STOOMTOESTELLEN
STOOMPLATFORM www.vincotte.be 1
Stoomtoestellen • Stoomgeneratoren • Stoomvaten • Lagedrukstoomgeneratoren • Warmtewisselaars • Overige toestellen
2
1
Stoomgeneratoren – inhoud > 25 L – productie van stoom of warm water of oververhitting van stoom en geen warmtewisselaar – druk > 0,5 bar – water temperatuur > 111°C 3
Stoomgeneratoren types VLAMPIJPKETEL
4
2
Stoomgeneratoren types SPIRAALKETEL
5
Stoomgeneratoren types WATERPIJPKETEL
6
3
Stoomgeneratoren types Sterilesatieautoclaaf
7
WKK met stoomturbine In het verleden meest toegepaste vorm van WKK
8
4
WKK met gasturbine De gasturbine bestaat uit een compressor, een verbrandingskamer en een expansieturbine
9
WKK met stoom en gasturbine (STEG)
10
5
Stoomvaten – inhoud >/= 300 l – stoom of warm water bevatten – druk > 0,5 bar – water temperatuur > 111°C 11
Stoomvaten
12
6
Lagedrukstoomgeneratoren – inhoud >/= 100 l – productie van lagedruk stoom – druk
13
Warmtewisselaar als GENERATOR – 2 gescheiden ruimtes – overdracht van warmte (verwarmen of koelen)
– primair geen rookgas – secundair > 25 L – secundair stoom of warm water > 0,5 bar, > 111°C 14
7
Warmtewisselaar als STOOMVAT – – – – –
2 gescheiden ruimtes overdracht van warmte (opwarmen van product) primair >/= 300 L primair stoom of warm water > 0,5 bar, > 111°C secundair geen stoom of warm water
15
OVERIGE STOOMTOESTELLEN – Stoomgeneratoren /= 1kW – Droogcilinders papier / textiel – Slangen / insteekbundels / noppenmantels Afdeling 5 “Overige stoomtoestellen” werd geschrapt door het KB van 13/06/1999, de 16 omzetting van de Europese richtlijn druktoestellen 97/23/EG.
8
Vergunning in Vlaanderen Indeling stoomtoestellen Vlarem I rubriek 39 - 39.1. Stoomgeneratoren, andere dan lagedrukstoomgeneratoren, met een waterinhoud van : 1° 25 l tot en met 500 l 3 2° meer dan 500 l tot en met 5 000 l 2 3° meer dan 5 000 l 1 - 39.2. Stoomvaten, met inbegrip van warmtewisselaars waarvan de primaire ruimte als stoomvat wordt beschouwd, met een waterinhoud van : 1° 300 l tot en met 5 000 l 2° meer dan 5 000 l
3 2 17
Vergunning in Vlaanderen Indeling stoomtoestellen Vlarem I rubriek 39 - 39.3. Lagedruk stoomgeneratoren met een waterinhoud van 300 l of meer
3
- 39.4. Warmtewisselaars, andere dan deze vermeld onder rubriek 39.2. en deze voor /op een stoomdistributienet aangesloten woningen, met een waterinhoud van de secundaire ruimte van : 1° 25 l tot en met 5 000 l 2° meer dan 5 000 l
3 2
- 39.5. Overige stoomtoestellen, stoommachines (zuigermachines, turbines) met een totaal vermogen (het vermogen van de brander valt onder rubriek 43) van : 1° 1 tot en met 100 MW 2° meer dan 100 MW
2 1
18
9
Vergunning in Vlaanderen Meldingsplicht : inrichting klasse 3 - melding college van burgemeester en schepenen - meldingsformulier (bijlage 3 vlarem I) - exploitatie, dag na de melding 19
Vergunning in Vlaanderen Vergunningsplicht : klasse 1 of 2 (bijlage 4 vlarem I) - Indien belangrijke impact op vlak van milieu - milieueffectrapport - Indien belangrijke impact op vlak van veiligheid - veiligheidsrapport - Milieuvergunningsaanvraagformulier klasse 1 : bestendige deputatie provincie klasse 2 : burgemeester en schepenen
20
10
Vergunning in Brussel De ordonnanties van 22 april 1999 en 4 maart 1999 bevatten de lijst van de hinderlijke inrichtingen Ordonnantie milieuvergunning van 5 juni 1997 Inrichtingen worden ingedeeld in 4 klassen (1A, 1B, 2 en 3) - klasse 3 voorafgaande aangifte Gemeente - Klasse 2 milieuvergunning Gemeente - klasse 1A of 1B milieuattest of vergunning indienen in de Gemeente
21
Vergunning in Wallonië Besluit van de Waalse regering van 4 juli 2002 bevat de lijst van aan milieueffectstudie onderworpen projecten en van de ingedeelde installaties en activiteiten. 11 maart 1999 Decreet betreffende de milieuvergunning Inrichting in klasse 3: melding aan college van Burgemeester en schepenen Exploitatie mag beginnen binnen de dertig dagen Inrichting in klasse 2: milieuvergunning, aanvraag aan college van Burgemeester en schepenen Inrichting in klasse 1: milieuvergunning, aanvraag aan college van Burgemeester en schepenen. Indien duidelijke impact op het milieu: milieueffectenstudie
22
11
Reglementering • Stoomtoestellen voor 29/05/2002 – Voldoen aan KB en MB stoom van okt.1991 (Uitrusting stoomketels meestal NBN I 01-002) – Optioneel was de Europese richtlijn 97/23/EG mogelijk vanaf 29/11/1999 (PED)
• Stoomtoestellen na 29/05/2002 – Voldoen aan de Europese richtlijn 97/23/EG (PED) – Voldoen aan de resterende artikels van het KB en MB stoom van okt. 1991 23
Reglementering • Voldoen aan de Europese richtlijn 97/23/EG (PED) Constructeur bepaalt de gevolgde norm, maar dient aan de essentiële eisen van de Europese richtlijn te voldoen. – Of bouwt volgens de Europese geharmoniseerde normen. EN 12952 Waterpijpketels EN 12953 Vlampijpketels EN 13445 Drukapparatuur niet aan een vlam onderworpen
“CE” markering en Verklaring van overeenstemming met PED van de constructeur voor het samenstel. 24
12
Reglementering • Voldoen aan de resterende artikels van het KB en MB stoom van oktober 1991 – Indienststelling van de stoomtoestellen – Periodieke controles op de stoomtoestellen • Inwendig onderzoek • Uitwendig onderzoek • Herbeproevingen
– Toezicht op de stoomgeneratoren
25
INGEBRUIKNEMING Pas na afgeven van attesten aan de bevoegde ambtenaar
PROEFSTOKEN voor stoomketels Voorwaarden: (inwendige vuurhaard of P.V > 2000 Ambtenaar 5 dagen vooraf verwittigen)
- bij de gebruiker - op toestel in werking - voor de ingebruikneming - met EDTC aanwezig (erkende dienst voor technische controles op de werkplaats)
Doel: - reglementair verplichte veiligheden nazien 26
13
INGEBRUIKNEMING Pas na afgeven van attesten aan de bevoegde ambtenaar
PROEFSTOKEN voor stoomketels - EDTC beschikt over: - een lijst van de regelorganen - de attesten van constructie
- EDTC maakt een rapport met: - een lijst met veiligheden en uitrustingen - de datum voor volgend inwendig – en uitwendig onderzoek
27
INGEBRUIKNEMING Indienststelling voor stoomvaten Controleren van: • attesten van constructie • veiligheden
Opstellen van: • rapport met volgend inwendig - en uitwendig onderzoek • eventueel attest veiligheidskleppen Stoomvat met “CE”, indienststelling is geschrapt in “KB en MB stoom”.
Voorschriften van fabrikant naleven. CODEX: Arbeidsmiddelen (Titel VI) (Art. 8.3): Indienststelling door preventieadviseur of zijn aangestelde.
28
14
INGEBRUIKNEMING Indienststelling voor warmtewisselaars Controleren van: • attesten van constructie • veiligheden
Opstellen van: • rapport met volgend inwendig - en uitwendig onderzoek • eventueel attest veiligheidskleppen Warmtewisselaar met “CE”, indienststelling is geschrapt in “KB en MB stoom”. Voorschriften van fabrikant naleven. CODEX: Arbeidsmiddelen (Titel VI) (Art. 8.3): Indienststelling 29 door preventieadviseur of zijn aangestelde.
INGEBRUIKNEMING Proefstoken van lagedrukstoomgeneratoren Controleren van: • attesten van constructie • veiligheden
Opstellen van verslag Voor de lagedrukstoomgeneratoren werd de indienststelling geschrapt in “KB en MB stoom”. Voorschriften van fabrikant naleven. CODEX: Arbeidsmiddelen (Titel VI) (Art. 8.3): Indienststelling door preventieadviseur of zijn aangestelde. 30
15
PERIODIEKE ONDERZOEKEN PERIODICITEIT IO en UO
Indeling van de stoomgeneratoren in 4 groepen • Groep 1 : ≥ 100 t/h stoom en (*) • Groep 2 : waterpijpketel - ≥ 500 m² en (*) - of gebouwd na 1945 en (*) • Groep 3 : integrerend deel van een fabricatieëenheid, bestemd om minstens 1 jaar ononderbroken te werken en (*) • Groep 4 : alle andere stoomgeneratoren (*) met een controle door EO/EDTC die het inwendig onderzoek uitvoert op het voedingswater en ketelwater
31
PERIODIEKE ONDERZOEKEN PERIODICITEIT IO en UO Soort toestel
IO
UO
maxi interval
verlengbaar tot
maxi interval
verlengbaar tot
Stoomgenerator (SG) van groep 1 Stoomgenerator van groep 2 Stoomgenerator van groep 3 Stoomgenerator van groep 4
24 18 24 13
30 24 48 16
* * * *
-
Stoomvat (SV) SV in bedrijf met SG groep 1 en 3 SV met hoge frekwentie van onder druk zetten en druk aflaten SV die reglementair geen veiligheidskleppen moeten bezitten
36 48 ** 13
-
* * *
-
36
-
36**
-
geen IO
-
13
-
36 48
-
13 13
-
geen IO
-
geen UO
-
Lagedrukstoomgenerator Warmtewisselaar (ww) WW behorend tot eenheid met SG van groep 1 of 3 Overige stoomtoestellen * = 1 maal per kalenderjaar
** = na gunstig advies en akkoord van het EO/EDTC
32
SG van groep 1, 2 en 3: Na buiten bedrijfstelling van meer dan één maand na 12 maand te rekenen vanaf het vorig IO, terug IO
16
PERIODIEKE ONDERZOEKEN Voorbereidingen voor het inwendig onderzoek - toestel: geopend, geledigd, afgekoeld, gereinigd en geïsoleerd van het stoomnet - bij nood: onmiddellijk bijstand kunnen verlenen
Visueel onderzoek - alle toegankelijke of zichtbare delen - eventueel aangevuld met Ultrasoon onderzoek, Magnetisch onderzoek, Penetrant onderzoek, Drukproef
33
PERIODIEKE ONDERZOEKEN
Voorbereidingen voor het uitwendig onderzoek - geen - toestel in dienst
Onderzoek - alle verplichte beveiligingen - algemeen visueel nazicht 34
17
PERIODIEKE ONDERZOEKEN
Hydraulische herbeproevingen – bij twijfel omtrent de sterkte (op vraag van toezichthoudende ambtenaar of EDTC) – bij verhogen van de zegeldruk (na herberekening) – bij verlagen van de zegeldruk om veiligheidsredenen – bij verplaatsing van een vast opgestelde stoomgenerator – na meer dan 2 jaar stilstand – na herstelling of verbouwing – om de 3 jaar voor: locomotief / locomobiel / vaartuigen, vervoerbare SG 35
HERSTELLINGEN of
ve
an rv
ng lli te : s r n H e va belangrijkste elementen andere belangrijke elementen veiligheidsinrichting
r ve
TC ED
ng gi
leg
D aa l O FO Soci sier ./ n g O s n e E. vi rbeid ldo n ge id, A ste aa s i he r n nn egen He de Kerkgel el M e
oe pr le ro uk t r n d er Co at W
f
W
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Neen
Neen
Ja
Neen
Ja
Neen
Ja
Neen
! akkoord EO Neen
Belangrijkste elementen: - platen mantel, vuurhaard, verbrandingskast - platen van bodems en gesmede of gegoten stukken diameter ≥ 500 mm - pijpenplaten - naadloze en gelaste pijpen onder inwendige druk met diameter ≥ 200 mm - collectoren verzwakt door 1 of meerdere gatenrijen
Andere belangrijke elementen: - naadloze en gelaste pijpen onder uitwendige druk - naadloze en gelaste pijpen diameter < 200 mm - steunbouten, steunpijpen, bouten en schroefstangen - flenzen en toebehoren diameter vanaf 50 mm - bodems, gesmede stukken, buisstompen vanaf 50 mm en < 500 mm
36
18
GEBRUIKERSDOSSIER
STOOMGENERATOR DEEL 1
DEEL 2
- PVA, PVB voor toestellen van vóór
- verslag IO en UO
maart 1992 - uitvoeringsdossier, opleveringsattest en attest proefstoken of indienststelling voor toestellen tussen 03/1992 en 29/05/2002 - verklaring van overeenstemming PED en attest proefstoken of indienststelling voor toestellen na 29/05/2002 - afwijkingen
- afwijkingen - herstellingen
37
STOOKPLAATS STOOMGENERATOR – Gemakkelijk en snel kunnen verlaten – Stoomgenerator: P x V > 3000 bar liter niet in werklokalen – Scheidingswanden plaatsen: bescherming tegen lawaai, warmte of stoom – Veilige toegang naar regel-en veiligheidsapparatuur via platformen en loopbruggen – Verboden voor onbevoegden – (Norm voor de stookplaats B 61-001 en opvolger) 38
19
BEDIENING en TOEZICHT op STOOMGENERATOREN • Competent persoon + 18 jaar • Geschreven instructies • Bedieningsregister invullen • Stoomgenerator in werking: toezicht verplicht i.f.v. de gevolgde norm 39
BEDIENING en TOEZICHT op STOOMGENERATOREN Constructie conform met KB en MB van okt. 1991 en uitrusting conform NBN I 01-002 - Permanent Toezicht: ononderbroken toezicht - Niet Permanent Toezicht: vb vlampijpketel * verantwoordelijke altijd aanwezig in bedrijf * alarm + noodstop, op plaats verantwoordelijke * werking installatie nazien om de 8 uur * beveiligingen testen om de 24 uur - Niet Permanent Toezicht: vb spiraalketel * wekelijks werking en beveiligingen nazien 40
20
BEDIENING en TOEZICHT op STOOMGENERATOREN Constructie conform met de Europese richtlijn 97/23/EG, K.B. 13/06/1999 Toezicht i.f.v. de gevolgde norm of code (vb): - Europese Norm NBN EN 12953 vlampijpketel: 24 uur (met bijkomende beveiliging voor watercontrole 72 uur)
- Duitse code TRD 604 vlampijpketel: 24 of 72 uur
41
VEILIGHEIDSVOORZIENINGEN Uitrusting vlampijpstoomketel volgens NBN I01-002
Indien de veiligheidskleppen niet hoorbaar zijn voor de verantwoordelijke: bijkomende 2 de overdrukbeveiliging 42
21
VEILIGHEIDSVOORZIENINGEN volgens TRD 604 – 24 uur of NBN EN 12953 KETELBEVEILIGINGEN: 1. 1 max. waterpeilbeveiliging autocontrolerend (NIET verplicht onafhankelijk) 2. 2 min. waterpeilbeveiligingen autocontrolerend 3. veiligheidsklep 4. temperatuursbewaking oververhitter 5. max. drukbewaker (fail safe veiligheidspressiostaat) 6. geleidbaarheidsbewaking ketelwater NIET verplicht 7. ketelspui (niet verplicht automatische spui) 8. regelkraan voedingswater 9. voedingswaterpomp 10. Manometer 11. driewegkraan 12. condensaatretourbewaking: voorkomen van intrede van vreemde stoffen: zuren basen, vet, olie, e.a. ifv het risico. - 1 olie en vetdetectie - 1 detectie zuren / basen - 2 waterpeiltoestellen (min. 1 visuele aanduiding) - terugslagklep en afsluiter in de watervoedingsleiding - stoomafsluiter (meerdere stoomketels op één collecter 2) - afsluiter op gas – of fueltoevoer buiten stookplaats Ketelvoedingswaterbewaking: geen verplichtingen.
43
VEILIGHEIDSVOORZIENINGEN Uitrusting volgens TRD 604 – 72 uur KETELBEVEILIGINGEN: 1. 1 max. waterpeilbeveiliging autocontrolerend (verplicht onafhankelijk systeem) 2. 2 min. waterpeilbeveiligingen autocontrolerend 3. veiligheidsklep 4. temperatuursbewaking oververhitter 5. max. drukbewaker (fail safe veiligheidspressiostaat) 6. geleidbaarheidsbewaking ketelwater 7. automatische ketelspui 8. regelkraan voedingswater 9. voedingswaterpomp 10. Manometer 11. driewegkraan 12. condensaatretourbewaking: voorkomen van intrede van vreemde stoffen: zuren basen, vet, olie, e.a. ifv het risico. - 2 olie en vetdetecties - 1 detectie zuren / basen - 2 waterpeiltoestellen (min. 1 visuele aanduiding) - terugslagklep en afsluiter in de watervoedingsleiding - stoomafsluiter (meerdere stoomketels op één collecter 2) - afsluiter op gas – of fueltoevoer buiten stookplaats Ketelvoedingswaterbewaking: • Automatische hardheidsmeting onthard voedingswater en ook indien hardheid kan toenemen op condensretour 44 • Of automatische geleidbaarheidsmeting bij gedemineraliseerd voedingswater en ook condensretour
22
VLAMPIJPSTOOMKETEL
45
SPIRAALSTOOMKETEL
46
23
Verklaring voor overzichten a) Niet altijd verplicht b) Aan de hardheidscontrole is voldaan, indien de capaciteit van de wateronthardingsinstallatie automatisch op uitputting gecontroleerd wordt. c) Indien de hardheid kan toenemen is een automatische onderbreking van de retour verplicht d) Eén peilglas mag vervangen worden (I 01- 002 komt uit KB/MB stoom) e) Zelfcontrolerende systemen, redundante systemen (voorziening van méér dan één systeem), verschillende types van systemen of combinatie. f) (N-1) kleppen verplicht in KB/MB stoom, niet in de norm. g) Indien een oververhitter aanwezig is, 1 hoogwaterpeilbeveiliging voorzien h) Bijkomende éénrichtingskraan (spui tussen de kranen) i) Bij één stoomketel die met een stoomleiding verbonden is met één turbine volstaat de afsluitkraan t.h.v. de turbine j) Verplichting uit KB stoom 47
Verplichtingen voor de gebruiker van een stoomgenerator • De handleidingen voor uitbating, onderhoud en beproevingen doornemen en de voorschriften respecteren • Controle ketelvoedingswater i.f.v. de norm of code • Permanent toezicht tijdens opstartperiode • Werking beveiligingstoestellen nazien i.f.v. de gevolgde norm of code • Permanent toezicht indien de goede werking van de regel - en veiligheidsapparatuur niet meer gewaarborgd is • Een uitbatingsregister bijhouden in de stookplaats • De reglementair verplichte controles laten uitvoeren 48
24
Waarom moet een stoomketel gespuid worden?
49
Oververhitte vlampijpen
50
25
Waarom moeten de automaten van de beveiligingen gespuid worden?
51
Ingeklapte vuurhaard door watergebrek
52
26
Ingeklapte vuurhaard door watergebrek
53
Gescheurde vuurhaard door watergebrek
54
27
Gescheurde vuurhaard door watergebrek
55
Gescheurde vuurhaard door watergebrek
56
28
Gescheurde vuurhaard door watergebrek
57
Ingezakte vuurhaard door overbelasting - inzakking ter hoogte van de stoomafname
58
29
Ingezakte vuurhaard t.g.v. het verzetten van de timers aan de laagwaterstandsbeveiligingen van minuten naar uren
59
Hoofdzetel en regionale zetels Vinçotte Vilvoorde (Brussel) Exploitatiezetel Business Class Kantorenpark Jan Olieslagerslaan 35 1800 Vilvoorde, België Tel: +32 (0)2 674.57.11 Fax: +32 (0)2 674.59.59 E-mail :
[email protected]
Regionale Zetel Bollebergen 2A bus 12 9052 Gent-Zwijnaarde, België Tel: +32 (0)9 244.77.11 Fax: +32 (0)9 244.77.15 E-mail :
[email protected]
Regionale Zetel Noordersingel 23 2140 Antwerpen, België Tel: +32 (0)3 221.86.11 Fax: +32 (0)3 221.86.12 E-mail :
[email protected]
Regionale Zetel Parc Scientifique Créalys Rue Phocas Lejeune, 11 5032 Les Isnes - Gembloux, België Tel: +32 (0)81 432.611 Fax: +32 (0)81 432.615 E-mail :
[email protected]
60
30
