Stageverslag Kasper Paping PSV Media
Stagiair: Kasper Paping (s286560) 06-xxxxxxxx Xxxxx x, xxxx XX ‘s-Hertogenbosch
Stagebedrijf: PSV (Media)
Praktijkbegeleider: Jeroen van den Berk
Begeleidend docent: Martin Bons
5 november 2008
Inhoudsopgave Bladzijde:
1
Inzicht in het stagebedrijf
3
1.1
Geschiedenis van het medium
4
1.1.1 Print
5
1.1.2 Internet
6
1.1.3 Televisie
7
1.1.4 Mobiel
7
1.1.5 Stadion
7
Profiel van de lezer, kijker of luisteraar
8
1.2 1.3
2
9
1.4
Bedrijfsstructuur en (redactionele) organisatie
10
1.5
Oordeel over het medium
10
Reflectie 2.1
2.2 3
Oordeel over de onafhankelijkheid van het medium
12
Reflectie op het bereiken van de persoonlijke leerdoelen
12
2.1.1 Leerdoel 1
12
2.1.2 Leerdoel 2
12
2.1.3 Leerdoel 3
14
2.1.4 Leerdoel 4
14
2.1.5 Leerdoel 5
15
Begeleiding op de stageplek
16
Productie
17
Bijlagen: 15 artikelen
2
1
Inzicht in het stagebedrijf
PSV De Eindhovense Voetbalvereniging PSV (Philips Sport Vereniging) is opgericht op 31 augustus 1913. Sinds 1 juli 1999 zijn de professionele en jeugdactiviteiten van de Vereniging PSV ondergebracht in PSV NV. De vereniging is aandeelhouder van deze NV. De Raad van Commissarissen hebben een adviserende rol, terwijl de dagelijkse leiding in handen ligt van de directie. Sinds 1 juli 2007 is Jan Reker de Algemeen Directeur. Marcel van den Bunder is de Commercieel Directeur. In het bestuur zit vier man; Frits Schuitema is de voorzitter van PSV. Afdelingen PSV bestaat uit een aantal afdelingen. Onder de directie komen: Pers en Communicatie Technische staf A-selectie Medische staf A-selectie Begeleidende staf A-selectie Jeugdopleidingen Technisch staf jeugdopleiding Medische staf jeugdopleiding Ondersteuning jeugdopleiding Voetbal PSV Scouting Marketing en Media Commerciële zaken en Relatiebeheer Wedstrijdorganisatie en veiligheid Merchandising en Image rights Stadion Financiële administratie en Automatisering Omdat ik een journalistieke stage doe, richt ik me in dit stageverslag enkel op de ‘mediagerelateerde’ onderdelen van PSV te richten. Daarom concentreert het verslag zich voornamelijk op de afdeling Marketing en Media. Marketing en Media De afdeling Marketing en Media (hierna te noemen: Media) bestaat in de huidige vorm pas een aantal jaar. Voor 2002 vielen de onderdelen Marketing en Phoxy Club onder de afdeling Stadion. Vanaf dat jaar verandert er, onder aanvoering van de nieuwe manager Peter Kentie (tevens de huidige chef van Marketing en Media), veel. De onderdelen die vallen onder de noemer ‘nieuwe media’ en ‘marketing’, worden geïntegreerd tot de afdeling zoals deze nu nog is. Deze afdeling is verantwoordelijk voor alle marketing en commerciële communicatie van PSV en het Philips Stadion. De afdeling is tevens uitgever en producent van vijf soorten media te weten: print, mobiel, internet, stadion en televisie. Media geeft in eigen beheer een breed, crossmediaal pakket van journalistieke
3
uitgaven uit. Ontwikkelingen en activiteiten op het gebied van nieuwe media, audiovisuele uitingen en mobiele diensten komen ook voort uit de koker van Media. De afdeling Marketing en Media bestaat uit twaalf mensen (en momenteel vier stagiaires), onder wie één fulltime multimediaredacteur (Jeroen van den Berk). Hij is tevens de hoofdredacteur van alle media, ook van PSV TV en wordt ondersteund door de rest van de afdeling Marketing en Media, in het bijzonder door de webredacteur. Deze neemt soms ook journalistieke taken op zich zoals het maken van kleine berichten voor de website, sms-berichten en foto’s. Daarnaast treedt er iemand van de redactie op als eindredacteur voor de printmedia. De eindverantwoordelijkheid ligt bij het hoofd van de afdeling Marketing en Media: Peter Kentie. Hij is tevens de uitgever. De inhoud van de diverse papieren media (PSV Inside en PSV Inzake) wordt bepaald in een overleg tussen de multimediaredacteur (hoofdredacteur), de eindredacteur, het hoofd van de afdeling (uitgever) en vertegenwoordigers van de afdeling Commerciële Zaken en Relatiebeheer. Over deze inhoud van de print-media wordt in de loop van het proces een aantal keer vergaderd. 1.1
Geschiedenis van het medium
Over de geschiedenis van de verschillende PSV-media is weinig gedocumenteerd. Er zijn bijvoorbeeld geen oplagecijfers van de laatste tien jaar bekend. Waarschijnlijk zullen deze niet veel zijn veranderd, omdat de meeste print-media wordt weggegeven of verbonden is met bijvoorbeeld een PSV Club Card. Sinds een jaar of tien heeft PSV een eigen website waarop het publiceert. De print-media bestaan veelal wat langer. Per medium (print, internet, televisie, mobiel en stadion) zal ik een beschrijving geven, waarbij de nadruk ligt op print en internet, omdat dit de onderdelen zijn waarbij ik direct betrokken ben. De speerpunten bij media zijn: een sterk merk en imago, een omvangrijke en sterk betrokken community, veel eigen content en een groot bereik. De media zijn daarbij vooral servicegericht en minder gefocust op oplagecijfers. Hieronder volgt een overzicht van alle media-uitingen van Marketing & Media: Print
Oplage
Frequentie
PSV Inside
32.000
5 x per jaar
PSV Inzake
4.000
3 x per jaar
PSV Flits
35.000
Thuiswedstrijden +/- 22 x p.j.
PSV PhoxyNieuws
24.000
6 x per jaar
Jaarverslag
n.v.t.
1 x per jaar
Netwerk/ Mediagids
n.v.t.
1 x per jaar
Officiële website
Niet van toepassing
n.v.t.
E-mail nieuwsbrief
20.000
Om de week
n.v.t.
Ma-za op televisie; altijd op internet
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
Thuiswedstrijden +/- 22 x p.j.
Internet
Televisie PSV TV Mobiel Sms-dienst Stadion Video walls
4
1.1.1 Print PSV Inside De PSV Inside wordt gemaakt door de eigen redactie van PSV Media. In de praktijk wordt het blad gevuld met artikelen die gemaakt zijn door de hoofdredacteur (Jeroen van den Berk) en artikelen van freelancers. Het is een full-color magazine dat zich sterk richt op voetbal en zich vooral oriënteert op sfeer, reportages en interviews. De Inside heeft een oplage van 32.000, waarvan het merendeel is bestemd voor de PSV Seizoenskaarthouders (22.900); zij krijgen het blad gratis thuisgestuurd. Daarnaast kunnen fans een abonnement nemen op het blad, maar zoals aan de cijfers te zien is, gaat dit slechts om een kleine tienduizend exemplaren. Het blad wordt dan ook met name gefinancierd door de advertentieverkopen. Daarnaast geeft het hebben van een magazine voor de supporters, uitstraling aan de club. PSV Inzake De PSV Inzake is net als de PSV Inside ook een magazine dat in eigen beheer wordt gemaakt door PSV Media. De nadruk ligt op kwaliteit en uitstraling en de Inzake is vooral bedoeld om te laten zien wat er commercieel gezien zoal leeft binnen de club. Ofwel: gericht op de zakelijke PSV-markt. Er wordt ook aandacht besteed aan voetbal, zij het in mindere mate als in de PSV Inside. Ook is de oplage een stuk kleiner: zo’n 4000 stuks. De Inzake wordt dan ook verdeeld onder de businessrelaties en komt in de regio Eindhoven op diverse leestafels te liggen. De advertentieverkoop via dit blad verloop extern en ook dit magazine draagt voornamelijk bij aan de uitstraling van de club. De inhoud varieert van licht commerciële teksten tot interviews met mensen die zakelijk betrokken zijn bij de club en interviews met voetballers. PSV Flits De PSV Flits wordt bij iedere thuiswedstrijd van PSV verspreid. De oplage is zo’n 35.000 en het moet voornamelijk gezien worden als een programmaboekje van het duel van die avond. Daarnaast is de Flits een sterk instrument voor promoties, in plaats van bijvoorbeeld flyers. Zo kunnen eigen producten en diensten worden aangeprezen, maar daarnaast staat er ook een aantal externe advertenties in het blad. Naast statistieken zijn er enkele redactionele stukken in de Flits te vinden, zoals een voorbeschouwing op de wedstrijd en een portret van de tegenstander van die avond. Overige Bij de bovengenoemde print-media ben ik tijdens mijn stage direct betrokken geweest. Daarnaast geeft PSV Media nog enkele andere bladen, folders en brochures uit. Ook is de afdeling verantwoordelijk voor het publiceren van het Jaarverslag en de Netwerk- en Mediagidsen. De redactionele inhoud van PSV PhoxyNieuws, het clubblad van de Phoxy Club, wordt ingevuld door de mensen van de afdeling Phoxy Club. Verder kunnen afdelingen van PSV de afdeling Marketing en Media de opdracht geven tot bijvoorbeeld het maken van een folder, brochure of reclametekst. Hierbij lopen commerciële teksten en journalistiek werk duidelijk door elkaar heen. Een bewuste keuze, omdat op deze manier wel een grote mate van eenheid kan worden gegarandeerd qua huisstijl, zowel op het gebied van teksten als op het gebied van vormgeving.
5
1.1.2 Internet PSV.NL De site PSV.NL ging in 1998 in de lucht met het idee om PSV meer naamsbekendheid te geven en om het imago van de club te verbeteren. Doel was om de site – op termijn – rendabel en winstgevend te maken. Tegenwoordig wordt de website meer gezien als een onderdeel van PSV waaraan indirect geld wordt verdiend, al levert de site uiteraard ook reclame-inkomsten op. PSV.NL moet informeren, entertainen en ruimte bieden aan ‘shopping’. Dit gebeurt door informatie te geven over bijvoorbeeld kaartverkoop en andere commerciële activiteiten, waardoor de website van groot commercieel belang is. Per maand haalt de website zo’n 13 miljoen pageviews. Sinds de lancering van PSV.NL is het bezoek aan de website explosief gegroeid; de laatste twee jaar is het aantal bezoekers echter ongeveer gelijk gebleven. Exacte cijfers over de bezoekersaantallen van de site ontbreken, omdat er door de jaren heen met verschillende ‘stats’ is gewerkt. Wel is er een aantal losse cijfers beschikbaar. Zo waren er in 2001 nog 6 miljoen pageviews en in 2002 al 13 miljoen pageviews over het gehele jaar gezien. Tegenwoordig is het aantal pageviews al opgelopen tot bijna 100 miljoen per jaar. De inhoud van de site moet voldoen aan enkele voorwaarden. Zo moeten er per dag minimaal twee berichten op de site worden geplaatst, al ligt het gemiddelde in de praktijk een stuk hoger. Verder moet de website de volgende informatie bevatten: •
wedstrijdinformatie (programma, samenvattingen, verslagen, enz.)
•
clubinformatie (historie, organisatie, spelers, Business Club, enz.)
•
fandesk (kaartverkoop, trainingsinformatie, routebeschrijvingen, enz.)
•
funzone (PSV Phoxy Club)
De ‘sleutelwoorden’ voor de site zijn: betrouwbaarheid, snelheid, volledigheid en servicegerichtheid. Daarbij is het doel om naast het nieuws over PSV veel exclusieve reportages, zogenaamde unieke content, te bieden. Ook is de website bedoeld om de buitenlandse fans en geïnteresseerden te bedienen. Daarom zijn enkele van de artikelen op de site ook in het Engels en in het Spaans te bekijken.
6
1.1.3 Televisie PSV TV PSV TV bestaat sinds 2004 en heeft op twee terreinen zijn werkgebied. Op de website PSV.TV zijn videofilmpjes met reportages en interviews over de club te zien. Het idee is dat eigen beeldrechten maximaal worden gebruikt, waarbij fans gratis alles te weten kunnen komen over hun club. Per maand worden er op de website ongeveer 900.000 filmpjes bekeken. PSV TV doet er alles aan om de beleving rondom de club buiten de wedstrijden om zo goed mogelijk weer te geven. Dit gebeurt door zogenaamde embedded-journalisten die in dienst zijn van Eyeworks. Zij maken niet alleen filmpjes voor de website, maar stellen daaruit ook nog eens dagelijks (van maandag tot en met zaterdag) een programma samen van achttien minuten dat wordt uitgezonden op Eredivisie Live, het nieuw voetbalkanaal. 1.1.4 Mobiel Sms-dienst In 2001 is PSV begonnen met de sms-alerts. Met de sms-diensten van PSV wordt veel geld verdiend. Supporters kunnen zich aanmelden voor zo’n dienst en ontvangen dan bijvoorbeeld al het PSV-nieuws, opstellingen, de doelpunten (goal alert) en de uitslagen op hun mobiel. Deze sms’jes worden verstuurd door de multimediaredacteur/ webmaster. In de toekomst hoopt PSV ook een eigen operator te worden voor mobiele telefoonverkeer, waarbij PSV-fans dan onderling gratis of goedkoop kunnen bellen. 1.1.5 Stadion Video walls Ook het stadion wordt binnen PSV gezien als een belangrijke mogelijkheid om boodschappen over te brengen. Via de ‘video walls’ in het stadion worden bijvoorbeeld reclames getoond en is er regelmatig wedstrijdinformatie te zien. Ook biedt dit medium een podium voor uitzendingen van PSV TV rondom belangrijke wedstrijden en wordt hierop bijvoorbeeld over PSV-gerelateerde zaken gecommuniceerd met de fans.
7
1.2
Profiel van de lezer, kijker of luisteraar
PSV heeft ongeveer 1.500.000 latente fans, die dus potentieel bediend kunnen worden door de diverse media van PSV. PSV.NL heeft het grootste bereik en wordt voornamelijk bezocht door mannen. Deze hebben doorgaans een middelbare of hogere opleiding en inkomen. De leeftijd ligt tussen de 18 en de 45 jaar en de meeste bezoekers komen uit meerpersoonshuishoudens. De gemiddelde sitebezoeker heeft een fulltime baan. Hoe dat voor de diverse geprinte media is, is niet helemaal duidelijk omdat hier geen onderzoek naar gedaan is. Aangenomen kan worden dat de resultaten redelijk overeen komen met die van het publiek van de website. In principe heeft iedereen met een internetverbinding en een computer toegang tot de site. Een schatting is dat mobiel en internet samen ongeveer 1.500.000 miljoen (latente) fans bedienen. De site is dan ook niet voor niets in het Engels en in het Spaans te bezichtigen. In het verleden was er ook al eens een Chinese versie. Het bereik van de andere media-uitingen is wisselend. De PSV Flits wordt verspreid onder alle supporters in het stadion (met een wisselende oplage van rond de dertigduizend); alle seizoenskaarthouders ontvangen het supportersmagazine: de PSV Inside. Anderen kunnen zich op dat blad abonneren, waardoor het blad een oplage heeft van 32.000. De Inzake gaat naar alle partners en sponsoren van de club; in totaal worden er 4000 bladen van gedrukt. Van concurrentie is voor PSV Media eigenlijk geen sprake, om de simpele reden dat er clubjournalistiek wordt bedreven. Dat wil zeggen dat PSV Media zich qua uitstraling en kwaliteit zou moeten spiegelen aan de media-afdelingen van de grote binnenlandse clubs (PSV, Feyenoord, AZ). Zij bedienen echter een totaal andere doelgroep en kunnen qua inhoud dan ook moeilijk een concurrenten worden genoemd. Als het om inhoud gaat wil PSV graag snel nieuws en achtergronden in eigen beheer naar buiten brengen, voornamelijk via de website. De belangrijkste ‘concurrenten’ op dat vlak zijn het Eindhovens Dagblad (ED), de grote landelijke dag- en weekbladen en de diverse voetbalwebsites, die overigens niet altijd even betrouwbaar zijn. PSV Media moet echter rekening houden met het feit dat het een officieel clubkanaal betreft en daarom soms zorgvuldigheid moet verkiezen boven snelheid. Ook kunnen de media-uitingen niet al te scherpe kritiek op het team/ de spelers bevatten. Er wordt met name gekeken naar de ontwikkelingen bij andere grote Europese voetbalclubs, al missen de meeste van deze clubs altijd één of meerdere onderdelen op het gebied van Media. Wel wordt er met grote belangstelling gekeken naar Bayern Munchen, die op het gebied van (nieuwe) media koploper is.
8
1.3
Oordeel over de onafhankelijkheid van het medium
Een redactiestatuut heeft de media-afdeling niet. Wel zijn er enkele afspraken gemaakt die een leidraad vormen voor de medewerkers. Het is echter zo dat de media-afdeling valt onder de afdeling Marketing en Media. De commerciële en journalistieke activiteiten lopen daarom regelmatig door elkaar. De gedachte hierachter is dat PSV zo veel effectiever en persoonlijker kan communiceren. Daarnaast zorgt de koppeling voor consistentie in de teksten (al dan niet journalistiek) die naar buiten worden gebracht, waardoor de eigen identiteit bewaard blijft. Zo schrijft de mediaredacteur ook mee aan de teksten voor reclame-uitingen en (commerciële) folders. Daarnaast komen er van andere afdelingen verzoeken voor het maken van reclame voor een PSV-activiteit of een PSV-sponsor en is de afdeling Media een soort intern service bureau geworden. Omdat PSV een bedrijf is en de mediaafdeling dus ook het bedrijfsbelang dient, is het logisch en begrijpelijk dat deze zaken door elkaar lopen. Clubjournalistiek is per definitie geen objectieve journalistiek. Onafhankelijk is het ook niet, omdat de afdeling vooral ook dienend werkt voor de andere afdelingen: samen werk je voor betere resultaten voor het bedrijf/ de voetbalclub PSV.
9
1.4
Bedrijfsstructuur en (redactionele) organisatie
De voetbaltak van PSV (Philips Sport Vereniging) is opgericht op 31 augustus 1913. Dat gebeurde in navolging van andere sporten die werknemers van Philips konden beoefenen bij de vereniging. In de loop van de jaren is PSV een zelfstandig bedrijf geworden, met drie takken: betaald voetbal, jeugdvoetbal en amateur voetbal. Sinds 1 juli 1999 zijn de professionele en jeugdactiviteiten van de Vereniging PSV ondergebracht in PSV NV. De vereniging is aandeelhouder van deze NV. De voetbalclub PSV staat onder de dagelijkse leiding van Algemeen Directeur Jan Reker (sinds 1 juli 2007) en Commercieel Directeur Marcel van den Bunder. Het dagelijks bestuur ligt in handen van de directie. In het bestuur zit vier man; Frits Schuitema is de voorzitter van PSV. Ook is er een Raad van Commissarissen, bestaande uit vijf man, die binnen de PSV NV een adviserende en toezichthoudende rol heeft. De afdeling waar ik tijdens mijn stage deel van heb uitgemaakt, Marketing en Media, bestaat uit twaalf man. Peter Kentie is daarvan de chef, maar tevens ook de uitgever van de diverse print-media. Op het journalistieke gebied is mijn stagebegeleider Jeroen van den Berk de hoofdredacteur van alle printmedia (zoals PSV Inside, PSV Inzake, PSV Flits en nieuwe media (PSV.NL, sms-dienst, PSV TV). Hij is tevens de enige journalist van de afdeling, maar wordt wel ondersteund door de andere afdelingsleden. Er zijn bijvoorbeeld eindredacteuren, een webmaster en een archivaris. Daarnaast kan de hoofdredacteur naar eigen inzicht opdrachten geven aan freelance-journalisten voor met name de artikelen in de PSV Inside en de PSV Inzake. De afdeling Marketing en Media kent een crossmediaal beleid. In de praktijk houdt dit in dat er één budget is voor alle media, in plaats van een vast bedrag. 1.5
Oordeel over het medium
Redactioneel beleid Over het beleid op het gebied van media is weinig vastgelegd op papier. Er is bijvoorbeeld geen redactiestatuut. Ook zijn er relatief weinig mensen in dienst. PSV heeft één fulltime schrijvend journalist (mediaredacteur) in dienst, die derhalve veel werk moet verrichten. Hij wordt weliswaar ondersteund door de afdeling Marketing en Media en enkele freelance-medewerkers, maar heeft ook veel niet-journalistieke taken. De clubjournalist schrijft dus niet alleen veel teksten voor de website en de papieren media, maar hij moet ook andere processen aansturen. Zo is de mediaredacteur betrokken bij overleg over de inhoud van de gedrukte media, schrijft hij zelf berichten, is hij bij interviews en fotoshoots van freelancers met spelers aanwezig, onderhoudt hij contact met de directie over publicaties van clubstandpunten, enzovoorts. De redacteur heeft kortom veel taken die eigenlijk niet vallen onder ‘journalistiek’. Dit gaat ten koste van kwaliteit en vooral van creativiteit. Als het noodzakelijke werk gedaan is, blijft er weinig ruimte over om tijdrovende reportages te maken, nieuwe ideeën te bedenken en uit te voeren of tijdens het maken van een blad nog veel te veranderen aan de ingezette koers als het resultaat niet is zoals vooraf gehoopt was.
10
Inhoud Bij de inhoud valt het me op dat er een heel andere manier van denken wordt gevraagd van een clubjournalist dan van een ‘normale’ sportjournalist. Doel is niet om onafhankelijk nieuws en achtergronden te brengen, maar om te schrijven in het belang van de club PSV en informatie door te spelen aan de supporters van de club. Hierdoor vallen bepaalde berichten af en zijn berichten die voor een krant wellicht niet interessant zijn, voor bijvoorbeeld PSV.NL wél nieuws. Ook valt het op dat je je soms moet schikken naar wat er commercieel van je verlangd wordt. Waar bij een krant de scheiding tussen redactionele inhoud en de commerciële tak heel erg strikt is, loopt dit bij PSV regelmatig door elkaar heen. Soms móet er een artikel over een sponsor of partner in een PSV-blad, omdat dit door derden is beloofd of omdat dit financieel aantrekkelijk is voor de club. Je kunt dus stellen dat er geen sprake is van volledige journalistieke vrijheid en onafhankelijkheid. Aan de andere kant moet worden opgemerkt dat dit voor clubjournalistiek ook niet noodzakelijk is. Vorm Zowel de website als de door Scherpontwerp vormgegeven gedrukte media van PSV zijn mooi en consistent (zakelijk) vormgegeven. De website past qua stijl bij de club PSV en is daarnaast overzichtelijk en volledig. Er wordt veel gewerkt met beeld (foto’s), die soms door medewerkers zelf worden gemaakt en soms worden overgenomen van Pics United. Bij een bericht staat standaard tenminste één foto of plaatje, maar bij de meeste berichten is dit meer (twee tot vier is geen uitzondering). Berichten op de website zijn liever niet te lang. Een nieuwtje op de site bevat exclusief intro (die tevens op de frontpage te zien is) één of twee alinea’s. Een enkele keer kan dit langer zijn, maar het devies voor internet is: korte berichten, to-the-point schijven en wees vooral snel en accuraat. De print-media, zoals PSV Inside, PSV Inzake en de PSV Flits zijn vormgegeven door Scherpontwerp. De bladen ogen zeer professioneel, strak en zakelijk. Rood, wit en goud zijn de hoofdkleuren en het papier van met name de PSV Inside en de PSV Inzake zijn van hoge kwaliteit. Dit zijn dan ook echte magazines, bladen om te bewaren. De artikelen zijn ruim opgezet en ook hier wordt veel gebruik gemaakt van (grote) foto’s.
11
2
Reflectie
2.1
Reflectie op het bereiken van de persoonlijke leerdoelen
2.1.1 Leerdoel 1 Gerichter voor specifieke doelgroepen leren schrijven en hierin flexibel kunnen zijn (met het oog op de verschillende bladen van PSV Media, zoals PSV Inside en PSV Inzake). Op de werkvloer heb ik voortdurend overlegd met mijn stagebegeleider over de invulling van de artikelen. Ook spraken we regelmatig over de verschillen tussen de diverse media en wat daarvoor als journalist van mij gevraagd werd. Door bijvoorbeeld schaduwartikelen te schrijven voor de PSV Inside en voor de website, kon ik alvast wennen aan het verschil in medium en doelgroep. Vervolgens hebben we de uitvoering veelvuldig geëvalueerd, waarbij ik steeds iets meer leerde over welke vorm het beste geschikt was voor welk medium. Daarna heb ik zelf een redelijk aantal artikelen geschreven voor de PSV Inside en de PSV Inzake; bij de meeste artikelen had ik direct de goede toon te pakken, maar soms vroeg het onderwerp of de interviewvorm om een andere schrijfwijze. Ook heb ik aan diverse PSV Flitsen gewerkt. Hiervoor moesten snel (en veel tegelijk) enkele kleine artikelen worden geschreven met veel feitjes over de aanstaande tegenstander en de historie van de wedstrijd. Dit betekende veel informatie opzoeken en dit in korte tijd verwerken tot een luchtig verhaal. Daarnaast ging het in de gesprekken op de redactie regelmatig over de inhoudelijke invulling van de PSV Inside en met name over de invulling van de website. Het was vooral in het begin moeilijk in te schatten welke berichten wel geschikt waren voor de PSV-site en welke niet. Aan het eind van de stage had ik hier een vrij helder beeld van en kon ik ook vaker zelf voorstellen om over een bepaald onderwerp een bericht te maken. 2.1.2 Leerdoel 2 Inbreng in vergaderingen (of werkoverleg) verhogen en opschroeven van het aantal eigen ideeën voor een medium en meer aanvulling en richting geven aan de ideeën van anderen. Er zijn helaas maar enkele grote vergaderingen geweest in mijn stageperiode bij PSV. Er was geen dagelijkse redactievergadering, simpelweg omdat de dagelijkse journalistieke gang van zaken door één persoon wordt verzorgd. Wel zorgde ik ervoor dat ik thuis, voordat ik naar mijn stage vertrok, van al het nieuws rondom PSV op de hoogte was. Op die manier kon ik zelf vaak al ongeveer zien welk nieuws wél en welk nieuws niet zo relevant was voor de website of een van de andere media. Zo kon ik als ik op de redactie aankwam meteen met voorstellen komen voor onderwerpen (een vertrokken speler, een geblesseerde speler bijvoorbeeld). Omdat de meeste vergaderingen aan het begin van de stage plaatsvonden en ik toen nog vooral bezig was alles in mij op te nemen, kan ik moeilijk zeggen dat ik in dit leerdoel ben geslaagd. Wel heb ik het idee dat ik tijdens werkoverleg mijn ei goed kwijt kon en dat er, zeker naar het einde toe, ruimte was voor overleg en eigen inbreng. Toch heb ik qua eigen inbreng door omstandigheden nog te weinig kunnen laten zien. Wel kreeg ik een redelijke mate van vrijheid om mij binnen de onderwerpen te manoeuvreren, maar
12
het bedenken van eigen onderwerpen bleek toch lastiger dan aanvankelijk gedacht. Dit kwam ook omdat eerst het ‘gewone’ werk afgerond moest worden en dat kostte meestal al redelijk veel tijd. Een aantal keer was er wel overleg, bijvoorbeeld over de inhoud en vorderingen van de PSV Inside en de PSV Inzake. Het is echter moeilijk gebleken om hierin direct mee te draaien. Veel onderwerpen speelden namelijk al van lange tijd voordat ik aan mijn stage begon en lopen ook na mijn vertrek nog door. Ook heb ik weinig kennis over wat er in het verleden is gepubliceerd, wat het ook weer moeilijker maakt om in te schatten of ‘de tijd rijp is’ voor een bepaald onderwerp. Aan de andere kant heb ik natuurlijk wel een relatief ‘frisse’ blik op het geheel. Zoals eerder gezegd, is er weinig tijd om na te denken over nieuwe creatieve ideeën. Daarom heb ik met mijn stagebegeleider afgesproken om een aantal ideeën op papier te zetten om vervolgens de haalbaarheid en kwaliteit ervan te bespreken. Die bespreking moet echter nog plaatsvinden, maar ik heb goede hoop dat er enkele onderwerpen/ rubrieken bij zitten die het proberen waard zijn om te maken tijdens of eventueel na mijn stageperiode.
13
2.1.3 Leerdoel 3 Scherper zijn op slordigheidfouten, beter nagaan van bronnen en deze op de juiste wijze toepassen. De afgelopen periode is op dit gebied een zeer nuttige geweest. Ik ben als het gaat om slordigheden behoorlijk streng voor mezelf, maar dat geldt zeker ook voor mijn stagebegeleider. Ik was dan ook niet tevreden met de kwaliteit die ik aan het begin van mijn stageperiode leverde. In mijn artikelen voor de website en later ook voor de PSV Inside, PSV Flits en de PSV Inzake bleken na de controle nog veel fouten te zitten zoals spelfouten, ontbrekende woorden, verkeerd gespelde namen en tikfouten. De basis van de artikelen was vaak wel goed, maar de slordigheden deden het resultaat eigenlijk teniet. Om dit probleem op te vangen ben ik mij beter gaan inlezen op de spelling van de namen en voetbaltermen. Ook ben ik mijn artikelen nog beter gaan nakijken. Bij twijfel zoek ik sneller een woord of feit op. Dit werpt zijn vruchten af, want in de laatste weken van mijn stage is het aantal fouten in mijn artikelen flink afgenomen. Echter: iedere fout blijft er een te veel. Wel positief was, dat we tijdens het nakijken steeds vaker discussies kregen over taalkundige details en de slordigheden steeds spaarzamer werden. De correcties kwamen dus steeds meer te liggen op het stijlvlak en daarover hadden mijn stagebegeleider en ik dan ook nog wel eens een meningsverschil, omdat we soms andere prioriteiten stellen. Toch denk ik dat ik dit leerdoel positief heb afgesloten, al blijf ik het jammer vinden dat het begin zo moeizaam verliep. 2.1.4 Leerdoel 4 Redigeren van interne en externe informatie zoals persberichten, televisieinterviews of artikelen in kranten of van sites. En deze daarna verwerken tot artikelen of berichten van een journalistiek aanvaardbaar niveau. Het bleek nog best lastig om informatie bij elkaar te schrapen uit interne en externe bronnen. Het redigeren houdt namelijk ook in dat je de informatie moet selecteren. Niet alle beschikbare informatie is even betrouwbaar en soms spreken verschillende bronnen elkaar tegen. Het komt er dus op neer dat je moet beslissen wat wel en wat niet relevant is; welke informatie het belangrijkste is en wat dus voorin het artikel moet. Daarnaast moet je er rekening mee houden dat je clubjournalistiek bedrijft en je sommige informatie daarom beter niet kan melden. Dat heb ik een aantal keer in de praktijk meegemaakt, waarbij een iets te uitgesproken kwalificatie in de correctie is verwijderd. Het redigeren is een heel erg tijdrovende bezigheid, die naar mate de stage vorderde steeds vlotter verliep. Ook om de zorgvuldigheid te waarborgen (waar het in de beginweken soms aan ontbrak), heb ik soms nog (iets te) veel tijd nodig gehad. Het is namelijk ook van belang dat de informatie klopt en dat er geen fouten in de teksten blijven zitten. Uiteindelijk ging het redigeren vrij soepel en kan ik zeggen dat ik dit nu goed kan. Wel moet ik opmerken dat het nog altijd sneller kan, maar dit blijft een kwestie van veel doen, zodat je dat helemaal goed onder de knie te krijgt. Daar is in een stageperiode van drie maanden eigenlijk niet genoeg tijd voor, al ben ik tevreden met hoe het de laatste weken is gegaan.
14
2.1.5 Leerdoel 5 Leren schrijven met het bedrijfsbelang (in dit geval die van PSV) als één van de speerpunten. Zoals ik eerder in dit stageverslag heb aangegeven, is het soms in het belang van de club beter om bepaalde zaken niet te schrijven of deze anders te formuleren dan andere media dat zouden doen. Zo hoorde ik tijdens mijn stage over iemand die bij PSV op de mediaredactie heeft gewerkt en tijdens een open persconferentie (waar andere journalisten bij waren) kritische vragen stelde aan de trainer. Dit werd de clubjournalist in kwestie niet in dank afgenomen. Het zal nu ook niet meer gebeuren, omdat de rol van de huidige clubjournalist(en) terughoudender is. De clubjournalist registreert de persconferenties en wedstrijden, maar onthoudt zich zoveel mogelijk van (scherp) commentaar. Dat houdt in dat je wel de feiten opschrijft, maar bijvoorbeeld niet meldt dat iemand een slechte wedstrijd speelt. Bij het schrijven over het team als geheel heeft de clubjournalist iets meer vrijheid, maar ook hier moet goed bedacht worden waarvoor en voor wie het medium bedoeld is. Je doelgroep is namelijk de PSV-volger (Inside, PSV.NL, Flits) of de investeerder/ zakenman (Inzake). Hoewel het moeilijk is om te bepalen welke informatie je wel kan doorspelen en welke informatie je beter kunt achterhouden, heb ik toch het idee dat ik met deze rol redelijk goed omga. Slechts een enkele keer is er een passage door mijn stagebegeleider geschrapt, omdat deze het clubbelang kan schaden. Ook maakte ik een artikel over een wedstrijd van het Nederlands Elftal, waarin ik meldde dat een doelpunt ten onrechte was afgekeurd. Na overleg op de redactie heb ik “ten onrechte” geschrapt, ook al was het na het bekijken van de beelden vrij duidelijk dat het onterecht was. Een dergelijke kwalificatie past meer bij gewone sportjournalistiek dan bij clubjournalistiek. Soms liet ik bewust een passage waarover ik twijfel staan zodat ik hierover feedback kon ontvangen en duidelijkheid heb. De laatste weken van mijn stage heb ik de afweging echter steeds vaker zelf kunnen maken en zijn er dan ook nauwelijks situaties voorgekomen waarin zaken geschrapt moesten worden.
15
2.2
Begeleiding op de stageplek
Het journalistieke gedeelte van de afdeling Marketing & Media wordt ingevuld door één persoon, Jeroen van den Berk. Hij is tevens de praktijkbegeleider. Als multimediaredacteur (en hoofdredacteur) is hij betrokken bij een hoop processen op de afdeling; een aantal daarvan heeft niet zo veel met journalistiek te maken en valt ook niet direct onder zijn functieomschrijving. Zo zorgt hij ervoor dat de freelance journalisten en de spelers elkaar niet mislopen; of draagt er zorg voor dat spelers aanwezig zijn bij een fotoshoot. Hierdoor was er in de hectische beginperiode niet altijd even veel tijd om artikelen die ik maakte, te evalueren. Later in mijn stageperiode was die tijd er vaak wel en hebben we veelvuldig gesproken over de kwaliteit van mijn artikelen. Met name in het begin was het soms moeilijk voor hem om mij aan het werk te zetten en kostte het uitzetten van een opdracht en het feedback geven/ corrigeren daarna, meer tijd dan wanneer hij het artikel zelf had gemaakt. Dit kwam doordat hij veel dingen al wist, die ik nog moest opzoeken, zoals welke clubfeiten of de schrijfwijze die PSV van een bepaald woord hanteert. Ook kon hij veel van mijn teksten aanvullen met zijn specifieke kennis over PSV en de gang van zaken. In het begon was het voor mij dan ook een kwestie van goed kijken naar zijn correcties en vooral leren wáárom hij deze verbeteringen aanbracht. Als extra leermoment pak ik meestal mijn eigen versie en zijn gecorrigeerde versie bij elkaar en om vervolgens na te gaan waar de verbeterpunten liggen. Ik heb veel geleerd van mijn stagebegeleider en ook van het deelnemen aan het proces van het maken van een magazine. Met name ook interessant is om te zien hoe je als journalist zaken moet plannen en hoe beslissingen tot stand komen in de aanloop naar een publicatie. In de tweede helft van mijn stage heb ik iets meer verantwoordelijkheden gekregen en kon ik bijvoorbeeld zelfstandig een aantal grote artikelen voor de magazines PSV Inside en PSV Inzake maken. Ook kreeg ik de opdracht om teksten te schrijven voor de PSV agenda, folders en zelfstandig persconferenties te verslaan. De samenwerking verloopt derhalve prima. Ik krijg een zekere mate van vrijheid en als dat nodig is kan ik terugvallen op mijn stagebegeleider. Wel vonden er soms discussies plaats over bepaalde formuleringen, maar dat heb ik niet als negatief ervaren. Zo kon ik langzaam naar een hoger niveau groeien en heb ik het idee dat ik nu beter in staat ben als clubjournalist te functioneren dan voordat ik aan mijn stage begon.
16
3
Productie
Op deze pagina’s volgt een korte uitleg over de geselecteerde artikelen. De vijftien artikelen die ik hieronder behandel zijn integraal terug te vinden in de bijlage. Artikel 1: Reker: “Uitbreiding Philips Stadion technisch haalbaar” (PSV.NL) 18-08-2008 Een artikel dat ik op de eerste dag van mijn stage. Het weekeinde voordat ik begon was de jaarlijkse persdag van PSV en daar had Reker een aantal uitspraken gedaan tegen PSV TV. Hiervan moest ook nog een berichtje komen, omdat hij in dat interview nieuws vertelde dat interessant was voor site. Na zijn teksten integraal te hebben overgetypt heb ik deze informatie geselecteerd en bewerkt tot dit artikel. Een goed voorbeeld van hoe PSV TV en PSV.NL elkaar kunnen aanvullen. Er wordt dan ook regelmatig doorverwezen naar de site van PSV TV. Artikel 2: Bondscoach Verbeek blij met oefenwedstrijd tegen Oranje (PSV.NL) 05-09-2008 Na eerder al bij de persconferentie in de Arena (Amsterdam) aanwezig te zijn geweest, mocht ik tijdens mijn eerste échte persconferentie (tot dat moment had ik verder alleen informele persbijeenkomsten met Huub Stevens bezocht) meteen aan het werk. Omdat Australië en Nederland de volgende dag in het Philips Stadion zouden spelen, was daar ook de persconferentie voor dat duel. Wij gingen er heen om een artikel te schrijven over de woorden van Pim Verbeek, voor de website. Met pen en papier bij de hand heb ik keurig meegeschreven met de korte persconferentie, die overigens in het Engels werd gehouden. Daar heb ik de belangrijkste punten uitgepikt (er werd veel voor ons overbodige informatie gegeven over bijvoorbeeld blessures) en die tot een artikeltje verwerkt. Artikel 3: Veelal goede resultaten voor PSV-internationals (PSV.NL) 08-09-2008 Op de website van PSV wordt ook het externe nieuws goed in de gaten gehouden en als het relevant is overgenomen. Zo wordt er na een interlandweek (of weekeinde) altijd een overzicht gegeven van de internationale prestaties van de PSV’ers. Dit is een kwestie van informatie verzamelen (via bijvoorbeeld de website van de wereldvoetbalbond FIFA) en vervolgens wordt gekozen welke informatie relevant is. Hebben de spelers gescoord, gewonnen of een blessure opgelopen? Waren er andere bijzonderheden bij het duel? Het kost wel even tijd voordat je alle informatie correct hebt en daarna is het nog wel even puzzelen om de informatie helder en gestructureerd op te schrijven. Dit artikel is het resultaat van dat puzzelen. De vorm en inhoudelijke keuzes heb ik gemaakt na bestudering van oude vergelijkbare berichten op de site van PSV. Op die manier heb ik overigens voor de meeste artikelen de PSV-stijl ‘afgekeken’.
17
Artikel 4: Huub Stevens: “Drie punten het allerbelangrijkste” (PSV.NL) 13-09-2008 Als ik bij de wedstrijd aanwezig ben (in ieder geval alle thuiswedstrijden) maak ik, net als mijn stagebegeleider, een rust- en wedstrijdverslag. Mijn versie komt niet op de site maar het is wel een goede oefening. Ook maakt PSV.NL van alle persconferenties na de wedstrijd een apart artikeltje voor op de site. Bij de wedstrijd PSV – Sparta (de eerste thuiswedstrijd) mocht ik zelf het artikel over de persconferentie schrijven. Mijn stagebegeleider was er wel bij, zodat hij het stukje kon verbeteren waar dat nodig was. Het is de kunst om de relevante zaken mee te nemen in het verslag. Op die manier moet de rode draad van de persconferentie duidelijk zijn na het lezen van het artikel. Dat is bij dit artikel, denk ik, goed gelukt. Artikel 5: PSV vol vertrouwen in eerste thuiswedstrijd (PSV Flits) 13-09-2008 Bij alle thuiswedstrijden wordt door PSV Media een PSV Flits gemaakt. Hierin staat de belangrijkste informatie over de wedstrijd en kan de club communiceren met de supporters. Mijn opdracht was om een soort voorbeschouwing te geven van de wedstrijd PSV – Sparta. Omdat de Flits een klein formaat heeft, zijn de artikelen ook erg kort. Er moest dus bondig geschreven worden. Aan de hand van voorkennis, de informatie over de laatste wedstrijden en bijvoorbeeld de PSV-site heb ik de benodigde input verzameld voor mijn artikeltje. Vervolgens heb ik dit artikel geschreven. Artikel 6: Huub Stevens: “Lering trekken uit deze wedstrijd” (PSV.NL) 16-09-2008 Opnieuw een persconferentie na afloop van een wedstrijd. Deze dinsdagavond stond het duel met Atlético Madrid op het programma. Nadat ik eerder al bij de persconferentie vooraf (een dag eerder) was geweest, mocht ik opnieuw het verslag van deze persconferentie voor de site maken. De beide coaches kwamen na elkaar uitleg geven over de wedstrijd waarna journalisten vragen mochten stellen. Het is echter gebruikelijk dat PSV.NL slechts verslag doet van de persconferentie. Het eerste deel was met Atlético-coach Aguirre. Wat hij zei (en wat Spaanse journalisten hem vroegen) werd vertaald in het Nederlands en zodoende was het goed te volgen. Daarna was PSV-coach Huub Stevens aan het woord (gewoon in het Nederlands). Omdat het publiek van de site voornamelijk in PSV is geïnteresseerd richt ik me bij dit soort verslagen vooral tot de woorden van Stevens. De teksten van de andere trainer neem ik uiteraard ook kort mee. Hoelang dat stuk wordt hangt weer af van de mate van interessantheid van de uitspraken. Nadat mijn stagebegeleider het artikel snel na had gekeken, stond het binnen tien minuten na de persconferentie al op de site.
18
Artikel 7: PSV start twaalfde campagne in UEFA Champions League (PSV Flits) 16-09-2008 Voor de wedstrijd van Atlético heb ik ook weer twee artikelen geschreven voor de Flits. De insteek van dit artikel is een overzicht geven van de prestaties van beide clubs; een soort voorbeschouwing. Met name Atlético komt aan bod, omdat dit natuurlijk de ‘onbekende’ is. Uit verschillende bronnen heb ik informatie gehaald en op een rijtje gezet. Een deel van de informatie had ik al, omdat ik al eerder research had gedaan over de Champions League-tegenstanders voor de PSV Inzake (zie artikel 13). Dan is het natuurlijk de kunst om alles kort en toch compleet op te kunnen schrijven in de beperkte ruimte die je hebt. Omdat het een Flits is voor een Champions League-duel moest er rekening gehouden worden met het schrijven van clubnamen. Die moeten van de UEFA namelijk allemaal voluit geschreven worden zoals de clubs bekend staan. Daarom staat er bijvoorbeeld in de eerste zin ‘Club Atlético de Madrid’. Artikel 8: Vier goals Nijland voor Jong PSV in Waalwijk: 1-6 (PSV.NL) 30-09-2008 Als Jong PSV heeft gespeeld, zet PSV Media de ochtend daarop een bericht over de wedstrijd online. PSV Media krijgt van de mensen rondom het team altijd de opstelling doorgefaxt en via de website van de tegenstander en/ of via de website van PSV Jeugd is verder informatie te vinden over de wedstrijd. Naar de wedstrijden zelf gaan we niet. Soms wordt informatie overgenomen van PSV TV, maar meestal komen zij pas later met beelden van de wedstrijd. Ik probeer daar dan, met beperkte middelen, een zo compleet mogelijk verslag van te schrijven. Soms is dit erg moeilijk omdat je nauwelijks informatie over de wedstrijd hebt. Het is dan ook zaak om zo min mogelijk waardeoordelen te geven. Vaak kan je je in zo’n verslag richten op spelers van het eerste elftal die hun eerste speelminuten maken, of zoals in dit geval, veel weten te scoren.
19
Artikel 9: PSV goed vertegenwoordigd op Eredivisie Live (PSV Inside) Editie september/ oktober 2008 Dit was mijn eerste artikel voor één van de magazines. Op het oog een niet al te moeilijk artikel om mee te beginnen, maar het vergt nogal wat werk om over iets statisch als de zender Eredivisie Live een goed leesbaar artikel te schrijven. Insteek was om de PSVsupporter, de lezer van het blad PSV Inside dus, te informeren over de nieuwe zender. Ook was het de bedoeling dat de interesse van de lezers zou worden gewekt, zodat misschien meer mensen een abonnement op de zender zouden nemen. Hier is goed te zien dat commercie en journalistiek bij PSV Media soms dicht bij elkaar liggen. PSV heeft er namelijk belang bij dat mensen de zender aanschaffen, want dit levert de club geld op. Het is de kunst om het artikel, dat eigenlijk een beetje een reclamepraatje is, zo min mogelijk op reclame te laten lijken. De insteek was hier om met name PSV TV aan bod te laten komen en daarnaast in een kader te informeren over de abonnementen zelf. In die opzet is het artikel denk ik wel geslaagd. Daarnaast is het een goed leesbaar artikel geworden met veel informatie. Voor de PSV Inzake en daarvoor heb ik een vergelijkbaar artikel geschreven (zie artikel 12). Het onderwerp is hetzelfde, de insteek van dat artikel heel anders. Daarin staat meer het opzetten van de zender en de voordelen voor de club centraal. Met min of meer dezelfde informatie heb ik dus twee totaal verschillende artikelen (want totaal anders van opzet en inhoud) geschreven. Erg interessant om te zien en te leren hoe het is om voor verschillende doelgroepen te schrijven over hetzelfde onderwerp. Artikel 10: ‘Koef’ naar gedeelde tweede plek in topscorerklassement (PSV.NL) 23-10-2008 Een voorbeeld van eigen inbreng bij een artikel voor de website. Ik kwam met het idee om de hoge notering van Koevermans op de topscorerranglijst aan te grijpen voor een artikel over doelpunten en topscorers. Een dag eerder had ik al geopperd om iets te doen met het record van Ruud van Nistelrooy (60 treffers in de Champions League), maar toen was het te laat op de dag om nog iets met het nieuws te kunnen doen. In combinatie met de klassering van Koevermans en de doelpuntenregen, leek het ons wel genoeg aanleiding voor een artikel, de dag erna. Daar is dit artikel uit voortgekomen. Naar aanleiding van research op verschillende voetbalpagina’s en de website van de UEFA ben ik tot de feiten gekomen die nu in het artikel verwerkt zijn. Artikel 11: Huub Stevens: “Aan ons om het goede spel door te zetten” (PSV.NL) 24-10-2008 Omdat mijn stagebegeleider een andere afspraak had, mocht ik het verslag maken van de persconferentie die die middag op het programma stond op De Herdgang. De gang van zaken tijdens zo’n persconferentie met de hoofdcoach, Huub Stevens, is als volgt. Eerst zijn de aanwezige televisiejournalisten aan het woord. Dat is sowieso iedere week PSV TV en af en toe voegt ook Omroep Brabant zich daarbij. Meestal schrijf ik tijdens deze interviews gewoon mee, zodat ik het grootste deel van mijn artikel al ingevuld heb als het gesprek met de schrijvende pers begint. Meestal worden daar nog slechts de
20
details besproken, omdat ook de schrijvende journalisten meeluisteren met de tv- en radio-interviews. Ik schrijf alleen zaken op waarvan ik vermoed dat ik ze kan gebruiken voor het artikel of waarover ik twijfel. Tijdens de persconferentie probeer ik dan alvast structuur aan te brengen in alles wat ik heb opgeschreven. Ondertussen luister ik met één oor mee met wat er door de coach wordt gezegd en als het een interessant onderwerp betreft richt ik mijn aandacht op het gesprek. Zo kan ik meestal vrij snel nadat de persconferentie is afgelopen, het bericht mailen naar de webmaster zodat het artikel direct na afloop online kan komen te staan. In dit geval heb ik het artikel nog eens extra nagekeken omdat normaalgesproken mijn stagebegeleider, die deze keer dus afwezig was, dat doet. Artikel 12: PSV prominent op Eredivisie Live (PSV Inzake) Editie november 2008 Dit artikel heb ik aan mijn portfolio toegevoegd omdat het me interessant leek om te laten zien hoe je over hetzelfde onderwerp, twee totaal verschillende artikelen kan schrijven. In principe is dit artikel voor de PSV Inzake hetzelfde artikel als het artikel ‘PSV goed vertegenwoordigd op Eredivisie Live’, dat eerder in de Inside is verschenen. Qua onderwerp tenminste, want verder heb ik het artikel vanaf het begin totaal opnieuw opgebouwd. Deze opdracht kreeg ik dan ook pas toen het artikel voor de Inside al was. Het idee was om met ongeveer dezelfde gegevens een artikel te schrijven voor een heel andere doelgroep: namelijk de zakelijke relaties van PSV. Om te voorkomen dat de teksten té veel van elkaar weg zouden hebben, ben ik helemaal opnieuw begonnen en heb slechts enkele formuleringen hetzelfde gelaten. Het is, denk ik, nu een goed voorbeeld geworden van hoe PSV omgaat met het schrijven voor verschillende doelgroepen. Overigens komt het niet zo heel vaak voor dat artikelen (zij het in een andere vorm) worden gerecycled. De voorkeur gaat bij PSV uit naar unieke content. Artikel 13: Oude bekenden in twaalfde zware campagne op rij (PSV Inzake) Editie november 2008 Ook het schrijven van dit artikel was niet zo gemakkelijk als het misschien lijkt. De opdracht was om de aanstaande (maar op het moment van verschijnen al begonnen) Champions League-campagne van PSV voor te beschouwen. Daarbij moest er aandacht zijn voor zowel de speelsteden (dus wat er zoal te doen is buiten het voetbal) als de club en hun selecties. Omdat het artikel voor de drie clubs slechts twee pagina’s ruimte heeft, moest dit alles ook nog eens bondig worden geformuleerd. Daarbij moest dus ook rekening worden gehouden met het feit dat de Champions League-competitie al is begonnen op het moment dat het blad uitkwam. Vandaar ook dat Liverpool iets minder aandacht krijgt (die uitwedstrijd was immers al gespeeld). Al met al dus veel zaken om rekening mee te houden. Bovendien vergde het redelijk veel research omdat alle informatie zelf moest worden opgezocht. Daarna heb ik voor de pagina’s van de Flits over deze wedstrijden en de artikelen voor de website, wel handig gebruik kunnen maken van de vele feiten die ik al wist. Deze hoefde ik dus niet opnieuw op te zoeken.
21
Artikel 14: Mobiele defibrillator voor medische staf PSV (PSV Inzake) Editie november 2008 Leuk aan dit artikel is dat het, in tegenstelling tot de meeste artikelen die ik in mijn stageperiode heb gemaakt, gebaseerd is op een interview. Tegen het einde van mijn stage heb ik wel meer interviews gehouden, maar bij het verschijnen van dit stageverslag waren die nog niet gepubliceerd. Met mijn stagebegeleider en de webmaster (als fotograaf) gingen we die middag langs bij de doktoren van PSV om hen de HeartStart (die we voor die tijd zelf bij Philips hebben opgehaald) aan te bieden. Jeroen stelde in eerste instantie de vragen en ik zou meeschrijven en uiteindelijk het artikel maken. Omdat er nog wat onduidelijkheden waren van mijn kant heb ik op een gegeven moment zelf ook wat vragen gesteld. Daarna heb ik, terug op de redactie, onder redelijke tijdsdruk (ik had ongeveer een anderhalf uur de tijd) het artikel geschreven. Handicap daarbij was dat de medische apparatuur ingewikkelde materie is, waarin ik mij nog enigszins moest verdiepen. Uiteindelijk is het ondanks (of juist dankzij) de tijdsdruk een mooi artikel geworden dat goed te lezen is en (hopelijk) ook een leek inzicht geeft in de functies van het apparaat en het belang van de club om het apparaat te hebben. Artikel 15: Uitgedund PSV traint met beloften in herfstzon (PSV.NL) 09-10-2008 Veel echte trainingsverslagen heb ik niet gemaakt, daar was simpelweg vaak geen tijd voor buiten de andere werkzaamheden om. We gingen tijdens mijn stageperiode regelmatig naar De Herdgang om persconferenties te verslaan, omdat er iemand geïnterviewd moest worden of omdat het simpelweg rustiger werken is daar. Als het zo uitkwam werd de training dan even meegepikt. Het gaat er bij de trainingsverslagen om, om sfeer en informatie goed weer te geven. Ook zijn de trainingsverslagen meestal niet te lang en ontbreken gevoelige details die de tegenstanders op weg kunnen helpen. Daarnaast is het niet de bedoeling om een oordeel te geven over de prestaties van de spelers op de training, waardoor je feitelijk een beschrijving overhoudt van wat er gebeurt. De truc is om daar toch een leuk verhaal van te maken. Dingen die je daarvoor kan gebruiken zijn de weersomstandigheden, de sfeer, hoeveelheid mensen langs de kant en fitheid van de spelers (zijn er spelers geblesseerd of komen spelers juist weer terug in actie).
22
