studie De ziekenhuiskostprijs van een bevalling in België

sTuDie

De ziekenhuiskostprijs van een bevalling in België

Een uitgave van de Onafhankelijke Ziekenfondsen Sint-Huibrechtsstraat 19 - 1150 Brussel T 02 778 92 11 [email protected] — REDACTIE C O Ö R D I N AT I E L AY O U T FOTO’S

➞ ➞ ➞ ➞

Chantal Neirynck Pascale Janssens Philippe Dieu Reporters

www.mloz.be

(©) Onafhankelijke Ziekenfondsen / Brussel, November 2012 (Ondernemingsnummer 411 766 483)

Context van de studie De medicalisering van bevallingen is een feit. Voor het gros van de vrouwen is het een geruststelling dat zij, indien nodig, een beroep kunnen doen op een peridurale verdoving, een keizersnede of een monitoring van de foetus. Belgische vrouwen bevallen nog altijd liever in het ziekenhuis.

98,81% van de bevallingen gebeurt in de klassieke ziekenhuisomgeving, 0,42% in one-day en slechts 0,77% thuis

Die trend blijkt uit de analyse van de gegevens van de patiëntes, aangesloten bij de Onafhankelijke Ziekenfondsen: in 2010, gebeurde 98,81% van de bevallingen in de klassieke ziekenhuisomgeving, 0,42% van de bevallingen gebeurde in one-day en slechts 0,77% van de bevallingen gebeurde thuis. Opvallend cijfer: 18,95% van de bevallingen in het ziekenhuis zijn keizersneden. Die verhouding verschilt nauwelijks van gewest tot gewest: 18,55% in Vlaanderen, 18,06% in Brussel en 20,20% in Wallonië. Die percentages overschrijden echter duidelijk het maximale percentage van 15 %, aanbevolen door de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO).12 In de buurlanden, is de trend vergelijkbaar. Uit een onderzoek van het « Collège National des Gynécologues et Obstétriciens Français (CNGOF) » bij meer dan 700 zwangere vrouwen in 2010, is immers gebleken dat 64% van de ondervraagde Françaises vond dat men nog altijd beter in het ziekenhuis kan bevallen (25% vond dat het ook in een one-dayclinic kan). Slechts 2% van de zwangere vrouwen gaf er de voorkeur aan om thuis te bevallen. 77% van de ondervraagde zwangere vrouwen gaat ervan uit dat het medische korps staat voor een “onontbeerlijke wetenschappelijke en technische assistentie”.3 Onze studie wil een beeld schetsen van de kosten die gepaard gaan met de bevalling in een ziekenhuisomgeving in België, dit op basis van de factureringsgegevens van de patiëntes, aangesloten bij een van de 7 Onafhankelijke Ziekenfondsen (MLOZ), voor het jaar 2010. Ze past daarenboven in een ruimer project dat de creatie beoogt van een aparte databank over de voornaamste aandoeningen of heelkundige verstrekkingen, uitgevoerd in Belgische ziekenhuizen gedurende een bepaald jaar. We zullen de evolutie van die cijfers mettertijd opvolgen.

1 2 3

Lignes directrices pour la surveillance de la disponibilité et de l’utilisation des services obstétricaux - texte complet – Richtlijnen voor het toezicht op de beschikbaarheid en het gebruik van verloskundige diensten. UNICEF, WHO, UNFPA. August 1997 www.mutsoc.be/NR/rdonlyres/E50FF315-CDF2-4728-9A43-413B82F8C5F0/0/etude_ comparative_accouchements.pdf Artikel van 03 januari 2011, www.lelivrebleu.fr/actualites/30-accoucher-a-l-hopital-reste-le-lieuprefere-des-francaises

4

De Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen groepeert:

5

Inhoud 6

Beschrijvende analyse

6

Aantal ingrepen

6 �� Aantal ingrepen, per type en per plaats 6 �� Aantal ingrepen, naargelang de soort van bevalling en de leeftijd van de patiënte. 7

Verblijfsduur voor een bevalling

8

De kostprijs van een bevalling

8 �� Methodologie 8 �� De gemiddelde kostprijs van een bevalling (via vaginale weg of keizersnede) 9 �� De uitgavenposten die gepaard gaan met de bevalling tijdens een klassieke ziekenhuisopname 10 �� De bevalling via vaginale weg 11 �� De uitgavenposten die gepaard gaan met een bevalling tijdens een daghospitalisatie 11 �� De thuisbevalling 12 �� De gemiddelde kostprijs van een bevalling, per gewest. 13 �� De gemiddelde kostprijs van een ingreep, naargelang het sociaal-economische statuut van de patiëntes. 15 �� Veranderlijkheid van de kosten van een ingreep, naargelang het ziekenhuis. 17 �� De kostprijs van een bevalling naargelang de vraag of het ziekenhuis al dan niet een universitair statuut heeft

18

Conclusies en aanbevelingen

6

Beschrijvende analyse Aantal ingrepen Aantal ingrepen, per type en per plaats • Bij de populatie van de Onafhankelijke Ziekenfondsen gebeurde 98,81% van de bevallingen in 2010 tijdens een klassieke ziekenhuisopname. De one-day en de thuisbevallingen vertegenwoordigden minder dan 1% van de bevallingen van de leden. • Door welke zorgverlener werd de bevalling uitgevoerd? 98,5% gebeurt door een specialist in de gynaecologie en de verloskunde. Dit percentage loopt op tot 100% voor de bevallingen via keizersnede; 0,6% van de bevallingen via de gewone weg gebeurt door een andere arts dan een verloskundige en 0,9% gebeurt door vroedvrouwen alleen.

• We kunnen vaststellen dat 81,05% van de bevallingen in het ziekenhuis gewone bevallingen zijn en 18,95% keizersneden. De evolutie van dit percentage ziet er de laatste jaren vrij stabiel uit, maar het is en blijft te hoog. Dit heeft niet alleen een impact op de kosten, maar ook op de kwaliteit van de verzorging (nationale indicatoren over de kwaliteit van de verzorging). In het tweede deel van deze studie, vergelijken wij de financiële impact van een keizersnede met die van een gewone bevalling voor de patiënte en de verplichte verzekering in 2010.

Aantal ingrepen, naargelang de soort van bevalling en de leeftijd van de patiënte Figuur 2

onderVerdeling Van het aantal ingrepen, per soort Van BeValling en per leeFtijdsgroep

Figuur 1

nomBre d'accouchements

aantal BeVallingen per plaats Van tegemoetkoming

<20

ziekenhuisopname

one day

thuisBeValling

langs Vaginale weg langs Vaginale weg langs Vaginale weg

ziekenhuisopname

one day

25 tot 29

30 tot 34

35 tot 39

40 tot 44

45 en ouder

leeFtijdsgroep

■ Bevalling keizersnede / ■ Bevalling langs vaginale weg

aantal BeVallingen per soort Van BeValling

keizersnede

20 tot 24

thuisBeValling

• We stellen vast dat 83,2% van de bevallingen gebeurt tussen 25 en 39 jaar, wat overeenstemt met de vaststelling dat vrouwen van 20-24 jaar minder geneigd lijken te zijn om kinderen op de wereld te brengen dan vrouwen in de leeftijdsgroep van 25-39 jaar. Zo verwonderlijk is dat niet: dit fenomeen zou te verklaren kunnen zijn door het feit dat vrouwen langer naar school gaan en later hun intrede maken in het beroepsleven. De mentaliteit en het gedrag zijn eveneens veranderd. Tot daar de mogelijke verklaringen (die we echter niet kunnen bewijzen).

7

Figuur 3

Verblijfsduur voor een bevalling

het percentage Van de BeVallingen, per soort Van ingreep en per leeFtijdsgroep

■ Bevalling keizersnede / ■ Bevalling langs vaginale weg

De gemiddelde leeftijd bij een bevalling via keizersnede is 31 jaar, in vergelijking met 30 jaar voor een gewone bevalling. Dit stemt overeen met de gemiddelden, die de technische cel van het RIZIV berekend heeft op het nationale niveau. 1 • Figuur 3 toont ons dat het percentage van de keizersneden gestadig toeneemt naarmate de vrouw ouder wordt. Het gaat van 13,51 % bij meisjes <20 ans naar 38,89 % bij vrouwen >45 jaar. Hoe ouder de vrouw, hoe groter het risico dat ze zal bevallen via keizersnede. De conclusie is identiek als we de leeftijd opnemen in een logistiek regressiemodel in de vorm van een doorlopende variabele, waarbij elk bijkomend jaar gepaard gaat met een risico op een keizersnede van 105 % in vergelijking met het vorige jaar (IC = [104,3 ; 105,7]) ; Dit percentage beantwoordt aan de conclusies van een studie die het RIZIV gemaakt heeft in 2006.2

Bij de klassieke ziekenhuisverblijven, hebben we vastgesteld dat er nogal wat verschillen zijn tussen de patiëntes, qua duur van het verblijf. Werden dus uitgesloten uit de studie: de uitgaven voor abnormaal lange verblijven van patiëntes die vermoedelijk ook andere aandoeningen hadden, met als gevolg dat de langere hospitalisatie niet volledig kon worden toegeschreven aan de bevalling. Na de uitschakeling van die uitschieters (de “outliers”), stellen wij het volgende vast: Voor een bevalling via keizersnede is het zo dat de patiënte 6 à 7 aangerekende dagen doorbrengt in het ziekenhuis, dit is een gemiddelde van 6,6 dagen, los van het type van kamer of het sociaal statuut5 van de patiënte. • Voor een gewone bevalling, verblijft de patiënte in het ziekenhuis gedurende 4 à 5 aangerekende dagen, dit is een gemiddelde van 4,6 jours, los van het type van kamer of het sociaal statuut van de patiënte. Deze gemiddelden stemmen overeen met de cijfers van de technische cel van het RIZIV, die een gemiddelde gefactureerde duur van 7 dagen berekend heeft voor een keizersnede en van 5 dagen voor een gewone bevalling.

GoeD oM Te WeTen In een studie, gemaakt door prof. B. Langer van het ziekenhuis van Hautepierre, (Straatsburg) in 20083, worden de volgende factoren opgesomd als factoren die een invloed kunnen hebben op het percentage van de keizersneden: • de gemiddelde leeftijd op het ogenblik van de eerste zwangerschap • de geleidelijke stijging van de leeftijd van zwangere vrouwen • het gemiddelde gewicht voor de zwangerschap en de omvang van het bekken • de technieken van MGP4 waarvan bekend is dat ze het percentage van de meerlingen de hoogte indrijven, met als gevolg een stijging van het percentage van de keizersneden.

1 2 3 4

https://tct.fgov.be/webetct/etct-web/ (APR-DRG 540 CESARIENNE et APR-DRG 560 PAR VOIE VAGINALE pour l’année 2008.) http://www.nic-ima.be/library/documents/health_monitoring/CK%20 C%C3%A9sariennes_AIM_rapport_20060424.pdf http://www.performances-medicales.com/gyneco/Encours/134/04.pdf MGP: Medisch geassisteerde procreatie

18,95% van de bevallingen gebeurt via keizersnede, een percentage dat veel hoger is dan de aanbeveling van de Wereldgezondheidsorganisatie 5

(Rechthebbenden op de verhoogde verzekeringstegemoetkoming (RVV) of niet)

8

De kostprijs van een bevalling Methodologie

De gemiddelde kostprijs van een bevalling (via vaginale weg of keizersnede) Onderstaande figuur 4 bevat alle informatie over de gemiddelde kostprijs van een bevalling, per soort van hospitalisatie en per soort van bevalling.

De extractie van de gegevens over de patiëntes van de Onafhankelijke Ziekenfondsen die een bevalling hadden in 2010, hebben we ons gebaseerd op de volgende nomenclatuurcodes6 :

Figuur 4

de gemiddelde kostprijs Van een BeValling, per soort Van BeValling en per soort Van ziekenhuisopname.

424012- 424023 424071- 424082 423010- 423021 – gewone bevalling (via vaginale weg) 4226717 (SF8) 423673 (SF) 423500 422656 (domicile/SF) 423651 (domicile/SF) 424093- 424104

– bevalling via keizersnede

Om een globaal zicht te krijgen op de ziekenhuiskosten die gepaard gaan met de bevalling, hebben we de nomenclatuurcodes ondergebracht in twee categorieën 1. De bevalling via vaginale weg 2. De bevalling via keizersnede (die dringend kan worden uitgevoerd tijdens een gewone bevalling of die vooraf gepland k an zijn). Het is moeilijk om uit te maken welke vorm van anesthesie juist gebruikt werd (eperidurale verdoving, volledige verdoving bij een keizersnede) met de nomenclatuurcodes, waarover wij beschikken (daarvoor zijn ze te onduidelijk). Na de opsporing van de patiëntes aan de hand van de hierboven opgesomde verstrekkingscodes, hebben wij een extractie gemaakt van alle (geneeskundige, heelkundige, farmaceutische en andere) verstrekkingen die gepaard gingen met het verblijf, waarin de bevalling plaatsgevonden heeft. We hebben de kosten een voor een bekeken, namelijk de kostprijs ZIV9, het remgeld10 en de supplementen.

We hebben de verblijven niet opgespoord aan de hand van het toezicht en de assistentie voor en na de bevalling, zelfs wanneer de bevalling thuis gebeurde. 7 Les n°s 422656 et 422651 sont en vigueur depuis le 01.07.2010. 8 SF=Sage femme 9 Kostprijs ZIV: wat de verplichte verzekering betaalt 10 RG: het remgeld.

ziekenhuisopname

ziekenhuisopname

keizersnede

one day

thuisBeValling

langs Vaginale weg

■ Supplement / ■ TM / ■ AO

• De gemiddelde kostprijs van een bevalling via keizersnede tijdens een klassieke ziekenhuisopname is aanzienlijk hoger dan die van een bevalling via vaginale weg, of die laatste nu gebeurt tijdens een klassieke ziekenhuisopname, een one-day of thuis. • De keuze voor een thuisbevalling11 met de hulp van een vroedvrouw is minder duur dan de andere opties (zowel de verplichte verzekering als de patiënte betalen minder). Wij wijzen er wel op dat we enkel rekening gehouden hebben met de kosten op de dag van de bevalling (niet met de kosten pre- en post-partum) : het verschil in kostprijs moet dus gerelativeerd worden. • De kosten van zwangerschap en bevalling stijgen de laatste jaren, o.a. als gevolg van de massale stijging van het percentage van de geboortes via keizersnede: nu 19% in onze ziekenhuizen (dat is meer dan het maximale percentage van 15% dat aanbevolen wordt door de Wereldgezondheidsorganisatie).

6

11

We kunnen niet uitsluiten dat die thuisbevallingen misschien bevallingen zijn in de geboortehuizen (waarvan België er 7 telt).

9

De uitgavenposten die gepaard gaan met de bevalling tijdens een klassieke ziekenhuisopname Ta b e l 2

Verdeling van de gemiddelde kostprijs van een keizersnede, per uitgavenpost tijdens een klassieke ziekenhuisopname RUBRIEK

VP IN €

VP %

RG IN €

RG %

SUPP IN €

SUPP %

TOTAAL EN €

PATIËNT / TOTAAL %

VERPLEEGDAGPRIJS

2416,16

60,20%

103,90

62,57%

304,61

22,15%

2824,67

14,46%

ERELOON

886,12

22,08%

13,22

7,96%

861,44

62,65%

1760,78

49,67%

KLINISCHE BIOLOGIE

211,73

5,28%

6,72

4,05%

19,11

1,39%

237,56

10,87%

75,74

1,89%

5,78

3,48%

9,70

0,71%

91,22

16,97%

GENEESMIDDELEN

182,65

4,55%

3,89

2,34%

0

0%

186,54

2,09%

ANDERE

239,80

5,98%

32,42

19,52%

180,01

13,09%

452,23

46,97%

1,11

0,03%

0,12

0,07%

0,05

0%

1,28

13,28%

4013,31

100%

166,05

100%

1374,92

100%

5554,28

27,74%

MEDISCHE BEELDVORMING

VISCEROSYNT. MAT. TOTAAL

In absolute waarde en op basis van het gemiddelde, kost een bevalling via keizersnede aan de verplichte verzekering (uitgaven VP) een bedrag van 4013,31€, waarvan: • bijna 60,20% uitsluitend betrekking heeft op de kostprijs van het verblijf en de verzorging van de patiënte tijdens de klassieke ziekenhuisopname, dit is een bedrag van 2416,16€. • 22,08% betrekking heeft op diverse honoraria die gepaard gaan met de bevalling (gynaecoloog/verloskundige, anesthesist,…), dit is een bedrag van 886,12€. • 5,28% van de uitgaven VP, dit is 211,73€, betrekking heeft op de rubriek “ overige ”, die allerlei punten omvat, zoals kinesitherapeutische verzorging, medische voeding en andere speciale verstrekkingen. • de klinische biologie en de medische beeldvorming vertegenwoordigen 7,86% van de uitgaven tijdens een ziekenhuisverblijf voor een keizersnede.

De klinische biologie en de medische beeldvorming vertegenwoordigen 7,86% van de uitgaven tijdens een ziekenhuisverblijf voor een keizersnede.

Als we de remgelden bekijken: • dan zien we dat 62,6% het aandeel dekt van de patiënte in de kosten van haar verblijf en verzorging (gemiddeld bijna 104€). • En dat het aandeel van de patiënt in de bijkomende technische onderzoeken en de “ overige » kosten zoals kinesitherapeutische verzorging 19,52% vertegenwoordigt van het totaal van de remgelden. Wat de supplementen betreft die ten laste van de patiëntes blijven op een gemiddelde totaal van € 1375 per ziekenhuisverblijf, is het zo dat: • de medische ereloonsupplementen oplopen tot 62,65% van dit bedrag, dit is 861€ ((waaronder 34,5% voor de honoraria van de anesthesist). • de supplementen in een eenpersoonskamer gemiddeld oplopen tot 304€. De toeslagen ten laste van de patiënte voor de rubriek “ overige 12 ” bedragen gemiddeld 180€.

conclusie: We kunnen dus concluderen dat een ziekenhuisopname voor een bevalling via keizersnede 5554,28€ kost, waarvan 28% ten laste blijft van de patiënte. Zij moet dus 1541€ ophoesten, een bedrag dat toch wel als hoog mag worden bestempeld.

12 =post “ Varia » op de factuur

10

De bevalling via vaginale weg Ta b e l 3

Verdeling van de gemiddelde kostprijs van een gewone bevalling, op basis van de verschillende uitgavenposten met betrekking tot een klassieke ziekenhuisopname RUBRIEK

VP IN €

VP %

RG IN €

RG %

SUPP IN €

SUPP %

TOTAAL EN €

PATIËNT / TOTAAL %

VERPLEEGDAGPRIJS

1762,41

59,94%

82,95

61,24%

222,31

23,16%

2067,67

14,76%

ERELOON

724,35

25,31%

9,81

7,24%

693,67

72,26%

1427,82

49,27%

KLINISCHE BIOLOGIE

167,55

5,85%

6,70

4,95%

10,95

1,14%

185,20

9,53%

63,22

2,21%

5,78

4,26%

4,05

0,42%

73,05

13,45%

144,28

5,04%

2,86

2,11%

0

0%

147,14

1,94%

47,13

1,65%

27,28

20,14%

28,97

3,02%

103,39

27,99%

0,19

0,01%

0,07

0,05%

0,00

0%

0,26

54,41%

2909,13

100%

135,45

100%

959,96

100%

4004,53

27,35%

MEDISCHE BEELDVORMING GENEESMIDDELEN ANDERE VISCEROSYNT. MAT. TOTAAL

In absolute waarde, kost een bevalling via vaginale weg, gemiddeld, aan de verplichte verzekering (uitgaven VP) een bedrag van 2909,13€ : • 60% heeft louter en alleen betrekking op de kosten van het verblijf en de verzorging van de patiënte tijdens een klassieke ziekenhuisopname, dit is 1762,41€. In de beschrijvende analyse hebben we al gezien dat de gemiddelde verblijfsduur voor een dergelijke bevalling ongeveer 4,8 (gefactureerde) dagen bedraagt. • 25% van de uitgaven heeft betrekking op de diverse erelonen (gynaecoloog/verloskundige, anesthesist,…) voor een bedrag van 724€.

Bij de supplementen ten laste van de patiënte stellen wij, op een gemiddeld totaal van 960€ per ziekenhuisverblijf, vast dat: • de supplementen in een eenpersoonskamers gemiddeld oplopen tot € 222 (dit is 23% van het totaal van de supplement). • De medische ereloonsupplementen lopen op tot 72% van dit bedrag, dit is 694€, waarvan € 160 naar de anesthesist gaat. 69,7% van de patiëntes neemt immers haar toevlucht tot anesthesie en de ereloonsupplementen lopen op tot 300% van het bedrag VP, dit is € 570 in een eenpersoonskamer.

Wat de remgelden betreft: • 61,24% (83€) heeft betrekking op het aandeel van de patiënte in de kostprijs van het verblijf en de verzorging. • 20% (27€) heeft betrekking op de post “ overige » die tal van elementen groepeert, waaronder vooral de kinesitherapeutische verzorging. We treffen hier ook de medische voeding en de bijzondere verstrekkingen aan.

conclusie: We stellen dus vast dat een ziekenhuisopname voor een gewone bevalling 4004,53€ kost. Het aandeel ten laste van de patiënte voor een dergelijke bevalling, vertegenwoordigt 27% van de totale kostprijs, dus 1095€.

De supplementen in een eenpersoonskamers lopen gemiddeld tot € 222 (dit is 23% van het totaal van de supplementen).

11

De uitgavenposten die gepaard gaan met een bevalling tijdens een daghospitalisatie Ta b e l 4

Verdeling van de gemiddelde kostprijs van een bevalling via vaginale weg in een dagziekenhuis RUBRIEK

VP IN €

VP %

RG IN €

RG %

SUPP IN €

SUPP %

TOTAAL EN €

PATIËNT / TOTAAL %

VERPLEEGDAGPRIJS

230,04

27,13%

0

0%

0

0%

230,04

0,00%

ERELOON

492,25

58,05%

3,67

44,49%

194,18

87,77%

690,09

28,67%

77,19

9,10%

2,28

27,71%

2,42

1,09%

81,89

5,74%

MEDISCHE BEELDVORMING

1,93

0,23%

0,08

0,92%

0,18

0,08%

2,18

11,48%

GENEESMIDDELEN

8,91

1,05%

1,77

21,44%

15,38

6,95%

26,05

65,80%

ANDERE

37,68

4,44%

0,45

5,44%

9,08

4,10%

47,20

20,18%

TOTAAL

848,00

100%

8,24

100%

221,23

100%

1077,47

21,30%

KLINISCHE BIOLOGIE

Ter herinnering, in 2010, telden wij slechts 95 gewone bevallingen, uitgevoerd tijdens een one-day. Als we de verschillende uitgavenposten van dichtbij bekijken, dan krijgen we onderstaande opsplitsing van de tabel. We houden echter geen rekening met de uitgaven pre- en post-partum (bijvoorbeeld, de kinesitherapie).

De bevalling tijdens een daghospitalisatie kost gemiddeld € 848 aan de verplichte verzekering (uitgaven VP).

• De bevalling tijdens een daghospitalisatie kost gemiddeld € 848 aan de verplichte verzekering (uitgaven VP). 58% daarvan heeft louter en alleen betrekking op de honoraria, dit is € 492. De tweede grootste uitgave is die van de kostprijs van het verblijf en de verzorging van de patiënt tijdens een one-day, dit is 230€. • Bij de supplementen ten laste van de patiënte stellen wij, op een gemiddeld totaal van € 221 per ingreep, vast dat de medische ereloonsupplementen en de supplementen van vroedvrouwen oplopen tot 88% van dit bedrag, dit is € 194. Als we het aandeel ten laste van de patiënte voor een bevalling via vaginale weg bekijken, dan zien we dat dit 21% bedraagt van de totale kostprijs.

De thuisbevalling Ta b e l 5

Verdeling van de gemiddelde kostprijs van een bevalling via vaginale weg in de thuisomgeving RUBRIEK

VP IN €

VP %

RG IN €

RG %

SUPP IN €

SUPP %

TOTAAL EN €

PATIËNT / TOTAAL %

ERELOON

591,27

99,82%

0

-

0

0%

591,27

0,00%

KLINISCHE BIOLOGIE

0,84

0,14%

0

-

0

0%

0,84

0,00%

ANDERE

0,22

0,04%

0

-

0,13

100%

0,35

37,14%

TOTAAL

592,33

100%

0

-

0,13

100%

592,46

0,02%

De grootste uitgave voor de VP is die van de honoraria. Als we die post buiten beschouwing laten, dan zijn de uitgaven zeer beperkt (zie tabel 4).

Thuisbevallen is enkel mogelijk wanneer het niet om een risicobevalling gaat, maar het is zo dat toekomstige moeders er vaak weigerachtig tegenover staan, omdat ze liever bevallen in een geruststellende ziekenhuisomgeving.

12

De gemiddelde kostprijs van een bevalling, per gewest. Figuur 5

de gemiddelde kostprijs per gewest, per hospitalisatietype en per soort van bevalling

Bruxelles

Flandre

Wallonie

Belgique

Bruxelles

KEIZERSNEDE

Flandre

Wallonie

LANGS VAGINALE WEG

ZIEKENHUISOPNAME

Belgique

Bruxelles

Flandre

Wallonie

Belgique

LANGS VAGINALE WEG

One Day


De studie van de geografische schommelingen van de kostprijs van geneeskundige verstrekkingen is niet alleen administratief van belang (uniforme toepassing van de wetgeving), maar is ook interessant vanuit het oogpunt van de volksgezondheid (opsporing van onderlinge verschillen, wat de noden en het consumptiebedrag betreft). Men kan zo ook ongelijkheden identificeren, wat de dekking van de verzorging betreft). Om een verklaring te vinden voor de verschillen tussen de gewesten, kunnen we geen gebruik maken van de ruwe data, aangezien achter die bedragen mogelijk verschillende werkelijkheden schuilgaan. De gegevens moeten gestandaardiseerd worden om de invloed van factoren die een vertekenend effect kunnen hebben op de vergelijkingen, uit te schakelen. Wij hebben de bedragen dus “gecorrigeerd”, rekening houdend met de structuur van de populatie van de Onafhankelijke Ziekenfondsen die de ziekenhuizen van elk gewest bezoekt. We hebben ook rekening gehouden met de leeftijd en het sociale en economische statuut van de leden. In ons geval, hebben we gekozen voor 3 leeftijdsgroepen en voor 2 lagen, wat het terugbetalingsstatuut van de patiënt betreft, dit is voor 6 verschillende groepen. We hebben gebruik gemaakt van de methode van de onrechtstreekse standaardisering die een antwoord geeft op de volgende vraag: ‘wat zou de gemiddelde kostprijs van het gewest X zijn, indien de gemiddelde kostprijs van elke groep identiek

was aan de gemiddelde kostprijs op het nationale niveau van elke groep. Met andere woorden, indien het factureringsgedrag van de ziekenhuizen van het gewest X identiek zou zijn aan het factureringsgedrag van het geheel van de Belgische ziekenhuizen, rekening houdend met de kenmerken van hun patiëntes’. Tabel 6 geeft de ruwe indexen en de gestandaardiseerde indexen weer, in vergelijking met het nationale gemiddelde voor een ingreep in elk gewest, per soort van bevalling en per hospitalisatietype in 2010. De overblijvende verschillen na een standaardisering op basis van de leeftijd en het statuut van de rechthebbende op de verhoogde verzekeringstegemoetkoming (RVV) kunnen te wijten zijn aan verschillen qua medische praktijk, aan de mate waarin een beroep wordt gedaan op verzorging,… of aan het factureringsgedrag van de ziekenhuizen. Als we de gestandaardiseerde indexen van tabel 6 bekijken, dan merken we dat de ziekenhuizen in het Brussels gewest gemiddeld een supplement aanrekenen voor gewone bevallingen in de one-day, dat 66,6% hoger is dan het nationale gemiddelde. Het is 2 keer hoger dan in Vlaanderen en tot 3 keer hoger dan in Wallonië. Bij de bevallingen via keizersnede tijdens een klassieke ziekenhuisopname, stellen we vast dat Vlaanderen gemiddeld een toeslag aanrekent die 25,05% hoger is dan het nationale gemiddelde, maar 22,4% lager dan in Brussel.

13

Ta b e l 6

Ruwe en gestandaardiseerde indexen van de gemiddelde kostprijs van een ingreep, per gewest, naargelang het hospitalisatietype, per gewest en per soort van bevalling. KEIZERSNEDE

LANGS VAGINALE WEG

ZIEKENHUISOPNAME classique ZIEKENHUISOPNAME classique

One-Day

AO

TM

Bruto index Standaardindex tegenover het nationaal gemiddelde

Verschil met de nationale index* in %

Supplement





Bruxelles

105,45

105,16

5,16

98,91

100,26

0,26

124,59

97,32

-2,68

Flandre

98,82

99,21

-0,79

106,02

102,94

2,94

77,11

74,95

-25,05

Wallonie

95,14

95,06

-4,94

95,36

96,73

-3,27

95,15

98,06

-1,94

Belgique *

100

Bruxelles

106,96

106,84

6,84

101,10

102,70

2,70

126,26

115,05

15,05

Flandre

93,82

94,06

-5,94

102,75

99,68

-0,32

77,70

75,25

-24,75

Wallonie

97,84

97,73

-2,27

95,66

96,96

-3,04

90,78

93,53

-6,47

Belgique *

100

Bruxelles

101,89

166,61

66,61

100

100

100 102,78

2,78

85,92

100 88,92

-11,08

187,34

Flandre

93,82

100,01

0,01

100,73

109,15

9,15

58,11

64,36

-35,64

Wallonie

97,84

129,66

29,66

147,46

139,73

39,73

26,47

30,02

-69,98

Belgique *

100

100

100

De gemiddelde kostprijs van een ingreep, naargelang het sociaal-economische statuut van de patiëntes. Figuur 6

Gemiddelde kostprijs van een ingreep, naargelang het sociaal statuut van de patiënte, de soort van ziekenhuisopname en de soort van bevalling.

RVV

Niet-RVV

ZIEKENHUISOPNAME

KEIZERSNEDE ■ Supplement / ■ TM / ■ AO

RVV

Niet-RVV

ZIEKENHUISOPNAME

RVV

Niet-RVV ONE DAY

LANGS VAGINALE WEG

RVV

Niet-RVV

THUISBEVALLING

14

Om een duidelijker zicht te krijgen op de reële kostprijs van elke soort van ingreep, moeten we absoluut rekening houden met eerst en vooral het sociaal-economische statuut van de patiënte en, in tweede instantie, de kamer die zij gekozen heeft tijdens een klassiek ziekenhuisverblijf. Het sociaal-economische statuut van de patiënte had geen invloed op de soort van ziekenhuisopname, gekozen (of geëist) door de patiënte (klassiek verblijf of one-day). • Voor de klassieke ziekenhuisopnames, is het remgeld 3 keer hoger bij patiëntes niet-RVV dan bij RVV’s (177€ versus 58 €) voor een keizersnede. Idem voor een bevalling via vaginale weg (146 versus 42 €) : dit heeft te maken met de terugbetaling tegen voorkeurtarief aan patiëntes RVV. • De supplementen ten laste van patiëntes niet-RVV voor een bevalling via keizersnede zijn eveneens 3 keer hoger dan bij patiëntes RVV (1469€ versus 473€), en 5 maal hoger bij een bevalling via vaginale weg (1036€ versus 265€) : uit de analyse van de posten waaraan dit verschil te wijten zou kunnen zijn, blijkt dat die op het conto kunnen worden geschreven van de honorariumsupplementen die aangerekend worden door de verloskundige en de anesthesist.

Soort van kamer Voor de klassieke ziekenhuisopnames, kunnen we de resultaten verfijnen, rekening houdend met de soort van kamer, waarin de patiënte verblijft. Tabel 7 bevat de onderverdeling van de soorten van kosten, rekening houdend met het sociaal statuut van de verzekerde en met de door haar gekozen kamer: de patiëntes RVV opteren voor een meerpersoonskamer, zowel bij een gewone bevalling als in geval van een keizersnede. Wij hebben geen statistisch significante verschillen ontdekt tussen de gemiddelde uitgaven VP voor de RVV’s en de nietRVV’s, naargelang de soort van kamer. Voor de remgelden en de supplementen, betalen de patiëntes niet-RVV daarentegen statistisch (veel) meer dan de patiëntes RVV. De patiëntes, opgenomen in een eenpersoonskamer, betalen meer supplementen dan die in een “gemeenschappelijke of tweepersoonskamer” (Fisher, p<0,05). Die supplementen zijn vooral supplementen op de verblijfskosten en op de medische honoraria voor heelkundige verstrekkingen en verstrekkingen qua anesthesie. Ta b e l 7

Onderverdeling van de soorten van kosten naargelang het sociaal statuut van de patiënte en de soort van kamer. RVV KEIZERSNEDE

N

AO

TM

Supplement

2 of meer bedden

295

4297,26

57,79

21,29

1 bed

101

4143,83

59,62

1792,9

1400

3005,81

40,68

9,08

379

2990,8

46,24

1211,07

N

AO

TM

Supplement

969

3920,11

168,41

165,82

2842

3908,89

180,26

1912,82

4233

2815,79

136,53

94,22

11986

2858,06

148,96

1368,82

LANGS VAGINALE 2 of meer WEG bedden

De toeslagen ten laste van patiëntes niet-RVV voor een bevalling via keizersnede zijn eveneens 3 keer hoger dan bij patiëntes RVV (1469€ versus 473€), en 5 maal hoger bij een bevalling langs vaginale weg

1 bed Niet-RVV KEIZERSNEDE

2 of meer bedden 1 bed

LANGS VAGINALE 2 of meer WEG bedden 1 bed

15

Veranderlijkheid van de kosten van een ingreep, naargelang het ziekenhuis. Achter de gemiddelde kostprijs, zoals die tot nu toe vermeld werd voor een bevalling, gaan toch een aantal schommelingen schuil tussen de ziekenhuizen en zelfs binnen eenzelfde ziekenhuis. Die schommelingen gelden zowel voor de kosten ten laste van de VP als voor die ten laste van de patiënt (RG en supplementen). De figuren 7 en 8 geven de veranderlijkheid weer van de gemiddelde kostprijs van een bevalling via de gewone weg en een keizersnede, per ziekenhuis, ten laste van de VP tijdens een klassieke ziekenhuisopname. Op de Y-as, zien we de kostprijs in euro, op de X-as, treffen we de ingrepen aan, gespreid

over 103 anoniem gemaakte ziekenhuizen. De ziekenhuizen werden geklasseerd op basis van het aantal bevallingen en het ziekenhuis op nummer 104 staat voor het totaal van de nationale gegevens in het kader van de bevallingen. Die veranderlijkheid kan te verklaren zijn door het feit dat we binnen eenzelfde ziekenhuis ook meerdere zorgverleners kunnen aantreffen (verloskundigen en anesthesisten) met een eigen werkwijze (manier van opereren, technieken voor de tenlasteneming, gebruikte technische onderzoeken en soort van anesthesie,…).

Bedrag VP bevalling langs vaginale weg Figuur 7

veranderlijkheid van de gemiddelde kosten VP binnen het ziekenhuis en tussen de ziekenhuizen bij een bevalling via vaginale weg in het kader van een klassieke ziekenhuisopname.

De ziekenhuizen zijn anoniem gemaakt: box-plots van 103 anonieme ziekenhuizen, waarbij het ziekenhuis 104 staat voor het totaal van de nationale gegevens over de bevallingen via vaginale weg )

We stellen vast dat bepaalde medianen en gemiddelden sterk afwijken van het nationale gemiddelde en de natio-

nale mediaan. Idem voor de keizersneden, zoals blijkt uit onderstaande figuur 8.

Bedrag VP KEIZERSNEDE Figuur 8

veranderlijkheid van de gemiddelde kostprijs VP binnen het ziekenhuis en tussen de ziekenhuizen bij een keizersnede in het kader van een klassieke ziekenhuisopname.

De ziekenhuizen zijn anoniem gemaakt: box-plots van 102 anoniem gemaakte ziekenhuizen, waarbij het ziekenhuis 103 staat voor het totaal van de nationale gegevens over bevallingen via keizersnede.

16

Bedrag supplementen voor gewone bevallingen Figuur 9

veranderlijkheid van de gemiddelde kosten van de toeslagen binnen het ziekenhuis en tussen ziekenhuizen bij een klassieke ziekenhuisopname voor een gewone bevalling

De ziekenhuizen worden anoniem gemaakt (box-plots van 103 anonieme ziekenhuizen met een ziekenhuis 104 dat staat voor het totaal van de nationale gegevens voor de bevallingen via vaginale weg).

Uit bovenstaande grafiek blijkt dat er grote verschillen zijn in de supplementen naargelang de patiëntes en ook van ziekenhuis tot ziekenhuis. De box-plot 104 staat voor de nationale verdeling van de supplementen die aan de patiënten van de Onafhankelijke Ziekenfondsen aangerekend worden voor bevallingen via de vaginale weg. Uit de overige 103 box-plots blijkt dat

er grote schommelingen zijn in het bedrag van de supplementen zelfs als de patiënten opgenomen worden in hetzelfde ziekenhuis. De mediaan en het gemiddelde zijn ver verwijderd van de nationale mediaan en het nationale gemiddelde. Dit verschil is identiek voor de ingrepen via keizersnede, zoals blijkt uit onderstaande grafiek.

Bedrag van de supplementen voor een keizersnede F i g u u r 10

verdeling van de supplementen voor keizersnedes: evolutie van de uitgaven binnen het ziekenhuis en tussen de ziekenhuizen (klassering van de ziekenhuizen op basis van het aantal).

De ziekenhuizen zijn anoniem gemaakt*:*Box-plots van 102 anoniem gemaakte ziekenhuizen, waarbij het ziekenhuis 103 staat voor het totaal van de nationale gegevens voor de keizersneden.

17

De kostprijs van een bevalling naargelang de vraag of het ziekenhuis al dan niet een universitair statuut heeft F i g u u r 11

gemiddelde kostprijs van een ingreep naargelang het sociaal statuut van de patiënte, de soort van ziekenhuisopname, de soort van bevalling en het ziekenhuistype.

RVV Niet-RVV UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS


KEIZERSNEDE

RVV Niet-RVV NIET-UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS



LANGS VAGINALE WEG


LANGS VAGINALE WEG

Klassieke ziekenhuis-opname

ONE DAY


Ta b e l 8

gemiddelde kostprijs van een ingreep naargelang het sociaal-economische statuut van de patiënte, de soort van ziekenhuisopname, het ziekenhuistype en de soort van kamer. SOORT BEVALLING

SOORT ZIEKENHUIS

ZIEKENHUISOPNAME

KEIZERSNEDE

NIET-UNIV ZIEKENHUIS

Kamer 1 bed

86

4000,04

62,46

1797,37

2462

3736,7

181,95

1944,27

Kamer 2 bedden of meer

249

4200,6

60,16

25,22

840

3772,36

169,82

188,51

UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS

Kamer 1 bed

15

4968,24

43,36

1767,3

380

5024,52

169,34

1709,07


46

4820,51

44,97

0

129

4882,17

159,23

18,09

Kamer 1 bed

321

2867,98

46,69

1181,71

10626

2748,04

149,98

1385,07

NIET-UNIV ZIEKENHUIS UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS

ONE-DAY

THUISBEVALLING

LANGS VAGINALE WEG

N

AO

TM

Niet RVV

Soort ziekenhuisopname

LANGS VAGINALE WEG

KAMERTYPE

RVV Supple- N ment

AO

TM

Supplement


1222

2925,89

41,13

9,18

3658

2704,29

137,4

104,39

Kamer 1 bed

58

3670,53

43,72

1373,57

1360

3717,62

140,99

1241,9

178

3554,42

37,63

8,38

575

3525,1

131

29,54

NIET-UNIV ZIEKENHUIS


7

1099,63

3,9

23,86

83

827,65

8,36

243,81

UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS

1

631,44

0

0

4

884,13

15,46

153,45

5

680,12

0

0,74

167

589,7

0

0,22

LANGS VAGINALE WEG

Tabel 9 vat alle beschikbare informatie samen in verband met de patiëntes in de verschillende ziekenhuistypes, alsook de gemiddelde kostprijs in elk ziekenhuis naargelang het sociaal-economische statuut van de patiëntes, de soort van bevalling en de soort van kamer. Opmerking: de universitaire ziekenhuizen zijn weinig talrijk, maar beschikken allemaal over een dienst NIC (Neonatale Intensieve Zorg). 84,45% van de bevallingen via keizersnede en 87,94% van de bevallingen via vaginale weg gebeuren in een niet-universitair ziekenhuis.

Voor de bevallingen tijdens een klassieke ziekenhuisopname, zijn de gemiddelde kosten altijd hoger in een universitair ziekenhuis (F Scheffé, p<0,05), behalve voor de toeslagen die aangerekend worden aan de patiëntes, ongeacht de soort van bevalling of de soort van kamer die de patiënte gekozen heeft. Het verschil qua kostprijs VP kan te maken hebben met het feit dat de universitaire ziekenhuizen veel meer geld krijgen voor de kosten van het verblijf en de verzorging van hun patiënten dan de niet-universitaire ziekenhuizen.

18

Conclusies en aanbevelingen De gezondheidskosten stijgen en de kosten van een bevalling ontsnappen niet aan die trend. Dat is niet alleen een heikele kwestie voor de VP, maar ook voor de patiënten.

Welke zijn de trends die blijken uit deze studie 1 ? • We hebben vastgesteld dat de soort van bevalling, de duur van het verblijf, het ziekenhuistype en de sociaal-economische situatie van de patiënte factoren zijn die de terugbetaalde uitgaven beïnvloeden. • Meer dan 98% van onze leden bevalt in het ziekenhuis (bevalling via vaginale weg of keizersnede). 0,42% gebeurt in one-day en 0,77% van de bevallingen gebeurt thuis. • 81,05% van de ingrepen in het ziekenhuis zijn bevallingen via vaginale weg, 18,95% zijn keizersneden. Het is aan te raden om dit percentage van de keizersneden met argusogen op te volgen in de komende jaren, want de hoogte van dit percentage heeft zeker een invloed op de kostprijs en de kwaliteit van de verzorging. We zouden de analyse kunnen verdiepen door op zoek te gaan naar de redenen van de keizersneden, zoals bijvoorbeeld de aanwezigheid van meerdere foetussen (IVF2)

De soort van bevalling, de duur van het verblijf, het ziekenhuistype en de sociaal-economische situatie van de patiënte factoren zijn die de terugbetaalde uitgaven beïnvloeden.

• De gemiddelde verblijfsduur voor een bevalling via keizersnede bedraagt bijna 7 dagen. Een bevalling via keizersnede is dus een dure zaak zowel voor de VP, als voor de patiënte. • De VP betaalt systematisch hogere bedragen terug voor de patiëntes RVV dan voor de niet-RVV’s.

1 2

Trends vastgesteld bij de leden van de Onafhankelijke Ziekenfondsen die een bevalling doorgemaakt hebben via vaginale weg of via keizersnede in 2010. IVF: in vitro fertilisatie

19

De kostprijs van eender welke bevalling is en blijft zeer hoog voor de patiënte en is dat nog meer wanneer zij kiest voor een eenpersoonskamer, omdat ze behoefte heeft aan wat meer intimiteit

Onze aanbevelingen: denksporen voor een mogelijke verlaging van de kosten • Minder keizersneden uitvoeren: de toekomstige moeders moeten beter geïnformeerd worden over de risico’s van die praktijk, zeker wanneer zij zelf kiezen voor een keizersnede zonder dat deze medisch noodzakelijk is. Uit meerdere studies3 blijkt immers dat vrouwen bij wie een geplande keizersnede uitgevoerd werd, 3 keer meer gevaar lopen om ernstige complicaties te krijgen (infecties, trombose,…) na de bevalling dan vrouwen met een geplande bevalling via vaginale weg. • Een financieringssysteem “ all in ” invoeren voor de ziekenhuizen: het ziekenhuis zou een vast bedrag ontvangen naargelang het aantal aandoeningen en de aard van de aandoening (in ons geval: de bevalling)4. We beschikken overigens nu al over een systeem met referentiebedragen voor de bevallingen via vaginale weg 5. • Grensbedragen bepalen voor de ereloon- en de kamersupplementen voor bevallingen in een eenpersoonskamer: de kostprijs van eender welke bevalling is en blijft zeer hoog voor de patiënte en is dat nog meer wanneer zij kiest voor een eenpersoonskamer, omdat ze behoefte heeft aan wat meer intimiteit (veel bezoekers, nabijheid van het kind,…). Wij raden aan om de ereloon- en de kamersupplementen in dit welbepaalde geval te begrenzen. • Nadenken over de mogelijkheid om te bevallen buiten het ziekenhuis: in België wordt nauwelijks voor die manier van bevallen gekozen. Een dergelijke bevalling behoort nochtans tot de mogelijkheden, behalve bij risicopatiënten.

3

Article du Journal de l’Association médicale canadienne (JAMC), “ Maternal mortality and severe morbidity associated with low-risk planned cesarean delivery versus planned vaginal delivery at term”, http://www.phac-aspc.gc.ca/rhs-ssg/factshts/pdf/factsheet07_f.pdf 4 Article “ Evaluation du coût de revient des accouchements et des KEIZERSNEDEs, étude réalisée dans deux hôpitaux belges. M. Pirson, http://www.sesa.ucl.ac.be/ 5 http://www.inami.fgov.be/care/fr/hospitals/specific-information/amounts-reference/pdf/prospectus. pdf

__

www.mloz.be

De Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen groepeert: Verantwoordelijke uitgever: Xavier Brenez - Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen - St.-Huibrechtsstraat 19 , 1150 Brussel/2012/12

Brochures en praktische info om u te helpen

studie De ziekenhuiskostprijs van een bevalling in België

Recommend Documents