Stamreis 2006 Baltische Staten Na grote successen als Schotland, Noorwegen, IJsland, Frankrijk, Wenen en Italië zijn nu de drie Baltische Staten Litouwen, Letland en Estland aangevuld met Berlijn aan de beurt. Nog maar kort geleden, zo’n 15 jaar, behoorden deze drie staten nog tot Rusland. Wel zijn het altijd al soort republiekjes binnen dat enorme rijk van de Sovjetunie geweest die enigszins onvrijwillig ertoe behoorden. Tijd om deze landen met een bezoek te vereren. Voordat deze lidstaten van de Europese Unie ook met euro gaan betalen en voordat de golf van toeristen deze landen gaan ontdekken. In 2004 hebben zo’n 25.000 Nederlanders en Belgen de drie Baltische landen bezocht en met hun bevolking kennis gemaakt. De reisgidsen beloven ons een overweldigende natuur en de gevolgen van een rijke en zeer bewogen geschiedenis, prachtige oude nostalgische steden zoals wij die in ons modernisme niet meer kennen. We gaan dus als in een teletijdmachine, voor ons is dat de overtocht per ferry, in onze beleving jaren terug naar vroegere tijden. We gaan terug naar de tijd van opa en oma zoals we dat hooguit van hun verhalen kennen. We zijn er klaar voor, we zullen het zien, beleven en meemaken. Tijdens de Sovjetunie waren Estland, Letland en Litouwen volgens de officiële leer van de unie communistisch en niet socialistisch. Dat betekende dat ze al een stapje hoger waren opgeklommen in het arbeidsparadijs dan bijvoorbeeld Polen of Hongarije. Je kunt je afvragen in hoeverre ze daar achteraf gezien gelukkig mee af waren. De vazalstaten zoals Polen en Hongarije hadden nog enigszins milde regimes in de periode van het Oostblok en in ieder geval eigen regeringen. Behorend tot Rusland kwam je er minder goed vanaf. Deportaties naar Siberië, russificatie van platteland en steden en zware milieuverontreiniging zijn een paar voorbeelden waar men mee te maken had. Alles verliep volgens het sovjetprincipe in de plattelandssamenleving; blijf zitten waar je zit en verroer je niet was het motto, de allesbepalende macht der gewoonte en gerommel en handel met van alles was de gewoonste zaak van alledag. Het dagelijkse leven en plaatselijke economie draaiden erop. Bij de val van het communisme kwam die manier van samenleven van het een op het andere moment tot stilstand en was de samenleving aan haar lot overgelaten. Niet dat iemand treurde om het wegvallen van het communistische fundament. De consequenties voor het dagelijkse leven waren aanzienlijk. Simpel ogende zaken als wie was er nu nog verantwoordelijk voor de centrale verwarming van flatgebouwen nu er geen kolchoz of fabrieksdirecteur meer was bleken grote gevolgen te hebben. Maar ook de verantwoordelijkheid voor productieprocessen, wie was nu eigenlijk de baas en zelfs van wie was die fabriek of collectieve boerderij nu eigenlijk bezorgden slechts vraagtekens. Gevolg: alles ging in de uitverkoop. De nieuwe staat wilde ervan af. Slimme jongen en durfals waagden een gok en konden voor een grijpstuiver hele flatgebouwen, fabrieken, boerderijen tot en met zelfs olierechten aankopen. Economisch veranderde er dus veel. Ook sociaal bracht het vallen van het communisme vele veranderingen. De in E, L en L wonende Russen hadden eerst veel te vertellen, maar kwamen nu op de tweede plaats. Voor beide bevolkingsgroepen was dit wennen. Jonge E, L en L kregen te maken met het jachtige leven in de Baltische landen dat het kapitalisme met zich meebracht. Ouderen waren gewend aan het gezapige leven onder de Russen en konden het tempo dat de vernieuwing met zich meebracht niet volgen. In de stille revolutie van augustus 1991 werd het Russische juk afgeschud. Dit riep bij de Esten, Letten en Litouwers warme gevoelens op, maar zorgde tegelijkertijd voor veel onzekerheid. De omslag vond plaats in alle sectoren en geledingen van de maatschappij. Pas heden ten dage lijkt deze omslag in de eindfase te zijn gekomen.
1
Reisschema Dat
Bestemming
Activiteit
Km
Bijzonderheden
Koken Foerage
1
Zo 30/7
Den Haag – Rostock Reisdag
680
10.30 verzamelen
Ingrid – Arno
12.00 vertrek (6) 2
Ma 31/7
Rostock – Hanko
Varen
3
Di 1/8
Helsinki - Tallinn
Reis – stad – varen excursie
140
6.00 vertrek
Eten aan boord
7.00 aankomst
Eenvoudig uit eten
12.40 vertrek 14.10 aankomst
4
Wo 2/8
Tallinn
Stad
5
Do 3/8
Tallinn – Saaremaa
Reisdag
165+
9.00 vertrek
Uit eten
Via kustweg / Paldiski
Ester - Anita
10.00 vertrek Varen 25 min op elk uur Reserveren 372 4524444 6
Vr 4/8
Saaremaa
Fietsen
7
Za 5/8
Saaremaa– Riga
Reisdag
Monique – Pieter / bbq 130/
Via Pärnu
180
10.00 vertrek
2 x 50/ Gauja Nationaal park / Paardrijden 80 10.00 vertrek
Marin
8
Zo 6/8
Riga
Natuur
9
Ma 7/8
Riga
Natuur / strand
Badplaats Jurmala of Nationaal park 11.00 vertrek
Monique – Pieter
10
Di 8/8
Riga
Stad
9.00 vertrek
Ingrid – Arno
11
Wo 9/8
Riga
Sportief
Nationaal park / Raften
Marin
2 x 50
Uit eten
10.00 vertrek 12
Do 10/8
Riga – Vilnius
Reisdag
400
Via kruizenberg
Ester - Anita
10.00 uur vertrek 13
Vr 11/8
Vilnius
Stad
14
Za 12/8
Vilnius
Excursie
2x 100
15
Zo 13/8
Vilnius
Excursie
10.00 vertrek
Uit eten
Openluchtmuseum Rumsiskes 10.00 vertrek
Ingrid – Arno / bbq
Kasteel Trakai
Ester - Anita
11.00 vertrek 16
Ma 14/8
Vilnius - Warschau
Reisdag
130/ 370
Via beeldenpark Gruto Parkas 10.00 vertrek (6)
Uit eten
17
Di 15/8
Warschau – Berlijn
Reisdag
600
9.30 vertrek (7 ¾)
Monique – Pieter
18
Wo 16/8
Berlijn
Rustdag
Zwemparadijs
Ester - Anita
10.00 vertrek 19
Do 17/8
Berlijn
Stad
Trabisafari 8.30 vertrek
Uit eten
2
10.00 Gendarmenmarkt/ Markgrafenstraße Wandeling 3 20
Vr 18/8
Berlijn
Stad
9.00 vertrek Reichstag Wandeling 5 en 1
21
Za 19/8
Berlijn – Den Haag
Reisdag
700
Monique – Pieter
9.30 vertrek (6 ½)
3
Finland Helsinki Stukje Geschiedenis De Zweedse koning Gustav Vasa stichtte in 1550 de havenstad Helsinki aan de Finse Golf om te concurreren met Tallin. In 1640 werd de stad verplaatst van de monding van de rivier de Vanda naar de huidige ligging. De grote brand van 1808 verwoeste het grootste deel van het toenmalige houten Helsinki. Dit was aanleiding om de stad opnieuw op te bouwen met moderne stedenbouwkundige inzichten. In dezelfde tijd werd Finland een verregaand autonoom groot hertogdom van het Russische tsarenrijk (tot die tijd was er een Zweedse Heerschappij geweest). Op bevel van de tsaar werd de hoofdstad van Zweden verplaatst van Turku naar Helsinki. De bloei en groei ging van start, waarmee de politiek de stad liet groeien van 3.500 naar het huidige inwonersaantal van net boven de 500.000. Het neoclassicistische (teruggrijpend op een als klassiek geldende stijl) centrum, onder leiding van de Berlijnse architect Carl Ludwig Engel, stamt uit 1840. Een harmonisch geheel van lichtgeel gepleisterde huizen met als hoog middelpunt de stralend witte dom. Om overbevolking tegen te gaan gaat het stedenbouwkundig concept uit van 30 procent groen. Als gevolg van de positie van de haven in de belangrijke metropool in Scandinavië is 8.7 procent van de bevolking Zweedstalig en zijn de straatnaambordjes er in twee talen. Wat gaan we doen? We starten bij de markt in de hal Kauppatori uit 1888. Een levendige veelzijdige markt aan het water. Bootjes, schepen en pontjes op de achtergrond gepaard gaand met gekrijs van de meeuwen. In het midden van het marktplein een obelisk ontworpen door Engel. Ontwerp van deze keizerinnensteen nav een bezoek van tsaar Nicolaas I en tsarina Alexandra in 1833. De Russische dubbele adelaar op de top werd in 1917 tijdens de Russische revolutie verwijderd en pas in 1972 teruggeplaatst. Aan de oostzijde van de markt ligt het Presidentin Linna (presidentspaleis). Oorspronkelijk gebouwd als woonhuis in 1818, maar in 1843 door Engel verbouwd als Tsarenpaleis. Thans, sinds de onafhankelijkheid, een van de belangrijkste politieke gebouwen van Finland. Vervolgens links het gerechtshof, Zweedse ambassade en het Kaupungintalo (stadhuis). Het stadhuis was oorspronkelijk door Engel ontworpen als hotel 1833, maar sinds 1913 in gebruik door de burgemeester. Alleen de gevel is nog oorspronkelijk. Richting noorden (50 meter met rug naar water) naar het Senaatintori (Senaatsplein). Het plein is het kerkelijke, politieke en academische centrum van de ontwerpen voor de nieuwe hoofdstad. Een uniek voorbeeld van neoclassicistische-empire architectuur op grote schaal. Het opvallendste element is de Tuomiokirkko (dom), hoog gelegen en stralend wit. Een steile, indrukwekkende trap voert over de hele breedte naar deze Lutherse kerk, ingewijd in 1852. De apostelbeelden in de gevel (gelijk aan de Isaäckathedraal in St.-Petersburg en de grootste ter wereld) en de vier koepels zijn pas na de dood van Engel in 1940 aangepast. De kerk herbergt twee café's, een in de westelijke zijpaviljoen tezamen met de klokkentoren en een in de crypte (ingang achterzijde kerk). Binnen is de kerk sober met typische Finse Lutherse grijstinten. De lichtinval en vormen maken een bezoek waard. Buiten is er een fraai uitzicht op de baai. Aan de tegenoverliggende zijde van het plein bevindt zich Café Engel. Indien je de Alexanterinkatu in oostelijke richting uitloopt kom je bij de grootste orthodoxe kerk van Noord-Europa, de Uspenski Kathedraal (1868). Een rood bakstenen bouwwerk in oud-Russische stijl met veel koepels en glanzende uien. Het interieur is indrukwekkend, vervaardigd door de Russische
4
kunstenaar Tsjichov. Vanaf het terras rondom de kathedraal is er een goed uitzicht op stad en de havens. Terug naar de markt. Bijna direct aan de markt op de Esplanadi ligt Café Kappelli, een houten etablissement met veranda en terras. Het toeristenbureau ligt tegenover het café (Pohjeissesplanadi 19). Op de Esplanadi kun je flaneren en de talrijke chique winkels bezoeken. Op Eteläesplanadi is het Design Forum Finland een bezoek waard. Hier bevindt zich een gratis tentoonstelling over modern design in Finland. Aan Aleksanterinkatu 52 bevindt zich Stockmann, een soort Finse Bijenkorf. Op de boulevard Mannerheiminti bevinden zich warenhuizen en aan het einde het Lasipalatsi. Dit Glaspaleis is het pronkstuk van het functionalisme (1936). Het herbergt oa het grootste restaurant van Helsinki met dakterras en Wintergarten, de eerste ijssalon van Finland, bioscoop, internetbibliotheek (gratis), radio- en tv-studio (op straatniveau, zodat je toeschouwer en decor kunt worden) en boekenwinkel. Eind jaren '80 is het geheel ingrijpend gerestaureerd. www.lasipalatsi.fi Tegenover het Glaspaleis ligt het hoofdpostkantoor (incl. gratis Postmuseum). Naast het postkantoor ligt een van de modernste gebouwen van Finland, Kiasma, museum voor hedendaagse kunst. www.kiasma.fi Tegenover Kiasma ligt het Eduskuntatalo, het Finse parlement. Het betreft een zeer monumentaal neoclassicistisch granieten gebouw (1925-1931). Achter de gigantische zuilengang vergaderen de 200 Finse parlemtariërs in de koepelzaal. Nog iets verderop ligt de Hakasalmen Villa, een van de zeven dependances van het Helsinki Stedelijk Museum. De naastgelegen Finlandia Hal is de grootste concertzaal van Finland. Er tegenover ligt het Suomen Kansallismuseo, het Fins Nationaal museum. Het gebouw uit 1904 lijkt op een kerk en is een voorbeeld van de Finse nationaal romantische architectuur. Het Rautatieasema (station) is een van de mooiste van Europa (1916). Metershoge beelden flankeren de hoofdingang. Op het stationsplein bevindt zich ook het Suomen Kansallisteatteri (Fins Nationaal Theater), het grootste theater van Finland met vier podia (1902). Er tegenover ligt het Finse Nationaal Kunstmuseum, het Ateneum. In Lönnrotinkatu staat na 100 meter de Vanha Kirkko (oude kerk). Deze door Engel ontworpen houten Lutherse kerk uit 1826 werd als tijdelijke opvang gebouwd totdat de witte dom gereed was. In het plantsoen van deze, gelukkig bewaard geleven kerk, bevinden zich oude graven en gedenkstenen voor Finse en Duitse soldaten. Op de Annankatu is de Johanniskerk uit 1893 met zijn twee torens de hoogste van Helsinki. In de wijk Eira bevinden zich gekromde straten met vele huizen gebouwd in de Finse Jugendstil stijl voorzien van vele details.
5
Estland Munteenheid: Eesti Krooni, EEK 1= € 0,065 / € 1 = EEK 15,65
Lahemaa Nationaal Park ligt op 50 km van Tallinn aan de A1 richting Narva. Vissersdorpjes, plattelanddorpjes, boerderijtjes en enkele mõisad, grote statige herenhuizen. Deze mõisad zijn ooit gebouwd door de oude Duits-Baltische adel. Een bezoek waard is het voormalige klooster Palmse Mõis voorzien van een landschapspark, een zwanenvijver en een boomgaard., 8 km ten noorden van de A1 gelegen bij Viitna. www.mois.ee www.phpalmse.ee Het Mergelplateau, limestone, loopt van Zweden tot St. Petersburg en komt voorbij Tallinn naar boven. Aan de kust leidt dit tot kliffen en watervallen alwaar de rivieren de zee in stromen. In Loska was voorheen een geheime marinebasis. In Viitna aan de snelweg richting Tallinn bevindt zich het restaurant Viitna Korts, waar met Estlandse gerechten serveert. Het pand is opgebouwd uit grof gehouwen boomstammen rond 1800.
Tallinn Een stukje geschiedenis In 1219 veroverden de Denen de houten vesting gelegen aan de natuurlijke baai in het noorden van Estland alwaar al eeuwen lang een paar honderd vissers en handelslui woonden. Deze bewoners dreven handel met vikingen en Russen in met name huiden, hout en barnsteen. De door de Denen met moeite veroverde stad werd Taani Linn genoemd, wat in het Ests staat voor Deense stad. Leuke anekdote is dat de Denen hun rode vlag met wit kruis aan deze slag te danken hebben. De aanvaller, de Deense koning Waldemar II, bad tot God om steun toen hij in het nauw gedreven was. Plotseling viel de eerdergenoemde vlag uit de lucht als teken dat de gebeden God hadden bereikt. Na de overwinning van Tallinn werd deze vlag uitgeroepen tot nationale vlag. In 1227 veroverden Duitse ridders van de orde der zwaardridders de vesting Taani Linn. Deze noemde ze Reval en bleven aldaar tot 1940 onder verschillende heersers waaronder de Zweden. In 1918 werd Estland onafhankelijk (de privileges van de Duitse adel werden afgeschaft) en veranderde de naam in Tallinn. In de stad heerste door de jaren heen een liberaal bewind met grote mate van vrijheid daar Tallinn als belangrijke Hanzestad onder het verbond van Hanzesteden viel. In de Middeleeuwen meerden vele schepen vanuit de Republiek der Zeven Verenigde Provinciën (Holland) en Amsterdam regelmatig aan. De Duitse edelen en ridders waren gericht op grondbezit alwaar de Esten als slaven of lijfeigenen opwerkten en woonden in de vesting Toompea gelegen in de bovenstad. De Duitse handelslui en vaklieden leefden in de ommuurde benedenstad. Als gevolg van de handel tussen de Hanzesteden (1400/1450) kreeg de stad zijn middeleeuwse karakter met een imposante stadsmuur, torens en statige gebouwen. In 1710 kwam Estland, onder leiding van Tsaar Peter de Grote, in Russische handen waarna deze samen met Lijfland (Letland) tot het grote Russische Rijk werd ingelijfd. Dit kon gebeuren omdat Estland in die tijd economisch wat minder krachtig was. De koloniën van Hollanders en Engelsen eisten veel aandacht op, waardoor er minder handel werd gedreven. De Russen voerden de grote Noordse oorlog met Zweden (1700-1721) en er heerste de plaag van de 'zwarte dood' - de pest - die zijn tol eiste. De gouden Zweedse tijd kwam aan zijn einde en St. Petersburg werd het nieuwe Russische machtscentrum en hoofdstad. De Duitse adel kreeg herstel van de voorrechten, eerder door de Zweden afgepakt, waarmee de Russen betrouwbare bondgenoten geleverd kregen en zo de rust bewaarde. De Duitse Oostzee provincies van het Russische Rijk, samen met Letland, waren een feit. Met de komst van een spoorlijn met St. Petersburg begon de industriële revolutie voor Estland. Hiermee nam ook de bevolking toe met zo’n 75.000 arme plattelandbewoners van Estland en arme
6
Russen. Vanaf 1905 leidde de roep om het socialisme en het willen afschaffen van de semi-slavernij tezamen met de wil tot onafhankelijkheid tot onrusten en rellen in navolging van St. Petersburg. Als gevolg van de recessie na de beurskrach van 1929 was het onvermijdelijk dat de Sovjetunie wederom meester werd over Estland. Dit schrikbewind werd gevolgd door de nazi en tot 1991 weer door de Russen. Vanaf 1991 kwam de onafhankelijkheid en konden de hervormingen in gang worden gezet. De Esten maken gebruik van een virtuele regering. Premier en ministers komen weliswaar bijeen voor hun kabinetszittingen, maar maken zo min mogelijk gebruik van papier. Geen aktetassen en ordners, maar kleine terminals in de werktafels geïntegreerd. Het verwerken van aantekeningen vindt online plaats, waardoor de burgers alle handelingen kunnen volgen en controleren. Uiteraard blijven bij sommige onderwerpen de virtuele deuren gesloten. www.riik.ee Tallinn als stad De afstand naar Helsinki, slechts 80 km, zorgde tijdens Sovjet-overheersing voor een raam naar het westen. Ondanks allerlei vormen van tegenwerking konden de bewoners in Tallinn stiekem tvuitzendingen uit Finland ontvangen. De Finse taal werd ze hierdoor eigen gemaakt. Vanaf 1965 zorgde de wekelijkse ferryverbinding, naast goedkope sigaretten en drank voor de Finnen, voor een fysieke aanraking met het Westen. In het verleden had Tallinn een Buurt die Nieuw-Holland heette (gelegen tussen de oude stad en Kadriorg). De straten met de houten huizen waren door tsaar Peter de Grote vanuit een moerassig gebied drooggelegd en kregen Hollandse namen zoals: Uus-Hollandi tanav, Hollandi tanav en Hollandi poik. Tijdens het sovjetregime moesten alle verwijzingen naar het Westen teniet worden gedaan en werden de straatnamen gewijzigd in Hollandse scheepstermen zoals: Lootsi tanav, Tuukri tanav, Tuukri poik (Loods, Duiker straat en steeg). Ondanks de huidige populatie van 400.000 heeft Tallinn een provinciaal karakter behouden. Vijf auto’s voor een stoplicht wordt al een file genoemd en bij groen trek de tram sneller op dan de auto’s. Tallinn is in een viertal stadsgebieden te verdelen. De oude stad: Vanalinn, bestaande uit de bovenstad Toompea en de ommuurde benedenstad. Twee kilometer naar het oosten het buitenverblijf Kadriorg, gebouwd door tsaar Peter de Grote, met paleizen (thans musea) en tuinen. Tussen Vanalinn en Kadriorg de snel opkomende nieuwe zakenwijk met kantoren, hotels en winkels. Vanalinn en Kadriorg worden omringd door straten met fraaie houten huizen uit de jaren twintig en dertig. Tenslotte de grote wijken Mustamae en Lasnamae uit de jaren zestig tot tachtig om de grote toestroom van Russische arbeiders te huisvesten. De bijna 150.000 Russen leiden een verloren en teruggetrokken bestaan. Het oude centrum is grotendeels autovrij en vraagt om wandelschoenen over de vele klinkers en kinderkopjes. www.tourism.tallinn.ee Stadswandeling Oude stad of Vanalinn (2,5 uur) We starten op de grote Raekoja Plats, het centrale plein van het oude Vanalinn. Het 600 jaar oude gotische stadhuis Raekoda is uniek in Noord-Europa. Het stadsbestuur van de Hanzevrijstad Taani Linn (Tallinn) vergaderde hier. In de windvaan op de ranke toren staat de oude ridder Toomas met zwaard afgebeeld, de beschermheer van Tallinn. Tegenover het stadhuis ligt de Rae-apteek, de oudste in gebruik zijnde apotheek van Europa (1422). De Apotheek heeft een museumpje. In de middeleeuwse kelders aan het plein kan gedineerd worden. Cafe Anglais biedt een mooi uitzicht over het plein. Bij de Vana Turg (oude markt) bevinden zicht twee folkloristische restaurants, de Peppersack en Olde Hansa (middeleeuws). Bekend is disco Hollywood onder het gebouw van de oude sovjetbioscoop
7
Sõprus. Als je de brede winkelstraat Viru uitloopt kom je bij een stadpoort. Links is het straatje Muurivahe met onder de bogen van de stadsmuur winkeltjes waar traditionele kleding wordt aangeboden. Voorbij de stadspoort is rechts de bloemenmarkt en links de grote boekhandel Apollo. In de middeleeuwen heette Viru nog Perdedrenke, de plaats waar paarden konden drinken. Even verderop kom je op Viru Valjak (Viru Plein). Hier begint het zakencentrum van Tallinn. Het plein is een knooppunt van vier tramlijnen. Terug naar Vana Turg lopen we Vene (Ests voor Rus) in. In het verleden woonden hier vele Russische handelslieden getuige de nog aanwezige Russische orthodoxe kerk, Sint Nicolaas de Wonderdoener. Op een binnenplaats in Vene bevindt zich het oude dominicanenklooster uit 1246 (thans bestaat een deel uit een restaurant) . Tallinn kent vele binnenplaatsen en hofjes die het bezoeken waard zijn. Het stadsmuseum (Linnamuuseum) toont hoe in het verleden een koopmansfamilie in een huis bij elkaar leefden (open wo/zo 10-17). Rechtsaf via Uus richting haven. Volg Uus naar rechts en je komt uit bij de Viru stadspoort. Linksaf naar Olevimagi kom je bij een pleintje met een kapelletje op een driesprong met Pikk tanav (Langstraat). In de middeleeuwen kwam de zee tot aan de stadsmuren. Als gevolg van landwinning en daling van de zeespiegel ligt de zee enkele honderden meters verder. Van Olevimagi loop je rechtdoor en passeer je aan de linkerhand een oud paleis waar thans de Zweedse ambassade huisvest. Naast het paleis ligt het gebouw van de broederschap van de zwarthoofden (1399). Het broederschap is genoemd naar de zwarte, christelijke martelaar Sint-Mauritius. Lid waren voorname, jonge, vrijgezelle handelslui die in de zomer handelden en in de winter (als de zee was dichtgevroren) grote feesten hielden. Vervolgens twee gilde gebouwen: Sint-Olaf (Olevi Gildi) voor handelslieden van eenvoudig komaf en Kanut Gilde (Kanuti Gildi Saal) gestart als religieus gilde en later voor verfijnde vakwerklieden zoals goudsmeden horlogemakers. Tegenwoordig huisvest er een klein theater tbv moderne vormen van toneel, dans en muziek. Even verderop staat een weelderig versierd huis met enkele standbeelden. Op de hoek van Pikk met Hobusepea bevindt zich een gebouw in Jugendstilstijl. Op de driesprong met Puhavaimu bevindt zich de klassieke konditorei Maiasmokk Kohnik. Naast de Russsische ambassade ligt het Staats Historisch Museum alwaar zich in vroegere tijden het gilde van de absolute topklasse van handelslieden bevond. Er tegenover bevindt zich de kerk van de Heilige Geest (Puhavaimu Kirk) met een bijzondere klok in de gevel. Via het steegje naast de kerk komen we weer op de Raekoja Plats. We nemen de Lai voor ons vervolg van de wandeling. Links in het straatje Aida ligt een openluchttheater als onderdeel van het stadstheater. In het brede gedeelte van de Lai zijn nog een paar huizen met de trapjes tegen de gevels. De twee grote linden voor het Huck's Huis zijn eigenhandig door tsaar Peter de Grote geplant. Het straatje rechts, Pagari, is een verbinding tussen Lai en Pikk. Het straatje is berucht om zijn reputatie, tussen 1918-1920 bevond zich hier de chef-staf van het onafhankelijkheidsleger die tegen het Rode Leger vocht. Tijdens het sovjetregime (tot 1991) huisveste zich hier een bijgebouw van het ministerie van Binnenlandse Zaken, de KGB. Ondervragingen, martelingen, executies en besluit tot verbanning naar Siberië vonden hier plaats. Even verderop Tallinn's trots de Oleviste Kirik (Sint-Olafkerk), gebouwd tussen 1250 en 1450. De toren is het beklimmen waard (thans 119 meter, in de middeleeuwen 159 en daarmee het toenmalig hoogste gebouw ter wereld). Via de steeg Olevist lopen we naar Pikk, vervolgens linksaf richting scheepvaartmuseum. Aan de rand van de stad bevindt zich een grote stads- en verdedigingstoren die toegang gaf tot de haven. In het scheepvaartmuseum staat een gedenkteken voor de slachtoffers van de in 1994 gezonken ferry Estonia. Tegenover het museum de Drie Zusters, drie mooie sterk op elkaar gelijkende huizen. Net voor de poort gaan we links weer de Lai op en vervolgens bij Laboratooriumi rechtsaf. Hier staat het langste stuk stadsmuur van Tallinn. Halverwege bevindt zich een gat in de muur,welke de gelegenheid geeft deze aan de binnenkant te bekijken. Een groene deur geeft toegang tot trappen naar boven op de muur. De muur was 2.5 km lang (thans 1.85), had 40 wachttorens (thans 20) en 6 stadspoorten. Verder doorlopend op Laboratooriumi gaat deze over in Kooli (Schoolstraat). Het Gustav Adolf Gymnasium (1631), gesticht door de gelijknamige Zweedse koning, is de oudste school van Tallinn. Via Suur-Kloostri en het steegje Voorimehe eindigt de route op Raekoja.
8
Stadswandeling Toompea (1 uur) We starten wederom op Raekoja Plats naar Kullassepa. Langs toeristinformatie naar de katholieke Niguliste Kirik (Sint-Nicolaaskerk), de patroonheilige en beschermer van de zeelieden. Deze kerk werd als schuilplaats gebruikt alvorens er stadsmuren waren. Aan het einde van de tweede wereldoorlog heeft een bombardement van Sovjets de kerk ernstig getroffen. In Harju liggen nog steeds de ruïnes van een aantal verwoeste huizen als afschrikkend voorbeeld. Na 150 meter langs de stadsmuur Müürivahe naar links, langs de wijnkelder Gloria, komen we bij een bioscoop uit de Sovjettijd Sõperus, thans Hollywood disco. In de Valli Bar is nog sovjet nostalgie te beleven: wodka en het levenslied met de trekharmonica (tegenover Kaheksa en naast Aroma). Aan het eind van Harju bevindt zich het Vabaduse Väljak (Vrijheidsplein) en vervolgen we de weg via de trappen van de Komanandi Tee naar boven. Boven staat de beroemdste verdedigingstoren van de Baltische Staten, Kiek in de Kök genaamd (kijkje in de keuken). Dit massieve bouwwerk uit 1400 dankt zijn naam aan het feit dat soldaten via de schietgaten in de keukens van de omliggende huizen kon kijken. Naast de Kiek ligt de Maagdentoren (deed vroeger dienst als gevangenis voor hoeren). Bij deze toren is naast een fraai stadsuitzicht ook de Koninklijke Deense Tuin te bezoeken waar een harnas met groot zwaard de lokatie aangeeft alwaar de huidige Deense vlag uit de hemel neerdaalde. Via de binnen- of buitenkant van de muur gaat de route terug naar de Sint-Nicolaaskerk. Hier start de grote en kleine vesting Toompea. Opvallend aanwezig is de Russisch-orthodoxe Aleksander Nevski kathedraal op de Lossi Plats. Daar deze kathedraal herinnert aan jarenlange Russische overheersing is na de onafhankelijkheid in 1991 serieus overwogen de kerk af te breken. De kleine vesting huisvestte in de middeleeuwen het bestuur van Estland, de benedenstad uitgezonderd, daar dit een Hanzestad was. De kleine vesting is rond 1770 deels afgebroken om plaats te maken voor een barok paleis. De 45 meter hoge toren Pikk Hermann (Lange Herman) op een hoek van de stadsmuren symboliseert Estland's vrijheid met in de top de nationale driekleur: blauw, zwart en wit. Toompae staat voor Toom - Dom (Latijn voor huis (van God)) en Pea - hoofd in het Ests. De grote vesting was de thuishaven van de Duitse adel die flinke huizen met grote kelders (wijn, graan en stookhout) bewoonden. De Lutherse kerk Dom Kirche (Toom Kirik) met een katholiek karakter wordt gesierd met vele familiewapens van Duitse adellijken. Aan de achterzijde van de kerk bij Toom-Kooli (Domschoolstraat) geeft een doorgang naar de stadsmuur een mooi uitzicht over het nieuwe stadsdeel. In de Kohtu straat (voorbij de Finse ambassade) toont het uitzicht een groot deel van de oude stad. Bij het uitzichtspunt naar rechts via de Toom-Rüütli (Domriddersstraat) even links de Rahukohtu straat in. Een fraai gerestaureerd gebouw huisvest de Nederlandse ambassade, er tegen over het Stenbock Huis met in het Torentje de minister-president. Rechts is de Patkuli Vaateplats (Patkuli Uitkijkplaats) met een goed zicht op het Stenbock Huis, stad en haven. De trappen leiden naar de oude stad, via Nunne naar Lai en Pikk. Traditioneel Estse gerechten zijn te verkrijgen bij Vanaema Juures (bij oma) en Kuldse Notsu Körts. Bij het Brauhaus worden zelfgebrouwen bieren geserveerd. De tocht eindigt op de Raekoja Plats. Stadswandeling Kadriorg Op Viru Valjak (Viru Plein) nemen we tram 1 of 3 richting Kadriorg. Na vijf tot tien minuten stappen we uit bij halte Koidula (bij Narva mnt) of Kadriorg/Weizenberg. De straatnamen dragen veelal namen van bekende Esten uit de literatuur of taalwetenschap. De huizen zijn veelal van hout, statig en met fraaie ornamenten. Tsaar Peter de Grote bewoonde het Kadriorgpaleis (1714), zichtbaar vanaf de kruising Wiedemann en Poska. De hoogste dienaar van de tsaar woonde in het park rechts aan het pad Roheline aas. In de tuin van het paleis staan uit Nederland geïmporteerde paardekastanjebomen te 'wennen' om naar St. Petersburg getransporteerd te worden. Het paleis bezit een ijskelder, veel gebruikt in de Baltische Staten, welke na de winter werd gevuld en zo mogelijk het gehele seizoen gebruikt kon worden (deze techniek werd ook in Nederland toegepast). De eigenlijke paleizen liggen aan de andere kant van de Weizenberg. Catherinenthal (1718) naar tsarina Catherina I in Italiaanse barokstijl. In het tweede paleis, gebouwd in de jaren 30, resideert de president van Estland. Het kleine houten huis werd door tsaar Peter bewoond voordat het paleis klaar was. Het gebouw dat verrijst (wellicht ondertussen geopend) in de heuvel mergel is een prestigieus museumproject dat het zelfbewustzijn van de nieuwe natie tot uitdrukking moet brengen.
9
Onderweg naar Saaremaa De kustweg naar Paldiski heeft afwisselend grote kliffen en kleine lieflijke zandstrandjes (VäänaJõesuu, Laulasmaa en Kloogaranna). Bij het gehucht Keila-joa ligt een kleine waterval en mõis (statig herenhuis) in een uitgestrekt bos. In Paldiski was in het sovjetregime een geheime (nucleaire) marinebasis met nucleaire reactor voor de productie van brandstof voor atoomonderzeeërs. In een hal met nepvensters lag een complete onderzeeboot die gebruikt werd voor oefeningen. Thans wordt in het troosteloos uitziende Paldiski een windmolenpark gebouwd en een ferryhaven ontwikkeld. Saaremaa www.saaremaa.ee De overtocht van Virtsu naar Kuivaste duurt een half uur. Van het eiland Muhu naar Saaremaa loopt een 3 km lange dam. Indien er gelegenheid is kunnen we een kort bezoek brengen aan het pittoreske dorpje Koguva, zo’n 6 km rechts van de weg naar Saaremaa. Vanaf de Zweedse tijd hebben vele Zweden op Sareemaa gewoond en zijn pas in 1944 bij terugtocht van het Duitse leger en oprukkende Rode Leger gevlucht. Bij en op Saaremaa is menige veld- en zeeslag uitgevochten. In strenge winters is het mogelijk met de auto over het ijs naar en van het vasteland te rijden. Saaremaa is met 36.000 inwoners en 2673 km2 het grootste eiland van Estland. Wandelen, fietsen en paardrijden zijn de hoofdactiviteiten. Het eilandje bestaat uit kleine dorpjes, bijzondere op steenhopen gebouwde windmolens en een grote meteorietkrater Kaali Kraatid bij Kaali (midden op het eiland) na een inslag 3000 jaargeleden. De krater is gevuld met water en heeft een doorsnee van 100 meter. Vanuit Kuressaare richting Valjala, kort na afslag Püha linksaf naar het dorpje Kaali (18 km). Het oude hoofdstadje Kuressaare (in Sovjettijd Kingisepp) met de helft van alle eilandbewoners heeft een monumentale kubusvormige Bisschopsburcht (Kuressaare linnus) uit de 14e eeuw. De bouw, ten behoeve van de Duitse riddermacht, heeft 100 jaar geduurd. Het op massieve pijlers rustende kruisgewelf van de oude refter is nog in originele staat. De inscriptie Arensburg boven de hoofdingang slaat op de naam van de stad tot 1917. Het oudste gedeelte van de stad is geconcentreerd rond het plein Kesk väljak. Aan dit plein staan 18e-eeuwse classicistische huizen alsmede het Raadhuis en de Waag, beide uit de 17e eeuw. Een groot aantal houten windmolens staan aan de weg naar Leisi, 5 kilometer voor Leisi links bij het dorpje Angla. Het schiereiland Sõrve was tijdens sovjetregime een grote militaire basis. Nu staan de kazernes leeg en het materiaal weg te roesten. Parnu, onderweg naar Riga Let op! Komend vanuit Tallinn rijden we rechtdoor naar het centrum van de stad. Hier komen we aan zodra we de brug over de Pärnu rivier gepasseerd zijn. Pärnu is uitgegroeid als de zomerhoofdstad van Estland vanwege zijn stranden en kuuroorden. De Oostzeemodder zou een heilzame werking hebben. www.parnu.ee Ook Pärnu is een oude Hanzestad (Pernau 1346) waaraan vele gebouwen nog aan herinneren. Naast overslagplaats voor Turf, via de rivier Parnu Jögi, zijn er vele spa's en gezondheidscentra. De oude stad is te bezoeken vanaf de plek waar we de auto hebben kunnen parkeren. Bekijk de houten huizen en enkele mooie kerken. Bezoek met name de rijk gedecoreerde Russisch-orthodoxe Catherinakerk van binnen. Sla niet het moderne concertgebouw en de barokke middeleeuwse Tallinn stadspoort bij de oude haven over. De stadspoort is de enige overgebleven poort van de vestingwerken uit de 17e eeuw. De Rode toren (Punana torn) is het enige nog overgebleven deel van de middeleeuwse vestingwerken uit de 14e en 15e eeuw. Gun ons een blik of drankje in hotel Ammende Villa.
10
Letland Munteenheid: Lati, LVL 1 = € 1,45 / € 1 = lats 0,70
Riga Rïga is met z'n 800.000 inwoners de grootste stad van de Baltische Staten. De helft is Russischtalig. Het Russische karakter is echter beperkt daar het Cyrillisch schrift (Russische letters) op borden en opschriften zijn vervangen door Letse. De stad ligt aan de monding van de Daugava rivier en aan de Golf van Riga. Drie stadsgedeelten zijn de moeite van het bezoeken waard: De oude stad Vecriga, Jugendstil-gedeelte vanaf de oude gracht Pilsetas Kanals en de stadsmarkthallen bij het treinstation. De vlag van Letland bestaat uit drie banen: rood-wit-rood. De Letse stammen gebruikten tijdens hun oorlogen een rode vlag met een witte streep als vaandel. De eerste beschrijvingen gaan terug tot de tweede helft 13e eeuw en is hermee één van de oudste vlaggen ter wereld. De diepe rode kleur wordt ook wel Lets rood genoemd. www.rigatourism.com www.latviatourism.com Een stukje geschiedenis Al lang voordat de stad de naam Riga had woonden handelaren aan de monding van de Daugava rivier op een belangrijke handelsroute met Rusland (barnsteen, hout, huiden en oliën). Rond 1200 werd de stad Riga 'gesticht' doordat de Duitse bisschop Albert, tezamen met de orde der zwaardridders, en een burcht liet bouwen. Snel volgde de bloei en werd Riga in 1282 lid van de Hanze Stedenband. Naast de rivier was ook de weg naar Pskov een belangrijke route. De Duitse adel had dezelfde 'rechten' als in Tallinn. In 1558 begon de lange Lijflandse oorlog, genaamd naar de Lijflandse ridderorde, tegen Iwan de Verschrikkelijk, grootvorst van Moskou. In 1561 kwam Riga in handen van Polen. De Zweden werden overwinnaar in 1580 en uiteindelijk in 1629 kwam ook Riga in handen van Zweden. Na een bloeiperiode kwam in 1710 tsaar Peter de Grote de macht overnemen. Er werden vele talen gesproken, maar Nederduits was de voertaal in de Hanzesteden. Door de immigratie uit Rusland ten tijde van de industriële revolutie nam de populatie van Riga enorm toe. In 1860 barstte de stad uit zijn voegen en werden de oude stadsmuren gesloopt. De geschiedenis verliep gelijk aan die van Estland. In 1918 werd Riga uitgeroepen tot hoofdstad van de nieuwe republiek Letland. Na de eerste wereldoorlog (de bevolking was meer dan gehalveerd) kwam het stadsleven weer snel op gang en de centrale ligging trok jetset, spionnen en diplomaten aan. De stad kreeg de bijnaam 'Klein-Parijs' door de roaring twenties, nachtclubs, restaurant en mede door toedoen van de monumentale Jugendstilgebouwen.
11
Stadswandeling Vecriga (Oud-Riga) (2 uur) We starten op het plein Ratslaukums (Rigas Turisma Informacijas Centrs, nr 6) en zien de vroegmiddeleeuwse huizen van de broederschap der zwarthoofden (in WOII verwoest in jaren 90 waarheidsgetrouw herbouwd). Het architectonisch afwijkende gebouw is het sovjet bezettingsmuseum (www.occupationmuseum.lv). Achter dit gebouw, tegenover de brug heb je een mooi uitzicht op Vecriga. Het bombastische (hoogdravend) standbeeld is van de Letse schutters. Dit waren regimenten die in WOI in het tsaristische leger vochten samen met de bolsjewieken. Deze schutters vormden de paleiswacht van Lenin en streden tegen de mensjewieken (meer gematigde socialisten). Via de Kungu Iela lopen we naar de met barokke elementen voorziene Sint-Pieterskerk (Petera Baznica) uit de 13e eeuw, ontvangen als geschenk van de Hanzestad Bremen. De toren biedt een fantastisch uitzicht over Riga. Aan de Skarnu iela liggen de Sint-Joriskerk (thans museum van toegepaste en decoratieve kunst) en het Ecke Klooster (17e eeuw). Via de naastgelegen steeg komen we bij de Sint-Janskerk en aangrenzend hofje. Hier bevindt zich een stukje kasteelmuur uit de tijd van de stichter van Riga bisschop Albert. Via Skarnu iela en Skunu iela vervoegen we ons naar Doma laukums. Aan dit plein staat de grote Rigas Dom uit 1211. Beroemd is het orgel uit 1883. Tot de perestrojka onder Gorbatsjov in 1988 was de kerk tijdens sovjetregime gesloten, maar trok tijdens de eerste dienst grote belangstelling. Een klein stukje door Jekaba iela, linksaf bij Maza Pils vindt je drie middeleeuwse pakhuizen uit 1646, de Drie Broers genoemd. Verder lopend komen we bij Pils laukums, kasteelplein. Het grote gebouw links is het huidige paleis van de Letse president. De fundamenten van het presidentiële paleis stammen uit 1330, toen een kasteel als hoofdkwartier van de Lijflandse orde. Naast het paleis zijn er nog twee musea: het Historisch Museum en het Museum van Buitenlandse Kunst. Vanaf het plein klein stukje terug naar Klostera iela. We passeren de Sint-Jacobskerk uit 1225 en komen uit bij het Letse parlementsgebouw, Saeima. Linksaf naar Jekaba iela en direct rechts naar Troksnu iela tot aan Aldaru iela waar we linksaf slaan. Hier bevindt zich de Zweedse stadspoort uit de tijd van de Zweedse overheersing. Onder de stadspoort door lopen we door tot bij de Torna iela. Voorheen waren hier de soldaten van Jacob in barakken gelegerd, thans zijn er boetiekjes. De Nederlandse ambassade zit op de hoek met Jekaba iela die we volgen tot K.Valdemara iela alwaar we rechtsaf gaan. Direct links het Nationaal Theater (18 november 1918 werd hier het onafhankelijk Letland geproclameerd). Net over de brug, bij de kruising met Raina bulvaris ligt het stadhuis. Aan de boulevard ligt naast enkele ambassades het ministerie van Binnenlandse Zaken (KGB in sovjetregime). Er tegenover in het park liggen vijf gedenkstenen van slachtoffers in 1991. Er werd geschoten vanuit het ministerie op protesterende Letten. Op de kruising met Brivibas bulvaris staat het vrijheidsmonument, Milda, opgericht in 1935 onder Lets motto Voor Vaderland en Vrijheid. Tijdens sovjetregime mocht je er niet in de buurt komen, de Russen op hun beurt hebben het niet aangedurfd het monument neer te halen. De twee beelden aan de sokkel zijn bedoeld als soldaten die een erewacht vormen. Een stukje verderop gaan we rechtsaf door het park over het water en passeren de Nationale Opera uit 1860. We steken de Aspazijas bulvaris over en gaan rechtsaf de Teatra iela in. Rechtsaf bij Kaleju iela. Bij het Russisch Drama Theater steken we over en gaan de Meistaru iela in. Gekomen bij een pleintje stonden oude gildehuizen. Eén huis heeft twee katten op het dak met opgetrokken staart die als windvanen dienen. Terug naar Kalku iela vervolgens rechtsaf en tenslotte Ratslaukums. Stadswandeling Jugendstil Riga (2 uur) Vanaf het Ratslaukums voorbij het vrijheidsbeeld rechtsaf bij Merkeja tot K.Barona iela en daar linksaf. Aan deze weg liggen oa het Benjamins Huis (vroegere uitgeversfamilie) en bij Elizabetes iela (linksaf) de nationale bibliotheek en het nationale poppentheater. Op de andere hoek het K.Barons Museum in een klassiek appartementsgebouw. Heer Barons heeft eind 1800 tienduizenden Letse en Lijflandse volksliedjes (dainas) opgetekend. We vervolgen de Elizabetes iela met links een groot park en rechts fraaie voorbeelden van art nouveau-archtectuur. Bij het kruizen van de Brivibas bulvaris zie je de Riga Cinema en de grote Russisch-orthodoxe kerk uit 1880. We gaan rechtsaf bij Antonijas iela tot aan Alberta iela. Hier bevindt zich de mooiste art nouveau / Jugendstil straat van Riga. Aan het einde links de Strelnieku in alwaar het fraai gerestaureerde pand staat van de Swedisch school of Economics. Verderop volgen we Kalpaka bulvaris, steken K.Valdemaraiela over, tot aan Brivibasbulvaris. Rechtsaf tot aan Ratslaukums.
12
Badplaats Jurmala Deze klassieke badplaats aan de Letse Rivièra ligt op 20 km van Riga en is ook per trein goed te bereiken. Jurmala (letterlijk: zeekust) kenmerkt zich als een lange bosrijke smalle groenstrook die ingeklemd ligt tussen de zee en de Lielupe rivier. Aan de kust staan fraaie houten huizen. Een duidelijk centrum ontbreekt, omdat Jurmala in feite een aaneenschakeling van een twaalftal (vissers)dorpen is. www.jurmala.lv In Litouwen zijn er gescheiden stranden voor mannen, vrouwen en gemend. Onbekend is of dit in Letland ook het geval is. Gauja Nationaal Park www.gnp.lv 50 km van Riga. Start in Sigulda Gauja Nationaal Park ligt in de provincie Vidzeme, het zuidelijke deel van het oude Lijfland. Het was dé streek van de Duitse orde der zwaardridders en de Lijflandse orde. Als gevolg hiervan is er, naast prachtige natuur, een keur aan kleine stadjes, burchten, kastelen en landhuizen. De Gauja rivier stroomt als middelpunt door het park en heeft gezorgd voor een diep uitgesneden vallei met steile rotswanden. Het gebied kent vele grotten die deels te bezoeken zijn. Oa Gutmana en Viktora. Sigulda: 11.000 inwoners www.sigulda.lv, 80 km Aan de noordkant van rivier en vallei liggen de ruïnes van het Krimulda kasteel en het landhuis Krimulda Muiza uit 1897. Het kasteel is in de 13e eeuw gebouwd door de bisschop van Riga. Ook aan de noordkant ligt het Turaida kasteel en een kerkje voorzien van een oude begraafplaats. Een kabelbaan brengt ons van het stadje (Poruka iela 14) naar Krimulda. Vanaf daar is Turaida te voet bereikbaar, 2 km vanaf de grot Gutmana ala. De grot is te bereiken door de Gauja over te steken en vervolgens het voetpaadje links door de Gauja-vallei te lopen. Het informatiecentrum ligt in Sigulda vlakbij het kabelstation aan de Valdemara iela. Kanovaren en raften behoren tot de mogelijkheden. Cesis: 20.000 inwoners www.cesis.lv, 110 km Deze voormalige Hanzestad is leuk om doorheen te wandelen, maar oogt wat armoedig. Er zijn grote ruïnes van een burcht (Mura pils) uit de tijd van de zwaardridders en de Sint-Janskerk is uit 1287. Binnen in de kerk zijn graven van aanvoerders van de Duitse Kruisridder te zien. Valmiera: 30.000 inwoners www.valmiera.lv In de middeleeuwen was deze Hanzestad een belangrijke handelsstad aan de oude handelsroute RigaPskov-Novgorod. Een pestepidemie en verschillende oorlogen zorgen iedere keer voor een terugslag. Naast ruïnes van een Duitse Ordeburcht en een kerk goede uitval basis voor kanovaren en raften.
13
Litouwen Munteenheid: Litu, LTL 1= € 0,30 / € 1 = litu 3,45
Kruisberg, onderweg naar Vilnius 10 kilometer ten noorden van Siauliai (via A12) ligt de Heuvel der Kruizen (Kryziu kalnas). Dit fenomeen heeft zowel een godsdienstige als nationalistische betekenis. Het is een bedevaartsoord op een heuvel met een zee aan kruisen, rozenkransen en afbeeldingen van heiligen. Ten tijde van het sovjetregime was de kruisberg een symbool van nationalisme en voor de communisten een bron van ergernis. Zelfs na meerdere verwoestingen stonden er weer vele kruizen.
Vilnius Een stukje geschiedenis In 1240 bracht Mindaugas de elkaar bevechtende Baltische-Littouwse stammen bijeen onder zijn gezag. Later werd Litouwen verenigd in een personele unie met Polen. Deze verbintenis duurde eeuwen waardoor de Litouwse elite verpoolste. Kaunas heeft deze Poolse invloed nauwelijks gekend en is daarmee de meest Litouwse stad. In 1323 is volgens overlevering Vilnius gesticht naar aanleiding van een droom van grootvorst Gediminas. Terugkerend van de jacht besloot Gediminas zijn tenten op te slaan tussen de heuvels en aan het water van twee rivieren (Vilnia en Neris). Hij droomde over een wolf die huilde met de kracht van vele wolven. Een dromenverteller legde dit uit als de mogelijkheid om roem te vergaren door er een stad te bouwen. Overheersing van Baltische-Duitse adel heeft Vilnius niet gekend. De Russen kwamen in 1795. Van de 650.000 inwoners van Vilnius is 25% Russisch. of Pools. www.tourism.vilnius.lt www.vilnius.nk www.vilniuscitytour.com
14
Stadswandeling (3 uur) Senamiestis, oftewel oud Villnius, starten we te verkennen bij het Katedros aikste. Stadsmuren zijn in de loop der jaren gesloopt. In de bestrating van het plein voor de kathedraal- basiliek is aangegeven waar in het verleden de muren van het grote kasteel gestaan hebben. De plek op het eilandje tussen beide takken van de rivier Vilnia was door zijn natuurlijke ligging goed te verdedigen. De klokkentoren (Belfry) is nog op het plein overgebleven. Het benedendeel van de toren behoorde tot de kasteelmuren. Na de afbraak van de kasteelmuren is het klokkentoren gedeelte bijgebouwd. De klok geeft slechts de uren aan. De Stanislova Bazilika, kathedraal met het uiterlijk van een basiliek, is de trots van Vilnius én Litouwen als symbool van het Litouwse katholicisme en als steun in de strijd voor onafhankelijkheid. Tijdens het Sovjetregime was de kathedraal in gebruik als fotogalerij en concertzaal. In 1988 werd er weer plaats gemaakt voor erediensten en kwamen ook de relikwieën van koning Casimir (heilig verklaard in 1602) retour. Een zilver veelhandig beeld van de patroonheilige van Litouwen siert de kathedraal. Bij de Neris rivier zijn de oude arsenalen, militaire opslagplaatsen voor wapens/munitie, thans in gebruik als nationaal museum. Bij de bouwput richting Gediminas wordt het koninklijk paleis herbouwd. Het streven is het gereed te hebben in 2009 als Litouwen 1000 jaar bestaat. Na een beklimming van de heuvel voorzien van een toren biedt deze een fraai uitzicht over Vilnius. Weer beneden lopen we de Pilies gatvè, winkelstraat, in. Na een klein stukje linksaf de Bernardinu gatvè voor wat kerken. Alternatief is de winkelstraat te nemen tot aan rechts een poort onderdoor naar Skapo gatvè. We komen bij Universiteto gatvè en Daukanto plein (VVV). Linksaf langs de in 1579 door Jezuïeten opgerichte universiteit. Binnen even de oude schoolsfeer opsnuiven aan hand van gebouwen en hofjes. Aan het einde van Universiteto volgt een pleintje. Hier gaan we linksaf via de Jono gatvè naar Pilies, rechtsaf naar een pleintje met souvenirkraampjes. Vervolgens rechtsaf Svarco gatvè, langs de Franse ambassade tot aan het universiteitspleintje. Links de Gaono gatvè in, de vroegere Jodenbuurt (van 100.000 naar ruim 5.000). Even in dwalen, oa Zydu gatvè (Jodenstraat), daarna terug via Stikliu gatvè naar het verlengde van Pilies, Didzioji gatvè,welke uitkomt in Rotuses (Stadhuisplein). Hier bevinden zich het stadhuis en VVV. Viarechts Vokieciu gatvè, Vilniaus gatvè tot aan Gedimino prospektas. Weg vervolgen tot aan Ausros Vartu poort. De poort van het ochtendgloren, de enige overgebleven stadspoort. Achter het stadhuis en voorbij het Radisson SAS hotel gaan we de Rudninku gatvè in. Bij Pylimo gatvè gaan we rechtsaf de Joodse wijk in. We lopen voorbij de synagoge uit 1894 (gespaard door de nazi's, omdat het gebouw als opslagplaats werd gebruikt). 1995 weer in ere hersteld. Via Pylimo gatvè bij driesprong links de Pamènkalnio in. We steken over bij Tauro gatvè tot aan Auku gatvè. Rechtsaf langs het ministerie van Binnenlandse zaken (KGB) voorzien van een realistisch genocide museum (ondergrondse cellen, verhoorkamers t/m executieruimte). www.genocid.lt Bij de Gedimio prospektas een klein monument ter herdenking aan de KGB slachtoffers. We keren terug naar het grote plein bij de Stanislaus kathedraal. Trakai www.trakai.lt Trakai is de oude hoofdstad van het Groot Hertogdom (Oost-)Litouwen. Midden tussen de bossen en meren van Trakai Nationaal Park ligt een grote gotische burcht op een klein eiland in het Galvémeer die te bezichtigen valt. Het gebouwd dateert uit de 14e eeuw, maar werd in de tsaristische tijd grotendeels verwoest. Rond de vesting ontstond een nederzetting welke flink uitbreidde toen rond 1400 de kasteelheer Vytautas zo’n 400 Karaim uit de Krim liet komen die gingen dienen als kasteelwacht. Een paar honderd afstammelingen bewonen tegenwoordig nog steeds de houten huisjes aan de Karaimz gatve. Deze huisjes hebben volgens traditie drie ramen: één voor de groothertog Vytautas, één voor God en één voor de Karaim zelf. Zwemmen, waterfietsen en roeien behoren tot de mogelijkheden.
15
Rumsiskes Openluchtmuseum 6 S. Neries St, Rumsiskes, LT-56336 Kaisiadorys region. The Museum is located 18 km east of Kaunas between the Kaunas-Vilnius motor way and the Kaunas Basin. The Open-Air museum in Rumsiskes which is one of the biggest museums in Europe displays the heritage of Lithuanian rural life in a vast collection of authentic re-erected buildings where the Lithuanian people lived and worked. The total area of 175 ha contains 140 buildings from the 18th-19th century with the restored original interior and surroundings. This museum was established in 1966 in order to help to preserve and research the former ways of living. The buildings of this museum are exposed as farmsteads and they all together represent the main ethnographic regions of Lithuania: Aukstaitija, Zemaitija, Dzukija and Suvalkija. The open-air Museum stores the most valuable constructions of farmsteads. The territory of the museum is a very popular place were ethnographic festivals are celebrated and folk song and dance concerts are held. This museum is very easy to reach - it is located 18 km to the east of Kaunas near Kaunas-Vilnius high way. Kaunas has a perfect geographical location. It is a geographical centre of Lithuania, a crossroad of the Eastern Europe. There are approximately 415 thousand people living in Kaunas. The city is an industrial, academic, cultural and religious centre. The Kaunas industry produces about one-fourth of all Lithuanian products. The University of Kaunas was opened in 1922. Vytautas Magnus University was re-opened in 1989. There are three theatres - the Drama Theatre, the Musical Theatre and the Puppet Theatre in Kaunas. There are many museums such as the Vytautas Magnus War museum, the M.K.Ciurlionis Art Museum, the Literary Museum, the K.Petrauskas Memorial Museum and the T.Ivanauskas Zoological Museum. Today the city offers a pretty Old Town, including the ruins of Kaunas Castle and the Vytautas Church – built by Grand Duke Vytautas in the 14th century. Gruto Parkas, onderweg naar Warschau Gruto Parkas ligt 10 km ten noorden van Druskininkai (via A4). Het park omhelst vele standbeelden uit de communistische periode die na 1991 van hun sokkel waren getrokken.
16
Duitsland Berlijn Tropical Island www.my-tropical-islands.com Tropical-Islands-Allee 1 D - 15910 Krausnick
De Zuidzee is 4000 vierkante meter groot en ligt 60 kilometer ten zuiden van Berlijn. Dit gigantische Tropical Islands Resort biedt entertainment, animatie en waterattracties en bovendien zou je er zelfs aan het strand kunnen overnachten. Het fijne witte zandstrand nodigt uit tot zandkastelen bouwen en beachvolleybal en de Balinese lagune lokt met een stromingskanaal en waterval.
Was ist Tropical Islands genau? Das Tropical Islands Resort ist eine einzigartige tropische Erlebniswelt in der größten freitragenden Halle der Welt. Hier finden Sie Europas größten Regenwald mit teilweise seltenen Arten, ein komplettes Tropendorf mit Gastronomie, Basar und Entertainment, 8.000 m² weißen Sandstrand, eine balinesische Lagune und die "Südsee" zum Schwimmen. Sie entspannen bei Spiel und Sport, Show und Kultur, bei ganzjährig angenehmen 25 Grad im Schatten.
Was ziehe ich an? Mit leichter, sommerlicher Kleidung liegen Sie richtig. Denken Sie auch an entsprechende Schuhe oder Sandalen! Vielleicht möchten Sie sich zum abendlichen Dinner oder zum Sport umziehen? Badekleidung ist nur in der Südsee und der Bali-Lagune erwünscht. Dort stehen auch Garderobenschränke zur Verfügung.
Was sollte ich mitnehmen? Das hängt natürlich von Ihren Vorlieben ab: • Sonnenbrille, Sonnenschutzmittel • Fotoapparat • Ball, Taucherbrille, Schwimmflossen etc. • etwas zum Lesen • wir empfehlen mehrere Badehosen und Handtücher sowie Kleidung zum Wechseln • lieber mehrere kleine Gepäckstücke als ein großes
Wie sind die Temperaturen bei Tropical Islands? Tagsüber herrschen 25°C im Schatten - es ist bei Tropical Islands also nicht so warm wie in einem Schwimmbad, damit Sie auch noch Sport treiben, Ihr Dinner genießen oder durch den Regenwald wandern können. Das Wasser der Südsee ist 28°C warm, das der Bali-Lagune 31°C.
17
Werde ich bei Tropical Islands sonnengebräunt? Ja, es gibt mehrere Möglichkeiten, sich UV-Strahlen auf die Haut scheinen zu lassen. Erstens lässt die durchsichtige Dachfolie auf der Südseite des Domes etwa 80 Prozent der Sonnenstrahlung herein. Wenn Sie also an der Südsee in der Sonne liegen, werden Sie auch braun - mal mehr, mal weniger, je nachdem wie bewölkt der Himmel draußen ist. Denken Sie bei wolkenlosem Himmel auch an Sonnenschutz! Außerdem können Sie UV-Strahlen mit niedriger Energie tanken unter dem Sabbia-Med-Schirm
In allen Ticketpreisen enthalten: • Eintritt für einen zeitlich unbegrenzten Aufenthalt bei Tropical Islands • Tages-Shows im Tropendorf • Abendshow an der Südsee • Garderobenschrank • Parkplatz bzw. Bahnhofs-Shuttle
Bargeldlos genießen: • Alle Ausgaben während Ihres Aufenthalts (Speisen, Getränke, Souvenirs, Serviceleistungen etc.) zahlen Sie in einem Gesamtbetrag erst dann, wenn Sie Tropical Islands wieder verlassen • Dafür werden alle Ihre Ausgaben auf einem Chip-Armband gespeichert • Bei Verlust oder Beschädigung des Chips müssen wir leider 110,- EUR berechnen (Kinder 35,- EUR)
So kommen Sie hin 60 km südlich von Berlin und 100 km nördlich von Dresden liegen die Tropen • Autobahn A 13 Abfahrt "Staakow" (Abfahrt Nr. 6) • Bahnhof Brand/Niederlausitz
Mit dem Auto: Tropical Islands liegt an der A 13 (Berlin-Dresden), ca. 35 km südlich von Berlin-Schönefeld. Nehmen Sie die Autobahnausfahrt Staakow und folgen Sie den Hinweisschildern noch 5 km.
18
Wayang-Bühne Afrika Jetu! Mit ihrer kraftvollen Akrobatik bringen die erstklassigen Artisten der Kenia Rastas die energiegeladene Lebensfreude des schwarzen Kontinents ins Tropical Islands – bodenständig und vergnügt! • täglich 14 Uhr
Aloha Hawaii Der Hula mit seiner ausdrucksvollen Sinnlichkeit erlebt nicht nur in der Südsee gerade seine Renaissance. Mit dem berühmten polynesischen Hüftschwung verzaubert uns die Yussara Dance Company. • Mo – Do 15 Uhr
Abeg Karibik & Limbo Show Die Farben und Kostüme, die Rhythmen und die Ausgelassenheit des karibischen Karnevals münden in eine feurige Limbo- Darbietung. • täglich 16 Uhr
Magisch Hier werden im wahrsten Sinne des Wortes Köpfe verdreht! Illusionist Max Stevenson mit seinen beiden Assistentinnen präsentiert Tropenzauberei hautnah. Da kommen schon mal die Zuschauer ins Schweben… • täglich 13 Uhr, Fr
19
Berlijn centrum De Trabanten (Trabi) Safari Berlin Wild-East vertrekt van Gendarmenmarkt/Markgrafenstraße op donderdag 17 Augustus, 10am. De Trabant stamt uit 1958. De tegenhanger van de Volkswagen uit het voormalige DDR heeft de transmissie in het midden. Van deze makker en trouwe metgezel zijn er 3 miljoen exemplaren geproduceerd, totdat de fabriek in 2002 failliet ging. Alvast even ter voorbereiding de volgorde van de stuurschakelbak: 2
4
1
3
Stadswandeling Zuid-Mitte (nr. 3) Dit gedeelte van de stad bevindt zich in de scheidingszone tussen voormalig Oost- en West-Berlijn. De nieuwe macht resideert hier. De Reichstag, de Brandenburgen Tor , het nieuwe Haubtbahnhof zijn enkele voorbeelden. De Potsdamer Platz is het cultureel centrum. Tijdens de koude oorlog was dit niemandsland. Ook bevindt zich hier het Holocaustmonument. Unter den Linden en Friedrichstrasse zijn de afgelopen jaren grondig gerestaureerd. De Brandenburger Tor (2) is het symbool van Berlijn en Duitsland. De Brandenburger Tor stamt uit het einde van de 18e eeuw en stond tijdens de Koude Oorlog tussen twee delen muur in. Het gebouw heeft nooit echt een belangrijke functie gehad. Bovenop staat een bronzen beeldhouwwerk met Victoria Godin van de overwinning - in de strijdwagen. De Reichstag (3) symboliseert de vernieuwingsdrang van deze moderne stad. (www.bundestag.de) Bij Auster (4) heb je naast koffie en taart uitzicht over de rivier de Spree. Het Holocaustdocument (10) bestaat uit 2711 betonen grijze zuilen en staan voor het Denkmal für die ermordeten Juden Europas. www.stiftungdenkmal.de Sinds de bouw van de muur op 13 augustus 1961 door DDR-sodaten was Checkponit Charlie (11) de poort tussen Oost- en West-Berlijn. Het museum over de geschiedenis van de muur en de vele individuele vluchtpogingen is de moeite van een bezoek waard. www.mauer-museum.com Leysiefer (14) is de beroemdste bakker van Berlijn. Bij Mutter Hope (21) kun je voor 8 personen een heel spanferkel (speenvarken) met bier bestellen.
20
Stadswandeling Charlottenburg & Wilmersdorf (nr. 5) Dit gedeelte van de stad bevindt zich in het voormalig West-Berlijn. Je kunt hier kiezen tussen het bezoeken van de dierentuin, de Zoologischer Garten (3) www.zooberlin.de, uitgebreid winkelen in KaDeWe, Kaufhaus des Westens (5) (bezoek de delicatessenafdeling) of de wandeling. Bezoek in ieder geval de Gedächtniskirche aan de Kurfurstendamm. Helmut Newton Stiftung (2) Museum für Fotografie. Leuke pleinen zijn te vinden op de Savignyplatz (9) en Ludwig-Kirch-Platz. Een blik in de Paris Bar (6) vanwege de beroemdheden die hier komen (Madonna, Robert de Niro en Michail Gorbachov). Croissanterie Le Conte (17) kun je terecht voor zelfgebakken baguettes en croissants. Stadswandeling Noord-Mitte (nr. 1) Dit gedeelte van de stad bevindt zich in voormalig Oost-Berlijn. Thans is Mitte, met de wijk Scheunenviertel, een van de meest bruisende buurten van Berlijn. Vroeger was hier het centrum van de joodse gemeenschap. Hiervan is de synagoge aan de Oranienburger Strasse (16) het meest zichtbare. Na de val van de muur bewoonden krakers de leegstaande huizen. Al gauw verrezen galeries en andere culturele uitingen. De gezelligste straten zijn Oranienburger Strasse (16) en rondom Hakesche Höfe (10) (www.hackesche-hoefe.com, s-bahnhof hackescher markt). Tijd voor gebak bij Barcomi's (12). Falafel en hummus uit Noord-Afrika bij Dada (18). Theehuis Tadschikische Teestube (20). De meest bijzondere musea bevinden zich in de Museumsinsel (22) zoals Alte Museum en Pergamommuseum. www.smb.spk-berlin.de De Fernsehturm (24) is met 207 meter het hoogste gebouw van Berlijn én Duitsland. Bijna in de nok is een ronddraaiend restaurant (30 minuten). www.berlinerfernsehturm.de Op Alexanderplatz staat de Weltzeituhr uit 1969. Even puzzelen voor de juiste tijd!
21
MATERIAALLIJST
Wok (Arno)
theedoeken (allen)
10 borden
vaatdoekjes
thee-thermoskan
keukenhanddoek
koffiethermoskan
schuursponsjes
koffiefilterhouder
1 goede koekenpan
aansteker
1 grote pan
kaasschaaf
1 water-pan
schuimspaan
1 klein (saus)pannetje
vergiet
evt. 1 garde
slabak
3 apothekersblikken
10 jamboree-glazen
vuilniszakken
7 mokken
wc papier
bestek: vorken messen lepels
zout
soeplepel
peper
2 spatels
evt. kruidentrommel
2 vleesmessen
paprikapoeder
2 snijplanken
2 hamers
1aardappelmesje
beperkt aantal goede haringen
1 dunschiller allesopener voor blik, fles en kurk schaar
waslijn en knijpers (Pieter&Monique)
3 theelepeltjes
gereedschap (Ester)
2 opscheplepels
boterhamzakjes (Arno)
slacouvert jus-lepel afwasborstel 2 afwasteiltjes
22
Verslag voorbereidingsbijeenkomst Stamreis 2006 Baltische staten here we come… Volgende bijeenkomst 20 juli 18.00 bij Arno. Helpen met koken vanaf 17.30. Meenemen op 20 juli: Kopie paspoort (denk aan geldigheidsdatum!) Kopie reisverzekering + noodnummer Gegevens thuisblijvers De vouchers van de twee bootverbindingen zijn binnen. (Status afgelopen bijeenkomst.) De vier campings in de Baltische Staten zijn bevestigd. Elektriciteit is niet bijgeboekt. Het hostel in het centrum van Warschau is gereserveerd. We slapen met 7 personen op een kamer met 8 bedden en moeten uiterlijk 23.00 uur binnen zijn. Nagaan aanwezigheid wasmachines. Actie: Ingrid De camping in Berlijn kan niet worden gereserveerd. De campings in Berlijn liggen buiten het centrum. Verdere mogelijkheden en alternatieven worden onderzocht. Actie: Ingrid en Arno Van belang is dat er zo rechtstreeks mogelijk met gebruik van openbaar vervoer naar het centrum kan worden gereisd. Ivm instellen GPS zullen de adressen aan Pieter worden doorgegeven. Actie: Arno Als het goed is zijn alle betalingen van 850 euro voldaan. De betaling betreft een netto betaling, hetgeen inhoud dat zowel een te kort als overschot worden verrekend. Tbv privé-uitgaven zal Arno indien wenselijk centraal geld opnemen/wisselen zodat er geen dubbele kosten worden gemaakt. Daar het gebruik van creditkaart soms gepaard gaat met het gebruik van een pincode zal Pieter zijn creditkaart (met pincode) als back-up worden gebruikt. Actie: Pieter De maten van de shirts zijn bekend. Het logo van Litouwen wordt als basis van het shirtlogo gebruikt. Indien mogelijk komen de voornamen van de deelnemers op het shirt te staan De Trabantsafari in Berlijn is door Pieter gereserveerd. Er zijn drie Trabanten gehuurd. www.citytrip.kro.nl De website is gereed. Indien mobiel bereik zal dagelijks de site van een verslag en verse foto’s worden voorzien.
23
Geef aan Pieter door welke E-mail adressen tijdens de reis op de hoogte van site toevoegingen moeten worden gebracht. Actie: allen We gaan trachten de foto’s hier en daar wat levendiger te maken. Wellicht door bewust deelnemers in beeld te laten verschijnen in de vorm van een verhaallijn of rode draad. Tbv Ton zijn site zal er een ‘weghollen filmpje worden gemaakt. Bagage: De hoeveelheid persoonlijke bagage dient beperkt gehouden te worden. Er zullen zo min mogelijk opklapbare stoeltjes worden meegenomen. Algemene spullen in een opvouwbare krat en de rest in tassen. Auto’s: Benzine en diesel zijn op voldoende punten verkrijgbaar. Brandblusser is verplicht. Actie: Pieter en Anita Machtiging op papier opstellen voor gebruik auto van Erik Hofschreuder. Actie: Ester Meenemen rijbewijs (let op geldigheid gebruik buitenland). Meenemen groene kaart met vermelding van de te doorkruizen landen. (Wat dekt deze?) Stuur- cq versnellingslot, optioneel. Acties’s Marin: Nagaan wat we moeten doen indien we een auto meenemen waarvan we niet de eigenaar van zijn (eigendomspapieren). Is inbraak/diefstal een onderdeel van de reisverzekering? Mogelijkheid en kosten vakantie all-risk. Dekking vervangend vervoer? Koken: Een ieder moet twee keer koken, waarvan een reisdag. Koken op een reisdag houdt in dat er op die dag geen boodschappen gedaan behoeven te worden. Lijst opstellen. Actie: Arno Handige ingrededienten die wellicht niet overal verkrijgbaar zijn verdienen de aanbeveling uit Nederland mee te nemen. Afstemmen bbq-sausjes. Actie: Monique en Arno Wok kopen. Actie: Arno Materiaallijst: 2 wegwerp bbq’s – Pieter en Monique campingtafeltje – Pieter en Monique gedetailleerde auto/wegenkaarten - Marin Kleine spelletjes - allen 2 x kaartspelen – Pieter en Monique Bord, mok en bestek worden vanuit de groep meegenomen Industriebrander met drie losse pitten Volle tank gas
24
2 tenten, waarvan een de kleinste beschikbare binnen de groep moet zijn die wel praktisch in gebruik is.
25
Frankfurt/Oder naar HARMONIE (Rudiskes) ( 905 KM) Deze route is verdeeld over 3 dagen maar zeker ook mogelijk in 2 dagen te rijden.(kan ook in meer dagen)
Dag 1. 280 km Frank an der Oder - Pakosc 1. Vertrekpunt: Frankfurt an der Oder (grens Duitsland/Polen) – neem de E 30 richting Poznan. Via Swiebodzin komt u in Pniewy. Bij Pniewy rijdt u het centrum in, daar komen borden. Volg de weg 187 richting Szamotuly / Borniki (LA in het centrum). 2. Bij Borniki neemt u LA weg 11. Naar ongeveer 17.5 km gaat u RA weg 241 richting Ogozne / Wagrowiec. 3. Na Wagrowiec neemt u weg 251 richting Znin/Pakosc. Hier vindt u de Nederlandse camping Pakosc aangegeven door rood-wit-blauwe bordjes. Uitstekende overnachtingsplaats voor kampeerders (voor een hotel/motel of andere soort overnachtingen kunt u het beste richting Torun rijden)
Dag 2. 360 km Pakosc – Augustow 1. Vertrekpunt: Pakosc – neem de 251 naar Inowroclaw. 2. In Inowraclaw volgt u de 15 richting Torun. 3. In Torun volgt u de 15 richting Brodnica/Olsztyn. 4. In Brodnica volgt u de 544 richting Dzialdowo. 5. In Dzialdow volgt u de 544 naar Szczytno. 6. In Szczytno de 601 richting Barbeta. 7. Direct na Barbeta neemt de 58 Pisz. 8. Na het dorpje Snopki en net voor Pisz gaat u LA richting Orzysz. 9. In Orzysz volgt u de 16 richting Elk/Augustow. 10. In Augustow richting Ogrodniki (grens Litouwen) U zit op 4 uur rijden van HARMONIE. Dag 3. 228 km Augustow – HARMONIE (Rudiskes) 1. U rijdt terug naar richting Augustow. Bij de stoplichten LA Ogrodniki (LT) dit is de grensovergangsplaats. Tanken kunt u direct over de grens – en het is goedkoper dan in Polen. Wisselen kunt u aan de grens, beter maximaal 30 Euro – omdat de koers aan de grens ongunstig is. Overigens kunt u overal pinnen (in steden en bij de banken) en met uw creditcard kunt u overal terecht. De algemene koers, 1 Euro is 3.44 Litas. 2. Over de grens na ongeveer 10 km stoplichten RA richting Vilnius. U rijdt dan door/langs de volgende plaatsen: Leipalingis / Merkine / Varena / Valkinikai. (kortste route zie voorzijde) 3. Over de spoorlijn na ongeveer 27 km ziet u aan uw rechterzijde een zweefvliegtuig en een vliegveldje. Na 2 km ziet uw aan uw linkerzijde het dorpje Paluknys en rechts een brandtoren.
26
4. Na ongeveer 4 km staat rechts een bord Rudiskes 12 km. Gaat u richting Rudiskes dit is linksaf een zand-/grindweg in. U rijdt door het dorpje Bakejiskes en na ongeveer 3.5 km ziet u aan uw rechterzijde een bordje HARMONIE en aan uw linkerzijde drie stenen en in de bomen hangen oranje vlaggetjes. Rijdt dit paadje in en u ziet de HARMONIE. Als u uit de richting Trakai komt volgt u de volgende route: 1. 2.
Vanuit Trakai neemt u de richting Rudiskes. Na binnenkomst in Rudiskes ziet u aan u rechterzijde een tankstation en gaat u na 200 meter op een kruising naar links. U gaat over de spoorlijn; en volgt de weg richting Bakejiskes/Paluknys. Na ongeveer 3.8 km ziet u aan uw linkerzijde een bordje HARMONIE en aan uw rechterzijde 3 stenen en in de bomen rechts oranje vlaggetjes.
3.
Algemene Opmerkingen over Litouwen:
In Litouwen moet u met lichten aan rijden van 1 oktober t/m 1 april
U kunt overal met uw creditcard betalen. Benzine kost ongeveer 2.81 Lt, diesel 2.76 Lt en gas (=Dujos) 1.35 Lt.
Vilnius heeft één van de modernste en grootste supermarkten in heel Europa. Litouwen heeft lage criminaliteitstatistieken. Litouwen is heel gastvrij, heeft veel natuur en ruimte.
27
Harmonie - Litouwen Al meer dan 12 jaar wordt het landgoed de HARMONIE bezocht door Nederlanders die Litouwen bezoeken per camper/caravan/tent. De HARMONIE ligt uniek midden in de natuur van het rayon Trakai, tussen Rudiskes en Paluknys op 28 km van de hoofdstad Vilnius, 90 km van Kaunas, 15 km van Trakai. Er is een directe treinverbinding vanuit Rudiskes, 4 kilometer van de HARMONIE, naar het centrum van Vilnius. Het vervoer naar het treinstation is gratis. U kunt alles veilig laten staan. Een gast is bij ons ook echt een gast
De HARMONIE beschikt over uitstekend sanitair (nieuw aangepast voor rolstoelers) prachtige tuinen en een sfeervol gastenhuis, er is televisie met alle Nederlandse tv kanalen. Er zijn prachtige wandel- en fietsgebieden. Irena (historicus) spreekt Nederlands, zij kan u alles vertellen over de geschiedenis van Litouwen. Wim fietst/loopt (of met zijn jeep), met zijn gasten door de prachtige natuur. Mountainbikes zijn gratis beschikbaar (wel zelf schoonmaken). De prijs voor een verblijf HARMONIE is 13.50 Euro en 1.50 Euro voor electriciteit voor 2 personen, kinderen tot 16 jaar gratis . Meest moderne supermarkt op 20 min, en de grootste markt van Litouwen op 21 minuten en 40 min v a centrum Vilnius. 15 min va Trakai.
• • •
Wij hebben geen zwembad en tennisbanen Geen Restaurant. Geen Bar
+ Wij hebben een natuurlijke (zwem-) vijver + Prachtige tuinen + Uniek gastenhuis (ieder brengt zijn drankje zelf mee) + Wij zijn geen commerciele camping! + Een gast is bij ons, een echte gast! + Bij pech in Litouwen wij helpen u ! (bel 861421560)
Hoe komt u bij de Harmonie. U komt over de grens bij Ogroniki/ Lazdijai, en gaat recht door naar ALYTUS (52 km) voor Alytus stoplicht na benzine station RA 2e stoplicht op 4 sprong LA al maar recht door . op grote 4 sprong met reclame postas blijf u al maar recht door rijden. Onder viaduct door (5 km na Alytus) recht door de 220 naar Pivasiunai –Onuskis- Rudiskis. In Rudiskes passeert u de kerk, na 900 mtr links een winkel Eden en rechts een marktplaats (met groen /wit gebouw. 100 mtr verder op 4 sprong RA over spoorlijn recht door richting Paluknys . Na 4 km aan rechterzijde de HARMONIE.
FAM. W. Brauns, Buklos km, Rudiskes raj.Trakai, Tel 00370 52859291 /61421560. ( In Litouwen 861421560), E-mail:
[email protected] (wimbrauns@ takas.lt)
28
