Federaal agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
STAND VAN ZAKEN BRUCELLOSE 2012 25-05-2012
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
Inhoud • Historisch overzicht runderbrucellose in België • Haarden • Epidemiologische enquête • Contactbeslagen • Bewaking • Status brucellosevrij • Financiële aspecten • Conclusies Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
2
Historisch overzicht runderbrucellose in België • Groot aantal haarden tot in 1987; de laatste in maart 2000 • Intens uitroeiingsprogramma (Richtlijn 64/432/EG) • Brucellosevrije status in 2003 (Beschikking 2003/467/EG) • Bewakingsprogramma gebaseerd op een risicoanalyse sinds 2009: – Systematische test bij abortus – Random test bij aankoop – Random test in veeteeltbedrijven zonder melding van abortus – Herhaalde tests op runderen afkomstig uit nietbrucellosevrije gebieden Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
3
Historisch overzicht runderbrucellose in België • 1 alleenstaande haard in november 2010 B abortus biovar 3: - Gemengd bedrijf in de provincie Luik (104 runderen) - Ontdekt via analyse na een abortus - Alle runderen geslacht - Reiniging en ontsmetting - Epidemiologische enquête :137 contactbedrijven, allen negatief - Opvolging van de bedrijven tijdens volgende winterscreenings + andere willekeurig geselecteerde bedrijven (810 bedrijven). - Geen secundaire haard - Testen van tankmelk op nationaal niveau (one shot): alle tests negatief 4 Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
2012 Brucella abortus • Bedrijf in Franc–Waret, provincie Namen. • Na kalving met keizersnede op 23/02/2012, 10 dagen te vroeg (dood kalf). • 06/03/2012 : serologische analyse uitgevoerd op de moeder met positief resultaat en bacteriologische cultuur op het kalf positief voor Brucella. 2de abortus -> eveneens positief bij analyse. • 07/03/2012 : haardverklaring, bevel tot bilan en slachtbevel uit te voeren binnen de maand + bemonsteringen in het slachthuis. Start van het epidemiologisch onderzoek. • Hetzelfde profiel als de stam van de haard in Haccourt in 2010 en als de Belgische stam in de Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen jaren ‘90. 5
Haard 1 Franc-Waret • 263 runderen: - Vrouwelijke dieren melktype : 10 zwartbonte voor inplanten van embryo’s - Vrouwelijke dieren vleestype : 191 - Mannelijke dieren vleestype : 62 • Geen levering aan zuivelfabriek en geen productie van melkproducten. • Geen verkoop van vlees op het bedrijf. • Verzamelen van sperma + embryo’s. Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
6
Epidemiologische enquête • Sinds januari 2008 (gegevens van ARSIA) : 13 analyses na abortussen; verworpen vruchten en runderen testten negatief. • Laatste serologische bilan in 2009 : negatief. • Vrije loopstal in loods (boxen met 8 tot 10 runderen) en enkele kalverstallen, een afzonderingsstal, een kraamstal. Algemene indruk : zeer goed • Associatie van 3 DA.
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
7
Epidemiologische enquête • Scharnierdata : - 10/02/2011: laatste normale kalving van rund waarvan de kalving op 23/02/2012 een positief resultaat opleverde. - 25/11/2011: laatste abortus waarvan het analyseresultaat negatief bleek te zijn. - 13/01/2012: vertrek van een rund besmet met brucellose - 23/02/2012: kalving met positief resultaat.
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
8
Op 25/04/2012 : 3 nieuwe haarden in BE vastgesteld bij contactbeslagen: - 1 contactbedrijf door rechtstreeks contact via een dier dat de haard had verlaten op 13/01/2012; het bedrijf in Oost-Vlaanderen werd haard verklaard op 21/03/2012 - 1 door indirect contact via de dierenartsen (bedrijfsdierenarts, plaatsvervangers, inseminatoren) + bezoekers; het bedrijf werd haard verklaard op 02/04/2012 (Namen - 1ste bilan) - 1 door indirect contact via de dierenartsen (bedrijfsdierenarts, plaatsvervangers, embryoteam) + bezoekers + prijskamp; het bedrijf werd haard verklaard op 02/04/2012 (Namen - 1ste bilan) 1 haard vastgesteld in een Frans mestbedrijf : rund dat de haard had verlaten op 01/03/2012 Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 9
Sinds 25/04/2012
• 1 nieuwe haard na analyses op tankmelk in Namen op 02/05/2012 : typering BRUCELLA SUIS BIOVAR 2 op 16/05/2012 Oorsprong : wilde fauna ? • 1 nieuwe haard indirect contact via de dierenartsen, haard verklaard op 18/05/2012 (Namen – 2de bilan) Dier in kwestie : - BILAN 1 : SAVV 50 – ELISA (ARSIA en CODA) negatief - BILAN 2 : SAVV >= 100, ELISA positief (ARSIA en CODA) Enig positief dier op het bedrijf - Typering is in uitvoering Aanpassing van de maatregelen ingevolge deze twee haarden Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
10
Contactbeslagen • De onderzoeken toonden aan dat er +/- 480 contactbeslagen zijn voor de 4 haarden (F1, 2, 3, 4 / voor 6 nog niet bijgevoegd): – Naburige weiden – Naburige beslagen – Dieren in het beslag van de haard binnengebracht : datum start enquête, kan tot 3 jaar teruggaan (01/01/2009), gezien Brucella een bacterie is die zich verborgen houdt : vaars geboren uit een besmette koe vertoont enkel Brucellose wanneer ze 4-5 maanden drachtig is minimum 22 maanden
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
11
Contactbeslagen – Dieren uit het beslag van de haard afgevoerd (o.m. export) Scharnierdata i.f.v. enquête en tests contactbeslagen : - laatste normale kalving positief dier - laatste negatief geteste abortus - archief van de uitgevoerde tests in de verenigingen (prijskampen, aankopen, wintercampagne,…) - afvoer positieve dieren…
– Contacten via:
- praktijkdierenartsen - inseminatoren - dierenartsen die embryo’s overplantten - prijskampen - andere (bezoeken, uitgeleend materiaal,…) EVOLUTIEF KARAKTER INGEVOLGE EPIDEM. ENQUETE EN ANALYSERESULTATEN Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
12
Maatregelen in de haard : • • • •
(Totale) slachting binnen de maand Op stal houden van de dieren Verbod op beweiden Reinigings- en ontsmettingsprocedure
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
13
Maatregelen in de contactbeslagen : PRINCIPE : - Opschorting gezondheidsstatus B4 - Verbod op beweiden (indien 1ste bilan binnen de 5 dagen is uitgevoerd, verplichting om enkel de drachtige dieren terug op stal te zetten (drachtig = vanaf begin 4de maand van de dracht))
- 2 bilans met een tussentijd van 6 tot 8 weken Uitzondering op balans : Individuele tests voor runderen die zijn afgevoerd uit de haard en binnengebracht in contactbeslagen alsook contact via transport en wedstrijden : A) dieren met hoog risico: - Slachten van betreffend(e) rund(eren) met bemonstering voor cultuur. Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
14
Maatregelen in contactbeslagen :
B) dieren met laag risico :
- 2 individuele bloedafnames met een tussentijd van 6 tot 8 weken. Als niet alle dieren uit punten A en B nog in het beslag aanwezig zijn : 2 bilans met een tussentiijd van 6 tot 8 weken.
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
15
Maatregelen in contactbeslagen : Na een negatieve eerste balans of individuele test (serologie of cultuur) worden de maatregelen versoepeld : - Het beslag blijft geblokkeerd maar met mogelijkheid tot beweiden, behalve voor drachtige dieren (drachtig = vanaf begin 4de maand van de dracht) en de dieren met positieve serumagglutinatie (aanpassing ingevolge haard 6). - De kalveren mogen het beslag verlaten om rechtstreeks te worden overgebracht naar een kalvermesterij of via verzamelcentrum volgens procedure - VOOR contact F5 (Brucella suis) : geen tweede bilan. Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 16
Maatregelen in contactbeslagen : • Bij de tweede bilan, beslag vrijgegeven na nazicht dat er geen dier met een positieve serumagglutinatie aanwezig is (en ELISA negatief) (ARSIA of CODA) wijzend op een ongunstige evolutie (verhoging van het resultaat van de serumagglutinatie) sinds de eerste bilan. In dergelijk geval : - Enquête naar de contacten met een haard in de 3 weken voorafgaand aan de tweede bilan : -
Indien contact blijft het beslag geblokkeerd, verbod op beweiden voor het dier in kwestie; Indien geen contact, beslag wordt vrijgegeven, maar dier in kwestie niet. Dit dier moet in leven blijven en wordt 3 weken later opnieuw getest (aanpassing ingevolge haard 6).
Voor de beslagen vrijgegeven voor deze aanpassing van de maatregelen, individuele bloedafname 3 weken na de 2de bilan van deze dieren. Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
17
Maatregelen in de positieve beslagen na analyses op tankmelk • • •
Status opgeschort De veehouder communiceert deze info aan de zuivelfabriek Verbod op directe verkoop van rauwe melk (en producten op basis van rauwe melk evenals de productie ervan) • Bilan van melkkoeien (indien binnen de 3 dagen, geen verbod op beweiden) • De melk opgehaald door de zuivelfabriek moet een thermische behandeling ondergaan Indien dier ELISAc positief is : • Bedrijf wordt onder verdenking geplaatst • De veehouder en het FAVV communiceert dit aan de zuivelfabriek • De melk van ELISAc positieve dieren wordt afgezonderd van de tankmelk • De melk moet thermische behandeling ondergaan Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
18
tankmelkonderzoeken_analyses lait de tank
me résultat_resultaat anal Troup sur bilan es C
8633
NI
0
NC
23
Tot.
8656
TEST BACTERIOLOGIE: Nombre des cultures_Aantal culturen
RESULTATS COMPLETS_VOLLEDIGE RESULTATEN: nombre troup_aantal besl
rie Trou Trou Trou Troup n p p p totaal ELIS _ Ac nog tota en en totale ret résul pos ELIS bilan al_ Neg. Pos. cours_i est t CO Ac en te Neg. Pos cours_ total in oz n oz er neg. DA- cours doe e CER n VA BI LA 12 11 0 0 6 1 12 19 20 1 2 23 N
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
19
Gegevens per haard: GEGEVENS PER HAARD
F1 NAM
F2 OVL
F3 NAM
F4 NAM
F5NAM
F6 NAM
Motief
abortus
Traçing-on F1
Contacten F1
Contacten F1
Tankmelk
Contacten F1
Oorsprong
?
Secondaire F1
Secondaire F1
Secondaire F1
Wilde fauna?
Secondaire F1
Typering
B. abortus biovar 3
B. abortus biovar 3
B. abortus biovar 3
B. abortus biovar 3
B. suis biovar 2
Lopende
Meldingsdatum
06/03/2012
21/03/2012
02/04/2012
02/04/2012
02/05/2012
18/05/2012
Scharnierdatum
25/11/2011
16/01/2012 Aankoop rund haard
14/02/1012 Keizersnede positief dier
11/01/2012 Keizersnede positief dier
02/03/2012 Normaal geboren kalf
26/02/2012 Keizersnede positief dier
Totaal aantal contactbeslagen (15/05/2012)
291
148
18
17
63
Lopende
Aantal contactbeslagen met negatieve resultaten BILAN 1 (15/05/2012)
279
148
15
12
13
0
Aantal contactbeslagen met negatieve resultaten BILAN 2 (15/05/2012)
147
5
0
0
GEEN BILAN 2
0
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
20
Bewaking naar aanleiding van de haard Algemene bewaking met bijkomend • Testen van alle melkveebedrijven (tankmelk - +/8000) einde maart – wordt eind mei herhaald – daarna frequentie nog te beslissen. • Tijdelijk testen van alle monsters genomen in het kader van het vrijwillig protocol “aankoop runderen” (bijv. IBR...) • MB : verplichte tests bij aankoop tot eind 2012 + voor deelname aan prijskampen • Stimuleren van de melding van abortussen Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
21
Brucellosevrije status Verkrijgen en behouden van de officiële brucellosevrije status : richtlijn 64/432 Elementen die tot verlies van de status kunnen leiden bij vaststelling van evolutieve brucellose : De Commissie beslist over schorsing of herroeping van de status Belangrijkste twee elementen : Vermogen van de lidstaat om de situatie te beheersen : snelle opsporing van de besmetting, toepassen van gepaste maatregelen, beperkt aantal secundaire haarden, identificatie van verband tussen de verschillende haarden ; Evaluatie van de situatie door de andere lidstaten op maandelijkse vergaderingen van het SCOFCAH. Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
22
Brucellosevrije status Gevolgen bij verlies van de status : - Aanzienlijke verhoging van de brucellosebewaking met zeer grote financiële weerslag - Export van met name melk, sperma en vlees Weinig invloed op ICH wat betreft de handelsmogelijkheden Invloed op het handelsverkeer met derde landen is variabel en hangt af van de met deze derde landen ondertekende bilaterale protocollen.
Verlaging van het algemeen beeld van « sanitaire kwaliteit ».
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
23
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
24
Niet officieel brucellose-vrije Lidstaten Beschikking 2003/467/EG Toestand 11 mei 2011 • • • • • • • • • • • •
BG CY ES GR HU IT LT LV MT PT RO UK
Bulgarije Cyprus Spanje Griekenland Hongarije Italië Litouwen Letland Malta Portugal Roemenië Verenigd Koninkrijk Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
25
Financiële aspecten • Bepaling van de vergoeding voor afgeslachte runderen (Sanitair Fonds) – Het verschil tussen 85% van de geschatte vervangingswaarde en de geschatte slachtwaarde – Plafond voor de vervangingswaarde voor volwassen runderen: €3000
• Vacaties dierenartsen voor bloedname (Sanitair Fonds – €20,41 per bedrijfsbezoek – €2,10 per bloedstaal
• 1.075.000 € kosten (FAVV) voor analyses: – op de primaire haard en 3 secundaire haarden – op de contactbedrijven – in het kader van tankmelkonderzoek in gans België Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
Conclusies: 2 fenomenen 1. Brucella abortus – Primaire haard in vroeg stadium ontdekt dankzij bewakingsprogramma gebaseerd op een risicoanalyse (abortusprotocol) – Contactbedrijven geïdentificeerd, beperking van verkeer – Tot nu toe vier secundaire haarden – Oorsprong van de besmetting op heden nog niet bekend – Epidemiologische onderzoeken en analyses zijn nog lopende
2. Brucella suis − 5de haard ontdekt dankzij analyses op tankmelk − Uitzonderlijk weinig gegevens
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
27
Vragen ?
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
28