STATEN VAN CURAI;AO
ontv·:NOVl 4 20J3 No.:
STATEN VAN CURA<;AO ZITTING 2013- 2014
NOTA VAN WIJZIGING OP DE
LANDSVERORDENING TOT VASTSTELLING
VAN DE BEGROTING VAN CURACAO VOOR
HET DIENSTJAAR 2014
land
Cura~ao
1
Reca pitu latiestaten
Nota van wijziging 2014
Land Curacao
Tweede suppletoire begroting 2013
- 2-
Qewone DieMt VlteaveD WIJZIOINO Hoo'df\anctle 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
2014
WIJZIGINO 2015
WIJZIOINQ 3016
WIJZIQINQ 2017
BBGRO'I'ING 2 013
JAARREKI!:NINQ 2012
BBGROTlNO 3013
JAARREKENIIfO 2012
BBGROTIHO 3013
JAARRBKI!:NIHO 2012
Staat80rganen en ovcrigc algcmcne organen Miniaterie Ministerie Ministerie Mini8lr.rie Minislerie Miniaterie Ministerie Ministerie Mini:iterie
va.n Algemene taken van BestuurHjke Plannin.g en Dienstverlening van JUlltilie V8Jl Verkeer, Vervoer en Ruirntelijke Planning \fan Economische Ontwikkeling van Onderwijs, Weu:nschap, Cultuur en Sport van Soeiale On twikkeling, Arbeid en Welzijn van Oezondheid, Milieu en Natuur van Financii:n
1.000.000
1.000.000
1.000 .000
·1. 000.000
- . 000.000
>.000 .0 00
Tor..a1
1.000.000 7 .309.600 7 ,339, 100 15.648.700
GeI"one Dieuat
Inkom.et-CIn
WIJZIOINO
-
~~fdfU.nctle
2014
WIJZIOINO 201.
WJJZIOINO 3016
WJJZ10ING 2017
10 Staatl90rsanen en overige algemene organcn
11 Ministeric van Algemene wen
12 13 14 13 16 17 18 19
Ministerie Ministerie Ministerie Ministerie MinLste ric M.ioisterie Min istecic
Mini.f.eric
van van van van van van
Bcstuurlijke Planning en Dien!Jtverlcning
JU!Jtltie
Verkccr. Vervoer e n Ruimtdijke Planning
Ec:onomiechc OntwikkcLing
Onderwij9, Welen llChap, Cultuur en Sport
SociaJe Ontwikkelins, Arl>eid en Welzijn
va.n Gezondheid, Milieu en Nlltuur
van FinAnei';n
15.648, 700
T<>~
15. 648 .7 00
Oewone DieMt 8toldo Hoof~f\anctle
10 11 12 13 14 115 16 17 18 19
SlaatlJ()rgarlt'n en overige algemene organen Minislerie van Algewene z.a.ken Mini!lltuie van Bes(uurlijke Planning en Oienslverlening Ministerie van Justilie Ministerie van Verkeer, Vervoer en Ruimtelijke Planning Miniatc-rie va.n Economiache Ontwikkeling Ministerie van Onderwija, Wetenschap, Cultuur en Sport Ministerie van Sociale Ontwikke1ing. Arbeid en Welzijn Minillllr-rie van Qezondheid, Milieu en Niltuur Ministe ri<e 'Ian FinAJ dil!n
Tobal
WlJZIGlN'O 2014
WlJZI0lNO 3015
WlJZIGINO 2016
-1.000.000
·1.000.000
-1.000.000
1.000.000
1.000.000
1.000.000
WlJZIOIHO 2017
-1.000 .0 00 8 .339 . 100
-7 .339 , 100
Land Curacao
Tweede suppletolre begroting 2013
·3·
x..pltaa14Ienat Vlt.-ven HoofdfU.nctle 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
Staat50rganc:n en o\lcrigc alacmenc organen Ministerie van AIgemenc. Wen Ministerie van Bcstuurlijke Planning en Dienstverlening Ministerie van Justitic Ministerie \/f.U1 Verkecr, Vervoer en Ruimtelijke Planning Ministerie van £conolllische Onrwikkeling Ministerie van Ondcrwijs, Wetenschop, Culluur en Sport Minis-lelic van Sociale Onrwikkeling, Arbeid en Welzijn Ministerie van Gewndheid, Milieu en N~luur Minislerie van Financ.ii: n Totul
WIJZIOllfG 2014
WIJZIOllfO 201~
WWZIGINO 2016
1.400.000
800.000
109.095.900
85.615.000 -800.000
87 .524 .300
M . 61~ . OOO
87 .524. 300
M1.400.000 109.095.900
WlJZIGINO 2017
BBOROTINO 2013
JAARRBKElfllfO 2012
W1JZIGllfO 2017
BBOROTIHO 2013
JAARREKENIHG
WlJZIOllfO
2017
BBGROTllfO
2013
JAARRJJ:KBlfING
2012
Kapltaaldlenat
lakonwten Hoofdf\mctJe
10 11 12 13 14
Staal30rganen en overige algcmcne organen Mini3terie van Algemene wen Ministerie van BestuurLijke Planning tn Dienstverlcning Ministeric van Justitie Ministerie van Vcrkecr. Vervoer en Ruimtdijke Planning
15 16 17 18 19
Ministerie ViU'l Economische Onrwikkding Ministerie van Onderwijs, Wetenschap, Cultuur en Sport MiJJisterie van SociB.le Ont'
Miniaterle van Financie" Totul
WIJZIGIllO 2014
IDQ.09S.9 00
109.095.900
WIJZIOlffO 2015
B5 .615 0 00 85.615.000
WlJZIOINO 2016
2012
87 .524.300 8 7.524.300
k8pJtaaJdleDat
lIaldo
WIJZIQII1G
HoofdfuncUe
10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
SLaaUlorganen en overige wgemene organen Ministerie van Algem ene wen MiniBterie van Bestuurlijke PIBnni.ng en Dienslverlening
2014
WlJZIGING 2015
-1.400.000
·800.000
·109.095.900
·85.615.000 86 .4 15 000
W1JZIGllfO
2016
Min~terie
van Juslitie Min~terie van Verkeer, Vervoer en Ruirntelijke Planning MiniBterie van Econorniache Ontwi.kkeling Min.isterie van Ondel'"\\lija, Wctc:nschap. Cultuur en Sport Ministerie van SociaJe Oncwikkeling. I\rbeid en Wdzijn Ministerie VM Oeumdheid, Milieu en Nntuur Mln u. tc rle va n FlnllneU! n
Tou.al
110.495.900
· 87.524.300
87 .52'L300
Land Curacao
Tweede suppleloire begroling 2013
- 4-
Oewone-/Kapltaal-/Verd. .ldleoat Ult&aven
Categorl.
4200 4300 4500
4550 4600 4650 4700 47SO 4909 4929
5100 5200 5300 5400 5909 5929
WIJZIGING 2014
WIJZIGING 201~
WlJZIOINO 2016
WlJZIQING
2017
BBOROTINO 2013
JAARRBKENJNO
BBOROTINO 2013
JAARRBKENlNlO
2012
BeioninR van PeMiloneel
Verbruik Goederen en Dienstcn AfachriivinR Vaate Activa
7 .309.600 8 .339. 100
Intcreltt
Subsidiu Ovcrdrachtcn SociaJe Zekerheid Andere UifARvcn VerwclVinR Nonfinciele Aclivfl FinancicrinR Belastingen SociaIc Voo.-zicningcn Schcnkingcn & Subsidies Andere Inkom.'fl.en Non Financiele Ac l.iva Financicring Tota...
1.000.000
1.000.000
1.000.000
1.000.000
-1.000 .000 109.095.900
- 1.000.000 85 .615.000
-1.000 .000 8 7. 52 4.300
- 1.000.000
109.095.900
8~.6IS.ooo
87.S24.3OO
IS.648.7oo
Oewone-/Kapltaal-/VerdeelcU.cD8t la.komaten Cetelllol'te
4200 4300 4500 4550 4600 4650 4700 4750 4909 4929 5100 5200 5300 5400 5909 5929
WIJZIGING
WIJZIOINO
2014
201 5
WlJZiOINO 2016
WlJZIOINO 2017
2012
BeloninR van Pcrsonecl Vcrbruik Ooederen en Dicns lcn AIschriivirll{ Vule Activa Interest Subsidies Overdrachten Sociale ~kerheid Andere Uil,ll;aVen Verwervin,ll; Nonfinciele Activa I"inancierin,ll; BeI~stin.R:en
SociaJe Voouienin,ll;en Sc::henkin,ll;en & Subsidies Andere Inkomsten Non Finllnciele Acliv n Financierin,ll;
1"otaal
15.648.7 00 109.095.900
85 .615.000
87 .524.300
109_09S .9OO
8 5 .6 IS.ooo
87.'24.300
I
15 .648 .700
OeWOQo·/ Kaplta.l·/VClJ'doeldICla.at 8eldo CatCl~l'lo
4200 4300 4500 45SO 4600 4650 4700 4750 4909 4929 5100 5200 5300 5400 5909 5929
Bdoni~ van Penonee! Verbruik Gocdcrcn en Dicnstc n Afschriivin.: Vutc Ac tiva intere5t Subsidios Overdrachten Socialc Zckcrheid Andere UilRaven VerwcrvinR Nonfincielc Ac tiva FinancierinR BelaslinRen Sociale VoorzieninRen SchenkinRen & Subsidies Andere lnkomsten Non Financiele Activa Fin.ancierinR
Tot-a)
WIJZIOINO 2014
WIJZIOINO 201.
WlJZIOINO 2016
~~~;NO
·7 .309 .600 ·8 .339 . 100 -1.000.000
-1.000.000
-1.000.000
· 1.000 .000
1.000.000 -109.095.900
1.000.000 -85.615.000
1.000.000 -87.524 .300
1.000 .000
109.095.900
85.615.000
87.524.300
15 .648 .700
BBOROTIIfO 2013
JAARRBKENllfG 2012
Land
Cura~ao
5
Beleidsdeel Gewone dienst
Nota van wijziging 2014
Nota van wijziging 2014
6
17 Soclale Ontw,Arbeld & WelzlJn
1.000.000
1.000.000
61 Bijstandverlening
1.000 .000
1.000.000
1.000 .
1.000.
1.000.000
1.000.
176102 Maatschappelijke Zorg 4400 Vertlrulk van Goederen & Dienst
4650 Overdrachten 4700 Sociale Zekerheid
7
Gewone DienS1
17 Soclale Ontw,Arbeld & WelzlJn 61 BiJstandverlening 176102 Maatschappelijke Zorg
Wijzlging
Wljzlging
Wljziging
Wijziglng
2014
2015
2016
2017
Begroting Rekenlng 2013
2012
8
2017
Gezondheld, MIlieu & Natuur
7.309.600
Ov. Uitg. Gezondh. Mil.Natuur
7.309.600
187801 Nieuw Ziekenhuis 4200 Beloning van Personeel 4400 Verbruik van Goederen & Dienst 4500 Afschrijving Vaste Activa 4650 Overdrachten
7.309.600
7.309.600
9
2015
Ov. Uitg. Gezondh. MII.Naluur 187801 Nieuw Ziekenhuis
5400 Andere Inkomsten
10
199300 Geldleningen 4550 Interest
Aigemene Uitgaven en Inkomsten 199501 Onvoorziene uitgaven 4750 Andere Uitgaven
11
Ge.ooe Dienst
19 Flnancien 93 Geldleningen 199300 Geldleningen
5 Aigemene Uilgaven en Inkomsten 199501 Onvoorziene uitgaven
Wijziging
Wijziging
Wijziging
Wijziging
2014
2015
2016
2017
Begroling Rekenlng
2013
2012
Land
Cura~ao
13
Beleidsdeel Kapitaaldienst
Nota van wijziging 2014
Nota van wijziging 2014
14
Wijziging 2014
Aigemene Zaken Aigemeen beheer Aigemene Zaken
110304 Kabinet Gevolmachtigd Minister 4909 VelWelVing Nonfinanciele Act
1.400.000
Wijziging 2015
Wijziging
Wijzlglng
2016
2017
Segroting Rekening
2013
2012
15
1 Aigemene Zaken
3 Aigemeen beheer Aigemene Zaken 110304 Kabinet Gevolmachtigd Minister
Wijziging
Wijzlging
Wijzlging
WiJzlging
201 4
2015
2016
2017
Begroting Rekening
20 13
2012
16
18 Gezondheid, Milieu & Natuur
109.095.900
85.61
78 Ov. Ultg. Gezondh . Mil.Natuur
109.095.900
85.61
109.095.900
85.61 85.61
187801 Nieuw Ziekenhuis 4909 Verwerving Nonfinanclele Act
17
Wljziglng
2014
8 Gezondheld. Milieu & Natuur Ov. Uitg. Gezondh. Mil.Natuur 187801 Nieuw Ziekenhuis
Wijziglng
Wijziging
Wijziging
2015
2016
2017
Begroling Rekenlng
201
18
Geldleningen 199300 Geldleningen
Aigemene Uitgaven en Inkomsten 199501 Onvoorziene uitgaven
4909 Verwerving Nonfinanciele Act
-1
-800.000
19
Flnaneien Geldleningen 199300 Geldleningen 5929 Flnanciering (Inkorns!en)
Aigemene Uitgaven en Inkomsten 199501 Onvoorziene ui!gaven
Land
Cura~ao
1
Bijlagen
Nota van wijziging 2014
land Cura~ao
1
Nota van wijziging 2014
Staat van opgenomen geldleningen
Nota van wijziging 2014
2
Land Curacao
1~~Jl1n 20101
AECAPITULA rlE Ifgurtlnd -op gehcle guJd~U5 (ANG)
I "'IVIVCIV,LAIVU;'C
Nota Van WIJzlglng op Begrotlng 2014
LENINGEN OIG:
1. IN ANTILLlAANSE GULDENS (ANG)
o o
10. PUBLIEK
1.667.391.000
0pl,.,ml!
AUO:sslng
J1~~dC!'c 201"
442. 114.800
2.109.505.800
442.114 .800
2.109.505.800
56.815.500
l b. PRIVAAT
1t,n'LA,rvU;", LENINGEN OIG
SpeclNcetie In oorspronkelqke va/uta : Nr
D.llum OMSCHRt.JVING
RE "Y.
OPN
AFL
VAL
p SI.lnd • r 1 1.11' 20 1-I
Opfldme
Atl05SIt'lg
lSI:Tnd P:r 1 aec 2 1.1',4
1. BlNNENLANDSE LENINGEN OIG : In ANG 1
15-01<1 OBLIGATIELENING
2,500
2010
2020
ANG
100.000.000
100.000.000
2.500 .000
2
15-0kl OBLIGA TIELENING
2,750
2010
2025
ANG
140.000.000
140.000.000
3.850 .000 10.637 .500
3
15-01<1 OBLIGATIELENING
2.875
2010
2030
ANG
370.000.000
370.000.000
4
15-okl OBLIGA TlELENING
3,000
2010
2035
ANG
475.000 .000
475.000.000
14.250.000
5
15-0kl OBLIGATIELENING
3. 125
2010
2040
ANG
582 .391 .000
582.391. 000
18.199.700
6 7
..
OBLIGA TlELENING
3. 000
2013
ANG
169.287 .800
169.287 .800
2.539.300
OBUGATlELEN ING
3. 000
2013
ANG
272.827 .000
272.827 .000
3.839.000
442.114.800
2. 109.605.800
66.815.600
Toreal Tn ANG
1.667.391.000
2. BUITENLANDSE LENINGEN OIG : In EURO
~~I~·------------~~~~--~--~ . I----~ . I----~ . I--~. I~I__~.I Tofoolln EURO
land
Cura~ao
1
Verzamel- en Consolidatiestaat
Nota van wijziging 2014
Nota van wijziging 2014
Land Curacao
Nota van Wijzlging op de Begrotlng 2014
-2-
Vcrznmcl en ConsoHdatic5tnat - UITGAVEN
4200
4400
4S00
4550
4600
88100101
Verbrulk VIU1 loederoD 011 eIlen.toD
Maebrijvlol vute activa
JDueet
8ubaldlea
van VolCDummer en
Totaal
omachrijviDg
GEWONE DIEN8T 10 S laatsorganen en overige aigemene organen 11 Ministerie van Algemene zal<en 12 MiniHleri~ van Besluurlijke Planning en DiensLve-dening
13 Ministerie14 Ministerie 15 Ministcrie 16 Ministel"ie
van van van van 17 Ministeric van 18 Ministerie van 19 Ministeric van
Justitie Vnkeer. Vervoer en Ruimlelijke Planning &onomische Ontwikkeling Onderwijs. Wetenscha,p, Cultuur en Sport Socialc Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn Gezondheid. Milieu en Natuur Financien
1.000.000 -1.000.000
TotaaJ Gnroae Dieuat
KAPlTAALDIUST 10 $ taat8organen en ovenge algemene organen 11 Minislerie van AJgemene zaken 12 Ministcric van BC!ltuurlijkc Planning en Dicnstvcrlcning 13 Ministerie van Justitie 141 Ministcrie van Vcrkeer, Vcrvoer en RuimtcLijke Planning 151 Ministerie van Economische Ontwikkeling 16' Ministcrie van Onderwijs, Wctcnschap, Cultuur cn Sport 17 Ministcne van Socialc Ontwikke1ing, Arbeid en WeLzijn 18 Ministcrie van Gezondheid. Milieu en Natuur 19 Minist('rie van Finanden
1.400.000
109.095.900 -1.400.000
Totaa1 l(apltaalclleoat
109.095.900
GBCOIl80LIDBBRDB UITGAVBN SECTOR OVItRH&lD
lO9 .095 .900
per.ooeel
Land Curacao
4~IIO
Nota van Wijziglng op de Begroting 2014
- 3-
4700 Soclale
OverdrachteD zek.,heid
47110 ADder. uUpven
4909
4950
Venrervlna: van DoaRnancUHe • .ctlva Flnanciarlag
1.000.000 - 1.000.000
1.400.000
109.095.900 -1.400.000 109.095.900
J09.095.900
5100
Verzartlel- cn Consolidatic:slool - UlTGAVEN 5200 5300 5400 5909
Belaatiagen
Soclale voorzienla&en
5929
IfOD
SchenidD.len
ADdere
en aubaldie.
lakom.ten
llD..,dijle activa
FlDlUlcleriDI
Land Curacao
Nola van WIJziging op de Begrotlng 2014
·4·
VCIZilmcl- en Consolidaticst.",t - INKOlllSTEN 4200
4400
11<110010,
Verbrulk van loed.reD eo.
...n
VolDummer eo Totaal Paruraal 3 VD GItWOIfIt DIElfST
Totaal
10 Staetsorganen en overigc aJgemene organ en 11 Ministerie van Algemene zaken 12 Ministerie van Bestuurlijke Planning en Dienstverlcning 13 Ministerie van Justitie 14 Ministene van Verkecl", Vervoer en Ruimtelijke Planning 15 Ministerie van Economische Ontwikkeling 16 Ministerie van Onderwijs, Weten3chap, Cultuur en Sport 17 Ministerie van SociaJe Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn 18 Ministerie van Ge7...ondheid, Milieu en Natuur 19 Ministerie van Financien TotaaJ GewODe DieDat
KAPITAALDIEIfST 10 StaatBorganen en overige aJgemene organen 11 Ministerie van Aigemene 7..ake n
12 Ministeri(- van Ekstuurlijke Planning en Dienstverlening Ministerie Ministerie Ministene Ministerie Ministene Ministcne 19 Ministerie
13 14 15 16 17 18
van van van van van van van
Justitie Verkeer, Vervoer en Ru;rntelijke Planning Economische OntwikkeLing Ondcrwijs, Wctenschap, Cultuur en Sport Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn Gezondheid, Milieu en Nat'uur Financiin
109.095.900
Totaal Kapltaaldleo.t
109.095.900
GItCOII'80LIDIEBRDIt I1fKOMSTItIf eECTOR OVERHBlD
109.09 5.900
er_o••1
dieDatea
4500
4550
4600
M..,hr\jriDa v ..t. &eU....
IAb. . t
8uboldl. .
Land Curacao
Nota van Wijziging op de Begroting 2014
- 5-
Vcrzamcl · en Consolid"licst..at • INJ{OIlfSTEN
4650
4700
4750
4909
4950
5100
5200
5 300
5 400
S ehenkiD,eD
ADdere
BelutiDgeo
Soelale voonleDiDlfeD
en .ubaldle.
LDk oaateo
Venrervlq
Soclale OvlU'draehteD zekerheld
ADdere
van
ultpveD
DODfinancUU.
5909
6929
1100
J'IDancieriog
fiDlUlclll. actl....
J'1o&D
109.095.900 109.09 5.900
109 .095.900
Ontv.:
No.:
STATEN VAN CURA<;AO
ZITTING 2013- 2014- D~4
TOELICBTING OP DE NOTA VAN WIJZIGING
OP DE LANDSVERORDENING TOT
VASTSTELLING VAN DE BEGROTING VAN
CURACAO VOOR BET DIENSTJAAR 2014
TOELICHTING
OP DE NOTA VAN WIJZIGING OP DE LANDSVERORDENING TOT VASTSTELLING VAN DE BEGROTING VOOR HET DIENSTJAAR 2014
INHOUDSOPGAVE
ALGEMENEBESCHO~GEN
O. INLEIDING
pagina 2
I. ALGEMENE BESCHOUWING PER HOOFDSTUK MINISTERIE VAN ALGEMENE ZAKEN
22
MINISTERIE VAN SOCIALE ONTWIKKELING, ARBEID EN WELZIJN
24
MINISTERIE VAN GEZONDHEID, MILIEU EN NATUUR
28
MINISTERIE VAN FINANCIEN
32
NOTA VAN FINANCIEN
O. INLEIDING
3
L NOTA VAN FINANCIEN NOTA VAN WIJZIGING OP DE
4
BEGROTING 2014 II. BEGROTINGSUITGAVEN PER HOOFDSTUK
14
INHOUDSOPGAVE TABELLEN
Pagina
Tabel 1. Mutatie op Recapitulatie
4
Tabel 2. Recapitulatie Begroting 2014 inclusief nota van wijziging
5
Tabel 3 . Mutatie op Recapitulatie
6
Tabe14 . Economische grootheden
6
Tabel 5 . Mutatie op de Gewone Dienst
7
Tabel 6 . Mutaties op Kapitaaldienst
10
Tabel 7. Mutaties op saldo Kapitaaldienst
10
Tabel 8 . Bruto schuldpositie
11
Tabel 9 . Mutaties op de allocatie van de middelen op de Kapitaaldienst
12
Tabel 10 . Mutatie op Gewone dienst uitgaven per hoofdstuk
14
Tabel 11. Mutatie op Gecorrigeerde Gewone dienst uitgaven per hoofdstuk
16
Tabel 12. Mutatie op Kapitaaldienst uitgaven per hoofdstuk
16
Tabel 13. Mutatie op Gecorrigeerde Kapitaaldienst uitgaven per hoofdstuk
17
Tabel 14. Recapitulatiestaat Gewone dienst
18
Tabel 15. Recapitulatiestaat Kapitaaldienst
19
Tabel 16. Recapitulatiestaat Economische Categorie
20
Bijlage
21
ii
ALGEMENE BESCHOUWlNG
Inleidlng De onderhavige nota van wijziging strekt tot wijziging van de Landsverordening tot vaststelling van de Begroting van Curac;ao voor het dienstjaar 2014. In het onderhavige ontwerp wordt de Landsverordening tot vaststelling van de Begroting van Curac;ao voor het dienstjaar 2014 gewijzigd teneinde de directe en indirecte financiering van het nieuwe ziekenhuis
meerjarig te regelen.
Anders dan verondersteld was in de Nota van wijziging op de eerste Suppletoire begroting 2013, zal de overheid een beroep doen op de kapitaalmarkt ter gedeeltelijke financiering van het nieuwe ziekenhuis. Er wordt uitgegaan van een verhouding van 70% publieke financiering en 30% private financiering welke een goede balans voor de business case, de collectieve lasten en investeringsklimaat weergeeft.
Verder wordt in het onderhavige ontwerp wordt de Landsverordening tot vaststelling van de Begroting van Curac;ao voor het dienstjaar 2014 gewijzigd teneinde een tegemoetkoming aan verzekerden met lagere inkomens het effect van de heffing van de inkomensafhankelijke premie, krachtens het bepaalde in de Landsverordening basisverzekering ziektekosten (P.B. 2013 no.3), te verzachten door het invoeren van premie-inkomens tussengrenzen, de zogenaamde "glidingscale" meerjarig te regelen.
Advies Raad van Advies De Raad van Advies van Adv'ies heeft bij brief van 6 november 2013, met nummer RA/36-13-LV, advies uitgebracht over het onderhavige ontwerp. Hieronder wordt op dit advies ingegaan. Hierbij wordt de structuur van dat advies aangehouden.
1. Financiering van het nieuwe ziekenhuis
De Raad van Advies van Advies heeft op 14 oktober 2013 het adviesverzoek met betrekking tot het ontwerp van de Tweede Suppletoire begroting 2013 (zaaknummer 2013/059952) ontvangen. In het ontwerp van de Tweede Suppletoire begroting 2013 wordt het deel van de financiering van het nieuwe Algemene Beschouwing-2
ziekenhuis dat de overheid voor haar rekening neemt meerjarig geregeld. Met de onderhavige ontwerpnota van wijziging (het ontwerp) wordt ook beoogd ditzelfde deel van de financiering van het nieuwe ziekenhuis te regelen. In dit advies wenst de Raad, zoals dit ook is geschied in het advies d.d. 6 november 2013, RvA no. RA/32 - 13-LV) over voornoemde suppletoire begroting, de aandacht van de Regering te vragen voor het volgende.
De Raad van Advies kan uit het ontwerp en de toelichting daarop opmaken dat de kosten voor het bouwen van een nieuw ziekenhuis ANG 397,1 miljoen zal bedragen en voor 70% door de overheid gefinancierd zal worden. Het totale bedrag voor de bouw van het nieuwe ziekenhuis is niet toegelicht en niet gesubstantiveerd en het is voor de Raad van Advies ook niet duidelijk op welke gronden de Regering gekozen heeft voor het percentage van 70%. De Raad van Advies acht het gewenst dat in de toelichting een deugdelijke onderbouwing wordt opgenomen van het totale bedrag en van de financiering evenals van de gevolgen voor de kosten in de gezondheidszorg voor de meerjarenbegroting. De Raad van Advies adviseert de Regering om met inachtneming van het bovenstaande de toelichting aan te passen.
De Regering brengt het volgende naar voren. De lening wordt aangewend voor de fmanciering van de bouw, medische inrichting en het IT systeem van het nieuwe ziekenhuis. Er wordt uitgegaan van een verhouding van 70% publieke financiering
en
30%
private
financiering
welke
overeenkomstig
de
Memorandum of Understanding een goede balans voor de business case, de collectieve lasten en het investeringsklimaat weergeeft.
De Regering heeft aangegeven dat voor de financiering van Hospital Nobo Otrabanda de voorkeur uitgaat naar een verdeling van 70% publieke en 30% private middelen. Het is het streven om dat ook te realiseren. Diverse private partijen hebben reeds aangegeven graag gezamenlijk te willen participeren. Zeer recent zijn enkele van deze partijen ook gezamenlijk in gesprek geweest met USONA. De wil om mee te doen met de financiering is daar nogmaals naar voren gekomen en 30% werd haalbaar geacht. De korte doorlooptijd tot besluitvorming is een belangrijk gespreksonderwerp geweest. Het zal niet eenvoudig zijn om private middelen al op zo'n korte termijn integraal beschikbaar te stellen. Gezien de looptijd van het project hoeven de middelen Algemene Beschouwing-3
echter ook niet al integraal begin 2014 beschikbaar te zijn . Bij voldoende comfort (op basis van de businesscase) en afspraken met de overheid hierover kunnen waarschijnlijk al weI toezeggingen worden gedaan . Daarom willen deze partijen nu al betrokken worden om mogelijkheden en onmogelijkheden te verkennen. Mocht blijken dat private partijen uiteindelijk niet bereid zijn te financieren, het beoogde bedrag niet volledig kunnen financieren, dan weI onaanvaardbare eisen hebben ten aanzien van bijvoorbeeld de rentepercentages of looptijd, dan zal de overheid haar participatie verruimen. Er kunnen geen leningen worden aangegaan die resulteren in een niet sluitende business case. In dat geval zal de overheid zijn wens voor een 70-30 verhouding laten varen en 100% publiek financieren. De Regering kan een dergelijk "dubbelbesluit" nu reeds nemen.
Mocht blijken dat alsnog geen overeenstemming wordt bereikt met de private partijen, dan kan in de loop van 2014 alsnog worden besloten om via de eerste suppletoire begroting de volledige
100% middels een obligatielening te
verkrijgen. Verder geeft de Regering aan dat in de businesscase wordt gerekend met een bepaald niveau van inkomsten voor het Hospital Nobo Otrobanda, gebaseerd op productie en inkomsten SEHOS 2010, met een jaarlijkse indexering van 3% (inflatiecorrectie) . De Regering heeft de intentie de indexering wettelijk te verankeren . De financieringssystematiek in de zorg staat daar los van . Deze systematiek is geen onderdeel van de businesscase en ook niet van de second opinion door de Stichting Overheidsaccountantsbureau (voor de duidelijkheid: dehuidigebusinesscase gaat niet uit vanbudgetfmaneiering). Voor een sluitende businesscase wordt gerekend met een jaarlijkse indexering van 3%. In geval van tarieven (waar momenteel nog sprake van is) zouden de tarieven met 3% per jaar worden gerndexeerd, bij budgetfinanciering zou het budget jaarlijks met 3% worden gerndexeerd. WeI is aangegeven dat de budgetfinanciering duidelijke voordelen biedt. Deze voordelen zijn er met name op landsniveau, omdat budgetfinanciering een middel is om het doe1van kostenbeheersing te bereiken . Het besluit om over te gaan op budgetfinanciering is reeds genomen. Invoering daarvan voor de start Algemene Beschouwing-4
van 2014 is waarschijnlijk nog niet haalbaar, maar weI in de jaren daarna. Budgetfinanciering is een zeer effectief middel om perverse prikkels uit een systeem te halen en daarmee efficiencyverbetering door te voeren.
Concluderend: Vanuit het perspectief van het land is het wenselijk om de budgetfinanciering wettelijk te verankeren . Dit is echter geen voorwaarde voor een sluitende businesscase voor Hospital Nobo Otrobanda.
De Raad van Advies geeft aan dat het verder evenmin uit de toelichting is te achterhalen wat de rol van de overheid zal zijn voor wat betreft de relatie tussen het Sint Elisabeth Hospitaal (SEHOS) en het nieuwe ziekenhuis en of de overheid, zoals uit de media vernomen, in dit kader (een deeI van) de openstaande schulden van het SEHOS zal overnemen en wat de effecten hiervan zuHen zijn
v~~r
de (meeIjaren)begroting van het Land en de door te
berekenen tarieven. De Regering geeft aan dat de planning is het SEHOS een vrijwaring te geven van uitstaande loonbelastingverplichtingen bij de Ontvanger per 1 december 2013. Dit heeft geen consequenties op de begroting. Immers, loonbelasting wordt confonn het kasstelsel verantwoord, en zijn in de ramingen voor 2013 en 2014 niet opgenomen. Verder zal bij het eind van de transitie fase het uitstaande voorschot van ANG 10,0 miljoen van het Land aan SEHOS zijn kwijtgescholden. Ook dit heeft geen consequenties op de begroting. WeI heeft dit consequenties voor de balans. Dit zal het eigenvennogen van het Land negatief bei"nvloeden. In de ontwerpbegroting 2014 in het jaar 2017 is rekening gehouden met een toevoeging aan de reserve van ruim ANG 30,5 miljoen. Per saJdo wordt het eigenvennogen niet negatiefbei"nvloed.
2. Aangekondigde aanpassing van de basisverzekering ziektekosten De Raad van Advies heeft op 29 augustus 2013 (RvA no. RA/19-13-LV) advies uitgebracht
over
de
ontwerpbegroting
voor
het
dienstjaar
2014
(ontwerpbegroting 2014) (zaaknummer 2013/042863). In dit advies 1 is reeds ingegaan
op
de
aangekondigde
aanpassing
van
de
basisverzekering
ziektekosten. De Raad van Advies wenst nogmaals de aandacht van de 'lie pagina 2, onderdeel "b. Aangekondigde aanpassing van de basisverzekering ziektekosten" van het advies.
Algemene Beschouwing-5
regering
v~~r
het volgende te verzoeken.
Bij de behandeling van de
Landsverordening basisverzekering ziektekosten in de Staten heeft de regering aangekondigd deze te zullen evalueren en dat zo spoedig mogelijk door middel van
zogenaamde
reparatiewetgeving
de
gebreken,
moeilijkheden
en
ongewenste gevolgen van de basisverzekering ziektekosten te herstellen. Het is de Raad van Advies opgevallen dat in de ontwerpbegroting 2014 noch in de meetjarenbegroting rekening is gehouden met de aangekondigde aanpassing van de basisverzekering ziektekosten middels de beoogde reparatiewetgeving. De toelichting daarover geeft slechts aan dat "de voorstellen die nu in de eerste
fase zijn gedaan" binnen het budget van de Sodale Verzekeringsbank worden opgevangen. Het is voor de Raad van Advies niet duidelijk of voornoemde aanpassing uiteindelijk een risico van negatieve gevolgen zal inhouden voor de Begroting voor het dienstjaar 2014 (Begroting 2014) of dat deze aanpassing budgetneutraal zal gebeuren. De Raad van Advies sluit niet uit dat bedoelde aanpassing
v~~r
belangrijke verschuivingen op de Begroting 2014 en de
meetjarenbegroting zal zorgen en adviseert de Regering nu al daarop voorbereid te zijn, en die eventueel reeds nu aan te geven in de toelichting bij het ontwerp.
De Regering geeft aan dat conform door de Sociaal Verzekeringsbank zal de voorgenomen uitbreiding van het verstrekkingenpakket maximaal 400.000
per jaar kosten,
door
de
Sociaal
Verzekeringsbank
ANG
worden
gecompenseerd door de lagere dan begrote kostenontwikkelingen bij andere zorgposten, zoals bij bijvoorbeeld farmacie. Dus deze uitbreiding van het pakket wordt binnen het budget van de Sociaal Verzekeringsbank gefinancierd en heeft geen budgettaire consequenties voor het Land. Begrotingsposten 187801.4500 en 187801.5400
De Regering licht in de toelichting toe hoe de financiering van het nieuwe ziekenhuis zal plaatsvinden, aldus de Raad van Advies. (Zie pagina's 4 en 5 van de Algemene Beschouwingen en pagina's 10 en 11 van de Nota van Financien.) Middels het ontwerp wordt geregeld hoe het door de overheid te financieren bed rag in de ontwerpbegroting 2014 zal worden opgevangen. De Raad van Advies constateert dat aan de lastenkant van de gewone dienst op de begrotingspost "18780l.4500 Afschrijving Vaste Activa" een bedrag van ANG 7,3 miljoen is begroot en aan de batenkant op de begrotingspost "187801.5400 Algemene Beschouwing-6
Andere Inkomsten" een bedrag van ANG 15,6 miljoen. In de tabellen op pagina's 4 en 5 van de Algemene Beschouwingen wordt ook het bedrag van ANG 7,3 genoemd dat voor het dienstjaar 2017 op de gewone dienst van de Begroting 2014
gereserveerd
is
op de "Functie
78
Overige
Uitgaven
Gezondheid, Milieu en Natuur". De Raad van Advies constateert dat in de toelichting het bedrag van ANG 7,3 miljoen niet wordt toegelicht.
De Regering heeft de Algemene beschouwing naar aanleiding hiervan aangepast. Tevens wordt niet toegelicht uit welke componenten het bedrag van ANG 15,6 miljoen aan baten bestaat noch van welke instantie of personen dit bedrag aan de overheid zal gaan toekomen. De Raad van Advies adviseert de Regering om met inachtneming van het bovenstaande de toelichting aan te passen.
De Regering geeft aan dat zoals opgenomen in de nota van financien de rente en afschrijving van de totale investering als de "kostprijs" wordt doorberekend aan het nieuwe ziekenhuis vanaf 2017, waarop de (gebruikers)tarieven dienen te worden/zijn gebaseerd, welke in principe kostendekkend zuHen moeten zijn. Dus Hospital Nobo Otrabanda zal het bedrag van ANG 15,6 miljoen (ANG 7,3 miljoen afschrijvingkosten en ANG 8,3 miljoen rentekosten) moeten betalen aan de overheid . In de hierna volgende hoofdstukken wordt waar nodig nader ingegaan op het advies van de Raad van Advies aangaande het onderhavige ontwerp. Teneinde de overzichtelijkheid te verbeteren wordt hier vorm aan gegeven met behulp van een markering in de linker zijlijn.
Advies College financieel toezicht
De nota van wijziging tot wijziging van de Landsverordening tot vaststelling van de Begroting van Curac;ao voor het dienstjaar 2014 is, overeenkomstig het bepaalde in het Besluit financieel toezicht Curac;ao en Sint Maarten, voor advies voorgelegd aan het CoHege financieel toezicht. Het College financieel toezicht heeft bij brief van 6 november 2013, met kenmerk Cft 201300418, advies uitgebracht over het ontwerp.
Algemene Beschouwing-7
Nieuwe ziekenhuis
Het College financieel toezicht geeft aan om in de uiteindelijke tweede BW aan te geven welke rechtsvonn er wordt gekozen en op welke wijze de lening wordt aangewend. Op dit moment is het volgens het College financieel toezicht niet duidelijk wat de rechtsvonn zal zijn, oftewel wie de eigenaar van Hospital Nobo Otrobanda wordt. Uit ambtelijk overleg met het ministerie van Financien komt volgens het College financieel toezicht naar voren dat over de rechtsvonn nog geen besluit is genomen . Om te kunnen beoordelen of de voorgenomen lening voldoet aan de voorwaarden die volgen uit de Rijkswet en of er geleend kan worden bij de Nederlandse Staat, is voor het College noodzakelijk te weten welke rechtsvonn wordt toegepast en op welke wijze de lening wordt aangewend. De Regering geeft het volgende aan. 1: Ingevolge de Landsverordening comptabiliteit 2010 moeten de opbrengsten uit leningen worden aangewend voor kapitaalinvesteringen. Datzelfde is ook zo geregeld in de Rijkswet. Binnen die wettelijke kaders kan
Cura~ao
de
opbrengsten van een lening rechtstreeks aanwenden voor de bouw van een ziekenhuis. Van een kapitaalinvestering is ook sprake als de opbrengsten uit leningen worden gestort op aandelen in een vennootschap. Dit biedt ruimte voor het bouwen, in eigendom houden en verhuren van een ziekenhuis door de vennootschap waarin
Cura~ao
(aile) aandelen houdt. Voor de uiteindelijk te
kiezen rechtsvonn gaat de voorkeur op dit moment uit naar een Naamloze Vennootschap. waarin
Cura~ao
Voor
Cura~ao
zal
de
doorslag
geven
de
mate
doorslaggevende zeggenschap kan blijven uitoefenen in de
wijze waarop het eigendom van het te bouwen ziekenhuis zal worden beheerd . 2: De lening wordt aangewend voor de financiering van de bouw, medische inrichting en het IT systeem van het nieuwe ziekenhuis.
Het College Financieel Toezicht geeft tevens ook aan om duidelijkheid te verschaffen
over
de
bij d rage
van
private
partijen.
Daarnaast geldt dat het College financieel toezicht geen oordeel over de publieke financiering kan geven zolang er geen zekerheid is over de resterende financiering van 30% door private partijen.
Algemene Beschouwing-8
De Regering heeft aangegeven dat ten aanzien van de financiering van Hospital Nobo Otrabanda een zeer sterke voorkeur is voor een verdeling van 70% publieke en 30% private middelen. Het is het streven om dat ook te realiseren.
Diverse private partijen hebben reeds aangegeven graag gezamenlijk te willen participeren. Zeer recent zijn enkele van deze partijen ook gezamenlijk in gesprek geweest met USONA. De wil om mee te doen met de financiering is daar nogmaals naar voren gekomen en 30% werd haalbaar geacht. De korte doorlooptijd tot besluitvorming is een belangrijk gespreksonderwerp geweest. Het zal niet eenvoudig zijn om private middelen al op zo'n korte termijn integraal beschikbaar te stellen. Gezien de looptijd van het project hoeven de middelen echter ook niet al integraal begin 2014 beschikbaar te zijn. Bij voldoende comfort (op basis van de businesscase) en afspraken met de
overheid hierover kunnen waarschijnlijk al wei toezeggingen worden gedaan. Daarom willen deze partijen nu al betrokken worden om mogelijkheden en onmogelijkheden te verkennen.
Mocht blijken dat private partijen uiteindelijk niet bereid zijn te financieren, het beoogde bedrag niet volledig kunnen financieren, dan wei onaanvaardbare eisen hebben ten aanzien van bijvoorbeeld de rentepercentages of looptijd, dan zal de overheid haar participatie verruimen. Er kunnen geen leningen worden aangegaan die resulteren in een niet sluitende business case. In dat geval zal de overheid zijn wens voor een 70-30 verhouding laten varen en 100% publiek financieren. De Regering kan een dergelijk "dubbelbesluit" nu reeds nemen .
Macht blijken dat alsnog geen overeenstemming wordt bereikt met de private partijen, dan kan in de loop van 2014 alsnog worden besloten om via de eerste suppletoire begroting de volledige 100% middels een obligatielening te verkrijgen.
Het College financieel toezicht verzoekt om de verwerking van de rente- en aflossingsbestanddelen
beter
toe
te
lichten
in
het
ontwerp.
In het ontwerp zijn volgens het College financieel toezicht de rente- en aflossingsbestanddelen behorend bij de lening voor Hospital Nobo Otrobanda niet zichtbaar gemaakt op de gewone en kapitaaldienst. De rentelasten tijdens de bouw worden gekapitaliseerd, wat wil zeggen dat de bouwrente wordt Algemene Beschouwing-9
meegefinancierd in de toWe investering. Dit is volgens het College financieel toezicht niet ongebruikelijk bij investeringen waarbij de uitvoering een lange periode in beslag neemt. In feite betekent dit dat er op de gewone dienst sprake is van zowel lasten (aan rentekosten) als (even grote) baten (vanuit de geactiveerde
rente
op
de
kapitaaldienst)
gedurende
de
bouwfase.
De Regering geeft de volgende toelichting:
Rente Financiering: De verschuldigde rentelasten van de (op te nemen)
langlopende fmanciering worden, zoals te doen gebruikelijk verantwoord op de
Gewone Dienst.
Bouwrente Investering: Gedurende de vervaardigingperiode (de bouw) van het nieuwe ziekenhuis, worden de financieringslasten (rente tijdens de bouw inclusief eventuele andere financieringskosten) toegerekend aan de investering om te komen tot de integrale kostprijs op het moment van oplevering c.q. het moment dat het gebouw in exploitatie wordt genomen. Deze 'bouwrente' wordt Uaarlijks) administratief zichtbaar gemaakt door een bijdrage van de gewone dienst (in casu in mindering gebracht op dehierop totaal verantwoorde rentelasten) aan de kapitaaldienst (de bouwrente, welke wordt bijgeschreven op de investering).
Het College fmancieel toezicht verzoekt om een toelichting in het ontwerp , waaruit duidelijk wordt wat de bruto rentelasten zijn, aangezien dit van belang is bij de toetsing aan de rentelastnorm.
Algemene Beschouwing-lO
De Regering heeft m reactie hierop de volgende tabel aan de memorie van
Rentelastnorm jaar t Rentelasten jaar t
110,4
110,1
111 ,7
113,9
Financieringsruimte (in termen van rentelasten)
55,7
60
66,9
70 ,7
Financieringsruimte
55,9
56,7
53,2
51,9
2.453,3
2.446,7
2.482 ,2
2.531,1
442,1
669,5
876,7
945,2
Financiering (cumulatief) Deviatie (+ gunstig / ongunstig)
Overigens is het saldo van de rentelasten op opgenomen- en uitgegeven geldleningen verwerkt
Het College fmancieel toezicht geeft aan dat vanaf de oplevering van het ziekenhuis zullen de rentekosten zichtbaar moeten worden op de gewone dienst.
De Regering geeft aan dat in de nota van wijziging op de begroting 2014 in het jaar 2017 de rente- en afschrijvingskosten verwerkt worden. In 2017 wordt de rente en afschrijving van de totale investering als de "kostprijs" doorberekend aan het nieuwe ziekenhuis, waarop de
(gebruikers)tarieven dienen te
worden/zijngebaseerd, welke in principe kostendekkend zullenmoeten zijn. Deze verwerking is logischerwijs met in de tweede suppletoire begroting 2013 waar te nemen, daar de begroting conform de comptabiliteitsvoorschriften vergezeld gaat van een meerjarenbegroting van de baten en lasten voor drie op dat dienstjaar volgende jaren.
Voor 2017 zijn de rentekosten ANG 8 ,3 miljoen en ANG 7,3 miljoen aan afschrijvingskosten. Dus een totaal bedrag van ANG 15,6 miljoen wordt doorberekend aan het nieuwe ziekenhuis. In de begroting van Hospital Nobo Otrabanda zal hiermee rekening worden gehouden. Algemene Beschouwing-ll
Het College financieel toezicht geeft aan dat ten aanzien van de aflossing van de
voorgenomen
lening
geldt dat
dit
afhankelijk
is van
wat wordt
overeengekomen met de financier. Helder is in ieder geval dat de aflossing van de door de overheid uitgegeven leningen verwerkt wordt op de kapitaaldienst. Het College fmancieel toezicht verzoekt toe te lichten waar en in welke mate deze mutaties zich op de begroting voordoen.
De Regering geeft aan dat de financieringsconstructie hier een zogenaamde 'bullet' lening betreft. Gedurende de looptijd wordt enkel rente betaald (in dit geval halfjaarlijks) en het geleende bedrag aan het eind van de looptijd in een keer afgelost, in dit geval (ervan uitgaande dat de eerste lening in 2013 wordt aangegaan) in 2043 . De leningen die de Regering aangaat heeft een looptijd van 30 jaar. De aflossing ineens verschijnt dus voor het eerst op de begroting 2043.
Het College financieel toezicht stelt, naast de juiste verwerking van de financiering van Hospital Nobo Otrobanda, te beoordelen of sprake zal zijn van een sluitende exploitatie van het nieuwe ziekenhuis. De oude businesscase is inmiddels door Usona aangepast aan de nieuwe situatie en door de Stichting Overheidsaccountantsbureau voorzien van een (voorlopige) second opinion. Hieruit blijkt dat er ten aanzien van Hospital Nobo Otrobanda sprake is van een sluitende exploitatie , mits er aan enkele randvoorwaarden wordt voldaan. Voor enkele van deze randvoorwaardengeldt dat beleidsmatige beslissingen genomen moeten worden . Er kan derhalve pas worden ingestemd met de bouw van Hospital Nobo Otrobanda indien voldoende zekerheid bestaat dat aan deze randvoorwaarden zaJ worden voldaan. Ten aanzien van de randvoorwaarden uit de
businesscase adviseert het
College
fmancieel
toezicht
am de
budgetfinanciering en bijbehorende prijsaanpassing wettelij k te verankeren. Waar momenteel nag
sprake
is van
tariefsfmanciering,
wordt in
de
businesscase uitgegaan van budgetfinanciering. Het College financieel toezicht is van oordeel dat de budgetfinanciering en de wijze van prijsaanpassing wettelijk moet worden vastgelegd.
De
Regering
geeft
aan
dat
de
businesscase
niet
gebaseerd
is
op
budgetfinanciering maar op financiering door tarieven. Voor de businesscase Algemene Beschouwing-12
van het ziekenhuis maakt de fmancieringssystematiek in de zorg niet uit. In de businesscase wordt gerekend met een bepaald niveau van inkomsten voor het HNO, gebaseerd op productie en inkomsten SEHOS 2010, met een jaarlijkse indexering van 3% (inflatiecorrectie). De Regering heeft de intentie de indexering wettelijk te verankeren. De financieringssystematiek in de zorg staat daar los van. Deze systematiek is geen onderdeel van de businesscase en oak niet van de second opinion door de Stichting Overheidsaccountantsbureau (voor
de
duidelijkbeid:
de
huidige
businesscase
gaat
niet
uit
van
budgetfmancieringj. Voor een sluitende businesscase wordt gerekend met een jaarlijkse indexering van 3%. In geval van tarieven (waar momenteel nag sprake van is) zouden de tarieven met 3% per jaar worden geindexeerd, bij budgetfinanciering zou het budget jaarlijks met 3% worden geindexeerd.
WeI is aangegeven dat de budgetfinanciering duidelijke voordelen biedt. Deze voordelen zijn er met name op landsniveau, omdat budgetfinanciering een middel is am het doel van kostenbeheersing te bereiken. Het besluit am over te gaan op budgetfinanciering is reeds genomen. Invoering daarvan voor de start van 2014 is waarschijnlijk nag niet haalbaar, maar weI in de jaren daarna. Budgetfinanciering is een zeer effectief middel am perverse prikkels uit een systeem te halen en daarmee efficiencyverbetering door te voeren.
Concluderend: Vanuit het perspectief van het land is het wenselijk am de budgetfinanciering wettelijk te verankeren. Dit is echter geen voorwaarde voor een sluitende businesscase voor Hospital Nobo Otrobanda.
Volgens het College financieel toezicht wordt in de businesscase uitgegaan van een stijging van alle kosten en uitgaven van 3% per jaar. Het College fmancieel toezicht merkt op, gelet op de kostenontwikkeling in de zorg wereldwijd (die veelal minimaal het dubbele betreft), dat dit een aanname is die risico's met zich meebrengt indien niet conrete maatregelen tot efficiencyverbetering worden genomen. Het College fmancieel toezicht verzoekt dan oak nadere toelichting bij de aangenomen prijsontwikkeling van 3% en meer informatie over de wijze waarop men denkt de kostenstijgingen tot dit niveau te kunnen beperken.
Algemene Beschouwing-13
De Regering wil het volgende opmerken. Wereldwijd is er de tendens dat de ziekenhuiskosten dalen, met name door verkorting van de ligduur die op dit moment door de omstandigheden van SEHOS in het bijzonder en van Cural,;ao in het algemeen relatief hoog is. Dat is precies een van de voordelen van budgetfinanciering: dat er niet langer de perverse beloning is dat een langere ligduur leidt tot meer bekostiging. De huidige inefficientie in het ziekenhuis biedt mogelijkheden om binnen de (geYndexeerde) financiele kaders meer zorg te leveren voor hetzelfde geld en daarmee een groot deel van de vergrijzing (volumegroei) te kunnen betalen. Een reden te meer om als overheid veel meer grip te willen krijgen door middel van een goed tariefstelsel met reele prijzen. De budgetfinanciering is daarvoor een goed instrument. Een voorbeeld van efficiencyverbetering: De gemiddelde ligduur van patienten in het SEHOS is nog fors hoger (de berichten varieren van 6,1-6,6 dagen) dan intemationale trend (gemiddeld al rond de 5 dagen). Bij verkorting van de ligduur kunnen meer patienten worden behandeld bij dezelfde (verpleeg)kosten. De verkorting van de ligduur wordt veroorzaakt
door
factoren
zoals
het
gebruik
van
minder-invasieve
behandelingen, betere aansluiting met vervolgzorg en andere methoden om ziekenhuizen te bekostigen (waardoor langere verpleeguren financieel gezien ongunstig worden voor ziekenhuizen).
Bet
College
financieel
toezicht
geeft
aan
om
de
benodigde
efficiencymaatregelen concreet uit te werken en hierover politieke besluiten te nemen . Een sluitende exploitatie van Hospital Nobo Otrobanda vergt dat efficiencymaatregelen worden genomen om ervoor te zorgen dat op de inkoop van geneesmiddelen en op het debiteurenbeheer 20% wordt bespaard. Aangezien de businesscase gebaseerd is op de opgeschoonde jaarrekening 2010 en er sindsdien grote stappen gezet zijn waardoor de efficiency van het Sehos aanzienlijk vergroot is, is het denkbaar dat aan deze randvoorwaarden reeds tegemoet is gekomen, aldus het College financieel toezicht. Dit is echter
Algemene Beschouwing-14
volgens het College financieel toezicht niet terug te vinden in de businesscase, noch in de second opinion daarop.
De Regering geeft aan dat ten tijde van het opstellen van de nieuwe businesscase waren de cijfers 2012 niet beschikbaar. Er is voor gekozen niet de cijfers van 2011 te gebruiken omdat de toegevoegde waarde daarvan onvoldoende was. De cijfers van 2011 zijn beter dan in 2010 . De indicaties over 2012 zijn nog gunstiger. Des te meer reden om aan te nemen dat voorgestelde verbetering ten opzichte van 2010 zeer reeel zijn. De businesscase wordt
er
alleen
maar
door
verbeterd,
met
minder
noodzaak
tot
efficiencymaatregelen vanaf 2017 voor een sluitende businesscase . Overigens is onvoldoende duidelijk (2012) of de verbeteringen structureel zijn en op welke onderdelen deze zijn bereikt. Vanuit het voorzichtigheidbeginsel is vastgehouden aan 2010.
Naast deze twee efficiencymaatregelen voIgt volgens het College fll1ancieel toezicht uit de businesscase dat nog aanvullende efficiencymaatregelen moeten worden genomen ad ANG 2 miljoen . In de businesscase wordt ervan uitgegaan
dat dit kan worden gerealiseerd
door te
besparen op de
personeelskosten . Het College financieel toezicht stelt zich op het standpunt dat concrete beslissingen hoe hier invulling aan te geven moeten zijn genomen en
vastgelegd
alvorens
kan
worden
ingestemd
met
de
voorgenomen
investering. De precieze invulling van de besparingen op de personeelskosten is op dit moment nogniet temaken. Hetkomende jaarzal USONA samenmet het SEHOS werken aan een transitieplan. De mogelijkheden anders en effectiever te werken dan in het huidige SEHOS zijn vanuit gebouwlogistiek evident. Het grote aantal werknemers in het SEHOS ten opzichte van andere ziekenhuizen wijst ook sterk in die richting. Waar de mogelijkheden zich voordoen zal tijdens het opstellen van dit transitieplan duidelijk moeten worden. Hoe die besparingsmogelijkheden vervolgens geeffectueerd kunnen worden kan ook dan pas duidelijk worden. Overigens betreft het een bedrag dat minder dan 2% van de totale ziekenhuisbegroting bedraagt. Het College financieel toezicht verzoekt om Infonnatie te verschaffen over de Algemene Beschouwing-15
sanering van het Sehos . De businesscase gaat aileen in op de bouw en exploitatie van het nieuwe ziekenhuis, terwijl de afhandeling van de schulden van het Sehos buiten de scope van de businesscase zijn gelaten. Het College financieel toezicht is van mening dat dit echter een belangrijk aspect is van de totaalplannen rondom het nieuwe ziekenhuis en verzoekt dan ook om toelichting van de Regering van Curac;ao wat de plannen zijn omtrent de schuldsanering van het Sehos en wat de eventuele effecten hiervan zijn op de begroting. De Regering geeft aan dat de planning is het SEHOS een vrijwaring te geven van uitstaande loonbelastingverplichtingen bij de Ontvanger per 1 december 2013. Dit heeft geen consequenties op de begroting. Immers, loonbelasting wordt conform het kasstelsel verantwoord, en zijn in de ramingen voor 2013 en 2014 niet opgenomen. Verder zal bij het eind van de transitie fase het uitstaande voorschot van ANG 10,0 miljoen van het Land aan SEHOS zijn kwijtgescholden. Ook dit heeft geen consequenties op de begroting. WeI heeft dit consequenties voor de balans. Dit zal het eigenvermogen van het Land negatief beinvloeden. In de ontwerpbegroting 2014 in het jaar 2017 is rekening gehouden met een toevoeging aan de reserve van ruim ANG 30,5 miljoen. Per saldo wordt het eigenvermogen niet negatief beinvloed.
Het College fmancieel toezicht is van mening dat het meer in het algemeen van belang is dat er besluiten genomen worden over het uiteindelijke stelsel van gezondheidszorg dat de Regering voor ogen staat en de rollen die verschillende partijen daarin spelen. Het gaat dan om de vraag wie de regie heeft en wie aanstuurt.
De Regering merkt het volgende op. Van de totale uitgaven aan ziekenhuiszorg in Curac;ao wordt nog slechts 6,8% gefinancierd door de particuliere verzekeraars. Dit percentage loopt de laatste jaren gestaag terug. In 2008 was dit nog 9,7%. Met de invoering van de Basisverzekering Ziektekosten zal de financiering door particuliere verzekeraars in de uitgaven aan ziekenhuiszorg aIleen nog maar verder afnemen. Het publieke deel van de ziekenhuiszorg, lees SEHOS, zal budget gefinancierd worden. Het is aan SEHOS en de particuliere verzekeraars om op basis van de Algemene Beschouwing-16
vastgestelde tarieven afspraken te maken over het private deel van de te verlenen ziekenhuiszorg.
Het College fmancieel toezicht merkt op dat er duidelijkheid zal moeten komen over de vraag welke rol particuliere verzekeraars gaan spelen in de budgetfmanciering van het Sehos en hoe het totale zorgaanbod uiteindelijk verdeeld zal worden over het Sehos en de huidige particuliere klinieken en laboratoria.
Het principe van de functieverdeling staat vast. De exacte invulling daarvan zal door de Regering (Minister van Gezondheid, Milieu en Natuur) binnenkort worden verduidelijkt. Ook de rolverdeling tussen de verschillende laboratoria zal binnenkort worden verduidelijkt.
Daarnaast merkt het College fmancieel toezicht op dat er een visie zal moeten komen op de regie in dit stelsel en hoe gegarandeerd wordt dat het ziekenhuis efficient kan blijven werken.
Op grond van de door de Regering aangenomen beleidsuitgangspunten zoals geformuleerd in de beleidsbegroting 2013 en de ontwerpbegroting 2014 is het Ministerie van Gezondheid, Milieu en Natuur belast met het voeren van de regie binnen de gezondheidszorg. De Regering is hierboven ingegaan op maatregelen om te zorgen dat het ziekenhuis efficient kan blijven functioneren.
Bij een geplande indexering van 3% is het volgens het College financieel toezicht onvermijdelijk dat het volume van de zorg verder beheerst wordt, onder andere door een beperking van het aantal ligdagen per aandoening. Voor de keuze tot een sterke centralisatie in plaats van marktwerking is in de omstandigheden van
Cura~ao
veel te zeggen, aldus het College fmancieel
toezicht, maar het veronderstelt weI dat er een duidelijke regie is die op afstand van de overheid staat. De overheid kan immers met conflicterende doelstellingen geconfronteerd worden (macrobeheersbaarheid versus sluitende exploitatie
bijvoorbeeld). Een
onafhankelijke
zorgautoriteit
zou
in
de
oorspronkelijke plannen de taak op zich nemen en het College fmancieel toezicht verneemt dan ook graag of de oprichting van deze autoriteit op koers ligt en wat de taken worden van deze autoriteit. Algemene Beschouwing-17
De Regering stelt vast dat een onafhankelijke zorgautoriteit geen voorwaarde is voor een sluitende businesscase. Hierboven is de Regering ingegaan op de jaarlijkse indexering van hetzij de tarieven of het budget van het ziekenhuis met 3% per jaar. . De Regering heeft de intentie de indexering wettelijk te verankeren.
Gewone dienst Het gratis onderwijs. Het College financieel toezicht geeft aan dat voor dit laatste
geldt
dat
dekking
wordt
gevonden
middels
een
aanvullende
dividendafdracht van ANG 6,4 miljoen van Refineria di Korsou (bovenop de ANG 10,7 miljoen winstuitkering van de raffinaderij die al in de begroting zat).
De Regering wil aangegeven dat de extra dividendafdracht van ANG 6,4 miljoen een eenmalige afdracht betreft voor de financiering van de kosten van het schooljaar 2012-2013. Het betreft de restanttranche van het bed rag die in 2012 buiten de overheidsbegroting om voor het gratis onderwijs is aangewend en nu weI conform de comptabele voorschriften die de begroting heeft gelopen. De financiering van het gratis onderwijs voor 2014 en verder wordt uit de algemene middelen gefinancierd.
Het College financieel toezicht merkt op dat aangezien de jaarrekeningen 2011 en 2012 van Reffeneria di Korsou nog steeds niet beschikbaar zijn (conform de Code Corporate Governance is een termijn van vijf maanden na afloop van het boekjaar toegestaan), is op dit moment door het College financieel toezicht niet te beoordeIen wat de fmanciele positie is van Reffeneria di Korsou en of de vennootschap dus in staat is om de opgevoerde dividenden uit te keren. Het College verzoekt dan ook om aanvullende informatie over de financiele positie van
RdK
om
een
oordeel
hierover
te
kunnen
geven.
De Regering geeft het volgende aan. Met referte aan een eerder dit jaar door Refineria di Korsou NV (RDK) verschafte cashflow prognose (2013-2019) en haar onderzoek (d.d. 1 juli j.l.) hierop heeft de SOAB o.a. geconcludeerd, dat de
aan
de
cashflowprognose
Algemene Beschouwing-18
2013-2019
ten
grondslag
liggende
veronderstellingen, niet onredelijk zijn en dat de cashflowprognose op de juiste wijze is gebaseerd .
Betreffende de liquiditeitspositie van RDK voor de jaren 2013 en 2014 wordt een negatieve cashflow verwacht van respectievelijk ±ANG 67,7 miljoen en ±ANG 10,1 miljoen Dit is voornamelijk het gevolg van te plegen investeringen (±ANG 158 miljoen) in het Turn-aroundproject. De investeringen zuBen voornamelijk gefinancierd worden uit de beleggingenjreserveringen. De direct opeisbare
tegoeden
bedroegen
toen
$2
miljoen,
terwijl
RDK
tevens
voorbereidingen aan het treffen was om een deposito van ANG 20,5 miljoen vroegtijdig te beeindigen. De geraamde liquiditeitspositie zal vanaf 2015 positief zijn, oplopend tot ±ANG 42,4 miljoen in het jaar 2019 . De omvang van de reserves van RDK bedragen volgens de enkelvoudige conceptjaarrekening 2011 in totaal ANG 459,1 miljoen ultimo 2011. Deze reserves zijn juist gevormd om deze investeringen te financieren.
Het ministerie van Financien constateert dat RDK voor de jaren 2013 en 2014 haar beleggingen
moet
aanspreken
om
de
geplande
investeringen
te
financieren, aangezien de geraamde cashflow negatief is. Het storten van een (tussentijdse) dividenduitkering in de landskas is dus niet aihankelijk van een gunstige liquiditeitsprognose (voor het jaar 2013 en 2014) maar van het operationeel resultaat. Het ministerie van Financien constateert uit het onderzoek van de SOAB dat de cashflow van RDK vanaf 2015 meerjarig positief is,
waardoor zelfs een jaarlijkse su bstantiele dividenduitkering
moge1ijk zou zijn, gelet op de huidige verondersteBingen .
Uitbetaling van een dividend ligt aan het oordeel van de aandeelhouder, conform het dividendbeleid en afhankelijk van het operationeel resultaat. De grondslag voor (tussentijdse) dividenduitkering ligt vastgelegd in de statuten van RDK, artikel 25 leden 3 en 5. Lid 3 verme1dt dat een winstuitkering slechts mogelijk is voorzover het eigenvermogen na betaling van de uitkering groter is dan het nominaal kapitaal. Een (tussentijdse) dividenduitkering van ANG 6,4 miljoen zal hieraan voldoen . Dit is overigens al in landskas gestort.
Algemene Beschouwing-19
Het College financieel toezicht dringt voorts aan op de implementatie van dividend- of concessiebeleid, een punt dat ook onderdeel was van de advisering op de ontwerpbegroting 2014. Als voortvloeisel van het Regeringsbeleid om de overheidsvennootschappen gezond te maken is de regering een beleidskader aan het ontwikkelen voor het nieuwe dividendbeleid. In navolging van het advies van de Raad van Advies heeft de Regering in de begroting opgenomen dat vanaf 2014 rekening wordt gehouden met een toenemende inkomstenafdracht aan de overheid. In 2014 bedraagt dit ANG 5 miljoen en groeit vervolgens met ANG 10,0 miljoen per jaar tot een structureel bedrag van ANG 25,0 miljoen vanaf 2016. Daamaast is ook een bedrag van ANG 10,0 miljoen structureel opgenomen aan dividend van de Refeneria di Korsou. De Regering acht opname van de meetjarige raming
v~~r
dividendopbrengsten behoedzaam en verantwoord. Het College financieel toezicht geeft aan dat onderdeel van de aanwijzing is dat de tekorten op de gewone dienst uit voorgaande jaren dienen te worden gecompenseerd, waarbij de periode is gemaximeerd tot 2015. In voorgaande adviezen heeft het College financieel toezicht erop gewezen dat deze tekorten onvoldoende werden gecompenseerd. Tijdens het recente bezoek van het College fmancieel toezicht aan Cura.;ao is overeengekomen met de minister van Financien dat in de begroting het resterende te compenseren tekort zal worden verwerkt. Op het moment dat de tekortcompensatie is verwerkt in de begroting, voldoet Cura.;ao aan dit onderdeel van de aanwijzing en zal het College financieel toezicht hier niet meer aan toe
De Regering geeft aan dat er nu al zijn stappen ondernomen om het resterend tekort van ANG 42,0 miljoen weg te werken. Zo worden voorbereidingen getroffen zodat Curoil over het jaar 2012 ANG 10 miljoen dividend zal uitkeren aan de aandeelhouder. Verder heeft Bureau Telecommunicatie en Post al ANG 19 miljoen in landskas gestort en is in de eerste suppletoire begroting 2013 reeds rekening gehouden met ANG 12,5 miljoen aan reservedotaties. Deze bedragen zijn exclusief een nog te verwachten bedrag van ANG 8 miljoen van Kadaster uit hoofde van hun balansnormering.
Algemene Beschouwing-20
Tot slot verzoekt het College financieel toezicht om nadere informatie over de niet-belastingopbrengsten ad ANG 15,6 miljoen in 2017. Deze inkomsten zullen uit de exploitatie van het nieuwe ziekenhuis moeten komen. Het College fmancieel toezicht kan echter niet de koppeling leggen tussen de cijfers uit de ontvangen businesscase van Hospital Nobo Otrobanda en de in de begroting opgevoerde inkomsten van ANG 15,6 miljoen. Voor wat betreft de rentelasten is weI helder hoe dit is berekend, maar de in de businesscase opgevoerde kosten ten behoeve van afschrijvingen corresponderen niet met de bedragen die hiervoor zijn opgevoerd in de Nota van wijziging. Het College financieel toezicht verzoekt dan ook om nadere toelichting waaruit blijkt dat in de businesscase rekening is gehouden met de kapitaalslasten die door de overheid zullen worden doorberekend aan Hospital Nobo Otrobanda.
De
Regering
geeft
aan
het
volgende.
Zoals
eerder
aangegeven
de
fmancieringsconstructie betreft hier een zgn. 'bullet' lening. Gedurende de looptijd wordt enkel rente betaald (in dit geval halfjaarlijks) en het geleende bedrag aan het eind van de looptijd in een keer afgelost. De Regering heeft rekening gehouden met kapitaallasten over een periode van 30 jaar. Dit komt neer op een bedrag van ANG 7,3 miljoen per jaar. In de businesscase wordt rekening gehouden met totale kapitaallasten van ANG 21,8 miljoen waarvan ANG 15,3 miljoen voor de publieke financiering.
Algemene Beschouwing-21
MINISTERIE VAN ALGEMENE ZAKEN
Tot
het
Ministerie
van
Algemene
Zaken
behoren
de
volgende
organisatorische eenheden: • Minister van Algemene Zaken • Kabinet Minister van Algemene Zaken • Secretariaat Raad van Ministers • Beleidsco6rdinatie • Kabinet Gevolmachtigde Minister • Secretaris-generaal Algemene Zaken • Ministeriele Staf • Directie Buitenlandse Betrekkingen (Beleidsorganisatie Algemene Zaken) • Directie Communicatie en Voorlichting • Wetgeving en Juridische Zaken • Constitutionele Zaken en Koninkrijksrelaties • Overige Uitgaven Algemeen Bestuur • Plan Nashonal pa Desaroya Bario • Vrijwilligers Korps Curayao • Veiligheidsdienst Curayao De belangrijkste beleidsvelden en daaronder ressorterende hoofdtaken van het Ministerie van Algemene Zaken zijn:
01 Bestuursorganen 03 Algemeen beheer algemene zaken Bevorderen van het algemeen beleid • de zorg voor het algemeen regeringsbeleid; • de
zorg
voor
de
algemene
voorlichting,
waaronder
het
communicatiebeleid en de openbaarheid van bestuur; • de zorg voor de wet- en regelgeving; • de co6rdinatie van aangelegenheden die meer dan een ministerie raken.
Vertegenwoordiging in het buitenland • de zorg voor intemationale en regionale zaken; • de zorg voor Koninkrijkszaken en Constitutionele Zaken ; Algemene Beschouwing-22
•
Vertegenwoordiging in Nederland.
07 Ovedge Algemene Zaken • Pensioenuitkeringen ex-gezagsdragers en uitkeringen bij wijze van pensioen • Algemene uitgaven • Plan Nashonal pa Desarya Bario • Veiligheidsdienst
Cura~ao
In het kader van de nota van wijziging op de Begroting 2014 zijn de volgende middelen per functie opgevoerd: Gewone dienst
2014
2015
2016
2017
01. Bestuursorganen 03. A lgemeen beheer Algemene Zaken 07. Overige Algemene Zaken Totaal Kapitaaldienst
2014
2015
2016
2017
1.400.000
800 .000
1.400.000
800.000
01. Bestuursorganen 03. Algemeen beheer Algemene Zaken 07. Overige Algemene Zaken Totaal
Hiema voIgt een toelichting van de begroting per functie.
Functie 03. Algemeen beheer Algemene Zaken Gewone dienst
2014
2015
2016
2017
2014
2015
2016
2017
1.400.000
800.000
1.400.000
800.000
Apparaatskosten Programmakosten Totaal Kapitaaldienst
Apparaatskosten Programmakosten Totaal
Bovenstaande begrotingswijziging op de Kapitaaldienst heeft betrekking op de kosten van de renovatie van de gebouwen van het Kabinet van de Gevolmachtigde Minister. Algemene Beschouwing-23
MINISTERlE VAN
SOCIALE ONTWIKKELING,
ARBEID
EN
WELZIJN
Tot het Ministerie van Sociale OntwikkeUng. Arbeid en Welzijn behoren de volgende organisatorische eenheden: •
Minister van Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn
•
Kabinet Minister van Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn
•
Inspectie Arbeid en Veiligheid
•
Landsbemiddelaar
•
Secretaris-generaal Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn
•
Ministeriele Staf
•
Beleidsorganisatie Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn
•
Sector Sociale Ontwikkeling
•
Sector Arbeid:
•
Sector Familie en Jeugd
Belefdsvelden
en
hoofdtaken
van
het
Minlsterie
van
Sociale
OntwikkeUng. Arbeid en Welzljn 01 Bestuur80rganen
60 Algemeen beheer SocfaIe Ontwikkeling, Arbefd en Welzijn Sociaal Ontwikkeling Beleid De behartiging van sociale ontwikkelingsaangelegenheden.
Jeugd en Jongeren beleid dezorg voor de juridische en beleidskaders betreffende de jeugd-en jongeren Ontwikkeling
Arbeidsparticipatie de wrg voor de jurictische en beleidskaders betreffende van de nationale, internationale en regionale arbeidszaken en -verhoudingen, waaronder
de
relatie met de Internationale Arbeidsorganisatie
lnspectie Arbeidszaken de uitvoering van arbeids- en veiligheidsinspectie en de uitvoering van de juridische en beleidskaders betreffende de arbeidszaken
61 Bijstandverlening Algemene Beschouwing-24
Sociale zorg
62 Werkgelegenheid 63 Familie en Jeugd 64 Sociaal Cultureel Jeugd en Jongerenwerk de zorg voor de uitvoering van de juridische- en beleidskaders betreffende het jeugd en jongeren Ontwikkeling
65 Bejaardenoorden 66 Landsbemiddelaar 68 Overige Sociale Voorzieningen en Maatschappe1ijke Dienstverlening
In het kader van de nota van wijziging op de Begroting 2014 zijn de volgende middelen per functie opgevoerd: Gewone dienst 01 Bestuursorganen
2014
2015
2016
2017
1.000.000
1.000.000
1.000.000
1.000.000
1.000.000
1.000.000
1.000.000
1.000.000
60 Algemeen beheer Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn 61 Bijstandverlening 62 Werkgelegenheid 63Maatschappelijke Begeleiding en Advies 64 Sociaal Cultureel Jeugd en Jongerenwerk 65 Bejaardenoorden 68 Overige SociaIe Voorzie ningen en Maatschappelijke Dienstverlening Totaal
Algemene Beschouwing-25
Kapitaaldienst
2014
2015
2016
2017
01 Bestuursorganen 60 Algemeen beheer Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn
61 Bijstandveriening 62 Werkgelegenheid 63 Maatschappelijke Begeleiding en Advies 64 Sociaal Cultureel Jeugd en Jongerenwerk 65 Bejaardenoorden 68 Overige Sociale Voorzieningen en Maatschappelijke Dienstveriening Totaal
Hieronder wordt de begroting per functie toegelicht.
Functie 61 Apparaatskosten Programmakosten Totaal Kapito.aldienst
1.000.000
1.000.000 1.000.000 2015
1.000.000 2014
1.000.000 1.000.000 2016
1.000.000 1.000.000 2017
Apparaatskosten
Programmakosten
Totaal
De Regering heeft besloten om in het kader van een tegemoetkoming aan verzekerden
met
lagere
inkomens
het effect
van
de
heffmg van de
inkomensafhankelijke premie, krachtens het bepaalde in de Landsverordening basisverzekering ziektekosten (P.B. 2013 no.3), te verzachten door het invoeren van premie-inkomens tussengrenzen, de zogenaamde "glidingscale". De glidingscale heeft betrekking 18.000.
op
een jaarinkomen tussen 12.000 en
Het betreffen de loontrekkers en de zelfstandigen (toepassing
glidinscale op 3%) en de gepensioneerden (toepassing glidingscale op 10%).
Algemene Beschouwing-26
Deze premie-inkomstenderving bedraagt in totaal circa ANG 2,5 miljoen . De aanzuivering
wordt speciefiek binnen het budget van het Ministerie van
Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn gevonden, onder de subfunctie 176102 voor een bedrag van circa ANG 1,5 miljoen, en algemeen vanuit de post onvoorziene uitgaven voor een bedrag van ANG
1,0 miljoen . De
budgetneutrale wijziging binnen het Ministerie van Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn blijkt niet uit de cijfers, daar de wijziging binnen dezelfde categorie plaatsvindt.
Algemene Beschouwing-27
MINISTERIE VAN GEZONDHEID. MILIEU EN NATUUR
Tot het Ministerie van Gezondheid. Natuur en Milleu behoren de volgende organisatorische eenheden: • Minister van Gezondheid, Milieu en Natuur • Kabinet Minister van Gewndheid, Milieu en Natuur • Raad voor de Volksgezondheid • Secretaris-generaal Gezondheid, Milieu en Natuur • Ministeriele Staf • Beleidsorganisatie Gewndheid, Milieu en Natuur • Inspectie Volksgewndheid
• va
Geneeskundige en Gezondheidszaken
• Subsidie bijdragen Ambulancevervoer • Dr. Caprileskliniek
• va Veterinaire Zaken • va Agrarisch en Visserijbeheer • va Milieu en Natuur Beheer • Subsidie bijdragen Milieu, Natuur • Begraafplaatsen • Overige uitgaven Volksgezondheid De belangrijkste beleidsvelden en daaronder ressorterende hoofdtaken van het Ministerie van Gewndheid, Milieu en Natuur zijn:
70 Algemeen beheer Gezondheid. Milleu en Natuur • De wrg voor de juridische en beleidskaders betreffende de volksgewndheid, gezondheidszorg, milieu, natuur,gezondheid vandierenen voor epidemiologisch onderwek en onderzoek betreffende gewndheidssystemen en voorzieningen
71 Preventie en Curatieve gezondheidszorg • De wrg op het toezicht op de uitvoering van die kaders en de kwaliteit van de volksgewndheid en gewndheidswrg
72 Ambulancevervoer • De wrg op het toezicht op de uitvoering van ambulancewrg conform wettelijke regelgeving
73 verpleeginrichtingen Algemene Beschouwing-28
75 Agrarische Zaken en Visserij •
De zorg voor het toezicht op de uitvoering van agrarische zaken en de kwaliteit van de gezondheid van dieren
76 Milieu en Natuurbeheer •
De zorg voor het toezicht op de uitvoering en de kwaliteit betreffende het milieu
77 Lijkbezorging 78 overlge uitgaven Gezondheid, Milieu En Natuur •
Hierbij dient evt. rekening te worden gehouden met de verschillende SEI projecten die binnen het ministerie lopen en die duurzaam moeten worden ingebed dus ook begrotingtechnisch.
In het kader van de nota van wijziging op de Begroting 2014 zijn de volgende
middelen per functie opgevoerd: Gcwone dienst
2014
2015
2016
2017
01 Bestuursorganen 26 Riolering en waterzuivering 70 Algemeen beheer Gezondheid, Milieu en Natuur
71 Preventieve en Curatieve
Gezondheidszorg
72 Ambulancevervoer
73 Verpleeginrichtingen 75 Agrarische Zaken en Visserij 76 Milieu en Natuurbeheer
77 Lijkbezorging 78 Overige Uitgaven Gezondheid, Milieu en Natuur Totaal Kapitaaldienst 01 Bestuursorganen 70 Algemeen beheer Gezondheid, Milieu en Natuur 71 Preventieve en Curatieve Gezondheidszorg 72 Ambulancevervoer 73 Verpleeginrichtingen 75 Agrarische Zaken en Visserij 76 Milieubeheer 77 Lijkbezorging 78 Overige Uitgaven Gezondheid , Milieu en Natuur Totaal
7 .309.600 7.309.600 2014
2015
2016
109.095.900
85.615.000
87.524.300
109.122.000
85.641.100
87.550.400
2017
Algemene Beschouwing-29
Hieronder wordt de begroting per functie toegelicht. Functle 78 Apparaatskosten Programmakosten Totaal Kapitaaldienst Apparaatskosten Programmakos ten Totaal
2014
2015
7.309.600 7.309.600 2017
2016
109.095.900
85.615.000
87.524.300
109.095.900
85.615.000
87.524.300
Het opgevoerde bedrag op de gewone dienst De Regering geeft aan dat zoals opgenomen in de nota van financien de rente en afschrijving van de totale investering als de "kostprijs" wordt doorberekend aan het nieuwe ziekenhuis vanaf 2017, waarop de (gebruikers)tarieven dienen te worden/zijn gebaseerd, welke in principe kostendekkend zuHen moeten zijn. Dus Hospital Nobo Otrabanda zal
het bedrag van ANG
15,6 miljoen
(ANG
7,3
miljoen
afschrijvingkosten en ANG 8,3 miljoen rentekosten) moeten betalen aan de overheid.
Het opgevoerde bedrag op de kapitaaldienst betreft de bouwkosten van het nieuw ziekenhuis te Otrobanda. De totale kosten, dus inclusief voorbereidings- en directiekosten, grond, apparatuur, leT en onvoorzien, voor de bouw van het nieuwe ziekenhuis worden geraamd op ANG 397,1 miljoen. Er wordt uitgegaan van een verhouding van ANG 292,4 miljoen publieke financiering (70%) en ANG 104,7 miljoen private financiering (30%). Het door de overheid te financieren bedrag is over 4 jaar verdeeld conform het voorgenomen bestedingstempo (vanaf 2013) en is verwerkt in deze nota van wijziging.
Aile investeringen met een econmische en/of maatschappelijk nut worden in beginsel geactiveerd en daarna afgeschreven bij ingebruikname . Bij een investering waarbij de uitvoering over meerdere jaren loopt (zoals in dit geval de bouw van het ziekenhuis), wordt rekening gehouden met "rente tijdens de Algemene Beschouwing-30
bouw". Dit betekent dat rente wordt berekend als het (uitvoerings)krediet een boekwaarde heeft per 1 januari. De rente is in principe gelijk aan de financieringskosten (rente en eventuele andere kosten) van de
v~~r
dit doeI
specifiek aangetrokken en (doorgaans) in termijnen op te nemen financiering.
De bouwrente wordt bijgeschreven op het (totale) bedrag van de investering. De bijgeschreven rente vormt derhalve uiteindelijk een onderdeel van de totale "kostprijs" van de investering. De totale investering (kostprijs!) zal - op het moment van ingebruikname - worden afgeschreven op basis van de te verwachten (economische) gebruiksduur. Deze afschrijvingskosten vormen weer een belangrijk onderdeel van de jaarlijks terug te verdienen (door te berekenen) kosten waarop de (gebruikers)tarieven dienen te worden/zijn gebaseerd, welke in principe kostendekkend (zuBen) moeten zijn.
Ergo, de "rente tijdens de bouw" is derhalve een component van de uiteindelijke kostprijs van de investering, welke gedurende de gebruiksduur in principe dient te worden "terugverdiend" door middel van het vaststellen van kostendekkende tarieven.
Algemene Beschouwing-31
MINlSTERIE VAN FINANCIEN Tot het Ministerie van Financien behoren de volgende organisatorische eenheden: •
Minister van Financien
•
Kabinet Minister van Financien
•
Secretaris-generaal Financien
•
Ministeriele Staf
•
Beleidsorganisatie Financien
•
Sector Financiele Beleid en Begrotingsbeheer
•
SOAB
•
Douane
•
Sector Fiscale Zaken
•
Nieuwe Belastingorganisatie
•
Geldleningen
•
Onvoorziene Uitgaven
•
Meldpunt Ongebruikelijke Transacties
•
Overige Uitgaven Financien/Dekkingsmiddelen
Cura~ao
Beleidsvelden De belangrijkste beleidsvelden en daaronder ressorterende hoofdtaken van het Ministerie van Financien zijn :
01. Financieel beleid, beheer en uitvoering: - ontwikkelen van financieel beleid, - bewaking budgettaire aangelegenheden, - controlebestedingoverheidsmiddelen.
02. Fiscaal beleid, uitvoering en douane beleid: - ontwikkelen van fiscaal beleid (nationaal en internationaal) , wetgeving en toezicht, - effectieve
en
doelmatige
uitvoering
van
de
fiscale
en
douane
aangelegenheden.
03. Financiele marlden en beleid: - ontwikkelen van beleid(nationaal en internationaal) op het gebied van geld-, krediet- en bankwezen,
Algemene Beschouwing-32
- effectieve
en
doelmatige
uitvoering
van
marktgevoelige
aangelegenheden.
04.
Stelposten en onvoorzien
In het kader van de nota van wijziging op de Begroting 2014 zijn de volgende middelen per functie opgevoerd: Gewone dienst 01 Bestuursorganen 90 Algemeen beheer Financien 91 Belastingen 93 Geldleningen 95 Algemene Uitgaven en Inkomsten 98 Ovenge Financiele Algemene Dekkingsmiddelen otaal Kapitaaldienst
2014
2015
2017
8 .339 . 100 -l.000.000
-1.000.000
-1 .000.000
-1.000.000
-1.000.000
-1.000.000
-1.000.000
7.339.100
2014
Bestuursorganen Algemeen beheer Financien Belastingen Geldleningen Algemene Uitgaven en lnkomsten 98 Overige Financiele Algemene Dekkingsmiddelen otaal
2016
2015
2016
2017
01 90 91 93 95
-1.400.000
-800.000
-1.400.000
-800.000
Hieronder worden de wijzigingen per functie nader toegelicht.
Functie 93 Geldleningen Gewone dienst
2014
2015
2016
8 .339 . 100
Apparaatskosten Programmakosten Totaal Ka itaal dienst
2017
8.339.100 2014
2015
2016
2017
Apparaatskosten Programmakosten Totaal
Voor 2017 is de rentekosten ANG 8,3 miljoen. Dit bedrag wordt doorberekend aan het nieuwe ziekenhuis. In de begroting van Hospital Nobo Otrabanda zal hiermee rekening worden gehouden.
Algemene Beschouwing-33
95. Algemene uitgaven en inkomsten Gewone dienst
2014
2015
2016
2017
Apparaatskosten Programmakosten Stelposten
-1.000.000
Totaal
-1.000.000
Ka itaal dienst
2014
-l.000.000 -1.000.000 2015
-l.000 .000
-l.000.000
-1.000.000
-1.000.000
2016
2017
Apparaatskosten Programmakosten Stelposten Totaal
-l.400.000 -1.400.000
-800.000 -800.000
Gewone dienst: Deze post wordt structureel verlaagd met ANG 1,0 miljoen. Het betreft de verlaging van de stelpost voor onvoorziene uitgaven met ter dekking van de premie-inkomstenderving ter tegemoetkoming aan verzekerden met lagere inkomens. De aanzuivering
wordt speciefiek binnen het budget van het
Ministerie van Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn gevonden, onder de subfunctie 176102 voor een bedrag van circa ANG 1,5 miljoen, en algemeen vanuit de post voor onvoorziene uitgaven voor een bedrag van ANG 1,0 miljoen.
Kapitaaldienst: Budget is overgeheveld van de stelpost voor onvoorziene uitgaven ten gunste het Kabinet van de Gevolmachtigde Minister ter dekking van de kosten van de renovatie van de gebouwen van het Kabinet van de Gevolmachtigde Minister.
Algemene Beschouwing-34
NOTA VAN FINANCIEN
Nota van Financien -1
Nota van Financien -2
o. INLEIDING De infonnatiefunctie van de overheid is een functie die verantwoordelijkheden schept waaraan de verschillende onderdelen van de overheid moeten voldoen. In het licht van deze verantwoordelijkheid dient de Nota van Financien geplaatst te worden. De Nota van Financien maakt de cijfers die opgenomen zijn in de nota van wijziging op de Begroting 2014 inzichtelijk. In dit document wordt een uitgebreide toelichting van de cijfers gegeven en naast deze toelichting wordt de lezer tevens inzicht geboden in de totstandkoming van de cijfers zoals deze in de nota van wijziging op de Begroting 2014 gepresenteerd worden .
In het eerste hoofdstuk, wordt de financiele situatie van de overheid integraal weergegeven. Hierbij spelen de volgende elementen een rol: a. De belastingopbrengsten worden naar relevant belastingmiddel gespecificeerd. b. Baten die niet verkregen worden aan de hand van belastingen, de zogenaamde niet-belastingopbrengsten, worden waar relevant nader toegelicht. c. De lasten worden gespecificeerd naar categorie.
In h et tweede hoofdstuk worden de lasten per hoofdstuk weergegeven.
In de bijlage bij de Nota van Financien worden de stappen inzichtelijk gemaakt die geleid hebben tot de verschillende grafische overzichten. Deze bijlage fungeert tevens als een referentiekader voor de gebruikte grafieken en tabellen in de Nota van Financien.
Nota van Financien -3
I. NOTA VAN FINANCIEN NOTA VAN WIJZIGING OP DE BEGROTING 2014 In
dit
hoofdstuk
worden
de
BegrotingscUfers
weergegeven
met
een
samenhangende verantwoording van de baten en lasten die verwacht worden binnen de nota van wijziging op de Begroting 2014. Tevens wordt in dit hoofdstuk inzicht verschaft in de meerjarige cijfers. Dit hoofdstuk dient als instrument om de Begrotingstrend jaar op jaar in kaart te brengen. Een beter inzicht verschaffen in de cijfers en het vergroten van zekerheden ten aanzien van de cijfers moet gezien worden als de primaire taak die dit hoofdstuk vervult binnen de Nota van Financien.
RecapitulaUe In de recapitulatie worden de totaalbedragen van de nota van wijziging op de Begroting 2014 gepresenteerd, vergezeld van de projectie van de meerjarige mutaties op de totaalbedragen in de Begroting 2014 . Tevens worden de mutaties op de totaalbedragen, zowel in 2014 als meerjarig, verder inzichtelUk gemaakt aan de hand van relevante analysegrootheden. In Tabel 1 zUn de totaalbedragen van de nota van wijziging op de Begroting 2014 en de mutaties op de MeerjarenBegroting gepresenteerd (in ANG miljoen) .
Saldo Gewone dienst
Baten Lasten
Saldo Kapitaaldienst Baten Lasten
15,6 15,6
109,1 109,1
85,6 85,6
87,5 87,5
Begrotingssaldo
De nota van wijziging op de Begroting 2014 sluit meerjarig met een saldo van nul. De aanpassing van de Begroting geschiedt budgetneutraal. In de onderdelen waar de baten en lasten worden gespecificeerd wordt een beeld gegeven hoe de verschuivingen hebben plaatsgevonden.
Nota van Financien -4
In
Tabel
2
zijn
de
totaalbedragen
van
de
Begroting
2014
en
de
MeerjarenBegroting, inclusief de nota van wijziging, gepresenteerd (in ANG miljoen).
Tabe12.
Saldo Gewone dienst Baten Lasten
l.695,4 1.695,4
l.715,4 l.715,4
l.734,9 l.734,9
l.804,7 l.804,7
320,0 320,0
286,5 286,5
269,7 269,7
148,5 148,5
Saldo Kapitaaldienst Baten Lasten Begrotingssaldo
De Begroting 2014, inclusief de nota van wijziging, sluit af met een saldo van nul. De Gewone Dienst en de Kapitaaldienst zijn elk afzonderlijk in evenwicht. Ook meerjarig blijft de Begroting in evenwicht.
In Tabel 3 worden deze totaalbedragen in deze nota van wijziging ontleed in de relevante analyse grootheden (in ANG miljoen).
Nota van Financien -5
-8,3
Saldo Gewone dienst exclusief interestlasten Investeringen en vermogensoverdrachten
85,6
109,1
87,5 7,3
Afschrijvingen Primair saldo (+overschot/ tekort)
-85,6
-109,1
-87,5
8,3
Rentelasten Globaal saldo / Financieringssaldo voor afiossingen (+overschot/ tekort)
-1,0
-109,1
-85,6
-87,5
7,3
109,1
85,6
87,5
7,3
Afiossing op opgenomen leningen Terug te ontvangen aflossingen op uitgegeven leningen Financieringsbehoefte
Het primair saldo, oftewel het financieringssaldo voor aflossingen exclusief rentelasten, en het fll1ancieringssaldo verslechteren in de periode 2014 - 2017 als gevolg van het brede investeringsprogramma. Er wordt een beroep gedaan op de beschikbare financieringsruimte in de periode 2014 - 2017 ter financiering van diverse investeringen, waaronder het Nieuwe Ziekenhuis.
Bij de projectie zoals gepresenteerd in de voorgaande tabellen zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd voor de relevante economische grootheden (in procenten):
Reele economische groei
-0 ,3
1,5
2,0
2,1
InITatie
2,1
2,1
2,1
2,1
Nominale rente op 5 jaar overheidsobligaties
3,5
3,5
3,5
3,5
Nota van Financien -6
In het vervolg worden de mutaties op de Gewone Dienst (Tabel 5) nader uitgesplitst en toegelicht (in ANG miljoen).
Gewone Dienst In Tabel 5 worden de wijzigingen op het saldo op de Gewone dienst ontleed in de voornaamste baten en lastencomponenten (in ANG miljoen).
Baten
15,6
Belastingopbrengsten Niet- belastingopbrengsten
15,6
Lasten
15,6
Beloning van personeel Verbruik goederen en diensten Afschrijving vaste activa Interest Subsidies Overdrachten Sociale zekerheid Andere uitgaven Reserveringen
7,3 8,3 1,0
1,0
1,0
1,0
-1,0
-1 ,0
-1 ,0
-1,0
Saldo
FinancUHe norm Gewone dienst De Gewone Dienst sluit af met een saldo van nul. De fmanciele normen schrijven een sluitende Gewone dienst voor. Het resultaat van de nota van wijziging op de ontwerpbegroting 2014 voldoet aan de financieIe normen, daar de aanpassingen in de begroting budgetneu traal geschieden.
BATEN De baten op de Gewone Dienst nemen
via de nota van wijziging op de
ontwerpbegroting 2014 met circa ANG 15,6 miljoen toe in 2017 . Het betreft een verhoging van de niet belastingopbrengsten. In 2017 wordt de rente en afschrijving van de totale investering in het nieuwe ziekenhuis als de "kostprijs" doorberekend aan het nieuwe ziekenhuis, waarop de (gebruikers)tarieven dienen te wordenjzijn gebaseerd, welke in principe kostendekkend zullen moeten zijn.
Nota van Financien -7
LASTEN De lasten
de nota van wijziging op de ontwerpbegroting 2014, inclusief
In
meeIjarenraming, zijn onder te verdelen in de volgende categorieen: 1. Beloning van personeel
6. Overdrachten
2. Verbruik goederen en diensten
7. Sociale zekerheid
3. Afschrijving vaste activa
8. Andere uitgaven
4. Interest
9. Reserveringen
5. Subsidies Zoals uit Tabel 5 blijkt, zijn de mutaties op de totale lasten budgetneutraal in de periode 2014-2016 (Gewone dienst). Uit dezelfde tabel blijkt dat de totale lasten in 2017 verhoogd wordt met ANG 15,6 miljoen (Gewone dienst).
Afschrijving vaste activa en Interest Voor 2017 zijn de rentekosten ANG 8,3 miljoen en de afschrijvingslasten ANG 7,3 miljoen hoger als gevolg van de bouw van het nieuwe ziekenhuis. Het totaalbedrag van ANG
15,6 miljoen wordt doorberekend aan het nieuwe
ziekenhuis. In de begroting van Hospital Nobo Otrabanda zal hiennee rekening worden gehouden .
Overdrachten De Regering heeft besloten om in het kader van een tegemoetkoming aan verzekerden
met
lagere
inkomens
het
effect
van
de
heffing
van
de
inkomensafhankelijke premie, krachtens het bepaalde in de Landsverordening basisverzekering ziektekosten (P.B. 2013 no.3), te verzachten door het invoeren van premie-inkomens tussengrenzen,de zogenaamde
"glidingscaJe".
De
glidingscale heeft betrekking op een jaarinkomen tussen 12.000 en 18.000. Het betreffen de loontrekkers en de zelfstandigen (toepassing glidinscale op 3%) en de gepensioneerden (toepassing glidingscale op 10%). Deze
premie-inkomstenderving bedraagt in totaaJ circa ANG 2,5 miljoen
structureel. De aanzuivering
wordt speciefiek binnen het budget van het
Ministerie van Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn gevonden, onder de subfunctie 176102 voor een bedrag van circa ANG 1,5 miljoen, en algemeen vanuit de post voor onvoorziene uitgaven voor een bedrag van ANG 1,0 miljoen. De budgetneutrale wijziging binnen het Ministerie van Sociale Ontwikkeling,
Nota van Financien -8
Arbeid en Welzijn blijkt niet uit de cijfers, daar de wijziging binnen dezelfde categorie plaatsvind t.
Andere uitgaven De ramingen van andere uitgaven wordt structureel verlaagd met ANG 1,0 miljoen. Bet betreft de verlaging van de stelpost voor onvoorziene uitgaven ter dekking van de premie-inkomstenderving ter tegemoetkoming aan verzekerden met lagere inkomens. De aanzuivering wordt speciefiek binnen het budget van het Ministerie van Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn gevonden, onder de subfunctie 176102 voor een bedrag van circa ANG 1,5 miljoen, en algemeen vanuit de post voor onvoorziene uitgaven voor een bedrag van ANG 1,0 miljoen.
Nota van Financien -9
KapitaaZ Dienst
Lasten Investeringen en vermogensoverdrachten Aflossing leningen 0/ g: - binnenland - buitenland Kapitaalverstrekking overheidsbedrijven
109, 1
85,6
87,5
109,1
85,6
87,5
Baten Vrijgekomen middelen uit afschrijvingen Aflossing leningen u / g Nieuwe financiering
109,1
85,6
87,5
109, 1
85,6
87,5
Saldo
In Tabel 7 wordt de opbouw van de kapitaaldienst nader gespecificeerd (in ANG miljoen).
Lasten Nieuw ziekenhuis
-Bouwfonds -Bouwrente
109,1 107,2 1,9
85,6 80,4 5,2
87,5 80,4 7,1
282,2 268,0 14,2
Baten Financiering (geldlening)
109,1 109,1
85,6 85,6
87,5 87,5
282,2 282,2
Saldo
Uit Tabel 6 en Tabel 7 blijkt dat anders dan verondersteld was in de Nota van wijziging op de Eerste Suppletoire Begroting 2013, de overheid een beroep zal doen
op de
ziekenhuis.
kapitaalmarkt ter Er wordt
gedeeltelijke
uitgegaan van
financiering van
een verhouding van
het nieuwe
70%
publieke
financiering en 30% private financiering welke een goede balans voor de business
case, de collectieve lasten en het investeringsklimaat weergeeft.
Nota van Financien -10
Daamaast is de omvang van de kapitaaldienst, ofwel het investeringenbudget, in overeenstemming gebracht met de financiele ruimte.
Ook is er sprake van herallocatie van middelen vanuit de stelpost voor onvoorziene uitgaven op de kapitaaldienst naar het Ministerie van Algemene Zaken. Deze wijzigingen zijn budgetneutraal.
Financieringsbehoefte en Financiering In deze nota van wijziging bedraagt de financieringsbehoefte cumulatief over de periode 2014 - 2017 circa ANG 282,2 miljoen. Er is een totaal bedrag van ANG 282,2 miljoen opgenomen voor de financiering van de bouwkosten van het nieuwe ziekenhuis in de periode 2014 - 2016 confonn het voorgenomen bestedingstempo . De bouw start in 2013, waarvoor een bedrag van circa ANG 10,2 miljoen in de Begroting 2013, middels de tweede suppletoire begroting, is gereserveerd .. De kapitaallasten
(rente
+
afschrijving/aflossing)
worden,
zodra
het
nieuwe
ziekenhuis in gebruik wordt genomen, gedekt uit de exploitatie van het nieuwe ziekenhuis.
Schuldpositie In Tabel 8 worden de mutaties in de bruto schuldpositie (in miljoen ANG) uit hoofde van de ramingen in de Begroting 2014, inclusief de nota van wijziging, gepresenteerd.
Beginstand
Mutatie t.o .V. (t-I) Eindstand
1.667,4
1.667,4
1.940,2
2.167,6
2.374,8
169,3
272,8
227,4
207,2
68,5
1.667,4
1.940,2
2.167,6
2.374,8
2.443,2
Nota van Financien -11
Allocatie van de middelen op de Kapitaaldienst In de nota van wijziging op de Begrating 2014 is een additioneel bed rag van ANG 109,1 miljoen opgevoerd aan investeringen in 2014. Zoals uit Tabel 9 blijkt nemen de totale investeringen in de periode 2015 - 2017 cumulatief met ANG 173,1 miljoen toe.
Gebouwen Andere Bouwstructuren Kantoor Inrichting Kantoor Apparatuur Transportmiddelen Machines&andere Werktuigen Gecultiveerde Eigendommen Immateriele Vaste Activa Gronden & Terreinen Ondergrondse Eigendommen Totaal
109,1
85,6
87,5
- Bouwfonds nieuw ziekenhuis De totale kosten, dus inclusief voorbereidings- en directiekosten, grand, apparatuur, leT en onvoorzien, worden geraamd op ANG 397,1 miljoen. Er wordt uitgegaan van een verhouding van ANG 292,4 miljoen publieke financiering (70%) en ANG 104,7 miljoen private financiering (30%). Het door de overheid te financieren bedrag is over 4 jaar verdeeld conform het voorgenomen bestedingstempo en is voor de periode 2014 - 2016 verwerkt in deze nota van wijzging op de ontwerpbegrating 2014.
Alle investeringen met een econmische en/of maatschappelijk nut worden in beginselgeactiveerdendaarnaafgeschreven bij ingebruikname. Bijeen investering waarbij de uitvoering over meerdere jaren loopt (zoals in dit geval de bouw van het ziekenhuis), wordt rekening gehouden met "rente tijdens de bouw" . Dit betekent dat rente wordt berekend als het (uitvoerings)krediet een boekwaarde heeft per 1 januari. De rente is in principe gelijk aan de financieringskosten (rente en eventuele andere kosten) van de voor dit doel specifiek aangetrokken en (doorgaans) in tennijnen op te nemen fmanciering. De bouwrente wordt bijgeschreven op het (totale) bedrag van de investering. De bijgeschreven rente vormt derhalve uiteindelijk een onderdeel van de totale
Nota van Financien - 12
"kostprijs" van de investering. De totale investering (kostprijs!) zal - op het moment van ingebruikname - worden afgeschreven op basis van de te verwachten (economische) gebruiksduur. Deze afschrijvingskosten vormen weer een belangrijk onderdeel van de jaarlijks terug te verdienen (door te berekenen) kosten waarop de (gebruikers)tarieven dienen te worden/zijn gebaseerd, welke in principe kostendekkend (zuBen) moeten zijn.
Ergo, de "rente tijdens de bouw" is derhalve een component van de uiteindelijke kostprijs van de investering, welke gedurende de gebruiksduur in principe dient te worden "terugverdiend" door middel van het vaststellen van kostendekkende tarieven.
Verder zijn voor investeringen budgetneutraal ten laste van de stelpost
v~~r
onvoorziene uitgaven op de kapitaaldienst extra voorzieningen getroffen voor de renovatie van het gebouw van het Kabinet Gevolmachtigde Minister van Curac;ao in Nederland .
Nota van Financien -13
II. Begrotingsuitgaven per hoofdstuk In dit hoofdstuk wordt kort uiteengezet, wat de mutaties zijn op de financiele middelen die ter beschikking zijn gesteld van de verschillende ministeries. Het betreffende hoofdstuk moet thans een kijk geven op de verhoudingen tussen de verschillende ministeries en hierdoor een inzicht verschaffen waar de prioriteiten, qua financiele middeIen, geIegd worden. Naast de eerst genoemde functie van dit hoofdstuk, wordt tevens het karakter waarvoor de financiele middelen bestemd zijn binnen de ministeries geschetst.
Gewone dienst In Tabel 10 zijn de wijzigingen op de Gewone dienst uitgaven nader uitgesplitst
per hoofdstuk gepresenteerd (in ANG miIjoen). De indeling per hoofdstuk is aIs voIgt: •
Een hoofdstuk betreffende de Staatsorganen en overige aIgemene organen;
•
Per ministerie een hoofdstuk.
Staatsorganen en overige algemene organen Ministerie van Algemene zaken Ministerie van Bestuur, Planning en Dienstverlening Ministerie van Justitie Ministerie van Verkeer, Vervoer en Ruimtelijke Planning Ministerie van Economische Ontwikkeling Ministerie van Onderwijs, Wetenschap, Cultuur en Sport Ministerie van Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn
1,0
Ministerie van Gezondheid, Milieu en Natuur Ministerie van Financien
Totaal
Nota van Financien - 14
-1,0
De wijziging in het Ministerie van Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn en het Ministerie van Financien betreft dekking van de premie-inkomstenderving ter tegemoetkoming aan verzekerden met lagere inkomens. De aanzuivering wordt speciefiek binnen het budget van het Ministerie van Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn gevonden, onder de subfunctie 176102 voor een bedrag van circa ANG 1,5 miljoen, en algemeen (Ministerie van Financien)
vanuit de post
v~~r
onvoorziene uitgaven voor een bedrag van ANG 1,0 miljoen.
Rekening dient gehouden te worden met het feit dat in de begroting van het Ministerie van Bestuur, Planning en Dienstverlening bedragen gevoteerd zijn, welke niet enkel de werkzaamheden van dat ministerie betreffen doch een overheidsbreed
karakter
hebben.
Deze
bedragen
hebben
hoofdzakelijke
betrekking op: • De duurtetoeslag pensioenen. • De voorziening ter dekking van het tekort in het Fonds Ziektekosten Overheidsgepensioneerden . Hetzelfde geldt tevens voor het Ministerie van Financien. In het verlengde van deze redenering, moeten de volgende zaken in ogenschouw genomen worden : • De stelposten ter financiering van de indexering, de periodieke verhoging van de salarissen en de invulling van vacatures. • De stelposten ter financiering van eventuele prijscompensatie als gevolg van de algemene prijsontwikkeling. • De rentelasten over de schulden welke uiteraard toe te rekenen zijn aan de diverse ministeries. • Het budget voor onvoorziene uitgaven. • De reservedotatie. Het beeld verandert wanneer voor deze uitgaven wordt gecorrigeerd. Het resultaat van deze correctie wordt weergegeven in Tabel 11 (in ANG miljoen).
Nota van Financien -15
Tabel 11. Mutatie op Gecorrlgeerde Gewone dienst uitgaven per hoofdstuk Hoofdstuk
2013
2014
Staatsorganen en overige algemene organen Ministerie van Algemene zaken Ministerie van Bestuurlijke Planning en Dienstverlening Ministerie van Justitie Ministerie van Verkeer, Vervoer en Ruimtelijke Planning Ministerie van Economische Ontwikkeling Ministerie van Onderwijs, Wetenschap, Cultuur en Sport Ministerie van Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn
1,0
Ministerie van Gezondheid, Milieu en Natuur Ministerie van Financien
Totaal
1,0
Kapttaaldtenst In Tabel 12 zijn de Kapitaaldienst uitgaven in de nota van wijziging op de Begroting 2014, uitgesplitst per hoofdstuk gepresenteerd (in ANG miljoen).
Staatsorganen en overige algemene organen
1,4
Ministerie van Algemene zaken Ministerie van Bestuur, Planning en Dienstverlening Ministerie van Justitie Ministerie van Verkeer, Vervoer en Ruimtelijke Planning Ministerie van Economische Ontwikkeling Ministerie van Onderwijs, Wetenschap, Cultuur en Sport Ministerie van SociaIe Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn Ministerie van Gezondheid, Milieu en Natuur Ministerie van Financien
Totaal
Op de Kapitaaldienst is in het hoofdstuk van het Ministerie van
109 , 1 -1 ,4
109,1
Financi(~n
een
bedrag opgevoerd dat niet enkel op het ministerie betrekking heeft maar een overheidsbreed karakter heeft. Het gaat om de stelpost voor onvoorziene kapitaaluitgaven .
Het resultaat van deze correctie is gepresenteerd in Tabel 13 (in ANG miljoen).
Nota van Financien -16
Tabel 13. Mutaties op de gecorrigeerde Kapitaaldienst uitgaven per hoofdstuk Hoofdstuk
Staatsorganen en ovenge algemene organen
2013
2014 1,4
Ministe rie van Algemene zaken Ministerie van Bestuur, Planning en Dienstverlening Ministerie van Justitie Ministerie van Verkeer, Vervoer en Ruimtelijke Planning Ministerie van Economische Ontwikkeling Ministerie van Onderwijs, Wetenschap, Cultuur en Sport Ministerie van Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn Ministene van Gezondheid, Milieu en Natuur
109,1
Ministerie van Financien
Totaal
110,5
Recapitulatiestaat Deze staat is bedoeld om in een oogopslag de consequenties van deze nota van wijziging op de Begroting te presenteren . Hierin worden de cijfers van de Ontwerpbegroting 2014 (Begroting). de nota van wijziging op de Begroting 2014 (wijziging) en de Totale Begroting 2014 (Totaal) systematisch op een rij gezet.
Nota van Financien -17
T....l ll
.."".-"
....
........... =r:
lid!iIiiii!i1ill!
0 . - 011.... ~
UGROr. . .
10 :;ts... t...,. p ".~ en ')\~o: ~r:nr. otpnen 11 UIIU"O:-lio: VVI "'-Iv_ _ i;;l1<;eo
T---------
12 IS 15 16 17 18
~ 'WlII\ 1k.~LIJIJ~ Mu:lll1IlC
m
l)r.ne;f\'~tlnlint
Mllu~~.I ~~
:o.t ""lItr:d-- _ P~~1II
.....nuo lc t"' ..-.n o-ndoerwtIl'. W<:lom:oc lll\ p. cut1 u ur "0 ~por1 M'no~tI:fWoWill~ O!".II&U.u," M hdd. ftl. W~hlj n
MmlaJ,et& _n Gemndbul, Mll ...t C1'I N.tll.w
I' l ~=r~
. .an Fll'I*nCoCo
4
~'!.~
~2-,3
-47.0
,",.0
"~,(1
13!i.-4
tOO,;"
'2':\ 1,9
l:1I ,9 6'1,8
'l..,\ I ,Q
1110, 9 1:S I ,1I
....
~ I .t
~ l. !\
t40, 1 3:lt1,d
0.0 D.O ' .0 0 .0
O'
.....
6 1,1
6 1,.'
:n l ,!i
33 1 ,~
101 1,1
140, 1
,.
!D!\,J;
)'l6 ,e
_<mIlO
1.698.4
.....<>naG
,,:i 10,4
9.7 10,"
0.7 lO,4 8 .• 23 ,2
~. ~
'.'
7.• 'i.5, :2
M t~. VIll1 V<:rll"",r. VoVfYOer'-:. RI_"';ua. f'IAIl1IIIIJ:
It>.~
:2(.,1'1
lU
MI IIIUdit ,·Iib.~"'_~
~. '
r..J '.6
::!7.:Z
13 MI ~ ... an.J u ailtie
14 15 16 17 18
""4 JIOTA VM
.....-..
M1nillta'£ U I). 0nIIrnrli.. 'WetmlCha.1II. C tJlI!J1U ,m S OOr1 M!l1D1..rit' ~ !iot'_iIIl<' Onrwlktrl1ll£. tVtIrid '"u W..ldfu !>tlnlsk:rar, " lin C.cJOndhcttc$, MlJ -.:u en It...t ullr
_
1. M
>,b >"
~
~
,)J;"
r .....
00
.,
.
I ~'O
!l l,3
&t . ~
O. D
0 ,0
'."
;;' 1,' U I, S 1'1 1.1 3 l3. 'l
0 .0
.l.'l"1!I. 4
0.'
, ~.
j o.-Dt....
10 SIMUlII"p1Y-n r u <:JO.'C rtltf' ~OI: ',''1:"t.,n 11 M~!<: r ~ "'1)JJ Alcesu<:nr: ukc:n rz ,\o{iI~1!I'Y v .o Dnt u.wh] ke rI;'lfmin( rfI Oio- n,""," ~
Ten....
13')."
1.6914
"_'4!h1l
==
S''!,3 1 7,1)
cXO
--
......0'fQG
Ten....
=~
""
..
~~~
'"
9.'
S4
O.
10 " ' 4II'1!OJrC3,.,1 ~ l 0Ynl..1CfII :.~enr ~J ' II M lnl~1o::n.: vanAI~ ~Wl 12 ,\ I "lIs1o: nr Vi1if\ i;hu ,utf,,1to' """ ml,lJ\i: ~ l [hcll»lllrrYr..r\C
l' ~ltIUi'"I''' v.AJu.liI.io:
~~=_::.~~t. r .....
TOTAAL
~ l..
-"1 .6
-.10.'
_Vi..tJ -1 81.:;
-\Ii-I ,5 -:10)6,7
-'206.1
1" M... "" ~t'ot van Vcr~. \.'cfWlCr r.t. RWlnlitl ... Io.... r\i!li1Vlln1. 15 M IIIIlIICrlr! V IUJ F:~~ OrIl-*lIkoln l!, 16 ~;1I~.1_ \IlQ1I Ot ~ ....P , W~CfUit-t...iI. cum..,. ftllioPIl 17 IoImlSkne ""-lll ~Io ()llIv...~inl.. -'.tlldl! ~n W"..bmn
II
=~~:
WaImJ = X. UJlU
Nota van Financicn..18
·3.~ , D
-lS.O • .1 4 , 1
·32 ;; ,11 .1 37,7
...,
-31 5.5
.
'.00 .0
D.O
UGIlO'fDlG
==
-"1 2 .6
..4 4 ,1'> - 18 3 .0
.J4 , 1
-31. 1
. ] ,r.j ,"
- T.$,8 _1:17.7
.1:\8,7
l:;::' . S 0.0
- 3'12,1
L~'~,CJ "
1.7U4
0 .0
..,.......
,,"a.&.9
-4 ,1.6
.......
25,:.1
:00..
16,11 .:r; ,2
...'7 ,2
5, 0
~.. 6
,..
2.<
,f~·n
..., 8.'
'l5.2
"".
,.•
.2._..
"'-"
27.2
V :J
2, 1
11.0
11 ,0
1,134,9
; '89,
Tor.... .... '2,6
.....f,
J S.~
:.117
.~.O
.:q.O
.:1... . 1
-.M , I -~2~.H
1.0
0 .0
-ni.' 0.0
•
_1"la.7
~.l65 .n ,\ ~o n
0.0
TO'f....
.41.6
1).0
""2.6
-"11 .7
0.0 0 .0 0 ,0 0 .0 0.0
· 200,7
-li!j;~.1
.1 ~.7
-:!Q,1 1. 61;·... "
=~:
. . . . .0'fDG
.:JfJ6.1
. 3'.IS,1:!
TOT....
?7
-111 -1 .:5
'.'
"" 2
10,4
8. '
-'lOO.7
0.0
\'11,1 31", 4
'.7
00 ..
=c:~
""2,6
-32:2. 1
61,S :1;11,5
10 .1
(; !iUt D.O
. . ..
0 ."
la.co
=.r;~:
......",...
.~, 7
0,0
'
7.3
1..789,'
-1 1M,S
. 1')'( .7 -ltt}..o 1 :l'7(, (1
.
:......1
-'lO6.7
-'>'. ,
M ,'
6 1, )
30"
Tor....
~"Vd
. ."...
....
'.e..J
S~. I
19 4 , 1 :::131, 0
.Ill..!!
. Ja) .C'I
......
' .1).
..
1"1. 1
376, 1
l ,Ta4.9
_'' ' '011lI0
TOT....
:~ l' 1',
D.'
1.0
'.' n.'
()
-106.1 -:llI.O
,,,",, I 37r>. 1
.,,.,
8.'
lO la
301'
• a
:,:U.S
. ,0
...
ot~
6 1,3
3' I , ~
10 ....
2.'
L~ 'O
$:'.. . 191,l lll.{i
_.7 )/),4
:a.::t
...
....
~J.3
5.5.0 ·.13 1,Q 61 ,& 6), 3
-
~1yU'r-TOTA4t
ucaormG
IP.1,.5
? 7 10,4
....71.' ...
'1.''
.",...0,
'52.,'
l'lll,,5 'l.1 1,9
."""."....
TOT....
Ten....
_'\lj..n
· 3'1, I
. Yli,1I ·1 l1".1 ·l~O
0.'
..,
_"".1 ·IIG.I ~ , ()
• .H, I · ~ ·,I ~;,8
7
·7 ,
·1 :uJ,1 7 1: : ,7
0.0
0.0
D.O
J7
-1. 0
"
,0 ,
o , 0
.0.
,
.
, ~
, <:) ,
I
I
,e ,
I """. ...... .... 0.
-:: 1'-. M.C>: '"": I)
-
,.; ,
'!
..
'!
0
o"'-2~r--!;:; :::! ):l':; ~ ~
0: ".0:0: C;~. 0: C; -: .. ... o - oooo o o ~'_
"' - .... ,.,,:.i'o'"""' .... o .,.; ...:~::;
0
...·r;; ~ ~ :; ~
O "' CC C OC C "' O
O-:OO C: O OO ~ :s ' O
~ " ~-""! ~0 :t~
i
;~ tt~~~ ~~! O
~C " "' O~O Cl C O
oc": c d - d i QO
11
~:
31§ & .. .. t- I'-4"t f'l :). .
!
·
I,f) O
a ~~'~~~il; ! C
I
~ ~
·~ ". "":~ "' "'a "'. r,. ~o.
€ P ~~'-§ "~ O
. ~
·8
I
~
~~ ~~~5 ~ ~ ~ ~
lO
H11
I ~
iii
I
i ~ i na§~ ~~
~
i~ ;~ ~ ~~ i i ~
·~
al~I
O;~ O:~G.e. =::<::~. ~
~~;ig ;~~i~
I
iI
l
J.
M
!
II .
~
~
i~ ~ If~s ; i!a.-
·
~~~~~; Sg~~~
g
..
I
I
ocoo o - o-; uo
.. C' O'I"'C":I ....
~
~
o- qo
~-=-I'-~ I".O - ,.O
i~f:~~~ ;· ~ ~c:
f
L
P!
:: 1; ~e
!
r5%;;;~ ;~;><':'IJ H~~
~
~~ ~ ~ n~~n ~un~
~~o:~~q ~~-.. ~~q~qq ~ eooco -; o-~ o ooooo~
~
~
I
f 1 ~ '1 I lt ii~ " tHoJ U ;i= ~p~~.ii ~~<~ i i~ H.!j ~~ .~ ~
I
.
~~;~~a <
~
-
Bijlage
Saldo Gewone dienst Baten Lasten Saldo Kapitaaldienst Baten Lasten
15,6 15,6
109,1 109,1
85,6
87,5
85,6
87,5
Begrotingssaldo
Tabe12. Re
Saldo Gewone dienst Baten Lasten Saldo Kapitaaldienst Baten Lasten
1.695,4 l.695,4
l.715,4 l.715,4
l.734,9 l. 734,9
l.804,7 l.804,7
320,0
286,5
269,7
148,5
320,0
286,5
269,7
148,5
Begrotingssaldo
Nota van Financien -21
-8,3
Saldo Gewone dienst exclusief interestlasten Investeringen en verrnogensoverdrachten
85,6
109,1
87,5 7,3
Afschrijvingen
Primair saldo (+overschot/ tekort)
-85,6
-109,1
-87,S
8,3
Rentelasten
010 baal saldo / Financieringssaldo voor aflossingen (+overschot/ tekort)
-1,0
-109,1
-85,6
-87,S
7,3
109,1
85,6
87,S
7,3
Aflossing op opgenornen leningen Terug te ontvangen aflossingen op uitgegeven leningen
Financieringsbehoefte
Reele economische groei
-0,3
Inflatie Nominale rente op 5 jaar overheidsobligaties
Nota van Financien -22
2,0 2,1
2,1
2,1
1,5 2,1
3,5
3,5
3,5
3,5
2,1
Baten Belastingopbrengsten Niet- belastingopbrengsten
15,6
Lasten Beloning van personeel Verbruik goederen en diensten Afschrijving vaste activa Interest Subsidies Overdrachten Sociale zekerheid Andere uitgaven Reserveringen
15,6
15,6
7,3 8,3 1,0
1,0
1,0
1,0
-1,0
-1,0
-1,0
-1,0
Saldo
Lasten Investeringen en vermogensoverdrachten Af10ssing leningen oj g: - binnenland - buitenland Kapitaalverstrekking overheidsbedrUven
109,1
85,6
87,5
109,1
85,6
87,S
Baten VrUgekomen middelen uit afschrijvingen Af10ssing leningen uj g Nieuwe financiering
109,1
85,6
87,S
109,1
85,6
87,5
Saldo
Nota van Financien -23
Lasten Nieuw ziekenhuis
109,1
85,6
87,5
-Bouwfonds -Bouwrente
107,2
80,4
80,4
1,9
5,2
7,1
Baten
109,1
Financiering (geldlening)
109,1
85,6 85,6
87,5 87,5
282,2 268,0 14,2 282,2 282,2
Saldo
Beginstand Mutatie t.o.v. (t-l) Eindstand
Gebouwen Andere Bouwstructuren Kantoor Inrichting Kantoor Apparatuur Transportmiddelen Machines&andere Werktuigen Gecultiveerde Eigendommen Immateriele Vaste Activa Gronden & Terreinen Ondergrondse Eigendommen Tataal
Nota van Financien -24
l.667,4
l.667,4
l.940,2
2.167,6
2.374,8
169,3
272,8
227,4
207,2
68,5
l.667,4
l.940,2
2.167,6
2.374,8
2.443,2
109,1
85,6
109 1
8
87, 5
Staatsorganen en overige algemene organen Ministerie van Algemene zaken Ministerie van Bestuur, Planning en Dienstverlening Ministerie van Justitie Ministerie van Verkeer, Vervoer en Ruimtelijke Planning Ministerie van Economische Ontwikkeling Ministerie van Onderwijs, Wetenschap, Cultuur en Sport Ministerie van Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn
1,0
Ministerie van Gewndheid, Milieu en Natuur Ministerie van Financien
-1,0
Totaal Tabel 11.
Mutatie op Gecorrigeerde Gewone dienst uitgaven per
hoofdstuk Hoofdstuk
2013
2014
Staatsorganen en overige algemene organen Ministerie van Algemene zaken Ministerie van Bestuurlijke Planning en Dienstverlening Ministerie van Justitie Ministerie van Verkeer, Vervoer en Ruimtelijke Planning Ministerie van Economische Ontwikkeling Ministerie van Onderwijs, Wetenschap, Cultuur en Sport Ministerie van Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn
1,0
Ministerie van Gezondheid, Milieu en Natuur Ministerie van Financien
Totaal
1,0
Nota van Financien -25
Staatsorganen en overige algemene organen
1,4
Ministerie van Algemene zaken Ministerie van Bestuur, Planning en Dienstveriening Ministerie van Justitie Ministerie van Verkeer, Vervoer en Ruimtelijke Planning Ministerie van Economische Ontwikkeling Ministerie van Onderwijs, Wetenschap, Cultuur en Sport Ministerie van Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn Ministerie van Gewndheid, Milieu en Natuur
109,1
Ministerie van Financien
-1,4
Totaal
109,1
Tabel 13. Mutaties op de gecorrigeerde Kapitaaldienst uitgaven per hoofdstuk Hoofdstuk
Staatsorganen en overige algemene organen
2013
2014 1,4
Ministerie van Algemene zaken Ministerie van Bestuur, Planning en Dienstveriening Ministerie van Justitie Ministerie van Verkeer, Vervoer en Ruimtelijke Planning Ministerie van Economische Ontwikkeling Ministerie van Onderwijs, Wetenschap, Cultuur en Sport Ministerie van Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn Ministerie van Gewndheid, Milieu en Natuur
109,1
Ministerievan Financien
Totaal
Nota van Financien -26
110,5
STATEN VAN CURACAO
Ontv·:NOV 1 4 2013 No.:
Raad van Advies van
Cura~ao
Aan Zijne Excellentie de Gouverneur van Cura4fao Fort Amsterdam 1 Cura980
RvA no. RAl36-13-L V Onderwerp: Ontwerpnota van wijziging op de ontwerplandsverordening tot vaststePing van de 8egroting van Curattao veor het dienstjaar 2014 (Zitting 2013-2014-034) (zaaknummer 2013/62509) Advies:
Met verwilzlng naar uw spoedadvlesverzoek d.d. 28 oktober 2013 om het oordeel van de Raad van Advies inza1ke bovengenaemd onderwerp en de behandeling hlervan in de vergadering van de Raad van Advies d.d. 4 november 2013, bericht de Raad u als voIgt. Bestudering van het onderhavige antwerp en de bijbehorende toellchting alsmede de overige bij het adviesverzaek gevoegde stukken geeft de Raed aanlelding tot het maken van de vOlgende opmerkingen.
I.
Aigemeen
1. Flnanciering van het nleuwe zlekenhuis De Raad heeft op 14 oktahar 2013 hat adviesverzoek met betrekking tot het ontwerp van de Tweede Suppletoire begroting 2013 (zaaknummer 2013/059952) ontvangen. In het ontwerp van de Tweede Suppletoire begroting 2013 wordt het deel van de flnanciering van het nieuwe 2iekenhuis dal de overheid voor haar rekening neemt meerjarig geregeld. Met de onderhavige ontwerpnota van wijziging (het antwerp) wordt oak beaogd ditzelfde deel van de financiering van het nieuwe zlekenhuis te regelen. In dit advies wenst de Raad, zoals dit oak is geschled in het advies d.d. 6 november 2013, RvA no. RAI32-13-LV) over voomoemde suppletoire begroting, de aandacht van de regerlng te vragen voor het volgende. De Raad kan uit hat antwerp en de toelichting daarop opmaken det de kosten voor het bouwen van een nieuw ziekenhuis NAf 397,1 miljoen zal bedragen en voor 70% door de overheid geflnancierd zal worden. Het totale bad rag voor de bouw van het nieuwe ziekenhuis is niet toegelicht en niet gesubstantiveerd en het is voor de Raad oo'k niet duideJijk ap welke gronden de regering geko2en heeft voor het percentage van 70%. Het is verder evenmin ult de toelichting te achterhalen wal de rol van de overheid zal zi)n voor wat betreft de relatie tussen het Sint Elisabeth Hospltaal (SEHOS) en het nieuwe ziekenhuis en of de overheid, zoals uit de media vernomen, In dit kader (ae deel van) de openstaande schulden van het
Archltectenweg 1• Cur
SEHOS zal overnemen en wat de effecten hlervan zullen zijn voor de (meerJaren)begroting van het Land en de door te berekenen taneven. De Raad acht het gewenst dat in de toellchting een deugdelijke onderbouwing wordt opgenomen van het totale bed rag en van de tinancierlng evenals van de gevolgen voor de koslen In de gezondheidszorg voor de meerJarenbegroting. De Raad adviseert de regering om mel Inachlneming van hel bovenslaande de toelichling aan te passen.
2. Aangekondlgde aanpasslng van de baslsverzekering zlektekosten De Raad heeft op 29 augustus 2013 (RvA no. RAl19-13-LV) advies uilgebrachl over de ontwerpbegrotlng voor het dienstJaar 2014 (on!werpbegroting 2014) (zaaknummer 20131042863). In dlt advies 1 is reeds ingegaan op de aangekondigde aanpasslng van de basisverzekering ziektekoslen. De Raad wenst nogmaals de aandacht van de regering voor het volgende Ie verzoeken. Blj de behandeling van de Landsverordening basisverzekering ziektekoslen In de Staten heeft de ragering aangekondigd deze Ie zullen evalueren en dat zo spoedig rnogelijk door middel van zogenaamde reparatiewelgevlng de gabreken, moeiUjkheden en ongewenste gevolgen van de bssisverzekering zlektekostan te herstellen. Het is de Raad opgevallen dat in de ontwerpbegroting 2014 noch In de meerjarenbegroting rekening is gehouden met de aangekondigde aanpassing van de basisverzekering ziektekoslen middels de beoogde reparatlewetgeving. De toelichtlng daarover geeft slechls aan det -de voorstellen die nu In de eersle fase zijn gedaan" binnen hel budget van de Sociale Verzekeringsbank worden opgevangen. Hel is voor de Raad niet duidelijk of voornoernde aanpassing uiteindelijk aen risico van negatieve gevolgen lal inhouden voor de Begroting voor hel dlenstjaar 2014 (Begroting 2014) of dat deze aanpassing budgetneutraal zal gebauren. De Raad sluit nlet uit dat bedoelde aanpassing voor belangrijke verschuivingen op de Begroling 2014 en de meerjarenbegroting zal zorgen en adviseert de regering nu al daarop voorbereid te zijn, en die eventueel reeds nu aan te geven in de toelichting bij het ontwerp.
II. Inboudeliike oRIDerkjnaen m.b,t. de toellchtlng Begrotingsposten 187801.4500 en 187801.5400 De regering licht In de toelichting loe hoe de tinanciering van het nieuwe ziekenhuis zaJ plaatsv'inden. (Zie pagina's 4 an 5 van de Algemene Beschouwingen en pagina's 10 en 11 van de Nota van Flnaneien.) Middels het ontwerp wordt geregeld hoe het door de overheid te financleren bed rag in de ontwerpbegroting 2014 zal worden opgevangen. De Raad constaleert dal aan de laslenkant van de gewone diensl op de begrotingsposl u187801.4500 Afschrijving Vaste Activa" aen bedrag van NAt 7,3 miljoen is begroot en aan de batenkanl op de begrotingspost "187801.5400 Andere Inkornsten- een bedrag van NAt 15,6 miljoen, In de labellen op paglna's 4 en 5 van de Aigemene Beschoywingen wordt ook het bedrag van NAf 7,3 genoemd dat voor het dienstjaar 2017 op de gewone dlensl van de Begroting 2014 gereserveerd is op de wFunctie 78 Overige Uitgaven Gezondheid, Milieu en Natuur". De Raad constateert dat ... de toelichting het bedrag van NAt 7,3 miljoen nlet wordt toegelicht. , Z1e pagina 2. onderdeel"b. Aangelcondlgde aanp sslng van de beslsverzekerlng ziektekasten" van h81 acMes.
2 RvA no. RA/36-13-LV
Tevens wordt niet toegelicht uit welke componenten het bedrag van NAf 15,6 miijoen aan baten bestaat noeh van welke Instantie of personen dit bedrag aan de overheid zal gaan toekomen.. De Raad adviseert de regering om met inachtneming van het bovenstaande de toelichting aan te passen.
Ill. Opmerldngen van wetstechnische en redactionale aard Opmerkingen van wetstechnische en redactionele aard zijn In een bijlage bij dit advies opgenomen en worden geacht hiervan integraat onderdeel uJt te maken.
Concluderend geeft de Raad van Advies de regerlng in overweging de ontwerplandsverordening bij de Staten in te dienen, nadat met het vorenstaande rekenlng zal zijn gehouden.
Willemstad, 6 november 2013
3 AvA no. RA/36-13-LV
BWage behorende bij het advies van de Raad van Advles. RvA no. RAl36-13-LV Zowel het ontwerp als de toelichting heeft wetstechnlsche onvolkomenheden. De Raad noemt de volgende voorbeelden.
en
redactionele
a. Het ontwerp 1. Het opschrift Het opschrlft dient, gezien het opschrift van de bij de Staten Ingedlende ontwerplandsverordening tot vaststelling van de begroting van Curalf80 voor het dienstjaar 2014 (Zitting 2013-2014-034), als voigt te tuiden: landsverordenlng tot vaststellng van de begrotlng van Curattao voor het dienstjaar 2014". 2. InhoudsoP9ave Een inhoudsopgave vormt geen onderdeel van de regeling. Conform aanwijzing 151 wordt, indien het wenselljk is, een inhoudsopgave bij de bekendmaking van een regeling achier de regelng opgenomen. Blj de Indienlng van een voorstel veor een landsverordening kan een inhoudsopgave afzonderlijk bij de stukken worden gevoegd. Gezien het bovenstaande dient de paglna met de aanduiding "INHOUDSOPGAVE" achtelWege gelaten te worden. In de toelichting bij het ontwerp kan worden opgenomen dat na goedkeuring van de ontwerpbegroting 2014, zoals gewijzigd bij nota van wijziging, door de Staten de inhoudsopgave gewijzigd zal worden. Bij de bekendmaking van de Begroting 2014 zal de gewijzigde inhoudsopgave achter deze begroting worden opgenomen. 3. De indeling De Raad constateert dat blJ de formulering van de aanhe'f van het ontwerp geen rekening is gehouden met aanwi(zing 185, vierde lid van de Aanwijzingen voor de regelgeving' . Het gestelde op de twee paglna's v66r de paglna met de aanduiding "8iJlagen" dienen geschrapt te worden. De reden hielVoor Is dat op de pagfna daalVoor reeds is aangegeven welke wijziging in artikel 2, eerste lid, van de ontwerpbegroting 2014 moet worden aangebracht, namelljk de velVanging van het bedrag "ANG 2.030.922.100" door MANG.2.169.505.800". De volzln op de laatste pagina van het antwerp die aanvangt met "8. Na vemummering van artlkel' II tot artfkel III wordt na arlikel I ingevoegd artikel II dat luldt als voigt:" dient geschrapt te worden. Op de laatste pagina van het ontwerp wordt voorgesteld de datum van inwerkingtreding in het ontwerp op te nemen. De Raad constateert dal artikel 16, vierde lid, van de landsverordening comptabilitelt 2010 en aanwijzing 133 in acht zijn genomen maar voor wat betreft de formulerlng van deze bepaling geen rekening is gehouden met aanwijzing 140, eerste Rd, onderdeel C,
RvA no. RAl36-13-LV
1
De onderdelen van een nota van wijziging worden conform aanwijzing 185, vierde lid,
met Arabisehe eijfers of hoofdleHers aangeduid. Elk artlkel van de ontwerpbegroting. dat
gewljzigd wordt, wordt als een onderdeel in de zin van voornoemde aanwijzing
beschouwd. De wijzigingen dienen in een nota van wijziging voldoende gespeeifieaard te
zljn.
De Raad stelt voor aan te slulten bij de volgende Indeling.
Het ontwerp wordt als voigt gewijzlgd:
A. Artikel 1 wordt als voigt gewijzigd: a. De recapitulatlestaten worden overeenkomstig deze nota van wijziging gewijzlgd. b. De gewone dienst wordt overeenkomstig deze nota van wijziglng gewijzigd. c. De kapitaaldienst wordt overeenkomstig deze nota van wijzlging gewijzigd. B. In a rtike I, 2, eerste lid, wordt het bedrag "ANG 2.030.922.100" vervangen door "NAt 2.169.505.800". C. De vaslgeslelde bedragen voor de eindeljfer van de gewone dienst, de eindci~er van de kapitaaldienst en de eindelJfer van de Begroting 2014 worden vervangen door de volgende bedragen: NAf O. NAt 109.095.900 respeetlevelijk NAf 109.095.900. D. Na artlkel 2 wordt een nleuw artikel ingevoegd, luidende: Artikel3 Deze landsverordening treedt in werking met ingang van de dag na de datum van bekendmaking.
E. Oe Staat van opgenomen geldlenlngen wordt overeenkomstig deze nota van wi[ziging vervangen. F. De Verzarnel· en Consolidatlestaat wordt overeenkomstig deze nola van wijziging vervangen.
b. Aigemene 8eschouwlngen Pagina 2 I!n de eerste volzin dient "'andsverordenlng" te worden varvangen door "nota van wijliging". Pagina 3 In de earsle volzin dient de benaming "Ministerie van Gezondheid, Natuur en Milieu" conform de Landsverordening ambtelijk bestuurliJke organisatie te worden vervangen door "Ministerie van Gezondheid, MiUeu en Natuur". De Raad adviseert de regering om de juiste benaming in de rest van de leksl van de toelichting te hanleren. In de opsommlng van de organfsatorische eenheden van het Ministerie van Gezondheid. Milieu en Naluur dient In de vierde gedachtepunt "Secretaris Generaar conform artikel 2 van de Landsverordening ambtelijk bestuurlijke organisatie te worden vervangen door "secretaris-gen"raal•.~
r
I/
RvA no. RAI:l6-13-LV
II
• ••
In de aanduiding van functie '70 Aigemeen beheer gezondheid, Milieu en Natuur" dient
het woord Ugezondheid" met een hoofdletter te worden geschreven. In de eerste
gedachtepunt bij deze functie dienen de woorden "Mitieu" en "Natuur" met kleine letters
te worden geschreven.
Pagina 4
In de vo'izin boven de tabel op pagina 4 van de Aigemene Beschouwlngen dien.
"wwijziging" te worden vervangen door "wijziging" en dient het woord "begroting" te
worden vervangen door "Begrotlng".
c. Nota van FlnancJen Pagina 3 In de eerste allnea, derde valzin dient "begroting 201'4" te worden vervangen door "Begroting 20M". De Raad adviseert de regering om deze correctie In de rest van de tekst van de Nota van Financien aan te brengen. Pagina 8 In de voorlaatste volzin van de laatste aHnea dient het woord "aarste" te worden vervangen door "Eerste". Pagina 10 In de laatste volzin van de eerste allnea dient "nota van wijzging op de begroting" te worden varvangen door "nota van wijziging op de ontwerpbegroting 2014". De Raad advisaart de regering am deze corractie in de rest van de tekst van de Nota van Financi~n aan te brengen. Pagina 12 In de eerste volzin van de laatste alinea dlent het woord "in" te worden vervangen door "in het hoofdstuk". Conform artikel 1, onderdeel a. van de Landsverordening comptabiliteit 2010 wordt de kapitaaldienst ingedeeld naar haofdstukken.
~
,
J
RvA no. RN36-13-LV
HI
I< ,
STATEN VAN CURACAO Cntv.:
NOV 1 4 ZO 13
No.: College finane/eel toezieht Cural;ao en Sint Maarten
Aan De minister van Financien van Curac;ao
Adres kantoor Curacao De Rouvilleweg 39 Willemstad, Cura~ao Telefoon Telefax
(+5999) 4619081 (+5999) 4619088
Adres kantoor Sint Maarten Convent Building 26 Frontstreet, P.O . Box 686 Philipsburg, Sint Maarten
Contactpersoon Pier Hornstra Datum 6 november 2013 Ons kenmerk Cft 201300418 Pagina 1/2
Telefoonnummer +5999 461 9081 E-mail [email protected]
Telefoon Telefax
(+1721) 5430331 (+1721) 5430379
E-mail [email protected] Internet www.cft.an
Uw kenmerk Bijlagen 1
Onderwerp Reactie op Nota van wijziging op de ontwerpbegroting 2014
Geachte heer Jardim, Op 25 oktober jl. heeft het College financieel toezicht Curac;ao en Sint Maarten (Cft) een Nota van wijziging op de ontwerpbegroting 2014 ontvangen. Op basis van artikel 11 van de Rijkswet financieel toezicht Curac;ao en Sint Maarten (Rijkswet) ontvangt u hierbij het advies van het Cft op deze Nota van wijziging.
Oordeel Middels de Nota van wijziging wordt de financiering van het nieuwe ziekenhuis Hospital Nobo Otrobanda (HNO) verwerkt in de ontwerpbegroting 2014. Aangezien de voorgenomen investering reeds start in 2013 is de financiering ook al verwerkt in de tweede begrotingswijziging (BW) 2013 en bijbehorende meerjarencijfers, welke door het Cft is ontvangen op 14 oktober jl. Op 28 oktober heeft het Cft een reactie verstuurd op de tweede BW (zie bijlage), waarin het heeft aangegeven dat er nog de nodige onduidelijkheden zijn rondom de voorgenomen financiering en exploitatie van HNO en dat derhalve aanvullende informatie noodzakelijk is. Het advies van het Cft ten aanzien van de verwerking van HNO op de begroting zoals in de tweede BW geldt dan ook voor de Nota van wijziging . Het Cft verzoekt tot aanvullende informatie omtrent de rechtsvorm die wordt gehanteerd, de bijdrage van private partijen en de verwerking van de rente- en aflossingsbestanddelen van de voorgenomen lening. Tevens adviseert het Cft om de budgetfinanciering wettelijk te verankeren, de benodigde efficiencymaatregelen concreet uit te werken, informatie te verschaffen over de sanering van het Sehos en duidelijkheid te geven over het uiteindelijke stelsel van gezondheidszorg dat de regering voor ogen staat.
Kenmerk Cft 201300418 Blad 2/2
Verschil met de tweede BW is dat in de Nota van wijziging op de ontwerpbegroting 2014
ook het jaar 2017 is opgenomen. Voor 2017 zijn de rentelasten en afschrijvingskosten
opgevoerd op de gewone dienst, alsmede de inkomsten uit de exploitatie van het
nieuwe ziekenhuis die deze kosten gaan dekken. In het verlengde van het advies bij de
tweede BW is ook voor de juiste verwerking van de inkomsten en uitgaven vanaf 2017
van belang in welke rechtsvorm het nieuwe ziekenhuis wordt gegoten. Afhankelijk van
de rechtsvorm wordt dUidelijk hoe de afschrijving op HNO moet worden verwerkt,
alsmede de inkomsten uit de exploitatie die hier tegenover moeten staan. Het Cft
adviseert dan ook in de uiteindelijke Nota van wijziging aan te geven voor welke
rechtsvorm wordt gekozen en op welke wijze de lening wordt aangewend. Daarbij dient
expliciet duidelijk te worden hoe de geldstroom vanuit HNO naar het land Cura<;ao zal
verlopen en welke afspraken hierover zijn gemaakt. Er dient immers zekerheid te zijn
dat voldoende middelen vanuit de exploitatie van het ziekenhuis terechtkomen bij de
overheid, omdat hieruit tenminste de rentelasten van de lening alsook de afschrijving
gedekt moeten worden .
Tot slot verzoekt het Cft om nadere informatie over de niet-belastingopbrengsten ad
ANG 15,6 miljoen in 2017. Deze inkomsten wilen uit de expoitatie van het nieuwe
ziekenhuis moeten komen. Het Cft kan echter niet de koppeling leggen tussen de cijfers
uit de ontvangen businesscase van HNO en de in de begroting opgevoerde inkomsten
van ANG 15,6 miljoen. Voor wat betreft de rentelasten is wei helder hoe dit is
berekend, maar de in de businesscase opgevoerde kosten ten behoeve van
afschrijvingen corresponderen niet met de bedragen die hiervoor zijn opgevoerd in de
Nota van wijziging. Het Cft verzoekt dan ook om nadere toelichting waaruit blijkt dat in
de businesscase rekening is gehouden met de kapitaalslasten die door de overheid
zullen worden doorberekend aan HNO.
Conform artikel 11.2 van de Rijkswet dient u onderliggend advies met de Nota van
wijziging op de ontwerpbegroting 2014 mee te zenden aan de Staten en dient u aan te
geven in hoeverre en op welke wijze rekening is gehouden met het advies. Na
vaststelling van de Nota van wijziging zal deze direct aan het Cft worden voorgelegd om
een advies conform artikel 12 op te stellen.
Mocht u behoefte hebben aan een toelichting op dit schrijven dan is het Cft gaarne
bereid die te geven.
Hoogachtend,
De voorzitter van het College financieel toezicht Cura<;ao en Sint Maarten
__£;;::-?:-~ -:::_ prof.dr. A.F.P. Bakker
Deze brief is in afschrift verstuurd aan:
De Secretaris-Generaal van Financien
STATEN VAN CURA~AO Ontv.: N No.: College financieel toezlcht Cura<;ao en Sint Maarten
Aan De m inister van Financien van Cura<;ao
Adres kantoor Cyracao De Rouvilleweg 39 Willemstad , Cura~ao Telefoon Telefax
(+5999) 4619081 (+5999) 4619088
Adres kantoor Sint Maarten Convent Building 26 Frontstreet, P.O. Box 686 Philipsburg , Sint Maarten
Contactpersoon Pier Hornstra Datum 28 oktober 2013 Ons kenmerk Cft 201300417 Pagina
Telefoon n u m mer +5999461 9081 E-mail [email protected] Uw kenmerk
Telefoon Telefax
E-mail [email protected] Internet www.cft.an
Bijlagen
1/5 Onderwerp Reactie op concept tweede begrotingswijziging 2013
Geachte heer Jardim, Op 14 oktober jl. heeft het College financieel toezicht Cura<;ao en 5int Maarten (Cft) de tweede begrotingswijziging (BW) 2013 ontvangen. Op basis van artikel 11 van de Rijkswet financieel toezicht Cura<;ao en 5int Maarten (Rijkswet) ontvangt u hierbij het advies van het Cft op deze tweede BW. Naar aanleiding van de concept tweede BW heeft er reeds ambtelijk overleg plaatsgevonden over enkele aspecten uit de BW die vragen opriepen bij het Cft. In dit advies is rekening gehouden met de antwoorden die het Cft in dit kader heeft gekregen. Oordeel
Nieuwe ziekenhuis In de concept tweede BW wordt de financiering voor het nieuwe ziekenhuis Hospital Nobo Otrobanda (HNO) verwerkt op de kapitaaldienst. Uit de BW komt naar voren dat financiering benodigd is in de jaren 2013-2016 en dat wordt uitgegaan van 70% publieke financiering (ANG 292,4 miljoen) en 30% private financiering (ANG 104,7 miljoen) . Voor het deel dat publiek wordt gefinancierd is Cura<;ao voornemens een lening af te sluiten bij Nederland op grond van de lopende inschrijving zoals deze is vastgelegd in de Rijkswet. Het is goed om te zien dat er in de afgelopen periode grote stappen zijn gezet om te komen tot een nieuw ziekenhuis, waarbij verschillende partijen zijn overeengekomen er alles aan te doen om op korte termijn te kunnen beginnen met de bouw van het ziekenhuis . In de ogen van het Cft is er sprake van een zeer ambitieus tijdspad, gelet op de vele zaken waarover nog moet worden besloten.
(+1721) 5430331 (+1721) 5430379
Kenmerk eft 201300417 Blad
2/5
Ten aanzien van de verwerking van de financiering van het nieuwe ziekenhuis in de tweede BW adviseert het eft om: In de uiteindeliike tweede BW aan te geven welke rechtsvorm er wordt gekozen en op welke wijze de lening wordt aangewend Op dit moment is niet duidelijk wat de rechtsvorm zal zijn, oftewel wie de eigenaar van HNO wordt. Uit ambtelijk overleg met het ministerie van Financien komt naar voren dat over de rechtsvorm nog geen besluit is genomen. Om te kunnen beoordelen of de voorgenomen lening voldoet aan de voorwaarden die volgen uit de Rijkswet en of er geleend kan worden bij de Nederlandse Staat, is voor het eft noodzakelijk te weten welke rechtsvorm wordt toegepast en op welke wijze de lening wordt aangewend. Duidelijkheid te verschaffen over de bijdrage van private Dartijen Daarnaast geldt dat het eft geen oordeel over de publieke financiering kan geven zolang er geen zekerheid is over de resterende financiering van 30% door private partijen. De verwerking van de rente- en af/ossinqsbestanddelen beter toe te lichten In de tweede BW zijn de rente- en aflossingsbestanddelen behorend bij de lening voor HNO niet zichtbaar gemaakt op de gewone en kapitaaldienst. De rentelasten tijdens de bouw worden gekapitaliseerd, wat wit zeggen dat de bouwrente wordt meegefinancierd in de totale investering. Dit is niet ongebruikelijk bij investeringen waarbij de uitvoering een lange periode in beslag neemt. In feite betekent dit dat er op de gewone dienst sprake is van zowel lasten (aan rentekosten) als (even grote) baten (vanuit de geactiveerde rente op de kapitaaldienst) gedurende de bouwfase . Het eft verzoekt om een toelichting in de BW, waaruit duidelijk wordt wat de bruto rentelasten zijn, aangezien dit van belang is bij de toetsing aan de rentelastnorm. Vanaf de oplevering van het ziekenhuis zullen de rentekosten zichtbaar moeten worden op de gewone dienst. Ten aanzien van de aflossing van de voorgenomen lening geldt dat dit afhankelijk is van wat wordt overeengekomen met de financier. Helder is in ieder geval dat de aflossing aan de Nederlandse Staat verwerkt wordt op de kapitaaldienst. Het eft verzoekt toe te lichten waar en in welke mate deze mutaties zich op de begroting voordoen. Naast de juiste verwerking van de financiering van HNO, beoordeelt het eft vanuit de aanwijzing of sprake zal zijn van een sluitende exploitatie van het nieuwe ziekenhuis. De lening kan conform de aanwijzing aileen worden aangegaan als maatregelen worden getroffen die nodig zijn om een verantwoorde exploitatie mogelijk te maken. De oude businesscase is inmiddels door Usona aangepast aan de nieuwe situatie en door de SOAB voorzien van een (voorlopige) second opinion. Hieruit blijkt dat er ten aanzien van HNO sprake is van een sluitende exploitatie, mits er aan enkele randvoorwaarden wordt voldaan. Voor enkele van deze randvoorwaarden geldt dat beleidsmatige beslissingen genomen moeten worden. Er kan derhalve pas worden ingestemd met de bouw van HNO indien voldoende zekerheid bestaat dat aan deze randvoorwaarden zal worden voldaan.
Kenmerk Cft 201300417 Blad
3/5
Ten aanzien van de randvoorwaarden uit de businesscase adviseert het Cft om : De budqetfinanciering en bijbehorende orijsaanoassinq wettelijk te verankeren Waar momenteel nog sprake is van tariefsfinanciering, wordt in de businesscase uitgegaan van budgetfinanciering. Het Cft is van oordeel dat de budgetfinanciering en de wijze van prijsaanpassing wettelijk moet worden vastgelegd . In de businesscase wordt uitgegaan van een stijging van aile kosten en uitgaven van 3% per jaar. Het Cft merkt op, gelet op de kostenontwikkeling in de zorg wereldwijd (die veelal minimaal het dubbele betreft), dat dit een aanname is die risico's met zich meebrengt indien niet con rete maatregelen tot efficiencyverbetering worden genomen. Het College verzoekt dan ook nadere toelichting bij de aangenomen prijsontwikkeling van 3% en meer informatie over de wijze waarop men denkt de kostenstijgingen tot dit niveau te kunnen beperken . De benodiqde efficiencymaatreqelen concreet uit te werken en hierover poJitieke besluiten te nemen Een sluitende exploitatie van HNO vergt dat efficiencymaatregelen worden genomen om ervoor te zorgen dat op de inkoop van geneesmiddelen en op het debiteurenbeheer 20% wordt bespaard. Aangezien de businesscase gebaseerd is op de opgeschoonde jaarrekening 2010 en er sindsdien grote stappen gezet zijn waardoor de efficiency van het Sehos aanzienlijk vergroot is, is het denkbaar dat aan deze randvoorwaarden reeds tegemoet is gekomen. Dit is echter niet terug te vinden in de businesscase, noch in de second opinion daarop. Naast deze twee efficiencymaatregelen voigt uit de businesscase dat nog aanvullende efficiencymaatregelen moeten worden genom en ad ANG 2 miljoen . In de businesscase wordt ervan uitgegaan dat dit kan worden gerealiseerd door te besparen op de personeelskosten. Het Cft stelt zich op het standpunt dat concrete beslissingen hoe hier invulling aan te geven moeten zijn genomen en vastgelegd alvorens kan worden ingestemd met de voorgenomen investering. Informatie te verschaffen over de sanering van het Sehos De businesscase gaat aileen in op de bouw en exploitatie van het nieuwe ziekenhuis, terwijl de afhandeling van de schulden van het Sehos buiten de scope van de businesscase zijn gelaten. Het Cft is van mening dat dit echter een belangrijk aspect is van de totaalplannen rondom het nieuwe ziekenhuis en verzoekt dan ook om toelichting van de regering van Curac,;ao wat de plannen zijn omtrent de schuldsanering van het Sehos en wat de eventuele effecten hiervan zijn op de begroting. Meer in het algemeen is het van belang dat er besluiten genomen worden over het uiteindelijke stelsel van gezondheidszorg dat de regering voor ogen staat en de rollen die verschillende partijen daarin spelen. Het gaat dan om de vraag wie de regie heeft en wie aanstuurt. De overheid krijgt immers in de huidige plannen een grote rol: zowel de verzekering via de SVB (premiehoogte, verzekerd pakket en tarieven) als een belangrijk deel van het aanbod (via het nieuwe ziekenhuis) komen in handen van de overheid . Er is dus sprake van een sterke centralisatie en inperking van de rol van particuliere partijen ten opzichte van de oude situatie. Particuliere verzekeraars zullen langzaam verdwijnen en het particuliere ziekenhuis wordt in de plannen van de overheid een staatsziekenhuis.
Kenmerk Cft 201300417 Blad 4/5
Door het ge"integreerd medisch specialistisch bedrijf zal op termijn ook de vrijgevestigde specialistische zorg onderdeel van dit ziekenhuis worden. Er zal duidelijkheid moeten komen over de vraag welke rol particuliere verzekeraars gaan spelen in de budgetfinananciering van het Sehos en hoe het totale zorgaanbod uiteindelijk verdeeld zal worden over het Sehos en de huidige particuliere klinieken en laboratoria. Het vraagstuk van regie is overigens niet beperkt tot de situatie waarin het ziekenhuis is opgeleverd; ook gedurende de transitieperiode is centrale aansturing noodzakelijk. De inbreng van de gebruikers moet immers nog verwerkt worden . Daarnaast zal er een visie moeten komen op de regie in dit stelsel en hoe gegarandeerd wordt dat het ziekenhuis efficient kan blijven werken. Bij een geplande indexering van 3% is het onvermijdelijk dat het volume van de zorg verder beheerst wordt, onder andere door een beperking van het aantal ligdagen per aandoening. Voor de keuze tot een sterke centralisatie in plaats van marktwerking is in de omstandigheden van CuraC;ao vee I te zeggen, maar het veronderstelt wei dat er een duidelijke regie is die op afstand van de overheid staat. De overheid kan immers met conflicterende doelsteliingen geconfronteerd worden (macrobeheersbaarheid versus sluitende exploitatie bijvoorbeeld). Een onafhankelijke zorgautoriteit zou in de oorspronkelijke plannen de taak op zich nemen en het Cft verneemt dan ook graag of de oprichting van deze autoriteit op koers ligt en wat de taken worden van deze autoriteit.
Gewone dienst De tweede BW geeft naar het oordeel van het Cft een overzichtelijk beeld van de mutaties die plaatsvinden op de gewone dienst. De gewone dienst laat in de tweede BW een sluitend beeld zien. Wei vindt er binnen en tussen de ministeries herallocatie van middelen plaats. Meest in het oog springend hierbij zijn de kosten die in 2013 zijn opgevoerd als gevolg van het onderzoek naar de moord op de heer Wiels en de extra middelen die in 2013 worden uitgegeven aan het gratis onderwijs. Voor dit laatste geldt dat dekking wordt gevonden middels een aanvullende dividendafdracht van ANG 6,4 miljoen van Refineria di Korsou (bovenop de ANG 10,7 miljoen winstuitkering van de raffinaderij die al in de begroting zat). Aangezien de jaarrekeningen 2011 en 2012 van RdK nog steeds niet beschikbaar zijn (conform de Code Corporate Governance is een termijn van vijf maanden na afloop van het boekjaar toegestaan), is op dit moment door het Cft niet te beoordelen wat de financiele positie is van RdK en of de vennootschap dus in staat is om de opgevoerde dividenden uit te keren. Het Cft verzoekt dan ook om aanvullende informatie over de financiele positie van RdK om een oordeel hierover te kunnen geven. Het Cft dringt voorts aan op de implementatie van dividend- of concessiebeleid, een punt dat ook onderdeel was van de advisering op de ontwerpbegroting 2014. Onderdeel van de aanwijzing is dat de tekorten op de gewone dienst uit voorgaande jaren dienen te worden gecompenseerd, waarbij de periode is gemaximeerd tot 2015. In voorgaande adviezen heeft het Cft erop gewezen dat deze tekorten onvoldoende werden gecompenseerd. Tijdens het recente bezoek van het College aan Curac;ao is overeengekomen met de minister van Financien dat in de begroting het resterende te compenseren tekort zal worden verwerkt.
...
Kenmerk Cft 201300417 Blad
5/5
Op het moment dat de tekortcompensatie is verwerkt in de begroting, voldoet Curac;ao
aan dit onderdeel van de aanwijzing en zal het Cft hier niet meer aan toetsen.
Conform artikel 11.2 van de Rijkswet dient u onderliggend advies met de tweede BW
mee te zenden aan de Staten en dient u aan te geven in hoeverre en op welke wijze
rekening is gehouden met het advies. Na vaststelling van de tweede BW zal deze direct
aan het Cft worden voorgelegd om een advies conform artikel 12 op te stellen.
Mocht u behoefte hebben aan een toelichting op dit schrijven dan is het Cft gaarne
bereid die te geven.
In de verwachting u hiermee voldoende te hebben ge'informeerd.
Hoogachtend,
De voorzitter van het College financieel toezicht Curac;ao en Sint Maarten
prof. dr. A.F.P. Bakker Deze brief is in afschrift verstuurd aan: De secretaris - generaal van Financien
