Stress en anti-oxidanten Week 10
De rol van voeding Voeding is duidelijk van invloed op hoe je je voelt. Wanneer je kiest voor evenwichtige en gezonde voeding, blijf je makkelijker in balans dan wanneer je ongezond eet. Wanneer we het hebben over 'in balans zijn' en 'lekker in je vel zitten' speelt vooral een sterkzenuwstelsel een grote rol. Het menselijk zenuwstelsel is afhankelijk van onder andere voldoende brandstof en verschillende hulpstoffen die je via je voeding binnen krijgt. Vooral vitaminen en mineralen zijn essentieel. Daarom passen (biologische) groenten,fruit en volkoren producten zeer goed in een verantwoord voedingspatroon. Geraffineerde producten - gemaakt van witmeel - kun je beter zoveel mogelijk vermijden. Voldoende drinken is ook belangrijk. Water is namelijk belangrijk voor de afvoer van afvalstoffen uit je lichaam. Het zorgt bovendien voor een goed intern milieu voor alle cellen. Je creëert de meest ideale omstandigheden wanneer je op zijn minst anderhalve liter water per dag drinkt. Anti-oxidanten - Natuurlijke anti-oxidanten Wat zijn anti-oxidanten eigenlijk? Het zijn stoffen van natuurlijke of synthetische aard, die in staat zijn om vrije radicalen (zie onder) onschadelijk te maken. Voorbeelden van natuurlijke anti-oxidanten zijn vitamine C, vitamine E, selenium, maar ook stoffen zoals die voorkomen in Japanse groene thee, rode wijn, druivenpitten, bosbessen, rode bieten en schors van pijnbomen. Naast natuurlijke bestaan er ook synthetische antioxidanten. Bij verschillende processen die in ons lichaam plaatsvinden, ontstaan vrije radicalen. Maar ook door roken of lang in de zon zitten komen er vrije radicalen in ons lichaam. Vrije radicalen zijn zeer agressieve stoffen die gevaarlijk zijn als ze in grote hoeveelheden in het lichaam voorkomen. Bepaalde vitamines zijn in staat de schadelijke werking van de vrije radicalen te beperken. We noemen ze de antioxidanten. Vrije radicalen zorgen voor oxidatie van cellen en weefsel van ons lichaam. Je kunt dat vergelijken met het roesten van ijzer, ook een oxidatieproces. Uit diverse onderzoeken is nu gebleken dat de vitamines C, E en beta-caroteen in staat zijn de aanmaak van vrije radicalen tegen te houden en ze te neutraliseren. Andere anti-oxidanten zijn het mineraal selenium en sommige bioflavonoïden (onder meer in groenten, fruit, rode wijn en thee). Voor mensen die met hun voeding niet voldoende anti-oxidanten binnen krijgen, kan het raadzaam zijn een voedingssupplement te gebruiken.
Stress en anti-oxidanten Week 10
Calcium Het mineraal calcium (kalk) geeft stevigheid aan het skelet en gebit. Ook is calcium nodig voor het goed functioneren van de spieren en voor het geleiden van prikkels naar de zenuwen. Calcium is verder onder andere betrokken bij de bloedstolling, de celgroei en de hormoonstofwisseling. Waar zit het in? Calcium komt vooral voor in zuivelproducten zoals melk en kaas. Brood, groenten, peulvruchten en aardappelen bevatten veel minder calcium dan zuivelproducten. Wat zijn de gevolgen van een tekort aan calcium? Bij zuigelingen kan bij een tekort aan calcium spierkramp ontstaan. Bij ouderen kan een te lage calciuminname leiden tot osteoporose (botontkalking). Wanneer calcium door een tekort aan vitamine D niet voldoende wordt opgenomen, kan osteomalacie (beenverweking) ontstaan. Andere gevolgen van een tekort aan calcium zijn een vertraagde bloedstolling en - bij een ernstig tekort - spierkrampen.
Stress en anti-oxidanten Week 10
Stress Heel eenvoudig gezegd is stress een gevoel van druk of spanning, veroorzaakt door invloeden van buitenaf. Stress kan zowel tot positieve als tot negatieve gevoelens leiden. Tijdens een stressmoment stijgen de hartslag en bloeddruk en wordt de spijsvertering stilgelegd. Ook komt er extra adrenaline en noradrenaline vrij. Dankzij deze stresshormonen kan het lichaam alerter en sneller reageren. Daardoor trap je bijvoorbeeld in een reflex op de rem als er opeens een kind vlak voor je auto oversteekt. Ook dieren hebben stressmomenten, bijvoorbeeld tijdens het jagen of vluchten. Wat de ene mens als positieve stress ervaart - bijvoorbeeld het beklimmen van de Mount Everest of bungeejumpen - kan voor een ander een negatieve vorm van stress betekenen. Het Instituut voor Stress Preventie in Leiden onderscheidt drie soorten stress: spannende stress, frustrerende stress en schadelijke stress. Spannende stress is een positieve vorm van stress. Het helpt je goed te presteren en extra alert te zijn in bepaalde situaties. Dat kan variëren van een sollicitatiegesprek tot een rondje racen op het circuit van Zandvoort. Frustrerende stress treedt op onder omstandigheden die frustraties oproepen, zoals in de file staan of een collega die er met de pet naar gooit. Schadelijke stress ten slotte is de ernstigste soort. Deze ontstaat bijvoorbeeld als een werknemer meer werk moet doen dan mogelijk is, als iemand regelmatig gepest wordt of na een traumatische ervaring, als bijvoorbeeld een bankoverval. Die laatste twee soorten stress moeten niet te lang duren. Als die spanning blijft aanhouden en het lichaam niet terugkeert naar een zogenaamd rustniveau, spreken we van chronische stress. Wist je dat? Wanneer je zenuwstelsel te veel onder druk komt te staan - bijvoorbeeld door ander of te moeilijk werk, meer verantwoordelijkheden, relatieproblemen, een sterfgeval, een trauma of een ongeluk - kun je flink uit balans raken. Nu is het natuurlijk onmogelijk om stressvolle situaties altijd uit de weg te gaan, maar je kunt bepaalde factoren wel degelijk beïnvloeden.
Stress en anti-oxidanten Week 10
HOE KUN JE STRESS BEÏNVLOEDEN? Een goede nachtrust. Lekker slapen zorgt er namelijk voor dat je de volgende ochtend weer fris en opgewekt opstaat. En dat je 's nachts energie opdoet die je de volgende dag weer nodig hebt om goed te kunnen functioneren. Bovendien zorgt een goede nachtrust ervoor dat je de dag erna beter in je vel zit en meer druk aankunt dan wanneer je slecht slaapt. Uit onderzoek blijkt zelfs dat het nemen van moeilijke beslissingen een stuk makkelijker wordt wanneer je voldoende lang in dromenland bent geweest. Deskundigen definiëren een gezonde slaap dan ook als 'vlot (binnen een kwartier) inslapen en tussentijds niet of nauwelijks wakker worden'. Maar hoeveel slaap heb je nu eigenlijk nodig? Gemiddelde slaapbehoefte Waarom heeft de één aan vijf uur slaap genoeg en is de ander na tien uur nog niet uitgerust? Dat heeft vooral te maken met de hoeveelheid energie die je op een dag verbruikt en in hoeverre je nog 'in de groei' bent. Pasgeboren baby's, bijvoorbeeld, slapen wel zestien uur per dag. Dat komt vooral doordat baby's tijdens hun slaap een belangrijk groeihormoon produceren. Kort gezegd betekent dat dus eigenlijk: hoe meer de kleine slaapt, hoe beter de groeiontwikkeling kan verlopen. Kinderen hebben voor hun ontwikkeling ook nog zo'n negen uur slaap nodig en volwassenen hebben vaak aan zeven of acht uur voldoende. Bejaarde mensen, daarentegen, voelen zich vaak na vijf of zes uurtjes slaap al uitgerust. Dat komt mede doordat zij niet meer werken, vaak een middagdutje doen, minder actief zijn en daardoor minder energie per dag verbruiken. Omdat ieder mens anders is, is het onmogelijk om een standaard aantal nachtrusturen aan te geven. Luister daarom goed naar je eigen lichaam. Je voelt zelf namelijk het beste aan wanneer je te weinig slaap hebt gehad. Heb je een keer een nacht slecht geslapen? Ga de volgende dag dan eens een uurtje eerder naar bed en je voelt je daarna waarschijnlijk alweer prima. Pas wanneer je slaapproblemen een langere periode blijven aanhouden, wordt het een ander verhaal.
Stress en anti-oxidanten Week 10
Lekker in je vel! Wanneer je lekker in je vel zit, kun je de hele wereld aan. Althans, zo kan het voelen. Werk, klusjes, verplichte zaken… het gaat je allemaal makkelijker af dan wanneer je jezelf niet goed voelt. In feite betekent 'lekker in je vel zitten' niets meer dan je lichamelijk en geestelijk goed voelen. Je hebt plezier in het leven en zin om dingen te ondernemen. De basis hiervoor is balans in je leven. Wanneer je die balans kwijtraakt - om wat voor reden dan ook - kan het zijn dat je jezelf van het ene op het andere moment minder happy voelt. Je raakt neerslachtig en hebt het gevoel dat 'af en toe een dipdagje' verandert in een langdurige dip. Dan is het van belang om de balans in je leven terug te vinden. En op dat gebied heb je veel meer in de hand dan je misschien denkt. Voorkomen is beter dan genezen Je hebt van die mensen die altijd opgewekt en vrolijk zijn. Wat er ook gebeurt, ze halen altijd weer ergens positieve energie vandaan om vrolijk door te gaan met de alledaagse dingen. Hoe ze dat doen? Door iedere keer weer hun balans te hervinden. En wist je al dat ook jij zélf heel veel dingen kunt ondernemen om lekker in je vel te zitten? Een paar tips… - Zorg dat je iedere dag even in de frisse buitenlucht bent. - Stop of minder met roken. Uit onderzoek blijkt dat roken de kans op neerslachtigheid aanzienlijk verhoogt. - Let op je ademhaling. Door diep en langzaam adem te halen, komt er meer zuurstof in je lichaam. - Let op je lichaamshouding. Als je rechtop staat of zit en je armen en benen niet kruist, helpt dat je balans te houden of te hervinden.
