart 1996 en in de periode september-december 1997. De collectie in de KB hebben beide auteurs ingezien bij talloze bezoeken over de jaren 1993-2001. Het is belangrijk om dit aan te geven, omdat de ervaring uitwijst, dat sommige onderzoekers van vroegere tijden blijkbaar nog nummers of jaargangen van kranten ingezien hebben, die inmiddels verdwenen zijn. Van de collecties van de Surinaamsche Courant die zich in Suriname bevonden, ontbraken in 1950 alleen nog maar de jaren 1805, 1807 en 1910, volgens Ph.A. Samson (1950: 80). Inmiddels blijkt over de jaren 1801-1808, 1810 en 1812 helaas geen enkele krant meer te vinden in welke openbare collectie dan ook.
De Surinaamsche courant De krantengeschiedenis van de Surinaamsche Courant is nogal complex. Hartog (1944: 320-322), die als de betrouwbaarste bron geldt als het gaat om de persgeschiedenis, onderscheidt de Surinaamsche Courant en Algemeene Nieuwstijdingen (1795-1805) en de Surinaamsche Courant (vanaf 1804) met vijf edities. Uit autopsie geven we hier een eigen, gedetailleerder beschrijving van de edities uit de negentiende eeuw. De Surinaamsche Courant was aan het begin van de negentiende eeuw - de periode van het Engels tussenbestuur - een tweetalige krant, in twee kolommen: links Nederlands en rechts Engels. Er bestonden drie edities van, die elk afzonderlijk genummerd werden, en die bij verschillende drukkerijen werden gedrukt, terwijl bovendien geregeld van drukkerij werd gewisseld. Toch valt uit een ingezonden brief in de Surinaamsche Courant/The Surinam Gazette, nr. 19 van 5 maart 1813 op te maken dat de uitgevers dezelfde waren: de brief reageert namelijk op een stuk dat in een van de andere edities is verschenen. Een editie, verschijnend op woensdag en zaterdag, kwam uit onder de enkelvoudige kop Surinaamsche Courant, vermoedelijk vanaf 30 mei 1804 af (Samson 1950: 82). Deze editie is tweetalig tot en met 1816. Een tweede editie verscheen onder de dubbele titel Surinaamsche Courant/The Surinam Gazette; deze kwam uit op dinsdag en vrijdag. Deze editie ging vanaf 1 februari 1814 verder als tweetalige krant maar enkel onder de Nederlandse kop. Na
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
1816 verdwijnt het Engelstalige deel. Vanaf 1830 heet deze editie: Surinaamsche krant, vanaf 1 januari 1834 wordt die omgedoopt tot de Nieuwe Surinaamsche Courant en Letterkundig Dagblad, en vanaf 1835 weer tot Surinaamsche Courant/Letterkundig Dagblad - nog steeds uitkomend op dinsdag en vrijdag. De Geprivilegeerde Surinaamsche Courant tenslotte verscheen weer onder een enkelvoudige titel, was echter eveneens tweetalig
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
265 tot en met 1816 (26 februari), en kwam uit op maandag en donderdag. Na 1829 viel het ‘Geprivilegeerde’ uit de titel weg en ging de krant eveneens door onder de titel Surinaamsche Courant. Vanaf dat moment komen er twee verschillende edities onder dezelfde naam en hetzelfde nummer maar met andere opmaak op één dag uit. Hoewel deze drie edities geregeld dezelfde berichten en advertenties bevatten, werden deze afzonderlijk gezet, en ook evident gedrukt op uiteenlopende kwaliteiten papier. De edities zijn voor sommige jaargangen in het Landsarchief afzonderlijk ingebonden, voor andere jaren samengebracht in één band. Een aantal jaargangen is dubbel aanwezig, met zowel afzonderlijk als tezamen ingebonden edities. Het formaat van de kranten loopt sterk uiteen, grofweg echter kan gezegd worden dat na 1829 de afmetingen van klein op groot folio formaat gebracht worden. De nummers van de eerste jaargangen hadden een omvang van vier pagina's, een totale jaargang omvatte circa 1000 pagina's. Bij het grotere formaat varieerde de omvang van 2 tot 5 pagina's, waarmee het totaal aantal pagina's per jaargang verminderde. De nummering loopt per editie door, beginnend in januari van elk jaar (bij de Surinaamsche Courant komt dus dezelfde nummering voor bij verschillende edities, zij het met afwijkende data), maar er zijn merkwaardige afwijkingen: in 1822 begint er opeens een nieuwe nummering van de woensdag/zaterdag-editie op 4 september. Jaargang-nummers worden voor het eerst toegekend door een geheel nieuwe krant die vanaf 1892 verschijnt onder de titel Nieuwe Surinaamsche Courant. Voor wie dit alles nog niet onoverzichtelijk genoeg is: vanaf 1834 wordt de puzzel compleet. Er verschijnen dan de Surinaamsche Courant op zondag, maandag, donderdag (twee verschillende edities) en zaterdag; de Surinaamsche Courant/Letterkundig Dagblad op dinsdag en vrijdag en de Nieuwe Surinaamsche Courant op woensdag en zaterdag. De laatste blijft ook na 1837 verschijnen, maar vanaf dat jaar is er ook elke dag een krant onder de titel Surinaamsche Courant. Het kan dus voorkomen dat de Surinaamsche Courant voorkomt onder hetzelfde nummer, met dezelfde datum, maar dat het gaat om twee verschillende edities, geheel afwijkend van inhoud. De Surinaamsche Courant ging vanaf 1848 samen met het Gouvernements Advertentieblad. Onder dezelfde naam Nieuwe Surinaamsche Courant verscheen vanaf 30 juni 1892 de eerdervermelde nieuwe krant op zondag en donderdag bij T. Libertador Ellis.
Handleiding bij de lijst De navolgende lijst geeft in de eerste kolom de titel en eventueel de (vroegste) ondertitel van kranten en weekbladen. Tenzij anders aangegeven, verschenen de genoemde kranten in Suriname en meer dan eenmaal per week. In de tweede kolom staan de jaren waarin de betreffende titel verscheen. Vervolgens is in kolom 3 en 4 de aanwezigheid in 's Lands Archief, Paramaribo, respectievelijk de Koninklijke Bibliotheek, Den Haag aangegeven. In de laatste kolom staan andere vindplaatsen - voorzover bekend - met de volgende afkortingen: Bisd. = Archief Bisdom Paramaribo EBG = Stadszending der EBG te Paramaribo
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
-
KITLV = Caraïbische Afdeling van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde in Leiden (KITLV) LoC = Library of Congress in Washington Persm. = Nederlands Persmuseum in Amsterdam NIOD = Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie in Amsterdam SM = Surinaams Museum in Paramaribo
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
266 -
UBA = Universiteitsbibliotheek van Amsterdam
Geen vermeldingen betekent dat er geen exemplaren van de betreffende titel aanwezig zijn in de ons bekende publieke collecties. Omdat op dit moment bij verschillende instituten microficheerprojecten lopen, is in de lijst niet vermeld of het in de collecties om papieren of gemicroficheerde kranten gaat. Niet opgenomen zijn: - kranten en periodieken die met mindere frequentie dan tweewekelijks verschenen (zoals het tweemaandelijkse, Nederlandstalige Al-Haq dat van 1943 tot 1948 in Suriname uitkwam, Volksnieuws van 1990 tot 1992 in Nederland, Weekendnieuws vanaf 1991 en Kranti in 1992 in Suriname (niet te verwarren met het gelijknamige VHP-blad dat in 1997 uitkwam) en Sranan Koranti in 1996-1997 in Nederland - die allevier als maandelijkse uitgave uitkwamen); - tijdschriften die zich ‘krant’ noemden (zoals de Suriname-krant die rond 1972 in Delft verscheen); - kranten uitgekomen bij bijzondere gelegenheden (b.v. bij kroningsfeesten of de Emancipatie-Courant die in 1926 verscheen); - bijzondere Suriname-edities van niet-Surinaamse kranten; - personeelsbladen als Bauxco Nieuws. Veel gegevens voor deze lijst zijn ontleend aan Hartog 1944, De pers in perspectief (1978) en Van Doorne & Van Kempen 1995, zij het dat deze gegevens waar nodig gecorrigeerd en aangevuld zijn. Onze dank gaat uit naar Jan Bongers, Paramaribo, die verschillende gegevens verifieerde; William Man A Hing zorgde voor transcriptie van de titels in Chinese karakters, omzetting in het mandarijn (Hanyu-pinyin) en vertaling naar het Nederlands; Theo Damsteegt assisteerde bij de vertaling van titels uit Indiase talen. Vooral na 1960 is het aantal periodieken zo stormachtig toegenomen, dat deze lijst redelijkerwijs niet kan pretenderen volledig te zijn. De auteurs worden graag attent gemaakt op omissies, aanvullingen en correcties, zodat die in een supplement kunnen worden opgenomen. Krant
Verschenen 's LandsKoninklijkeAndere collecties Archief Bibliotheek KB: nrs 383,Persm.: nr. 1 van 1774, 4 nrs uit Weekelyksche 1774-1805 1-10-1783 en1779 en 1782. SM: jrg. 1775 (nrs Woensdaagsche 427, 27, 8-2-1775 t/m 72, 20-12-1775) Surinaamse 4-8-1784 en jrg. 1777 (nrs 43, 23-4-1777 Courant tot en met 79, 31-12-1777) UBA: nummers uit 1776 en 1788 1785-1793 SM: nrs 83, 4-1-1787 tot en met De 134, 27-12-1787 en 356, Surinaamsche 29-3-1792 tot en met 394, Nieuwsvertelder 20-12-1792 (incompleet). UBA: nr. 152 (1788, 1 mei)-nr. 166
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
(1788, 7 aug.); nr. 168(1788, 21 aug.)- nr. 183 (1788, 4 dec.); nr. 188 (1789, 8 jan.)-nr. 196 (1789, 5 mrt); nr. 198 (1789, 19 mrt)-nr. 199 (1789, 26 mrt); nr. 247 (1790, 25 feb.); nr. 250 (1790, 18 mrt)
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
267 Krant
Verschenen
's Lands KoninklijkeAndere collecties Archief Bibliotheek
Surinaamsche 1787 Spectator 1788 De Surinaamsche Rhapsodist Surinaamsche 1790-1795 Courant (wed. Tresfon) 1792 Gazette de Surinam [twee maal per week] 1792 Teutsches Wochenblatt für Surinam 1793 verschenen? De Surinaamsche Bibliotheek Saturdagsche 1794 Courant van Nieuws, Smaak en Vernuft Surinaamsche 1795-1805 Courant en Algemeene Nieuwstijdingen Nieuwsvertelder‘1796 of zamenspraak tusschen Louw en Krelis 1783, 1784, Surinaamsche 1804-1851 In combinatie met 1809, Gouvernements 1811-1830, 1820, 1821, Courant [verschillende Advertentiebladen tot en met 1832 (1e 1824, 1825, 1883; helft), 1830, edities; beschrijving zie Gouvernements-advertentieblad1833-1844,1834-1859, afzonderlijk tot en met 1975 1847-1849,1861-1882, boven] 1853-1855,1884-1890, 1857-1859,1892-1975 1868 (1e helft), 1870-1871 (1e helft), 1875, 1876 (1e helft), 1879 (1e helft)
Persm.: nrs van 14-5-1792 en 30-4-1792 UBA: enige bekende exemplaar, nr. 17 van 27-11-1792
Persm.: nrs van 29-9-1797, 3-10-1797, 15-6-1802, 22-5-1804
SM: in één band losse nummers over de jaren 1817-1819. Persm.: nr. van 9-6-1833. KITLV:(1816)-(1872); (1874)-(1940);(1945)-(1975) (incompleet) UBA: 6-12-1837.
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
1805-1806 Bataafsche Surinaamsche Courant Binnenlandsche 1808-1810? Surinaamsche Courant
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
268 Krant
Verschenen 's Lands KoninklijkeAndere collecties Archief Bibliotheek vóór (1813-1829) SM: in één band Geprivilegeerde losse nummers Surinaamsche Courant 1811-1829 over de jaren 1815-1819 Surinaamsche Courant/The1811-1814 (1811, 1813, 1814) Surinam Gazette & The Surinam Gazette 1830-1834 Surinaamsche krant 1834 Nieuwe Surinaamsche Courant en Letterkundig Dagblad 1835-1836 Surinaamsche Courant/Letterkundig Dagblad UBA: GAB van Surinaamsche Courant en 1848-1883 1816-1855. Editie Gouvernements Advertentie J.C. Muller, Blad 23-3-1852 1885-1975 UBA: 1914, Gouvernements 1919-1926, Advertentieblad 1928-1938, 1950-1975 1837-1843 1837-1838 UBA: 1-6-1838 De Surinaamsche Telegraaf [ook De Telegraaf] twee maal per week] 1842-1844 1842 Algemeen Nieuws- en Letterkundig Blad [voortgezet als:] 1844-1854 1844, KITLV: nr. Algemeen Nieuws- en 1847-1849, 107-108 (1845); Advertentieblad 1853 nr.58-nr.61(1850) [correct?] UBA: nr. van 7-2-1854 1842-1872 18681866-1870, De Kolonist [ook in 1872 1838-39 een gelijknamig tijdschrift] 1845 Nieuwsblad van Paramaribo 1853, 1854, KITLV: nr. 18 van Surinaamsch Weekblad 1847-1862 1858,1859, 1850 (Paramaribo) 1861, 1862 1848-1870 1866-1868, Koloniaal Nieuwsblad 1870
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
269 Krant
Verschenen 's Lands KoninklijkeAndere Archief Bibliotheek collecties 1857
De Tijdgeest, Surinaams weekblad [in 1932 ook een gelijknamig maandblad] 1863-1898 De West-Indiër, dagblad toegewijd aan de belangen van Nederlandsch Guyana 1864 Suriname: dagblad
1871-18981863, UBA: losse nrs 1865-1898 van 1888 en 1896 UBA: nr. 1 van 19-6-1864
1864 Volksvriend [dagblad; niet gelijk aan het tijdschrift, 1855]verschenen? 1865 Nederlandsch Guijana, tijdschrift tot bevordering van verschenen? nijverheid en volksbeschaving [tweewekelijks] 1868 De Volksgeest [weekblad] verschenen? 1871 De Creool [weekblad] Paramaribo [verscheen elke 1871 vrijdag] Suriname, koloniaal nieuws- 1871-1971 compleet 1872-mei KITLV: 1923, aanwezig 1940, 10 1924-1933 en advertentieblad [nieuw] nov. 1945-25NIOD: [1940-1945 ook: Extra Editie mei 1946, 1940-1945 Suriname] dec. (alleen de extra 1946-1952 oorlogseditie) UBA: 30-6-1891 1872 De Wachter [verschijningsfrequentie onbekend] 1885-? De Bode van Paramaribo De Christelijke Huisvriend 1888-1900 [twee maal per maand] 1888-1889 De Guyana
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
270 Krant Guiana, nieuws- en advertentieblad De Volksbode
Verschenen 's Lands Koninklijke Andere collecties Archief Bibliotheek 1890 UBA: 19-4-1890 1890-1892
23-4-1890 - Persm.: nr. 149, 7-2-1892 7-2-1892
De Pionier [mogelijk ook 1891-1906 uitgekomen als The Pioneer; mogelijk gelijk aan Nickerie Pionier?] 1892-1912 1892-1912 Nieuwe Surinaamsche Courant, orgaan der bevolking Goede Tijding, nieuws- en 1892-1897 compleet compleet aanwezig aanwezig advertentieblad der kolonie Suriname [voortgezet als Onze West] 1893-1894 Kwai Fa [mandarijn: Guihua] [De zonnebloem; gestencild weekblad]
LoC: 1910-?
UBA: 13-5-1896
Een exemplaar in het archief-Suriname van de paters Redemptoristen te Wittem onder nr. 3158 1894-1955 compleet 1894-mei Bisd.: compleet De Surinamer, katholiek aanwezig 1940 3 jan. aanwezig nieuwsblad 1946-25 mei KITLV: 24-4-1946, 1946, dec. nummers van 1949 1946-1955 UBA: nrs van 1928 Persm.: nr. 1 van Nickerie Pionier, nieuws- en1895-1906 1895 advertentieblad [verscheen elke zaterdag; mogelijk gelijk aan De Pionier?] Protestantenblad voor de 1895-1897 compleet 1895-1896 aanwezig kolonie Suriname Bisd.: compleet De Katholieke Waarschuwer[1891-] 1896-1934 aanwezig [weekblad; eerder vanaf 1891 verschenen als maandblad; in 1934 voortgezet als De Katholiek]
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
271 Krant
Verschenen 's Lands Koninklijke Archief Bibliotheek Onze West: nieuwsblad uit en 1897-1911 1898-1911 compleet aanwezig voor Suriname [voortgekomen uit Goede Tijding] 1898-1899 De Olijftak [weekblad?] De West, veertiendaagsch blad 1898 gewijd aan de belangen van Nederlandsch West-Indië [Nederland] 1901-1971 1919-19231901, feb. Oost en West, Koloniaal 1902-dec. weekblad 1902, 1905-1933, 1945-1953, 1962-1971 Protestanten-blad [weekblad] 1901-1952? 1901-1917 compleet 1905-1917 De Surinaamsche Bode, aanwezig koloniaal nieuws- en advertentieblad 1904-1906 1905 Paramaribo, nieuws- en advertentieblad voor Nederlands Guyana De Herrnhutter, weekblad voor1906-1945 het christelijk huisgezin, orgaan van de Evangelische Broedergemeente in Suriname [aanvankelijk om de 14 dagen, later weekblad] 1906 De Westerling, nieuws- en advertentieblad
Andere collecties UBA: 1897-1901 LoC:1907-? UBA: nr.1 van 15-11-1898
KITLV: 10-2-1951 LoC: 1916-?
EBG: 1923-1944
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
272 Krant
Verschenen 's Lands Koninklijke Andere Archief Bibliotheek collecties EBG: Zondagsblad uit en voor de1907-1921 1908-1919 Evangelische Broedergemeente in Suriname [vanaf 1912: Zondagsblad der Evangelische Broeder gemeente in Suriname] 1908 De Ploeg [weekblad, hoofdzakelijk gewijd aan de landbouw] 1909-heden1909-1925, KITLV: De West, dagblad uit en 19091932-1939, 2 7-5-1941; voor Suriname nov. 5-5-1944; [voortgekomen uit Onze 1945-1947, 6-7-1950; West] 1949-1951, jan.13-4-1951; 1970-mrt 1970,4-5-1954. okt. 1981-1982,Verder vanaf mei 1-8-1996 1984-dec.1984,aanwezig. aug. 1996UBA: 1980, 1985-1988 (incompleet) LoC: 1909Boschbode, dagblad voor 1911 Kabelstation, Sikakamp, Ganze en omstreken 1911-1915 Niet in de La Gazette de Hollande Bibliothèque [Surinaams??] Nationale de France 1911-? Sranam Volksblad, njoensoe- en advertentieblad [weekblad] Zondeicouranti vo Anitrie 1907-1911 Soema [weekblad; eerder van 1852-1879 en 1889-1906 verschenen als maandblad onder de titel Makzien vo Kristen-soema zieli [Magazijn voor Christenzielen].] [voortgezet als:]
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
273 Krant
Verschenen
's Lands KoninklijkeAndere Archief Bibliotheek collecties EBG: 1921-1931
1912-1932 Makzien vo Arnitriesoema [Magazijn voor Herrnhutters; zondagsblad] 1918 The Weekly Echo [weekblad] 1912, 1918 The Weekly News [weekblad] 1912-? 1913 De Kleine Surinamer [verschijnings-frequentie onbekend] 1913-1924 [?] 1913 [?] compleet The Paramaribo Times aanwezig [verscheen elke zaterdag] The New Paramaribo Times, 1914-? The only English Newspaper in the Colony [verscheen elke zaterdag] 1915-1917 Op de Uitkijk, weekblad voor 1915-1917, 1920-1921 Suriname
Het Padvindersblad, orgaan 1915-1916 van de Surinaamsche Padvinders Organisatie [wekelijks bijvoegsel van Suriname] 1916 Surinam-Paris (april-juni) [verschijningsfrequentie onbekend]
KITLV: jrg. 4, nr. 169 van 31-7-1920
Niet in de Bibliothèque Nationale de France
De Nimrodbeweging, weekblad1918-1919 handelend over de geestelijke (1-12-1918 tot en met en stoffelijke belangen der volbloed-negers in de kolonie 4-10-1919) Suriname 1919 [19-8, Nationaal Reclameblad [weekblad; later: Reclameblad 27-8, resp. 19-12] voor Suriname]
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
274 Krant
Verschenen 's Lands KoninklijkeAndere Archief Bibliotheek collecties Videśī Bhāratvāsī [Indiërs in den1920 (26-1 vreemde; in het Devanagari] tot en met 31-7) NIOD: jrg. 3, nr. Jong Suriname, veertiendaags [1919-]1921 3 (7-8-1921), nr. blad voor het Christelijk 6 (18-9-1921), huisgezin, orgaan der nr. 7 (2-10-1921) Evangelische Broedergemeente Niet aanwezig bij in Suriname [eerder als de EBG maandblad verschenen vanaf 1919; ook een gelijknamig maandblad van Louis Doedel, 1933-1934] 1924-1929 NIOD: losse De Periskoop, algemeen nummers van jrg. weekblad voor Suriname 1 en 2. Enkele exemplaren aanwezig in Archief De Marconist, weekblad voor 1925-? nieuws en advertenties 1925-1928? Volksblad, weekblad voor Suriname Onze Stem, Surinaams orgaan 1927 [weekblad?] De Sport, tweewekelijks orgaan1928 gewijd aan de belangen van Sport 1929-1936 compleet 8-1-1935 - KITLV: De Banier van Waarheid en aanwezig27-6-1936 1929-1933 Recht, Surinaams nieuws- en advertentieblad [tweewekelijks] De Nieuwe Stem, Surinaams 1929-1931 1929 nieuws- en advertentieblad Radio Nieuws [bijblad bij De 1930 Banier van Waarheid en Recht]
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
275 Krant
Verschenen 's LandsKoninklijkeAndere Archief Bibliotheek collecties Chinese Overseas Weekly Surinam 1931 1931-? De Volksbode [uitgave van De Surinaamse Volksbond; weekblad?; ook nieuwe titel vanaf 1969] De Arbeider weekblad, orgaan van 1933 de Surinaamse Democratische Arbeiders Partij De Sociaal Democraat, veertiendaags1933-? orgaan van de Surinaamse Democratische Arbeiders Partij 1934-1955 Bisd.: De Katholiek, zondagsblad voor compleet katholieken [in 1955 opgenomen in aanwezig Omhoog] KITLV: 1947-1948 (losse nummers) 1934 Soerat Advertensi Dan Kabarhari-Raja [Advertentieblad en[eenmalig uitgekomen] bericht van de grote dag] 1934 Het Welvaartsblad, neutraal halfmaandelijks blad voor het gebiedsdeel Suriname Korfbal Revue, officieel orgaan van 1935-? de Surinaamse Korfbal Bond [later: Weekblad gewijd aan de Surinaamse Korfbal] Szun-Lam Zhu K'an [mandarijn: Hsün1934-? Nan Chou K'an] [Periodiek van het Zuiden; weekblad]
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
276 Krant
Verschenen 's LandsKoninklijkeAndere Archief Bibliotheek collecties 1935-?
Radiobode van de Algemeene Vereeniging Radio Omroep Suriname A.V.R.O.S. [tweewekelijks] 1936-? De Vliegende Krant [verschijnings-frequentie?] 1936-1937 Surinaamse Volkskrant [en verder?] [tweewekelijks] 1936-? Het Anker 1937-? Berg Opwaarts, veertiendaags orgaan der Forestery in Suriname 1938 Onze Tijd, weekblad, beschouwingen over hedendaagsche sociaal-ethische problemen en varia De schakel tusschen school en huisca. 1938-? [tweewekelijks; verspreid samen met dagblad Suriname] jaren '40? Juma Akhbaar [Vrijdagkrant; gestencild godsdienstig weekblad van de Namaaz League, onderafd. van de Sur. Isl. Vereniging] Jong Suriname, [tweewekelijks] 1941-1951 van de Algemene Surinaamsche Vereniging Suriname Oranjestad/Justitia Pietas Fides Curaçao
NIOD: jrg 2, nr. 37, 9-4-1943 t/m jrg. 6, nr. 121, 24-1-1947 KITLV: jrg. 5, nr. 114 (15 okt. 1946)
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
277 Krant
Verschenen 's Lands KoninklijkeAndere Archief Bibliotheek collecties Lam Foeng [mandarijn: Nan 1943-1978 Feng] [Zuidenwind; nieuwsblad, later dagblad] Het Nieuws, algemeen dagblad 1943-1960 compleet 1946-1952, NIOD: aanwezigjuli-dec. 6-10-1944 t/m 1954, febr. 23-3-1945 1955 UBA: 1952 (eerste helft) Tavenu, het amusante tijdschrift1943 [tweemaal per maand] KITLV: Kerkbode uit de Evangelische 19453-8-1997 Broedergemeente, weekblad voor EBG: compleet het christelijk huisgezin, orgaan aanwezig van de Evangelische Broedergemeente in Suriname [voortzetting van De Herrnhutter] De Nickeriaan [tweewekelijks 1945-na nieuwsblaadje, voortgekomen uit1968 het sinds 1942 verschijnende Nickerie Vooruit, blad van de gelijknamige vereniging] UBA: compleet Nieuw Suriname [tweewekelijkse1945-1948 aanwezig, m.u.v. uitgave; verg. ook het de nrs 42 t/m 49 gelijknamige dagblad vanaf NIOD: jrg 1, nr. 1954] 5 Prakāsh [Licht; tweewekelijks] 1945-49 ca. 1947 Jāg ti [Ontwaking; tweewekelijks; in het Devanagari] De Unie, tweewekelijks orgaan 1945-? van de Unie Suriname
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
278 Krant
Verschenen 's Lands KoninklijkeAndere Archief Bibliotheek collecties Reveille [gestencild ochtendblad] 1949-1950 1950 Het Volk [weekblad, voortgezet als 1949-1950 De Volksstem] De Echo, manifest van waarheid en1950 recht [weekblad?] De Stem der Gedemobiliseerden 1950 (Oroe skotritjie Koranti) [weekblad van de Bond van Surinaamse Oorlogsveteranen] 1950-1951 UBA: Surinaams nieuwsbulletin, 1950-1951 samengest. door het Bureau Volksontwikkeling en Volksvoorlichting van het Departement van onderwijs en volksontwikkeling in Suriname. Den Haag [wekelijks] 1952-1975 KITLV: Surinaams nieuws [voortz. van 1969-1975 Surinaams nieuwsbulletin] uitg. van (incompleet) het Commissariaat voor Surinaamse UBA: Zaken, Kabinet van de 1952-1975 Gevolmachtigde Minister van (enkele Suriname in Nederland [aanvank. nummers 15 × per jaar, 1961-1973 wekelijks, ontbreken) in 1974 21 ×, in 1975 15×] 1950-1953 compleet De Volksstem [weekblad?, aanwezig voortzetting van Het Volk] 1950 1950 Waakt (Oen Wiekie) [week-manifest]
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
279 Krant
Verschenen 's Lands KoninklijkeAndere Archief Bibliotheek collecties 1950? De zweep [inlegblad bij Waakt]1950 Sin Sang Fat [mandarijn: Xin begin jaren '50 Shenghuo] [Nieuw Leven] [verschijningsfrequentie onbekend] 1951 SOK, algemeen Sporten Ontspanningskroniek 1952 Echo, Surinaams weekblad 1952 [en verder?] Ons Vaderland, algemeen en 1952-1954 onafhankelijk weekblad voor Suriname 1952-1957 compleet De Tijd [ochtendblad] aanwezig 1953 New Nickerie Times [tweewekelijks?] 1953 1953 Varia [weekblad] 1954-1967 compleet Nieuw Suriname [dagblad; aanwezig vanaf 1975 een gelijknamig tweewekelijks ambassadeblad] 1955-? Kobalt [Nickerie, tweewekelijks?] 1957-1976 Omhoog, weekblad voor het 1955[latere niet Vicariaat [vanaf 1958: van het meer Bisdom] van Suriname aanwezig?] [voortzetting van De Katholiek; zondagsblad] KITLV: nr. Recht door zee, onafhankelijk 1954-1957 1954-1955 41 (1955) nieuws- en advertentieblad nr. 85 (1956) (incompleet) 1955-1957 Hindustaans weekblad
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
280 Krant
Verschenen
1955-1956 Njoen Vroedoe [Nieuwe Vloed; verschijningsfrequentie onbekend] De Nieuwe Tijd [ochtendblad]1956-1960
's Lands KoninklijkeAndere Archief Bibliotheek collecties
compleet aanwezig
De Tijdspiegel [weekblad] 1956 [herverschijning; eerdere jaren niet bekend] 19571959-1970 Bulletin Kamer van Koophandel (& Fabrieken) [twee maal per maand] Het Handelsblad [om de 14 1957-? dagen gratis verspreid onder kooplieden] compleet De Ware Tijd, onafhankelijk 1957aanwezig dagblad
1958-1960 25 Juni, weekblad De Syllabus, weekblad van deca. 1958-1962 Stichting Radio-Volks-universiteit 1958-? De Vrijheid, algemeen weekblad uit en voor Suriname compleet Voor elkaar, orgaan van de 1958-1962 aanwezig Regerings Voorlichtings Dienst Suriname [wekelijks] 1955-[na 1978?] 1959-1971 Onze Tijd, onafhankelijk Surinaams weekblad Onder de zon [weekblad] 1957-? Tsu-Yu [mandarijn: Ziyou 1957-1972 Ribao] [De Vrijheid]
KITLV: 1966(incompleet) UBA: 1979-1993 (incompleet) LoC: 1984-
KITLV: nr. 432 van 1963
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
281 Krant
Verschenen 's Lands KoninklijkeAndere Archief Bibliotheek collecties 1960 Het Buiten Parlement, oppositie1960 [?] weekblad 1960-1961 De Rijstbode [gestencild Nickeriaans weekblad, later dagblad] KITLV: [De] Vrije Stem, onafhankelijk 1960-1982 compleet aanwezig 1965-1969 weekblad voor Suriname [vanaf (incompleet) 21-3-1969 dagblad] UBA: losse nrs 1968-1981 1962 De Waarheid [weekblad] KITLV: Weekberichten [wekelijkse uitg.1962-1976 1968-1975 van de Regerings Voorlichtings (incompleet) Dienst Suriname; voortzett. van Voor elkaar] Kwakoe: 14-daags Surinaams 1965-? tijdschrift tot aller genoegen ca. 1968 Commewijne Bulletin [veertiendaags, gestencild] Koeriers, advertentie-weekblad1968-na 1978 1969-1970 [?]compleet De Volksbode [nieuw; aanwezig weekblad] 1970 Frie Sranan, onafhankelijk weekblad [Vrij Suriname] 1971-1981 Informa-Bulletin UBA: nr. 1 van Njoeng Grontapoe [Nieuwe 1971 1971 Wereld; Nederland]
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
282 Krant
Verschenen 's LandsKoninklijkeAndere collecties Archief Bibliotheek KITLV: jrg. 1 nr. De Objektieve Surinamer, 1971-1976 14-nr. 15 (1972); jrg. wekelijks orgaan voor alle 1 nr. 28 (1972); jrg. 2 Surinamers in Nederland nr. 15-nr. 16 (1973); [later maandelijks] (jrg. 3 nr. 3-nr. 16 (1974); jrg. 4 nr. 1 (1974)-jrg. 5 nr. 9 (1975); jrg. 5 (aug. 1975)-(juni 1976) mrt-mei, (1976) ontbreekt 1971-1980 KITLV: losse Rode Surinamer: nummers van 1973 en socialisties volksblad 1974 UBA: losse nummers van 1973, 1977/78 en 1980 1971-1973 De Surinamer [nieuw; [en verder?] weekblad] UBA: losse nummers Manifest, orgaan van de 1971-1973 van 1972 en 1973 Organisatie van Surinaamse kommunisten Onze Natie, dagblad voor 1972 de vrijheid Het Front [onregelmatig 1972-1973 verschijnend] KITLV: 1971-1976 De objectieve Surinamer, 1971-1976 (incompleet) vaderlands nieuwsorgaan UBA: 1971-1976 voor alle Surinamers in (incompleet) Nederland [wekelijks, later maandelijks] 1972Szun-Lam Ngit Pao [mandarijn: Xunnan Ribao] [Dagblad Suriname] KITLV: nr. 70 (1973) CLO-Bulletin [aanvankelijk1973- nr. 203 (1973) dagelijks, later weekblad (incompleet) voor de werkende klasse] ca. 1973-ca. Actueel [avondblad] 1976? De Anti-Kommunist [G. vanca. 1973 Holt; weekblad?] Power [Volkskommune; ca. 1973 weekblad?]
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
283 Krant
Verschenen 's LandsKoninklijkeAndere Archief Bibliotheek collecties ca. 1973
Prefoeroe [Durf; Pers- en publiciteitsburo Storkoe; weekblad?] De Volkskrant [weekblad van P. ?-1974 Mungra] Fa Sien Paw [mandarijn: Huaxin1974Bao] [Nieuw China] 1975Advertentieblad van de Republiek Suriname Nieuw Suriname, tweewekelijkse1975-1978 uitgave van de Ambassade van Suriname [Nederland; voortz. van Surinaams Bulletin] Pipel, weekblad van het volk 1975-1982
1976-1979 Suriname Nieuwsbrief: wekelijkse uitgave van de Regerings Publiciteits Dienst/Regerings Voorlichtings Dienst Suriname [voortzett. van Weekberichten] Njoen Sranan [Nieuw Suriname;ca. 1976 ochtendblad] 1976-? Paloeloe [weekblad?] Stoeka [Studie; tweewekelijks] 1976-? Samar Ekai [Strijd en Eenheid; 1977-? weekend-advertentieblaadje]
1975-1991 UBA: 1976-1977 (t/m nr. 6), 1978 (nrs 1-5) KITLV: 1978-1982 (incompleet) UBA: 1977-1982 (incompleet) UBA: jrg. 3. (1978), nr. 2 en nr. 12; jrg. 4 (1979), nr. 12
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
284 Krant
Verschenen 's LandsKoninklijkeAndere collecties Archief Bibliotheek Su-li-lam Tzu Paw [mandarijn:1977-1981 Sulinan Zhoubao] [Surinaams Weekblad] Tjoe Lit Pan [Chinese krant] ca. 1977 Week End, weekblad voor het 1977-? gezin De Stem van Nickerie, weekblad1978-? 1978-1993 KITLV: Sonde spikri [ook: Sunday 1978-1993 mirror] [weekblad] (incompleet) Signaal [weekblad, vanaf jan. 1978-? 1979 dagelijks] 1980? UBA: 18-2-1980 Pipel ala dee, dagblad 1980-? Surinaams-Nederlandse Weekkrant 1980-? UBA: nr. van Volkskrant, onafhankelijk 3/10-5-1980 volksdagblad van de Republiek Suriname 1980compleet KITLV: Weekkrant Suriname [ook: aanwezig 1983-1994 Suriname, Onafhankelijke (incompleet) weekkrant; Nederland; vanaf UBA: compleet juli 1994 met suppl. aanwezig Allochtonenkrant] 1981 UBA: compleet Njoen Sranan [Nieuw aanwezig Suriname; weekblad; KITLV: nr. 13 en Nederland] nr. 15 tot en met 41 van 1981 Hoi Ngoi Fa Kjauw Tzu Paw 1982-? [mandarijn: Haiwai Huaqiao Zhoubao] [Weekblad voor Overzeese Chinezen]
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
285 Krant
Verschenen
's Lands KoninklijkeAndere Archief Bibliotheek collecties
Chung Fa Ngit Pao [mandarijn:1982Zhonghua Ribao] [Chun Fa Dagblad] De Branding, weekkrant voor 1988-? en door Nickerianen 1988Sranan Nyungsu, weekblad [Surinaams Nieuws] 1989Surinam Social Promotion [tweewekelijks] 1991-1992 Suriname weekberichten [Nederland] 1993 De Surinaamse Krant (0-nummer), [Nederland; aanvankelijk maandelijks, vanaf jan. 1995: 1995-1998 tweewekelijks, vanaf febr. 1996: wekelijks, vanaf nov. 1996: maandelijks] 1992-1993 De Vrije Stem, onafhankelijk 1992-1993 [van weekblad van kleurrijk groot 5-10 tot en met 20-12-1992 Nederland proefedities] 1995-1997 Kompas, weekblad [voortgezet 1995-1997 als bijlage van De Ware Tijd]
1996Vision, [tweewekelijkse televisiegids] De Nieuwe Krant [wekelijks] 1997De Vrije Courant Suriname: 1997 onafhankelijke Surinaamse weekkrant
UBA: 1991-1992 KITLV: compleet aanwezig
KITLV: vanaf 2-11-1995 UBA: 1996
KITLV: 1997
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’
286
Literatuur Anoniem, 1977. ‘Uit onze pers-geschiedenis.’ In: Bank Notes, nr. 110, juli/augustus/september, pp. 55-67. Doorne, Kees van & Michiel van Kempen, 1995 Suriname-Catalogus van de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam. Amsterdam: Universiteitsbibliotheek van Amsterdam. Guangyitang yibai zhounian jinian tekan (1880-1980) 1980 [Gedenkboek Kong Ngie Tong Sang: 1880-1980.] Paramaribo: Vereniging Kong Ngie Tong Sang. Hartog, Joh., 1944 ‘Aanhangsel. De pers in Suriname.’ In: Joh. Hartog, Journalistiek leven in Curaçao. Willemstad/Curaçao: Paulus-Drukkerij, p. 301-346. Kempen, Michiel van, 1987 De Surinaamse literatuur 1970-1985: een documentatie. Paramaribo: De Volksboekwinkel. Klerk, C.J.M. de, 1953 De immigratie der Hindostanen in Suriname. Amsterdam: Urbi et Orbi. Lapar, Harry, 1996. Doorlopende micmac: een collectie knipsels uit de Nieuwe Surinaamsche Courant van het jaar 1896. Paramaribo: Eigen beheer. Man A Hing, William L., 1988 ‘De Chinese pers in Suriname.’ In: Oso, Tijdschrift voor Surinaamse Taalkunde, Letterkunde, Cultuur en Geschiedenis 7 (1), mei, p. 97-102. De pers in perspectief, 1978 [Bijzonder nummer van:] Bank Notes. [Paramaribo: De Surinaamsche Bank, najaar 1978]. Ramdin, Albert, 1989 ‘Het ontstaan van Hindostaanse organisaties in Suriname in de periode 1900-1940.’ In: SWI-Forum, 6 (2), p. 53-66. Samson, Ph.A., 1950 ‘De Surinaamse pers gedurende het Engelse tussenbestuur.’ In: West-Indische Gids, 31, p. 80-92. Stutgard, Ricky W., 1992. De eerste Surinaamse sportencyclopedie (1893-1988). [Paramaribo: Eigen beheer.]
Michiel van Kempen en Hugo Enser, ‘Surinaamse kranten en hun vindplaatsen. 1774-2000’