Sterilisatie van de vrouw algemene informatie
Inleiding In deze brochure geven wij een uitleg van de verschillende aspecten van een sterilisatie bij de vrouw. Een aantal zaken heeft uw behandelend arts reeds met u besproken. Tijdens het bezoek aan de polikliniek is het echter vaak niet mogelijk om alles te bespreken. Met deze brochure kunt u thuis nog eens op uw gemak een en ander nalezen. Zijn er daarna nog vragen dan raden wij u aan om deze te bespreken met uw behandelend arts voor u besluit tot de sterilisatie. Wat is een sterilisatie? Bij een sterilisatie van de vrouw worden tijdens een kleine operatie de eileiders afgesloten. Daardoor kunnen de zaadcellen de eicel niet meer bereiken en kan de eicel zich niet meer naar de baarmoeder toe bewegen. Zo wordt voorkomen dat een zwangerschap ontstaat. Het afsluiten van de eileiders kan op verschillende manieren gebeuren, namelijk door dichtbranden (= co-agulatie) afklemmen met behulp van een klemmetje (clipje) of een ringetje. Tussen deze methoden bestaan weinig verschillen en ze zijn even effectief. Een andere methode is de Ovabloc-methode. Deze wordt in ons land echter zelden toegepast. U kunt uw behandelend arts desgewenst wel om nadere informatie over deze methode vragen. Wanneer besluiten tot een sterilisatie? Wij raden u aan bij uw beslissing tot sterilisatie de volgende overwegingen te betrekken en deze zo mogelijk met uw partner te bespreken. • overwegingen vooraf In tegenstelling tot andere vormen van geboorteregeling zoals de pil of het spiraaltje, is een sterilisatie definitief. Dit wil zeggen dat u er dus zeker van moet zijn dat u geen kinderen meer wilt. Daarbij is het goed u te realiseren dat familieomstandigheden kunnen wijzigen.
2
• voordelen en nadelen Sterilisatie is een vorm van geboorteregeling, zoals ook het pilen condoomgebruik dit zijn. Er zijn een aantal voordelen, maar ook enkele nadelen te noemen van een sterilisatie ten opzichte van andere vormen van geboorteregeling, namelijk: - voordelen:
- sterilisatie is erg betrouwbaar; - u hoeft zich nauwelijks bezorgd te maken over de mogelijkheid van een zwangerschap na de sterilisatie; - u hoeft niet meer elke dag de pil te nemen; - onregelmatig bloedverlies of pijn zoals bij een spiraaltje treedt na de sterilisatie niet of nauwelijks op.
- nadelen:
- u moet een korte narcose en een kleine operatie ondergaan; - de ingreep moet worden beschouwd als onherroepelijk: zij kan niet makkelijk worden hersteld.
De sterilisatie Er is een aantal manieren om een sterilisatie uit te voeren, namelijk via een laparoscopie (=kijkbuisoperatie) of via een buikoperatie. • laparoscopie Een sterilisatie wordt meestal uitgevoerd door een kijkbuisoperatie, ook wel laparoscopie genoemd. Hierbij maakt de behande-lend arts onder de navel een sneetje van ongeveer 1 cm. Via dit sneetje wordt eerst de buik gevuld met koolzuurgas. Dit is nodig om een goed zicht te krijgen op de eileiders en de baarmoeder. Vervolgens brengt de behandelend arts via de opening een kijkbuis (=scoop) in de buik. Deze buis is aangesloten op een monitor. Daarna maakt hij1 net boven het schaamhaar een tweede sneetje (van ½ -1 cm). Hierdoor brengt uw arts het instrument (meestal een tangetje) in, waarmee hij de sterilisatie uitvoert. Via de monitor zoekt hij de eileider op. Vervolgens tilt hij met behulp van het instrument de eileider op en plaatst een clipje of ringetje. 1
Daar waar 'hij' geschreven staat kan ook 'zij' gelezen worden. 3
Na de sterilisatie via een laparoscopie krijgt u een klein litteken op de plaats van de twee sneetjes. • via een buikoperatie De sterilisatie kan ook via een buikoperatie worden uitgevoerd. Hiertoe kan worden besloten als sprake is van ernstige verklevingen in de buik door bijvoorbeeld eerdere buikoperaties of na ernstige eileiderontstekingen. De eileiders zijn dan niet goed te zien en laparoscopie is daarom niet mogelijk. De behandelend arts zal bij een sterilisatie via een buikoperatie de eileiders in het algemeen dichtbranden of afbinden in plaats van afklemmen zoals bij een laparoscopie. Indien de sterilisatie via een buikoperatie plaatsvindt, krijgt u een groter litteken (ongeveer 5 cm) dan bij een laparoscopie. • ander verloop dan gepland Vooraf spreekt u met uw behandelend arts af welke methode hij zal toepassen. Er kan zich echter tijdens de ingreep de situatie voordoen dat de vooraf gekozen methode niet toe te passen is. Zo kan tijdens de laparoscopie blijken dat de eileiders te dik zijn om af te klemmen met een clipje of ringetje ofwel dat de eileiders niet goed te zien zijn. Uw behandelend arts zal een andere methode moeten kiezen om het gewenste resultaat te krijgen. Omdat u tijdens de laparoscopie slaapt, is het niet mogelijk met u te overleggen. Daarom is het belangrijk dat u vóór de ingreep met uw arts overlegt wat u wilt dat hij in zo'n situatie zal doen. Na de sterilisatie Een sterilisatie is een ingreep. Wij willen u wijzen op een aantal zaken die dit met zich meebrengt en die zoals bij elke ingreep enige aandacht vragen. • na de ingreep Een sterilisatie via een laparoscopie als ook via een buikoperatie vindt plaats onder een lichte narcose. Als gevolg hiervan bent u op de dag van de sterilisatie niet echt fit.
4
U kunt na de ingreep last krijgen van schouderpijn. Dit betekent dat er nog wat koolzuurgas in uw buik is achtergebleven. Dit gas prikkelt het middenrif, waardoor pijn via de schouderbladen kan ontstaan. Het koolzuurgas dat tijdens de ingreep wordt ingebracht, wordt via het bloed naar de longen vervoerd en verlaat daar het lichaam. De pijn in uw schouders zal na verloop van enige dagen verdwijnen. Wanneer de eileiders met behulp van een ringetje of clipje zijn afgeklemd, kunt u de eerste paar dagen na de ingreep een onprettig gevoel en pijn in de onderbuik houden. Soms plaatst uw behandelend arts tijdens de ingreep een soort tangetje op de baarmoedermond: dit gebeurt om de baarmoeder tijdens de ingreep te kunnen bewegen. Hierdoor kan gedurende enkele dagen wat vaginaal bloedverlies optreden. De wondjes in uw buik zijn in het algemeen binnen zeven tot tien dagen genezen. De eerste dagen na de ingreep kunnen ze echter wel gevoelig zijn. Bovengenoemde nawerkingen van de ingreep verdwijnen na verloop van korte tijd van zelf. Wanneer echter sprake is van koorts of hevige buikpijn raden wij u aan contact op te nemen met uw behandelend arts. • complicaties Bij elke operatie bestaat er een risico op complicaties. Een complicatie bij een sterilisatie via een laparoscopie kan zijn dat tijdens de ingreep de darm of de blaas beschadigd wordt of dat er bloedingen of infecties optreden. Dit risico is klein en bedraagt ongeveer 1 op de 1000 laparoscopieën. • kans op een zwangerschap Geen enkele vorm van anticonceptie sluit zwangerschap voor 100% uit. Dit geldt ook voor een sterilisatie. De kans op een zwangerschap na de sterilisatie is echter zeer klein en varieert tussen 2 en 5 per 1000 sterilisaties. Zwangerschap kan optreden wanneer de eileider zich spontaan herstelt en weer doorgankelijk wordt. In zeldzame gevallen blijkt tijdens de ingreep dat de sterilisatie niet goed is uit te voeren. Bij een klein aantal vrouwen is het voor de arts heel moeilijk om de eileiders goed te zien en 5
kunnen twijfels ontstaan of de ingreep naar wens is verlopen. Mocht dit zich in uw situatie voordoen, dan zal de behandelend arts dat na afloop van de ingreep zo spoedig mogelijk aan u vertellen. Hoewel een sterilisatie een ingreep is met een heel grote kans op succes, blijft zwangerschap in zeldzame gevallen dus mogelijk. Daarom is het belangrijk dat u zich bij uitblijven van de menstruatie realiseert, dat er een kleine kans is dat u zwanger bent. Het is dan verstandig een zwangerschapstest te (laten) doen. Geeft deze test inderdaad aan dat u zwanger bent, dan is het nodig dat u contact opneemt met uw behandelend arts of uw huisarts. In een aantal gevallen is namelijk de zwangerschap niet in de baarmoeder maar in de eileider gelokaliseerd en dan moet tijdig worden ingegrepen. Als de arts die u bezoekt niet degene is die de sterilisatie heeft uitgevoerd, raden wij u aan ook de arts die u heeft gesteriliseerd op de hoogte te brengen van het feit, dat toch een zwangerschap is opgetreden. • leven na de sterilisatie Na de sterilisatie kunt u doorgaans niet meer zwanger worden. Verder zijn er geen blijvende veranderingen te verwachten. De hormoonspiegels veranderen niet of nauwelijks en het onbevruchte eitje wordt door het lichaam opgenomen. Door een sterilisatie komt u niet eerder in de overgang. Als u vóór de sterilisatie de pil gebruikte en na de ingreep niet meer, moet u er wel rekening mee houden, dat de menstruatie weer kan zijn zoals voor het pilgebruik en bij sommige vrouwen zelfs langduriger en heviger. In psychische en seksuele zin verandert er weinig. Veel vrouwen ervaren dat het seksueel contact veel spontaner is door de geruststelling, dat zij beschermd zijn tegen een zwangerschap. Bijzonderheden Tot slot willen wij een aantal zaken noemen die betrokken kunnen worden bij uw overweging tot sterilisatie over te gaan: Is herstel van de sterilisatie mogelijk? Sterilisatie is in principe, zoals al aangegeven, een definitieve ingreep, waarna geen gewenste zwangerschap meer mogelijk 6
is. Voordat u besluit tot een sterilisatie moet u zeker weten dat u niet meer zwanger wilt worden. Toch kunt u op een bepaald moment in uw leven spijt krijgen van die beslissing. Wilt u dan de ingreep ongedaan laten maken, dan is meestal een buikoperatie nodig. De kans op een zwangerschap na een hersteloperatie hangt af van de sterilisatiemethode die is toegepast. Zijn de eileiders dichtgebrand, dan ligt na de herstelingreep de kans op een zwangerschap rond de 50%; heeft de arts een clipje of ringetje gebruikt, dan is deze kans ongeveer 80%. • anticonceptie tot aan de sterilisatie De anticonceptie die u gebruikt, moet u blijven gebruiken tot na de sterilisatie. Indien u geen anticonceptie toepast, dient u er zelf voor te zorgen dat u niet zwanger bent op het moment van de ingreep. • kosten van de sterilisatie En sterilisatie is geen onderdeel van het Basispakket. Wij raden u daarom aan tijdig, maar in elk geval vóór de datum van de ingreep, contact op te nemen met uw ziektekostenverzekeraar ten aanzien van een eventuele vergoeding van een sterilisatie. Vragen Mocht u na het lezen van deze brochure vragen hebben dan raden wij u aan deze vóór u een besluit neemt, voor te leggen aan uw huisarts of uw vrouwenarts. Wanneer u besloten heeft tot de sterilisatie dan ontvangt u van het ziekenhuis een folder waarin staat aangegeven hoe tijdens de opname voor de ingreep in de Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Delfzicht een en ander zal verlopen en welke voorbereidingen vooraf nodig zijn. U kunt deze folder ook voordien al opvragen bij de secretaresse van de vrouwenartsen, telefoonnummer 0596 – 644 525.
7
Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Delfzicht Jachtlaan 50 - 9934 JD Delfzijl Postbus 30.000 - 9930 RA Delfzijl Telefoon 0596 - 644 444 E-mail:
[email protected] Web: www.ozg.eu
(12.08-192) © OZG, locatie Delfzicht 8
