STIK uitje 14 mei De hofjesroute door Dordrecht. Pagina 1

STIK uitje 14 mei 2011.

De hofjesroute door Dordrecht.

Pagina 1

Welkom in Dordrecht Vandaag gaan we een mooie wandeling maken door de historische binnenstad van Dordrecht. We zullen ook een aantal mooie hofjes in Dordrecht bezoeken. Maar we gaan niet alleen wandelen en kijken, aan deze route hebben we een aantal vragen en opdrachten verbonden. Met een beetje geluk kun je de antwoorden terugvinden in de route, of heb je de kennis opgedaan tijdens de boottocht. Het kan ook zijn dat je goed op moet letten of zelfs een Dordtenaar aan moet spreken om te kijken hoe goed zij hun stad kennen. En een gokje wagen kan natuurlijk ook altijd. Deze route bevat ook foto’s die op een zonnige dag in april gemaakt zijn. Het kan zijn dat de begroeiing er momenteel iets anders uitziet. Ook kan het zijn dat het ander weer is wardoor de werkelijkheid er iets anders uit zal zien dan op de foto. Toch zullen de foto’s herkenbaar genoeg zijn om de vragen te kunnen beantwoorden. Uiteraard kun je deze route nog een keer lopen als je wilt. Je kan dan op eigen gelegenheid naar Dordrecht komen. De twee dichtsbijzijnde parkeergarage zijn die in de Korte Breestraat en bij het Drievriendenhof. Vanaf de parkeerplaats zoekt je het Statenplein. Iedere Dordtenaar kent het Statenplein. De buspassagiers stappen uit op het Bagijnhof en gaan rechts Vorige keer mocht het winnende team het volgende STIK uitje organiseren wat heel toevallig vandaag plaats vindt. Nu kunnen we ons voorstellen dat jouw groep misschien dit liever niet wil, of niet zou kunnen… Laten we daarom afspreken dat de winnende groep bepaalt wie de nieuwe organisatoren voor het volgende STIK uitje zullen zijn. Uiteraard zal het sportiefste team er zelf voor kiezen om het volgende uitje te organiseren. Hoe dan ook wensen we jullie veel succes. Laten we maar eens beginnen met een teamnaam. Verzin een leuke teamnaam voor jullie groep. De origineelste naam krijgt één punt extra. Teamnaam:____________________________________________________________ Teamleden:____________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ De route begint bij grand-cafe Dordts Genoegen aan de voorstraat. Van hieruit lopen we door de Kolfstraat richting het Statenplein. Je loopt door tot je bij cafe-restaurant De Vergulde Lampet bent. Ter orientatie: De Vergulde Lampet zit aan het Statenplein, links van Vroom en Dreesmann, vlakbij de Free Record Shop. Dan ga je de Blindeliedengasthuissteeg in.



Pagina 2

Vraag 1 Er is iets heel bijzonders met deze Blindeliedengasthuissteeg. Wat is er precies met deze straat aan de hand? A. Zoals de naam zou vermoeden stond hier in het verleden een ziekenhuis voor blinden. Echter heeft dit ziekenhuis hier nooit gestaan. Het stond eigenlijk aan de andere kant van het statenplein, namelijk in de Tolbrugstraat. Echter toen de straten een naam moesten krijgen had de planoloog de kaart ondersteboven waardoor de verkeerde straat deze naam heeft gekregen. Dit is nooit meer aangepast waardoor deze straat nu nog steeds de Blindeliedengasthuissteeg heet. B. Deze straat heeft met 25 letters de op één na langste aan elkaar geschreven straatnaam in Nederland. In Zaandam is er een straat die 26 letters telt Dat soort namen zijn een plaag voor computers. Het ziekenhuis voor blinden dat hier eerder heeft gestaan is verdwenen. Het antwoord is: _________ Kijk eens naar Blindeliedengasthuissteeg 12 Dit is Café De Vergulde Lampet waar onze route is begonnen. De zijgevel van het café is eigenlijk de voorzijde. Het is een Dordtse Gevel waarvan we er later nog veel zullen tegenkomen. Kenmerkend voor een Dordtse Gevel zijn klaverbladen met lelies in halfronde, overkragende bogen boven de ramen en kopjes als draagstenen. We zien in de kastanje in de cordonband de volgende foto. We zijn erg benieuwd op wie je het vindt lijken.

Vraag 2 Waar lijkt deze steen op? _________________________ De kapel die bij het gasthuis hoorde, staat aan de rechterkant. Nu is het de Trinitatis Kapel, een Lutherse Kerk. De oudste delen van de kerk dateren van 1304. Het orgel uit 1799, met delen uit 1733, is het oudste van Dordt. De windwijzer heeft de vorm van een zwaan, het teken van de Luthersen.

Aan het einde van de Blindeliedengasthuissteeg linksaf de Vriesestraat in De Vriesestraat was altijd het winkelstiefkindje van Dordt. Er woonden veel ambachtslieden die in het voorhuis hun gemaakte spulletjes verkochten. Er waren handwerkslieden als spelden- en hoedenmakers, drapeniers, kuipers, draaiers en koordwerkers. Ging het een van deze mensen zakelijk voor de wind, dan werd al snel een nieuwe zaak geopend op de veel chiquere Voorstraat. Die eenvoudiger nering in de Vriesestraat had ook zijn weerslag op de panden die in de straat gebouwd werden. Er staan op en enkele uitzondering na geen architectonische hoogstandjes De brede straat oversteken (de Sarisgang) en de Vriesestraat vervolgen



Pagina 3

Vraag 3 De straat die je net bent overgestoken heeft de merkwaardige naam Sisarijs of Sarisgang. Tot de sanering van de Dordtse binnenstad in de jaren zestig was dit een smalle steeg. Achter de naam gaat een merkwaardig Dordts gebruik schuil: A. Dordrecht kende in de 14e eeuw twee families waarvan de naam heel erg op elkaar leek. De familie Sisarijs en de familie Saris. Dit waren twee invloedrijke families en claimden beide deze straat. Vele ruzies tussen beide families vonden er plaats in deze straat. De Franse bezetters die omstreeks 1800 in Dordrecht wat duidelijkheid in de straatnamen wilden brengen, kwamen er bij deze straat niet uit. Ook zij konden niet kiezen en als compromis tussen beide families, kozen zij voor `Sisarijs of Sarisgang'. B. De verwarring is gekomen door het verbasteren van straatnamen. Het straatje werd al eeuwen genoemd naar een 14de-eeuwse burgemeester Cisarijs Claewaert. Sommige Dordtenaren spraken van Sisarijsgang, anderen weer van Sarisgang, Saartiesgang, Sara's Gang, enzovoorts. De Franse bezetters die omstreeks 1800 in Dordrecht wat duidelijkheid in de straatnamen wilden brengen, kwamen er bij deze straat niet uit. Was het nu Sisarijsgang of was het Sarisgang. Om de waarheid in het midden te houden, kozen zij voor `Sisarijs of Sarisgang'. Het antwoord is: _________ Vriesestraat 71 en 73 zijn typisch Dordtse Gevels. Het hof bij Vriesestraat 102 gaan we in, het Van Slingelandthof. Het Van Slingelandthof stamt uit een tijd dat de overheid nog niet voor de armen zorgde. De kerken deden dat, en ook de gegoede burgers lieten zich niet onbetuigd. Bij die liefdadigheid mag (met de ogen van nu) wel een vraagteken gezet worden. Want het was dezelfde gegoede burgerij die de gewone man zo weinig betaalde dat deze net niet van honger omkwam. Het Van Slingelandthof is het oudste hof van Dordrecht. Het is gesticht in 1542, al meldt de steen boven de ingang dat die heuglijke gebeurtenis plaats heeft gevonden in een ander jaar. Waarschijnlijk stonden er al wat huisjes toen het hof dankzij de erfenis van Pieter Hendrikxz van Slingelandt in 1542 gebouwd of misschien wel verbouwd kon worden. IJdelheid was onze voorvaderen ook niet vreemd. Een hof was tot daaraan toe, maar iedereen moest toch weten wie de gulle gever was. Pieters naam en die van zijn vrouw staan keurig in de steen boven de ingang gebeiteld, evenals die van zijn kinderen Jan en Beatrix die het hof vijftig jaar later lieten vergroten. Ook zijn er in het hof gedenkstenen van mensen die het hof verbeterden of groter maakten. De bewoners van het hof moesten aan een aantal voorwaarden voldoen. Ze moesten vrouw zijn, oud (boven de 60), armlastig en bovenal hervormd. Na de Tweede Wereldoorlog werd een aantal huisjes samengevoegd. Maar toen was het eigenlijk al gebeurd met het Van Slingelandthof. De belangstelling liep steeds verder terug omdat de bejaardentehuizen in opkomst waren. Bovendien was het hof niet met zijn tijd meegegaan. Zelfs in 1970 hadden de bewoonsters nog geen toilet in huis. Er was alleen een gezamenlijke wc, die door de bejaarden alleen via de binnentuin bereikt kon worden. Het `om niet' bewonen was al omstreeks 1930 afgeschaft. Het hof is tegenwoordig eigendom van een woningstichting. Na een restauratie kregen de huisjes weer een sociale functie, als woningen voor daklozen van het Leger des Heils. Vraag 4 Op pagina 14 staan een aantal foto’s van Dordtse hofjes. Deze foto’s zijn genummerd. Welke foto hoort bij dit hofje. Het zou kunnen dat het weer vandaag anders is dan toen de foto’s werden gemaakt, maar de hofjes zijn goed te herkennen. Welk nummer:________________________



Pagina 4

Vraag 5 Deze steen kom je ook tegen in dit hofje. Jammer dat de foto één woord en het jaartal mist.

Wat is het woord?____________________________ Wat is het jaartal?____________________________ Na een bezoekje aan het hof vervolgen we de Vriesestraat. Vraag 6 Dit was de eerste autovrije winkelstraat in Dordrecht. Een gedenksteen herinnert hier nog aan. Sinds wanneer is deze straat autovrij. De exacte datum kun je terug vinden op deze gedenksteen. Rechts de Lenghenstraat in. Probeer te onthouden waar je nu bent. Over niet al te lange tijd sta je hier weer en gaat dan de straat aan uw linkerhand in. Maar nu dus eerst rechtsaf de Lenghenstraat in Aan het eind van dit straatje linksaf, de straat met de naam Bagijnhof in.

Als het goed is ben je dit beeld tegen gekomen. Hier wordt later nog een vraag over gesteld. Daarna links de poort in. Het hofje werd genoemd naar Gijsbert De Lengh die het in 1755 stichtte. De Lengh was koopman en reder. De Lengh heeft het hof nooit in gebruik gezien. Hij overleed voor het klaar was. Oorspronkelijk waren er 26 woningen, maar door diverse uitbreidingen, de laatste in 1913, beslaat het complex nu een viertal hofjes. De regentenkamer is nog geheel in tact. Door de vele verbouwingen is het hof een waar doolhof geworden. Je ziet maar hoe je er uit komt. Als je maar niet weer door de hoofdpoort naar buiten gaat. Als alles goed gaat, kom je weer in de Vriesestraat.



Pagina 5

Vraag 7 Dit hofje bestaat eigenlijk uit een viertal hofjes. Als je goed gelopen bent, dan kun je de volgende foto’s vast wel in de juiste volgorde zetten:

1. 2. 3. 4.

Welke Welke Welke Welke

foto foto foto foto

Foto 1

Foto 2

Foto 3

Foto 4

____ ____ ____ ____

Je bent nu weer in de Vriessestraat. Recht voor je (Vriesestraat 130) een bijzondere winkel, de distilleerderij van Rutte. Wie eindelijk eens een goede jenever wilt kopen, moet zeker naar binnen gaan. Maar ook de andere drankjes van deze enige distilleerderij in Dordt zijn de moeite waard. De winkel zelf ook.

Vraag 8 Aan de rechterkant zien we de Stoofstraat. Echter mist dit bord het onderschrift. Wat is het onderschrift? ___________________________________



Pagina 6

Je gaat nu door het straatje schuin links voor je: de Lindenstraat. Een tijdje geleden heb je dit punt onthouden. Vanuit de Lindenstraat loop je rechtdoor, dwars door het winkelcentrum Drievriendenhof. LET OP: in Dordrecht bestaat de vreemde situatie dat een openbare straat, het Drievriendenhof, op zondag is afgesloten. Als je de route nog eens wilt lopen op een zondag, dan moet je rechtsaf de Vriesestraat in, eerste links (de Vest), na 100 meter links de Kolfsraat in. Vervolgens eerste rechts, de Museumstraat in. Het Drievriendenhof was een 19de-eeuws, niet liefdadig hofje. Het verdween zo'n dertig jaar geleden tijdens de stadssanering. Ook in het huidige Drievriendenhof wordt weinig aan liefdadigheid gedaan. Op de vormgeving van het bouwwerk is in Dordt nog steeds veel kritiek. Vanuit het winkelcentrum loop je rechtdoor de Museumstraat in. Daarna ga je rechts het hof in, het Arend Maartenszhof (Museumstraat 56). Vraag 9 Voordat we het hof binnenlopen zijn de spreuken op de timpaan van de poort het lezen waard. Wat jammer dat ze helaas niet volledig zijn overgenomen. Aan jou om ze aan te vullen: naeckt kom ick met daarboven een naakt engeltje en __________________________ met daarboven een engel met een doodshoofd als symbool voor de dood. Daartussen Vita Vapor (het leven is een damp). Daaronder: dat de oude vrouwen haer draeghen ______________________________ Tit. 2:3. Vraag 10 Het hof werd gesticht door de speculant Arend Maartensz. In welk jaar was dat? Welk jaar:________________________ De man was een echte woekeraar en maakte zulke schandalige winsten dat hij zelfs van het Heilig Avondmaal werd uitgesloten. Om weer in de gratie te komen en om een plekje in de hemel veilig te stellen, stichtte Maartensz het hof voor behoeftige vrouwen en weduwen van soldaten. De regentenkamer, vanuit de poort het eerste huisje rechts, is nog in originele staat. (Er zit buiten een knop voor het licht in de kamer!) De inrichting dateert van omstreeks 1700. De plafondschildering is van de Dordtenaar Arnold Houbraken (1660-1719): de figuur tussen de wolken is een nog jonge oorlogsgod Mars die zich verweert tegen de zeis (De Dood) van een oude man met zandloper op het hoofd (De Tijd). Op het schilderij boven de schoorsteenmantel schenkt een vrouw (De Barmhartigheid) aan drie bejaarde vrouwen een ketting. De portretten langs de wand zijn van de stichter en latere regenten, Wanneer de regenten bijeen kwamen om kwesties over het hofje te bespreken, mochten de bewoonsters als toehoorsters aanwezig zijn; op voorwaarde dat ze achter het hekje bleven. Vraag 11 Op pagina 14 staan een aantal foto’s van Dordtse hofjes. Deze foto’s zijn genummerd. Welke foto hoort bij dit hofje. H Welk nummer:________________________



Pagina 7

Je draait weer om en vervolgt de Museumstraat rechtsaf. Daarna de straat links in, de Nieuwstraat. Maar we bekijken eerst nog wat mooie pandjes in de Museumstraat. Er wordt zelfs nog een vraag over gesteld. Let wel op dat je na dit uitstapje de Nieuwstraat ingaat. Museumstraat 48-50 Twee Dordtse Gevels uit ca 1680 en ca 1750. Ondanks dat er driekwart eeuw tussen de bouwjaren zit, is de stijl precies gelijk. Dat is een van de kenmerken van een Dordtse Gevel. Meer dan 200 jaar veranderde er hoegenaamd niets. Tegenover nummer 50 de uitingen van een in sommige ogen wat zonderlinge (inmiddels overleden) Dordtenaar. Hij probeerde op zijn eigen wijze de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog levend te houden. Musuemstraat 40 Een eindje verder (aan de rechterzijde) begint de tuin van het Dordrechts Museum, gevestigd in een voormalig krankzinnigengesticht dat weer werd gebouwd op de plaats van een in 1848 gesloopt Agnietenklooster. De nieuwbouw werd (gedeeltelijk) ontworpen door stadsarchitect G.N. Itz (1799-1869). We zullen nog meer werk van hem tegenkomen. Vraag 12 In het museum hangen veel schilderijen van 17de-eeuwse meesters. Ook de Haagse School en moderne kunst zijn ruim vertegenwoordigd. Bovendien heeft het museum een uitgebreide collectie van een mierzoete romanticus die in 1795 in Dordt werd geboren. Wat was zijn naam? Tip, we gaan hem later nog en keer tegenkomen. __________________________________________________________ Wanneer je tot hier bent gelopen, moet je omkeren en dan rechtsaf de Nieuwstraat in. Nieuwstraat 85-87 Let vooral eens dit hoekhuis, de witgeschilderde Dordtse Gevel op nummer 85/87. Het is een typisch voorbeeld van hoe middenstanders in de loop der eeuwen de ondergevels van hun huizen aanpasten en vaak verminkten. Wie goed kijkt kan zien dat deze ondergevel eigenlijk 1 1/3 gevel beslaat. Nieuwstraat 54 Vraag 13 Deze gevelsteen, Samson die een vallende pilaar opvangt, zat oorspronkelijk in het huis van Dordts beroemdste schilder. Ook nu willen we graag zijn naam weten. Tip: Hoewel dit een puur Dordtse Schilder was, heeft hij in Amsterdam zijn eigen ‘markt’. Eerder kwamen we van deze schilder ook nog een beeld tegen aan het Bagijnhof. ____________________________________________________________________ Het poortje rechts geeft toegang tot de Kloostertuin. Ga gerust even kijken kijken, maar je moet daarna wel de Nieuwstraat vervolgen.



Pagina 8

Vraag 14 Op pagina 14 staan een aantal foto’s van Dordtse hofjes. Deze foto’s zijn genummerd. Welke foto hoort bij dit hofje. Het zou kunnen dat het weer vandaag anders is dan toen de foto’s werden gemaakt, maar de hofjes zijn goed te herkennen. Welk nummer:________________________ De Kloostertuin, net als het Arend Maartenszhof een oase van rust in de stad, is een moderne uitvoering van de vroegere monnikentuin van het Augustijnenklooster. Aan de rechterkant van de Nieuwstraat staan enkele pandjes waarvan een aantal 30 jaar geleden nog her en der verspreid in de stad stond. Na een grootscheepse sanering, waarbij onder andere het Statenplein ontstond, werden de gevels geheel opgepakt en naar hier verplaatst. Ook veel gevelsteentjes kwamen van elders vandaan. Op nummer 42 zit een wel originele gevelsteen, met het opschrift Pictura. Hier was het gelijknamige schildersgenootschap gevestigd, dat later verhuisde naar een pand aan de Voorstraat.

Vraag 15 Het gebouw rechts van dit gebouw bevat een jaartal in de gevel. Het jaartal staat geschreven in Romeinse cijfers. Wat is dit jaartal?__________________________

Vraag 16 Verder zoeken we nog dit voorwerp. Onder dit voorwerp staat een naam. Welke naam?________________________



Pagina 9

Nieuwstraat vervolgen Aan de rechterkant van de Nieuwstraat staan enkele pandjes waarvan een aantal 40 jaar geleden nog her en der verspreid in de stad stond. Na een grootscheepse sanering, waarbij onder andere het Statenplein ontstond, werden de gevels geheel opgepakt en naar hier verplaatst. Ook veel gevelsteentjes kwamen van elders vandaan. Aan de linkerkant zien we het Statenplein. Als we dit plein zouden oversteken dan komen we weer bij de Vergulde Lampet, daar waar deze route begonnen is. Op dit plein staan bankjes en er zijn diverse terrasjes. Ook lopen er vast heel veel mensen over het plein. Dit vinden wij een mooi moment om je kennis eens te testen over Dordrecht, en kom je er zelf niet aan uit, dan kun je altijd een Dordtenaar aanspreken om je te helpen. Vraag 17 Hoeveel inwoners had Dordrecht op 31 december 2010? ___________________ Vraag 18 Dordrecht ligt niet alleen in Nederland, noem nog twee landen waar we de plaats Dordrecht tegen zouden kunnen komen. ____________________________ en ____________________________ Vraag 19 Hoe heet de rivier die door Dordrecht loopt? _______________________________________________________________ Vraag 20 Dordrecht is de oudste stad van Holland (Noord- en Zuid-Holland). Maar Dordrecht is niet de oudste stad van Nederland. Welke stad is wel de oudste stad van Nederland? _______________________________________________________________ Vraag 21 Inwoners van Dordrecht worden Schapekoppen genoemd, maar waar komt deze benaming eigenlijk vandaan? A. Vroeger werd er in Dordrecht ook Carnaval gevierd. Omdat er heel erg veel schapenhouders waren in en rond Dordrecht, werden zij al heel snel de Schapekoppen genoemd. Helaas is het Carnaval in Dordrecht nooit echt van de grond gekomen, maar de benaming is gebleven B. Dit is een benaming die waarschijnlijk gebaseerd is op een legende, die uit de Middeleeuwen stamt toen er nog tolmuren rond de stad stonden. In een poging om het tolgeld op vee te ontduiken, staken Dordtenaren een schaap in mensenkleren om het zo binnen de stadsmuren te kunnen smokkelen. Net op het moment dat men met het schaap door de poort wilde begon het dier te blaten. C. Eigenlijk zijn Dordtenaren helemaal geen schapekoppen, maar slaapkoppen. Het volk stond in de middeleeuwen bekend als een lui volk. Men noemde de Dordtenaren dan ook wel Slaapkoppen. Dat is vervolgens verbasterd naar Schaapkoppen, wat later Schapekoppen werd. Het antwoord is: _________ Laten we de route verder vervolgen. Er valt nog veel meer te zien van Dordrecht.



Pagina 10

Rechtsaf de Hofstraat in. Bekijk nog wel even het gebouw op de hoek, de Berckepoort. Berckepoort Het grote gebouw is de Berckepoort. Het reusachtige huis dateert van voor 1550 en werd bewoond door de wijnkopersfamilie Berck. De Berckepoort werd door het 16de-eeuwse stadsbestuur gebruikt als onderkomen voor belangrijke personen. Willem van Oranje sliep er, evenals zijn doodsvijand de Hertog van Alva. Het pand is, na een verbitterde strijd tussen de gemeente en de Bond Heemschut gerestaureerd op de manier zoals de bond wilde. Poortje Oude Vrouwenhuis Met het poortje van het Oude Vrouwenhuis is nogal gesold. Oorspronkelijk was het de ingang van een tehuis voor oude vrouwen aan het Bagijnhof. In 1800 werden die gebouwen ingericht voor het garnizoen van de stad. Het beeldhouwwerkje in het medaillon (een oud vrouwtje steunend op een stok) paste niet meer en werd verwijderd. De poort zelf bleef staan. Tot 1905, toen het gebouw werd gesloopt om plaats te maken voor het postkantoor. Het poortje werd gerestaureerd (het vrouwtje kwam terug) en werd verplaatst naar een blinde muur in de Hofstraat. Voor de restauratie van het Hof en de Statenzaal (klaar in 1972) moest het poortje weer verdwijnen. Het werd opgeslagen. Na een grondige restauratie werd het in 2000 hier in de Hofstraat geplaatst. Hofstraat 5 Het grote gebouw in het midden van de straat is de Statenschool. Het is gebouwd in de stijl van de Dordtse Gevels. Het pand dateert echter van 1913 en er kan dan ook van een neo-Dordtse Gevel worden gesproken. Op de plaats van de huisjes rechts stond dertig jaar geleden eenzelfde soort school. Dat pand werd gesloopt en er werden huizen neergezet die bij de stadssanering dreigden te verdwijnen. De Hof straat is daardoor nu een AntonPiekachtig staatje geworden met weinig historische waarde. Veel van de woonhuizen in deze straat, stonden er 40 jaar geleden nog niet. Tijdens de sanering van de binnenstad werden, waar nu het Statenplein is, tientallen monumenten gesloopt. Een aantal van die panden werd in de Hofstraat (nummer 2 tot en met 12) en de Nieuwstraat weer opgebouwd. Je komt vanzelf in het Hof. Een bezoek aan de Statenzaal is zeker de moeite waard als je besluit de route nog eens te lopen. Helaas is daar vandaag geen tijd voor. Vraag 22 Op pagina 14 staan een aantal foto’s van Dordtse hofjes. Deze foto’s zijn genummerd. Welke foto hoort bij dit hofje. Het zou kunnen dat het weer vandaag anders is dan toen de foto’s werden gemaakt, maar de hofjes zijn goed te herkennen. Welk nummer:________________________



Pagina 11

Vraag 23 Op de grond zie je een aantal spreuken staan net als op de foto hierboven. Vindt de volgende tekst en maak hem af: Twaalf steden ______________________________ Het Hof In 1572 werd in het Hofcomplex (in de Statenzaal) de Eerste Vrije Statenvergadering gehouden. Dat was in feite het begin van de zelfstandige staat Nederland. Je neemt het poortje recht tegenover de ingang van de Statenzaal, bij de kerk. Naast het poortje zit de afbeelding van een beer Aan het einde van de steeg ga je linksaf, de Voorstraat op. Over de Augustijnenkerk aan uw linkerhand kun je alles te weten komen in de kerk zelf, of op het infobordje buiten. Voorstraat 251-253 Dit vreemdsoortige Jugendstilpand draagt pontificaal een opschrift dat heel vrij vertaald `arbeid adelt' betekent. Boven de deur een soort wapenschild met mooie vrouwenkop, geflankeerd door dolfijnen die daar meer voor de versiering zitten dan dat ze iets te maken hebben met de zee of de nering van de opdrachtgever. Dat was namelijk een fabrikant van vaandels. Vraag 24 Wat is het exacte opschrift van deze gevel? ____________________________________ Voorstraat 259 Let eens op de bijzondere gevel op de hoek van de Voorstraat en de Wijnbrug, met beeldhouwwerk van meesterbeeldhouwer Gilles Huppe. Rechtsaf, richting Wijnbrug Het nu volgende stuk bevat een trap naar beneden. Als dit een probleem is kun je een stukje rechtdoor lopen door de Voorstraat waar je een poort ziet met het bord voor de rondvaart staat. Hier zullen je teamgenoten uitkomen.

Hier is het vertrekpunt van de fluisterboot die een tochtje maakt door de Dordtse havens en over de rivier. Dit punt moet je herkennen als je daarstraks tijdens de boottocht goed opgelet hebt.



Pagina 12

Je gaat NIET de brug over, maar vlak voor de brug de trap af. Daarna onder de brug doorgaan. Vraag 25 In een niet eens zo heel ver verleden werd deze doorgang in het verleden gebruikt voor iets dat eigenlijk niet zo heel fris is.waarvoor eigenlijk?? _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ Vraag 26 Tijden het maken van deze foto’s kwam toevallig een bekende vogel voor de lens. Deze vogel komt ook bij ons in de omgeving regelmatig voor en is geen graag geziene gast bij vijverbezitters.

Om welke vogel gaat het? ______________________________________________ Vraag 27 Hier vandaan kun je het Ary Schefferplein zien. Wat valt je op als je het plein van deze kant bekijkt? _____________________________________________________________________ Het standbeeld op het plein stelt Ary Scheffer voor, een Dordts schilder. Het zou kunnen dat er eerder een vraag over hem is gesteld. Het gebouw aan de rechterkant van de brug heeft een glazen dak omdat het eens een museum was.



Pagina 13

Je hebt vanaf hier ook een mooi uitzicht op de Nieuwbrug, met mastgat, en het begin van de Voorstraatshaven. Wanneer je doorloopt (het kan echt!) kom je vanzelf op de Voorstraat. Daar ga je rechtsaf. Het Scheffersplein is een brug over de Voorstraatshaven. Er kan onderdoor worden gevaren, ook onder de huizen op het plein. De oplettende lezer heeft nu weer een vraag kunnen beantwoorden. Het standbeeld voor de schilder Ary Scheffer (Dordrecht 1795 - Argenteuille 1858) werd in gemaakt door een leerling van hem, Joseph Mezzara. Het werd in 1862 onthuld. Ary Scheffer aanbad zijn moeder op een welhaast ziekelijke manier. Mezzara heeft dat voor de goede beschouwer aardig weergegeven. Onder het palet van het beeld zit een buste in wording van moeder Scheffer. Vraag 28 Een andere leerling van Scheffer, Frederic Auguste Bartholdi, ontwierp een beroemd beeld in New York. Bartholdi gebruikte een schets van Scheffer als uitgangspunt. Ook voor de kop van het beeld nam hij een schilderij van Scheffer als voorbeeld. Over welk beeld gaat het? _______________________________________________________________ Voorstraat vervolgen. Direct na Vroom en Dreesmann linksaf, de Tolbrugstraat Landzijde in De Tolbrugstraat Landzijde heeft een onsmakelijke muur, de kauwgommuur. Duizenden stukjes kauwgom zijn door passanten tegen de muur geplakt. Aan het einde van de Tolbrugstraat LZ vind je opnieuw café de Vergulde Lampet. Hier eindigt de route. Er komen geen vragen meer. Omdat je zo meteen de vragenlijst in mag leveren is dit misschien het juiste moment om je antwoorden nog eens te bekijken. We hopen dat je hebt genoten en vooral veel hebt geleerd van deze wandeltocht door Dordrecht. Hier is het nu wachten tot we weer compleet zijn zodat we kunnen gaan kijken of er nog iets te eten valt in Dordrecht.



Pagina 14

Deze route gaat door een aantal mooie hofjes door Dordrecht. We hebben deze hofjes op de foto gezet, maar niet in de juiste volgorde. Aan jullie de vraag om de juiste foto bij het juiste hofje te plaatsen.

Foto 1

Foto 2

Foto 3

Foto 4



Pagina 15

Vervolg route tot aan restaurant Crimpert Salm. Aan het einde van deze weg ga je naar rechts tot je opnieuw in de Vriessestraat komt. Daar ga je naar rechts. Ga aan het einde links de Voorstraat in. Ga vervolgens links de visstraat in waar je rechts restaurant de Crimpert Salm ziet. Antwoorden: 1 punt voor de origineelste teamnaam. Vraag 1 Het juiste antwoord is antwoord B Alleen de Haaldersbroekerdwarsstraat in Zaandam telt een letter meer. Vraag 2 Het juiste antwoord is Koningin Beatrix. Vraag 3 Het juiste antwoord is antwoord B Vraag 4 Antwoord: Foto 1 Vraag 5 Het juiste antwoord is: Repelaer. Het jaartal is 1859 Vraag 6 Het juiste antwoord is antwoord 15 november 1968 In 1968 werd de Vriesestraat de eerste autovrije winkelstaat in Dordrecht. Een gedenksteen zit in het plaveisel ingemetseld. Vraag 7 Antwoord: 3 – 2 – 4 – 1 Vraag 8 Antwoord: Stoven (badhuizen) of teerstoven. Vraag 9 Antwoord: naeckt kom ick met daarboven een naakt engeltje en naeckt scheyde ick met daarboven een engel met een doodshoofd als symbool voor de dood. Daaronder: dat de oude vrouwen haer draeghen gelijck het den heyligen betaemt Tit. 2:3. Vraag 10 Antwoord: 1625. Vraag 11 Antwoord: Foto 4 Vraag 12 Antwoord: Ary Scheffer



Pagina 16

Vraag 13 Antwoord: Aelbert Cuyp Vraag 14 Antwoord: Foto 2 Vraag 15 Antwoord: MDCCCV, of 1805* Toen de route op 14 mei wrd gelopen was de V van het gebouw afgevallen waardoor er MDCCC stond, oftewel 1800. Dit hebben we uiteraard goed gerekend Vraag 16 Antwoord: Colijn Vraag 17 Antwoord: 118.811, maar alle antwoorden tussen 115.000 en 125.000 rekenen we goed. Vraag 18 Antwoord: Suriname en Zuid-Afrika Vraag 19 Antwoord: De Merwede Vraag 20 Antwoord: Nijmegen Vraag 21 Het juiste antwoord is antwoord B Vraag 22 Antwoord: Foto 3 Vraag 23 Antwoord: Twaalf steden tarten wereldrijk Vraag 24 Antwoord: Sine Labori Nihil. Vraag 25 Antwoord: De onderdoorgang bij de Wijnbrug werd gebruikt bij zeer hoge nood. Dat was zo bekend dat er zelfs een Dordts spreekwoord was. Tegen ruziezoekers werd wel gezegd: Zoek je stront? Dan mot je onder de Wijnbrug weze. Vraag 26 Antwoord: Een reiger Vraag 27 Antwoord: Dat het eigenlijk een brug is. Vraag 28 Het antwoord is het Vrijheidsbeeld. 1 punt per goed antwoord, totaal 28 punten. 1 punt voor het origineelste team en 1 punt cadeau, totaal maximaal 30 punten te behalen.

STIK uitje 14 mei De hofjesroute door Dordrecht. Pagina 1

Recommend Documents