Jaarverslag 2012
Stichting WensAmbulance Brabant Reisvennestraat 28 5554 EV Valkenswaard www.WensAmbulanceBrabant.nl
[email protected] Tel: 06 – 1357 2883 Inschrijving KvK: 52085031 Fiscaal nummer: 850293662 ANBI-geregistreerd
De ontstaansgeschiedenis van WensAmbulance Brabant Het idee en de initiatiefnemers Het was oktober 2010 toen twee gepensioneerde medewerkers van de regionale ambulancedienst Brabant Zuidoost, post Valkenswaard besloten een idee om te zetten in de praktijk. Wie zijn zij? Giel van Genugten heeft als verpleegkundige uitgebreide opleidingen en ervaring opgedaan in de verpleging van (psychiatrisch) zieken en geestelijk gehandicapten en vervolgens 25 jaar als ambulanceverpleegkundige. Frans van Gerven heeft 32 jaar als ambulancechauffeur bij de Regionale Ambulancedienst gewerkt en daardoor een zeer ruime ervaring opgedaan in alle aspecten van het ambulancewerk, zowel bij het spoedvervoer als het ziekenvervoer. Daarnaast heeft hij altijd een zeer actieve rol gespeeld in het plaatselijke verenigingsleven. Beiden hebben meerjarige ervaring met het repatriëren van zieken en gewonden vanuit het buitenland. Waarom een WensAmbulance? Giel en Frans vertellen: Tijdens de ambulancehulpverlening loop je wel eens tegen gebe urtenissen aan waar je wat meer zou willen kunnen doen voor de terminale patiënt. Er zijn nog teveel patiënten die overlijden zonder dat ze echt alles hebben afgesloten. Door de terminale levensfase, waarin de patiënt verkeert, is het soms onmogelijk om be paalde wensen/behoeften te realiseren. Binnen ons werk van ambulancehulpverlening is het soms wel mogelijk om mee te denken betreffende de situatie waarin de patiënt verkeert. Het komt voor, als wij terminale mensen vervoeren van bijv. het ziekenhuis naar het hospice (een omgeving waarin de mensen hun laatste levensfase afsluiten), dat wij de patiënt aanbieden om nog even langs hun eigen woning te rijden. Er is voor deze patiënten anders geen mogelijkheid meer om deze te zien. Dit wordt zeer gewaardeerd door de patiënt. Hij sluit daarmee weer een fase af. Binnen de (reguliere) ambulancezorg is het helaas niet mogelijk om veel meer extra tijd en aandacht aan (pre) terminale patiënten te besteden. Hiervoor ontbreekt ons dan simpelweg de tijd. Wij zien wel dat er bij deze patiënten nog wensen en behoeften blijven bestaan. Van idee naar plan Hoe nu het idee om te werken naar een plan en vervolgens het plan om te zetten in praktijk? Giel en Frans verzamelden een aantal mensen om zich heen die in een soort brainstorming hielpen om over de vele vragen die het voornemen om een wensambulance op te richten, opriep en de vragen in te kaderen. Wat wilden we wél doen en wat níet? Welke wensvragen worden gehonoreerd? Hoe organiseren we dat? Waar moet het geld vandaan komen? Hoe moet de afstemming met de reguliere ambulancediensten eruit zien? Het antwoord op alle vragen leidde tot een ondernemingsplan dat het kader vormde voor gesprekken en overleg met externe partijen. Het ondernemingsplan bevatte de hoofdlijnen en belangrijkste kenmerken van de organisatie die er moest komen. Kernbegrippen: terminaal zieken, uitsluitend vrijwilligers, waarborging van continuïteit door kwaliteit en samenwerking, een stichting als ‘paraplu’ en de provincie als primair werkgebied.
Blz. 1 van 8
Van (ondernemings)plan naar praktijk Na enkele maanden waren de plannen voldoende uitgewerkt om te gaan overleggen met partijen die we nodig hadden om tot praktische uitvoering te kunnen komen. Essentieel waren daarbij drie zaken: We hebben ambulances nodig; De publiciteit moet van de grond komen; We moeten vrijwilligers werven. Het overleg met de twee regionale ambulancediensten kende een voorspoedig verloop. Onze gesprekspartners herkenden het probleem en spraken dezelfde taal. Na het eerste contact is slagvaardig gewerkt om aanvankelijk twee en later nog een derde ambulance beschikbaar te krijgen. Ook het overleg met de zorgverzekeraars heeft in dat proces een plek gekregen. Om de wensambulance bekend te maken bij het publiek is intensief samengewerkt met Robert & Rademaker, “Creatie en Consult’ te Eindhoven. Zij hebben op bewonderenswaardige wijze en grotendeels belangeloos onze ruwe ideeën en gedachten vertaald naar prachtig PR-materiaal: logoontwerp, briefpapier, folders, flyers, posters en een wervingsspot voor uitzending op Omroep Brabant TV. Een van onze vrijwilligers heeft de website ontwikkeld. Voor de werving van vrijwilligers hebben de oprichters vooral hun eigen netwerk gebruikt. Aldus is vrij snel een groep vrijwilligers tot stand gekomen die omvangrijk genoeg was om van start te kunnen gaan. In dezelfde periode is ook de oprichting van de stichting en het zoeken van bestuurders opgestart. Dit leidde tot de oprichting van de Stichting WensAmbulance Brabant op 17 februari 2011. Het voorgaande had als resultaat dat medio juni 2011 de eerste wensaanvraag kon worden uitgevoerd. Voorwaar een vliegende start; in minder dan acht maande n van idee tot uitvoering! Is de Wensambulance als voorziening nieuw in Nederland? Enkele jaren geleden zijn in Rotterdam en Twente initiatieven genomen voor een wensambulance. We hebben in de ideeënfase in een zeer open sfeer overlegd met de oprichters van de Wensambulance in Twente. Dit heeft ons zeker geholpen om een goede inschatting te kunnen maken van wat er allemaal op je afkomt als je een wensambulance wilt oprichten. Wij hebben ervoor gekozen om de provincie Noord Brabant als primair werkgebied te beschouwen en hebben dat ook in de naamgeving tot uitdrukking gebracht. Overigens wil dit niet zeggen dat de provinciegrenzen dwingend gehanteerd worden in de dienstverlening. Het belang van een wensvrager staat altijd voorop.
Stichting WensAmbulance Brabant De rechtsvorm Om de organisatie van WensAmbulance Brabant juridisch ‘in te bedden’ is gekozen voor de vorm van een stichting: “Stichting WensAmbulance Brabant”. De stichting is opgericht op 17 februari 2011 en heeft Valkenswaard als statutaire vestigingsplaats. Blz. 2 van 8
De doelstelling De statutaire doelstelling van de stichting luidt als volgt: “Mensen in hun (pre) terminale levensfase professioneel en comfortabel liggend vervoer aan te bieden ten einde een door hen geuite wens of behoefte in vervulling te doen gaan en al hetgeen met het vorenstaande in de meest uitgebreide zin van het woord verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn”. De bestuurssamenstelling Het bestuur van de stichting is in het verslagjaar als volgt samengesteld: De heer M.C.M. (Martien) Kusters, voorzitter Mevrouw M.P.C.M. (Tiny) van den Eijnden – Hikspoors, secretaris Mevrouw G.A.M. (Ine) van Gerven - Edelbroek, penningmeester De heer A.M.L. (Marc) van Aken De heer G.J.A.J. (Giel) van Genugten De heer F.L.E. (Frans) van Gerven De heer J.H.A.M. (Herman) Schlepers Als adviseurs zijn aan de stichting verbonden: De heer A.G.E. (Toon) van Genugten De heer P.H.E.M. (Peter) van Gerven De bestuursleden en adviseurs ontvangen geen bezoldiging. Ook zijn aan hen geen leningen verstrekt. Bestuursvergaderingen Het algemeen bestuur is in het verslagjaar twee maal in vergadering bijeen gekomen. Dagelijks Bestuur Het Dagelijks Bestuur zorgt voor de voorbereiding en uitvoering van de bestuursbesluiten en is verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken. Het Dagelijks Bestuur wordt gevormd door de voorzitter, de secretaris, de penningmeester en de twee initiatiefnemers. Ambassadeurschap Mevrouw Brigite van Haaften-Harkema, gedeputeerde van de provincie Noord-Brabant met de portefeuille Cultuur en Samenleving heeft zich als ambassadeur verbonden aan de Stichting WensAmbulance Brabant. Zij is bereid om het werk van de stichting zoveel als mogelijk is onder de aandacht te brengen van organisaties, burgers en bestuurders. Wij zijn haar zeer erkentelijk voor haar inspanningen. Erkenning als ANBI De Stichting WensAmbulance Brabant heeft een erkenning als Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). Dit houdt in dat giften aan de Stichting WensAmbulance Brabant fiscaal aftrekbaar zijn voor de inkomstenbelasting. Blz. 3 van 8
In januari 2012 heeft de Belastingdienst een bedrijfsbezoek afgelegd bij de Stichting WensAmbulance Brabant om vast te stellen of de feitelijke werkzaamheden van de stichting overeen komen met de statutaire doelstelling. De Belastingdienst heeft vastgesteld dat dit inderdaad zo is.
Wettelijk kader De WensAmbulance Brabant valt onder de Wet Ambulance Vervoer (WAV) artikel 17/17a. Deze artikelen zijn nader uitgewerkt in het “Besluit uitsluiting categorieën van ambulancevervoer ex artikel 17a Wet Ambulance Vervoer. Artikel 2 van dit besluit bepaalt: “Bij ambulancevervoer als omschreven in artikel 1, eerste lid, gelden ten aanzien van het begeleidend personeel de volgende eisen: a. het begeleidend personeel bestaat uit een chauffeur en een begeleider; b. chauffeur en begeleider zijn beiden in het bezit van een geldig rijbewijs en een geldig eenheidsdiploma EHBO.” Omdat de Wensambulance onder de WAV artikel 17/17a valt, is vrijstelling van de motorrijtuigenbelasting en BPM verkregen.
Toezicht door de Inspecteur voor de Gezondheidszorg In het verslagjaar heeft op uitnodiging van de inspecteur voor de gezondheidszorg in Noord -Brabant een overleg plaats gevonden over de werkwijze van WensAmbulance Brabant. In constructief overleg is een aantal aspecten van het functioneren van de WensAmbulance Brabant besproken. Als resultaat van dit overleg zijn procedures aangepast en zijn inclusie- en exclusiecriteria opgesteld die gehanteerd worden bij het beoordelen van de ingekomen wensaanvragen. Bij de inhoudelijke uitwerking van deze criteria is dankbaar gebruik gemaakt van de deskundigheid van een voormalig huisarts die nu als vrijwilliger aan de stichting is verbonden en een huisarts die gespecialiseerd is in de medische zorg voor terminale patiënten.
Interne organisatie Een cruciale rol in de interne organisatie spelen de coördinatoren. Een wensaanvraag komt bij hen binnen. Zij zijn de contactpersoon naar enerzijds de wensvrager en anderzijds de vrijwilligers. Zij bepalen de inzet voor de uitvoering van elke wensrit. Zij verzorgen ook de afsluitende evaluatie naar de wensvrager en de ingezette vrijwilligers. Leidend bij dat alles is het Handboek, waarin alle (deel)processen zijn beschreven. Dit handboek waarborgt dat elke coördinator op dezelfde wijze de procedures uitvoert. Aldus kunnen coördinatoren ook elkaars werk overnemen en ontstaat bij de wensvrager geen verkeerd verwachtingsbeeld. De groep coördinatoren werd in het verslagjaar gevormd door: Anne Schellens Ans Heezemans Carlita Capello René Geurts Adri de Munnik Hanneke Sünnen. Blz. 4 van 8
Aan de hand van de evaluatie van de uitgevoerde wensen worden de procedures desgewenst bijgesteld. Om de afspraken met de wensvrager zo helder mogelijk te maken, is in het verslagjaar het “Formulier voor de wensvrager” aangepast. In samenhang daarmee zijn Algemene Voorwaarden opgesteld die samen met het hiervoor genoemde formulier als het ware de overeenkomst vormen die met de wensvrager wordt aangegaan.
De vrijwilligers van WensAmbulance Brabant Eind 2012 telde WensAmbulance Brabant ruim 200 vrijwilligers; deels chauffeurs en deels verpleegkundigen. Iedereen die zich aanmeldt als vrijwilliger wordt na aanmelding gescreend en in de meeste gevallen wordt als onderdeel van de screening een gesprek met hem/haar gevoerd. De screening is bedoeld om vast te stellen of de kandidaat voldoet aan de formeel vereiste kwalificaties en of de kandidaat een juist verwachtingsbeeld heeft van de functie als vrijwilliger. Een groep van 12 vrijwilligers heeft in het najaar van 2012 een cursus EHBO en reanimatie (volgens Oranje Kruis) succesvol afgerond. Een groot deel van de vrijwilligers heeft in het verslagjaar al een wensvraag uitgevoerd. Bij de planning van een wensvraag wordt een nieuwe vrijwilliger eerst als derde begeleider toegevoegd om aldus ingewerkt te worden. De vrijwilligers beleven de uitvoering van de wensen als een verrijking naast hun dagelijkse werkzaamheden. Als onderdeel van het contact met de vrijwilligers zijn in het verslagjaar twee nieuwsbrieven samengesteld. Ook worden vrijwilligers betrokken bij plaatselijke activiteiten zoals het verzorgen van lezingen, presentaties op open dagen en interviews voor krant en televisie. In april 2012 is een vrijwilligersdag gehouden. Hier hebben de vrijwilligers elkaar in een ontspannen sfeer persoonlijk kunnen ontmoeten. Deze vrijwilligersdag is ook in april 2013 ingepland. In het kader van deskundigheidsbevordering zijn 12 bijeenkomsten gehouden met vrijwilligers.
Vrijwilligerstatuut In het verslagjaar is het vrijwilligerstatuut van WensAmbulance Brabant opgesteld. Het statuut beoogt helderheid te scheppen in de verhouding tussen de Stichting WensAmbulance Brabant en haar vrijwilligers. In het statuut zijn ook de elementen geregeld die de integriteit en privacy in de omgang van vrijwilligers en wensvragers (met familie) waarborgen. Vertrouwenspersoon In het verslagjaar is een vertrouwenspersoon aangesteld. De vrijwilligers kunnen een beroep op de vertrouwenspersoon doen wanneer zij iemand willen raadplegen die wél bekend is met de organisatie en het werk, maar geen deel uitmaakt van bestuur of management.
Blz. 5 van 8
Externe communicatie en sponsoring De externe communicatie is in elk geval in twee opzichten van belang. Enerzijds moet de bekendheid van WensAmbulance Brabant bij alle inwoners van de provincie nog groeien. Tijdige bekendheid met de mogelijkheden die de wensambulance biedt voorkomt teleurstellingen achteraf. Anderzijds is WensAmbulance Brabant financieel en voor de continuïteit afhankelijk van relaties en sponsors die de nodige middelen bijeen brengen om het werk van de wensambulance ook in de toekomst mogelijk te maken. Om bekendheid te verkrijgen zijn vele middelen ingezet: een website folders en flyers, posters, artikelen in regionale kranten en plaatselijke huis aan huis bladen. De provincie Noord Brabant heeft een doelsubsidie verstrekt om een Tv-commercial te laten maken. Deze is in de periode november 2011 tot en met januari 2012 vele malen uitgezonden op Omroep Brabant TV. De website vormt voor de wensvrager de ingang om een wensaanvraag i n te dienen. Met de inzet van de vrijwilligers is WensAmbulance Brabant vele malen aanwezig geweest bij open dagen van ziekenhuizen, hospices en andere aan ons werk gerelateerde bedrijven en instellingen. Die aanwezigheid draagt duidelijk bij aan de bekendheid bij het publiek. De contacten naar buiten met het oog op sponsoring komen op verschillende wijze tot stand. We worden regelmatig uitgenodigd om een presentatie te houden voor belangengroepen zoals Rotary, KVO, Zonnebloem enz. Deze presentaties leiden vaak tot sponsoropbrengsten of bijdragen in natura vanuit bedrijven of netwerken. Veel externe partijen, zowel particulieren als ook verenigingen, melden zich spontaan met het voorstel een actie te organiseren ten bate van WensAmbulance Brabant. Dit varieert van een persoon die ter gelegenheid van zijn/haar jubileum geld inzamelt voor de wensambulance tot verenigingen die een sportevenement organiseren, waarbij de opbrengst voor de wensambulance is bestemd. Overzicht van activiteiten in de PR-sfeer: 19 x lezing 12 x interview 19 x sponsorbezoek 25 x presentatie 4 x extern overleg Een aantal bedrijven en instellingen hebben we gericht benaderd voor sponsoring. Sommige sponsoren met geld, andere met ondersteuning in natura.
Uitverkiezing Brabander van het Jaar De bekendheid van WensAmbulance Brabant heeft een geweldige stimulans gekregen door de uitverkiezing tot Brabander van het Jaar 2012. De nominatie samen met 9 andere personen en organisaties was natuurlijk al fantastisch, maar de uitverkiezing deed daar nog een schepje bovenop. Het toont tevens aan dat de bekendheid groeiende is en de waardering voor dit vrijwilligersinitiatief zeer groot is. In een officiële bijeenkomst op kasteel Maurick in Vught hebben Giel en Frans, als oprichters van WensAmbulance Brabant, uit handen van de Commissaris van de Koningin in Noord-Brabant de bijbehorende trofee in ontvangst genomen.
Blz. 6 van 8
Samenwerking met de RAV’s Bijzonder waardevol is de samenwerking met de twee Regionale Ambulancediensten (RAV’s) in Noord Brabant gebleken. Zij hebben ambulances ter beschikking gesteld en hebben ons in de opstartfase met raad en daad bijgestaan. De managers van de twee diensten waren bereid om zitting te nemen in het bestuur van de Stichting WensAmbulance Brabant, waardoor de professionele inbreng “vanuit het veld” is gewaarborgd. Om de bekendheid van de WensAmbulance Brabant te bevorderen hebben alle ambulances van de RAV’s visitekaartjes van WensAmbulance Brabant in de auto om uit te reiken aan personen die zij vervoeren en waarvan het vermoeden bestaat dat zij wellicht een beroep op de wensambulance willen doen.
Wensvragers: profiel en uitgevoerde wensen Het profiel van de wensvrager is, kort samengevat, de terminaal zieke mens die niet meer zittend vervoerd kan worden. De wensaanvragen komen grotendeels van de wensvragerfamilie zelf en deels van personen die de wensvrager verzorgen, zoals hospice of thuiszorginstelling. De wensaanvragers verblijven meestal thuis, in een hospice of (minder vaak) in een ziekenhuis. Het merendeel van de wensvragers is tussen de veertig en zeventig jaar oud. Eén keer is ook een kind jonger dan vijftien jaar een paar dagen weg geweest met de WensAmbulance. De wensen voor kinderen worden vaak gedaan in samenwerking met stichtingen die voor zieke kinderen opkomen. De ingediende wensvragen beantwoorden vrijwel altijd aan het beoogde profiel. In het verslagjaar zijn 171 wensen ingediend. Vijf wensvragen zijn niet uitgevoerd; ofwel omdat de wensvrager niet terminaal ziek was ofwel omdat de wensvrager te ziek was. Vier wensen zijn op de dag van aanvraag uitgevoerd. 60% van de aanvragen is binnen een week uitgevoerd en de overige tussen 1 en 4 weken. Drie wensen betroffen een reis naar het buitenland met een meerdaags verblijf aldaar. Naar regio’s zijn de wensvragen als volgt over Noord-Brabant verdeeld: West 19 Noord 40 Midden 28 Zuidoost 68 Buiten Brabant 16 In de loop van 2012 is de spreiding van de wensaanvragen over de gehele provincie evenwichtiger geworden. De wensen van buiten Brabant kwamen overwegend uit aangrenzende gebieden waar nog geen Wensambulance als voorziening beschikbaar is. De meeste wensvragen worden ingediend in de periode mei t/m oktober. De ingediende wensen zijn zeer gevarieerd. De doelen van de wensen betroffen in meerderheid: Bezoek eigen woning (vooral voor mensen die plotseling ernstig ziek geworden waren en vanuit het ziekenhuis in het hospice kwamen); Trouwen, dopen, communiefeest en geboorte kleinkind; Naar kapel/kerk/bedevaartplaats, bijwonen concert, familiereünie; Vaste vakantieplek, Bezoek sportclub (van kinderen of kleinkinderen); Overlijden van familielid of andere dierbare; Blz. 7 van 8
Verjaardagen en reünie van familieleden; Attractiepark (meestal met kleinkinderen); Zomaar een rondje door ’t dorp of een uitje met vrienden; Uitreiking diploma kleinkind; Afscheid nemen van het werkadres; Gewoon naar de zee; Museumbezoek.
Het “dagje uit” van de zieke duurt tussen de vier en twaalf uur.
Wagenpark WensAmbulance Brabant heeft de beschikking over de volgende voertuigen: 2 ambulances van het merk Chevrolet; 1 ambulance van het merk Mercedes Sprinter; 1 aanhangwagen voor het vervoer van een bed en een All Terrain Brancard. De All Terrain Brancard is in 2012 aangeschaft. Deze brancard heeft grote luchtbanden waarmee elk terrein, zoals strand en ongelijke bestrating, probleemloos toegankelijk wordt. Volgens planning zullen de twee Chevrolets in de komende jaren vervangen worden.
Financiën In april 2012 heeft het bestuur besloten om niet langer een eigen bijdrage aan de wensvrager te vragen. De vrijwillige bijdragen en de binnenkomende giften bieden de mogelijkheid om de wensen op een financieel verantwoorde wijze uit te voeren. De ontvangen giften die uitgingen boven de directe kosten zijn grotendeels gereserveerd voor de vervanging van twee ambulances. Deze vervanging is voorzien in 2014.
Toekomst Omdat de wensambulance voorziet in een lacune in de (verzekerde) zorg, vinden wij het de moeite waard om met de zorgverzekeraars te verkennen of opname van de voorziening in de (aanvullende) zorgverzekering mogelijk is. Het aantal wensvragen stijgt nog steeds. De wensvragen zijn in toenemende mate meer gespreid over de provincie; vooral uit het westelijk deel komen meer wensaanvragen.
Blz. 8 van 8
