Rv 67; RIS 283760, 3e gewijzigd voorstel
Stop het graaien bij kwetsbare ouderen (gewijzigd d.d. 13 april 2016)
Initiatiefvoorstel Groep de Mos / Ouderen Partij Den Haag
"Stop het graaien bij kwetsbare ouderen" Initiatiefvoorstel Groep de Mos / Ouderen Partij Den Haag
1. Inleiding: Ouderenroof, een onderschat probleem Al eerder vroeg Groep de Mos / Ouderen Partij Den Haag1 aandacht voor een vergeten doelgroep: Ouderen die het slachtoffer worden van mishandeling. Schokkende landelijke cijfers laten zien dat het aantal meldingen van ouderenmishandeling in vier jaar tijd is verdubbeld2. In 2013 zijn er 1.700 meldingen gedaan bij het Steunpunt Huiselijk Geweld, een stijging van 66 procent ten opzichte van 2012 en een verdubbeling van het aantal meldingen in 2010. Deskundigen stellen dat dit slechts het topje van ijsberg moet zijn, omdat ouderen, ingegeven door angst, schaamte of zorgafhankelijke relatie met diegene die ze mishandelen, geen hulp zoeken. Onlangs kwam het KRO-NCRV programma De Monitor met twee uitzendingen3 over een specifiek onderdeel van ouderenmishandeling; ouderenroof, een fenomeen waar naar schatting 30.000 ouderen jaarlijks het slachtoffer worden van financieel misbruik of van financiële uitbuiting. Gelukkig heeft dit item inmiddels de aandacht van staatssecretaris Van Rijn (VWS)4. Hij presenteerde onlangs De Brede Alliantie ‘Veilig financieel ouder worden’, waarbij ouderenorganisaties, de politie, notarissen, banken en gemeenten moeten gaan optrekken om senioren beter te beschermen tegen profiteurs. Bij de behandeling van de Voorjaarsnota in Amsterdam stelde CDAfractievoorzitter Shahsavari-Jansen dat Amsterdam zich moet aansluiten bij de afspraken die door staatssecretaris Van Rijn zijn gemaakt, bijvoorbeeld door deelname aan het Waarschuwingsregister Zorg & Welzijn.
1 ‘Den
Haag: Ouderenmishandeling is geen taboe’, OuderenJournaal, 27 maart 2015 ouderen zijn bang of schamen zich’, OuderenJournaal, 15 juni 2014 3 ‘Zondag: bestolen worden door de thuiszorg’ De Monitor, 27 maart 2015 en ‘Ouderenroof’, De Monitor, 11 mei 2015 4 ‘Wie doet de financiën van opa en gebeurt het wel eerlijk’, NOS, 15 juni 2015 2 ‘Mishandelde
2
Voortbordurend op deze heugelijke ontwikkelingen wil Groep de Mos / Ouderen Partij Den Haag doorpakken op het hard bestrijden van ouderenroof, waarbij wij van mening zijn dat de gemeente Den Haag de regie moet nemen in het volstrekt onaanvaardbare feit dat (kwetsbare) ouderen thuis of in zorginstellingen beroofd worden van hun bezittingen. Vandaar dat wij, met het initiatiefvoorstel ‘Stop het graaien bij kwetsbare ouderen’, komen met een scala aan maatregelen om ouderen tegen diefstal te beschermen. April 2016 Lex Kraft van Ermel, Groep de Mos / Ouderen Partij Den Haag
3
2. Voorstellen ter bestrijding van ouderenroof In navolging van Leefbaar Rotterdam, die met haar initiatiefvoorstel 'Veiligheidsofficier Ouderenzorg'5 een voortrekkersrol heeft vervuld met het agenderen van het probleem Ouderenroof, zet Groep de Mos/Ouderen Partij Den Haag in op het bestrijden van de beroving van ouderen in notabene hun eigen woonomgeving. En dat is heel hard nodig. Want hoewel de officiële schattingen van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport uitgaan van jaarlijks 30.000 slachtoffers van financiële uitbuiting, komt het ouderenblad Plus Magazine met een eigen onderzoek, waarbij gesteld wordt dat zeven procent van de ouderen in Nederland te maken heeft gehad met financiële uitbuiting, veelal door de eigen familie, hetgeen neerkomt op honderdduizenden slachtoffers per jaar6. Door de uit landelijke bezuinigingen ingegeven eenzijdige focus op het langer zelfstandig laten thuis wonen van ouderen, zijn kwetsbare ouderen hierbij vogelvrij verklaard, alhoewel ook in zorginstellingen het nodige te verbeteren valt. De branchevereniging ZorgZijn Werkt gaat landelijk uit van één tot drie procent van de zorgmedewerkers die ernstig over de schreef gaat richting de ouderen die zij verzorgen7. De voorstellen van Groep de Mos / Ouderen Partij Den Haag zijn onderverdeeld in vier subdoelen, te weten: A: Inzet op preventie; B: Heldere afspraken met het werkveld; C: Waar mogelijk opleggen van gemeentelijke sancties;
5 ‘Veiligheidsofficier
Ouderenzorg’, initiatiefvoorstel Leefbaar Rotterdam, website Leefbaar Rotterdam 6 ‘Diefstal bij ouderen vaak door familielid’, AD, 18 maart 2015 7 ‘Zwarte lijst ingesteld voor stelende zorgmedewerkers’, NRC, 29 november 2014
4
A: Inzet op preventie Voorstel 1: Voorlichting ouderenroof Het is een goede zaak dat de PvdA Den Haag middels het plan ‘Ouderen & Veiligheid’8 aandacht vraagt voor voorlichting door de politie aan groepen ouderen die slachtoffer worden van babbeltrucs. Dit zou breder getrokken moeten worden. Door middel van voorlichting via lokale Huis-aan-Huisbladen (De Posthoorn in Den Haag) en Radio- en TV-zenders , (Omroep West in Den Haag) en door voorlichtingsochtenden bij ouderen thuis en in zorginstellingen, ondermeer door de politie, moeten ouderen beter gewapend worden tegen diefstal. Voorstel 2: Promoten levenstestament bij ouderen Bij zogeheten keukengesprekken ouderen informeren over het bestaan van een levenstestament9, waarin vastgesteld wordt wie er over het geld kan beschikken als ouderen dit , door een ziekte of ongeval, (tijdelijk) zelf niet meer kunnen. Hierbij benadrukken dat er meerdere gemachtigden kunnen zijn die mee kunnen kijken of alles op een eerlijke wijze gebeurd. Voorstel 3: Banken betrekken bij voorkomen ouderenroof Banken meer betrekken bij het signaleren van financiële uitbuiting, onder andere bij het machtigen van iemand over de rekening, het instellen van maximale dagopname en het monitoren van ongebruikelijke transacties en een ongebruikelijk rekeningverloop. Voorstel 4: Meer inzet op samenwerking De gemeente moet de regie nemen op het terrein van meer samenwerking tussen ondermeer het Ministerie van VWS, ouderenorganisaties, de politie, notarissen, banken en zorginstellingen, teneinde door middel van voorlichting en monitoring berovingen te voorkomen en te weten hoe te handelen bij het vermoeden of bewijs van diefstal. Hierbij kan ook gedacht worden aan het doen van meer onderzoek naar ouderenmishandeling in het algemeen en ouderenroof in het bijzonder, daar op dit moment slechts het topje van de ijsberg bekend is. 8 PvdA-plan 9 ‘Wat
‘Ouderen & Veiligheid’ website PvdA Den Haag regel ik met een levenstestament?’, website notaris.nl 5
B: Heldere afspraken met het werkveld Voorstel 5: Verplichte deelname zorginstellingen aan waarschuwingsregister In navolging van de Werkgeversorganisatie ZorgZijn Werkt10 deelname van Haagse en Amsterdamse zorginstellingen verplichten. Voorstel 6: Overleggen VOG Instellingen motiveren om altijd een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) én referenties aan te laten vragen voor mensen die in contact te komen met ouderen die zorg nodig hebben.
Voorstel 7: Incidentenregistratie in jaarverslagen zorginstellingen Verplichte opname van misstanden door zorginstellingen in hun jaarverslag. Het openbaar maken van deze incidentenregistratie vergroot de transparantie.
10 ‘Register
voor stelende zorgmedewerkers’, Telegraaf, 26 november 2014 6
C: Waar mogelijk opleggen van gemeentelijke sancties Voorstel 8: Waar mogelijk intrekken subsidies zorginstellingen die weigeren deel te nemen aan het waarschuwingsregister Voor zorginstellingen die weigeren om deel te nemen aan het waarschuwingsregister moet de gemeente eventuele subsidies / financieringen weigeren.
Voorstel 9: Meer aandacht voor het slachtoffer Slachtoffers van ouderenroof moeten beter begeleid worden. De kosten moeten, met alle overige kosten, verhaald worden op de daders. Voorstel 10: Vergroten aangiftebereidheid Vergroten van de aangiftebereidheid van (familie van) slachtoffers en hulp hierbij.
7
3. Raadsbesluit De raad verzoekt het College onderstaande, in hoofdstuk 2 uitgelegde, voorstellen: -1
onderstaande, in hoofdstuk 2 uitgelegde, voorstellen te betrekken in het overleg over deze onderwerpen met landelijke, gemeentelijke en/of andere partners; 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10)
Voorlichting ouderenroof; Promoten levenstestament bij ouderen; Banken betrekken bij voorkomen ouderenroof; Meer inzet op samenwerking; Verplichte deelname zorginstellingen aan waarschuwingsregister; Overleggen VOG; Incidentenregistratie in jaarverslagen zorginstellingen; Waar mogelijk intrekken subsidies zorginstellingen die weigeren deel te nemen aan het waarschuwingsregister; Meer aandacht voor het slachtoffer; Vergroten aangiftebereidheid;
-2
de raad te informeren over de voortgang van de onderwerpen wanneer het College geen bevoegdheid heeft daarover te beslissen;
-3
de raad in het 3e kwartaal van 2016 voorstellen te doen in het geval het College wel beslissingsbevoegdheid heeft.
8
