STROOPICIPN DOOR 1\1111\ND OF
GEOGRAPHISCHE LESSEN IN
S_NELDIGHTEN EN SPELINGEN DES WOOED& DOOR
DEN OUDE VAN DEN BERG.
--------------.-=,' :----
DEVENTER,
W. HULSCHER G.JzN. 1885.
VOORREDE.
Bij den steeds schaarscher aanvoer van degelijke handleidingen voor Oud-Leerlingen van Inrichtingen van Openbaar en Bijzonder Onderwijs, inzonderheid MI de beoefening der Aardrijkskunde, meent de ondergeteekende in eene dringende behoefte te voorzien met zijne G-eographische Lessen in het licht te geven. Wanneer dit belangrijk geschrift, naar de beste bronnen bewerkt, door ieder wordt gelezen voor wien het bestemd is, zoo lijdt het geen twijfel — of het zal geen schipbreuk lijden. DE 0. V. D. B.
Hij is de ware, wijze man, Die ernst en gekheid schiften kan.
Uit de Ongeschreven Werken van den 0. v. d. B.
1. 't Is u te krom in KROMMENIE ' 7 Te scheef in SCHEVENINGEN; Daar ik nu geen volmaaktheid zie In andere aardsche dingen, Denk ik, dat gij voor 't naast zegt: Komaan! ik ga naar HAASTRECHT
2
.
2.
Geen uitgezochter reis ten vrede, Dan van KWADIJK 3 naar GOEDEREEDE. N.B. iVlochten volleerde en uitgeleerde oud-leerlingen niet a I te heftig warden bij het zien dezer overbodige ophelderingen ! 1.
Krommenie, Gemeente in N.-loll.
2.
Haastrecht, Gem. in Z.-Holl.
3.
Kwadijk, Gem. in N.-Holl.
2 8. Men kan zijn ongeluk beperken Door 't weren van denkbeeldig zeer; De mensch, die steeds is q DE WERKEN 1 , Raakt niet licht in de NEER 2 .
4. Per me si va nella eitth dolente.
Dante.
Geen streek, die meer leidt ten N;erderf, Dan wat men noemt der Vaadren Erf, Dat in zoo'n klein bestek bevat : NIEUW-HELVOET, HELMOND, 't HELLEGAT 3 5. Een koukleum, die niet graag bevroos, Betrok een huis in NOORDELOOS 4 .
6. Een heethoofd ging ook AN7- js to werk En zocht zijn hell in KOUDEKERK 5 .
1.
Dorp in de N.-Brab. Gem. De Werken-en-Sleeuwijk.
2.
Ile Neer, Beek in Limburg, 'alt in de Maas.
S. 't Hellegat, stroomarm in Staats-Vlaaiideren. 4.
Noordeloos, Gem. in Z.-Holl.
5.
Koudekerk, Gem. in Z.-Holl.
.
7. Lief en Leed op zijn Fransch. Al ging ik gisteren to gist En had aan tafel braaf gebrast, Toch mocht ik "neer, parole d'honneur, Nog
BONREPAS 1
dan
CREVECIEUR 2
.
8. Ons land een prozaland ! — mijn vriend, praat nooit meer mee, Als 'k rt verwezen heb naar
POLDER GALATHE 3 .
9. Varietas deleetat. Als ze u bij MOER-KAPELLE 4 hinderen, Probeer het bij 's HEER-HENDRIKS KINDEREN
L Bonrepas, Zuidel. deel der Gem. Vlist in Utrecht. 2.
Fort in de N.-Brab. Gem. Empel. Vereen. Dieze en Maas.
3.
Oiider Ooltgensplaat met gelijknamig gehtieht. (Z.-Holl.).
4.
Moerkapelle, Gem. in Z.-Holl.
5.
Dorp wider de Gem. 's Heer-Arendskerke. (Zuid-Beveland).
5
.
4
10. Sursum Corda! Bataven! Als 't u sours ontglipte, Weest trotseh! Uw land omvat EGYPTE 1 , Uw greuzen singlen HONGARIJE 2 Met ENGELAND 3 en LOMBARDIJV 4 ,
.
11. Een Ongeluk op Reis.
Hij, die BITIKSLOOT 5 in oproer bracht, Zon dwalen als hij holde, Hij blaaz' den aftocht, o zoo zaeht! -- En schuile in FINSTERWOLDE '•
1.
Gehucht onder Gem. Finsterwolde (Groningen), en Baurtschap onder
Veendam (Gron.) 2.
Gehucht onder Gem. Bergeyk (N.-Brab ).
3.
Buurtsebap onder Apeldoorn.
4.
Polderland onder Gem. Poortugaal (Z -Holl ).
5.
Gem, in N.-Holland.
5
12. Das Ewig-Weiblielie zielit uns Hij is geen man van OSSENDRECHT Die seven zoekt in NICHTEVECHT 2
.
1_3. Das Lied von der Gloeke. Die wenscht door luiden lof bevrediging te ontvangen,
En zijn verdiensten aan de groote kiok te Vertrekke op slag naar BEIERLAND !
14.
Uw Pascha vier op EIERLAND .
1.
Gem. in N.-Brabant.
2.
Gem. in Utrecht.
3.
Onder Texel.
6 15. Errare humanum est. Gij zijt van streek, miju vriend, al lijkt uw geese ook kloek ; Zoek niet de
GULP' bij SPAN- 2
of LANG- 3 of GROOTEBROEK4
16. Nederlandsehe Kleederdraehten. Men doet bij hoogen waterstand 't Best zonder
BROEK IN WATERLAND 5
.
17. Een ezel stoot zich geen tweemaal aan een stem 't Is zaak, slat een, ontvlueht nit Terstond naar
ZOETERMEER 7
of
OUDE-PEKEL-A 6 ZOETERWOUDE 7
,
ga ;
Maar 't wordt bedenklijk en 't is sehande, Wanneer hij trekt naar
ZOUTELANDE R .
L Beek in Limburg, valt bij Gulpeii in de Genl, bijrivier der Maas. 2.
Gem. in N.-Holland.
3.
Gem. in Utrecht.
4.
Gem. in N.-Holland.
5.
Gem in N.-Holland.
6.
Of nude-Pekela, Gem. in Groningen.
7.
Gemeenten in Z.-Holland.
8.
Gem. op Walcheren (Zeeland).
7
18. Uit de Gedenkschriften van een Letterkneeht. 'k Ga Zondag veal naar ZO.NNEMAIRE 1 , Maandag sneer naar MAANEN 2 toe ; Kan 'k DINXPER,L0 3 niet Din(g)sdag halen, Zie 'k Woensdag, dat ik 't WOENSDRECHT 4 doe. Op Donderdag
dan is het DONDEREN 5 ,
Op Vrijdag hies ik VRIJENBAN 1 '7 Te RUSTENBURG 7 hail 't It verwonderen, ,
Vier 'k sabbat ; 'k heb genoeg er van. 19. Vriie 1iaat en Matelooze Vrijerij. Die beurtsehipper is zonder twijfel meer dan den tjalk rijk, Die vaart tussehen LIEvE VRouwE(N) PAROCHIE 8 en SCHALKWIJK 9 1.
Gem. in Zeeland (Schouwen en Duiveland).
2.
Maanen of Marren, Buurtsch. onder Ede (Gelderland).
3.
Gem. in Gelderland.
4.
Woensdrecht, Hoogerheide en Hinkelenoord (Gemeente in N.-Brab.).
5.
Buurtsch. onder Gem. Vries (Drenthe).
6.
Gem. in Z.-Holland.
7.
Buurtsch. onder Ursem (Gem. in N.-Holl.).
8.
Dorp onder het Bildt, Gem. in Friesland.
9.
Gem. in Utrecht.
.
8
20. Proeve van Sibyllijnsche Wijsheid (a.) Weet gij, dat ge u zoo goed bespat Te ZWIJNDRECHT ' als in MODDERGAT 2 Ge zijt een morsbeer of een uil, Zoo ge afglijdt in de STINKEVIIIL 3 .
21.
Brouwerswelvaren. Ons land is bierland op en top, Die zich begeert te laven, Heeft BIERVLIET, BROUWERSHAVEN ; En specerij voor 't heilrijk sop, Vindt hij in HOORNSCHE HOP.
1.
Gem. in Zuid-Holl.
2.
Buurtschap onder West-Dongeradeel (Fries1.)
3.
Stroom tusschen Monnikendam en Katwoude (N.-Holl.)
,
9 22. Spreuken van Jezus Siraeh. 31 : 32.
Die stumper is heuseh maar in sehijn wakker, Die
WIJNGAARDEN 1
stelt onder
PIJNAKKER 1 .
23. Queue 1uerre lAtestne! Racine.
D i e militair heeft recht van schimpen, Die ligt te WoRmEN 2 of te
KRIMPEN
24. Aan een Adspirant Gemeenteraadsli.d. -
Mijn beste vriend, wil hierop letter' Als gij u candidaat stelt te
EITEN 4 ,
Dan helpt geen zachtheid of geweld, Maar gij wordt vast te
LEUR
gesteld.
1.
Gemeenten in Z.-Holl. of Pijnacker.
2.
Buurtsch. onder Apeldoorn.
3.
Krimpen aan de Lek en Kr. aan den LTsel (Gemeenten iii Z.-Holl )
4.
Etten-en-Leur. (Gerneente in N.-Brab.)
10 25. Durus Grex, sed Grex. D i e kooplui moeten veel bereehten, Die zeven kindren hebben te ECIITEN 26. Hebt gij het land aan knorrepotten, Te BIGGEKERKE 2 zal 't Diet vlotten. 27. L'Esprit suppose invention.
Helvetins (n i e t van den Bergh).
Ik vrees, dat men zich eer vergisse In DOMBURG 2 clan te SCHERPENIS6E 3
.
28. Raad op Reis.
Wie graag vat mondkost slaat naar binnen, Moet met geen DODEWAARD 4 beginnen. 1.
Dorp onder Lemsterland, (FriesI.) en biturtsch. under Ruiners (Drenthe).
2.
Gem. in Zeeland_ (Walcheren).
3.
Gem. in Zeeland (Tholen).
4.
Gem. in Gelderland.
11
29.
Add het niet in tie Lengte, Maten!
Geen k wader tnakker, Dan LANGERAKKERS
1•
80.
Knijp, Wet lineipe.
Een tobber, dien ik Diet begrijp; Is die blijft zitten in DE KNIJP 2 .
31. Gastronomische Geographic (a.) Neen, LEKKERKERKERS 3 , ' t is geen dwaling, In AALSMEER 4 bakt men vette paling.
1.
Langerak (Gem. in Z.-Holl.)
2.
Gebucht onder Kantens. Wijk van het dorp den Ham onder Aduard.
3.
Lekkerkerk (Gem. in Z.-Holl.)
4.
Gem. in N.-Holl.
Gemeenten in Gron.
12 32.
Zelfbespiegeling. De jongling, die zich gadeslaat, Van
STOPPELDIJK I
naar
BAARDWIJK 2
gaat.
33.
Gastronomisehe Geographic (b.) Twee dorpen met een druk verkeer Zijn
DROGEHAM 3
en
SAPPEMEER
34.
Bergen baart zorgen. Wilt ge ergens rijden zonder zorgen, Beproef het niet met WAGENBORGEN 5
L Gem. iu Zeeland (St.-Vlaanderen). 2. 3. 4. 5.
Gem. in N.-Brab. 1)orp onder Achtkarspelen (Gem. in Friesland). Gem, in Groningen. 1)orp onder Termunten (Gem in Groningen).
.
13
35. Een Hollander aan een Geldersehman. Dat HOLLAND zulk een MONSTER 1 had En GELRE slechts een BEEST bezat In hare BETUW
---
Wel, man, dat speet u Och vlijt u rustig op uw peluw, Want gij hebt DIEREN op uw VELUW,
En LEEUWEN 2 in UW 1VIAAS-en-WA Zoo liCht gij HOLLAND weer uit 't zaal. 36.
Raad bij inhuring van Dienstboden. Blijf liever nog in BEKVELD 3 hangen — Met LUTTEN is niets aan te vangen.
1.
Monster, Gem. in Z.-Holt. (Westland).
2.
Het dorp Leeuwen behoort tot de Gem. Wamel ; het dorp Dieren tot
de Gem. Rheden, Beest is eel' afzonderlijke gerneente. 3.
Buurtsch. onder Hengelo (Gelderl.).
4.
Lutten (can de Dedemsvaart) onder Gem. Ambt-Hardenbergh in
Overijsel. Een hit, lutje of dauwel verspreid Hollandsch dialectwoord.
onhandig vrouwspersoou. Zeer
14
37. Aan een Volksmenner, gieen Volksminnatar. Wien GROOTEGAST
bracht in het nauw,
Behelpt zich later soms met GRAUW 2
.
38. Pessimistische Weerlegging van het : Probitaslaudatar et alget:
G e s c h o l d e n wordt op arme stakkers, Gebogen wordt voor GOUDERAKKERS 3
.
39.
BEURTZANG. Vermanende vraag. Mocht gij nog ooit een maagd van KATTENDLTKE trouwen Of een van KRABBENDUKE 4 aan uwe zijde schouwen?
1.
Gem. in Groningen.
2.
Gem. Gra(a)nw-en-Langendam (Staats-Vlaanderen). Grouw wider
Ielaarderadeel (Gem. in Fries1.). 3.
Gouderak (Gem. in
4.
Gemeenten in Zeeland kZ.-Beveland).
15
Beslist Antwoord. 0! Dan kwam ik het inensch liever lang niet zoo na, Als ST. NICOLAAS ' ligt hij ST. NICOLAASGA 2
.
40. Gliick aid! Wie een voet op den weg, die omhoog leidt, wil zetten ; Ga naar HOEDEKENSKERKE 3 als hij wars is van PETTEN 4 ,
41. Flauwe keuken. Weet geen wandeling, die mij zoo slecht bekwam, Als van WATERLANDKERKJE 5 naar KNOLLENDAM
1. 2.
Gemeente iii Belgie (Oost-Vlaanderen). Dorp in Doniawerstal, Gem. in Friesl Gemeente in Zeeland (Z.-Beveland).
4.
Gem. in N.-11011.
5.
Gem. in Zeeland (St.-Vlaanderen).
6.
I)orp in Is N.-Holl. Gemeenten Wormer en Wormerveer.
.
16 42. Be Saters van Rijnland.
Een plek, waar 'k nooit een meid vertrouwde, Is
't laantje van
RIJNSATERWOUDE 1,
43. Democritus over de „Struggle for Life."
Vindt ge moeilijk in Raadt men velen van
SMALLINGERLAND 2 HARDERWIJK
een bestaan,
OosTwaarts te gaan,
't Is mij goed, als het maar niet vergeten is, Dat in 't
BRABANDSCHE HEESBEEN
nog
EETHEN 3
44. Be eerste klap is f 1,50 waard.
Menig rijksveldwachter moest het bezuren, Dat hij niet eerst is begonnen te
1.
Gem. in Z.-Holl.
2. 3. 4.
Gem. in Friesl. I)orp in de Brab. Gem. Fleesbeen. Gem. in Gelderland.
VUREN 4 .
is.
17 45. Levensreis. Drie halters zijn er op de lijn, Die loopt van wieg tot zerk Men staakt den rit te
KINDERDIJK 1 ,
WERKHOVEN 2 OUDERKERK 3 ,
;
Zijt gij daar afgemat van 't werk, En staat gij aan 't loket te hijgen Zoo zult gij, mensch, ondanks uw zwijgen Naar
GRAFHORST 4
wel een kaartje krijgen. 46.
Eene Kortaangebonden Tante aan eene Teerhartige Kinderbederfster.
Met kinderen van DWINGELOO 5 Reis nimmer naar TOMBOEKTOE ; ,
Zoo'n lange tocht is niet van not), Ga daadlijk naar 1. 2. 3.
SLABROEK 7
toe.
Buurtsch. onder Alblasserdam (Z.-Holl.) Gem. in Utrecht.
5.
Gem. in Z.-Holl. aan den IJsel ; dorp onder Nieuwer-Amstel (N. -Holl.) Gem. in Overijsel. Gem. in Drenthe.
6. 7.
Stad in Binnen-Afrika. Gehucht onder Uden (N.-Brabant.)
4.
2
18
47.
Gedachtenisjes. Niets liet u, o HESSEN, uw landgraaf weleer; Maar nog toont NOORD-HOLLAND zijn WATERGRAAFSMEER 1 .
48. Spreuken van Salorno 10 : & 5. Is BRABANT 0111 WERKENDAM to prijzen, NooRD-HOLLAND mag op twee BLOKKERS 2 wijzen.
49.
Vice-Versa.
Gij hebt het ruim of hebt het schraal, Gij wandelt, traag of viug, Van DOORNENBURG naar RozENDAAL 4 Steeds been en weer terug. 7. Watergraafsmeer of Diemermeer, gem. in N.-Roll. 2.
Ooster- en Wester-Blokker, gem. Blokker
3.
Dorp wider Beinmel (Gelderl.)
4.
Gemeenten in N.-Brab. en Gelderl.
19
50. Hoofdirerschil tusselien Amsterdam en Noord-Holland.
Een wijze zet van wie in de aardrijkskunde les geeft, Is dat de STAD een smalle en 't LAND een WIJDENES 1 heeft. 51. La Sourieiere.
Sticht men een kweekschool voor politie, GRIJPSKERK 2
verdient vooral notitie,
Een plaats uitstekend boven alle, Ook om de buurt van
ROTTEVALLE 3
.
52. Beinoeilijkt Yerkeer. In 't
De
GRONINGSCH
land wist men 't al h e el raar to besturen,
LEEKEBROEDERS 4
zijn er ver van
KLOOSTERBUREN 5
1.
Gem. in Noord-Holl. De Nes, straat in Amsterdam.
2.
Gem. in Gron.; — Grijpskerke op Walcheren.
3.
Dorp onder Achtkarspelen (Friesland.) Bewoners der Zuid Gron. Gem. de Leek (Westerkwartier.)
4. 5.
Gem. in Noord-Groningen.
.
20 53. Noordsche Naijver.
Komt, FRIES en GRONINGSCHMAN, elkander niet te na ; Heeft deze ZOUTKAMP ', dan heeft de andre PEPERGA 2 . 54. Declaration du Jeu de Paume.
KAATSHELTVEL 3 , spelers, voor BRABANT al mooi, Bestemd voor 't raket is ook GELRE'S BALGOOI 1 . Is
55. Tapperswelvaren.
Och, Gij behoeft niet lang te loeren, Of vindt alom wel heereboeren ; Doch waar een kastelein kan aarden, Is GELRE met zijn HEEREWAARDEN 5
.
1. Zoutkamp of Zoltkamp, dorp onder de Gem. Ulrum (Gron.) 2. Dorp onder West-Stellingwerf (Friesland). 3_ I)orp onder Loon-op-Zand. Balgooi (Balgoy)-en-Keent (Gemeente in Gelderland).
4.
Gem. in Gelded.
21
56. Proeve van Sibyllijnselie Wijslieid. (b)
Een tooverspreuk licht na to pluizen : SPAARNDAM '
staat vaster dan
UITHUIZEN 2
,
57.
Leven en Laten Leven.
Gelooft niet,
GRONINGERS,
Da t ik u ooit benijde uw
van elken stand of kunne, WEDDE 2
of
EUVELGUNNE 3
.
58. Weeklaeht•
Hoe menig brein, dat vroeg versmelt, En burger wordt van S IMPELVELD
4
!
1.
Gem, in N.-Noll.
2. 3.
Gemeenten in Gron. Buurtsch. aan het Schuitendiep onder de Gron. Gemeenten Noord-
dijk en Haren. 4. Gem. in Limburg.
22
59. Gewichtige Bedenking. Ware ik wel eig'naar van mijn grond, Zoo 'k rue in
MIJNSHEERENLAND 1
beyond ?
60. Aamnatiging. Een dorp, waar 'k snoevers brengen liet, Lou wezen
STAD-AAN-'T HARINGVLIET
2•
61. Snijdersgenoegen. D i e kleermakers worden bepaald rijk, Die trekken van
NOODDORP 3
naar
]. Gem. in Z.-Holl. 2. Gem. in Z.-Holl 3. Meest Nootdorp geschreven, gem. in Z.-Holl. 4, Gem, in Z.-Holl.
NAALDWIJK 4
,
23 62.
Een Hollander aan een Geldersehman. Dat DOETINCHEINI uw land met DICHTEREN 1 versier', — W ij hebben VOOGLENZANG 2 en stoffen Op DE LIER
63.
Aan de 1)uitsehers of Het Lage aan het Hoge Land. Gij meent bid VENUSBERG 4 moet andre glans verbleeken Mij dunks, die 't MARSDIEP heat, nag ook een woordje spreken.
64.
Aan tie Drenthsche Huurkoetsiers. Gij MEPPELAARS, wilt gij heelhuids naar STEENWIJK rijden, Dan zou ik KOLDERVEEN 5 met 't vurig tweespan mijden.
1.
Buurtsch. onder Ambt-Doetinchem.
2. 3.
Dorp onder Bloemendaal (N.-Holl).
4.
Bij Bonn.
Gem. in Z.-Holl. Dorf onder Nijeveen in Drenthe, zijwaarts van genocinde steden.
24
65. De Drenthsche Yloot. Vie nooit in 't hooge DRENTHE een land van scheepvaart zag, Kent niet deze echte streek van het matrozenleven, Waar gij in een gemeente en rneermaals op een dag Van STAPEL t loopt om tt naar SCHIPHORST to begeven. 66. Edit Vaderlandsche Geest.
Staat de gewone mensch verwonderd, Dan kijkt hij of 't in KEULEN dondert ; Dat is den s c h e l e nooit gebeurd, Die nimmer ver naar 't Oosten speurt En niet om v r e e m d e rampen treurt; Daar 't duidlijk uit de zegswijs blijkt, Hoe trouw zijn blik door 't land gaat; Dewijl hij naar de KLUNDERT kijkt, Of WILLEMSTAD in brand staat.
1. Buurtschappen der Gem. De Wijk (Drenthe).
25 67. Van vreemde smetten vrij. Men hoort in 't Noorden en in Oostelijke streken Voor iets heel ouds, dat 't oud is als de wag; Als die van ROME sours, maar 't is mij nooit gebleken, Dat hierin schuilt beleid of overleg. 'k Bejammer zulke dwalingen, En wantrouw die bepalingen ; Noem mij den weg van
KRALINGEN,
Die hoort hier thuis en 'k ben te recht, Voor goed is dan het pleit beslecht, Want naar den Burgerlijken Stand Is hij toch de oudste van het land; Vraag dat, naast SCHIE- en ROTTERDAMMER, Wat ademt tusschen
en
VLIE
KRAMMER.
68. Practische Terechtwijzing.
Waarom den vriend gezegd: Loop mar de maan ! Gij kunt toch met de MOOKERHEI 1 volstaan ; Hij brengt meteen dan monsters mee van keien, Om SLIKKERVEER 2 en POELDIJK 3 te plaveien. 1. 2.
Nabij Mook, Gemeente Mook-en-Middelaar met veldkeien. Buurtsch. onder Ridderkerk (Z.-Holl.)
3.
Dorp onder Monster (Z.-Holl.)
26
69. Uitspringende Hoeken. Wie ooit een hoek, die uitspringt, zoek', Om meet- en bouwkunst te verblufren, Ga PUTTEN ' nit naar PUTTERSHOEK 2 ;
Wil hij niet op dien weg versuffen, Hij wandel' dan ook Van MOOKHOEK 3 naar MOOK 4 .
70. Aan Boetvaardige Modepoppen. Wie de weelde wil verlaten En met eenvoud te rade gaan — Moet te HARKSTEDE 5 op de straten De japonnetjes gadeslaan.
1.
Gemeenten in Geld. en N.-Brab.
2. 3.
Puttershoek, Gem, in Z.-Holl. Buurtsch. order Strijen (Z.-Holi.)
4. 5.
Gem. in Limburg. Zie n 0. 68. 1)orp wider Slochtereii (Grow.)
27
71.
De Smaken verschillen. Zoo menig winkel praalt er Op waar voor smaak en nut; WEST-FRIESLAND heeft een WINKEL I , Hoovaardig op zijn put.
72.
Spaaiisclie Fruited. Wat zegt gij! brengt ons NEDERLAND Geen kraakamandels voort ! Het scheeprijk ZEELAND komt u met Eel).- PHILIPPINE 2 aan boord. 73.
Bekorte Reis. Een HARLINGSCHM AN,
wat ongedurig,
Rijdt in een uur of twee naar ZURICH 3 . 1.
Gem, in N. -Hon. (Put van Graaf Arnoud).
2. 3.
Zurich of Surig, Buurtsch. onder Wonseradeel (Friesl.)
Gem. in Zeeuwsch- V laanderen.
28 74. Tot een Aangeschoten Frieschen Tapper in Noord-Holland.
Gij zijt van BoxuM 1, bottelier, En laat u daarop voorstaan Wij hebben een paar SCHEMERS 2 bier, Zeg, kerel, ik zou doorgaan. 75. Geruststelling.
Voor inbraak, inval of verraad Vreest niet, mijn landgenooten Kreegt gij het met een dief te kwaad, Vertrouwt op uw twee SLOTEN 3 . 76. Opgedragen, bff wize van vergoeding en verontschuldiging, aan onze waarde Gorinezen en Helder#nen.
Een melkerij, die niet wil naar den kelder, Zij niet te GooR 4 en k a n haast niet te HELDER 5 ,
1. 2. 3.
4. 5.
Dorp onder Menaldumadeel (Fries1.) Zuid- en Noord-Schermer, Gemeente in Gemeenten in Friesland en N.-Holl. Gem. in Overijsel. Naast d e n Helder vindt men ook Helder.
.
29 77. Geologische Aardrijkskunde. CATECHISMUS VOOR DEN AANKOMENDEN GEOGRAAF.
Wees bij uw blokken nooit errat is ch ; — Wees in uw studie systematisch, Op dat niet de overmaat verdrinking, En stuiving breng' voor beekbezinking. Wees bij 't onthouden nooit mechanisch, Wees in uw driften niet v u l c a n i s c h, Wat niet bij uw alluvium past ; En heeft uw leerling o u d e s t e e n e n Verward met ho o g e en lag e v en en Ga matig aan dien bok to gast. Zoekt hij het leern soms in de
KLEI 1
,
Trek niet een lip als keizer N e r o; Maar zeg, wat eens zijn nazaat zei :
E ben trovato, se non vero. 78. lilt het D agboek van een Spekslager.
Een collega, dien 'k nooit een klant ontnam, Was een leverancier van 1. 2.
BLANKENHAM 2.
Gehucht onder Ulrain (Groh.) en Buurtsch. onder Noordwijk (Z.-Holl.) Gem, in Overijsel.
30
79. Afkeer die niet ongerijmd is.
Als ik twee holle vaten hoor, i--Dat snatert, snapt en snoeft maar door, — Dan zeg ik, als 't mij lust to rijmen : Dat 's eer van STOMPWIJK 1 dan van VLIJMEN 2
,
Of houd ik meer van manlijk rijm ; D a t zijn er twee van WINDESHEIM 3 . 80. Waarlieen Geweken ?
Er komt in NEERLAND heel wat kijken, Zoekt men zijn weg in alle WIJKEN 4 ; Het stipte STICHT Maakt het ons licht En kent als trouwe gids zijn plicht, Het wijst ons naar een DUURSTEE henen, Dat lang van d'aardbol is verdwenen. 1.
Gem. in Z.-Holl.
2. 3.
Gem. in N.-Brab. Dorp order Zwollerkerspel (Overijsel.) Onder andere, Wijk bij Maastricht, de Wijk (Drenthe), Wijk-en-Aal-
4. burg (N.-Brab.), Wijk-aan-Zee-en-iittin (N.-Holl.), enz.
31 81. Het Hof van Delft.
Is DELFT een stad met souvereine rechten Het sehijnt niet heel veel waarde er aan te heehten Het springt er zonderling mee om En houdt zijn HOF 1 niet in de k o m ; 'k Weet niet of 't is uit jaloezie, Maar 't is een rare monarchie.
82. Ken u zelven.
'k Acht zeker BRABANT niet gering, Maar 't is ter oore mij gekomen, Dat 't ENG(E)LEN 2 opneemt in zijn kring ; Is 't niet de vlucht wat hoog genomen? En een bewijs van ijdeltuiten ? Ik laat dan nog zijn. STAND-DA AR-BUITEN 2
83. He Beverjagers van Kennenterland.
Fen squatter van 011S VERRE WESTEN Kan 't best te BEVERWIJK 3 zich vesten. 1. 2. 3.
Hof-van-Delft, Gem. in Z.-Holl. Gemeenten in N.-Brab. Gem. in N.-Roll.
.
32 84. Opgedragen aan de Leden van het Antidienstvervangingsbond.
Gij, FRIEZEN en KANINEFATEN, Zaagt ge ooit uw land in nood, Staat pal tot in den dood — Weest niet van VREESWIJK 1 , wakkre maten! 85. Lof der Wakkerheid.
Die niet naar STROOBOS 2 of wil dwalen, Hou niet van talmen en van dralen, Laat' DOMMELEN 3 ter zij En zeil' DE KLIP voorbij. 86. Opgedragen aan de Leden van het Vredebond.
'k Woon op den duur, wat men mij ook vertelde, In VREELAND ' liever dan in WAPENVELDE 5 .
1. 2.
Gem. in Utrecht.
5.
Dorp onder Heerde (Geld.)
Dorp onder de Cron. gem. Grootegast en de Friesche gem. Achtkarspelen (Gerkesklooster.) 3. Gemeente in N.-Brab. 4. Gehucht onder Bierum (Groningen).
33 87. 's Graven Inboedel. Wanneer ik maak een inventaris Van 't geen de Graaf had saamgegaard, Dan tel ik En
GRAVENLAND 1
'S GRAVENDEEL 3
Voorts
En 's
GRAVENWEG 5
en
—AMBACHT 2
,
en
'S GRAVENWAARD 4 ;
en
'S GRAVENZANDE
GRAVENSLOOT 6 . -
Ook s GRAVENBROEK 7 ; —
Hij had er stellig velerhande, Doch de andre kleeren zijn te zoek. Een kostbaar nommer ! 't Lijkt een sage, Maar 'k vind waarachtig 's Voel bloeiender is Maar
GRAVENMOER ".
's GRAVENHAGE --
bij een z o o doorweekte vloer,
Stel ik Diets boven
'S GRAVENPOLDER 9 ,
Daar maakt elk minnend oudrenpaar Zes flinke 's Gravenpolderjongens Voor latre grondverwerking klaar. 1. Gem. in N.-loll. 2. Buurtsch. onder Pernis (Z.-Holl.) 3. Gem. in Z.-Holl. Voorheen altijd 's Gravesande. 4. Polderland onder Herwen-en-Aardt (Geld.) 5. Deel v. d. straatweg Rotterdam—Gouda. 6. 's Gravensloot Buurtschap onder Kamerik (Utrecht). 7. Gehucht onder Reeuwijk (Z.-Holl.) 8. 's Gravenmoer, gem. in N.-Brab. 9. 's Gravenpolder, gem. in Zeeland (Z.-Beveland.)
3
34
88.
Angstyalligheid. Het spreekwoord : Soort zoekt soort, Blijkt waar in Zuid en Noord , Maar waar doet men 't vooral gestand Te RILLAND 1 op ZUID-BEVELAND.
89. Eigen Roem stinkt. Verklaart gij hoe gekken zich zelf willen prijzen, Gij hint op SCHOONDIJKE 2 en op SCHOONHOVEN wijzen.
90. Laatste Argument van een Zeeuw tegenover een Zuid-Hollandschen Eilander. 't Is waar, twee TONGEN 3 heeft FLAKKEELAND; Maar NEUZEN 4 vindt men slechts in ZEELAND. 1. 2.
Gem. Rilland-en-Maire (Zeel.)
3.
Oucle-Tonge en Nieuwe-Tonge, Gemeenten in Z.-Ifoll.
Gem. in Zeeland (St.-Vlaand.)
& Neuzen of Ter Neuzen (Gem. in Zeeland.)
35 91. Het Huishonden van Jan Steen.
Men noemt nit
NEERLANDS
schildersrij
Er 66n om zijne zotternij, E6n, die naar de overleevring meldt, Niet sterk op orde was gesteld. Om 't geen zijn kunst op 't dock deed leven, Zij hem de onhuislijkheid vergeven Doch 'k vind het wat e r g verregaand Dat Zeeland hem heiligt in SINT-JAN-STEEN
1.
99. LITTERARISCH-GEOGRAPHISCHE BEURTZANG. SALLAND. 2
ZwoL hoort met wellust naar 't geklater Van haar classieke
ZWARTE-WATER 3
.
VELUWE.
Echt romantisch is Van haar
GELRE
en de
HEMELSCHEN BERG 4
VELUW
en
niet los
ONZALIGE BOSCH 5 .
I. St. Jan-Steen of St. Jansteen. Gem. in Zeeland (St. V1.) 2.
IJselland, Middelste Gedeelte van Overijsel.
3. De Styx of het Zwarte Water, rivier en voornaam waterschap der onderwereld. Volgens kundige beoefenaars der Antiquiteiten was zekere Pluto daar indertijd hoogheemraad. 4. Twee van dien naarn onder Ermelo en Renkum (Oosterbeek), gemeenten in Geld. 5.
Onder de gem. Rheden.
36 93. Illeditatie. Wien de onspoed loutert in zijn huis Is anderen tot leering , Elk land, ook
VLAANDREN,
heeft zijn
KIWIS 3
Doch 't draagt het met vereering. 94. Babbel- en Lasterzucht. De tongen van
ROERMOND
Zijn moeilijk to bedwingen , Doch maken 't niet zoo bont Als die van
HEKELINGEN 2
.
95. Gastronomische Geographic (c.) 't Is maar gelukkig voor 't gepeuzel, Dat
RANSDORP 3
verre ligt van
1.
Sint-Kruis, Gem. in Zeeland (St.-Vlaanderen).
2. 3. 4.
Gem. in N.-Holl. Gem. in N.-Brabant.
Gem. in Z.-Roll. (Voorne en Putten).
REUSEL. 4
,
37
96.
Nonpareil.
HEER HUGO
is het puik der Heeren.
Dat kan ons de Aardrijkskunde leeren. Als JAN of AREND er goed bij kon, En op zijn erf tot bouwen kwam, Dan sprak men van 'S HEER-ARENDS-KERKE Of hield den naam van HEERJANSDAM 2
.
Maar heeft WEST-FRIESLAND een stuk weiland, Waarop het met voldoening staart, Dan roept het smaadlijk tot den heikant : Dit is de streek HEER HUGO waard 3
!
97. Alles wil zijn Aard hebben.
Doffers van DUIVELAND ; Stoffers van STUIVEZAND 4
1.
Gem, in Zeel. (Z.-Bevel.)
2. 3. 4.
Gem, in Z.-Roll.
.
Gem. in N.-Roll. Buurtschappen order Oosterhout en Zundert, gemeenten in N.-Brab.
38 98. Nil Volentibits Arduum. Braaf gewerkt, braaf! MOLENAARSGEAAF Dat enkle gilden machtig waren, Bewijst voor 't gild der molenaren MOLENAARSGRAAF 1 . De gildemeesters waren heeren En wisten zich terdeeg to weren, Maar 't blijft nogtans een witte raaf, Dat een van hen het bracht tot graaf. 99. llehabilitatie. Men praat wel eens van KAMPER streken En schimpt en schertst nit aardigheid Ik wil die nijvre veste wreken En prijzen haar kunstvaardigheid In 't vak van waterbouw gebleken Mondt elders een Boot nit in weetring of sloot, Daar loopt haast de halve rivier in de GOOT 2 I. Gem. in Z.-Holl. 2. Een der monden van den Geld. IJsel.
.
39
100. Misverstand.
Toen eens een ZEEUW een polderjongen, Geboortig nit het dorp TEN BOER 1 , Door nood naar zuiderstrand gedrongen, Wou zeggen, wat hem wedervoer, En hem vertelde van het MASTGAT 2i Dacht de een, dat de andre leelijk vastzat Maar Coen hij hoorde van de KEETEN 2, Zei hij : 't Was zeker tijd van vreten. 101.
Wereldvaart. Wanneer gij, landslui, wilt verklaren, Dat er in NEERLAND stroomen zijn, Door alle natien bevaren, Spreekt niet van SCHELDE, MAAS
of
RIJN ;
Maar staaft uw zienswijs met gemak — En noemt het eenig VOLKERAK 3 . 1.
Gem. in Groningen.
2. 3.
Zeeuwsche stroomen. (men vindt ook het Keeten). Stroom tussehen Krammer en Hollandsch l)iep. flak = weg, te water
of te land.
40 102. Aan een Brabander, die op Parijs sehimpte.
Waarachtig, neen, het is geen fabel ; PARIJS is wel 't moderne BABEL , In dien zin immers, dat het bar is, Hoe men met 't spreken in de war is En er niet daadlijk voor de jool komt, Wanneer men van de fransche schpol komt ; Dat spreekt en gij spreekt als een boek Met stemmen of ge van de Pool komt; 't Is mooglijk, dat ge er op den dool komt; Maar, beste landsman, staak uw vloek ; Want als ik op u w kaartje zoek, Heeft BRABANT BABYLONIeNBROEK 1
.
103. Wauwellust.
Roem BARNEVELD h ook uitermate Haar SCHAFFELAARSCHE havezate, Veel minder krijgt zij Loch bezoek Dan het naburig KALLENBROEK 3 1.
.
2.
Onder Meeuwen-Hill en Babylonienbroek, Gem, in N.-Brab. Gem. in Gelderland.
3.
Buurtsehap onder Barneveld.
41 104. Veeleischende Consequentie.
'k Wil best gelooven, dat ik 't mis heb, Als 'k gaarne zie bij kraan of kruk, Of ik aan iemand vleesch of visch heb, Maar 'k h o u van mannen uit een stuk Zoo is 't ook met den grond gelegen En 'k heb d i t op ons Westen tegen, Dat WATERLAND heeft voor een landstreek En voor een waterweg de ZANDKREEK 2 .
105. Geen Alpenwei.
Prijk'
PRINSENHAGE 3
met zijn LIESBOSCH,
Geen woud, door boek of kaart vermeld, Is zoo besproeid als HOLLANDS BIESBOSCH, Geen veld zoo laag als 't BERGSCHE VELD 1.
Landstreek in Noord-Holland.
2. Zeeuwsche stroom tusschen Noord- en Zuid-Beveland, ook de Zuidvliet (of in zeemaustaal het Zuidvliet, z. o. het Keeten, het Val van Urk, enz.) 3. Gem. in N.-Braband, ook Princenhage. 4.
De Biesbosch = het Bergsche Veld.
42
106.
Spraakverwarring. Wel, vriend, hoe konit gij zoo verblind ? Was het dan werklijk uw opinie, Dat men de HOLLANDSCHE akkers vindt, Ten Westen van de WATERLINIE 't
Is jammerlijk met uw vermogens gesteld,
De DRENTHENAARS hebben het HOLLANDSCHE VELD 2
.
107. Geed Oude Koeien uit de Sloot Laakt gij 't ons daaglijks te benauwen Met lang vergeten twist in huis, Met Sehieringers en Kabeljauwen En ander Middeleeuwsch gespuis, Waarom ons niet den last bespaard Met u te reeknen, HOEKSCHE WAARD 3
?
]. Hollandsche Waterlinie, Linie van Defensie ornvattende Z.-Holl. en deelen van N.-Holl. en Utrecht. 2.
Veenkolonie onder Hoogeveen (Drenthe.)
3.
Eiland in Z.-Holl.
43
108. Verkeerde Speeulatie. Gij, handelaren in manchetten, In hooge hoeden en lorgnetten, In zwarten rok en witte das, Die overlegd helot en berekend, Wat nog geen half dozijn beteekent, Als dit uw aantal klanten was, Zoudt wroeten In uw ingewanden, Zocht gij 't in de VIJF-HEEREN-LANDEN I
.
109. Behoedzaandiehl. Dat men zijn zwakke zij moet dekken, Waar men 't gemaklijkst wordt bezeerd, Om 's vijands moordlust niet to wekken, Heeft HOLLAND OP ZIJN SMALST geleerd.
1. Landstreek in Z.-Moll. (lieerlijkheden Arkel, Viaiieu, liagestein, Everdingen en ter Leede of Leerdam).
44 110.
Schrale Tij den. Zit
HOLLAND
niet meer aan elkaar,
Toch blijft de aloude spreekwijs waar, Blijft echt en onvervalscht Wanneer de effecten laag zijn, De handelsorders traag zijn, Veel hongerlijders graag zijn, IS HOLLAND OP ZIJN SMALST.
111. Aan de Stiehtellike Tuinlieden. D i e tuininan mag den Hemel loven, Die gaat van TIEN- 1 naar ACHMENHOVEN 2 .
11'2. De Gave der Coneiliatie Geen plaats als HEI-EN-BOEIKOOP heeft begrepen, 't Vereend belang van schapen en van schepen. 1.
Tienhoven (2 Gemeenten in Utrecht en Z -Holl.)
2. 3.
Gem. in Z.-Holl. ook gaschreven. Heicop en Boeicop.
Gem. in Utrecht en deel der Z.-Roll. Gem. Nieuwkoop.
45 113. Tasthondendheid.
Een landzaat van LIMBURG niet scheutig van aard, Hoewel hij een spaarpot had overgegaard, Zwoer eens op een tochtje bij ja en bij neon : 1k ken in mijn buurt niets zoo naar als GELEEN '•
114. Onverschrokkenheid.
Er zijn veel natien, die brallen, Op donderende watervallen Bij zooveel klaatren hoort gesnurk ; Doch stille waters, diepe gronden ; Ons bootsvolk, minder opgewonden, Klieft onvervaard den
VAL VAN URK 2
.
115. Epos of Heldendicht.
Kan 46'n gewest zich laten gel den, LIMBURG met zijn HELDEN
Dan is het
3.
I. Gem. in Limburg. Diep gedeelte der Zuiderzee ten westen van Urk (meest het Val.)
2.
3.
Gem. in Limburg.
46
116.
Dc Roompot. UTT PEN TUB TOEN TEPEE CONJECTUREN MAAKTE.
CG. Rom WIELINGEN 1 en GREVELINGEN 2
,
3 zingen.—DehoermoetvandenRo mPor
b. Is in een land van melkerij Een beter zog to ploegen ; 'k Vaar DEURLOO 1 , SPLEET 1 en SLOE 4 voorbij En BRAAKMAN 5 met genoegen. C.
Men zegt, hij stamt in rechte lijn Van ROMAN DRUM PORTUS , 'k Vind clan moet BATTENOORD G ook zijn Van BATAVORUM HORTUS.
1.
Monden der Westersehelde.
2.
Stroom tussehen Duiveland en Flakkee.
3, Mond der Oosterschelde. 4.
Stroom tusschen Zuid-Beveland en Walcheren.
5. 6.
Stroom in Staats- of Zeeuwsch-Vlaanderen. Gehucht met veer naar Bruinisse order Nieitwe-Tonge (Z.-Moll.)
47 117. Oost, west, thuis best
Ik moet den patriot ontraden Op reis to gaan naar BADEN-BADEN, Alsof STAATS-ATLAANDREN niet bezat Het waterrijk FORT-BATH-en-BATH I , In Noord en Zuid zoo ruim beschonken, Dat 't vroeger droge er is verdronken, Want SAAFTINGEN en BEVELAND 2 Ligt elk als badplaats voor de hand. 118. Geef
acht!
Heht gij nog weinig rondgekeken, En hadt met de onschuld slechts verkeer, Gingt nooit met leeperds op en neer, Eer zonder haar dan zonder streken -Let op uw doen en op uw spreken, Als ge eens komt in OUD-VOSSEMEER 3 .
L Gem. in Zeeland. 2. Verdronken land van Saaftingen in Zeeuxvseh-Vlaanderen en van Zuid-Beveland. 3. Ond-Vossemeer ook Vosmeer, Gem. op Tholen (Zeeland).
48
119.
Onbeteugelbare Jaelitovertreding. Heeft iemand slag op zeker wild te schieten, BOKHOVEN 1 geeft den jager te genieten. 120.
Fopperij. Fen vreemdling, die geen ijdeltuit is, Meent, dat de LEK bij LEKSMOND 2 nit is, En vat niet waarom 't dan zoo heet , Die logisch denkt zoekt licht LEIMUIDEN 3 Bij 't eindje van de LEI 4 in 't Zuiden, — Een slimme vogel, die het weet, Zegt : her heeft de Aardrijkskunde ons beet, Of : 't Is een klucht van 't voorgeslacht, Voor schoolsche wijsheid uitgedacht.
2. 3.
Gem. in N.-Brab. Gem. in Z.-Holl. midden aan de Lek, ook Lexmond geschreven. Gem. in Z.-Holt. op de grens van N .-Holl. ; Muide(n) = Monding(en).
4.
Riviertje in N.-Brab.
1.
49 121. Overzicht over het Geheel. Die niet graag op zijn landreis iets over zou slaan, Doet verstandig van
ADORP 1
naar
ZEDDAM 2
to gaan.
122. Zedeleer op Geographischen Grondslag. Deed ons de bare zee veel voordeel en veel scha, Een BAARLAND 3 houden wij er rustiger op na ; B a a r geld drukt zelden zwaar, wanneer ge er mee belast zijt ; — Meer wegen goede trouw en wat karaktervastheid. 123. De Geographie als Hulpmiddel bij Karakterstudle. a
.
Un fat est celui que les sots croient un Itomme de merite. La BruyZre.
Geen pronkaard, zoo windrig bij heuvlen en kruinen Als BLOEMENDAALS BLINKERT, de glans onzer duinen. 1. 2. 3.
Gem. in Gron. Dorp under de Geld. Gem. Bergh, aan den voet van den Montferland. Gem. op Z -Bevel. (Zeel.)
4
50 b.
Le Charlatan.
(La Fontaine, Fables
TU, 19.)'.
iliaestoso.
Tracht gij naar hooger staat te . . . . KLIMMEN 2, Och, neem wat lapzalf om te glimmen. Jnsqu' i extinction de voix; d. i. tot ge heesch wordt.
124. Dubbelzinnigheid.
De NOORDZEE kon vietorie kraaien, Liet z ij eeus haar BREEVEERTIEN 3 waaien. 125. Opwekking tot Binnenlandseli Reisgenot.
land van BERGEN 4 en van DALEN, Wat zult gij nog naar v r e e m de streken talen !
Gij woont in 't
L
5
Zanglievende geestverwanten worden verwittigd, dat deze regelen zijn
te zinger op de wijs van een bekenden Hongaarsehen dans. 2.
Klimmen, Gem. in Limburg.
3. 4.
Groote Zandbank nabij de Nederl. kust.
5.
Gem. in Drenthe.
Gemeenten in Limb. en in N.-Roll.
51
126. Me ester boven Meester. DAM,
die eenig is, to prijken,
DORDRECIITS DUEBELDAM
zij de vlag to
Meent de Voor
met een
IJsTAD
strijken. 127. Gegronde Tegenwerping. OVERLTSEL AAN HOLLAND.
Meen niet om 't Tel
HOLLANDSCH DIEP,
DIEPENHEIM 2
dat 't diep bij u alleen zit,
en desk wie hier met DIEPENVEEN 2 Zit. 128. Geaarzel.
Bleef de weifelaar liefst van een tweesprong versehoond, Ongelukkig is hij, die
bij DRIEWEGEN 3
woont.
Gem. in Z.-doll. op het Eiland van Dordrecht.
1. 2.
Gemeenten in Overijsel.
3.
Gem. op Z.-Bevel. (Zeel.)
52
129.
Roe de Poster#en een hooge ?Ace& kunnen nernen, ternql de brievenbestellers in de veeren bljjven.
Een vogelpostdienst, door het land zelf aangeprezen, Moet tusschen TILBURG, dunkt me, en DUIVENDIJKE 1 wezen. 130. Yoorbeeld voor Welmeenende Paedagogen aan Hardleersche Ii weekelingen.
Wat men tussehen ons LIMBURG en PRUISEN gemeen vindt, Is dat ieder een THORN 2 heeft en daarin geen been vindt.
131.
Naar Aanleiding van een Advertentie in een Landbouw-Courant.
Uit een bericht, dat vriendlijk mij verstrekt wordt,
Blijkt, dat to HENGSTDIJK 3 's Zondags niet gedekt wordt. 1.
Gem. op Schouwen en Duiveland (Zeel.)
2. Gem. in Limburg en stad in Pruisen. 3. Gem. in Zeeuwsch-Vlaanderen
53
132. Behandeling der Aardrijkskunde bij Inductie. Wie naar den oorsprong vorscht en nooit de hand gelicht heeft Met de aardrijkskunde, hoore een les, die haar gewicht heeft Die
HENDRIK
was Been reus , die
HEINKENSZAND 1
gestieht heeft .
133. Be Basis bij de Geographic niet uit het Oog verloren! Loopt
'S-GRAVENHAGE weg
Onwrikbaar is het
STICHT,
met hare
LANGE POOTEN,
dat ook staat op zijn
KO(0)TEN '.
134. Suum Clique. 1k gun Maar
GOEREE
HOLTEN 3
en
VEERE
en
AMELAND
moet men toch aan
GATEN,
OVERIJSEL
1.
Gem. op Z.-Bevel. (Zeel..), gezegd Heintjeszand.
2. 3.
Koten of Cothen, Gem. in Utrecht. Gem. in Overijsel.
hun
laten.
54
13b. Bodemgesteldheid en Middelen van Bestaan. Een stelling, die ge alone met glans bewaarheid vondt,
Is dat 't bedrijf des yolks zich regelt naar den grond Twee landen, waarvan elk dus Boer of schi1)per heal geeft, Zijn UTRECHT, dat een GREG 1 en LIMBURG dat een GEUL 2 heeft. 136. De Geographic als Kweekster van Zelfonderzoek en Toegeeflijkheid.
De GRAAFSCHAP ZUTFEN hoeft met GOOILAND niet to spotten Want HUIZEN 3 heeft het Goo', mar WINTERSWIJK heeft KOTTEN 137.
Aan het Land van Tj. H. de Vries en J. Binckes.
natuurwenk mee heeft, Is dat 't een LAUWER in zijn zee heeft. Wat FRIESLAND als
L Greb of Grebbe, Riviertje in Utrecht. 2.
Bijrivier van de Maas in Limburg.
3. 4.
aan de Zuiderzee. Gem in Aanzienlijke buurtschap order Winterswijk.
55 138. Citoyens, dorine;-.; ell, paix !
Verklaring van iederen nieuwen Fransehen Potentaat.
Men houdt een oog in 't zeil, daar kunt gij a mee troosten ; HONDSBOSSCHE 1 past op 't West, de HONDSRUG 2 past op 't Oosten; HONDSBOSSCHE, 't boomloos woad, dat eenzaam aan de kust waakt, Opdat het K a a sl an d zich niet noodloos ongerust maakt. 139. Ernstig, e Diseussie tusselien een Zwollenaar en een Seandillavier. Het woord is aan, een, driftig, kittig ventje.
't Staat te bezien, mijn vriend, wie nicer heeft, Die 't KATTEGAT of 't KATERVEER 3 heeft. 1k Avacht, vOOr dat gij jets terug zegt, Dat ge- over 't KATTEGAT een brag legt.
1. Zeewering tussciien Petten en Camp ter aanvulling der ontbrekende duinen (N.-Holland). 2. 3.
Heuvelrug in Drenthe en Groningen.
Veer over den Geld. IJsel (vereenigiiig met de Willemsvaart) ; hierbij Brag van den Centraal-spoorweg.
56 140. Aan de Landbouwers in het Gulden.
Wordt nijver 't platteland bemest, De grond niet uitgeput, Dan werkt gij, BRABANT voor uw BEST ', En LIMBURG voor uw Num 2. 141. Nederland ingepolderd, nog niet nitgepolderd.
ooit de ZUIDERZEE in vruchtbaar land verkeeren, Der Friezen OOSTERZEE 3 kan nooit een demping deren; 't Waar' hoogstens voor de paling slecht, Als 't TJEUKEMEER werd drooggelegd.
Mocht
142. De Lijmers a
.
'as duidlijk voor den man, die oor en oog voor 't woord heeft, GELDERSCH LIJMERS 4 tot 't naburig KLEEF bePat hoord heeft. L Gem. in N.-Brab. Dorp in de Limb. Gem. Nuth-en-Vaesrade. Dorp in de Friesche Gem. Lemsterland ten zuiden van het Tjettkemeer.
2. 3. 4.
Zuidelijk deel der Graafschap Zutphen.
57 b.
Hij hou' zijn ziel in lijdzaamheid, Die van de LIJATERS wacht bescheid! 143. Houtsoorten.
Niet alle bout is timmerhout Wanneer de spreuk vertrouwd is; Zeg, als gij 't anderszins beschouwt, Wat dan NOORDWIJKERLIOUT i
is.
144. Behandeling der Aardrijkskunde bij Dednetie.
Mocht 't Schip van Staat, helaas! ooit op een BANJAARD 2 splijten,
Aan 't missen van een ROER 3 waar' niet de breuk to wijten. 145. De Natuurlijke Residentie van Dr. Secuurbroecquius.
Zoekt men ergens een huizing voor JANTJE SEKUUR, WISSEKERKE 4 is de plaats, waar hij bankt op den duur. 1.
Gem. in Z.-Holl.
2. 3. 4.
Zandplaat ten westen van Schouwen. Bijrivier der Maas in Limburg. Gem. op N.-Bevel. (Zeel.)
58
146. Niet achter het net gevischt. Wat nmeten EGMOND, ' NOORD- en KATWIJ overwinnen! Kijk even landwaarts in en alle drie zijn binnen. 147. 's Lands Weerbaarheid. Twee sterkten in ons land als deugdelijk bekend, Zijn SALLANDS OMMERSCHANS en 't ZEEIJWSCH RETRANCHEMENT 2
.
148. Gresprek tusschen een Limburger en een Maassluizenaar. Houdt, Noord en Zuid, uw EE'S 3 en AA's 4, Als ik mag zitten aan de MAAS.
L.
Dat kan er naar zijn, wij beklagen den veerbaas,
Wiens veerpont en veerkracht verslijten bij SMEERMAAS 5 .
1.
Egmond-aan-Zee en Egm.-Binnen, Gemeenteu
in N.-Holl. ; de twee
volgende in Z.-Holl. 2. Gem. in Zeeuwsch Vlaancleren, sedert 1648 niet meer versterkt, 3. Riviertjes of stroompjes, een in G-ron., twee in Friesl. van dies naam. 4.
Itiviertjes en beekjes van dies naam : een in Geld., een in Overijsel,
een in Utrecht (Kromme Angstel) en drie in N.-Brab. 5. Baurtsch. aan de Maas en Zuid-Willemsvaart op de Limb.—Belg. grens. Het Ned. gedeelte behoort tot de Gem, Oud.-Vroenhoven, het Beig. tot de Gem. Lanaken.
59
149. Breedsprakigheid.
Zeg mij een naam zoo zoet en klein Als 't JONAS-DANIEL-MEIJER PLEIN,
1
't Seheelt in welluidendheid niet veel Met 't lieflijk FRIESCH TIETJERKSVRADEEL
2
Moet ik op beter klank in naam en toenaam wijzen, 'k Noem naast KLAAS WAAL 3 de brug, wrier peter was PIET GIJZEN. 4 150.
Nederland in Vogelperspectief.
Wanneer men VALKENBURG 5 en Wouw° en MEEUWEN7 ziet, En RAVESTEIN bespeurt en VINKEVEEN 8 bespiedt, Twee ZWALUWEN
°
ontdekt wat onmensch, die niet blij is ,
NEDERLAND
aithans niet v o g e l v r ij
is !
I. Vroeger Deventer-Houtmarkt, Plein to Amsterdam. 2. Tietjerksteradeel, Gem. in Friesl. 3.
Klaaswaal, Gem. in Z.-Holl.
4, Piet-Gijzenbrug, Station van den Holl. spoorweg onder Voorhout. 5. Gemeenten in Limb. en Z.-Holl. 6. 7. 8. 9.
Gem. in N.-Brab. Meeuwen, Hill-en-Babylonienbroek, Gemeente in N.-Brab. Dorp in de Utrechtsehe Gem. Vinkeveen-en-Waverveen. Hooge-en-Lage-Zwaluwe, Gemeente in N.-Brab.
Dathijn
60 151. Loosduinen.
Gij sehalken, die zoo graag uw naasten hebt te pakken, Moogt 't noel' in LOOSDRECHT, ' noel' in 't oud LOOSDU1NEN 2 bakken ; Weet dat het hi er geen knapen zijn, De lui er uitgeslapen zijn En niemand in het dorp zich laat verhabbezakken. Bedenkt, dat bier 't ROMEINSCH LUGDUNUM heeft gelegen, Pat men niet vinden kon in velden noch in wegen, En Coen het zoeken vrij vervelend op het laatst werd, Door knappe LEIDENAARS stil naar hun stad verplaatst werd. 152. Aristocratiselie Kerkleer.
Wie op geboorte let bij 't samenzijn der vromen, Behoort te RIDDERKERK 3 zijn plichten na te komen, Waar het gezelschap licht hem meer behaagt en toelacht, Dan vee van VARKENSBUURT 4 of kinkels van de KOEWACHT 5 . 1. Gem. in Utrecht.
4.
Gem. in Z.-Roll. Gem. in Z.-Holl. (Eil. Uselmonde). Buurtsch. oiider de Gem. Laag-Nieuwkoop, (Utrecht).
5.
Gem. in Zeeuwsch-Vlaanderen.
2. 3.
61
153. Klimaatsverandering Een melaneholicus, die eeuwig zit to tobben, En 't sloven niet kan zien van sukkels en van slobben, Zoek' in een kijkje naar de LICHT1VUSVAART 1 verbetering, Werd hij ontstemd nabij de KOSTVERLOREN WETERING. 2
154. Omseltrijving tile niet kadastraal is. Een streek, waarvan het yolk den omvang steeds kan weten, Hoewel allengs vergroot, is 't Eiland TIEN GEMETEN 3 ; Men wist juist zijn verlies, als 't niet meer voor den wind ging, En 't liep hiermee, gelijk 't met SCHOKLAND en met GRIND 4 ging.
1.
Het Lichtmiskanaal, vaart iii Overijsel.
2. Vaart nabij en in Amsterdam, loopt ook door de Gemeenten NieuwerAmstel en Sloten. 3. Eil. v. Z.-Holl. 4. Niet meer bewoond eiland in de Zuiderzee, tusschen de Friesche kust en Vlieland ; verwoest door den watervloed van 14 Dec. 1287. Schokland, waarvan het Noorderdeel (Emmeloord) vroeger tot Holland, en het Zuiderdeel (Ens) tot Overijsel behoorde, werd in 1859 verlaten.
62 155. Onbestendigheid.
Leert gij, dat alley aan verganklijkheid ten buit is, Vermeldt het NTJMEEGSCH RIJK 1 , waarvan het rijk nu nit is. 156. Is de Taal gansch het Volk, het Hoofdclialect is de Kern der Taal.
Stelling van den 0. v. d. B.
Die 's zomers graag geniet en milt en lever scheut geeft, Ga op naar 't UBBERGSCH 2 land, alwaar men gratis LEUTH heeft. 157. Historische Geographic (a).
Hoe diep zonk menig huis Door eigen schuld of kruis ! Maar geen, dat 'k aan den grand zag zitten Als 't onderzeesche Huss TE BRITTEN. 3 I. Het Rijk van Nijmegen, voormalig ambt van Gelderland, thans alleen dijkdistrict. 2. Ubbergen, Gem. in Gelderland, waaronder het dorp Leuth. Lent = pret. Vrij verspreid Holl. dialeetwoord. 3. Of Brittenburg. Ruine eener Romeinsehe sterkte nabij Katwijk, door de zee verzwolgen.
63 158. Historisehe Geographic (b). Kwam ware poezie ooit moeilijk tot verhaal, 't Was na den slag van het verspoelde RTJMERSWAAL'. N. B. De criticus, die ooit bier it o y sneer glosseit hij sehrfll I,
Zegt : De ezel wist niet eens, dad men een andere vj sehrfft. 159. GEOGRAPHISCH PANTHEON. Les ties Meesters. Den grooten man moet men waardeeren, Het vrome voorgeslacht vereeren Men geeft hun naam aan straat of vaart; Wijs eens een voorbeeld op de kaart.
Voorbeeld des Leerlings.
Zoo legt
In de 1. 2.
FRIESLAND
dit fraai begrip bloot,
BROEDER-JAN-KLAASSENS-SCHIPSLOOT. 2
Reimerswaal, ook Romerswaal, voormalige stad van Zuid-Beveland. Vaart in de Friesehe Gem. Opsterland, nitloopende in het Koningsdiep.
64
160. Aan Rotterdam. Aan een kant CHARLOIS 1 en het scharnel IJSELMONDE, ' Ten Noorden 't lustoord der mystieke HILLEGONDE 2 Ligt ROTTERDAM. Gij, met uw gevels uit het lood, Gij in uw polders klein, maar door uw MAASSTREEK groot! her zag ik 't levenslicht — ik gun u 't licht des levens; , 1k wensch u zuivre winst en zuivre s i n g e l s tevens ; Reeds hebt gij geestkracht, moed en lust en overleg; Gegroet ! Zij hoog uw VlUellt en diep uw WATERWEG ! ,
161. Alleenspraak van een Geldersehman na een kleinen twist met een Vlaiiiinger. Met nog trillende stem.
Daar zegt de man, — hoewel 't maar spot is , Dat bij het zijne o n s GENT 3 een krot is ; 'k 1Vioet Loch eens zeggen, als het pas geeft, Dat NEDERLAND Zijii GENTSCHE SAS 4 heeft. 1.
Gemeenten in Zuid-Holland.
2.
I-fillegersberg of Hillegoudsberg, Gem. in Z.-Roll.
3.
Gem. in Geld. ; Gent, hoofdplaats van Oost-Vlaanderen (Belgie).
4.
Sas-van-Gent, Gem. in Zeenwsch-Vlaanderen.
65 162. Waarschuwing. Als os of ezel u wil schorten , Wijk nit! Begirt de poezie te horten
,
Strijk uit ! Steegt ge eerlijk op tot hooger sporten, Waarvan u de afgunst dreigt te sporten, Poogt men uw rechten te verkorten, Ik roep met een van Neerlands forten : KTJK UIT
!
1
163. plan Deventer ! (a.)
Wee hem, die roekeloos het goede met zijn spot dooft ; ondanks uw PLATVOET 2 en UW. POTUw hart is braaf, HOOFD 2
.
(b.)
Wie nijverheid en eenvoud mint, Is met uw burgers eensgezind. 1.
Kijkuit, Fort nabij let Houtermeer oncler de N.-Holl. Gem. Kortenhoef.
2.
Buurten bij en in Deventer.
5
66 (c• Wie graag van DEVENTER jets ksvaads hoor', Zie, (Tat hid zeif de keerzij vind' ! Dear heb i k in mijn werk geen plaits voor ! (d.)
N.B. Men koint er maklijk met het
STAATSSPOOP.
164. Land en Water.
Dat 't land met 't water overhoop lag, Was mij sinds jaar en dag bekend , Maar 'k wist voorheen Diet, dat de knoop lag, In 't hart van 't stevigst element. Nauw schiep de zee toch een paar
00GEN 1 ,
Waarmee zij glansde hoog en droog, Of 't nijdig land kon 't niet gedoogen En schonk zich ook een
CALLANTSOOG. 2
Geen stof, niet waar, tot harrewarren, Als eens de zee slechts GATEN had? Maar BOSCHKAPPELLE 3 zit to sarren En toont verwaand haar
RUISCHEND GAT. 3
1.
Eilanden Schiermonnikoog en Rottumeroog.
2. 3.
Gem. in N.-Holl., ten westen van een voormalig eiland van dien naam. Gem. in Zeeuwsch-Vlaanderen, met acht gehuchten, waaronder het
Ruischende Gat.
67 165. Proeve eener Taalkundige Terhandeling.
Staart gij op 't BRAASMERMEER 1 en gaat gij op de gis al, Ge denkt, dat men den plas den naam van een soort visch gaf; Maar luister, hier begint ons hooggeleerd verschil; Als ge ooit bij DUSSEN 2 komt, vindt ge er de BAKKERSKIL 2 ; Als HOLLANDS z u i d e r g r e n s nu naar den baas benoemd werd, Is 't blijkbaar, dat de knecht door 't n o o r d e r m e e r beroemd werd. »Des bakkers noodhulp is een brasein," zegt VAN DALE, De groote vraagbaak op 't gebied der moeclertale ; En roept nu een halfwas : »Dat hem de cluivel hale !" Dan zeg ik : Vriend, bedaar ! 'k vergis me ;'t is de leerling , Linguisten, treedt in 't perk ! Geworpen is de teerling ! 166. Slotzang.
Kent gij een stroom op ons gebied, Hij vloeie snel of loom, 1.
Brasemermeer, in het Noorden van Z.-Hoil.
2. Gem. in N.-Brabant, nabij de Biesbosch, waartoe de Bakkerskil behoort.
68 BOTERDIEP t of HARINGVLIET, 2 Dien NEERLAND liever golven ziet, Zoo mild voor bed en zoom, Zoo goed voor 't heden en 't verschiet, Dat zelfs de GOUDZEE 3 zinkt in 't niet, Zoo sterk als de EENDRACHT-STROOM 4 Van ieder burger zij het doel, Dat hij het gansehe land bespoer ! 1885. 't Zij
?
167. TOEGIFT. DE CHIN EEZEN OF EEN YEW,' ETEN BURGER.
'k Denk soms, als 'k zie op de Chine e z e Wier aantal steeds in 't O o s t e n groeit, Straks nit AMERIKA venvezen, Waar 't witte en zwarte menschdom bloeit, Kwam eens eon DSJENGIS, die deez' kudde, Uit haar verdooving wakker schudde ! Die 't slaaprig vee wist aan te vuren, En tevens was zoo onbeschoft Dien stortvloed ons op 't dak te sturen, 1. 2.
Vaart in Groningen. Stroom in Zuid-Holland.
3.
Deel der Zuiderzee tusschen Marken en het vasteland van N.-Holland
4.
Zeeuwsche stroom tusschen Tholen en Noord-Brabant.
69 Voorzien van wat het best ontploft. Mijn God ! 1k word er al beducht van ! Kreeg de C h i n e e s daar eens de lucht van ! --
Daar rukken ze op in dichte drommen, Die 't eeuwig hongeren verveelt ; De koelie droomt van eigendommen, Door 't HEMELSCH RIJK wordt de AARD verdeeld. Een brandtoorts zwaaien die skeletten 'k Zie 't W e s t e n reeds de doodverf zetten. Wanneer ze eens wars van 't opium schuiven, EUROOP' geslecht tot op den grond, Tot o n z e grenzen kwamen stuiven — Wie onzer kleine bende stond, Verwijfd door weelde en ylang ylang Den kindren van den YANG-TSE-KIANG ? -
't Gezegendst van der menschen zonen Noemde ik in 't algemeen gevaar, Die dan vergeten mochten wonen — Terwij1 die onuitroeibre schaar Ons stedental in vuur en vlam bracht — Te OENKERK 2 Of HENDRIK-IDO-AMBACHT 3
.
1883. 1. 2. 3.
Zeker reukwerk. Dorp onder Tietjerksteradeel in Friesland. Gemeente in Zuid-Holland.
▪•
•
BESPROKEN PLAATSEN.
N.B. De nummers achter de eigennamen wijzen de coupletten aan. Aa Aalsrneer . A chttienhoven . Adorp . A rneland. . Amsterdam . Baardwijk . Baarland. . Babel Babylonienbroek Baden-Baden Bakkerskil . Balgooi . . Banjaard. . Barneveld . Battenoord . Beest Beierland Bekveld . Bergen . Best Betuwe . Beverwijk Biervliet Biesbosch Biggekerke . Blankenham Blokker . . Blinkert . . Bloemendaal Bokhoven Bonrepas. . Boschkapelle Boterdiep
Box um . . 74 Braakman . . 116 Brasemermeer . . 165 Breeveertien. . . 124 Br. J. Cl. Schipsloot 159 Broek in Waterland 16 Brouwershaven. . 21 32 Buiksloot . . . 11 122 164 102 Callantsoog . 102 Charlois 160 133 117 Cothen . 165 Crevecotur 7 54 144 Palen 125 103 Delft 81 116 Deurloo . 116 163 35 Deventer. 13 Dichteren . 62 36 Diepenheim . 127 125 Diepenveen . 117 140 Dieren . . 35 18 35 Dinxperloo . 83 Dodewaard . 28 21 Doetinchem . 62 105 Domburg . 27 26 Dommelen . 85 18 78 Donderen . 48 Doornenburg 49 126 123 Dordrecht . 128 123 Driewegen . 119 Drogeham . 33 126 7 Dubbeldam . 97 164 Dui veland . 129 166 l)uivendijke .
148 31 111 12 .1 134 126
Dussen . l)wingeloo Echten . Et Eendracht Eethen . Egmond . Egypte . , Eierland . . Engeland . Engelen . . . Etteu en Leur . Euvelgunne . .
. 165 . 46 25 148 166 43 146 10 14 10 82 24 57
Finsterwolde . 11 Flakkee . . . . 90 Fort-Bath-en-Bath. 117 Galathe (Polder) . 8 Geleen . . 113 Gent . . . 161 Geul (de) . . . 135 . 2, 134 Goedereede Gooi (het) . . . 136 Goor . . . . . 76 Goot (de) . . . 99 Gouderak . . . 38 Goudzee . . . . 166 Graauw . . . . 37 45 Graf horst . . . 's Gravenhage . 87, 133 's Graveland, enz. . 87 Greb . . . . 135 Grevelingen . . . 116
71 Grijpskerk . Grind Grootebroek. Grootegast . Gulp (de) .
51 154 15 37 15
. . .
Haastrecht . . Harderwijk . Haringvliet . Harkstede . Harlingen . . Heerewaarden . . 's Heer Arendskerke 's Heer-HendriksKinderen• • • Heer Hugo Waard Heerjansdam . . Heesbeen. . . . Hei-en-Boeikoop . Heinkenszand . . Hekelingen . . . Heiden . . . . Helder (den) . . Hellegat . . . • Helmond . . . Hemelsche Berg . Hendrik Ido Ambacht . . . . Hengstdijk . . . Hillegersberg . . Hoedekenskerke . Hoeksche Waard . . Hof van Delft Holland op zijn Smalst . . 119, Hollandsch Diep . Hollandsche Veld . Holten . .. Hon garije . .. Hondsbossche .. Hondsrug . . . Hoornsche Hop. Huis to Britten. Huizen . .. IJsselmonde.
.
.
1 43 166 70 73 55 96 9 96 96 43 112 132 94 115 76 4 4 92 167 131 160 40 107 81 110 127 106 134 10 138 138 21 157 136
Jan Steen (St.) . J. I). Meijerplein . Kaatsheuvel. Kallenbroek. Kampen . Katerveer Kattegat . . Kattendijke . Katwijk . Keeten . Keulen . . Kijkuit . . Kinderdijk . Klaaswaal . Kleef . . . Klei (de) . Klimmen . Kli p (de) . Kloosterburen . . Klundert (de) . . . Knij p (de) . . Knollendam. Koewacht . . Kolderveen . . . Kostverl. Wetering Kooten . . Kotten . . Koudekerk . Krabbendijke . Kralingen . Krammer . Krimpen. . Krommenie . Kruis ' (St.) . Kwadijk . .
Langbroek . . Lange Pooten . Lan gerak . . Lauwerzee . . Leek (de) . . . . Leeuwen Lei (de) . . . Leiden . . 160 Leimui den . Lek .
91 Lekkerkerk . 149 Leksmond . Leuth. . . . 54 Lichtmiskanaal. 103 Lier (de) . 99 Liesbosch . . 139 L. Vrouw. Par. 139 Lijmers . . 39 Lombard ije . 146 Loosdrecht . 100 Loosduinen . 66 Lutten . 162 45 Maas . . . 101, 149 Maas en Waal. 142 Manen ,. . . 77 Marsdief) (het). 123 Mastgat . . 85 Meeuwen. 52 Meppel . . . 66 Mij nsheerenland 30 Moddergat . . 41 Moerkapelle. . 152 Molenaarsgraaf. 64 Monster . . 153 Mook 133 Mookerhei . . 136 Mookhoek (de). 6 39 Naaldwijk . 67 Neer (de) . . . 67 Neuzen of Ter N. 23 Nichtevecht . . . 1 Nicolaasga (St.) . 93 Nieuw-Helvoet. . 2 Nijmegen . . . Nooddorp . . . 15 Noordeloos • . . 133 Noordwijk . . . 29 Noordwijkerhout . 137 Noordzee . . . 52 Nuth 35 120 Oenkerk . . . 151 Ommerschans . . 120 Onzalige Bosch . 120 Oosterzee . . .
31 120 156 .153 62 105 19 142 10 151 151 36 148 35 18 63 100 150 64 59 20 9 98 35 69 68 69 61 3 90 12 39 4 155 61 5 146 143 124 140 167 1147 92 141
72 Ossendrecht. . 0 ude-Pek ela. . Ouderkerk . . Oud-Vos(se)meer .
12 17 45 118
Parijs Peperga . Petten . Philippine . . Piet G-ijzen brug . Pijnacker . Poeldij k . . Princenhage. Putten . . Puttershoek .
102 53 40 72 149 22 68 105 69 69
Ransdorp . Ravestein . . Reimerswaal . Retranchement . Reusel . . . Ridderkerk . . . Rijk van Nijmegen Rijn Rij nsater woude . Rilland . Roer (de) Roermond Rome Roompot.. Rotterdam . . 67. , Rottevalle . Rottumeroog . . Rozendaal . . . Ruischende Gat (h.) Rustenburg . . .
95 150 158 147 95 152 155 101 42 88 144 94 67 116 160 51 164 49 164 18
Saaftingen . Salland . . . 92 , Sappemeer . . Sas van Gend . . Schalkwijk . . . Schelde . . . . Schermer (Z. en N.) Scherpenisse . . Scheveningen . . Schiedam . . .
117 147 33 161 19 101 74 27 1 67
Schiermonnikoog . Schiphorst . Schokland . Schoondijke . Schoonhoven Simpelveld . Slabroek . . Slikkerveer . Sloe (het) . . Sloten . . Smallingerland. . Smeermaas . . • . Spaarndam . Spanbroek . . . Spleet (de) . . • Stad aan 't Raringvli et . . . . Stand-daar-Buiten . . Stapel • . . Steenwijk . Sti nkev uil . . Stompwijk . Stoppeldijk . . . Stroobos . . . . Stuivezand .
164 65 154 89 89 58 46 68 116 75 43 148 56 15 116
Ten Boer Thorn . . . Tien Gemeten . Tienhoven . . Tietj erksteradeel Tilburg . . . . Tjeukemeer . . . Tomboektoe . . . Tonge (0. en N.).
100 130 154 111 149 129 141 46 90
Ubbergen Uithuizen
. .
Valkenburg . . Val van Urk . Varkensbuurt . Venusberg . . . Veere. . . . . Vijf Heeren landen Vinkeveen . . . V lie (het) . . .
60 82 65 64 20 79 32 85 97
156 56 150 114 152 63 134 108 150 67
. . . . . .
79 101 62 86 84 18 44
Wagenborgen . Wapenvelde . . Watergraafsmeer Waterland . . Waterlandkerkj e Wedde . . . Werken (de) Werkendam. Werkhoven . Wielingen . Wijdenes. . Wijngaarden . . Wijk bij Duurstede . Willemstad . . Windesheim. Winkel . . Winterswijk. Wissekerke . Woensdrecht Wormen . . Wouw .
34 86 47 104 41 57 3 48 45 116 50 22 80 66 79 71 136 145 18 23 150
. Zandkreek . Zeddam . . Zoetermeer . . . Zoeterwoude. . . Zonnemaire . . . . Zoutelande . Zoutkamp . . . Zuid-Beveland . , . Zuiderzee . . . Zurich . . . . Zutfen (Graafsch.). Zwaluwe . . . Zwarte Water . Zwij ndrecht . . Zwol
104 121 17 17 18 17 53 88 141 73 136 150 92 20 92
Vlijmen . . . Volkerak (het) . Vogelenzang. Vreeland. . Vreeswijk . Vrijenban . Vuren . .
