Stichting Dogon Onderwijs Jaarverslag 2012
Organisatie Bestuur Jurriaan van Stigt, voorzitter Gonny van Stigt-Amesz, penningmeester Rens de Leeuw, secretaris Inschrijving Kamer van Koophandel: KvK 33298349 Amsterdam Bankrekening ING 45.38.261
Stichting Dogon Onderwijs werkt samen met enkele partners: Association Dogon Initiative (ADI) Het Dogon Vrouwen Initiatief (DVI) Stichting Bloemendaal Dogon
STICHTING
DOGON
Herengracht 408 1017 BX Amsterdam www.dogononderwijs.nl
ONDERWIJS
T. + 3 1 - ( 0 ) 2 0 - 6 2 2 9 3 1 4 E.
[email protected] Rekeningnummer 45.38.261
3
st ic ht i n g d o go n o n d e r wi j s
Onderwijs vormt de basis voor een duurzame ontwikkeling. 4
INHOUD Voorwoord
7
De stichting
10
Resultaten 2012
15
Financieel overzicht
25
Activiteiten 2013
31
Visie 2013-2018
35
Links Lerares voor de gerenoveerde school in Sougoudourkom. Rechts Leerling van de basisschool in Kouroundee.
5
st ic ht i n g d o go n o n d e r wi j s
Uitwisseling van kennis en ervaring zijn belangrijke kernpunten voor SDO. 6
VOORWOORD 2012 is geen eenvoudig jaar geworden, het al langer broeiende conflict in het noorden van Mali heeft na de coup in maart en de politieke onstabiliteit inmiddels geleid tot een oorlog. Het vredige zeer stabiele Mali is hierdoor meegesleurd. Wij hebben gedeeltelijk onze plannen aangepast. Door onze lokaal opgezette organisatie ADI kunnen de diverse projecten wel doorgaan. Dit in tegenstelling tot veel buitenlandse organisaties die nauwelijks lokaal georganiseerd zijn. De drie bezoeken in 2012 aan Mali hebben dan ook sterk in het teken gestaan om sneller dan gedacht de lokale organisatie te versterken. Een groot deel van het programma zoals geformuleerd in 2011 is uiteindelijk gerealiseerd wat te danken is aan de ingezette aanpak in 2010. We hebben in 2012 de losse eindjes van projecten uit voorgaande jaren allemaal opgelost. Er zijn nieuwe programma’s ontwikkeld en in gang gezet zoals voor het water management. Er zijn een aantal scholen gerenoveerd en alle school organisaties in de regio zijn bezocht. In de nieuwbouw is wellicht wat vertraging opgetreden maar de kwaliteit is daarmee absoluut ook verbeterd. In 2012 is het duidelijk dat de activiteiten van de website, nieuwsbrieven, lezingen en publiciteit vruchten beginnen af te werpen. Er is een steeds grotere groep donoren en sponsors dat het draagvlak van de stichting vergroot. Ook zijn er steeds meer terreinen waarop de stichting actief wordt en waar expertise voor wordt gevonden. Het begrip onderwijs, ondernemerschap en eigenheid spelen hierin een belangrijke rol.
Er waren vele hoogtepunten naast de tegenslagen, maar het meest tot de verbeelding sprekend was toch de “Prix de Joop” bij de Technische school (ETJS) in Sevaré. Wat een feest om te zien dat 3 jaar na introductie van het bouwen met de geperste aarde stenen we een steeds grotere ploeg van mannen en vrouwen hebben die kunnen en willen bouwen met de geperste aarde stenen. Een onvoorstelbaar resultaat. Het inspireert ons om verder te gaan op de ingeslagen weg. Wij blijven hopen op jullie steun die afgelopen jaar weer ruimhartig is gegeven. Links Werkoverleg met de lokale bevolking voor gebiedsrestauratie in Nando.
Boven Een van de vrouwelijke leerlingen op de Technische School, tijdens de Prix de Joop.
7
st ic ht i n g d o go n o n d e r wi j s
8
Funerai Joop van Stigt 06-01-1934 / 04-11-2011 In januari is er op onvoorstelbare wijze afscheid genomen in Mali van Joop van Stigt. Een funerai van 3 dagen met vele duizenden Dogons die soms meer dan een dag hadden gelopen maakte duidelijk wat hij heeft betekend in het land van de Dogon. Zijn namen Akouni Poudiougo (hij die geluk brengt) Ogobara Dara (dat je kracht maar groot mag zijn) en Adenem Doumbo (liefde is God) spreken eigenlijk al voor zich. Joop heeft een mooie laatste rustplaatst gekregen in het belangrijkste Dogon dorp Yougodougourou. De plaats waar de Hogons van de Dogon hun laatste rustplaats vinden. Een grotere waardering is niet mogelijk. Voor ons is het ook een goede afsluiting en een inspiratie om verder te gaan met alle projecten en het uitbreiden van de kennis.
Links De Dogons komen bijeen en dansen voor een eerbetoon aan Joop. Rechts Traditionele dansen en rituelen.
9
DE STICHTING Het begon in 1994 met twee waterputten en een basisschool in Amani. Inmiddels zijn er ruim zestig putten en twee en twintig scholen bijgekomen. SDO realiseert scholen en andere voorzieningen in de dorpen op het plateau van Bandiagara. Dit is het leefgebied van de Dogon, van wie de traditionele cultuur en bouwstijl eeuwenlang bewaard is gebleven. Hier krijgen kinderen en jongeren in samenwerking met SDO steeds meer ruimte om te leren.
st ic ht i n g d o go n o n d e r wi j s
Het doel van de Stichting Dogon Onderwijs is om de Dogon de mogelijkheid te bieden zich te ontwikkelen binnen hun eigen unieke en waardevolle cultuur. Onderwijs is voor SDO het kernpunt om de levenskwaliteit van de Dogon te verbeteren. Uitwisseling en overdracht van kennis zijn één van de belangrijkste bouwstenen voor duurzame ontwikkeling. De aanpak van SDO is kleinschalig. Er wordt gewerkt met een lokale aannemer, Amatigue Dara, en er wordt gebouwd met respect voor de lokale bouwtraditie en met materialen die in het gebied voorhanden zijn. Links Leerlingen van de basisschool in Balaguina. Rechts Het ensemble in Balaguina met de basisschool, onderwijzerswoningen en toiletgroep.
10
11
st ic ht i n g d o go n o n d e r wi j s
Het startpunt ligt bij goede waterputten en dammen, want pas als voorzien is in de primaire levensbehoeften, krijgt onderwijs een kans. Na het water volgen de gebouwen. Op verzoek van de dorpsbewoners worden scholen en andere voorzieningen gerealiseerd. Toch is het geen kwestie van alleen maar bouwen: SDO werkt ook aan het realiseren van andere belangrijke voorwaarden voor onderwijs, zoals de aanwezigheid van leraren en lesmateriaal, afspraken met de lokale overheden en het stimuleren van eigen initiatief en verantwoordelijkheid. De lokaal door ons opgerichte organisatie de Association Dogon Initiative (ADI): een NGO met een Malinees bestuur die nauw samenwerkt met SDO en het Dogon Vrouwen Initiatief (DVI) heeft inmiddels 6 mensen in dienst. Zij organiseren en coördineren de projecten en zorgen ook voor een financiële verantwoording. Het is duidelijk dat dit het afgelopen jaar van groot belang is geweest en ook in de toekomst zal zorgen voor de continuïteit van onze projecten.
Links Vrouwen verkopen lokaal gemaakte kleden. Rechts De bevolking werkt mee met het bouwen.
12
13
st ic ht i n g d o go n o n d e r wi j s
14
Resultaten 2012 In 2012 is zoals gesteld een groot deel van de doelstellingen bereikt. Er waren een aantal projecten uit voorgaande jaren niet helemaal afgerond. Het betrof soms kleine punten maar het was gaande weg een lange lijst die ook belemmerde om nieuwe projecten op te pakken. Het varieerde van een put deksel, een muurtje bij een school, het plaatsen van een deur bij een woning. Het is allemaal gedaan in 2012. Er zijn natuurlijk ook grotere projecten gerealiseerd. Renovatie scholen In totaal zijn er 5 scholen gerenoveerd. De traditionele leemschool in Sangha, de school in Koundou en Sougoudourkoum staan er weer helemaal fris bij. Ook het onderhoud van de scholen in Kani Kombole en Kouroundee in samenwerking met stichting Bloemendaal Dogon is dit jaar opgeleverd. Met de dorpbewoners zijn afspraken gemaakt over hun bijdrage aan de projecten. Deze zijn vooral gericht op het maken van een schoolplein en afscherming van het schoolterrein middels beplanting. Zij zullen ook beginnen met schooltuinen. Rechts boven De school in Sougoudoukom van binnen. Links Leerlingen voor de opgeknapte school in Sougoudoukom.
Rechts onder Het meubilair naar buiten, zodat de vloer, wandscheuren en kozijnen opgeknapt kunnen worden.
15
st ic ht i n g d o go n o n d e r wi j s
16
Gerealiseerde nieuwbouw projecten Dit jaar is in oktober de school met woningen en sanitaire voorzieningen in Balaguina gerealiseerd en in gebruik genomen. De eerste school met een volledig stenen tongewelf dak. Het terrein van de school zal worden omzoomd met Jathropha planten en er zullen ook hier schooltuinen worden opgestart.
Links De nieuwe basisschool en onderwijzerswoningen in Balaguina.
17
st ic ht i n g d o go n o n d e r wi j s
18
Water management De eerste grote stap om te komen tot een beter en integraal waterbeleid is dit jaar gezet. Jean Dara afgestudeerd in de geologie, heeft een rapportage gemaakt in 27 dorpen, waar het Dogon Vrouwen Initiatief met vrouwengroepen werkt, van de daar aanwezige watervoorzieningen. Hoe functioneren ze, wat zijn de gebreken, wie is er verantwoordelijk en wie gaat de verantwoordelijkheid nemen om te zorgen voor het beheer en onderhoud in de toekomst. In totaal is er van ruim 100 water voorzieningen een beeld en kunnen wij de komende jaren beginnen te werken met een duurzame locale watermanagementorganisatie. Op basis van het gemaakte advies zijn er al een aantal watervoorzieningen aangepakt.
Links Één van de putten die in de 27 dorpen grondig worden geïnspecteerd. Rechts v.l.n.r. Jean, Keneko en Amatique bij de put in Koundou.
19
st ic ht i n g d o go n o n d e r wi j s
20
Overige activiteiten De Prix de Joop op de Technische school in Sevaré is een eerste stap om ook mee te doen aan het onderwijs curriculum om te zorgen dat bouwen met geperste aarde stenen en traditionele bouw aan bod komt op de school. Er is een start gemaakt met de inventarisatie van twee dorpen, Nando en Yogho Dougouro voor een grootschalige renovatie en herstel in samenwerking met de bevolking, Mission Culturelle en de Technische school (ETJS). Er zijn andere typen gebouwen bezocht en onderzocht, zoals een gebouw voor uienopslag. En er is een stageopzet bedacht met ETJS voor februari 2013. In 2012 is er ook een financiele bijdrage geleverd aan het Groene Woestijn Initiatief dat indirect veel te maken heeft met het water. We zullen de komende jaren gaan onderzoeken hoe wij hieraan structureel zouden kunnen bijdragen.
Links De leerlingen van de ETJS tijdens het metselen van muurtje. Rechts Jurriaan en lokale architect Idrissa lopen een jury rondje.
21
st ic ht i n g d o go n o n d e r wi j s
Werkbezoeken In 2012 zijn er drie werkbezoeken geweest. In januari is de bouw van de school van Balaguina uitgebreid bezocht en de bouw van het ronde dak in gang gezet. In juli zijn de mogelijke nieuwe locaties voor projecten bezocht en zijn er inspecties uitgevoerd op de opgeleverde projecten. Er is toen uitgebreid doorgenomen hoe de lokale organisatie kan worden uitgebreid. Het waterprogramma en de rapportage zijn doorgenomen. Ook de Groene Woestijn locatie is bezocht. In november is er een twee weken durend bezoek gebracht, waar naast de oplevering van de renovaties en Balaguina, ook de eerste stenen zijn gelegd voor de nieuwe projecten. Veel tijd is besteed aan overleg met scholenorganisaties en mogelijke lokale partners. Met de technische school is het stage project voor 2013 opgezet. Door bezoeken aan reeds gerealiseerde uienopslag gebouwen en organisaties is er voor 2013 informatie verzameld om hiervoor een succesvol programma te ontwikkelen. Bij alle bezoeken heeft met name het coachen, begeleiden en opzetten van de lokale organisatie centraal gestaan. Ook is er veel overleg geweest met de lokale overheden, samen met ADI, aangezien lokale organisatie en ondernemerschap de pijlers zullen zijn van de toekomst, mede gezien de huidige politieke situatie. Links boven Jurriaan en Amatique bezoeken Tanouan Ibi, waar de nieuw school zal komen. Links onder Jurriaan presenteert het nieuwe ontwerp in Gangouroubouro.
22
Rechts Werkoverleg in Nando met Jurriaan en een vertegenwoordiger van Mission Culturel in Bandiagara.
23
st ic ht i n g d o go n o n d e r wi j s
24
Publicaties en publiciteit In 2012 is de stichting op heel veel plaatsen actief geweest. De school van Balaguina is door het Nederlandse Architectuur Instituut voorgedragen voor de Aga Kahn Award. Er zijn lezingen gehouden in Groningen, Delft, Amsterdam en Utrecht. Er zijn publicaties gemaakt over Balaguina, Nando en Yougodougourou. In juli is er een bijeenkomst georganiseerd waar ruim 150 bezoekers zijn geweest die zijn geïnformeerd over de projecten en de vooruitzichten. Ook is op deze bijeenkomst een grote veiling gehouden. In 2012 zijn er drie geprinte nieuwsbrieven gemaakt en verspreid onder de vrienden van de stichting. Middels de nieuwe website en digitale nieuwsbrief zijn er bijna 10.000 mensen bereikt in 2012. Nieuw in 2012 zijn de films van de stichting die te vinden zijn op de website en duidelijk zeer aanspreken. Overleg en communicatie Afgelopen jaar heeft er wekelijks overleg plaatsgevonden via Skype en email. Dankzij dit medium is het steeds beter mogelijk om op afstand samen te werken. Het is van groot belang dat wij de samenwerking op deze manier gaan uitbreiden. Naast internet verbindingen en Skype-verbinding met Sevaré is het ook mogelijk om internetcontact te hebben in Sangha, het centrum van veel van de activiteiten van ADI.
Boven De veilingstukken uit Mali worden door veilingmeester Anna Lambert enthousiast gepresenteerd. Links De bijeenkomst was een groot succes!
25
st ic ht i n g d o go n o n d e r wi j s
26
FINANCIEEL OVERZICHT In totaal heeft de stichting in 2012 € 132.347,- ontvangen uit donaties en het derde termijn €13.794,- van de verkoop van de 14 onderwijzerswoningen bij de ETJS in Sevaré. De uitgaven en inkomsten laten in 2012 een goede balans zien en er is een kleine reserve opgebouwd. Er is in december een opname gedaan van de gerealiseerde projecten omdat, er een achterstand in de facturering is vanuit Mali. Het banksaldo van december geeft daardoor een vertekend beeld. Als de opgedragen werken zijn gefactureerd zal het banksaldo weer in balans zijn met de kosten. Een aantal kosten voor drukwerk, de website en reiskosten zijn door donoren direct betaald en drukken daardoor dit jaar niet op het budget. In september is besloten om een stagiaire in dienst te nemen voor de stichting in Nederland om de diverse werkzaamheden te verrichten zoals het maken van tekeningen, promotie materiaal, de website en het maken van subsidie aanvragen voor bijzondere projecten.
Links Jan-Joost Peskens legt symbolisch de eerste steen in Tanouan Ibi. Start bouw in februari.
Rechts boven De projecten worden in 3D uitgetekend om meer inzicht en efficiëntie te krijgen. Rechts onder Balaguina tijdens de bouw.
27
st ic ht i n g d o go n o n d e r wi j s
Lokale bouwtechnieken worden verder ontwikkeld, zodat de duurzaamheid en kwaliteit van de gebouwen wordt vergroot. 28
Balans Stichting Dogon Onderwijs 2012
2011
Liquide middelen Bank Nederland Bank Mali (saldo ADI)
€ 40.977,€ 70.980,-
€ 24.320,16 € 29.324,69
Saldo
€ 120.957,-
€ 53.644,85
2012
2011
€ 132.347,76
€ 228.818,00
€ 13.794,00 €146.141,76
€ 27.558,00 € 256.376,00
€133.722,06 € 1.219,60 €2.724,40
€ 203.352,18 € 3.604,59 € 14.686,45
€ 5.770,87
€ 12.754,11
€ 143.436,93 € 21.978,67
€ 234.397,33 € 30.304,00
Baten en lasten Baten Donaties in Nederland (incl. boekverkoop) ETJS in Mali Totaal baten Lasten Bouw – en overige kosten Algemene kosten Div.kosten, drukwerk boeken, folders enz. Tekenwerk, stagiaires en diverse kosten Totaal lasten Saldo Baten en lasten
Links In Bore liggen de geperste stenen klaar om verwerkt te worden. Foto blz 29 Met de lokale bevolking worden woningen weer gerestaureerd, zodat verval uitblijft.
29
Specificaties uitgaven 2012
2011
Begroting 2013
€ 94.165 ,06
€ 116.560,-
€ 90.000,-
Bouwmaterialen aankoop in Nederland
-
€ 11.660,-
Bouwmaterialen aankoop in Mali/Afrika
-
€
Transportkosten bouwmaterialen naar Mali
-
€ 24.833,-
Transportmaterieel en machines
-
€ 11.950,-
Bouwkosten (van scholen, latrines, onderwijzerswoningen en tafels/banken)
Salarissen onderwijzers in Mali
€ 9.200,-
€
5.878,-
€
Reis- en verblijfskosten in Mali
€910,56
€
1.856,-
€ 2.500.-
€
5.850,-
Diverse kosten in Nederland Drukwerk boeken
st ic ht i n g d o go n o n d e r wi j s
3.828,-
€ 2.724,40
€ 10.123,-
€
3.000,-
€
€
300,-
Accountantskosten, bankkosten
€
Tekenwerk stagiaires en algemene kosten
€ 5.770,87
€ 12.754,-
€ 18.000,-
ADI onderhoud van scholen
€ 15.127,00
€ 14.700,-
€ 15.000,-
ADI aanleg en onderhoud van putten
€ 8.780,00
€
5.219,-
€ 10.000,-
Kosten van organisatie Mali (ADI)
€ 6.450,00
€
8.724,-
€ 10.000,-
€ 234.397,-
€ 157.800,-
Totaal uitgaven 30
309,04
9.000,-
€ 143.436,93
462,-
Donateurs De totale inkomsten van donateurs waren in 2012 € 132.347,76 Er zijn inkomsten verkregen via de verkooptentoonstelling in Atelier 408, het feest, de sponsordag met veiling en de verkoop van het boek ’Meer dan bouwen’, waarvan er inmiddels bijna 500 exemplaren zijn verkocht. Alhoewel er in 2012 minder inkomsten binnenkwamen dan in 2011, is er wel een groter aandeel van een bredere groep donoren. In 2011 kwam 75% van één grote donor terwijl, dat aandeel nu 37% is. Er komt nu van inmiddels bijna 150 donoren 63% binnen. Ook voor 2013 is daarom de verwachting dat er een stijgende lijn is te realiseren, met een bredere groep donoren. De verwachting is dat we 80% zullen binnen krijgen via deze nieuwe partijen. Het is ook nadrukkelijk de doelstelling van de stichting om te groeien en meer partners
en donoren te binden voor de toekomst. Er is één legaat van Mw Agnes Simons aan de stichting overgemaakt. Verder zijn er vele donaties binnengekomen via acties van vrienden van de stichting en trouwe donateurs, waarvoor wederom onze grote dank. LEVS architecten heeft begeleiding van de tijdelijke werknemer op zich genomen en werkruimte verschaft. Kubus software solutions heeft de benodigde tekenpakketten beschikbaar gesteld en website bouwer Webstek heeft de nieuwe website van SDO gemaakt. Wij danken hen voor hun geweldige inzet voor de Stichting Dogon Onderwijs.
31
st ic ht i n g d o go n o n d e r wi j s
32
ACTIVITEITEN 2013 In 2013 staat er een hoop op stapel. De twee scholen in Tanouan Ibi en Gangaroubourou zullen worden gerealiseerd. In het stage programma van de ETJS zullen 12 studenten 2 maanden onder begeleiding 3 uienopslag gebouwen realiseren. De putten in Tiougou en Koundou Soban zullen worden opgestart in samenwerking met stichting Bloemendaal Dogon. Er zal een administratieve kracht aangesteld en ingewerkt worden voor het maken van goede rapportages voor de lokale organisatie (ADI). Er zullen rapportages worden opgesteld voor de aanpak van Nando en Yougodougourou. Het Groene Woestijn Initiatief zal in samenwerking met de bewoners een vervolg krijgen. Er zal aan het einde van het jaar een start gemaakt worden met de renovatie van een school in Sengebengou en hier zal ook een uitbreiding met drie klassen worden gerealiseerd. In het waterprogramma zullen we dit jaar met 3 dorpen de eerste afspraken maken over beheer en onderhoud van het water. Het onderwijsprogramma en de inhoud van het onderwijs willen we in 2013 verder verbeteren in samenwerking met stichting Bloemendaal Dogon, de stichting Taalvorming en de lokale organisatie GADS-Mali, Bamako. Om alle projecten te realiseren zal nog de nodige sponsorwerving moeten gebeuren. Links boven Impressie van Tanouan Ibi, start bouw in februari. Links onder Impressie van Gangouroubouro, start bouw in februari.
Rechts SDO en ADI onderzoeken in Yougho Dogourou de dammen om de capaciteit van het water management in het nieuwe jaar uit te breiden.
33
st ic ht i n g d o go n o n d e r wi j s
34
VISIE 2013-2018 De aanpak van SDO zal in de toekomst nog meer gericht zijn op een versterking en uitbreiding van de kennis en ontwikkeling van het bouwen en ondernemen in Mali. Het is belangrijk dat kennis en vakmanschap van het bouwen overgedragen worden op nieuwe generaties. De ondersteuning van en samenwerking met de Malinese zusterorganisatie ADI moet zorgen voor een toekomst bestendige continuïteit van de activiteiten van SDO. Investeren in deze ONG zal op den duur zijn vruchten afwerpen om ook andere activiteiten te ontwikkelen die samenhangen met de algemene doelstelling van de stichting. ADI zal jaarlijks met een programma voorstel komen met betrekking tot nieuwe scholen, putten en onderwijzerswoningen. Daarnaast is het belangrijk dat SDO, middels ADI, een goede en duurzame relatie met de Malinese overheid opbouwt, zodat deze nauwer betrokken wordt bij de projecten en op den duur meer verantwoordelijkheid krijgt, o.a. voor het onderhoud van de gebouwen, het onderwijs en de leraren. De Stichting Dogon Onderwijs zal ook in 2013 zijn werk in Dogonland gaan voortzetten. Donateurs zijn hiervoor onmisbaar. Daarom hopen wij ook in 2013 op de nodige steun in de vorm van donaties en andere initiatieven. Wij zijn ten alle tijde bereid om de ideeën van de stichting bij u te komen uitleggen. Als u de stichting wilt ondersteunen, ga dan naar de website: www.dogononderwijs. nl. Of maak uw bijdrage over op rekeningnummer 4538261. 35
STICHTING
DOGON
Herengracht 408 1017 BX Amsterdam www.dogononderwijs.nl
ONDERWIJS
T. + 3 1 - ( 0 ) 2 0 - 6 2 2 9 3 1 4 E.
[email protected] Rekeningnummer 45.38.261