Algemeen jaarverslag
2012 Steunkomitee Onderwijs Buitenlanders
SOB/Stichting KOBA
Agatha Dekenstraat 4 1053 AP Amsterdam
[email protected] www.sobamsterdam.nl tel. 020 – 6832943
Inhoud Inhoudsopgave …………………………………….…… 1 Voorwoord ………………………………………….….. 2 Inleiding …………………………………………….…. 3 Algemeen Doelgroep Onderwijs Organisatie en structuur..………………………………4 Vrijwilligers Gedeelde verantwoordelijkheid Lesoverleg Coördinatiegroep Algemene vergadering Bestuur Financiën Activiteiten …………………………………………….. 7 De lesgroepen Doorgeleiding en –verwijzing Wachtlijsten en werving Diversiteitsbeleid Inclusie Excursies Culturele avond Cursisten: gegevens 2011 ………………………….… 11
1
VOORWOORD SOB & stichting KOBA In dit verslag wordt consequent gesproken over ‘het SOB’. Officieel bestaat het SOB als stichting al een jaar of twintig niet meer. Begin 1988 is om financieel / juridische motieven de stichting KOBA (Komité Onderwijs Buitenlanders Amsterdam) in het leven geroepen. Vanwege de herkenbaarheid is besloten om onder de naam SOB te blijven werken.
2
Inleiding Algemeen Het SOB bestaat sinds 1979 en is, via de Gerard Doustraat en de Palamedesstraat, sinds 1994 gevestigd aan de Agatha Dekenstraat 4 te Amsterdam Oud-West. Sinds 1979 is het SOB actief voor volwassen buitenlanders. De nadruk ligt op onderwijs in de Nederlandse taal, maar daarnaast is ook sprake van educatieve en culturele bezigheden in het kader van inburgering. Alle werkzaamheden worden verricht door vrijwilligers. Doelgroep De doelgroep van het SOB kan als volgt worden omschreven: Diegenen die de Nederlandse taal niet als eerste taal hebben geleerd, en te weinig geld of tijd hebben om een zogenaamde reguliere, door de overheid aangeboden, of professionele taalcursus te kunnen volgen, of dat om andere, zeer uiteenlopende redenen niet kunnen doen. Die redenen kunnen zijn: (tijdelijke) illegaliteit, “schoolvrees”, het ontbreken van leervaardigheden zodanig dat het schoolse karakter van de reguliere lesaanbieders een probleem vormt, een voorkeur voor de “SOB-manier” van lesgeven, enzovoort. Geruime tijd is het SOB vooral een school voor volwassen buitenlanders uit nietwesterse en voormalige wervingslanden geweest. De meeste cursisten komen niet meer uit Noord-Afrikaanse landen, maar uit Aziatische landen, m.n. India, Pakistan, China, Indonesië en Nepal. We zien sinds enige tijd ook cursisten uit Zuid-Amerika, bijvoorbeeld uit Columbia en Brazilië. Ook steeds meer lesnemers uit Europese landen vinden de weg naar het SOB; Polen, mensen uit de voormalige Sovjet Unie, maar ook mensen uit het westen van Europa. Circa de helft van de cursisten heeft in eigen land weinig onderwijs genoten. De kentering dat meer hoger opgeleiden de weg naar het SOB weten te vinden heeft zich doorgezet. Soms als opstapje naar een opleiding die enigszins aansluit op een in het vaderland gevolgde studie. De veranderingen in het reguliere traject m.b.t. bezuinigingen is bij ons niet onopgemerkt gebleven. Er is een fors toenemend aantal inschrijvers die al gevorderd zijn tot A2-niveau die zich bij ons verder willen laten scholen. Het niveau van de cursisten loopt flink uiteen.
3
Onderwijs Het SOB hanteert een emancipatorische onderwijsvisie. Dat houdt in, dat iedereen recht heeft op onderwijs om zijn of haar maatschappelijke positie te verbeteren. Het is immers geen sinecure om als vreemdeling greep te krijgen op de Nederlandse samenleving. Gewenning aan en kennis nemen van de zeden en gewoonten van de lage landen aan de zee gaan hand in hand met taallessen, waarin de eigen ervaringen, belangstelling en belangen van de cursisten meetellen. De onderwijsvisie krijgt gestalte in kleine groepjes waarin elke cursist individuele aandacht en begeleiding krijgt; dat is hard nodig, omdat velen niet over (genoeg) schoolvaardigheden beschikken.
Organisatie en structuur Vrijwilligers Het SOB werkt, afgezien van de schoonmakers die betaald worden, uitsluitend met vrijwilligers. De functies die bij het SOB onderscheiden kunnen worden zijn lesgever, coördinator, bestuurslid, logopedist en boekhouder; met respectievelijke aantallen van idealiter 22, 5, 3, 1 en 1 Om een zekere continuïteit te kunnen waarborgen aan zowel cursisten als collega’s, vragen wij vrijwilligers zich voor tenminste één schooljaar te binden. Van nieuwe lesgevers wordt bij het SOB geen onderwijservaring verlangd. Toch beschikt menige nieuweling daar wel over. Omgekeerd doet zich het verschijnsel voor, dat de bij het SOB genoten ervaring tot een betaalde baan elders leidt. Het vinden van geschikte vrijwilligers is geen eenvoudige opgave. Bij tijd en wijle moet een wervingsadvertentie worden geplaatst in de dagbladen dan wel bij de Vrijwilligers Centrale Amsterdam. Toch blijven vacatures nooit zo lang onvervuld dat er onderwijstaken blijven liggen. Overigens is het zo dat we wederom in 2012 een aanzienlijk bedrag hebben kunnen besparen door voornamelijk bij de VCA te adverteren. In het afgelopen cursusjaar hebben lesgevers en coördinatoren continu twee keer per week aan tweeëntwintig klasjes lesgegeven. De gemiddelde tijdsinvestering voor lesgevers bedraagt wekelijks zo’n 12 uur aan voorbereiden, lesgeven en nabespreken. Afhankelijk van eventuele extra taken een maandelijkse investering van ca. 5 uur, en minimaal twee keer per jaar het bijwonen van de Algemene Vergadering. Voor coördinatoren geldt een gemiddelde investering van minimaal 15 uur wekelijks. Bestuursleden, coördinatoren en lesgevers bezoeken normaliter de Algemene Vergaderingen (minstens 2 keer per jaar) en het schoolfeest. Een relevante opleiding (het liefst een NT2-achtergrond, of ervaring in onderwijs, groepswerk, educatief of cultureel werk) is t.a.v. onze vrijwilligers 4
van minder belang dan affiniteit met de doelgroep én de stichting, hetgeen tot uiting komt in een actieve en creatieve inbreng in de lessen, het wekelijkse lesoverleg en in de Algemene Vergadering. Zoals gezegd verwachten wij van vrijwilligers dat zij, naast het lesgeven of coördineren, één van de (gedeelde) taken op zich nemen die noodzakelijk zijn voor het verantwoord runnen van een organisatie. Die taken, verzameld in een takenlijst, worden ieder jaar in september (aanvang van het nieuwe cursusjaar) in de Algemene Vergadering verdeeld. De volgende lesgevers en coördinatoren maakten in 2012 deel uit van het SOB: IOG-1 (ma. en wo. ochtend) Loes Buvelot (c) Jan Korthuis Merel Hoekstra Lida Roest Marlies Tuijn Ed Kuiper(logopedist) Jon Hagen Jaap van Zweden
IOG-2 (di. en do. ochtend) José Kaandorp (c) Dennis Smit Gonny van der Vlist Ton van Leeuwen Hans Huijboom Eegje Boerema Ed Kuiper (logopedist) Sylvia Waardenburg
IMG-1 (di. en do. middag) Niek van der Aar (c) Ria Van Zanten Mieke van Bennekom Anna Hofman Hans Hansen (c) May Bletz
IAG (ma. en vr. avond) Liesbeth Agelink (c) Paul Mudde Boy van Leeuwen Ismay v.d. Veen-Kaiser Gerard Molenaar Jeannette Schueler Jacques de Jong Lambert Jordens Joost Zandvliet
IMG-2 (wo. en vr. middag) Jan Wennink © Annemieke Vollebregt Vedran Dervisevic Gerard Toussaint Desirée Hagenbeek Loes Smits Roos Wobben May Bletz
5
Gedeelde verantwoordelijkheid Het SOB werkt op basis van gedeelde verantwoordelijkheid. Die stelt fikse eisen aan de informatievoorziening, zeker bij een vrijwilligersorganisatie waar de bezetting geregeld wisselt en de werkers doorgaans druk bezet zijn. Daarom kent het steuncomité een paar vaste momenten van overleg: Lesgroep overleg Lesgevers en cursisten wisselen tijdens de les wetenswaardigheden uit. Iedere lesgroep beschikt over een coördinator. Deze zorgt voor de bespreking van de dagelijkse stichtingsaangelegenheden en niet in de laatste plaats voor lesinhoudelijke nabesprekingen in de betreffende lesgroep en onderhoudt contact met de andere lesgroepen. Coördinator en lesgevers vergaderen minimaal wekelijks. Coördinatiegroep De spil waar het overleg binnen het SOB om draait, is de coördinatievergadering. Die wordt eens in de vier weken gehouden. Tijdens de bespreking worden besluiten genomen die voor de dagelijkse voortgang van het werk nodig zijn. De vergadering is toegankelijk voor alle medewerkers. Algemene vergadering Voor alle medewerkers wordt minstens twee keer per jaar een algemene vergadering gehouden om algemene beleidslijnen te bespreken en vast te stellen. De algemene vergadering is als het ware de hoogste instantie van het SOB, ook al kent de stichting uiteraard tevens een bestuur dat verantwoordelijk blijft voor het geheel. De AV heeft destijds twee commissies in het leven geroepen: er is een financiële commissie die met de boekhouder overleg voert en die jaarlijks de jaarrekening controleert (de kascommissie), en er is de beleidsgroep die het beleid van Amsterdam en stadsdeel volgt, en de contacten onderhoudt met het stadsdeel, en stichtingen en andere instanties in West. Bestuur Het bestuur neemt ten slotte de officiële besluiten, en is algeheel verantwoordelijk. Nog steeds geldt de ongeschreven regel dat het bestuur uit oud-SOB’ers bestaat die weten hoe het SOB ‘van binnen’ werkt. In de praktijk voegt het bestuur zich naar de verlangens van ‘de werkvloer’ en participeert het in ad hoc-werkgroepen. Een zelfstandige taak van het bestuur vormt het beheer van de financiën en het bewaken van de begroting. In 2012 werd het bestuur gevormd door, Bart Greebe (voorzitter en secretaris), Ton van Leeuwen (penningmeester) en Ed Kuiper. Vanaf augustus is de samenstelling van het bestuur gewijzigd. 6
Deze wordt nu gevormd door, Annemarijke Wooldrik, Desirée Hagenbeek en Johan Pak. De coördinatoren Loes Buvelot, Niek van der Aar en José Kaandorp zijn vanuit hun functie toegevoegd. Financiën Het SOB ontvangt geen subsidie in het kader van de Rijksregeling voor Basiseducatie. Toch is het lesgeld (€ 10 per maand) laag, dankzij subsidies van het stadsdeel West en donaties. Voor meer informatie wordt verwezen naar het financiële jaarverslag verderop en de begroting voor 2013. Johan Pak is onze boekhouder.
Activiteiten De lesgroepen Er bestaan binnen het SOB 4 lesgroepen: De internationale ochtendgroep 1 (IOG-1) maandag en woensdag 9.00-11.30 = 2 x 2,5 uur = 5 uur De internationale ochtendgroep 2 (IOG-2) dinsdag en donderdag 9.00-11.30 = 2 x 2,5 uur = 5 uur De internationale middaggroep (IMG-1) dinsdag en donderdag 13.30-15.30 = 2 x 2 uur = 4 uur De internationale middaggroep (IMG-2) woensdag en vrijdag 13.30-15.30 = 2 x 2 uur = 4 uur De internationale avondgroep (IAG) maandag en donderdag 19.00-21.30 = 2 x 2,5 uur = 5 uur Wekelijks een totaal van 23 uur aan lesaanbod, verdeeld over 10 dagdelen In elke lesgroep werken 4 of 5 docenten in evenzoveel klasjes, elk op verschillend niveau (max. 8 deelnemers per klasje). In 2012 bestonden er, verspreid over bovenstaande vijf lesgroepen, 23 klasjes. SOB-breed waren er dus 23 lesgevers. Jaarlijks bieden wij 38 weken (= 722 uur) les aan (wij houden de voor NoordHolland geldende schoolvakanties aan, m.u.v. de zomervakantie; wij zijn nl. de hele maand juli en augustus gesloten). Per lesgever is dat gemiddeld 180,5 lesuren per jaar. Per lesgroep is dat gemiddeld ca. 812 lesuren, voor het gehele SOB is dat 722 x 4,5 lesuren = 3294 uren, die dankzij een aantal invallers, vrijwel allemaal gerealiseerd worden. Iedere cursist krijgt dus telkens twee dagdelen per week les van dezelfde lesgever. In de IOG-1 is er daarnaast een logopedist bereid gevonden 7
uitspraaklessen te geven en bovendien cursisten met structurele uitspraakproblemen te begeleiden in de IOG-2. Zolang het SOB bestaat is er altijd een groep geweest die uitsluitend bestond uit vrouwen om hen, die anders geen les zouden volgen uit religieuze en/of culturele overwegingen, toch de kans te geven de nederlandse taal te leren. Wij kwamen echter steeds meer tot het inzicht dat alleen de taal leren, én uitsluitend in gezelschap van vrouwen kunnen/willen functioneren, niet bijdraagt aan een goede integratie. Daarom hebben wij, stapje voor stapje, de exclusiviteit voor vrouwen teruggebracht. Binnen de voormalige Vrouwen Middag Groep, nu de Internationale Middag Groep geheten, bestaat nog één subgroepje dat uit vrouwen bestaat. De rest van de IMG is gemengd. Een andere verandering binnen het SOB is dat er een tweede middaggroep is gestart; de IMG-2. Deze groep krijgt les op woesdag- en vrijdagmiddag en is in januari 2012 gestart. De lessen worden vooral gegeven met gebruikmaking van op dit moment courante methodes als de Delftse Methode Basiscursus, Contact en Stap. De cursisten dienen zelf deze boeken aan te schaffen.Voor hen die dat niet kunnen of willen zijn er zg. “leenexemplaren” die tijdens de les gebruikt kunnen worden. Naast deze methodes wordt door de lesgevers veel aanvullend materiaal gebruikt en gemaakt. Het SOB beschikt over een zeer goede bibliotheek. Het lesgeld bedraagt € 10,- per maand. De boeken kosten gemiddeld € 40,-.
Doorgeleiding en -verwijzing naar andere lesgevers. In totaal hebben wij in 2011 slechts enkelingen direct doorverwezen naar andere NT2 taalaanbieders. Onder doorverwijzingen verstaan wij, conform het convenant, die mensen die wij direct na binnenkomst verwijzen naar andere lesaanbieders omdat zij buiten de categorie-indeling van hetzelfde convenant vallen. Reden voor het lage aantal is het feit dat er weinig plekken zijn waar nog naar kan worden doorverwezen Met name verplichte inburgeraars verwezen wij nog door naar ROC en/of Taalwijzer in de verschillende stadsdelen. Ook mensen die nog gealfabetiseerd moeten worden verwezen wij door; naar Stichting Info Buitenland. Stichting Info Buitenland heeft op 31-12-2011 al haar activiteiten gestaakt. Het SOB heeft plannen om zich te bekwamen op het gebied van het alfabetiseren om ook in die behoefte, die duidelijk aanwezig is, te kunnen voorzien. Al naar gelang hun wensen en mogelijkheden verwijzen wij naar de Volksuniversiteit en Language Academy en andere commerciële instellingen, het ABC en zelfs Het Gilde. Ook verwijzen wij door naar Nederlandse lessen bij allerlei ethnische of culturele verenigingen en instellingen, zoals b.v. het Centro
8
Cultural voor Spaanstaligen. Mensen reageren vaak zeer teleurgesteld bij doorverwijzingen. De voor doorverwijzing benodigde informatie vragen wij zelf bij genoemde instanties op. Overigens is het zo dat alle genoemde instanties omgekeerd ook naar ons doorverwijzen, al komt dat de laatste tijd niet vaak meer voor. Wij krijgen vooral inschrijvers via stadsdeel en daaraan gerelateerde instanties, DWI en ROC’s. Van geïnstitutionaliseerd overleg met deze instanties over toe- en/of doorgeleidingen en problemen daarmee samenhangend is geen sprake, maar incidenteel overleg komt voor. Wachtlijsten/ inspanningen voor wat betreft werving van cursisten. Zoals al eerder opgemerkt zijn onze wachtlijsten in 2012 gegroeid onder invloed van de maatschappelijke (bezuinigings-)ontwikkelingen. Om die reden hebben wij geen inspanningen gedaan cursisten te werven. Diversiteitsbeleid De vrijwilligers bij onze stichting zijn afkomstig uit, zo niet alle, dan wel heel veel sectoren van de samenleving. Er zijn mannen, vrouwen, hetero- en homoseksuelen werkzaam. Mensen uit het stadsdeel West of daarbuiten. Vrijwilligers geboren in Nederland of elders. Mensen die hier willen werken als zinvolle vrijetijdsbesteding of in het kader van reïntegratie. Het spreekt voor zich dat lesgevers de Nederlandse taal goed moeten beheersen. Voor de overige functies geldt zelfs die voorwaarde niet. Voor ons is uitsluitend van belang of (nieuwe) vrijwilligers de doelstellingen van onze stichting kunnen onderschrijven, en affiniteit hebben met de doelgroep. Inclusie Wat voor onze vrijwilligers geldt, geldt ook voor onze cursisten; iedereen is welkom. Echter, de ruimte die wij tot onze beschikking hebben is niet ingericht op mensen die gebruik moeten maken van een rolstoel. Zou dat wel het geval zijn, dan zou dat ten koste gaan van het aantal lesplaatsen. Overigens is het zo dat zich nog nooit iemand gemeld heeft met een dergelijke handicap. Excursies Ook dit jaar is er eind juni wederom een excursie voor alle cursisten en medewerkers georganiseerd. Bestemming: Texel. Circa 80 deelnemers, inclusief begeleiders, waren van de partij. En….met nog mooi weer ook!
9
Verder zijn er door enkele afzonderlijke groepen nog bezoeken gebracht aan enige musea, waaronder het Amsterdams Museum, Cruquius en aan de Openbare Bibliotheek. Culturele avond Ook dit jaar werd er een culturele avond annex feest georganiseerd voor vrijwilligers en lesnemers. Opnieuw in de gastvrije zaal van De Havelaar. Door ziekte en vakantie van enige medewerkers lukte het niet meer dit evenement vlak voor de Kerst te organiseren en hebben we de boel moeten verschuiven naar de tweede week van Januari. Gelukkig Nieuwjaar! Iedereen kon zich tegoed doen aan optredens en een door de cursisten zelf (!) samengesteld koud buffet met exotische hapjes en drankjes. Na enkele optredens van enkele cursisten werd er op voornamelijk Marokkaanse en Indiase muziek nog flink geswingd onder de kerstboom. Schoolkrant Ook dit jaar is er weer een schoolkrant uitgegeven. Hoewel het de bedoeling is om dit vaker te doen, blijkt het in de praktijk te moeilijk te zijn om regelmatig een krant uit te geven. De krant werd ook dit keer weer gevuld met bijdragen van cursisten, weetjes, informatie over Amsterdam en een zomeragenda. Een probleem blijft: laat je alle taalfouten staan of gaat de redactie corrigeren?? We houden het op een mengeling: de redactie verbetert alleen als er onduidelijkheden ontstaan. Aanstaande verhuizing Medio 2012 werd duidelijk dat het pand waarin wij lesgeven niet meer voldoet aan de veiligheidseisen van deze tijd. Daarvoor zou een hele verbouwing nodig zijn. In overleg met onze verhuurder, Stadgenoot, is uiteindelijk besloten te verhuizen naar een ander pand. Het nieuwe bestuur heeft zich enorm ingezet om dit voor elkaar te krijgen, zowel logistiek als financieel. Februari 2013 zal de verhuizing naar de Borgerstraat 52 een feit zijn.
10
