van
stamcelonderzoek tot
eiceldonatie
Een ethische reflectie over de vermarkting van het vrouwelijke lichaam
congres
Zaterdag 8 december 2007 Hof van Liere Stadscampus · Universiteit Antwerpen
Op zaterdag 8 december organiseert het Universitair Centrum Sint-Ignatius Antwerpen (ucsia), in samenwerking met het Centrum voor Ethiek van het Departement Wijsbegeerte van de Universiteit Antwerpen, het congres Van stamcelonderzoek tot eiceldonatie: een ethische reflectie over de vermarkting van het vrouwelijke lichaam.
Het onderzoek in de fertiliteitsgeneeskunde, het stamcelonderzoek en de orgaantransplantatie kan leiden tot een nieuw soort exploitatie van het menselijke en – in het bijzonder – het vrouwelijke lichaam. Met deze studiedag biedt ucsia een forum aan de bezorgdheid hierover. De focus ligt daarbij op volgende vragen: op welke wijze worden er eicellen verzameld voor onderzoek? Vormt de praktijk van eiceloogsten een gevaar voor de gezondheid van de vrouw? Werkt de nood aan grote hoeveelheden eicellen voor onderzoek (of economisch gesproken de ‘schaarste’) de vermarkting van eiceldonatie in de hand? Hoe kan de wetgever hier desgevallend regulerend optreden? Deelnemers krijgen uitgebreid kans tot vragen en actieve deelname. De studiedag is uitdrukkelijk gericht op onderzoeksspecialisten en praktijkexperts: dokters, vroedvrouwen, psychologen, ethici en andere zorgverleners verbonden aan fertiliteitscentra (accreditering mogelijk). Tegelijk is hij bedoeld voor iedereen die dieper wil nadenken over de implicaties van onderzoek in de fertiliteitsgeneeskunde, het stamcelonderzoek en de orgaantransplantatie, in het bijzonder over de gevolgen van een verregaande commercialisering van het menselijke lichaam.
Programma voormiddag (Engelstalig)
9.30 Onthaal met koffie 0.00 Verwelkoming door prof. dr. Luc Braeckmans Onderdirecteur UCSIA
Introductie door prof. dr. Willem Lemmens Bio-ethicus, Universiteit Antwerpen
0.20 The Lady Vanishes: Human Eggs as Commodities in Stem Cell Research Donna Dickenson
Emeritus professor medische ethiek en humane wetenschappen, University of London
Tot zeer recent werd bij stamcelonderzoek enkel nagedacht over het statuut van het embryo. Dit veranderde met het Hwang schandaal dat het probleem van kopen en verkopen van menselijke eicellen op de voorgrond bracht. In haar lezing onderzoekt Donna Dickenson kritisch de ethische en wetenschappelijke argumenten voor en tegen het gebruik van eicellen. Ze bespreekt tevens wetgevende alternatieven die eiceldonatie of eicelverkoop voor onderzoeksdoeleinden reguleren.
:00 The Oocyte Gold Rush: a Plea for Fair Trade Josiane Van der Elst
Directeur van de IVF laboratoria van het UZ Brussel en professor IVF embryologie, Vrije Universiteit Brussel en Universiteit Gent
In deze lezing weegt professor Van der Elst de voordelen en de potentiële risico’s van onderzoek op eicellen tegen elkaar af . Het is belangrijk dat er duidelijke richtlijnen worden opgesteld voor het gebruik van eicellen. Zij verkiest evenwel geen verbod maar een expliciete verantwoording. Wanneer mogelijk, moeten onderzoekers gebruik maken van vervangmateriaal en enkel voor goed ontwikkelde experimenten zouden de waardevolle volgroeide eicellen mogen worden gebruikt. In dit geval is rechtvaardige handel noodzakelijk.
:40 Discussie Moderator prof. dr. Willem Lemmens 2:30 Wandelbuffet
Programma namiddag (Nederlandstalig)
4:00 Medisch-wetenschappelijk onderzoek als ethisch kader voor eiceldonatie Guido Pennings
Professor ethiek en bio-ethiek, Universiteit Gent
Het stamcelonderzoek heeft een grote behoefte aan menselijke eicellen. Omdat deze eicellen enkel kunnen worden verkregen door middel van een medische ingreep met bepaalde risico’s, rijzen er vragen. Om de aanvaardbaarheid van deze ingreep te onderzoeken, vergelijkt professor Pennings het ethische kader van eiceldonatie met de ethische principes die ook in het medisch-wetenschappelijke onderzoek worden gehanteerd. Zijn vergelijking gaat in op het proportionaliteitsprincipe, de plicht om alternatieve methodes voor stamcelonderzoek te ontwikkelen die geen beroep doen op menselijke eicellen, het respect voor de autonomie van de onderzoeker en een billijke vergoeding voor de proefpersonen.
4:40 Nood aan een ‘postreligieus’ begrip van het menselijke lichaam? Herman De Dijn Gewoon Hoogleraar, Centrum Filosofie en Cultuur, Hoger Instituut voor Wijsbegeerte, KULeuven
In zijn lezing gaat Herman De Dijn in op de kritiek van objectivering en vermarkting van het vrouwelijke lichaam. Het verloren gaan van de religieuze (en metafysische) zienswijze op de heiligheid of het speciale statuut van het menselijke lichaam leidt – volgens hem – tot een extreme devaluatie van dit lichaam. Als tegengewicht tegen deze objectivering tracht Dickenson de taal en logica van de gift nieuw leven in te blazen. In overeenstemming met dit pleidooi stelt De Dijn voor om het lichaam opnieuw te verstaan als een gift, indien niet van God of de goden, dan op zijn minst van de natuur en van voorgaande generaties.
5:20 Paneldebat Herman De Dijn, gewoon hoogleraar wijsbegeerte, kuLeuven Mia Deschamphelaere, volksvertegenwoordiger cd&v Bart Hansen, postdoctoraal onderzoeker, Centrum voor Biomedische Ethiek en Recht, kuLeuven
Guido Pennings, professor bio-ethiek, Universiteit Gent Josiane Van der Elst, professor ivf embryologie, Universitair Ziekenhuis Brussel
Moderator: Willem Lemmens, professor bio-ethiek, Universiteit Antwerpen 6:30 Conclusies door Willem Lemmens Bio-ethicus, Universiteit Antwerpen
Inschrijving U kan zich aanmelden voor de studiedag via bijgevoegde antwoordkaart. De toegang bedraagt 15 euro (met inbegrip van broodjeslunch en documentatiemap) op voorhand te storten op rek. nr. 735-0071492-88 met vermelding van ‘ucsia congres bio-ethiek’ (slechts dan is uw reservering definitief). Datum
Locatie
zaterdag 8 december 2007 09:30 – 17:00 uur
Universiteit Antwerpen Hof van Liere Prinsstraat 13 2000 Antwerpen
www.ucsia.org
Antwoordkaart (naam en voornaam) (organisatie)
(functie)
(adres)
Schrijft zich in voor het congres Van stamcelonderzoek tot eiceldonatie op zaterdag 8 december 2007 in het Hof van Liere met
persoon
2 personen
Gelieve uw aanwezigheid te bevestigen door deze antwoordstrook terug te sturen, te faxen of te mailen naar: ucsia vzw | Marijke Celis, Prinsstraat 4, 2000 Antwerpen |
[email protected] | fax 03-707 09 3 | tel. 03-220 49 60 Inschrijvingen die ons na 2 december 2007 bereiken, worden toegelaten afhankelijk van de beschikbare plaatsen. Verantwoordelijke uitgever: Walter Nonneman, Prinsstraat 13, 2000 Antwerpen | Ontwerp: Frederik Hulstaert
