Stadsbegroting

Stadsbegroting 2016-2019

Stadsbegroting 2016 - 2019


1


2


Inhoud INLEIDING ______________________________________________________________________________ 5 VOORSTEL______________________________________________________________________________ 7

BESTUURSAGENDA: THEMA'S EN FINANCIËLE POSITIE __________________________ 9

ZORGZAME STAD _______________________________________________________________________ 11 WOON EN GROEISTAD __________________________________________________________________ 15 STAD DIE WERKT EN LEERT _______________________________________________________________ 17 DUURZAME STAD _______________________________________________________________________ 21 BRUISENDE BINNENSTAD ________________________________________________________________ 25 STAD IN DE REGIO ______________________________________________________________________ 27 FINANCIËLE POSITIE _____________________________________________________________________ 29

PROGRAMMAPLAN 2016 _________________________________________________ 37 BESTUUR EN MIDDELEN _________________________________________________________________ 38 CULTUUR, CULTUURHISTORIE EN CITYMARKETING ____________________________________________ 44 DIENSTVERLENING & BURGERZAKEN _______________________________________________________ 49 DUURZAAMHEID _______________________________________________________________________ 52 ECONOMIE EN WERK ____________________________________________________________________ 57 GRONDBELEID _________________________________________________________________________ 66 INKOMEN & ARMOEDEBESTRIJDING _______________________________________________________ 68 MOBILITEIT ____________________________________________________________________________ 72 ONDERWIJS ___________________________________________________________________________ 80 OPENBARE RUIMTE _____________________________________________________________________ 85 SPORT EN ACCOMMODATIES _____________________________________________________________ 90 STEDELIJKE ONTWIKKELING_______________________________________________________________ 95 VEILIGHEID ____________________________________________________________________________ 99 WIJKONTWIKKELING ___________________________________________________________________ 106 WONEN _____________________________________________________________________________ 112 ZORG EN WELZIJN _____________________________________________________________________ 115

PARAGRAFEN _________________________________________________________ 123 INVESTERINGEN _______________________________________________________________________ 125 LOKALE HEFFINGEN ____________________________________________________________________ 131 BEDRIJFSVOERING _____________________________________________________________________ 139 VERBONDEN PARTIJEN _________________________________________________________________ 147 ONDERHOUD KAPITAALGOEDEREN _______________________________________________________ 181 GRONDBELEID ________________________________________________________________________ 189 WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOBEHEERSING ____________________________________________ 193 FINANCIERING ________________________________________________________________________ 201

FINANCIËLE BEGROTING ________________________________________________ 205 BIJLAGE ______________________________________________________________ 219 RESERVES EN VOORZIENINGEN ___________________________________________________________ 220 ONTWIKKELING GEMEENTEFONDS ________________________________________________________ 225 LASTEN EN BATEN PLANEXPLOITATIES _____________________________________________________ 234 OVERZICHT SUBSIDIES __________________________________________________________________ 235 PERSONEELSKOSTEN ___________________________________________________________________ 238 LIJST MET AFKORTINGEN ________________________________________________________________ 240

COLOFON ____________________________________________________________ 245

3


Inleiding Dit is de Stadsbegroting 2016-2019. Deze kostenraming geeft uitvoering aan het coalitieakkoord 2014-2018 dat door uw Raad is vastgesteld en blikt vooruit naar de komende jaren. Op uw verzoek om actief te kunnen sturen op de grote opgaven in de stad handhaven we de strategische agenda. Zoals u weet, zijn de zes thema’s niet dekkend voor alle programma’s; we benoemen nadrukkelijk de speerpunten voor 2016. Nijmegen gaat een bijzonder jaar tegemoet. Op de agenda staan talrijke evenementen om samen te vieren; met onze bewoners en vele bezoekers. Ook in andere opzichten zijn we een gastvrije stad. Vluchtelingen die tijdelijke opvang nodig hebben, bieden wij hulp en onderdak. Deze en andere uitdagingen pakken we voortvarend op. Dat doen we niet alleen, maar altijd samen met onze bewoners en partners in de stad en regio. Het stemt het College tevreden uw Raad een sluitende meerjarenbegroting aan te kunnen bieden zonder dat sprake is van nieuwe bezuinigingen. Uiteraard ligt er met de bestaande bezuinigingsopdracht nog een flinke opgave voor ons. We zijn optimistisch maar bovenal realistisch en voorzichtig voor de korte termijn. Enerzijds vertalen de voortslepende gevolgen van de economische crisis zich immers in oplopende uitgaven van armoedebestrijding en risico's op grondexploitaties. De risico’s in de stad vragen ons om behoedzaam om te gaan met de spaarpot. Anderzijds zien we op landelijk, regionaal én lokaal niveau dat het voorzichtige economische herstel zich voortzet. We hopen van harte dat dit op termijn ruimte zal bieden aan nieuwe ontwikkelingen. De Stadsbegroting is digitaal ontsloten voor zowel PC als tablet. De digitale webversie is gelijk aan de papierenen pdf-versie en biedt op onderdelen verdieping. Zo zijn de producten en snelkoppelingen/links naar relevante beleidsdocumenten opgenomen. U vindt de digitale versie via pcportal.nijmegen.nl

5


Voorstel Datum raadsvergadering / Nummer raadsvoorstel 11 november 2015 / 131/2015 Onderwerp Stadsbegroting 2016-2019 Programma Bestuur & Middelen Portefeuillehouder H. Tiemens Voorstel van het College van Burgemeester en Wethouders d.d. 6 oktober 2015 Voorstel om te besluiten 1. 2.

3. 4. 5. 6. 7. 8.

De begroting 2016-2019 vast te stellen, inclusief de verwerking van de Zomernota 2015. Een aantal actuele ontwikkelingen in de begroting te verwerken door: a. ruimte te maken voor de kapitaallasten in het programma Openbare ruimte vanuit de investeringskredieten "Toegankelijkheid openbare ruimte" en "Joris Ivens plein" b. de uitkomst van de septembercirculaire 2015 voor de jaarschijf 2016 van € 2,4 miljoen voordelig in deze begroting op te nemen c. € 0,8 miljoen in de jaarschijf 2016 toe te voegen aan het programma Inkomen & Armoedebestrijding d. de overgebleven beschikbare ruimte in 2016 van € 0,2 miljoen te reserveren voor gemeentelijke kosten als gevolg van de opvang van vluchtelingen in Heumensoord e. de voordelige jaarresultaten in 2017, 2018 en 2019 van samen € 9,0 miljoen toe te voegen aan de saldireserve Een krediet van € 0,15 miljoen voor “Joris Ivens plein” beschikbaar te stellen In de jaren 2016, 2017 en 2018 een investeringskrediet beschikbaar te stellen van € 0,1 miljoen voor "Verbetering toegankelijkheid openbare ruimte". De gereserveerde bedragen voor taakmutaties te verwerken volgens het overzicht taakmutaties dat is opgenomen onder Bestuursagenda>Financiële positie>Overige Aspecten in deze begroting. Het Investeringsplan 2016–2019 vast te stellen dat is opgenomen in de paragraaf Investeringen. De subsidieplafonds voor de betreffende programma’s vast te stellen volgens het overzicht in het deel “Financiële begroting - Subsidieplafonds”. De begrotingswijziging BW-01416 vast te stellen.

7


Bestuursagenda: Thema's en Financiële positie

9


10


Zorgzame stad Nijmegen wil een zorgzame stad zijn, met als motto: gewoon doen wat nodig is. In een zorgzame stad voelen mensen zich uitgenodigd en in staat gesteld zelf de regie over hun leven te voeren, zo nodig met hulp van hun naasten. Als aanvullend daarop ondersteuning nodig is, bieden we die dichtbij en zo licht mogelijk aan. Voor mensen die echt niet in staat zijn zich op eigen kracht te handhaven in de samenleving, houden we een goed vangnet in stand.

Onze opgave •

Om mensen zo goed mogelijk in staat te stellen tot zelfregie, zorgen we dat er een brede basis is. Die bestaat uit voorzieningen en activiteiten voor inloop, ontmoeting, informatie & advies, vrijwillige ondersteuning, gemaksdiensten, vervoer, opvoedondersteuning, gezonde leefstijl enz. Hiermee willen we bereiken dat meer mensen zelfredzaam zijn en mee kunnen doen in de maatschappij met inzet van eigen kracht, hun sociale netwerk en algemeen toegankelijke ondersteuning . Deze brede basis is extra belangrijk in verband met de vergrijzing, de extramuralisering in de zorg en de beperking van de toegang tot zorg in een instelling op grond van de Wet Langdurige Zorg (Wlz). Hier ligt ook een belangrijke verbinding met één van de speerpunten in het thema woon- en groeistad: het realiseren van meer mogelijkheden voor wonen met zorg waarbij het planningskader wonen en zorg sturend is.

•

We maken de bestuurlijke samenwerkingsstructuur voor de Stips en sociale wijkteams toekomstbestendig, waarbij we streven naar implementatie per 1 januari 2017. We realiseren een samenhangend en dekkend aanbod van inloopvoorzieningen en van dagbesteding voor ouderen. We implementeren het nieuwe vrijwilligersbeleid, dat erop gericht is om het grote potentieel aan vrijwilligers dat onze stad rijk is, zo goed mogelijk tot zijn recht te laten komen.

•

De al ingezette wijkgerichte samenwerking in jeugdhulp, begeleiding en dagbesteding regelen we verder in, zodat de beoogde innovatie: integraal werkende teams en 1 gezin 1 plan, ook gaat plaatsvinden. De samenwerking tussen sociale wijkteams en de ambulante teams van ‘de Combinatie’ wordt hiertoe verder vormgegeven. De vervoerskostenvoorziening bouwen we om tot een kortingsabonnement voor reizen met het OV en de stadsregiotaxi, dat we onderbrengen bij de &pas als dat kan. We ontwikkelen een integrale aanpak voor het doelgroepenvervoer door meer in te zetten op openbaar vervoer en stadsregiotaxi maar zetten maatwerk in als dat nodig is. We hervormen de huishoudelijke hulp naar een dienstverlening die gericht is op het leveren van een ‘schoon huis’.

•

In de jeugdhulp gaan we lichtere vormen van hulp vormgeven die we als alternatieven zien voor een deel van de zware terreingebonden jeugdzorg, zoals gezinshuizen, aantrekkelijke pleegzorg, en versterking van de preventieve en ambulante hulp. We ontwikkelen doorgaande zorglijnen waarin open afschalen mogelijk is en als toch instellingszorg nodig is, zetten we deze flexibeler en als het kan korter in. Daarnaast willen we werken aan creatieve oplossingen voor de vaak gecombineerde problematiek van wonen en ondersteuning voor jongeren en jongvolwassenen, bijv. voor tienermoeders.

11

Stadsbegroting 2016 - 2019 •

De mensen die complexe problemen hebben, het meest kwetsbaar zijn of zich echt niet op eigen kracht in de samenleving kunnen handhaven, verliezen we niet uit het oog. De regieteams en Veilig Thuis ontwikkelen door in de samenwerking met het Veiligheidshuis en de sociale wijkteams. We werken toe naar korte lijnen zodat ook in de ondersteuning aan mensen die (dreigen) uit (te) vallen lichter en preventiever kan worden gewerkt en snel open afgeschaald.

•

Na het verschijnen van het advies van de commissie Dannenberg, over de toekomst van het beschermd wonen in de Wmo, de centrumgemeenteconstructie en de criteria voor een objectiever verdeelmodel van de middelen voor beschermd wonen, hebben we de kaders voor het op te stellen meerjarig beleidsplan Opvang & Bescherming. Dit wordt een breed beleidsplan over ondersteuning, wonen, welzijn en participatie van deze mensen. Behoud en herstel van zelfregie, meer ontwikkeling naar zelfstandig(er) wonen en participatie, goede ondersteuning voor wie blijvend beschermd wonen nodig heeft, preventie van dakloosheid en maatschappelijke uitval, komen erin aan de orde.

•

Een uitdaging voor 2016 is ook zeker de verwachte hoge instroom van asielzoekers en statushouders als gevolg van de grote stroom vluchtelingen uit met name Syrië en Eritrea. Met de noodopvang Heumensoord dragen we in samenwerking met de gemeente Heumen bij aan de opvang van deze groep vluchtelingen. In het thema woon- en groeistad is het realiseren van voldoende huisvesting voor statushouders een speerpunt; we gaan uit van minimaal een verdubbeling van de taakstelling. Voor de opvang van uitgeprocedeerden geldt in 2016 het nieuwe bestuursakkoord dat het rijk en de gemeenten hierover eind 2015 willen afsluiten; we werken hierin samen met Arnhem en komen met een nieuw beleidskader voor de opvang van uitgeprocedeerden.

•

Nijmegen staat samen met de regio voor de uitdaging om door transformatie van de jeugdhulp en nieuwe Wmo de kwaliteit van dienstverlening overeind te houden ondanks de forse bezuinigingen in 2015, 2016 en 2017. In de contracten zijn de aanbieders verzocht die transformatie vorm te geven, gezamenlijk en ketengericht. Het zal echter ook extra investeringen vergen in de keten om die transformatie vorm te geven. Vanuit de Gemeente Nijmegen willen we, samen met de zorgaanbieders, zicht krijgen op die investeringen die noodzakelijk zijn om de transformatie te laten slagen en een zorgzame stad te blijven, zoals we ook aangegeven hebben bij de Zomernota. Bij de begrotingsbehandeling in uw Raad presenteren wij de eerste businesscase hiervoor, die gericht is op het investeren in lichtere jeugdhulp om minder zware terreingebonden jeugdzorg in te hoeven zetten. Uiterlijk in het eerste kwartaal van 2016 geven wij aan in hoeverre dit leidt tot een begrotingswijziging.

•

Veranderingen van landelijke wetgeving en Rijksbezuinigingen zijn merkbaar doordat de druk op armoedebestrijding aan het toenemen is. Zo hebben de Rijksbezuinigingen op het gebied van zorg invloed op de manier waarop we financiële ondersteuning kunnen bieden aan mensen met een zorgvraag. We staan deze doelgroep financieel bij, onder meer door onze uitgebreide collectieve aanvullende verzekering (CAZ) en doordat iedereen met een inkomen onder de grens voor de zorgtoeslag de minimale eigen bijdrage voor de Wmo betaalt. Voor de mensen die geen tot weinig financiële draagkracht hebben, kan in sommige gevallen bijzondere bijstand een oplossing bieden.

12


Speerpunten voor 2016

• • • • • • • • •

Nieuwe organisatievorm Stips en sociale wijkteams Implementatie nieuw vrijwilligersbeleid Vervoerskostenvoorziening wordt vervangen door kortingsabonnement voor reizen met het OV en de stadsregiotaxi Resultaat gerichte dienstverlening huishoudelijke hulp Meerjarig beleidsplan Opvang & Bescherming Begeleiding hoge instroom asielzoekers, statushouders en uitgeprocedeerden Businesscases transformatieproces Zorg Invoering &Pas Uitvoering aanvalsplan Armoede en Schulden

Partners

Een zorgzame stad realiseren we alleen samen met onze inwoners en met onze partners. Voor zelfregie is niet alleen ondersteuning nodig waarvoor wij verantwoordelijk zijn, maar ook de inzet van mensen uit onze stad, verzekerde zorg, wonen, een stabiele financiële positie, onderwijs en werk. Een zorgzame stad bouwen we dus samen met onze inwoners en partners zoals woningcorporaties en zorgverzekeraars. Het samenwerkingsconvenant met VGZ zetten we dan ook voort. In 2016 werken we met VGZ aan samenwerking rond GGZ-problematiek in de wijk, zorg en ondersteuning voor mensen met dementie, bewust en gezond ouder worden en gezonde leefstijl. Zoals al aangestipt, ligt er een sterke relatie met het thema woon- en groeistad, rond de extramuralisering in de zorg en het huisvesten van bijzondere doelgroepen en niet-studerende jongvolwassenen. Ook het Aanvalsplan armoede en schulden is een belangrijke pijler onder een zorgzame stad. Voor het aanvalsplan zijn we samen met de stad gekomen tot tien ontwikkellijnen. We ontwikkelen een &Pas, voeren meer regie in het veld van armoede en schulden, gaan meer inzetten op preventie, gaan schulden vroeger signaleren en oppakken, houden vaste lasten in op de uitkering waar nodig en willen de bewindvoering in Nijmegen verbeteren. We willen in de uitvoering een paar voorbeelden geven, goed samen gaan werken met onder meer zorgen welzijnsinstellingen, de STIPS, Sociaal Wijkteams en Regieteams, vrijwillige initiatieven, woningcorporaties, energiebedrijven, zorgverzekeraars en bewindvoerders.

13


Woon en groeistad Nijmegen is een aantrekkelijke stad om te wonen. De stad is in trek en zal de komende jaren blijven groeien. Als we tenminste blijven bouwen. Voor de komende tijd hebben we dan ook een grote ontwikkelagenda om deze groei goed te kunnen accommoderen. Met de ontwikkeling van het Waalfront, de Waalsprong en andere projecten zorgen we voor een dynamische en aantrekkelijke stad. Een aantrekkelijke woonstad gaat om meer dan goede en voldoende woningen. Ligging, bereikbaarheid, het voorzieningenniveau, cultureel aanbod en cultuurhistorische elementen in het stadsbeeld dragen alle bij aan de aantrekkelijkheid voor bewoners en bezoekers.

Onze opgave •

De nieuwe Woonvisie geeft de kaders voor het woonbeleid. Centraal daarin staan de woningbouwopgave van circa 4.000 woningen tot 2020, de betaalbaarheid van het wonen, de verduurzaming van de woningvoorraad, en meer wonen met zorg en service. De uitvoering van de Woonvisie krijgt voor een groot deel zijn beslag in nieuwe prestatieafspraken die we in 2016 afronden. De in juli 2015 van kracht geworden herziene Woningwet geeft ons daarbij een steun in de rug: corporaties moeten naar redelijkheid bijdragen aan de doelstellingen van de Woonvisie, zoals voldoende betaalbare nieuwbouw, investeringen in duurzaamheid en voldoende goedkope huurwoningen in de bestaande voorraad.

•

Wat locaties voor woningbouw betreft geven we prioriteit aan de Waalsprong en het Waalfront. De hier gewenste versnelling wordt vanuit diverse programma's gefaciliteerd met nieuwe bestemmingsplannen en ambitiedocumenten voor projecten. Het herstel van de woningmarkt is hier een belangrijke motor. In de bestaande stad gaan we terughoudend met nieuwe ontwikkelingen om.

•

Betaalbaarheid van het wonen vraagt onze aandacht; 32% van de Nijmegenaren in een huurwoning loopt het risico niet meer goed rond te kunnen komen. Dit pakken we aan met twee sporen: generiek via afspraken met de corporaties over het aantal goedkope woningen, en specifiek met het aanvalsplan Armoede en Schuld. Dit onderwerp heeft een directe koppeling met onze ambitie om de woningvoorraad te verduurzamen. Dat is niet alleen goed voor het milieu maar kan ook zorgen voor lagere woonlasten.

•

Een ander belangrijk punt is de vergrijzing, samen met de extramuralisering en de beperking van de toegang tot WLZ gefinancierde Verpleegtehuizen. Dit vraagt om een flinke slag in het realiseren van meer woningen met zorg. We zijn in 2014 gestart met de uitrol van het Planningskader ”Wonen met Zorg“ in 4 prioriteitsgebieden: Centrum, Midden, Oost en Lindenholt. Dit actualiseren we in 2016, en we werken 9 speerpunten verder uit, waaronder betaalbaarheid en ggz in de wijk. Daarbij streven we ernaar dat mensen die zorg nodig hebben zoveel mogelijk in de eigen wijk kunnen blijven wonen.

15


Nijmegen is ook een studentenstad. Aan RU en HAN studeren bijna 40.000 studenten waarvan een groot deel in Nijmegen woont. Zij dragen bij aan de uitstraling, dynamiek, en vitaliteit van de stad. Goede en voldoende studentenhuisvesting is daarom van belang. De afgelopen jaren zijn ruim 1.000 extra eenheden voor deze doelgroep opgeleverd. Daarmee is de kwantitatieve nood goeddeels opgelost. Maar we zullen vraag en aanbod scherp blijven monitoren in samenwerking met SSHN, RU en HAN.

•

Starters op de woningmarkt, jongeren die voor het eerst een zelfstandige woning betrekken, is een andere groep die onze aandacht verdient. We willen ze graag in de stad houden. Op dit moment gaat ca. 46% van de via Entree aangeboden huurwoningen naar starters, maar de vraag is groter. Er staan nu projecten met 1.000 woningen geschikt voor starters op de rol. Ca. 400 daarvan worden in 2016 opgeleverd.

•

Een probleem wat aan urgentie wint is de hoge instroom van vergunninghouders (asielzoekers met een verblijfsstatus), waarvoor elke gemeente een taakstelling krijgt om ze te huisvesten. Door de oorlog in het Midden-Oosten en delen van Afrika is het aantal vluchtelingen sterk gestegen, met hogere taakstellingen als gevolg. Om deze mensen te huisvesten blijven we in samenwerking met de corporaties projectmatig zoeken naar extra mogelijkheden voor huisvesting in leegstaande panden. De voormalige SSHN eenheden aan de Griftdijk zijn een eerste project.

•

Nijmegen krijgt op termijn ook te maken met groei en krimp. In de Woonvisie is dit thema geagendeerd, omdat het hier zijn schaduw al vooruitwerpt: investeringen in vastgoed worden veelal gedaan voor een periode van 50 jaar. In 2015 zijn we gestart met het uitwerken van toekomstscenario's om beter te kunnen anticiperen op demografische verschuivingen in leeftijdsopbouw en verdeling over de stad. In 2016 zal dit worden afgerond. Met als doel een bruikbaar referentiekader voor toekomstige beleidsontwikkelingen op velerlei terrein.


• • • • •

Invulling geven aan de uitvoeringsagenda van de Woonvisie. Woningbouwopgave met 1.000 woningen per jaar en versnelling woningbouw in de Waalsprong. Uitwerking top 10 probleempunten wonen en zorg in concrete projectafspraken met partijen. Een nieuwe set prestatieafspraken met de woningcorporaties over woningproductie, betaalbaarheid, wonen met zorg, verduurzaming woningvoorraad en huisvesting doelgroepen . Extra projecten voor de huisvesting van de hoge instroom aan vergunninghouders.

Partners

Om de doelen en ambities op dit thema te realiseren zijn we als gemeente één van de spelers in een netwerk van partijen en belanghebbenden, in meer horizontale verhoudingen. De Nijmeegse Stadsvisie noemt het een paradigmashift. Op het terrein van wonen en stedelijke ontwikkeling doen we het al langer. Om resultaten te boeken leggen we verbindingen en vormen we coalities. We zoeken de samenwerking op. Resultaatgericht, en op zoek naar creatieve oplossingen en minder regels. Voor dit thema, een aantrekkelijke woon -en groeistad, doen we dat met bewoners en huurders (organisaties) , woningcorporaties, beleggers en ontwikkelaars, en zorgpartijen.

16


Stad die werkt en leert We willen investeren in een sterk, sociaal en duurzaam Nijmegen en verbinden daarbij economische ontwikkeling met arbeidsparticipatie en onderwijs. We spannen ons maximaal in voor economische ontwikkeling, toponderwijs en een aantrekkelijke en groeiende arbeidsmarkt, zodat we optimale ontwikkelkansen bieden en er voor elke inwoner van Nijmegen perspectief op een reguliere baan is. Al deze acties en initiatieven winnen aan kracht door gezamenlijk op te trekken. Samenhangend arbeidsmarkt- en onderwijsbeleid is een randvoorwaarde voor economische groei, voor innovatie en voor de ontwikkeling van (jonge) mensen tot veelzijdige sociale en verantwoordelijke burgers die een waardevolle bijdrage leveren in werk en samenleving. We hebben daarbij specifieke aandacht voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt.

Onze opgave •

Nijmegen is een van de belangrijke kennissteden in Nederland en sterk in gezondheidszorg en onderwijs. Binnen de sectoren gezondheidszorg en onderwijs zijn de meeste Nijmeegse banen te vinden, waardoor het van groot belang is te blijven investeren in versterking van Nijmegen als kennisstad. De stad beschikt over een bovengemiddeld hoog opgeleide beroepsbevolking. Tevens is Nijmegen de thuisbasis van de nationale topsector Health en Life Sciences en heeft in dat kader een (inter-)nationale uitstraling die verder uitgebouwd kan worden. We zoeken ook de verbinding met andere economische regio’s, onder andere met Eindhoven, Oss, Arnhem en Ede-Wageningen. Hoogwaardige kennisinstellingen zoals de Radboud Universiteit, Radboud UMC, Canisius Wilhelmina Ziekenhuis, St. Maartenskliniek, de Hogeschool Arnhem Nijmegen en het ROC vormen samen met de kennisintensieve bedrijven de ruggengraat van onze kennisstad. De Nijmeegse campus, gevormd door Campus Heijendaal, Novio Tech Campus en de HAN Campus, is de hotspot voor innovatie en kennisontwikkeling. Investeren in Nijmegen als kennisstad betekent investeren in hoogopgeleiden en aantrekken en accommoderen van kennisintensieve bedrijven. We stellen ons hierbij tot doel dat er ook sprake moet zijn van een spin-off naar de onderkant van de arbeidsmarkt. Groei van de kenniseconomie en de daarmee gepaard gaande werkgelegenheidsgroei zorgt voor een ‘trickle down’-effect naar de onderkant van de arbeidsmarkt en voor groei van banen voor laagopgeleiden.

•

Naast gezondheidszorg en onderwijs zijn sectoren als de logistieke dienstverlening, de maakindustrie, semiconductors, energie- en milieutechnologie (EMT) en chemie belangrijk voor de Nijmeegse economie. Vanwege haar strategische ligging aan de Waal heeft Nijmegen een goede positie om logistieke dienstverlening verder uit te bouwen. Juist voor de onderkant van de arbeidsmarkt bieden de sectoren logistieke dienstverlening en EMT kansen op werk. e Ook onze binnenstad, de 2 grootste werklocatie van Nijmegen, biedt zeer goede werkgelegenheidskansen in de sectoren horeca en detailhandel voor lager opgeleiden. Met de inzet van onze accountmanagers geven we invulling aan het met raad en daad terzijde staan van ons bedrijfsleven, zowel in het kader van economische ontwikkeling (behoud bestaande werkgelegenheid en creëren nieuwe werkgelegenheid), als in het kader van toename van arbeidsparticipatie.

•

De Economische Raad Nijmegen (ERN), bestaande uit vertegenwoordigers van overheid, ondernemers, onderwijs en kennisinstellingen, vormt de stuurgroep voor de uitvoering van de Economische Innovatie

17

Stadsbegroting 2016 - 2019 Agenda 2020. Met de uitvoering van deze agenda willen we de komende jaren concrete resultaten boeken in de versterking van Nijmegen als kennisstad. Zo voert de ERN jaarlijkse scans uit op het vlak van innovatie, internationale profilering en human capital. Daarmee krijgen we inzicht in de discrepanties die er zijn tussen vraag en aanbod van arbeid en de rol die het onderwijs hierin kan spelen. De output van de scans vormt de input voor door de ERN nieuw te ontwikkelen projecten. Ook werkt de ERN aan een strategische acquisitieaanpak, een aanpak voor startup’s en spinoff’s en het versterken van het organiserend vermogen van het MKB. Daarnaast ondersteunen we de nieuwbouw van de Gelderland International School en werken we aan passende huisvesting voor expats. De ERN presenteert begin 2016 de 'innovatiebarometer', die inzicht geeft in de ontwikkeling van onze kenniseconomie. Voor de uitvoering van de Economische Innovatie Agenda 2020 zetten we jaarlijks € 250.000,- extra in, aangevuld met de in 2015 verkregen middelen uit het provinciaal programma Topsectoren en Innovatie. We zien het vernieuwde Ondernemersfonds als een belangrijk instrument voor stimulering van samenwerking en innovatie in het bedrijfsleven. Naast de samenwerking op Nijmeegse schaal tussen overheden, bedrijfsleven en kennisinstellingen in de ERN, wordt ook op de schaal van de regio de samenwerking tussen overheden, bedrijfsleven en kennisinstellingen versterkt. De in oprichting zijnde Economic Board regio Arnhem-Nijmegen richt zich daarbij specifiek op het versterken van de topsectoren Health, Energy en Food en de cross-overs daartussen. •

De Nijmeegse arbeidsmarkt laat twee gezichten zien. In verschillende sectoren is er een tekort aan arbeidskrachten op middelbaar en hoger niveau. Daartegenover staat dat het arbeidsaanbod op de lagere niveaus de vraag verre overstijgt. Een sterke kenniseconomie verlangt een flexibele arbeidsmarkt met een goede afstemming van vraag en aanbod op alle niveaus. Hierop willen we sterker sturen. We spreken werkgevers aan op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. Ook een goede aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt is van groot belang om een leven lang leren maximaal te stimuleren en toptalenten in de stad en regio op te leiden, aan te trekken en te behouden. Onze aanpak richt zich op alle segmenten van de arbeidsmarkt waar zich krapte of werkloosheid voordoet, met nadrukkelijke aandacht voor de aansluiting van de onderkant van de arbeidsmarkt. Een hogere uitstroom uit de bijstand naar werk is belangrijk. Daarvoor zetten we ook loonkostensubsidies in.

•

De inzet van re-integratiemiddelen richten we op oplossingen voor werkgevers, onder andere door een lokale loonkostensubsidieregeling. Door werkgevers op deze manier te ondersteunen, creëren we de meeste kansen voor de werkzoekenden uit onze doelgroep. We ondersteunen ook mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt die een bedrijf willen starten. Er is een nauwe samenwerking tussen de accountmanagers Economische Zaken en Werk, ook op het gebied van acquisitie bij bedrijven. Daarnaast is er een stevige verbinding tussen Bureau Zelfstandigen en het Bedrijvenloket, waardoor we een logische ingang creëren voor starters en voor gevestigde ondernemers. De grote groep ZZP-ers heeft onze bijzondere aandacht.

•

Jaarlijks komen honderden goed opgeleide jongvolwassenen op de arbeidsmarkt in onze stad. Maar er zitten ook nog te veel jongeren thuis zonder afgeronde opleiding en zonder werk. Samen met het onderwijsveld hebben we de gezamenlijke ambitie alle jonge mensen in Nijmegen optimale ontwikkelingskansen te bieden, zodat ze het onderwijs verlaten met een diploma en ze een waardevolle bijdrage kunnen leveren in werk en samenleving. We stimuleren dat onderwijsinstellingen verantwoordelijkheid nemen in het creëren van een doorgaande ontwikkellijn voor elke leerling en student, en een beroepsonderwijsaanbod dat aansluit op de behoefte van de arbeidsmarkt. Ook stimuleren we dat er op school en thuis ondersteuning beschikbaar is als dat nodig is. Partnerschap met ouders en aandacht voor professionalisering zijn daarbij belangrijke aandachtspunten. Voor jongeren die in ons reguliere onderwijssysteem tussen wal en schip (dreigen te) vallen, zetten we samen met onderwijs, zorgpartijen en arbeidsmarkt een passende alternatieve route op.

18


•

Naast het investeren in goed onderwijs, vinden we de bestrijding van jeugdwerkloosheid heel belangrijk. Dit doen we samen met werkgevers en ondernemers, bijvoorbeeld door het inzetten van het Ondernemersfonds. We ontwikkelen samen met het onderwijsveld en het bedrijfsleven een programma gericht op studie- en beroepskeuze, met zowel goede informatie over keuzes als mogelijkheden om in de praktijk ervaring op te doen.

Speerpunten voor 2016 •

Opstellen van een uitvoeringsagenda Stad die werkt en leert, met integrale projecten waarin de brug wordt geslagen tussen (kennis)economie, het stimuleren van arbeidsparticipatie en onderwijs.

•

De scans op het vlak van innovatie, internationale profilering en human capital die in het kader van de economische innovatie agenda 2020 plaatsvinden, vertalen in concrete projecten en activiteiten.

•

Presentatie van de Innovatiebarometer.

•

305 banen realiseren voor mensen met een arbeidsbeperking. Dit doen we samen met werkgevers uit het bedrijfsleven en overheidssector in de regio Rijk van Nijmegen (op grond van de afspraken uit het Sociaal Akkoord).

Partners

Belangrijke partners bij de uitwerking en realisatie zijn: de regiogemeenten en andere overheden, UWV, vakbonden, Werkbedrijf, Leerplicht RMC, werkgevers, bedrijven, onderwijsinstellingen, kennisinstellingen, Economische Raad Nijmegen, intermediaire organisaties zoals Kvk, Health Valley, Businesscluster Semiconductors en Kiemt, ondernemers- en bedrijvenverenigingen zoals IKN, ECN, VNO/NCW.

19


Duurzame stad We zetten forse stappen om Nijmegen te verduurzamen: het warmtenet zorgt nu voor duurzame warmte in de Waalsprong en de burgerwindcoöperatie plaatst in 2016 de eerste 4 grote windturbines langs de A15. Initiatief en participatie van bewoners, bedrijven, instellingen en scholen zijn essentieel. Daarin blijven we investeren, bijvoorbeeld met Power2Nijmegen en "Groen verbindt". We willen initiatieven van onderop ondersteunen, ruimte geven en verbinden. Waar nodig investeren we ook zelf in duurzaamheidsmaatregelen, zoals fietsroutes, openbaar vervoer, elektrische laadpalen, afvalinzameling en de verduurzaming van ons eigen vastgoed.

Onze opgave •

Onze inspanningen blijven erop gericht om in 2045 energieneutraal te zijn. We zetten zwaar in op energiebesparing (10 procent extra in de periode 2014-2018), zon- en windenergie, naast maximale inzet van het warmtenet, ook voor bestaande bouw. We streven samen met onze regionale partners naar een circulaire en biobased economie die ook voor een positief effect voor de regionale werkgelegenheid en lagere woonlasten voor onze inwoners moet zorgen.

•

We leggen extra nadruk op duurzame stedelijke ontwikkeling en duurzame economie. Op deze terreinen denken we het meeste rendement te halen uit het thema Duurzame stad. We hebben de universiteiten van Nijmegen en Wageningen gevraagd de ontwikkelingskansen van een circulaire economie in onze regio te onderzoeken. Uiteraard zijn er ook met andere programma's diverse raakvlakken (openbare ruimte, mobiliteit, bestuur en middelen, grondbeleid en zorg & welzijn). In 2016 zullen we onze sturing op dit thema evalueren en dit terugkoppelen aan uw raad.

•

De Nijmeegse aanpak van de energietransitie wordt landelijk en internationaal gewaardeerd. Dat biedt kansen om onze aanpak nog een extra boost te geven, bijvoorbeeld met een Citydeal onder de vlag van de landelijke Agenda Stad. Met een dergelijke citydeal van Gelderse steden verwachten we de verbindingen tussen bedrijfsleven, onderwijs-en onderzoeksinstellingen en overheden structureel te versterken.

•

In de afgelopen jaren hebben in onze stad en de omgeving steeds meer bedrijven werk gemaakt van energiebesparing en duurzame energie. Bedrijvenverenigingen zoals TPN-West en Bedrijvenvereniging Nijmegen-Zuid ontwikkelen vooruitstrevende initiatieven om hun werkgebied structureel te verduurzamen. Deze initiatieven ondersteunen we van harte.

21


We zien een grote potentie voor een groene economie in onze regio. Met grote en kleine bedrijven, onderzoeken onderwijsinstellingen en mede-overheden willen we dit potentieel ontsluiten, verbinden en versterken. We verwachten dat als bedrijven meer van elkaars productieketens weten er nieuwe vormen van bedrijvigheid ontstaan die stevig kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van een circulaire economie. We zien onze rol als faciliterend, verbindend op regionaal en (inter-)nationaal niveau (Agenda Stad), en deels ook taakstellend, bijvoorbeeld bij onze inkoop en aanbesteding. We trachten onze aanpak van extra middelen te voorzien met behulp van Europese financiering. We hebben in 2015 een scan laten maken van de omvang en de ontwikkelkracht van deze sector. Om groeikansen te kunnen benutten en monitoren, gaan we in 2016 met het bedrijfsleven en diverse onderwijsinstellingen aan de slag om die kansen te benutten. Vervolgens implementeren we maatregelen die nog meer zullen bijdragen aan duurzame banen in onze stad en regio.

•

We hebben de ambitie om samen met de woningcorporaties de sociale huurwoningen op energielabel B te brengen. In 2016 besluiten hoe we de corporaties hierbij zo goed mogelijk structureel kunnen ondersteunen. Tot nu toe isoleren woningeigenaren, vaak met behulp van provinciale en gemeentelijke subsidies, hun woningen en laten ze zonnepanelen installeren. In 2016 implementeren we een nieuwe constructie om burgers, bedrijven, scholen en sportverenigingen te ontzorgen. Het Loket Duurzaam Wonen zal een belangrijke rol blijven vervullen.

•

Voor de langere termijn willen we de energie-infrastructuur (warmte, gas, stroomvoorziening) in nieuwe en bestaande stadsdelen en wijken optimaliseren, uitgaande van energieneutraliteit op stedelijk niveau. Naast zon- en windenergie en gebruik van restwarmte bezien we ook verdere mogelijkheden voor het gebruik van bodem- en bio-energie. In 2016 stellen we een ruimtelijk masterplan vast voor duurzame decentrale energie. Hiermee vergroten we de sturingskracht van diverse partijen op de toekomstige energievoorziening.

•

We streven naar een groene stad met een gezonde luchtkwaliteit. In 2016 voeren we een Nijmeegse norm in voor roet. De World Health Organisation heeft hiertoe een aanbeveling gedaan en inmiddels hebben ook Amsterdam en Rotterdam hier ervaring mee opgedaan. Uiteraard zullen we de doorwerking van deze norm goed evalueren.

•

Door de klimaatverandering moeten we rekening houden met meer periodes van droogte, hittegolven en extreme regenval. Om een gezonde en leefbare stad te blijven zal meer en meer groene ruimte nodig zijn om water te bergen en de zomerse hitte in de stad te dempen. Ook in 2016 staat onze aanpak "Groen Verbindt" centraal, waarbij we bewoners uitdagen en faciliteren om bij te dragen aan het groen in de wijken en letten op de ecologische kwaliteit. We geven het groen in de Burchtstraat en op Kelfkensbos hierbij extra aandacht.

•

Wij werken verder aan ons beleid ten aanzien van het integraal (afval)waterbeheer. In 2016 leggen wij de raad een nieuw Gemeentelijk Rioleringsplan (2017-2023) voor.

•

Onze inzet op elektrisch vervoer (uitbreiding walstroom Lindenberg- en Waalhaven, e-laadpalen), vervoer op groen gas, en het stimuleren van fietsen, met bijvoorbeeld de uitbreiding van ons snelfietsroutenetwerk, en schoon openbaar vervoer dragen ook bij aan een gezond leefklimaat.

22



• • • • • • • • • • •

Realisatie 4 grote windturbines De Grift. Besluit over uitbreiding warmtenet. Versterking en verbreding initiatieven circulaire economie. Citydeal Gelderse steden energietransitie. Besluit hoe we woningcorporaties structureel ondersteunen om sociale huurwoningen op energielabel B te brengen. Nieuwe financieringsconstructie voor burgers, bedrijven, scholen en sportverenigingen bij het isoleren van panden en het plaatsen van zonnepanelen. Masterplan voor duurzame decentrale energie. Invoering Nijmeegse roetnorm. Uitbreiding walstroom Lindenberg- en Waalhaven. Doorzetten aanpak “Groen Verbindt”, met extra aandacht voor het groen in de Burchtstraat en op Kelfkensbos. Een nieuw Gemeentelijk Rioleringsplan (2017-2023).

Partners

We zien een grote potentie voor een groene economie in onze regio. Met grote en kleine bedrijven, onderzoeken onderwijsinstellingen en mede-overheden willen we dit potentieel ontsluiten, verbinden en versterken. We verwachten dat als bedrijven meer van elkaars productieketens weten er nieuwe vormen van bedrijvigheid ontstaan die stevig kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van een circulaire economie, die gebruikt maakt van hernieuwbare grondstoffen en voorkomt dat niet bruikbare afvalstromen ontstaan. Een belangrijk deel van onze partners is vertegenwoordigd in de netwerken Power2Nijmegen en het Nijmeegs energieconvenant. Met Arnhem hebben we afgesproken de netwerken Energy made in Arnhem en Power2Nijmegen met elkaar in verbinding te brengen. Met de omliggende gemeenten werken we samen aan duurzaamheid en de energietransitie in het regionale portefeuillehoudersoverleg.

23


Bruisende Binnenstad De binnenstad van Nijmegen is een belangrijke woon- en werklocatie in de stad. De binnenstad is als drager van de identiteit van Nijmegen en de (cultuur)geschiedenis van onze stad het visitekaartje voor Nijmegen. De binnenstad herbergt een breed scala aan functies: winkels, horeca, cultuur, wonen, dienstverlening, ambacht etc. De binnenstad van Nijmegen trekt bezoekers uit de gehele regio en zorgt er voor dat Nijmegen haar rol als belangrijke centrumstad in en voor de regio kan waar maken. Gezien het belang van de binnenstad zetten we de komende jaren actief in op het sterker en nog aantrekkelijker maken van de binnenstad. In de binnenstad treffen we een evenwichtige en duurzame voorzieningenstructuur aan. Het gebied is opgebouwd uit het centrale A1 winkelgebied waar vooral de filiaal- en ketenbedrijven zijn gevestigd. Daaromheen treffen we de ringstraten aan, waarin vooral MKB-bedrijven met hun eigen typisch Nijmeegs karakter gevestigd zijn. Het winkelgebied is vrij compact. Detailhandel is en blijft de belangrijkste trekker van de Binnenstad. De vernieuwing in deze sector gaat in een hoog tempo door: schaalvergroting, internethandel en veranderend consumentengedrag. Functiemenging met name bij detailhandel en horeca neemt sterk toe. Tegelijkertijd zien we dat de bezoeker van de binnenstad niet alleen komt om te winkelen, maar steeds meer gebruik maakt van andere functies. De bezoeker komt naar de binnenstad omdat daar wat te beleven valt en maakt ook gebruik van het aanbod aan horeca, cultuur en evenementen. De binnenstad weet zich aan te passen aan veranderingen die in de maatschappij gaande zijn en die zich uiten in een veranderend bezoekgedrag. Dit maakt dat we kunnen spreken van een duurzame binnenstad, die ook op de lange termijn voldoende voorzieningen heeft om bezoekers te blijven trekken.

Onze opgave •

We hebben een Agenda voor de Binnenstad opgesteld, waarin een breed scala aan projecten wordt gepresenteerd. We werken bij de uitvoering langs 3 pijlers: - We willen aanbod en de ambiance in de binnenstad verder versterken . Nu al waardeert de bezoeker de binnenstad met een 7,5. We willen deze hoge waardering vasthouden. - We ondersteunen het transformatieproces in de binnenstad “van place to buy” naar “place to meet”. - We zetten actief in op aanpak van de leegstand.

•

Diverse projecten zijn in uitvoering. Belangrijke ontwikkellocaties in de Binnenstad worden met voorrang opgepakt: de Bloemerstraat, Waalkade en omgeving Station CS. In de Bloemerstraat vindt o.a. herinrichting van de openbare ruimte plaats. Op de Waalkade wordt uitvoering gegeven aan verzamelde plannen voor een nog levendigere Waalkade. Bij het Station CS willen we ruimte bieden aan nieuwe functies als gemakwinkels en dienstverlening en gaan we invulling geven aan de leegstaande kantoorpanden. De directe verbinding van Station CS via Smetiustraat-Bloemerstraat richting Plein 1944 willen we verbeteren.

•

We hebben een begin gemaakt met de uitvoering van de nota “Binnenstad van de Toekomst”, een visie op transformatie en de aanpak van de leegstand. Onderdeel van de aanpak leegstand zijn o.m. de inzet van een transformatiefonds, een nieuwe investeringsregeling en aanpak van de vier aandachtsgebieden Bloemerstraat, Molenpoortpassage, Hertogstraat en Waalkade. Bij de aanpak van deze gebieden wordt gewerkt aan de hand van een integrale aanpak (vanuit optiek openbare ruimte, economie, mobiliteit, cultuur, cultuurhistorie etc.).

25


•

We volgen op regelmatige basis de leegstandsontwikkelingen in de binnenstad. In de begroting is de indicator “zuivere leegstand kernwinkelgebied stadscentrum” opgenomen. Dit is de zuivere leegstand binnen het kernwinkelgebied. We willen dat de zuivere leegstand van het kernwinkelgebied in de binnenstad minimaal op het niveau blijft van het gemiddelde van vergelijkbare kennissteden maar liever nog daarbeneden komt. Het streven is dan ook om dit percentage in 2016 te laten dalen.

•

Naast winkelen wordt beleven in de binnenstad voor bezoekers steeds belangrijker. Evenementen dragen bij aan beleving. Kroonjaar 2016 wordt een belangrijk evenementenjaar, waarin naast bestaande evenementen tal van bijzondere momenten worden gevierd. We fungeren als startplaats en finishplaats voor de Giro d’Italia. We komen met een locatie-gebonden evenementenbeleid, waarin per locatie een typering van evenementen voor die locatie wordt gegeven. Het locatiegebonden evenementenbeleid wordt afgestemd met organisatoren en bewoners. We verbeteren de culturele programmering door o.a. te sturen op samenwerking en investeren in culturele voorzieningen in de binnenstad, o.a. renovatie van de Vereeniging en ontwikkeling van de Bastei . We investeren in het meer zichtbaar en beleefbaar maken van onze geschiedenis met het programma “Verleden verbeeld”.

•

We voeren nieuwe beleidslijnen voor standplaatsen in en gaan werken met een nieuwe marktverordening.


• • • • • • •

Kroonjaar 2016. De Bezoeker waardeert de binnenstad met een 7,5 en dit willen we vasthouden. Leegstand binnenstad blijft gelijk aan vergelijkbare steden of daalt. Uitvoering Plan van Aanpak Leegstand: o.a. Transformatiefonds, Investeringsregeling, Pandenbank, Aanjaagteam creatieve sector. Actief aan de slag met de vier aandachtsgebieden Bloemerstraat, Waalkade, Molenpoortpassage en Hertogstraat/ en Kelfkensbos. Nieuwe marktverordening. Aanpak looproute Smetiusstraat-Burg.Hustinxstraat-CS

Partners

Als het gaat om het verder versterken van de binnenstad komen we diverse betrokken partijen tegen. Het gaat daarbij o.m. om vastgoedeigenaren, retailers, horecaondernemers, bezoekers en bewoners. Deels zijn deze partijen georganiseerd, o.a. in het Huis voor de Binnenstad, het Regie Platform Bewoners en de Werkgroep Vastgoed. Bij projecten in de Binnenstad trekken we met deze partijen op en zien een duidelijke rol voor hen weggelegd. Denk bij voorbeeld aan de aanpak van leegstand waar we vastgoedeigenaren middels een Investeringsregeling willen aanzetten om te investeren in leegstaande panden.

26


Stad in de regio We werken op veel terreinen in regionaal en grensoverschrijdend verband samen. Met regionale samenwerking zorgen we voor efficiency- en agglomeratievoordelen, werven we externe middelen, verbeteren we de concurrentiekracht van de lokale economie, verbeteren we het vestigingsklimaat, verbeteren we de bereikbaarheid en bereiken we draagvlak voor onze educatieve en sociaal-culturele voorzieningen. Een goede relatie met het Gelderse provinciebestuur en onze buren, zowel gemeenten en regio’s, is een belangrijke randvoorwaarde voor de regionale én stedelijke ontwikkeling.

Onze opgave •

Na besluitvorming in de herfst 2015 in de raden van de 18 aangesloten gemeenten in de regio Arnhem Nijmegen, is een start gemaakt met het Gemeenschappelijk Orgaan, platform voor overleg en afstemming op de beleidsterreinen economie, wonen, mobiliteit en duurzaamheid. In vier portefeuilleoverleggen wordt de regionale samenwerking opnieuw vorm gegeven. Belangrijk is daarbij dat na een periode van onduidelijkheid naar buiten, met name naar Rijk en Provincie, wordt uitgestraald dat de regionale samenwerking op orde is en marcheert. Daarmee maken we in de concretisering van de MIRT Agenda, van de Omgevingsagenda en van de Agenda Stad een betere kans op steun van departementen en provincie. In de eerste helft van 2016 moeten de eerste successen geboekt kunnen worden. Eind 2016 evalueren we het Gemeenschappelijk Orgaan en stellen we waar nodig de werkwijze bij.

•

De start van de Stichting Economic Board Region Arnhem Nijmegen heeft een stevige impuls gegeven aan het vertrouwen bij de partners dat wij gezamenlijk in staat zullen zijn om de economische ontwikkeling van de regio vaart mee te geven. Het feit dat de Provincie Gelderland participeert, dat er samenwerking is met de Food Valley en met de Wageningse Universiteit, dat de grote kennisinstellingen en bedrijven in de Economic Board investeren, zorgt voor elan en optimisme, noodzakelijk voor een vliegende start. De aanstelling van een kwartiermaker moet op afzienbare termijn leiden tot een klein maar efficiënt opererend projectbureau. Voor een aantal van de uitvoerende taken van voorheen de Stadsregio is een praktische oplossing gevonden. Nu voor het doelgroepenvervoer, de woonruimteverdeling en de lobby van Bureau Brussel pragmatische organisatorische oplossingen zijn gevonden is een einde gekomen aan slepende structuurdiscussies die de bestuurlijke verhoudingen in de regio bedreigden.

•

De Modulaire Gemeenschappelijke Regeling Rijk van Nijmegen heeft in haar eerste jaar belangrijke voortgang geboekt. In het komende jaar streven wij naar verdere uitbouw met modules voor bijvoorbeeld ICT, naar professionalisering van de ondersteuning en naar het benutten van de MGR als samenwerkingsplatform voor de gemeenten in het Rijk van Nijmegen. Niet alle regionale samenwerking is in gemeenschappelijke regelingen beklonken en in veel gevallen is dat ook niet nodig. In het sociale domein zijn rondom het thema zorg daarvan positieve voorbeelden in het Rijk van Nijmegen te noemen die het komend jaar worden doorontwikkeld. Uitgangspunt blijft, conform de Stadsvisie: schaal en vorm volgen functie.

27


De Euregio Rijn Waal studeert op mogelijkheden om een platform te creëren voor grensoverschrijdende ontmoetingen en gesprekken tussen bestuurders, ondernemers, maatschappelijke instellingen. Dit kan voorzien in een leemte. Wij zijn al langere tijd van mening dat de Euregio te veel wordt gezien als een loket voor Interregsubsidies. Een meer politiek ontmoetingsforum speciaal voor volksvertegenwoordigers is in de maak. Het Nijmeegse gemeentebestuur steunt deze voornemens.

•

In Gelderland nemen we deel aan de GelreStad-samenwerking tussen de vier grote steden en de provincie. Een lichte constructie, een vrijwillige samenwerking. In 2016 zal de samenwerking zich vooral richten op de samenwerking rondom het thema energietransitie, waarbij wij ons zowel landelijk (Agenda Stad) als Europees (Urban Agenda) willen profileren als koploperregio.


• • • •

Invulling geven aan het Gemeenschappelijk Orgaan. Verdere uitbouw van de MGR Rijk van Nijmegen met o.a. module voor ICT. Euregio Rijn Waal ook laten fungeren als politiek platform voor grensoverschrijdende ontmoetingen. De samenwerking tussen de vier grote steden en de Provincie (Gelrestad) richten op het thema energietransitie.

Partners

Het thema Stad de regio gaat volledig over de samenwerking met partners in de regio zoals Buurgemeenten, overheden, bedrijfsleven, kennisinstellingen, maatschappelijke instellingen, corporaties etc.

28


Financiële positie BEGINSALDO In deze paragraaf gaan we in op de financiële positie voor de komende 4 jaar. Beginpunt is het financieel beeld uit de Zomernota 2015 aangevuld met de effecten van de meicirculaire over het gemeentefonds zoals wij die u hebben gemeld in de brief d.d. 10 juni 2015. Tijdens de financiële verwerking van alle gegevens voor de Stadsbegroting 2016 bleken op een aantal onderdelen de financiële effecten anders te zijn dan we hebben aangenomen in de Zomernota. Deze onderdelen zijn in onderstaande tabel opgenomen en worden daarna toegelicht. Het financieel beeld uit de zomernota en de effecten uit de financiële verwerking vormen samen de beginstand voor deze Stadsbegroting. Bedragen * € 1 miljoen Financieel beeld zomernota + brief meicirculaire d.d. 10 juni Verdere analyse Gemeentefonds Aanvullend financierings resultaat Overige effecten Beginstand begroting 2016 - 2019

2016 -2,5 0,9 0,3 0,0 -1,4

2017 2,2 0,6 0,6 0,1 3,6

2018 2,5 0,1 0,2 -0,1 2,7

2019 2,8 0,0 -0,1 0,0 2,7

Financieel beeld zomernota + brief meicirculaire d.d. 10 juni

In de brief over de meicirculaire van het gemeentefonds hebben we een financieel beeld geschetst dat in het eerste jaar met een negatief saldo sloot van €-2,5 miljoen. De jaren 2017 tot en met 2019 sloten met een positief saldo van meer dan € 2 miljoen oplopend naar bijna € 3 miljoen. In de brief hebben we aangegeven dat we het nadeel in 2016 willen onttrekken uit de saldireserve en de positieve resultaten in de andere jaarschijven zoveel mogelijk gaan gebruiken om de saldireserve te voeden.

Verdere analyse Gemeentefonds

In 2015 en 2016 is er groot onderhoud gepleegd aan het gemeentefonds. Het groot onderhoud is een ingrijpende operatie die op onderdelen grote effecten heeft. We zijn daarom, nadat wij u de brief hebben gestuurd, verder gegaan met het analyseren en doorgronden van alle effecten. Deze analyse heeft tot een bijstelling geleid van onze prognose van het gemeentefonds. Deze bijstelling is in de jaren 2016 bijna € 0,9 miljoen voordelig. In 2017 verwachten wij € 0,6 miljoen meer. Voor de jaren 2018 en 2019 is de bijstelling bijna nihil.

Aanvullend financieringsresultaat

In de Zomernota hebben we een voordeel kunnen melden vanuit het afsluiten van een aantal langlopende leningen eind vorig jaar en begin dit jaar. Deze zomer is een nieuwe financieringsplanning voor de komende jaren doorgerekend. Hieruit bleek dat we minder financieringsbehoefte hebben in 2016 en 2017. Deze lagere financieringsbehoefte vertaalt zich in lagere rentekosten. Hierdoor kunnen we ons financieringsresultaat positief bijstellen met respectievelijk € 3 en € 6 ton in 2016 en 2017.

Overig effecten

Het financieel doorrekenen van de grondslagen en uitgangspunten leidt tot diverse kleine verschillen ten opzichte van onze inschatting die we bij de Zomernota maken. Opgeteld variëren deze verschillen tussen een € 1 ton nadelig en voordelig in de verschillende jaarschijven.

29


NIEUWE VOORSTELLEN Hieronder noemen we een aantal aanpassingen op de Zomernota die we in de Stadsbegroting willen verwerken. Deze aanpassingen vloeien alle voort uit het debat bij de Zomernota. Bedragen * € 1 miljoen Moties en amendementen zomernota Kapitaallasten Toegankelijkheid openbare ruimte / Joris Ivens plein Bezuiniging inhuur -> organisatie Stoppen ouderbijdrage jeugdzorg Terugdraaien afschaffing kwijtschelding hondenbelasting Nachtburgemeester Nieuwe ontwikkelingen Septembercirculaire gemeentefonds Armoedebestrijding Gemeentelijke kosten opvang vluchtelingen in Heumensoord Verrekening met saldireserve Totaal nieuwe voorstellen

2016

2017

2018

2019

0,50 -0,35 -0,11 -0,01

-0,03 0,50 -0,35 -0,11 -0,01

-0,04 0,50 -0,35 -0,11 -0,01

-0,05 0,50 -0,35 -0,11

-3,60 -3,6

-2,70 -2,7

-2,70 -2,7

2,40 -0,80 -0,20 1,4

Moties en amendementen Zomernota

Tijdens het debat over de Zomernota is een aantal moties en amendementen aangenomen met financiële consequenties. Deze zullen wij in de begroting 2016 - 2019 opnemen. Kapitaallasten Toegankelijkheid openbare ruimte/Joris Ivens plein In de motie "Toegankelijkheid openbare ruimte" en de motie "Laat Joris Ivens niet wachten" roept uw Raad ons op om voor de verbetering van de toegankelijkheid van de openbare ruimte en voor de aanpak van het Joris Ivens plan ruimte te reserveren in het investeringsplan. We constateren dat het investeringsplan al overvol is: de beschikbare ruimte aan kapitaallasten worden volledig benut door de reeds geprogrammeerde investeringen. Daarom voegen we in de programmabegroting ruimte toe voor de kapitaallasten van deze kredieten. Bezuiniging inhuur In het debat bij de Zomernota is de motie aangenomen "Inhuur, een beetje minder aub". Wij hebben in het debat uw Raad deze motie ontraden. Dit omdat het beoogd voordeel in de motie van € 0,5 miljoen op inhuurkosten feitelijk een bezuinigingstaakstelling is op het ambtelijke apparaat. Gelet op de bezuinigingsopgave die het ambtelijk apparaat nog moet invullen, € 6,5 miljoen tot en met 2018, zijn wij van mening dat met deze aanvulling van € 0,5 miljoen het ambtelijk apparaat te zwaar belast wordt. In deze begroting hebben we deze bezuiniging conform de motie ingeboekt. Wij willen meteen wel een waarschuwing geven dat we de kans groot achten dat we in de toekomst terugkomen op deze bezuiniging en moeten constateren dat deze niet haalbaar is. Overige moties en amendementen met financiële effecten in de begroting De overige aangenomen moties en amendementen met financiële effecten op de begroting hebben wij conform verwerkt.

30


Nieuwe ontwikkelingen

Septembercirculaire gemeentefonds In de zomernota 2015 gingen wij er vanuit dat 2016 met een nadelig resultaat zou sluiten. De meicirculaire over het gemeentefonds veroorzaakte een verdere verslechtering in 2016. We hebben toen aangegeven dat we hiervoor een beroep willen doen op de saldireserve. Inmiddels weten we dat de septembercirculaire een positieve ontwikkeling laat zien voor alle jaren, uw Raad is daar inmiddels per brief over geïnformeerd. De ontwikkelingen zijn zelfs dusdanig dat we met de inzichten van de septembercirculaire geen beroep hoeven te doen op de saldireserve. Daarnaast geeft dit ruimte om nog een paar acute dossiers in de begroting op te lossen. Deze komen hierna aan bod. We stellen voor de positieve ontwikkelingen voor 2017 en verder nog niet in te boeken, maar te reserveren voor de integrale afwegingen bij de Zomernota 2016. Armoedebestrijding We voorzien dat er in 2015 een tekort op het budget Armoedebestrijding ontstaat. De oorzaken van deze budgetoverschrijding zijn de kosten voor bewindvoering en de inrichtingskosten voor statushouders. De verwachting is dat deze posten, en dan met name die samenhangen met de verhoogde instroom van statushouders, zich ook in 2016 zullen voordoen. Verder verwachten we in 2016 meer deelnemers aan de maatwerkvoorziening voor chronisch zieken, gehandicapten en ouderen (met name toenemend gebruik van de collectieve aanvullende ziektekostenverzekering). We hebben dan ook besloten om het budget voor armoede in 2016 te verhogen van € 0,8 miljoen. Bij de zomernota komen we terug met een structureel voorstel. Gemeentelijke kosten opvang vluchtelingen in Heumensoord Voor de opvang van vluchtelingen in Heumensoord vinden wij het als gemeente onze verantwoordelijkheid om een aantal zaken te regelen. Denk hierbij aan openbare orde en veiligheid, publieke gezondheid en de communicatie naar onze inwoners. We kunnen er niet vanuit gaan dat het COA deze kosten voor haar rekening gaat nemen, daarom willen we de overgebleven beschikbare ruimte in 2016 hiervoor claimen.

Verrekening met saldi reserve

In de brief over de meicirculaire van het gemeentefonds hebben wij aangegeven dat we in de Stadsbegroting voor gaan stellen het nadelig resultaat in 2016 uit de saldireserve te onttrekken en de voordelige resultaten in de latere jaren zoveel mogelijk willen gebruiken om de saldireserve te voeden. De verdere analyse en verwerkingen van de cijfers leiden tot het inzicht dat we in 2016 niet uit de saldireserve hoeven te putten om tot een sluitende exploitatie te komen. In de jaren daarna kunnen we opgeteld € 9,0 miljoen toevoegen aan de saldireserve.

FINANCIEEL BEELD Na verwerking van alle cijfers ziet het financiële beeld van de Stadsbegroting 2016 -2019 er als volgt uit: Bedragen * € 1 miljoen Beginstand begroting 2016 - 2019 Nieuwe voorstellen Financieel beeld begroting 2016 - 2019

2016 -1,4 1,4 0,0

2017 3,6 -3,6 0,0

2018 2,7 -2,7 0,0

2019 2,7 -2,7 0,0

Het financieel beeld meerjarig sluit in alle jaren op 0. Dit vanwege het "verrekenen" van de jaar-saldi met de saldireserve. Hiermee voegen we per saldo € 9,0 miljoen toe aan de saldireserve in deze meerjarenperiode.

31


INVESTERINGEN In deze begroting zijn twee aanpassingen op het investeringsplan opgenomen. Deze investeringen zijn een aanvulling op het investeringsplan zoals die is opgenomen in de Zomernota 2015. Voor de kapitaallasten die uit deze investeringen volgen wordt in het eerdere deel "nieuwe voorstellen" voorgesteld om hiervoor additionele kapitaallasten in de begroting op te nemen. Hieronder lichten we kort de nieuwe investeringen toe

Aanpak Joris Ivens plein

In 2016 is een krediet opgenomen van € 150.000,- voor aanpak van het Joris Ivens plein. Hiermee nemen we de motie "Laat Joris Ivens niet wachten" die door Uw Raad is aangenomen in de vergadering van 8 juli 2015 over.

Verbetering toegankelijkheid openbare ruimte

Voor de jaren 2016, 2017 en 2018 is voor elk jaar € 100.000,- opgenomen als eenmalig bulkkrediet in het investeringsschema. Dit als uitvloeisel van de door Uw Raad aangenomen motie "Investeer in een toegankelijker Nijmegen" d.d. 8 juli 2015. Het volledige investeringsplan en een toelichting hierop is opgenomen in de paragraaf Investeringen.

ONTWIKKELING WEERSTANDSVERMOGEN In dit deel gaan we kort in op de ontwikkeling van het weerstandsvermogen (de saldireserve) en het risicoprofiel. Een uitgebreide toelichting op deze onderdelen is te vinden in de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing. Voor deze Stadsbegroting zijn de risico's geactualiseerd en zijn de nieuwste inzichten rondom de ontwikkelingen van het weerstandsvermogen (= saldireserve) in beeld gebracht. Grafisch leidt dit tot het volgende beeld:

Met de nieuwe inzichten en bijstellingen zien we dat het weerstandsvermogen in 2018 hoger is dan het risicoprofiel. We voldoen hiermee aan de afspraak dat het weerstandsvermogen in 2018 minimaal gelijk is aan het risicoprofiel.

32

Stadsbegroting 2016 - 2019 Natuurlijk zijn er onzekerheden en bedreigingen die we op dit moment nog niet voldoende kunnen kwantificeren. We noemen alvast de ontwikkelingen rondom bedrijventerreinen. Door de reactieve aanwijzing van de provincie op het bestemmingsplan De Grift Noord is er een onzekere en dynamische situatie ontstaan. Op dit moment zijn we alle mogelijke sporen aan het verkennen en hebben overleg met alle betrokken partijen. Vanwege deze veranderende situatie kunnen inschattingen die we nu maken over een maand achterhaald zijn. Voor deze begroting hebben we er daarom voor gekozen nog geen effecten mee te nemen voor dit onderdeel op het weerstandsvermogen en risicoprofiel. Bij de VGP en Stadsrekening 2015 komen wij hier uiteraard op terug. Daarnaast worden de boekhoud regels (BBV) begin volgend jaar aangepast. Later in dit hoofdstuk komen we terug op deze aanpassingen. Een paar van deze aanpassingen hebben consequenties voor de manier waarop we grondexploitaties doorrekenen. We hebben van deze aanpassingen een eerste globale berekening gemaakt. De uitkomsten hiervan geven geen aanleiding om te verwachten dat we hiermee een fors nadeel op de GREX-en moeten inboeken, exact weten we dit bij het aanbieden van de VGP begin 2016. Als laatste hebben we bij de Zomernota aangegeven dat we de positieve winstverwachtingen van grondexploitaties mee willen nemen bij het bepalen van het risicoprofiel. Hierover is afgesproken dat we de kadernota Risicomanagement en Weerstandsvermogen op dit onderdeel gaan aanpassen. Omdat we nu vanuit de veranderende BBV-regels op meerdere onderdelen aanpassingen verwachten vinden wij het efficiënter om de aanpassingen in één keer aan de Raad voor te leggen. Dit is ook de reden dat we de positieve winstverwachtingen nu nog niet hebben meegenomen. Overigens zien we hierdoor ook een prima gelegenheid ontstaan om te onderzoeken of we de kadernota eenduidiger en consistenter kunnen maken.

OVERIGE ASPECTEN Taakmutaties In de begroting is een aantal taakmutaties opgenomen. Dit zijn middelen in het gemeentefonds die het Rijk rechtstreeks aan specifieke taken koppelt. In de Zomernota 2015 hebben wij aangegeven dat we twee keer per jaar aan Uw Raad voorleggen hoe wij de taakmutaties in de begroting willen verwerken: worden deze mutaties gereserveerd voor het betreffende beleidsveld of komen de middelen beschikbaar voor de integrale afweging? Hieronder is een tabel opgenomen waarin per taakmutatie de beschikbare middelen staan en ons voorstel hoe we de taakmutaties in de begroting willen verwerken. Bedragen * € 1.000,intensiveren armoedebeleid Bodemsanering Eigen kracht implementatie participatiewet individuele studietoeslag uitvoeringskosten participatiewet LHBT-beleid Maatschappelijke opvang WMO verankering programma GGZ vrouwenopvang

2016 325 1.166 30 400 -9 102 20 26 -1.542 125 -12

2017 446 1.166 0 0 -25 226 20 74 -1.542 0 -13

2018 491 1.166 0 0 -43 355 0 74 -1.542 0 96

2019 491 1.166 0 0 -43 454 0 74 -1.542 0 96

Voorstel op stelpost in afwachting van inhoudelijk voorstel op stelpost in afwachting van inhoudelijk voorstel overhevelen naar programma op stelpost in afwachting van inhoudelijk voorstel overhevelen naar programma op stelpost in afwachting van inhoudelijk voorstel op stelpost in afwachting van inhoudelijk voorstel overhevelen naar programma overhevelen naar programma overhevelen naar programma overhevelen naar programma

De taakmutaties worden in de bijlage over het gemeentefonds toegelicht, deze bijlage is te vinden in de digitale versie van de Stadsbegroting.

33


Aanpassingen BBV In het BBV zijn de regels opgenomen hoe wij begrotings- en jaarstukken moeten opstellen. In 2013 is de adviescommissie “Vernieuwing van de begroting en verantwoording van gemeenten” (commissie Depla) van de VNG gestart met als doel om deze BBV-regels kritisch onder de loep te nemen. Een belangrijke constatering van deze commissie is dat er vooral behoefte bestaat aan vergelijkbaarheid tussen gemeenten. In haar eindrapport heeft zij een aantal voorstellen gedaan om deze vergelijkbaarheid te verbeteren. Eén van deze voorstellen is inmiddels geëffectueerd: het opnemen van financiële kengetallen. Deze zijn opgenomen in de paragraaf weerstandsvermogen van deze begroting. Andere aanbevelingen van de commissie Depla zijn in de afgelopen periode uitgewerkt en hebben nu tot voorstellen voor wijziging van de BBV geleid. Daarnaast zijn er aanpassingen van de BBV-regels nodig vanwege invoering van de Vpb-plicht voor overheidsondernemingen (Vennootschapsbelasting) per 1 januari 2016. Deze voorgenomen aanpassingen zijn inmiddels gepubliceerd en liggen ter consultatie voor bij de VNG. Beoogd wordt om in het voorjaar 2016 deze wijzigingen door te voeren. De aanpassingen vanuit de aanbevelingen van de commissie Depla hebben een forse impact op de inrichting van de begroting en jaarrekening. De aanpassingen vanuit de invoering van de Vpb-plicht hebben vooral betekenis op de manier waarop we GREX-en moeten doorrekenen. Hoewel de aanpassing van deze rekenregels verstrekkend zijn verwachten we op basis van een eerste globale berekening geen forse nadelen op de GREXen te moeten inboeken. Vanwege de impact van de BBV-wijzigingen willen we een proces afspreken waarin wij uw Raad meenemen in de veranderingen en uw visie en mening een plek kunnen geven. Later in deze paragraaf komen we terug op deze aanpassingen en lichten deze kort toe. Dit met de bedoeling om uw Raad hierover alvast te informeren.

Proces

Het eerste document na de Stadsbegroting 2016 dat te maken krijgt met de nieuwe regels is de Voortgangsrapportage Grote Projecten (VGP). Op dit moment gaan we uit van vaststelling door uw Raad van het VGP in januari 2016 zodat wij de resultaten mee kunnen nemen in de Stadsrekening 2015. Voordat we dit document kunnen aanbieden is het noodzakelijk om de kadernota risicomanagement en weerstandsvermogen aan te passen vanwege de nieuwe regels. Ook is het noodzakelijk de financiële verordening (212) aan te passen. Deze aanpassingen kunnen we helaas pas definitief maken wanneer de BBV-wijzigingen definitief zijn. Beide documenten waren aan herziening toe vanwege respectievelijk het meenemen van winstverwachtingen in het risicoprofiel en veranderingen in de P&C cyclus. Vanwege de wijzigingen in de BBV-regels vinden wij het efficiënter om de veranderingen in één keer per document aan uw Raad voor te leggen Wij stellen daarom de volgende planning voor: • Najaar 2015: met auditcommissie in gesprek over aanpassingen BBV en Kadernota risicomanagement en weerstandsvermogen • Raadsvergadering december 2015: aangepaste nota Risicomanagement en weerstandsvermogen • Raadsvergadering januari 2016: VGP volgens nieuw inzichten • Voorjaar 2016: aanpassingen financiële verordening

34


Voorgestelde veranderingen BBV-regels

Hieronder zijn de onderwerpen opgenomen waarvoor wijzigingsvoorstellen van de BBV gepubliceerd zijn met oog op aanpassing in het voorjaar 2016. Achter het kopje is het beoogd invoeringsmoment aangegeven. Indeling naar taakvelden (begroting 2017) Om gemeenten beter te kunnen vergelijken worden taakvelden gedefinieerd. Gemeenten zijn vervolgens vrij om deze taakvelden te clusteren naar programma’s. In onze begroting betekent dit dat de producten worden vervangen door taakvelden. Er is al wel een lijst met voorgenomen taakvelden, maar nog geen definitieve. Voorgeschreven beleidsindicatoren (begroting 2017 of later) Om gemeenten onderling te kunnen vergelijken worden beleidsindicatoren voorgeschreven. Deze voorgeschreven set van indicatoren is nog in ontwikkeling. Natuurlijk staat het gemeenten vrij om naast deze set eigen indicatoren te gebruiken. Kosten van overhead (begroting 2017) In de wetswijziging is opgenomen dat kosten van overhead van de gemeentelijke organisatie apart inzichtelijk gemaakt moet worden en niet meer over programma’s moet worden versleuteld. Met invoering van deze wijziging vervalt de paragraaf bedrijfsvoering. In de septembercirculaire 2015 is een lijst opgenomen met de kosten die tot de overhead gerekend moeten worden. Niet in exploitatie genomen gronden (rekening 2016) Na herziening van de BBV mogen Niet In Exploitatie Genomen Gronden (NIEGG) niet meer als voorraden worden verantwoord. NIEGG’s zijn gronden waarvoor nog geen grondexploitatie is vastgesteld. Financieel betekent dit dat er geen rente op mag worden bijgeschreven en dat we mogelijk NIEGG’s moeten afboeken. Rekenregels bouwgronden in exploitatie (rekening 2015 / begroting 2016) Voor de (rekenregels van de) grondexploitaties worden drie wijzigingen voorgesteld: • Vanwege conjunctuurgevoeligheid en de grote onzekerheden over lange termijn mogen planexploitaties niet langer zijn dan 10 jaar, tenzij er goede redenen zijn en er beheersmaatregelen zijn getroffen. In ieder geval mogen de opbrengsten na 10 jaar niet verder geïndexeerd worden • Er mag in de grondexploitaties niet meer gerekend worden met een rekenrente maar met de werkelijke rente • Bij de toe te rekenen kosten aan grondexploitaties wordt aansluiting gezocht bij de definities in de WRO (wet ruimtelijke ordening)

35


Programmaplan 2016

37


Bestuur en Middelen Maatschappelijk effect Wij dragen met dit programma bij aan het op een kwalitatief goede wijze besturen van de gemeente en geven kaders voor de gemeentelijke financiële huishouding en de gemeentelijke organisatie. De gemeentelijke financiën verdienen aller aandacht. We willen bereiken dat voor de burgers goed inzichtelijk is wat we als bestuur doen en waar we het gemeenschapsgeld voor inzetten. Burgers moeten erop kunnen vertrouwen dat we zorgvuldig omgaan met de ter beschikking gestelde middelen, zoals geld en personeel. Door het heffen van gemeentelijke belastingen genereren wij inkomsten voor ons lokale beleid. We doen dat op een zorgvuldige manier, met inachtneming van de vastgestelde uitgangspunten voor ons belastingbeleid. In het kader van goed bestuur, willen we onze rol als solide, betrouwbare en transparante overheid waarmaken. We bevorderen verder dat onze inspanningen op het vlak van externe betrekkingen meerwaarde opleveren voor andere gemeentelijke programma's en voor maatschappelijke instellingen, bedrijven en burgers. We willen een grotere betrokkenheid van Europa, Rijk en Provincie bij Nijmeegse plannen en ontwikkelingen, met als resultaat inhoudelijke en financiële steun.

Wat doen we Het programma Bestuur en Middelen is gewijzigd ten opzichte van de voorgaande begrotingen. Het programma omvat vanaf 2015 een zestal producten, te weten: Algemene baten en lasten, Belastingen, Bestuur en ondersteuning, Externe betrekkingen, Kaderstelling en tot slot Organisatie. 1) Algemene baten en lasten We zorgen dat de algemene, grote geldstromen goed verlopen. We volgen de ontwikkelingen in de Algemene Uitkering uit het Gemeentefonds, analyseren en duiden deze en vertalen die naar het gemeentelijk beleid. We financieren onze gemeentelijke activiteiten met eigen middelen en externe middelen. De rentekosten en de doorberekende renteopbrengsten resulteren per saldo in een financieringsresultaat. We zorgen voor een passend en behoedzaam financieringsbeleid, zoals omschreven in de paragraaf Financiering. Naast de eigen financieringsbehoefte, verzorgen we financiering van instellingen waarvan de activiteiten worden gerekend tot de publieke taak van de gemeente. We beheersen de risico's die met deze transacties zijn verbonden en voldoen aan de weten regelgeving. We sluiten geen risicovolle financiële producten af. We hebben voortdurend zicht op onze financieringsbehoefte. Voor rekenrentes voor reserves en voorzieningen, voor investeringen en voor aan te trekken leningen, hanteren we vaste uitgangspunten zoals in de paragraaf Financiering van de Stadsbegroting omschreven. Jaarlijks bij de Zomernota kijken we of er aanleiding is deze rentes bij te stellen. 2) Belastingen De bevoegdheid tot invoeren etc. van gemeentelijke heffingen (belastingen en rechten) berust bij de gemeenteraad. We heffen in onze gemeente de belastingen en rechten zoals opgesomd in de paragraaf Lokale heffingen van deze Stadsbegroting. De tarieven stelt de Raad jaarlijks vast voor het begin van het nieuwe kalenderjaar. Voor ons belastingbeleid volgen we de lokale ontwikkelingen, zoals vastgelegd in het coalitieakkoord 2014-2018 en de Perspectiefbrief 2015.

38

Stadsbegroting 2016 - 2019 3) Bestuur en ondersteuning Wij dragen bij aan het op een kwalitatief goede wijze besturen van onze gemeente. We zorgen voor objectieve, betrouwbare en bruikbare maatschappelijke informatie en kennis over stad en effecten van beleid, met als doel een betere beleidsprogrammering, beleidsuitvoering en gemeentelijke dienstverlening. Onderzoek en Statistiek voorziet alle programma’s in de stadsbegroting van deze informatie en kennis. We waken over de rechtsstatelijkheid en juridische kwaliteit van het functioneren en handelen van de gemeente op basis van een systeem van juridische kaderstelling en toezicht. We dragen zorg voor de afhandeling van bezwaren en klachten. We bevorderen een algemene communicatiestrategie en voeren deze uit. In een samenleving waar communicatie van iedereen is, is het daarbij van belang dat de hele organisatie meer communicatief wordt. We maken het gemeentelijke beleid openbaar en lichten dat waar nodig toe. We informeren iedereen helder en tijdig. En hebben oog voor het opkomend belang van de social media. 4) Externe betrekkingen Wij zetten ons in om de positie van Nijmegen in het regionale, nationale en internationale krachtenveld te versterken. Dit is nodig om in aanmerking te komen voor fondsen en middelen van Europa, Rijk en Provincie. Het gaat om de Europese structuurfondsen, nationale en provinciale subsidiecontracten en projectsubsidies voor onze stedelijke ontwikkeling. Die middelen vormen een noodzakelijke bijdrage aan het realiseren van onze beleidsdoelen en gemeentelijke projecten. Om middelen binnen te halen nemen we initiatieven op het vlak van externe oriëntatie, subsidieacquisitie, gerichte lobby, public affairs en stedenbanden. We participeren actief in netwerken en onderhouden intensieve contacten met bedrijven, kennisinstellingen en andere organisaties om de noodzakelijke dwarsverbanden te kunnen leggen. 5) Kaderstelling We zien erop toe dat de financiële en inkoopfunctie binnen de gemeentelijke organisatie professioneel en gedegen kan werken, dat de financiële en inhoudelijke kaders en spelregels duidelijk zijn en dat onze financiële huishouding op orde is. We zorgen dat de onafhankelijke Stadscontrol goed kan functioneren en dat de accountant zijn aangescherpte rol goed kan oppakken. 6) Organisatie We blijven werken aan een flexibele en professionele organisatie die vanuit een veranderende rolverdeling meer ruimte biedt aan eigen initiatief en verantwoordelijkheid van inwoners, instellingen en ondernemers. Verder zorgen we voor kwalitatief goed toegerust personeel, dat kostenbewust en samenwerkingsgericht handelt, in een prettige werksfeer en een uniforme werkomgeving gebaseerd op flexibele werkplekken en voorzieningen die passen bij het Nieuwe Werken. Deze doelstellingen dragen bij aan de kwaliteit van de producten en dienstverlening aan de burger. We werken slim samen met regiogemeenten om kwaliteit te verhogen, kwetsbaarheid te verminderen en kosten te verlagen. Het strategisch huisvestingsbeleid is gericht op het verhuren van vrijkomende dienstgebouwen aan samenwerkingsverbanden en het bieden van ondersteunende en facilitaire diensten en producten We blijven de organisatie ondersteunen en adviseren bij het verder verankeren van de organisatieontwikkeling en de voortschrijdende bezuinigingen. Dit doen wij door de komende jaren een flexibel strategisch HRM-beleid vorm te geven. Hiervoor gaan we in gesprek met leidinggevenden en medewerkers en doen we pilots om dit beleid te kunnen opladen. Vertrekpunt daarbij zijn de vier principes ‘vanuit het Hart en voor Nijmegen’, waarbij we het beleid toetsen aan de tien uitgangspunten/dragers van onze HRM-aanpak. We zorgen dat ons fundament op orde blijft. Dit betekent werken aan goed leiderschap, verbeteren van onze gesprekscyclus en het verder werken aan ons nieuwe functiegebouw HR21. 39


We geven vorm aan duurzaam personeelsbeleid, waarin mobiliteit, vitaliteit en employability centraal staan. We zetten in op de instroom van jongeren en onderzoeken de mogelijkheden van traineeship. We voeren de Participatiewet uit door gehoor te geven aan het Convenant ‘Regionaal baanakkoord’. Daarmee zorgen we dat onze medewerkers kunnen blijven aansluiten bij de huidige arbeidsmarkt en de veranderende rol als overheid. Ook bewerkstelligen we hiermee dat medewerkers langer kunnen blijven werken, uitdagend en inspirerend werk houden en mobieler worden in hun werk. Tevens bieden we hiermee het hoofd aan de gevolgen van de bezuinigingen, waarbij we streven naar een goede mix van jong en oud in onze organisatie. Leren en ontwikkelen blijft daarbij een belangrijk aandachtspunt. Tegelijk hopen we hiermee te bereiken dat medewerkers langer kunnen blijven werken en uitdagend en inspirerend werk houden. We blijven werken aan een flexibele en professionele organisatie die vanuit een veranderende rolverdeling meer ruimte biedt aan eigen initiatief en verantwoordelijkheid van inwoners, instellingen en ondernemers. Verder zorgen we voor kwalitatief goed toegerust personeel, dat kostenbewust en samenwerkingsgericht handelt, in een goede werkomgeving en een prettige werksfeer. Deze doelstellingen dragen bij aan de kwaliteit van de producten en dienstverlening aan de burger. We beseffen ook dat het belangrijk is het fundament op orde te hebben. Dit betekent blijven werken aan goed leiderschap, verbeteren van onze gesprekscyclus en het verder aanpassen van ons functiegebouw. Ook blijven we inzetten op mobiliteit, waarbij we in- door- en uitstroom zullen stimuleren. Daarmee zorgen we dat onze medewerkers kunnen blijven aansluiten bij de huidige arbeidsmarkt en de veranderende rol als overheid. Tegelijk hopen we hiermee te bereiken dat medewerkers langer kunnen blijven werken en uitdagend en inspirerend werk houden.

Indicatoren Indicatoren - Personeel: doorstroom - Ziekteverzuim - Rapportcijfer medewerkerstevredenheid

Realisatie 2014 3,9 % 3,9 % 7,1

Doel 2015 7% 4,0% 7,0

2016 7% 4,0 % 7,0

2017 7% 4,0 % 7,0

2018 7% 4,0 % 7,0

2019 7% 4,0 % 7,0

Wat gaan we anders doen bedragen * € 1.000,Bestaand beleid B17. Accountantskosten B38. Bezuinigingstaakstelling dualiseringskorting B8. Opvolging Stadsregio B9. project Edic B20. Uitbreiding bestuursecretariaat B21. Versobering ondersteuning Raad & College B22. Vpb Eindtotaal

2016

2017

2018

2019

-54 -184 -85 -50 -133 -50 -55 -611

-54 -184 -85 -50 -133 -175 -55 -736

-54 -184 -85

-54 -184 -85

-133 -175 -55 -686

-133 -175 -55 -686

Hiermee wordt uitwerking gegeven aan de beleidsvoornemens die voortkomen uit de Zomernota 2015. Wij hebben een nieuwe aanbesteding gedaan van de accountantswerkzaamheden. Vanwege aanvullende werkzaamheden vanuit de decentralisatieopgaven (de zogenaamde 3 D’s)en aangescherpte controle eisen vanuit COS 610 zijn de kosten van onderzoek hoger uitgevallen. Dit laatste betreft de aanscherping van de richtlijnen voor wat betreft het steunen van de accountant op de audits die wij intern doen. Structureel gaat het om een bedrag van € 54.000.

40

Stadsbegroting 2016 - 2019 In de decembercirculaire 2012 is een korting doorgevoerd op het gemeentefonds inzake vermindering politieke ambtsdragers. De aanvankelijke korting was € 764.000. Eind 2014 heeft het Rijk de dualiseringskorting grotendeels teruggedraaid, waardoor een taakstelling resteert van € 184.000. Deze opgave kent een exogene oorzaak zonder een duidelijke onderbouwing (opgelegd door het Rijk en verwerkt in Gemeentefonds). Wij accepteren dit bedrag als verlies. Wij hebben in regionaal verband nieuwe afspraken gemaakt over de opvolging van de nieuwe stadsregionale samenwerking. De afspraak wordt waarschijnlijk dat alle regiogemeenten hieraan € 1,50 per inwoner bijdragen. Wij reserveren hiervoor een bedrag van € 85.000. Wij zijn in 2012 een partnerschap aangegaan met de Vertegenwoordiging van de Europese Commissie (VEC) voor de periode 2013‐2017. Vanuit deze overeenkomst dragen wij in 2016 en 2017 € 50.000 bij aan het EDIC (Europe Direct Informatiecentrum). De omvang van de taken van het bestuurssecretariaat is zodanig gegroeid dat de huidige personele bezetting onvoldoende is om deze taken tijdig en kwalitatief goed te vervullen. Wij hebben daarom besloten het bestuurssecretariaat vanaf 2015 uit te breiden met 2,44 fte, totale loonkosten € 133.000. In de decembercirculaire 2012 is een korting doorgevoerd op het gemeentefonds inzake vermindering politieke ambtdragers. Eind 2014 heeft het Rijk de korting grotendeels teruggedraaid. De hierop gebaseerde aanvullende gemeentelijke taakstelling voor versobering van de ondersteuning aan Raad en College bedraagt voor 2015 € 125.000 oplopend tot € 375.000 euro vanaf 2017. De gemeentelijke taakstelling van € 375.000 is wel intact gebleven. Wij schatten in dat we van de bezuinigingstaakstelling van € 375.000 structureel € 200.000 kunnen invullen. Wij zijn vanaf 2016 voor activiteiten waarbij we als ondernemer optreden belastingplichtig voor de Vennootschapsbelasting(Vpb). Op basis van huidige inzichten verwachten we vanaf 2016 een nadeel op de dividenduitkering van de BNG van € 55.000. Naar verwachting zal de wet dit jaar worden aangenomen en met ingang van 1 januari 2016 van kracht zijn. Vooralsnog gaan we ervan uit dat de wetswijziging niet tot andere nadelen zal leiden.

Wat kost het Rekening Bestuur en Middelen Bedragen * 1.000.000 Financiële Lasten per product Algemene baten en lasten Belastingen Bestuur & Ondersteuning Externe betrekkingen Kaderstelling Organisatie Totaal Lasten Programma

2014

Begroot 2015

2016

2017

2018

2019

40,0 2,6 15,3 1,4 3,6 3,0 65,9

25,9 2,3 14,1 1,1 3,3 2,4 49,1

26,5 2,6 13,8 1,0 3,1 2,4 49,4

22,7 2,6 13,4 1,0 3,1 2,5 45,2

23,0 2,5 13,3 0,9 3,1 2,5 45,3

24,3 2,5 13,3 0,9 3,1 2,5 46,7

Financiële Baten per product Algemene baten en lasten Belastingen Bestuur & Ondersteuning Externe betrekkingen Organisatie Totaal Baten Programma

253,3 64,6 0,0 0,3 0,0 318,2

389,1 70,2 0,1 0,0 0,0 459,4

374,4 74,5 0,1 0,0 0,0 449,1

368,7 78,3 0,1 0,0 0,0 447,1

366,3 79,6 0,1 0,0 0,0 446,0

366,1 80,6 0,1 0,0 0,0 446,9

Totaal programma

252,3

410,3

399,7

401,9

400,7

400,2

41


Financiële toelichting Onder het programma Bestuur & Middelen worden uiteenlopende zaken verantwoordt. Onder meer verantwoorden we de “Algemene dekkingsmiddelen” in dit programma. Dit zijn de middelen waarover uw Raad kan beslissen hoe ze worden ingezet. Ook nemen we onder dit programma begrotingsposten op die we niet nog niet kunnen toewijzen naar programma’s, deze posten noemen we ook wel stelposten. Als laatste zijn de kosten voor het bestuur en een aantal activiteiten vanuit de ambtelijk organisatie opgenomen die we niet toewijzen aan specifieke programma’s, zoals Ondersteuning aan het bestuur en Kaderstelling. Wat meteen opvalt is de forse toename van het saldo van het programma tussen de rekening 2014 en de andere jaren. Dit is vanwege het toevoegen van de Uitkering Sociaal domein aan het gemeentefonds in 2014. Het gemeentefonds is opgenomen onder het product Algemene baten en lasten. In de meerjarenbegroting 2016-2019 zien we dat de lasten in 2017 fors dalen en vervolgens in 2019 weer oplopen. De daling wordt vooral veroorzaakt door lagere financieringslasten. In 2016 zijn deze lasten € 1,6 miljoen lager dan in 2015 en in de jaren daarna dalen ze nog verder. In 2019 zijn deze lasten zelfs € 3,8 miljoen lager dan in 2015 Een andere oorzaak heeft een meer financieel technische achtergrond. Het betreft een correctie op doorrekening van de kapitaallasten. De ervaring leert dat investeringen pas later gereed zijn dan we nu plannen. Als gevolg daarvan vallen de werkelijk kapitaallasten lager uit. In de begroting corrigeren wij dit onder het product algemene baten en lasten. Deze bijstelling is in de jaren 2017 – 2018 groter dan in 2016, in totaal - € 1,4 miljoen. In de paragraaf Investeringen wordt hier dieper op ingegaan. Het laatste grote financieel effect dat de lasten beïnvloedt is de maatwerkinterventie uit 2013. Met de maatwerkinterventie zijn een groot aantal medewerkers uitgestroomd. Financieel is dit mogelijk gemaakt door de organisatie als het ware geld te laten lenen en dit gefaseerd terug te laten betalen. In 2017 heeft de organisatie dit terugbetaald. Vanaf 2018 wordt deze bijdrage daarom niet meer geïnd wat zich vertaalt in hogere lasten in 2018 en 2019. De financiële ruimte voor de maatwerkinterventie is gevonden door bezuinigingen die vanaf 2018 staan geprogrammeerd al eerder te realiseren. Doordat deze bezuinigingen al doorvertaald zijn naar de inhoudelijke programma’s ontstaat er geen financieel voordeel vanaf 2018. De totale baten dalen in deze meerjarenperiode met ruim € 10 miljoen. Het grootste effect is de daling van de Integratie uitkering sociaal domein met circa € 10 miljoen. Dit vanwege de Rijksbezuinigingen op dit budget. Een andere belangrijk effect is de uitkering gemeentefonds, deze neemt in 2016 toe ten opzichte van 2015, maar daalt vervolgens weer met € 3 miljoen. Al eerder hebben we met uw Raad gedeeld dat de ontwikkeling van het gemeentefonds zeer grillig is. Bij de lasten hebben we aangegeven dat de financieringslasten afnemen. Ook aan de baten kant zien we een afname. Deze financieringsbaten betreft de rentevergoeding die wij ontvangen vanuit investeringen en leningen die wij verstrekken. Omdat wij voor de leningen die wij verstrekken dezelfde tarieven hanteren die wij moeten betalen en de financieringsbehoefte afneemt zijn deze baten lager. In de paragraaf financiering wordt dit verder toegelicht. Als laatste noemen we nog de toename van de belastingopbrengsten. Dit is vooral iets optisch. Door de verschuiving van de afvalstoffenheffing naar de OZB worden de baten bij het product heffingen hoger. Onder dat product wordt namelijk de OZB geboekt. De baten van het product Inzameling huishoudelijke afval (programma Openbare ruimte) wordt lager. Onder dit product valt de opbrengst vanuit de afvalstoffenheffing.

42


Relevante links Zomernota 2015 en Stadsrekening 2014 op pcportal.nijmegen.nl Planning en control documenten voorgaande jaren Financiële verordening ex artikel 212 Gemeentewet Financiële verordening ex artikel 213 Gemeentewet Financiële verordening ex artikel 213a Gemeentewet

43


Cultuur, cultuurhistorie en citymarketing Maatschappelijk effect Nijmegen is de oudste stad van Nederland. Ons verleden vormt een stevig fundament voor ontwikkelingen en vernieuwingen in de stad en is integraal onderdeel van ons culturele klimaat. Kennis van en aandacht voor de rijke cultuurgeschiedenis van onze stad vergroot de betrokkenheid van de Nijmegenaren bij hun directe omgeving en hun onderlinge verbondenheid. Immers, een stad die trots is op haar verleden, is een fijne plek om te wonen en te werken. Waar mogelijk zetten we cultuurhistorie in als inspiratiebron in ruimtelijke ontwikkelingsprojecten en maken we het verleden tastbaar en beleefbaar. Meer dan in het verleden zal de betrokkenheid van de Nijmegenaar bij zijn of haar geschiedenis ertoe leiden dat de burger zelf het initiatief neemt. In die gevallen proberen wij te faciliteren, actief mee te denken en te stimuleren. Met onze inzet op een goede culturele infrastructuur zorgen we voor een cultureel klimaat in de stad dat aantrekkelijk is voor inwoners en bezoekers en uitnodigend voor ondernemers. De cultuurparticipatie in Nijmegen is relatief hoog, zowel actief als passief. Dit willen we graag zo houden en versterken waar mogelijk. Daarin onderscheidt Nijmegen zich van andere vergelijkbare steden. Het relatief grote aantal hoogopgeleiden in Nijmegen én het hoge aantal grote culturele festivals en evenementen dat in Nijmegen plaatsvindt, dragen hier zeker aan bij. Daarnaast vergroten evenementen de aantrekkelijkheid van onze stad als vestigingslocatie, hebben een economische spin off en dragen bij aan de sociale cohesie.

Wat doen we We willen zoveel mogelijk mensen kennis laten maken met cultuur en cultuurhistorie. Zowel passief, als bezoeker van voorstellingen, festival, musea, evenementen en cultuurhistorische plekken, als actief als beoefenaar van bijvoorbeeld (amateur)kunst. We zetten met nadruk in op (cultuur)participatie voor jonge mensen vanuit de principiële opvatting dat ‘jong geleerd, oud gedaan is’. In 2016 komt een flink aantal jubilea, openingen en unieke evenementen bij elkaar. Naast de reguliere evenementen in 2016 zijn er ook gebeurtenissen met een bijzonder karakter, zoals de Giro d’Italia, de openingsweek van Ruimte voor de Waal, de Special Olympics en de honderdste Vierdaagse. Evenementen, die op zich al uniek zijn, maar door het gegeven dat zij alle in één kalenderjaar plaatsvinden, alle kansen bieden om Nijmegen te profileren en (meer) strategisch te positioneren, inclusief alle bijbehorende positieve sociale en economische neveneffecten. In het Hemelvaartweekend 2016 is Nijmegen finish- en startlocatie voor de Giro d’Italia. We laten Nijmegen aan de wereld zien en stellen twee thema’s centraal: ontmoeten en verbinden. Side-events in de aanloop naar, tijdens en volgend op de Giro hebben een sportief, cultureel en/of economisch karakter. Daarmee is 2016 voor Nijmegen een echt kroonjaar. We zijn niet tevreden met een jaar vol mooie evenementen, maar we willen het een jaar laten zijn waarin in de stad extra energie wordt gegenereerd, beweging tot stand komt en meer sociale cohesie ontstaat. In 2016 wordt samen met de stad een basis gelegd waar we in de volgende jaren op door kunnen bouwen. We willen kortom in 2016 zaaien om meerdere jaren te kunnen oogsten. Binnen het programma kennen we een aantal producten. Per product of groep producten beschrijven we op hoofdlijnen wat we doen.

44

Stadsbegroting 2016 - 2019 Cultuur (Producten culturele ketens, cultuureducatie & amateurkunst en talent & kwaliteit) : • Binnen de kaders van de cultuurvisie brengen we accentverschuivingen aan die recht doen aan de intentie van ons Coalitieakkoord 2014-2018. Zo besteden we meer aandacht aan brede toegankelijkheid van culturele voorzieningen en leggen we een zwaarder accent op cultuureducatie en de doelgroep jongeren tot 26 jaar. • We maken prestatieafspraken met de zes grote culturele instellingen en hebben daarbij aandacht voor de invulling van hun rol van keten intendant. • We stimuleren een bruisend cultureel klimaat door meerjarige subsidies af te sluiten met 10 festivals en 10 productiehuizen. • Daar waar mogelijk stimuleren en faciliteren we activiteiten die een concrete en/of verrassende bijdrage leveren aan het cultuurklimaat; met de Subsidieregeling Cultuurinitiatieven Nijmegen (SCiN) stimuleren we verrassende en experimentele activiteiten. • We blijven investeren in het verstrekken van kunstopdrachten om een bijdrage te leveren aan de (culturele) kwaliteit en beleving van de stedelijke omgeving. De kunstopdrachten worden aan de hand van een beleidsprogramma verstrekt. • We blijven de cultuureducatie in het onderwijs faciliteren via de lessen cultuureducatie op de brede scholen en het lokale bemiddelingspunt cultuureducatie. Dit punt koppelt vragen van scholen aan het aanbod van de culturele organisaties en individuele kunstenaars in Nijmegen. • Door middel van de Kunstbus zorgen we ervoor dat kinderen op jonge leeftijd kennis maken met kunst en cultuur. • Voor kunsteducatie voor jongeren blijven we een kwalitatief en breed aanbod garanderen. • We subsidiëren de actieve amateurkunstbeoefening door middel van een aparte subsidieregeling voor de amateurkunst. • We stimuleren het creatieve klimaat in de stad door de uitvoering van het project Besiendershuis, Huis voor de creatieve stad Nijmegen. Cultuurhistorie: • We maken de rijke Nijmeegse cultuurhistorie zichtbaar en beleefbaar via het project Verleden Verbeeld en het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis. We leggen daarbij de nadruk op het letterlijk zichtbaar maken van de historie, ook in de binnenstad. • We zoeken nadrukkelijk de samenwerking en de verbinding met inwoners en instellingen in de stad, bijvoorbeeld door onze bijdragen aan de landelijke Open Monumentendag en 024Geschiedenis in het kader van de landelijke Maand van de Geschiedenis. • We adviseren eigenaren en ontwikkelaars en denken creatief mee over manieren waarop cultuurhistorie in hun plannen kan worden ingepast en zo bijdraagt aan een aantrekkelijk woon- en leefklimaat. • Cultuurhistorie is één van de belangen bij het opstellen van bestemmingsplannen en ruimtelijke plannen. Hiervoor voeren we cultuurhistorische gebiedsanalyses uit. • We werken aan het beschermen en behouden van onze monumenten. • We investeren in kennis en onderzoek om het erfgoed en het verleden van Nijmegen te kennen en zo de identiteit van stad en inwoners te versterken. • Waar nodig voeren we archeologisch onderzoek uit en betrekken daar het publiek zoveel mogelijk bij.

45

Stadsbegroting 2016 - 2019 Borging Publiek geheugen: • We beheren circa 14.500 meter archieven en collecties die wij toegankelijk maken en beschikbaar stellen via onze studiezaal en via onze website. • We willen de kennis van de lokale en regionale geschiedenis vergroten en maken het publiek geheugen daarom toegankelijk voor een zo breed mogelijk publiek. • Wij werken samen met cultuurhistorische organisaties in de stad, de instellingen in het Cultureel Kwartier, de Radboud Universiteit en het onderwijsveld. • We stellen onze bronnen beschikbaar voor de vele manifestaties en tentoonstellingen die op cultuurhistorisch gebied in het “Kroonjaar 2016” worden georganiseerd. • We bereiden ons voor op de implementatie van een E-depot om de duurzaamheid en de toegankelijkheid van het digitaal archief in de toekomst te borgen. Citymarketing en Evenementen: • • • • •

•

In 2016 benutten we het bijzondere kroonjaar 2016 en doen we een aanzet voor een nieuwe vorm van stadsparticipatie waarbij de gemeente Nijmegen meer de rol van facilitator, verbinder en stimulator pakt. We voeren, gelijkend op de monitoren rondom Nijmegen 2000, een onderzoek uit naar de effecten van onze extra inspanningen op het bijzondere jaar 2016 op ons imago en in 2016 op economische spin-off. We spelen in op de veranderende stad met alle ontwikkelingen rondom de Waal en de nieuwe dynamiek die daardoor in de stad ontstaat. We zoeken nadrukkelijk de samenwerking met het bedrijfsleven en onze maatschappelijke partners in de stad en enthousiasmeren iedereen mee te doen en bij te dragen. We zetten evenementen in ten bate van onze citymarketing waarmee we Nijmegen landelijk en regionaal positioneren en daarmee bezoek aan de stad bevorderen. Hiermee dragen we bij aan een aantrekkelijk vestigings- en het leefklimaat van onze stad. We profileren Nijmegen als historische (oudste stad van Nederland) en kennisstad.

Indicatoren Indicatoren -

Aantal bezoekers gesubsidieerde podia Aantal bezoekers gesubsidieerde musea Aantal uitleningen bibliotheek Aantal cursisten Lindenberg jonger dan 19 Aantal gesubsidieerde amateurvoorstellingen Aantal bezoekers Huis van de Geschiedenis Aantal visualisaties verleden verbeeld Aantal bezoekers website regionaal archief Aantal bezoekers studiezaal regionaal archief Aantal megaconcerten op de Goffert Positie Vierdaagse in de top 100

Realisatie 2014 488513 117548 1207121 1761 86 2 6250

Doel 2015 520000 120000 1134000 1750 200 20000 2 190000 6000 ≥2 top 3

2016 520000 130000 1134000 1750 200 20000 2 190000 6000 ≥2 top 3

2017 520000 140000 1134000 1750 200 20000 2 190000 6000 ≥2 top 3

2018 520000 150000 1134000 1750 200 20000 2 190000 6000 ≥2 top 3

2019 520000 1134000 1750 200 20000 2 190000 6000 ≥2 top 3

Toelichting: • Bezoekers gesubsidieerde podia: podia zijn Doornroosje, Lindenbergtheater, KKP, LUX theater en debat, LUX Film en het Openluchttheater. • Bezoekers gesubsidieerde musea: musea zijn Museum het Valkhof en de Bastei. Medio 2016 is de nieuwbouw van de Bastei gereed en verwachten we meer bezoekers te trekken. • Bij het aantal visualisaties gaan we uit van 2 grote visualisaties per jaar. Daarnaast willen we ook een aantal kleine visualisaties realiseren.

46


Wat gaan we anders doen bedragen * € 1.000,Nieuw beleid C2. Giro 2016 C3. Nijmegen ontmoet - Kroonjaar 2016 Bestaand beleid B3. Tekort legesopbrengsten evenementen Eindtotaal

2016

2017

2018

2019

-65 -65

-65 -65

-65 -65

-50 -875 -65 -990

Hiermee wordt uitwerking gegeven aan de beleidsvoornemens die voortkomen uit de Zomernota 2015. Binnen het budget Kroonjaar 2016 is 30.000 euro gereserveerd voor de lancering van Nijmegen Zomerhoofdstad. Daarnaast is 225.000 euro gereserveerd voor promotie, 300.000 euro voor sociale innovatie en participatie, waar onder ook de bestaande doorlopende projecten Vrede van Nijmegen Penning en de leeropdracht Nijmeegse Geschiedenis, 200.000 euro voor de projectorganisatie en 150.000 euro voor aanvullende coördinatie, uitvoeringskosten en beheersmaatregelen op het gebied van de openbare orde en veiligheid. Hiermee dragen we bij aan de positionering en profilering van Nijmegen, zoals een grotere naamsbekendheid, een significante toename van het aantal bezoekers en hotelovernachtingen, een duidelijk traceerbare economische spin off en blijvende allianties tussen organisaties en bedrijven.

Wat kost het Cultuur, cultuurhistorie en citymarketing Bedragen * 1.000.000 Financiële Lasten per product Citymarketing en evenementen Culturele ketens Cultuureducatie en amateurkunst Cultuurhistorie Regionaal Archief Talent en kwaliteit Totaal Lasten Programma

Rekening

Financiële Baten per product Citymarketing en evenementen Culturele ketens Cultuureducatie en amateurkunst Cultuurhistorie Regionaal Archief Talent en kwaliteit Totaal Baten Programma Totaal programma

2014

Begroot 2015

2016

2017

2018

2019

2,6 13,6 4,4 3,2 2,6 1,8 28,2

1,5 14,6 4,3 3,3 2,7 1,8 28,1

2,4 13,9 4,2 3,4 2,6 1,5 28,0

1,5 13,8 4,2 3,5 2,5 1,5 27,0

1,5 13,7 4,2 3,5 2,5 1,5 26,9

1,5 13,7 4,2 3,6 2,5 1,5 27,0

0,2 0,5 0,0 1,5 0,5 0,4 3,0

0,2 0,5 0,0 1,7 0,5 0,2 3,2

0,2 0,1 0,0 1,7 0,5 0,0 2,5

0,2 0,1 0,0 1,7 0,5 0,0 2,5

0,2 0,1 0,0 1,7 0,5 0,0 2,5

0,2 0,1 0,0 1,7 0,5 0,0 2,5

-25,2

-25,0

-25,5

-24,6

-24,4

-24,5

Financiële toelichting Vanaf 2015 zijn de zes producten Citymarketing en evenementen, Culturele ketens, Cultuureducatie en amateurkunst, Cultuurhistorie, Regionaal archief en Talent en kwaliteit in de nieuwe programmastructuur van Cultuur, cultuurhistorie en city marketing samengevoegd. Voor dit programma hebben wij in 2016 een bedrag van € 28,0 miljoen nodig om de doelstellingen te realiseren. Dit budget is als volgt opgebouwd: 1.

2.

Citymarketing & evenementen: Om de positie van de gemeente Nijmegen op internationaal en nationaal niveau te versterken geven wij in 2016 € 2,4miljoen (8%) uit, voornamelijk aan meerjarige subsidies in het kader van evenementenbeleid; Culturele ketens: Het overgrote deel van het programmabudget van € 13,9 miljoen (50%) zetten we in voor de Culturele basis infrastructuur en in de vorm van subsidies voor de zes grote culturele instellingen;

47

Stadsbegroting 2016 - 2019 3.

4. 5. 6.

Cultuureducatie en amateurkunst: Een bedrag van circa € 4,2 miljoen (15%) wordt ingezet voor cultuureducatie en amateurkunst. Dit betreft onder meer De Lindenberg en de subsidies voor amateurkunst; Cultuurhistorie: voor het inzichtelijk maken en houden van onze cultuurhistorische rijkdom geven we in 2016 € 3,4 miljoen (12%) uit; Regionaal Archief: voor de toegankelijkheid en de borging van het publiek geheugen (archiefdepot) begroten we in 2016 € 2,6 miljoen (9%); Talent en kwaliteit: Circa € 1,5 miljoen (5%) wordt ingezet voor het product Talent en kwaliteit. Binnen dit product zijn onder meer de productiehuizen, de festivals en de Subsidieregeling Cultuurinitiatieven Nijmegen (SCiN) opgenomen.

Lasten Ten opzichte van 2015 nemen de lasten van het programma in 2016 af met een gering bedrag van € 0,1 miljoen. Op de verschillende producten zijn er echter wel fluctuaties zichtbaar. Zo stijgen de lasten op het product citymarketing als gevolg van de eenmalige inzet van middelen voor het kroonjaar 2016 en de giro 2016. (totaal € 0,925 miljoen). Daarentegen dalen de lasten in 2016 op het product Culture Ketens met 0,7 miljoen door de bezuinigingstaakstelling vanuit de PPN 2014 van € 0,35 miljoen die vanaf 2016 nog ingevuld moet worden. Bovendien is 2015 het laatste jaar dat we een provinciale bijdrage krijgen in het kader van het Masterplan de Vereeniging. Dat veroorzaakt een daling van € 0,4 miljoen in begrotingsjaar 2016. Het product Talent en Kwaliteit daalt met 0,3 miljoen voornamelijk doordat er in 2015 nog eenmalig een werkbudget beschikbaar is voor kunst in de Openbare Ruimte vanuit de 1% regeling. Voor de jaren 2017 en daarna dalende lasten verder met € 1,0 miljoen naar € 27 miljoen. Dit wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door het incidentele karakter van de uitgaven voor het kroonjaar 2016 en de giro 2016 van in totaal € 0,925 miljoen. Baten Ten opzichte van 2015 nemen de baten van het programma in 2016 af met € 0,7 miljoen. Vanaf 2016 laten de begrote baten een stabiel beeld zien van € 2.5 miljoen. Oorzaken voor deze daling zijn dat 2015 het laatste jaar is waarin er een provinciale bijdrage is opgenomen ter financiering van het Masterplan de Vereeniging ( daling € 0,4 miljoen). Bovendien is 2015 het laatste jaar waarin een uitvoeringsbudget voor de Kunst in de Openbare Ruimte is opgenomen. Deze wordt gefinancierd door een incidentele onttrekking uit de reserve van de 1% regeling. (daling 0,2 miljoen)

Relevante links Cultuurvisie: Werken in Ketens Subsidieregeling Cultuurinitiatieven Nijmegen Subsidieregeling Amateurkunst Nijmegen Nota Cultureel erfgoed Uitvoeringsagenda Citymarketing 2015-2018 Raamovereenkomst stichting DE4DAAGSE, defensie en Gemeente Nijmegen Samenwerkingsovereenkomst stichting Vierdaagsefeesten Event Full kadernota voor evenementenbeleid 2012 Tussenevaluatie Event Full

48


Dienstverlening & burgerzaken Maatschappelijk effect Ons doel is dat de gemeentelijke dienstverlening via de website, telefoon, loket, post/e-mail en social media optimaal aansluit bij de vraag of de behoefte van de burger, instanties of ondernemers. Onze sleutelwoorden zijn gemak, professionaliteit en betrouwbaarheid. We blijven in gesprek met onze klanten om hun wensen en waardering te monitoren. De focus van het programma Dienstverlening& Burgerzaken is gericht op de volgende aspecten: 1. Zorgen voor een optimale publieksdienstverlening in de Stadswinkel op alle kanalen; 2. Het op een correcte wijze uitvoeren van de dienstverlening voor alle burgerzakenproducten. 3. Zorgen voor een correcte en actuele Basisregistratie Personen.

Wat doen we 1. 2.

3.

4.

5.

6.

7.

Wij ontsluiten onze gemeentelijke (product)informatie via een website. Via het gemeentelijk telefoonnummer 14024 worden zoveel mogelijk alle vragen in één keer beantwoord. We zorgen dat onze informatie op alle kanalen duidelijk is, zodat we telefoontjes voorkomen. Door het voorspellen van het telefoonverkeer kunnen we het personeel efficiënt inzetten. Een doelmatige, doelgerichte en klantgerichte dienstverlening voor fysieke bezoekers. De fysieke bezoeker kan op twee locaties terecht de Stadswinkel en het Steunpunt (burgerzakenproducten). We voeren de dienstverlening efficiënt, betrouwbaar en professioneel uit. We stimuleren onze klanten, waar mogelijk, eerst hun zaken via internet te regelen. Klanten die een fysiek bezoek brengen, ontvangen wij alleen maar op afspraak. Daarnaast organiseren wij dienstverlening op maat (thuisservice documenten burgerzaken voor bedlegerige inwoners). Een volledig en betrouwbaar beheer van de Basisregistratie Personen. In overleg met de regiogemeenten vindt een gezamenlijke aanbesteding van de software plaats (operatie BRP). We zorgen dat deze registratie correct en actueel blijft door o.a. adresonderzoeken uit te voeren. De Stadswinkel verhuist in 2016 naar de Mariënbeurs. Hiermee is de front-office van de gemeente in één gebouw gehuisvest. Alle klanten ontvangen wij alleen op afspraak. De zelfredzaamheid van de klant bevorderen wij door meer producten digitaal aan te bieden en het gebruik hiervan te stimuleren. Voor specifieke aanpassingen in de Stadswinkel is een extra budget van één ton beschikbaar. Naast de Stadswinkel in de Mariënbeurs verlenen wij onze diensten ook in het Steunpunt Stadswinkel. Dit Steunpunt is drie dagen per week geopend. De gemeentelijke website wordt vernieuwd. Directe aanleiding is het feit dat het onderhoud van het CMS- systeem (dat de huidige website in de lucht houdt) stopt. De kosten voor de vernieuwing worden gemaakt in de periode 2015 tot medio 2017. De vernieuwing en verbetering van de website zorgt ervoor dat de klant gemakkelijker zaken kan doen met de gemeente (toptakensite). Bureau Publieksinformatie implementeert Open Vraag Spraak Herkenning voor de bellers naar 14024. Een beller kan inspreken waarvoor hij belt en wordt op basis daarvan gerouteerd naar de juiste medewerker, direct naar de back-office of het systeem geeft zelf antwoord (selfservice).

49


Indicatoren Realisatie 2014

Indicatoren -

Klanttevredenheid telefonische dienstverlening Direct afgehandeld door 14024 Kwaliteit telefonie Klanttevredenheid dienstverlening Stadswinkel % correcte persoonsgegevens in de Basisregistratie personen

Doel 2015 7,0 50% 7,0 7,0 98%

2016 7,0 50 % 7,0 7,2 98 %

2017 7,2 55 % 7,2 7,4 98 %

2018 7,3 60 % 7,3 7,6 98 %

2019 7,4 65 % 7,4 7,8 98 %

Wat gaan we anders doen bedragen * € 1.000,Nieuw beleid C5. Doorontwikkeling publiekszaken Stadswinkel C6. Nieuwe gemeentelijke website incidenteel C7. Nieuwe gemeentelijke website structureel C8. Projectkosten modernisering BRP Bestaand beleid B23. Afwijkingen in legesopbrengsten B24. Maximering tarief rijbewijs B26. Kostenreductie publiekszaken B25. Verlenging geldigheidsduur reisdocumenten naar 10 jaar Eindtotaal

2016

2017

2018

2019

-100 -224 -25 -30

-33 -40

-40

-40

-38 -100

97 -100

-2 -100

-517

-76

-142

213 -100 400 -596 -123

Hiermee wordt uitwerking gegeven aan de beleidsvoornemens die voortkomen uit de Zomernota 2015. C7.Met deze nieuwe gemeentelijke website zijn structurele kosten voor beheer en onderhoud gemoeid van € 40.000,- op jaarbasis. C8. Het project Modernisering BRP is van start gegaan. Voor de voorbereidende werkzaamheden is in 2016 een budget van € 30.000,- beschikbaar. De eerste stap die wordt genomen is dat we ons richten op een regionale aanbesteding van de programmatuur. B23. Er worden schommelingen verwacht in diverse legesopbrengsten in de periode 2016 tot en met 2019. B24. Het rijksbesluit in 2014 tot maximering van de leges voor een rijbewijs heeft geleid tot lagere legesopbrengsten van één ton. Dit nadeel werd eerder voor de jaren 2014 en 2015 geaccepteerd. Vanaf 2016 zijn deze lagere legesopbrengsten structureel in de begroting verwerkt. B25 en B26. De verlenging van de geldigheidsduur van de reisdocumenten van 5 naar 10 jaar leidt in 2019 tot een drastische afname van het aantal reisdocumenten dat verstrekt zal worden. Voor een bedrag van € 0,6 miljoen worden lagere leges verwacht. Voor een bedrag van € 0,4 miljoen is hier vooralsnog een nog in te vullen bezuiniging opgenomen.

Wat kost het Rekening Dienstverlening & burgerzaken Bedragen * 1.000.000 Financiële Lasten per product Burgerzaken Dienstverlening Totaal Lasten Programma

2014

Begroot 2015

2016

2017

2018

2019

5,8 1,5 7,3

5,8 1,6 7,4

5,8 1,6 7,4

6,1 1,4 7,6

5,9 1,4 7,3

4,2 1,4 5,6

Financiële Baten per product Burgerzaken Totaal Baten Programma

3,6 3,6

3,7 3,7

4,0 4,0

4,3 4,3

4,0 4,0

2,4 2,4

Totaal programma

-3,6

-3,7

-3,4

-3,3

-3,3

-3,2

50


Financiële toelichting Om een goede publieksdienstverlening te kunnen organiseren geven we in 2016 in totaal € 7,4 miljoen. Een deel van deze kosten betaalt de burger rechtstreeks door leges te betalen over het betreffende product. Hierdoor blijven de daadwerkelijke kosten voor de gemeente beperkt tot € 3,4 miljoen in 2016. De inkomsten binnen dit programma bestaan hoofdzakelijk uit legesinkomsten van de producten Burgerzaken (leges bij: rijbewijzen, uittreksels BRP, huwelijken, uittreksels Burgerlijke stand, reisdocumenten, VOG's en naturalisaties). Hiervoor ontvangen we in 2016 € 3,7 miljoen (incl. de rijksleges). Daarnaast ontvangen we een doeluitkering t.b.v. de uitvoering van de RNI (Registratie Niet Ingezetenen) van € 0,3 miljoen. De lasten van € 7,4 miljoen voor de uitvoering van de publieke dienstverlening bestaan voor € 5,2 miljoen uit doorberekening van de personele lasten van de afdeling Publiekszaken en de doorbelasting van kosten voor de centrale overhead. Daarnaast moeten wij, van de ontvangen € 3,7 miljoen aan legesopbrengsten, € 1,7 miljoen afdragen aan het Rijk (zijnde de rijksleges). In 2016 staat er geen budget voor een verkiezing begroot (in tegenstelling tot 2 verkiezingen in 2015). In de jaren 2017 t/m 2019 staat er vervolgens één verkiezing in de begroting. Tot slot is er in 2016 nog een budget voor de a-structurele kosten van de vernieuwde Gemeentelijke Website (250K), extra kosten voor de verhuizing van de stadswinkel (100K), RNI (55K) en overige kosten ( 100K).

Relevante links Wet basisregistratie personen Nota Overheidsbrede Dienstverlening 2020 digitaleoverheid.nl / digitaal 2017 Kinggemeenten/digitale agenda 2020

51


Duurzaamheid Maatschappelijk effect Wij willen dat Nijmegen in 2045 energieneutraal is: Nijmegen gaat zelf in zijn energiebehoefte voorzien door energie te besparen en door duurzame energie op te wekken. Zo kan Nijmegen bijdragen aan het beperken van de mondiale klimaatverandering en het verminderen van de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Daarmee beperken wij de energielasten voor de bewoners en bedrijven en investeren wij in een lokale duurzame economie en in werkgelegenheid. Wij blijven vanuit de bestaande weten regelgeving de gewenste basis milieukwaliteit waarborgen, zodat de inwoners van Nijmegen nu en in de toekomst in een gezonde en veilige leefomgeving kunnen leven. Inbreuken hierop voorkomen we zoveel mogelijk. Concreet betekent dit dat we met het wettelijke instrumentarium de overlast en hinder beperken, de veiligheid verhogen en een verantwoorde bodemkwaliteit en goed gebruik van de ondergrond realiseren. We willen een stad met een gezonde luchtkwaliteit en een gezond geluidsniveau. Wij versterken de groene structuren in onze stad, investeren in verbetering van de woonomgeving en dragen met ons beleid voor groen en (afval-)water bij aan de duurzame ontwikkeling van de stad.

Wat doen we Het programma Duurzaamheid omvat de producten "Klimaat & Energie", "Geluid, Lucht & Bodem", "Groen, Natuur & Woonomgeving" en"Milieubeheer Bedrijven".

Klimaat & Energie

In 2045 zijn we een energieneutrale stad. De eigen organisatie is nu vrijwel klimaatneutraal en energieneutraal in 2030. In deze coalitieperiode (2014-2018) gaan we onverminderd door deze doelstellingen te bereiken. We zetten conform de Duurzaamheidsagenda in op 5 sporen: • Energieneutrale stad: forse energiebesparing van de gebouwde omgeving (2,5% per jaar inclusief onze ambitie om 10% extra energie te besparen in deze coalitieperiode (zie thema duurzame stad). In 2016 zal de burgerwindcoöperatie de eerste vier grote windturbines langs de A15 oprichten, goed voor de stroombehoefte van zo'n 6500 huishoudens. • Duurzame stedelijke ontwikkeling: klimaatbestendige stad, nieuwbouwplannen. • Duurzame economie: bedrijventerreinen, groene economie, werkgelegenheid. • Duurzame mobiliteit: logistiek, energietransitie in mobiliteit, meer en beter openbaar vervoer en fietsvoorzieningen. • Klimaatneutrale organisatie: bereikt in 2015, met name via ons gemeentelijk vastgoed, openbare verlichting en ons inkoopbeleid. We hebben onderzocht of we een betere constructie kunnen hanteren om burgers, bedrijven, verenigingen en instellingen te ontzorgen. Wij gaan een nieuw pakket aan financiële instrumenten inzetten. We breiden de Duurzaamheidslening voor particulieren uit en zetten een stimuleringslening voor non-profitinstellingen op. Verder voeren we een maatwerkregeling in, gekoppeld aan Power2Nijmegen, waarbij instellingen en bedrijven op individuele basis ondersteuning kunnen aanvragen of financiering voor zover ze niet binnen bestaande regelingen vallen. Ook gaan we een pilot starten met een aangepaste financieringsconstructie gericht op huiseigenaren met een laag inkomen en zorgen we ervoor dat partijen goede informatie en advies krijgen. Met

52

Stadsbegroting 2016 - 2019 de invoering van deze nieuwe instrumenten vervalt de huidige Premieregeling Energiebesparende Maatregelen particulieren (PEM) per 1 januari 2016.

Geluid, Lucht & Bodem

We bevorderen de kwaliteit van de leefomgeving door huidige knelpunten met betrekking tot geluid, lucht en bodem aan te pakken en knelpunten in de toekomstige situatie te voorkomen. Ook streven we naar een gezond geluidsniveau en een gezonde lucht- en bodemkwaliteit, waarbij we niet alleen de wettelijke normen hanteren, maar ook de gezondheid van Nijmeegse inwoners voorop stellen. Geluid: Ondanks autonome ontwikkelingen willen we de geluidoverlast in de buurt door wegverkeer niet laten toenemen. Zo kunnen we ruimtelijke ontwikkelingen en mobiliteit in Nijmegen op een verantwoorde manier mogelijk maken. We blijven gevelisolatieprojecten uitvoeren, we voeren het zonebeheer uit bij industrieterreinen, we voeren het actieplan geluid uit (omgevingslawaai) en we stimuleren elektrisch vervoer om geluidsoverlast te verminderen en de luchtkwaliteit te verbeteren. Lucht: Voor een gezonde luchtkwaliteit introduceren we, waar mogelijk, een Nijmeegse roetnorm aansluitend op het advies van de World Health Organisation. We verbinden een gezonde luchtkwaliteit met gelieerde beleidsonderwerpen als gezondheid, mobiliteit, sport en bewegen. Daartoe hebben we in 2015 een projectplan Gezondheid en Luchtkwaliteit opgesteld. Ook adviseren we in het kader van het rijksprogramma “Slimme en Gezonde Stad” het Ministerie van I&M over toekomstige maatregelen en beleid voor luchtkwaliteit. In 2016 gaan we verder met het project ‘schoner varen’ om schonere en efficiëntere scheepvaart te bevorderen. We nemen onder voorbehoud van Europese subsidie deel aan het Europese project CLINSH (CLean INland SHipping) waarin vergroening van diverse scheepstransport onderzocht wordt. Daarnaast stimuleren we het varen op LNG, onder andere door te bevorderen dat in (regio) Nijmegen een LNG-tankfaciliteit gevestigd wordt voor scheepvaart. We bevorderen duurzame en schone stadsdistributie. In lijn daarmee geven we uitvoering aan de landelijke Green Deal Zero-emissie stadslogistiek. Bodem: We zorgen ervoor dat we eind 2016, conform het landelijk Convenant "bodem en ondergrond 2016-2020", voor alle locaties waar de bodemverontreiniging een risico oplevert voor mens en/of milieu, dit formeel hebben vastgelegd. Wij zorgen ervoor dat als er nu nog bodemverontreiniging ontstaat, deze zoveel mogelijk wordt opgeruimd. Alle bestaande bodemverontreinigingen waarvoor we als gemeente verantwoordelijk zijn voor de aanpak, saneren we of we beheersen de gevolgen ervan. We geven invulling aan duurzaam en efficiënt beheer en gebruik van de bodem en ondergrond.

Groen, Natuur & Woonomgeving

We werken aan de duurzame kwaliteit, de spreiding van groen over de stad en de toegankelijkheid van het groen en waterpartijen. Ook in 2016 staat onze aanpak "Groen Verbindt" hierbij centraal, waarbij we bewoners uitdagen en faciliteren om bij te dragen aan het groen in de wijken. Groen en water hebben grote betekenis voor de leefkwaliteit en gezondheid en zijn van groot belang voor de aantrekkelijkheid van Nijmegen; voor bewoners, maar ook voor kennisbedrijven en -werkers en voor bezoekers van onze stad. Duurzame stedelijke ontwikkeling, de zorg voor de gevolgen van klimaatverandering en het beheer van de ondergrond zijn hierbij essentieel. Met name de tevredenheid met het groen in Nijmegen OudWest vereist extra inspanningen. Met onze 300 meter norm willen wij de komende jaren de laatste ‘rode vlekken’ op de kaart wegwerken door de aanleg van wijkparkjes. In 2016 verkennen wij of er een goede begrotingsindicator is voor de ecologische kwaliteit van groen- en waterstructuren in onze stad, mede in het licht van onze ambitie voor "Groen Verbindt".

53

Stadsbegroting 2016 - 2019 Wij werken verder aan ons beleid ten aanzien van het integraal (afval)waterbeheer. In 2016 leggen wij de raad een nieuw Gemeentelijk Rioleringsplan (2017-2023) voor. Wij kijken of er een indicator voor de mate van duurzaamheid van ons (afval)watersysteem mogelijk is. Overigens blijven wij werken vanuit onze doelstelling ‘minimaal gelijkblijvende restlevensduur’ die wij sinds 2011 hanteren voor de technische kwaliteit van ons rioolstelsel.

Milieubeheer Bedrijven

We beperken de risico’s en hinder van bedrijfsmatige activiteiten op de leefomgeving. We houden hierbij rekening met belangen van bedrijven die gebaat zijn met een goede dienstverlening en geen last willen hebben van onnodige regeldruk. We stimuleren dat bedrijven adequaat met burgers en bewonersgroepen communiceren over de milieugevolgen van hun bedrijfsvoering. De hoofdtaken hiervoor bestaan uit het verlenen van omgevingsvergunningen voor milieu en het uitvoeren van milieubedrijfscontroles. Deze taken worden uitgevoerd door de Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN). In 2016 spelen onderstaande ontwikkelingen een rol: • Vanaf 2016 zullen we de ODRN financieren op basis van output. Producten en diensten zijn voorzien van kengetallen en een prijs. De opdracht mag in omvang maximaal 2% afwijken van het voorgaande jaar. •

In 2016 gaat met de wijziging van de wet VTH het bevoegd gezag van de huidige 2 BRZO-bedrijven in Nijmegen over van de gemeente naar de provincie.

Samen met de ODRN werken we aan een efficiënter werkproces. Daarnaast maken we duidelijke keuzes wat we binnen de vergunningverlening en handhaving belangrijk vinden om te regelen. Dit doen we risico-gestuurd. We passen daarop ons beleid en werkwijze aan.

Indicatoren Indicatoren

Realisatie 2014 15 %

- Energiebesparing stad t.o.v. 2008 (gebouwde omgeving) - Megawatt/h duurzame energieopwekking 136111 - Energiebesparing eigen organisatie t.o.v. 2008 4,7 % - Percentage corporatiewoningen met een energielabel B 31 % of beter - Aantal particuliere woningen energiezuiniger door 1642 Energieaanpak - Geluidoverlast in buurt door wegverkeer 15 % - %. waar men stank/vieze lucht ervaart in de buurt in 2013 4 % - Aantal km wegvak met overschrijding grenswaarde 0,7* km stikstofoxide (NO2) - Tevredenheid over groen en water in % 67 % - Afname woonareaal zonder 0,5 hectare aaneengesloten groen en water binnen 300 meter - Stabiele restlevensduur rioolstelsel +0,8 %

Doel 2015 12%

2016 14,5 %

2017 17 %

2018 18,5 %

2019 20 %

173000 11% 55%

204000 13,5 % 70 %

233000 16 % 85 %

262000 18,5 % 100 %

312000 21 %

1950

vervalt

vervalt

vervalt

vervalt

<21% <20% 0km

<21 % <20 % 0 km

<21 % <20 % 0 km

<21 % <20 % 0 km

<21 % <20 % 0 km

72 % 66 %

72 % 100 %

72 %

72 %

33%

0%

0%

0%

0%

- Indicator 3 (eigen organisatie): Het jaar hiervoor (2013) hadden we 6% t.o.v. 2008 en daarmee lijken we het nu minder goed gedaan te hebben. Nuancering hierbij: In 2013 zijn de energiemeters vervangen voor “slimme” meters door Liander. Dat betekent niet meer handmatig bijhouden van meterstanden, maar digitaal en op afstand uitleesbaar. Door die vervanging en het niet volledig opschrijven van de meterstanden voor vervanging hebben we over 2013 geen betrouwbare gegevens gekregen. Door de wisseling zijn er “gaten” in het bestand gekomen, die achteraf gerepareerd moeten worden met schattingen. We verwachten dat de cijfers over 2014 een betrouwbaarder beeld geven. - Indicator 5: vervalt. De PEM regeling schaffen we per 1 januari 2016 af.

54

Stadsbegroting 2016 - 2019 - Indicator 7 (stank en vieze lucht): Er zijn de afgelopen decennia meerdere wisselingen in meetmethode, vraagstelling en antwoordcategorieën geweest, waardoor er geen bruikbare en betrouwbare ontwikkeling kan worden gegeven. Positief is dat we dit jaar in de burgerpeiling de meting van 2013/2014 gaan herhalen, en dus eind 2015/begin 2016 wel een eerste ontwikkeling kunnen schetsen. - indicator 8: betreft realisatie in 2013. Realisatie voor 2014 volgt pas in okt. 2015

Wat gaan we anders doen bedragen * € 1.000,B44. Uitvoering van de VTH taken door ORN B41. Overheveling reservering VTH programma B&M Eindtotaal

2016 -358 358 0

2017 -358 358 0

2018 -411 411 0

2019 -411 411 0

Hiermee wordt uitwerking gegeven aan de beleidsvoornemens die voortkomen uit de Zomernota 2015. De overdracht van taken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) van provinciale inrichtingen zijn vanaf 2014 aan het gemeentefonds toegevoegd (decembercirculaire 2013). Wij hebben deze taken ondergebracht bij de ODRN.

Wat kost het Rekening Duurzaamheid Bedragen * 1.000.000 Financiële Lasten per product Geluid, lucht en Bodem Groen, natuur en woonomgeving Klimaat & Energie Milieubeheer bedrijven Totaal Lasten Programma

2014

Begroot 2015

2016

2017

2018

2019

2,9 4,5 2,4 1,8 11,6

3,3 3,9 2,6 1,7 11,6

2,3 2,9 2,1 1,7 9,0

1,6 3,0 2,1 1,6 8,2

1,7 3,0 2,1 1,6 8,3

1,5 3,0 2,1 1,6 8,2

Financiële Baten per product Geluid, lucht en Bodem Groen, natuur en woonomgeving Klimaat & Energie Milieubeheer bedrijven Totaal Baten Programma

0,8 1,2 0,8 0,0 2,7

1,4 1,2 0,4 0,0 2,9

1,1 0,1 0,3 0,0 1,4

0,6 0,1 0,1 0,0 0,7

0,7 0,1 0,1 0,0 0,8

0,5 0,1 0,1 0,0 0,6

Totaal programma

-8,9

-8,7

-7,6

-7,5

-7,5

-7,6

55


Financiële toelichting Wij werken in Nijmegen aan een duurzame toekomst en een veilige en gezonde leefomgeving voor de bewoners. In 2016 geven we hiervoor € 9,0 miljoen uit. Door het wegvallen van externe subsidiemiddelen hebben we in 2016 minder budget. De lasten zijn hiermee in 2016 € 2,6 miljoen lager dan in 2015. Samenvattend de belangrijkste oorzaken: • Het wegvallen van de rijksmiddelen voor Stedelijke Vernieuwing en Decentralisatie uitkering Bodem en lagere subsidies: totaal € 1,5 miljoen. • Afloop van het a-structureel budget voor de ruimtelijke kwaliteit van Groen, natuur en woonomgeving ad € 1,1 miljoen. De baten zijn in 2016 € 1,5 miljoen lager door: • Vervallen van de reserve "Groen in de stenige wijken" van € 1,1 miljoen (zie lasten) • Lagere subsidie inkomsten ad € 0,4 miljoen. De verschillen vanaf 2017 in de lasten en baten zijn hoofdzakelijk het gevolg van variaties in en afloop van externe subsidiemiddelen.

Relevante links Duurzaamheidsagenda (2011-2015) Duurzaamheid in uitvoering 2013-2017 Routekaart Power2Nijmegen, op weg naar een energieneutrale stad in 2045 Regionale Samenwerkingsagenda de Groene Kracht Actieplan geluid gemeente Nijmegen 2015-2018 Beleidsregels geluid bij evenementen in de open lucht (2008) Nota Bodembeheer 2012 Beleidsnota Bodem 2012 Gemeentelijk Rioleringsplan 2010-2016 (2009) GB2010-056 Stadsmonitor: module duurzaamheid en milieu

56


Economie en Werk Maatschappelijk effect Het programma Economie en Werk is gericht op duurzame groei en behoud van de werkgelegenheid. Daarnaast willen wij bereiken dat zo veel mogelijk mensen in Nijmegen aan het werk zijn, en dat jongeren zo goed mogelijk kunnen toetreden tot de arbeidsmarkt.

Wat doen we We werken aan het bevorderen van werkgelegenheid en ondersteunen van mensen bij (het vinden van) werk. Enerzijds stimuleren we Nijmegen als kennisstad (in hoger opgeleiden en in kennisintensieve bedrijven), en anderzijds creëren we met het aantrekken van nieuwe bedrijven spin-off aan de onderkant van de arbeidsmarkt voor lager opgeleiden. We willen dat zoveel mogelijk mensen in Nijmegen aan het werk zijn, en dat jongeren zo goed mogelijk kunnen toetreden tot de arbeidsmarkt. Iedereen moet mee kunnen doen. We kunnen deze doelstelling alleen bereiken door intensief samen te werken met bedrijfsleven, onderwijs, kennisinstellingen en andere gemeenten binnen en buiten de regio. Door de koppeling tussen Economie en Werk in één samenhangend programma worden economische ontwikkeling en arbeidsparticipatie nadrukkelijker met elkaar in verbinding gebracht waardoor ook nieuwe invalshoeken en oplossingen aan het licht komen. Daarnaast leggen we de cruciale verbinding met onderwijs zodat de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt geoptimaliseerd kan worden. De beschikbaarheid van voldoende gekwalificeerd personeel is namelijk een belangrijke (economische) vestigingsplaatsfactor. Samen met bedrijfsleven, regiogemeenten en onderwijsinstellingen voeren we het strategisch arbeidsmarktbeleidskader “Werk is de uitkomst!” en de Economische Innovatie Agenda 2020 uit. Tevens levert het programma Economie en Werk een belangrijke bijdrage aan het thema “Bruisende Binnenstad”, zoals het uitvoeren van de Agenda Binnenstad en de nota “Binnenstad van de Toekomst”, een visie op transformatie en de aanpak van de leegstand. Een optimale lokale economische structuur en vestigingsklimaat We versterken de lokale economische structuur, waarbij we zowel de nieuwe werkgelegenheid aantrekken, als bestaande werkgelegenheid koesteren en behouden. We werken aan de verbetering en optimalisering van het vestigingsklimaat en zorgen ervoor dat onze basis op orde blijft: voldoende aanbod en kwaliteit van werklocaties (bedrijventerreinen, kantorenlocaties, binnenstad en winkellocaties), een goede bereikbaarheid en infrastructuur, een adequaat opgeleid en beschikbaar arbeidsaanbod en een goed relatienetwerk. We meten onze inspanningen tweejaarlijks met de Monitor Vestigingsklimaat. In 2016 laten we opnieuw een monitor Vestigingsklimaat uitvoeren en willen de waardering voor het ondernemersklimaat en voor de bedrijfsomgeving naar respectievelijk een 6,8 en een 7,2 tillen. Nijmegen kennisstad en Nijmeegse campus als hotspot voor innovatie en kennisontwikkeling Investeren in Nijmegen als kennisstad betekent investeren in hoogopgeleiden en aantrekken en accommoderen van kennisintensieve bedrijven. Campusontwikkeling wordt in het kader van het uitdragen van Nijmegen als kennisstad en het accommoderen van kennisinstellingen en kennisintensieve bedrijven steeds belangrijker. De Nijmeegse campus, gevormd door Campus Heijendaal, NovioTech Campus en de HAN Campus, allen op een steenworp afstand van elkaar en goed bereikbaar, is dé hotspot voor innovatie en kennisontwikkeling. Met de topopleidingen en aansprekende kennisvalorisatie staat Nijmegen nationaal en

57

Stadsbegroting 2016 - 2019 internationaal op de kaart. We werken aan een sterkere profilering van deze hotspot en bouwen dit in samenwerking met de aanwezige kennisinstellingen en bedrijven verder uit. Bij het aantrekken en investeren in nieuwe (kennisintensieve) bedrijvigheid hebben we ons tot doel gesteld dat er spin-off moet zijn naar de onderkant van de arbeidsmarkt. Groei van de kenniseconomie en in het verlengde daarvan groei van de werkgelegenheid, zorgt voor een ‘trickle down’-effect naar de onderkant van de arbeidsmarkt en leidt tot groei van het aantal banen voor laagopgeleiden. Samen werken aan de Economische Innovatie Agenda De Economische Raad Nijmegen (ERN) vormt de stuurgroep voor uitvoering van de Economische Innovatie Agenda. Met onze partners in de ERN werken we aan projecten die bijdragen aan de verbetering van ons innovatieklimaat en de versterking van Nijmegen als kennisstad zoals: het versterken van jong ondernemerschap en start-ups, het versterken van het organiserend vermogen van het MKB, een strategische en proactieve acquisitieaanpak, doorontwikkeling van de Novio Tech Campus en Rockstart, een proeftuin Parkinsonnet 2.0, de ontwikkeling van een Global Lounge (een bruisende 24/7 ontmoetings- en werkplek voor internationale kenniswerkers) en een Human Capital scan. Daarnaast ondersteunen we de nieuwbouw van de Gelderland International School financiëel en werken we aan passende huisvesting voor expats. In het kader van de doorontwikkeling Novio Tech Campus wordt de organisatie ingericht voor de nieuwe fase waarin NTC is gekomen met de vestiging van de eerste 25 bedrijven en de eerste partijen die zelf willen ontwikkelen op de Campus, onder de noemer Business Generator Nijmegen. Het innovatieklimaat in Nijmegen monitoren we met onze Innovatiebarometer die in 2016 voor het eerst wordt uitgebracht. Voor de uitvoering van de Economische Innovatie Agenda 2020 en daarmee de versterking van Nijmegen als kennisstad zetten we jaarlijks € 250.000 in. Deze middelen worden aangevuld met de in 2015 succesvol verkregen middelen uit het provinciaal programma Topsectoren en Innovatie. We zetten daarnaast het vernieuwde Ondernemersfonds in als instrument voor stimulering van samenwerking en innovatie in het bedrijfsleven en bij kennisinstellingen. Met de vereenvoudigde procedure en de vernieuwde regels stimuleren we het tot stand komen van kleine innovatieve projecten. Daarnaast ondersteunen we initiatieven op het gebied van werklocatiemanagement. Economische samenwerking in regionaal verband Ook in regionaal verband versterken we de samenwerking tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheidspartijen. De regionale inzet is gericht op het versterken van de topsectoren Health, Energy en Food en de cross-overs daartussen. Hierbinnen speelt Nijmegen een cruciale rol vanwege haar topsector Health en Life Sciences en de aanwezige kennisinstellingen en bedrijven. Nauwere samenwerking tussen ondernemers, kennisinstellingen en bedrijven, het leggen van verbindingen tussen de topsectoren en een krachtige profilering en lobby als regionale economische hotspot, staan hierbij centraal. In het verlengde hiervan werken we samen met Arnhem en de regio Arnhem-Nijmegen als geheel aan een sterkere verbinding met Food Valley. Kansen voor circulaire economie Veel Nijmeegse bedrijven en bedrijvenverenigingen hebben samen met ons ambities op het terrein van circulaire economie. In nauwe afstemming met het programma Klimaat en Energie werken we aan de uitbouw van de positie van circulaire economie in Nijmegen. Voor de EMT-sector hebben we een scan uitgevoerd naar de kansen en mogelijkheden van circulaire economie in onze stad. Aan de hand van deze scan werken we in 2016 aan verdere versterking van deze sector, waarbij we ook een koppeling leggen met het arbeidsmarktbeleid. Juist voor de onderkant van de arbeidsmarkt biedt deze sector kansen voor werk. Samen met GDF SUEZ en de provincie Gelderland geven we vorm aan een nieuwe inrichting van het GDF SUEZterrein voor duurzame energieprojecten en vestiging van bedrijven in de Energie- en MilieuTechnologie-sector. De omgeving en infrastructuur dichtbij de bestaande stad is ideaal voor energielevering aan woningen, bedrijven en instellingen.

58


Verbeteren positie logistieke dienstverlening Nijmegen en haar Noord- en Oostkanaalhavens zijn strategisch gelegen aan de Waal, de belangrijkste internationale transportader via water tussen Rotterdam en het Europese achterland. We werken aan verbetering van de positie van logistieke dienstverlening in Nijmegen, waarbij de havens en de nabijheid van een gunstige combinatie van weg, water en spoor belangrijke troeven zijn. Net als bij circulaire economie is deze sector kansrijk voor het creëren van banen voor de onderkant van de arbeidsmarkt. We gaan in gesprek met Bedrijvenvereniging TPN-West om de watergebondenheid van bedrijven in de havens te versterken en stimuleren. Insteek hierbij is de profilering van de Noord- en Oostkanaalhavens als grote binnenhaven en belangrijke vestigingsplaatsfactor voor (nieuwe) bedrijven. Optimaliseren werklocaties Samen met de Provincie Gelderland, de gemeente Arnhem en de andere gemeenten in de regio ArnhemNijmegen werken we aan een herijking van de regionale afspraken over werklocaties (waaronder bedrijventerreinen, detailhandel en kantoren ) als opmaat naar regionale afspraken om de overprogrammering in regionaal verband terug te dringen. Om vraag en aanbod van kantoren goed op elkaar af te stemmen, geen overaanbod te creëren en leegstand terug te dringen gebruiken we ons netwerk van bedrijven en vastgoedpartijen. We voeren een quick scan van de kantorenmarkt uit. We geven prioriteit aan het in de markt zetten van onze bestaande bedrijvenlocaties en promoten onze bedrijventerreinen en werklocaties bij marktpartijen via Gemeentekavel.nl en diverse andere promotie- en marketingactiviteiten. Acquisitie en accountmanagement Met de proactieve inzet van onze accountmanagers geven we invulling aan het met raad en daad terzijde staan van ons bedrijfsleven. Naast acquisitie van nieuwe bedrijven is ons relatiebeheer er op gericht vroegtijdig signalen van het gevestigde bedrijfsleven te krijgen om zodoende uitbreiding van nieuwe bedrijvigheid te faciliteren en werkgelegenheidsverlies te voorkomen. Ook worden de mogelijkheden van het vergroten van de arbeidsparticipatie actief betrokken in de proactieve aanpak van de accountmanagers. We werken nauw samen met Oost NV en de Netherlands Foreign Investment Agency om de onderscheidende kwaliteiten van onze stad over het voetlicht te brengen bij potentiële vestigers. Ondersteuning van gevestigde en startende ondernemers Via het Bedrijvenloket en Bureau Zelfstandigen adviseren en ondersteunen we gevestigde en startende ondernemers en ondernemers die in financiële problemen dreigen te komen. "Ik Start Smart" ondersteunt startende ondernemers met een individueel maatwerkbegeleidingstraject om daarmee de slaagkans als ondernemer te verbeteren. Op basis van de resultaten van de evaluatie van Ik Start Smart bepalen we of en op welke wijze we Ik Start Smart voor Nijmegen kunnen continueren. Toekomstbestendige binnenstad De nota ‘Binnenstad van de Toekomst’ vormt de beleidsvisie voor de komende jaren voor de Nijmeegse binnenstad. In deze visie zijn diverse maatregelen en projecten opgenomen om transformatie van de binnenstad te bevorderen en haar toekomstbestendig te maken. Een van de uitgangspunten is dat de zuivere leegstand van het kernwinkelgebied in de binnenstad op het niveau blijft van het gemiddelde van vergelijkbare kennissteden. Onderdelen van de in de visie opgenomen aanpak zijn onder meer de inzet van een transformatiefonds, een nieuwe investeringsregeling en aanpak van de vier aandachtsgebieden Waalkade, Bloemerstraat, Molenpoortpassage en Hertogstraat. Naast het uitvoeren van de in de visie benoemde maatregelen, formuleren we nieuwe beleidslijnen voor standplaatsen en gaan we werken met een nieuwe marktverordening. We vertalen de geactualiseerde detailhandelsstructuurvisie in een nieuwe totaalvisie op de winkelontwikkelingen in de stad. We willen onze wijken buurtcentra up to date houden; dit geldt zowel voor de bestaande centra (bijvoorbeeld Meijhorst/Dukenburg), als voor de komst van nieuwe winkelcentra (Hof van Holland in Nijmegen Noord). 59

Stadsbegroting 2016 - 2019 In de toekomstvisie voor de Waalkade schetsen we gezamenlijk met “de stad” een ruimtelijk economisch beeld voor de gehele Waalkade vanuit verschillende invalshoeken (ondernemen, functioneel gebruik, ruimtelijk gebruik, beleving, bereikbaarheid, leefbaarheid ). Er zijn voor de Waalkade 850 ideeën opgehaald. Deze ideeën worden vertaald naar verschillende scenario’s voor de lange en korte termijn en verder uitgewerkt in een gebiedsgerichte aanpak. Doel is een nieuwe economische impuls voor en kwaliteitsverbetering van de Waalkade. Medio 2016 nemen we de definitieve invulling van de Waalkade ter hand. Toerisme We stimuleren het verblijfstoerisme en willen dat het aantal (toeristische) bezoekers (waaronder cruisevaartpassagiers) in Nijmegen en het aantal hotelovernachtingen verder toeneemt. Samen met het RBT KAN investeren we in de toeristische promotie en marketing van het Rijk van Nijmegen. Op basis van de analyse naar vraag en aanbod op de Nijmeegse hotelmarkt bekijken we of er aanleiding is om ons hotelbeleid te herzien. Ondersteuning bij arbeidsparticipatie In het programma Economie en Werk wordt ingezet op toename van arbeidsparticipatie van Nijmeegse werkzoekenden die niet volledig op eigen kracht werk kunnen vinden. Na een aantal jaren van economische crisis tekent zich een voorzichtig herstel aan. De economie als geheel trekt weer aan en de jeugdwerkloosheid neemt geleidelijk af. We zien echter dat desondanks de doelgroep van de bijstand stijgt, en daarmee onze verantwoordelijkheid voor het bevorderen van de arbeidsparticipatie. Werkbedrijf Rijk van Nijmegen Het Werkbedrijf voert een belangrijk deel van de in 2015 ingevoerde Participatiewet uit. Het Werkbedrijf streeft er naar om de schotten die bestaan tussen de verschillende regelingen te verminderen, zodat aan bedrijven en kandidaten één gestroomlijnde dienstverlening kan worden aangeboden. Daarnaast verwachten we van het Werkbedrijf dat de kennis en ervaring uit verschillende domeinen (voorheen afzonderlijk uitgevoerd door gemeente, UWV en Breed) gebundeld wordt en zo bijdraagt aan een betere dienstverlening. We bepalen door middel van het beleidskader en de dienstverleningsovereenkomsten met het Werkbedrijf aan welke doelgroepen we prioriteit geven. Het Werkbedrijf is verantwoordelijk voor de concrete uitwerking, inzet en monitoring van het effect van de instrumenten. De prioriteit ligt bij mensen die instromen in de Participatiewet, mensen met een arbeidsbeperking en jongeren. Over de resultaten wordt aan de raad gerapporteerd middels de termijnrapportages van het Werkbedrijf. De dienstverleningsovereenkomsten worden jaarlijks (meerwerk) danwel tweejaarlijks (basisdienstverlening) aangepast. Middels deze documenten kan het werk van het Werkbedrijf worden gemonitord en bijgestuurd. Onze hoofddoelstellingen bij de werkzaamheden van het Werkbedrijf zijn: • Ophalen van zoveel mogelijk vacatures en werkplekken en de invulling daarvan. • Zoveel mogelijk kandidaten begeleiden naar werk of een passende (leer)werkplek. • Kandidaten met verminderde loonwaarde ondersteuning bieden op de werkplek. Activiteiten 2016 Om de genoemde doelstellingen te bereiken, voeren we de onder andere de volgende activiteiten uit: • Actieve bedrijfsdienstverlening via het Werkbedrijf, waarbij we zoeken naar kansen om mensen naar werk te begeleiden of stage- en leerwerkplekken open te stellen. De doelstelling voor 2016 is om ongeveer 750 Nijmeegse kandidaten succesvol naar werk te begeleiden. Daarnaast is onze doelstelling om voor ongeveer 1400 Nijmeegse kandidaten een leerwerktraject in te zetten. • Jongeren zijn een van de doelgroepen aan wie het werkbedrijf prioriteit geeft. Het jongerenteam binnen het Werkbedrijf (voorheen regionaal jongerenloket) leidt jongeren naar werk of terug naar school en zet

60


•

•

•

•

•

•

•

hiervoor een breed arsenaal aan instrumenten in, zoals leerwerkplekken en sollicitatietrainingen. Met het lichte herstel van de economie vinden de hoogopgeleide jongeren weer als eerste werk. Na de uitvoering van het Plan van Aanpak Jeugd aan het Werk in de afgelopen jaren, ligt de komende twee jaar de focus dan ook op het aan de slag krijgen van jongeren die kwetsbaar zijn op de arbeidsmarkt. Nijmegen heeft namens de arbeidsmarktregio Rijk van Nijmegen de landelijke intentieverklaring Samen naar een Werkende Toekomst ondertekend. Hiervoor heeft het ministerie van SWZ Werkakkoorden afgesloten met vooralsnog 75 bedrijven die hebben aangegeven zich hier extra voor in te willen spannen. Gemeente Nijmegen ontvangt van het Rijk 100.000 euro per jaar in 2015 en 2016 om deze jongeren bij deze werkgevers aan de slag te krijgen. Het Werkbedrijf gaat dit in 2016 samen met UWV uitvoeren. Social Return inzetten om werk voor werkzoekenden beschikbaar te maken. Hierbij is niet alleen het Werkbedrijf maar ook de inzet van de gemeentelijke organisatie van groot belang, omdat bij contracten met derden een Social Return component moet worden opgenomen. Inzet van loonkostensubsidie, niet alleen conform de bepalingen daarover in de Participatiewet, maar ook voor een bredere doelgroep. We streven er in 2016 naar om 60 mensen naar werk met deze 'bovenwettelijke' loonkostensubsidie te begeleiden. Bijdragen aan de uitvoering van het Sociaal Akkoord, met name met betrekking tot de Banenafspraak, waarbij binnen het bedrijfsleven en de overheid banen gerealiseerd dienen te worden ten behoeve van mensen uit de doelgroep van de Participatiewet. In de eerste helft van 2015 hebben we in de regio 74 plaatsingen van kandidaten uit het doelgroepenregister gerealiseerd. Daarbij is het 15 keer voorgekomen dat een werkgever zelf actief aangaf een vacature in te willen vullen met een kandidaat met een indicatie banenafspraak. Van die 15 keer zijn we er 14 keer in geslaagd hier daadwerkelijk een passende kandidaat uit het doelgroepenregister te plaatsen. De doelstelling is om eind 2016 305 kandidaten met een indicatie banenafspraak geplaatst te hebben. We willen dat onze kandidaten beter in beeld zijn. Om goede resultaten te kunnen boeken, moet er voldoende zicht zijn op wie onze kandidaten zijn en wat hun mogelijkheden zijn. Dit aspect van de werkwijze van het Werkbedrijf willen we in 2016 versterken. We zetten in op de aanpak tijdelijk werk (pilot flexwerk). Kandidaten krijgen hierbij een arbeidscontract, waardoor ze zekerheid hebben ten aanzien van werk en inkomen. Vervolgens zorgen we dat de kandidaten aan het werk gaan bij werkgevers die tijdelijke vacatures of klussen hebben waar onze kandidaten op kunnen worden ingezet. In 2015 zijn we begonnen met samenwerking met een eerste groep ondernemers die tijdelijk werk beschikbaar stellen. We bouwen dit in 2016 verder uit naar een grotere groep. Vanuit de vraag van de werkgevers vormen we een pool van kandidaten. We zijn in 2015 begonnen met een pool van 10 kandidaten, die we in 2016 verder willen uitbreiden. We monitoren de resultaten en kunnen zo een effectieve aanpak ontwikkelen. We passen vanaf 2016 het beleid rond leerwerkplekken bij werkcorporaties aan. Om het concept van 'werkcorporaties' effectiever te maken, gaan we de doelgroep, de leerwerktrajecten en de kwaliteitswaarborgen aanpassen op basis van de ervaringen uit het verleden en onze visie op re-integratie zoals verwoord in het arbeidsmarktbeleid en passend bij de werkwijze van het Werkbedrijf. We praten dan ook niet meer over 'werkcorporaties', maar over 'ontwikkelbedrijven'. We voeren overleg met de Duitse gemeenten die deel uitmaken van onze regio. Bij deze contacten besteden we veel aandacht aan de aanpak van (jeugd)werkloosheid en samenwerking met deze gemeenten op het gebied van werkgelegenheid, economie en onderwijs. In eerste instantie is het doel om van elkaar te leren. Dit overleg gaan we voortzetten, waarbij zal worden gekeken naar mogelijkheden om projecten op te zetten met gebruikmaking van extra financiële middelen voor grensoverschrijdende samenwerking.

61

Stadsbegroting 2016 - 2019 De uitvoering van de sociale werkvoorziening valt vanaf 2016 onder verantwoordelijkheid van de MGR. Vanaf de invoering van de Participatiewet is er geen instroom meer mogelijk in de Wsw, maar wij behouden de verantwoordelijkheid voor de huidige SW-medewerkers. De GR WNO (Breed) en de MGR (module Werkbedrijf) worden per 1-1-2016 aangepast, zodat ook formeel/juridisch vastligt dat deze taak bij de MGR ligt. Over de toekomst van de GR WNO (liquidatie of anderszins indien daar aanleiding toe is) wordt in een later stadium besloten. De strategie die in de afgelopen jaren is ingezet, waarbij de nadruk ligt op het zoveel mogelijk in vormen van detachering bij reguliere bedrijven laten werken van de SW-medewerkers, wordt in 2016 voortgezet. In 2016 realiseert Nijmegen naar verwachting 1013 SE (standaardeenheden) aan SW-werkplekken. Voor de uitvoering van ons beleid op dit gebied, zetten wij conform regionale afspraken het Participatiebudget en het budget voor loonkostensubsidies uit het I-deel in. Daarnaast zetten wij extra middelen in, waardoor het Werkbedrijf meer werkzaamheden voor de gemeente Nijmegen kan uitvoeren, bovenop de zogeheten basisdienstverlening. Het Werkbedrijf voert ook de regie over arbeidsmatige dagbesteding, de middelen hiervoor behoren echter tot het budget van het programma Zorg en Welzijn. De Wsw maakt vanaf 2016 deel uit van de begroting van het Werkbedrijf. We constateren dat er in 2016 sprake zal zijn van een hogere kostprijs per SW-medewerker, dan het bedrag dat we als rijkssubsidie voor de Wsw ontvangen. Volgens de cijfers medio 2015 zal dit om een bedrag van € 1 miljoen in 2016 gaan, dat door de gemeente Nijmegen extra moet worden bijgedragen om tot een sluitende exploitatie te komen. Wij leggen hiervoor te zijner tijd een voorstel voor aan de raad.

Indicatoren Indicatoren 1 Indicatoren economische structuur en vestigingsklimaat - 1.1 Prognose ontwikkeling Werkgelegenheid (aantal banen) - 1.2 Waardering ondernemersklimaat - 1.3 Waardering directe bedrijfsomgeving - 1.4 Leegstand kantoren - 1.5 Prognose aantal banen binnen de clusters Health, EMT en Semiconductors - 1.6 Aantal hotelovernachtingen - 1.7 Zuivere leegstand kernwinkelgebied stadscentrum

Realisatie 2014

Doel 2015

2016

2017

2018

2019

96310

97497

98396

pm

pm

pm

6,5 6,9 15,6 % 31548

6,8 7,2 ↓13,8% 31530

6,8 7,2 ↓15,6 % 31630

6,8 7,2 pm % pm

pm pm pm % pm

pm pm pm % pm

153227 10,6 %

150000 pm%

153300 ↓10,6* %

pm pm %

pm pm %

pm pm %

12 % 756 nvt

13% 600 pm

12 % 750 60

pm % pm pm

pm % pm pm

pm % pm pm

2 Indicatoren Werk - 2.1 Werkloosheid - 2.2 Aantal kandidaten (uit bijstand) naar werk - 2.3 Aantal kandidaten aan het werk met loonkostensubsidie

* gemiddelde zuivere leegstand kernwinkelgebieden van vergelijkbare kennissteden 2014: 9,5% 1 Indicatoren economische structuur en vestigingsklimaat 1. Indicator 1.1 prognose ontwikkeling werkgelegenheid is een prognosecijfer. We baseren onze doelstelling met betrekking tot de werkgelegenheidsontwikkeling op prognoses uit de Provinciale Werkgelegenheidsenquête(PWE) en de Provinciale Economische Verkenningen (PEV). Met terugwerkende kracht worden deze prognosecijfers jaarlijks herzien. 2. Indicator 1.2 de algemene waardering voor het ondernemersklimaat. Bron: tweejaarlijkse monitor vestigingsklimaat.

62

Stadsbegroting 2016 - 2019 3. 4.

5.

6. 7.

Indicator 1.3 de waardering voor de directe bedrijfsomgeving. Bron: tweejaarlijkse monitor vestigingsklimaat. Indicator 1.4 het aantal m2's kantoren dat leegstaat en onmiddellijk beschikbaar is voor derden, uitgedrukt in een percentage van de totale voorraad m2's kantoren. Peildatum: 1 januari van het betreffende jaar. Indicator 1.5 Prognose van het aantal banen binnen de clusters Energie en Milieu Technologie, Health en Semiconductors is een prognosecijfer. We baseren onze doelstelling met betrekking tot de werkgelegenheidsontwikkeling op prognoses uit de Provinciale Werkgelegenheidsenquête(PWE) en de Provinciale Economische Verkenningen (PEV). Met terugwerkende kracht worden deze prognosecijfers jaarlijks herzien. Indicator 1.6 Het aantal hotelovernachtingen. Indicator 1.7 Zuivere leegstand kernwinkelgebied stadscentrum. Dit is de zuivere leegstand binnen het kernwinkelgebied : uitsluitend het aantal m2’s detailhandel dat leegstaat uitgedrukt in een percentage van de totale voorraad m2’s detailhandel in het kernwinkelgebied. Bron: Locatus.

2 Indicatoren Werk 1. Indicator 2.1 Werkloosheid drukt het aantal WW en WWB-uitkeringen uit in een percentage van de Nijmeegse beroepsbevolking 2. Indicator 2.2 Aantal kandidaten (uit de bijstand) naar werk 3. Indicator 2.3 Het aantal kandidaten aan het werk met de bovenwettelijke loonkostensubsidie (meerwerk Nijmegen)

Wat gaan we anders doen bedragen * € 1.000,Nieuw beleid C1. Aanpak leegstand Eindtotaal

2016

2017

2018

2019

-260 -260

Hiermee wordt uitwerking gegeven aan de beleidsvoornemens die voortkomen uit de Zomernota 2015. In het kader van de Agenda voor de Binnenstad wordt hoge prioriteit gegeven aan de aanpak van leegstand. De daarvoor eerder gelabelde middelen in het kader van het Economisch Offensief Binnenstad zijn niet toereikend voor de ontwikkeling van deze integrale aanpak. Voor de uitvoering van de nota “Binnenstad van de Toekomst”, een visie op transformatie en een aanpak van de leegstand is een bedrag van € 260.000 extra beschikbaar in 2016.

Wat kost het Rekening Economie en Werk Bedragen * 1.000.000 Financiële Lasten per product Economie Werk Totaal Lasten Programma

2014

Begroot 2015

2016

2017

2018

2019

3,9 51,9 55,8

5,3 46,2 51,4

4,9 41,6 46,5

4,6 39,4 44,0

4,6 37,9 42,5

4,6 36,8 41,4

Financiële Baten per product Economie Werk Totaal Baten Programma

1,9 46,3 48,1

2,4 1,4 3,9

2,1 0,0 2,2

2,1 0,0 2,1

2,1 0,0 2,1

2,1 0,0 2,1

Totaal programma

-7,6

-47,6

-44,4

-41,9

-40,4

-39,3

63


Financiële toelichting Economie Vanaf 2015 zijn de producten Werklocaties en Stimulering bedrijvigheid in de nieuwe programmastructuur van Economie & Werk samengevoegd onder het product Economie. Dit product omvat het initiëren, aanjagen en het ontwikkelen van de economische ontwikkeling van de stad. Voor het product Economie hebben wij in 2016 een bedrag van € 4,9 miljoen nodig om de doelstellingen, te weten het stimuleren van werkgelegenheid en de zorg voor een goed vestigingsklimaat, te realiseren. Een belangrijk onderdeel van de waardering voor het Nijmeegse vestigingsklimaat wordt bepaald door de fysieke bedrijfsomgeving. Hier besteden we € 1,9 miljoen (38%) van het beschikbare budget aan. Ook stimuleren we bedrijvigheid en daarmee werkgelegenheid door het verbeteren van de niet-fysieke omstandigheden voor gevestigde en nieuw te vestigen bedrijven in Nijmegen. Hier besteden we € 3,1 miljoen (62%) van het beschikbare budget aan. Het begrotingssaldo van het product Economie wijzigt in 2016 niet significant ten opzichte van 2015 en bedraagt € 2,8 miljoen. Ook na 2016 is - buiten de afloop van de tijdelijke middelen van € 0,3 miljoen voor de aanpak van leegstand in de binnenstad - in meerjarig perspectief geen sprake van substantiële ontwikkelingen in het begrotingssaldo. Werk De opdrachtverstrekking aan het Werkbedrijf Rijk van Nijmegen voor de uitvoering van de Participatiewet en de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) vindt plaats vanuit het product Werk. Voor de uitvoering van genoemde wetten ontvangt de Gemeente Nijmegen respectievelijk € 28.923.000 en € 11.498.000 in het Gemeentefonds. Door middel van de dienstverleningsovereenkomsten met het Werkbedrijf laat de Gemeente Nijmegen - met behulp van beide budgetten - de uitvoering van re-integratie en sociale werkvoorziening door het Werkbedrijf verzorgen. Het totaal volume aan lasten van het product Werk laat per saldo in de periode 2015-2019 een flinke daling van € 9,4 miljoen zien: van 46,2 naar 36,8. De belangrijkste oorzaak voor deze verlaging van het budget is gelegen in de afname van het aantal SW-medewerkers: vanaf 2015 kan er niemand meer in de Wsw instromen en anderzijds vindt er een gestage uitstroom van Wsw-ers plaats, vanwege onder andere pensionering. De daling van de baten bij het product Werk heeft betrekking op de wijziging van de financieringssystematiek van de Wsw en de Participatiewet: tot 2014 vond de financiering plaats op basis van een specifieke uitkering. Vanaf 2015 ontvangt de Gemeente Nijmegen deze middelen via een Gemeentefondsuitkering, waardoor de inkomsten niet meer binnen het beleidsinhoudelijke programma worden geraamd, maar op het programma Bestuur en Middelen.

64


Relevante links Regionaal Programma Bedrijventerreinen stadsregio Arnhem Nijmegen (2011 en 2013) Vraag- en aanbodanalyse, een actualisatie van het bedrijventerreinenbeleid (dec. 2013/jan. 2014) Horecanota Gastvrij Nijmegen Hotelnota (2008) De Vastgoedrapportage Stadsregio Arnhem Nijmegen Toeristische Nota “Welkom in Nijmegen” (2009) Beleidsvisie Havens en Kaden (2010) Beleidslijn nieuwe horeca voor de categorie lichtste horeca (1a) buiten het kernwinkelgebied Monitor Vestigingsklimaat Nijmegen 2012 Agenda voor de Binnenstad (2015) Stadscentrummonitor 2014/2015 Nota “Binnenstad van de Toekomst”, een visie op transformatie en een aanpak van de leegstand (2015) Uitvoeringsregels Ondernemersfonds 2015-2018 Markttoets vlek 14 (Ressen) (2012) Marktverkenning vlek 17 (de Grift) (2013) Regionaal Programma Detailhandel stadsregio Arnhem Nijmegen (2013) Haven- en kadeverordening (2013) Nijmegen, gastvrije stad! Terrassennota 2014 (jan). 2014) Verordening Winkeltijden Nijmegen (nov. 2013) Bestedingsplannen Werk voorgaande jaren Werkboek Sterke Werkwoorden Raadsbrief Voortgang MGR en Regionaal Werkbedrijf (juli 2014) Strategisch arbeidsmarktbeleidskader “Werk is de uitkomst!”

65


Grondbeleid Maatschappelijk effect Binnen het programma Grondbeleid nemen wij vastgoedprojecten en gebieden in ontwikkeling. Deze voeren wij uit voor gemeentelijk sectoraal beleid met een fysiek-ruimtelijke component. Het gaat daarbij onder meer om wonen, bedrijvigheid, herstructurering van wijken, cultuur, onderwijs, milieu en sport. De uitvoering van dit grondbeleid is beschreven in de Kadernota Grondbeleid die de Raad op 30 juni 2010 heeft vastgesteld. • Bevorderen van maatschappelijk gewenst grondgebruik • Verhogen van de kwaliteit van het ruimtegebruik • Rechtvaardige verdeling van kosten en opbrengsten

Wat doen we Jaarlijks rapporteren wij in de Voortgangsrapportage Grote Projecten (VGP) over de voortgang van de projecten, zowel inhoudelijk als financieel. Hierin signaleren wij ook de ontwikkeling binnen de deelnemingen en het benodigd weerstandsvermogen voor de projecten.

Indicatoren Realisatie 2014

Indicatoren

Doel 2015

2016

2017

2018

2019

-

Er zijn geen indicatoren voor het programma Grondbeleid. Informatie over de voortgang van het programma wordt gegeven in de jaarlijkse Voortgang Grote Projecten (VGP)

Wat gaan we anders doen Informatie over de wijze van aanpak van de verschillende projecten vindt plaats in afzonderlijke voorstellen. Daarnaast wordt eenmaal per jaar aan de Raad gerapporteerd in de Voortgangsrapportage Grote Projecten (VGP).

Wat kost het Rekening Grondbeleid Bedragen * 1.000.000 Financiële Lasten per product Instrumenten grondbeleid Planexploitaties Totaal Lasten Programma

2014

Begroot 2015

2016

2017

2018

2019

18,4 213,6 232,0

5,5 102,6 108,1

5,4 57,7 63,1

5,3 35,4 40,7

5,7 20,1 25,8

5,6 23,5 29,1

Financiële Baten per product Instrumenten grondbeleid Planexploitaties Totaal Baten Programma

13,8 212,3 226,1

0,6 102,4 103,0

0,6 57,7 58,3

0,6 35,4 36,0

0,6 20,1 20,7

0,6 23,5 24,1

-5,9

-5,0

-4,8

-4,7

-5,1

-5,0

Totaal programma

66


Financiële toelichting Relevante links Kadernota Grondbeleid Voortgangsrapportage Grote Projecten (VGP) dec. 2013 Risiconota 2014 - voorstel moet nog in raad

67


Inkomen & Armoedebestrijding Maatschappelijk effect In Nijmegen hebben zoveel mogelijk inwoners een fatsoenlijk bestaan, bij voorkeur door middel van een baan en anders door de inzet van inkomens(aanvullende) maatregelen en schuldhulpverlening. Als inwoners niet in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien, zorgen wij voor een financieel vangnet. We doen dat enerzijds door bijstandsuitkeringen te verstrekken, anderzijds door inkomens(aanvullende) maatregelen en een actief minimabeleid. Waar inwoners toch in schulden (dreigen te) belanden, bieden we passende ondersteuning.

Wat doen we 1. Beperken stijging aantal bijstandsgerechtigden Onze ambitie is om het aantal Nijmegenaren dat een beroep moet doen op de Participatiewet en aanverwante regelingen te beperken. Om dit te realiseren voeren we activiteiten uit om de instroom te beperken en de uitstroom uit de bijstand te bevorderen. Voor een belangrijk deel zijn we hierbij afhankelijk van de economische ontwikkeling. We beoordelen aanvragen voor een uitkering aan de poort zorgvuldig om onrechtmatige instroom te voorkomen. Maar wie recht heeft op bijstand moet deze kunnen krijgen. We lichten onze klanten goed in over wat we van hun verwachten. Voor bemiddeling naar werk worden klanten ondersteund door het Werkbedrijf Rijk van Nijmegen (zie voor een nadere toelichting programma Economie en Werk) In 2016 rekenen we op een uitstroom van ongeveer 1.800 mensen uit de bijstand, en een instroom van ongeveer 2.000 mensen. De hogere instroom is onder andere te verklaren vanuit een toename van het aantal vergunninghouders en veranderende wetgeving, waardoor bijvoorbeeld mensen die vroeger in de Wajong terecht zouden komen, nu in de bijstand komen. In de huidige context is ons streven het aantal bijstandsgerechtigden te beperken extra belangrijk. Nijmegen is in de nieuwe verdeling van de zogenoemde BUIG-middelen een nadeelgemeente, waardoor er grotere druk op het budget komt te staan. 2. Een rechtmatige uitkering voor burgers die niet in het eigen levensonderhoud kunnen voorzien Uitkeringen verstrekken we tijdig, correct en rechtmatig. We voeren een evenwichtig handhavingsbeleid bij uitkeringen gericht op het voorkomen en beperken van fraude. Echter, mensen die moedwillig en herhaaldelijk proberen om misbruik te maken van gemeenschapsgeld pakken we aan. In 2016 leggen we het beleidskader ‘naleving’ aan de raad ter vaststelling voor. De komende jaren leggen we meer nadruk leggen op naleving. Vanuit deze gedachte gaan we fors inzetten op meer en betere voorlichting en stimuleren daarin de samenwerking tussen onder andere de afdeling Zorg & Inkomen, sociale wijkteams, STIP’s en het Regionale Werkbedrijf. We streven naar een gezamenlijk backoffice voor de gemeentelijke uitkeringsadministratie. Momenteel wordt landelijk onderzocht en uitgewerkt hoe een Gezamenlijk Backoffice Inkomensvoorziening (GBI) ingevoerd kan worden voor alle gemeenten in Nederland. 3. Gerichte inkomensondersteuning voor arme huishoudens In Nijmegen moeten 11.700 huishoudens rondkomen van een laag inkomen. Deze 11.700 huishoudens bestaan uit 18.700 mensen, waaronder 3.900 kinderen. Volwassenen maar vooral kinderen moeten aan de samenleving kunnen deelnemen. We willen voorkomen dat zij door een laag inkomen belangrijke kansen in hun leven

68

Stadsbegroting 2016 - 2019 missen. Ons ruimhartig minimabeleid houden we in stand houden en streven naar een maximaal gebruik door de rechthebbenden. Prioritaire doelgroepen zijn kinderen, chronisch zieken, gehandicapten en ouderen. In 2015 is het Aanvalsplan Armoede en Schulden vastgesteld. We gaan meer inzetten op preventie, op samenwerking met organisaties in de stad, het inhouden van vaste lasten op de uitkering en kwaliteitsborging van bewindvoering. Een voorbeeld van een concrete actie is: We willen in 2016 een project vroegsignalering starten om betalingsachterstanden in een vroeg stadium te herkennen en acties te ondernemen om erger te voorkomen. Een dergelijk project is gericht op preventie, maar kenmerkt zich ook door de samenwerking met partners, zoals woningbouwcorporaties en zorgverzekeraars. Naast deze extra inzet blijven we de dingen doen die we al deden, zoals het aanbieden van een gespecialiseerde gemeentelijke schuldhulpverlening, laagdrempelige financiële dienstverlening door het maatschappelijk middenveld, het verstrekken van bijzondere bijstand, de CAZ en andere gemeentelijke regelingen en het subsidiëren van initiatieven zoals het Kinderfonds, de Kledingbank, de Voedselbank en de Formulierenbrigade. In 2016 introduceren we in Nijmegen de &Pas. Voor de implementatie van de &Pas is gekozen voor een scenario met een duidelijke groeipotentie in de toekomst. De &Pas wordt een stadsbrede pas, die voor zoveel mogelijk mensen aantrekkelijk is en waar zoveel mogelijk ondernemers, verenigingen en instellingen in participeren. Met een uitgebreid pakket van onze Collectieve Aanvullende Ziektekostenverzekering CAZ bieden we enige beperking in de hogere medische kosten die veel mensen hebben als gevolg van de forse Rijksbezuinigingen voor mensen met veel medische meerkosten enigszins te verzachten. Met de uitbreiding van het pakket is het gebruik van de CAZ in 2015 flink gestegen. Deze groei zal zich in 2016 doorzetten.

Indicatoren Indicatoren - Beperken groei aantal bijstandsgerechtigden - Tekortkomingen in rechtmatigheid uitkeringsverstrekking - % bereikte huishoudens met een laag inkomen - Aantal aanmeldingen schuldhulpverlening

Realisatie 2014 6581 1%

Doel 2015 + <1%

2016 + <1 %

2017 + <1 %

2018 + <1 %

2019 + <1 %

79 % 1529

80% 1500

80 % 1500

80 % 1500

80 % 1500

80 % 1500

In 2015 is een nieuw verdeelmodel voor de bijstandslasten ingevoerd. Hierdoor ontvangt Nijmegen veel minder geld voor de bijstandsuitkeringen dan in het verleden. Mede daarom kiezen we als streefindicator om het beter te doen dan het gemiddelde van Nederland (weergegeven als ‘+’ bij de eerste indicator). De in- en uitstroom, die vorig jaar als indicatoren werden gebruikt halen we dit jaar weg. Deze zijn immers vooral van belang ten opzichte van hoe andere gemeenten het doen. Voor de uitstroom naar werk is een indicator bij het programma Economie en Werk opgenomen.

69


Wat gaan we anders doen bedragen * € 1.000,B47. Uitvoering BUIG B43. Overheveling reservering programma B&M B45. Digitaal klantdossier (taakmutatie) B37. Digitaal klantdossier- vrijval taakmutatie B&M B46. Individuele studietoeslag (taakmutatie) B40. Individuele studietoeslag - vrijval taakmutatie B&M Eindtotaal

2016 -55 55 -13 13 -10 10 0

2017 -55 55 -11 11 -26 26 0

2018 -55 55 -11 11 -35 35 0

2019 -55 55 -11 11 -35 35 0

Hiermee wordt uitwerking gegeven aan de beleidsvoornemens die voortkomen uit de Zomernota 2015. Hieronder lichten we de wijzigingen nogmaals toe: B47/B43 Stijgende klantenaantallen / uitvoering BUIG We maken extra kosten voor een bedrag van € 55.000 voor de uitvoering van de Participatiewet (bijstandsverlening). Deze middelen worden ingezet voor extra capaciteit bij de afdeling Inkomen vanwege de stijging in het aantal klanten. Deze middelen worden gedekt uit het programma Bestuur & Middelen. Het gaat hier om een structureel effect. B45/B37 Digitaal klantendossier (taakmutatie) De vermelde bedragen zijn afkomstig uit septembercirculaire 2011 en 2013. B46/B40 Individuele studietoeslag (taakmutatie) In het kader van de Participatiewet is er een nieuwe vorm van aanvullende inkomensondersteuning voor bepaalde groepen studerenden geïntroduceerd. Deze toeslag is in de meicirculaire toegekend en in de septembercirculaire 2014 zijn de bedragen van de maatstaf bijstandsontvangers aangepast.

Wat kost het Rekening Inkomen & Armoedebestrijding Bedragen * 1.000.000 Financiële Lasten per product Armoedebestrijding Inkomen Totaal Lasten Programma

2014

Begroot 2015

2016

2017

2018

2019

19,3 116,2 135,5

20,4 125,1 145,5

20,4 125,2 145,6

20,5 122,6 143,1

20,6 122,5 143,1

20,6 122,5 143,1

Financiële Baten per product Armoedebestrijding Inkomen Totaal Baten Programma

2,0 109,6 111,6

1,6 112,4 114,0

1,6 113,0 114,6

1,6 110,6 112,2

1,6 110,6 112,2

1,6 110,6 112,2

Totaal programma

-23,9

-31,5

-31,0

-30,9

-30,9

-30,9

Financiële toelichting De totale begrote lasten van het programma Inkomen en Armoedebestrijding komen uit op € 145,6 mln (2016). Veruit het grootste deel (€ 127,1 mln) betreft de budgetten voor uitkeringsgerechtigden en minima (diverse uitkeringen, verstrekkingen, schuldhulpverlening). De gemeentelijke uitvoeringslasten bedragen per saldo ongeveer € 18,5 mln. De totale begrote baten van het programma Inkomen en Armoedebestrijding komen uit op € 114,6 mln. Deze bestaan grotendeels uit de ontvangen Rijksmiddelen die wij per uitkeringssoort ontvangen. De kosten voor de gemeentelijke uitvoeringslasten en de uitgaven voor armoedebestrijding worden gedekt uit de algemene gemeentelijke middelen.

70

Stadsbegroting 2016 - 2019 In vergelijking met 2015 zijn de geraamde lasten en baten nauwelijks veranderd. Per saldo nemen de ‘netto lasten’ iets af, namelijk met € 0,5 mln (van € 31,5 naar € 31,0). Belangrijkste oorzaken hiervoor zijn: • Dalende uitvoeringslasten gemeente met € 0,5 (van € 19,0 naar € 18,5 mln). • De mutaties in lasten en baten m.b.t. de uitkeringen heffen elkaar enigszins op maar veroorzaken aan lasten en baten kant wel een verhoging van ruim € 0,7 mln. Per saldo dus een effect van nul euro. Bijzonderheden: In de begroting gaan wij er van uit dat de rijksbijdrage voor uitkeringen (BUIG budget) gelijk is aan onze netto uitkeringslasten. Echter, als gevolg van invoering nieuwe landelijke verdeelsystematiek lijkt het er vooralsnog op dat wij in 2016 minder gaan krijgen dan dat wij nodig hebben. Een risico dus dat vooralsnog voldoende wordt afgedekt met onze standaard risicomelding op dit dossier ter hoogte van € 5 miljoen. Op dit moment wordt er door het ministerie en modelbouwer gewerkt aan verbeteringen van het landelijke verdeelmodel waarvan wij pas eind september 2015 de resultaten zien. Vooralsnog hebben we de begroting dus nog niet aangepast. Uiteraard blijven wij dit risico volgen.

Relevante links Beleidsplan Handhaving Raadsvoorstel extra inzet armoede en schulden oktober 2014 Aanvalsplan Armoede en Schulden Stadsmonitor: Sociaal Economisch Profiel

71


Mobiliteit Maatschappelijk effect Wij willen een duurzame bereikbaarheid van Nijmegen. Daarmee leveren we een bijdrage aan de economische vitaliteit van de (binnen)stad. We hebben de ambitie om gebruik van fiets en andere duurzame vormen van vervoer flink te stimuleren. Ook streven we naar toegankelijke en kwalitatief hoogwaardige (fiets)parkeergelegenheid en een zo hoog mogelijke verkeersveiligheid. Aan de hand van 5 doelstellingen sturen wij op het bereiken van het maatschappelijk effect: 1. Vergroten bereikbaarheid en doorstroming 2. Vergroten kwaliteit, kwantiteit en gebruik parkeervoorzieningen 3. Verhogen verkeersveiligheid 4. Stimuleren deelname Openbaar Vervoer 5. Stimuleren fietsgebruik

Wat doen we 1. Vergroten bereikbaarheid en doorstroming

Met de komst van De Oversteek en de S100-route is de doorstroming en de betrouwbaarheid van het Nijmeegse wegennet aanzienlijk verbeterd. Een goede bereikbaarheid blijft echter aandacht vragen: Voor de korte termijn (2016-2017) zal vooral het groot onderhoud dat RWS aan de Waalbrug gaat plegen de druk op het wegennet aanmerkelijk verzwaren. Voor de langere termijn wordt voorts verwacht dat de intensiteit van het autoverkeer door de economische en ruimtelijke ontwikkelingen verder groeit. Om de bereikbaarheid op voldoende peil te houden blijft het dus nodig het verkeer te managen. Wat gaan we ervoor doen? • Wij blijven werken aan de bereikbaarheid van Nijmegen voor de auto, zowel in de stad als in de regio. In de afgelopen jaren is vooral ingezet op infrastructuur en de inzet van dynamisch verkeersmanagement (rijksprogramma Beter Benutten 1). De grote infrastructurele projecten zijn inmiddels afgerond en de komende jaren verfijnen wij de inzet van het dynamisch verkeersmanagement. De focus verschuift in de aankomende jaren naar een optimale benutting van ons wegennet, zowel regionaal als lokaal. Hiervoor voeren wij samen met onze partners in de stad en regio de plannen en projecten uit die de komende jaren op de rol staan in het kader van het rijksprogramma Beter Benutten Vervolg. De opgave bestaat uit een vermindering van de zwaarst vertraagde ritten die in onze regio met name spelen in de ritten van en naar 8 economische kerngebieden in de regio. Van de 8 economische kerngebieden in de stadsregio Arnhem Nijmegen, de focus van BBV, zijn er 4 gelegen in Arnhem en 4 in Nijmegen. In onze plannen van aanpak wordt ingegaan op de probleemanalyses voor gedragsbeïnvloeding waarbij voor Nijmegen de focus ligt op de bereikbaarheid van Heijendaal, de binnenstad, het Canisius Wilhelmina ziekenhuis, bedrijventerrein WKS en het groot onderhoud van de Waalbrug. De opgave zal zijn dat onze partners in de stad, bewoners, ondernemers, grote instituten en werkgevers, actief betrokken worden en zelfs een leidende positie in gaan nemen in het uitdragen en in standhouden van een gewijzigd bewust duurzame gedragsbeïnvloeding bij hun keuzes in mobiliteit. • Wij monitoren de ontwikkeling van de verkeersstromen in de stad, de bereikbaarheid en de gevolgen voor de omgeving. Wij informeren uw Raad hierover en over de maatregelen die we genomen hebben in het kader van de S100. 72


• •

• •

Wij onderzoeken verschillende varianten voor de uitbreiding van de autovrije en autoluwe zones in het Stadscentrum binnen de singels op basis van de motie van de Raad 'Ruimte voor voetganger, fiets en consument’. Dit geschiedt in relatie tot de 30-km snelheidsregimes. Wij bereiden samen met RWS het groot onderhoud van de Waalbrug in 2016 voor. Tevens kijken we naar de mogelijkheden voor het zoveel mogelijk beperken van verkeershinder tijdens de uitvoering. Wij bereiden, in overleg met de gemeente Overbetuwe en RWS, de aanpassing van Afslag 38 voor. Deze aanpassing is nodig om de ontwikkeling van Park 15 in Overbetuwe mogelijk te maken; ook voor diverse planontwikkelingen in de Waalsprong is dit op termijn noodzakelijk. Een goede afstemming met de verbreding van de A15 is hierbij noodzakelijk. Wij voeren doorlopend overleg over de aanleg van de Dorpensingel. Dit doen wij in nauw overleg met vertegenwoordigers van bewoners en bedrijven in het gebied. Wij sturen op de bereikbaarheid van onze stad bij wegwerkzaamheden, evenementen en toekomstige projecten. Dit geldt in het bijzonder voor het speciale evenementenjaar 2016. Met de bestuurlijk vastgestelde uitgangspunten verwachten wij de bereikbaarheid zoveel mogelijk te waarborgen. Daar waar hinder niet uitgesloten kan worden, sturen wij op het zoveel mogelijk beperken van die hinder.

2. Kwaliteit, kwantiteit en gebruik van parkeervoorzieningen

Wij zetten in op een verantwoord en acceptabel evenwicht tussen de vraag naar en het aanbod van parkeerplaatsen. Belangrijke randvoorwaarden daarbij zijn een goede bereikbaarheid, een aantrekkelijke binnenstad en een leefbare woonomgeving. Wij streven naar minimaal één beschikbare parkeerplaats voor iedere woonadres en naar een passend parkeeraanbod voor forens, ondernemer of bezoeker van onze stad. De parkeernota en het coalitieakkoord vormen de basis voor ons parkeerbeleid die we ook in 2016 verder uit zullen voeren. Wat gaan we ervoor doen? • Alle zondagen blijft in het centrum en de eerste ring betaald parkeren van kracht van 12:00 uur tot 18:00 uur. Om centrumbewoners en ondernemers tegemoet te komen wordt het tarief van de bewonersvergunning verlaagd, wordt het maximaal aantal te verschaffen bezoekersuren met 100 uur verhoogd in de gebieden waar betaald parkeren op zondagen geldt, wordt het maximumdagtarief in de garages verlaagd en blijven de fietsstallingen Plein 1944 en Bisschop Hamerstraat langer open. • We onderzoekende de mogelijkheden van de inzet van particuliere terreinen (met name op piekmomenten). • We kiezen qua parkeerregulering zoveel mogelijk voor maatwerk in de woonwijken. In woongebieden willen wij het parkeren in de directe woonomgeving zoveel mogelijk beschikbaar houden voor de bewoners. Waar dit onder druk komt, voeren we parkeerregulering in. Dit doen we alleen op verzoek en met voldoende draagvlak van de bewoners zelf. • We richten bufferzones in rondom de vergunninggebieden, zodat bewoners van aangrenzende straten de mogelijkheid krijgen om een vergunning aan te vragen. • We voeren de digitale bezoekersvergunning in en de procedure voor het aanvragen van een gehandicaptenparkeerkaart wordt aanzienlijk vereenvoudigd. • We onderzoeken de mogelijkheid om naast de parkeervergunningen ook andere parkeerproducten te digitaliseren. We hebben het dan over de RVV-ontheffingen. Dit zijn ontheffingen om gelegitimeerd te mogen verblijven in afgesloten gebieden (centrumgebied) of exclusieve locaties (busbanen, vergunningparkeerplaatsen enz.). Zo mogelijk voeren wij die in. • In de Eiermarkt wordt het bij wijze van proef, mogelijk om een parkeerplaats te reserveren om zodoende meer vraaggerichte diensten te kunnen aanbieden en de garages efficiënter in te kunnen zetten. • We stimuleren het gebruik van elektrische voertuigen en ondersteunen bij het faciliteren van elektrische laadpalen, zowel in onze eigen garages als in de openbare ruimte.

73

Stadsbegroting 2016 - 2019 • • •

We starten met de exploitatie van het parkeerdek Oude Stad. We hebben het vernieuwde transferium Nijmegen Noord in gebruik. Wij actualiseren ons uitvoeringsbeleid op het gebied van fietsparkeren, op basis van een notitie Fietsparkeren binnenstad Nijmegen en het standpunt van de Raad daarover.

3. Verhogen verkeersveiligheid

De wegen in Nijmegen voldoen zoveel mogelijk aan de criteria van Duurzaam Veilig. In de ontwerpfase wordt consequent ingezet op het realiseren van de ontwerpprincipes van duurzaam veilig: scheiden van snel en langzaam verkeer, rotondes en met verkeerslichten geregelde kruispunten, autoluwe woongebieden, essentiële herkenbaarheidskenmerken, etc. Ook de komende jaren blijft de focus hier op gericht. Daarbij wordt nadrukkelijk ook aansluiting gezocht bij het programma openbare ruimte. Immers, de kansen voor het verbeteren van de verkeersveiligheid liggen ook bij het geplande onderhoud. Verder is het belangrijk dat samen met de regiopartners en vanuit de provincie fors wordt ingezet op verkeerseducatie op basisscholen en voortgezet onderwijs. Wat gaan we ervoor doen? • We investeren in de aanpak van specifieke ongevalsoorzaken. Monitoren van de ongevallen is een belangrijke opgave. Vanaf 2014 wordt daarom onder de naam STAR (Smart Traffic Accident Registration) samengewerkt voor de registratie van alle ongevallen. Als gemeente kunnen we hier goed gebruik van maken bij de analyse en monitoring en voeren we indien nodig ook aanpassingen door. • Wij verbeteren onveilige situaties rond scholen. Daarbij zetten we in op gedragsbeïnvloeding van ouders. Wij stimuleren dat ouders hun kind lopend of met de fiets naar school brengen. Als ouders toch met de auto komen, willen we dat zij rekening houden met kwetsbare weggebruikers. Indien nodig, nemen wij verkeerskundige maatregelen. We streven naar goed herkenbare en zo mogelijk uniforme schoolzones. • Wij sluiten aan bij de verkeerseducatieprojecten van ROV Oost-Nederland. Ook sluiten wij aan bij diverse verkeerscampagnes, met als doel om het verkeersgedrag van bepaalde groepen verkeersdeelnemers te beïnvloeden, bijvoorbeeld middelbare scholieren en jongeren die net een rijbewijs hebben. Wij maken een jaarprogramma in overleg met de regio gemeenten en het ROV. • Wij nemen maatregelen ter verbetering van de verkeersveiligheid voor kwetsbare verkeersdeelnemers. Verreweg de meeste verkeersslachtoffers zijn fietsers, waaronder steeds meer ouderen met een elektrische fiets. Voor deze doelgroepen willen we vooral aandacht besteden aan kruispunten met verkeerslichten, aan andere voorrang‐ en oversteeklocaties en aan eenzijdige ongevallen met obstakels. In het coalitieakkoord is budget vrijgemaakt voor verbetering van fietspaden, aanleg van fietssnelwegen, aanpakken van kruispunten en het aanleggen van fietsvriendelijke verkeersdrempels. Deze fietsvriendelijke maatregelen leveren ook hun bijdrage aan de verkeersveiligheid. Voorbeelden hiervan zijn acties rondom scholen zoals op de Heyendaalseweg. • We verbeteren de verkeersveiligheid in wijken. In overleg met bureau regie en wijkbeheer en bureau kwaliteitsbeheer pakken we lokale knelpunten in de wijk aan. • Naar aanleiding van de in december 2012 aangenomen motie “Verkeersveiligheid op de Groene Route” onderzoeken wij welke maatregelen nodig zijn op de Malderburchtstraat en de aansluiting met de Grootstalselaan. Wij starten daartoe een overleg met de belanghebbenden. • Wij onderzoeken de mogelijkheid om tegelijk met de door de provincie geplande onderhoudswerkzaamheden aan de Nieuwe Ubbergseweg maatregelen te treffen op de Ubbergseweg. • In overleg met het programma Openbare Ruimte maken wij zoveel mogelijk ‘werk-met-werk’ met geplande onderhoudsprojecten. Voorbeelden hiervan zijn het groot onderhoud aan de Waalbrug en de herinrichting van de Tweede Oude Heselaan (2015, 2016, 2017). Er wordt altijd gekeken of de verkeersveiligheid verbeterd kan worden en daarbij passen we de principes toe van duurzaam veilig.

74


4. Stimuleren deelname Openbaar Vervoer

Wij streven naar een absolute groei van het openbaar-vervoergebruik. Het openbaar vervoer vormt op de belangrijkste wegen een gelijkwaardig alternatief ten opzichte van andere vervoerswijzen, vooral ten opzichte van de auto. De belangrijkste knooppunten en bestemmingsgebieden worden op een hoogwaardige manier met elkaar verbonden. De Provincie Gelderland is verantwoordelijk voor het openbaar vervoer. Wat gaan we ervoor doen? In 2016 voeren we een aantal fysieke maatregelen uit, bereiden we enkele andere projecten voor en gaan door met een aantal andere acties: • We werken samen met de provincie Gelderland samen hun OV-visie uit en bekijken tot welke concrete wijzigingen dit leidt. • We verlenen medewerking aan de plannen van de provincie Limburg om de Maaslijn te elektrificeren. • Vanwege de groei van de campus Heijendaal en de verwachte verdere groei aan het aantal treinreizigers, maken we samen met ProRail plannen voor een upgrading van station Heijendaal. ProRail voert een aantal maatregelen op de korte termijn op om de ergste capaciteitsproblemen aan te pakken, voor de langere termijn maken we een gezamenlijk plan. • We werken samen met NS en ProRail de Ontwikkelvisie Nijmegen Centraal verder uit. Er is een sterke relatie met het Programma Hoogfrequent Spoor. We kijken zowel naar het spoor, het station als de stationsomgeving. Ons uitgangspunt daarbij is een westelijke entree van het station. Besluitvorming is voorzien in de eerste helft van 2016. • Bij station Lent realiseren we samen met ProRail en de provincie Gelderland een aantal definitieve fietsenstallingen. We bekijken daarbij of een deel inpandig bij het hotel Van der Valk kan worden ondergebracht. • Een busbaan staduitwaarts op de Waalbrug bleek na intensief overleg met Rijkswaterstaat niet haalbaar. We onderzoeken hoe de doorstroming van het (hoogwaardig) openbaar vervoer desondanks zoveel mogelijk gegarandeerd kan worden, zowel tijdens de werkzaamheden als in de eindsituatie. • Voor de Graafseweg wordt een visie ontwikkeld hoe het (hoogwaardig) openbaar vervoer hier een verdere kwaliteitsimpuls kan krijgen. • We voeren Korte Afstands Radio (KAR) uit in een aantal verkeerslichten om het openbaar vervoer betere en flexibeler prioriteit te geven. Uiteindelijk scheelt dit in de onderhoudskosten ten opzichte van de huidige situatie met detectielussen in de weg. • We bereiden de voorbereiding voor het HOV Beuningen – Nijmegen verder voor, waarvoor we reeds een aantal doorstroommaatregelen hebben getroffen door mee te liften met andere projecten. • Conform het coalitieakkoord 2014 – 2018 bieden we de Nijmeegse 65-plussers weer de mogelijkheid een goedkoop busabonnement voor de Nijmeegse stadsbussen aan te schaffen. De eigen bijdrage gaat in 2016 van € 22,50 naar € 10,00. • We monitoren het gebruik van de nachttreinen op vrijdag- en zaterdagnacht, die vanaf december 2014 rijden. Waar nodig sturen we bij, bijvoorbeeld door extra in te zetten op promotie. Daarbij betrekken we partijen die er voordeel bij hebben, bijvoorbeeld Doornroosje, de Vereeniging en diverse evenementen. • We zijn in 2015 begonnen aan het ontwerp van de Slotemaker de Bruïneweg, waar we het HOV sneller willen afwikkelen en de fiets een veiliger route willen bieden. In de tweede helft van 2016 hopen we met de aanleg te beginnen. • We besteden het doelgroepenvervoer aan samen met de regiogemeenten en zorgen ervoor dat het nieuwe vervoersysteem bij voorkeur op 1 september 2016, maar uiterlijk op 1 januari 2017 rijdt. Daarbij is het belang van de diverse doelgroepen belangrijk, maar ook bijvoorbeeld de wens om het wagenpark verder te vergroenen.

75


5. Stimuleren fietsgebruik

Wij streven naar een groei van het fietsgebruik voor verplaatsingen binnen de stad. Fietsen levert een constante bijdrage aan gezondheid, leefbaarheid en bereikbaarheid. Wat gaan we ervoor doen? • Wij geven de komende jaren een extra impuls aan het stimuleren van het fietsgebruik, samen met de bewoners van de stad. In het Fietsstimuleringsplan (mei 2015) hebben we dat beschreven en geven we de prioriteit van maatregelen aan. Hierbij dient gedacht te worden aan: het verlengd rijnwaalpad: traianusplein incl. mr franckenstraat, Griftdijk zuid Dijkteruglegging, ter hoogte van de Weverstraat, Tollenstraat en Thijmstraat. • In 2016 willen wij belangrijke fietsinfrastructuur aanleggen voordat in 2017 1500 tot 2000 internationale bezoekers onze stad aandoen voor het meerdaagse fietscongres Velo-city 2015. • Wij zetten ons in voor de aanleg van regionale en stedelijke snelfietsroutes. Deze routes dragen bij aan een vergroting van het regionale woon-werkverkeer per fiets. Daarbij hebben we oog voor zo aantrekkelijk mogelijke trajecten, niet per se langs drukke verkeerswegen. Tevens dienen deze routes als veilige schoolroutes. • Wij realiseren de finale trajectdelen van de snelfietsroute Nijmegen-Beuningen, naar campus Heijendaal, vanaf de Goffert tot de St. Annastraat en over de campus. Wij streven naar een goede fietsinfrastructuur op gebied Kinderdorp. • Wij gaan verder met de voorbereiding voor de verbreding van het fietspad langs de Waalbrug, inclusief de, regionale cofinanciering hiervoor en de benodigde aansluitende fietsvoorzieningen. • Wij realiseren de snelfietsroute Nijmegen - Cuijk op Nijmeegs grondgebied, bij de kruising Scheidingsweg. • Wij realiseren diverse projecten snelfietsroutes met gezamenlijke waarde van 2,2 mio euro op basis van de toegewezen subsidies vanuit provincie. • Wij realiseren fase 1 van snelfietsroute ‘Verlengd RijnWaalpad-campus Heijendaal’. Ook onderdeel van het programma Beter Benutten Vervolg. In relatie tot renovatie Waalbrug is het wenselijk deze fietsroute voor start werkzaamheden gereed te hebben (incl. fase 2) • Wij organiseren samen met Arnhem en de provincie Gelderland het internationale fietscongres Velocity 2017 in juni 2017. • Wij versterken de combinatie en overstapmogelijkheden van fiets-trein en fiets-auto bij Nijmegen CS, op het transferium Ovatonde, maar ook station Lent. We stimuleren daarbij het gebruik van de elektrische fiets. • Wij zetten in op betrouwbare reistijden voor de fiets; daarvoor breiden wij het fietsvriendelijker afstellen van verkeerslichten uit. • Wij bereiden de verbetering van de fietsbereikbaarheid van de westkant van de binnenstad (zijde Plein 1944) voor, alsmede vanuit Nijmegen Oost, als uitwerking van het Fietscirculatieplan 2013. • Waar mogelijk, bij herstructurering van wegen, dragen wij bij aan het programma Openbare Ruimte om zodoende fietspaden in rood asfalt uit te voeren.

76



Realisatie 2014

Doel 2015

2016

2017

2018

2019

7 (3)

7(3)

7 (3)

7 (3)

7 (3)

7 (3)

6(1) 7(1) 6(0) 5(1) 7(1) 6(1) 6,1

12 (4) 9 (1) 6 (1) 7 (1) 6 (0) 5 (1) 7 (1) 6 (1) 6,1

12 (4) 9 (1) 6 (1) 7 (1) 6 (0) 5 (1) 7 (1) 6 (1) 6,1

12 (4) 9 (1) 6 (1) 7 (1) 6 (0) 5 (1) 7 (1) 6 (1) 6,1

12 (4) 9 (1) 6 (1) 7 (1) 6 (0) 5 (1) 7 (1) 6 (1) 6,1

3700 2500 550 69 % 1821 98 %

3700 3000 550 70% 1100 94% 6,7

3900 3000 550 75 % 1200 94 % 6,7

3900 3000 550 78 % 1200 94 % 6,7

3900 3000 550 78 % 1300 94 % 6,7

3900 3000 550 78 %

4% 22 % geen meting %

4% 22% 91%

4% 22 % 91 %

4% 22 % 91 %

4% 22 % 91 %

4% 22 % 91 %

64 % 65 % 7,8 6,1

66% 65% 7,8 7,1

66 % 65 % 8,0 7,1

66 % 65 % 8,0 7,1

66 % 65 % 8,0 7,1

66 % 65 % 8,0 7,1

Gemiddelde reistijd - Gemiddelde reistijd tijdens de spits (tussen haakjes:variatie in reistijd) in minuten - - Knooppunt Ressen - Keizer Karelplein - - Keizer Karelplein - Knooppunt Ressen - - Keizer Karelplein - Goffert - - Goffert - Keizer Karelplein - - Goffert - knooppunt Neerbosch - - knooppunt Neerbosch - Goffert - - Goffert - knooppunt Lindenholt - - knooppunt Lindenholt - Goffert - Waardering bezoekers bereikbaarheid v.d. stad

11 (4) 12 (1) 6 (1) 6 (1) 6 (0) 5 (1) 5 (1) 6 (1)

Parkeren -

Parkeeraanbod Centrum - Straatparkeren Parkeeraanbod Centrum - Garageparkeren Parkeeraanbod Centrum - Transferia Piekbezettingsgraad Centrum - Straatparkeren Piekbezettingsgraad Centrum - Garageparkeren Betalingsgraad Tevredenheid parkeren

94 % 6,7

Openbaar vervoer - Aandeel OV in woon-werkverkeer binnen Nijmegen - Aandeel OV binnenstadsbezoek - Tevredenheid openbaar vervoer Fietsgebruik -

Aandeel fiets in woon-werkverkeer in de stad Aandeel fiets in het binnenstadbezoek Waardering bereikbaarheid fiets Waardering fietsparkeren

Toelichting indicator gemiddelde reistijden

*) De bereikbaarheid wordt gemeten in minuten aan de hand van de reistijden op de belangrijkste verbindingen in de stad. Behalve de gemiddelde reistijd wordt in de indicator ook de betrouwbaarheid van de reistijd beoordeeld. De reistijdinformatie zal uiteindelijk ook inzicht moeten bieden in de mate waarin de reistijd fluctueert, dus de betrouwbaarheid. De huidige metingen van de fluctuaties staan tussen haakjes vermeld achter de reistijden. **) Het gaat hier om de waardering van de autobereikbaarheid van het centrum door bezoekers in de vorm van een rapportcijfer (Bron: Stadscentrummonitor 2012). Het betreft hier zowel de interne als externe bereikbaarheid van het centrum.

77


Toelichting indicator Parkeren

In 2016 wordt het aantal parkeerplaatsen Straatparkeren met ongeveer 200 parkeerplaatsen uitgebreid door het in gebruik nemen van het parkeerdek op het parkeerterrein Oude Stad. Het verplaatsen van het Transferium Noord, het in gebruik genomen Transferium West en het ontmantelen van het Transferium bij de Ovatonde leidt niet tot een wijziging in het totaal aantal beschikbare P&R parkeerplaatsen. De betalingsgraad is momenteel 98% (Parkeertellingen Ecorys 2014). Dit betekent dat slechts twee procent van het aantal parkeerders geen parkeerbelasting voldoet. Dit is een zeer hoog percentage. We streven daarom niet naar een nog hogere betalingsgraad maar blijven streven naar een betalingsgraad van 94%. In 2014 is een piekbezetting op zaterdagmiddagen van 69% geconstateerd (Parkeertellingen Ecorys 2014). De verwachting is dat de bezetting wel gaat toenemen maar minder snel dan in eerdere begrotingen aangegeven. Dit wordt met name veroorzaakt door het feit dat steeds meer klanten gebruik gaan maken van de parkeergarages.

Toelichting indicator Fietsgebruik 1. 2. 3.

4.

De metingen worden tweejaarlijks verricht over drie afstanden namelijk: 0 tot 3 km; 4 tot 5 km en meer dan 6 km. Bron: Stadscentrummonitor 2014. e Dit wordt gemeten op doordeweekse dagen (1 waarde) en de winkeldagen (koopzondag, koopavond en e zaterdag (2 waarde)). Bron: Stadscentrummonitor 2014. Het gaat hier om de bereikbaarheid van het centrum door bezoekers met de fiets in de vorm van een rapportcijfer. Het betreft zowel de interne als externe bereikbaarheid van het centrum. Bron: Stadscentrummonitor 2014. Het betreft hier een waardering van dezelfde bezoekers als onder punt 3 van de fietsstallingsmogelijkheden in het centrum in de vorm van een rapportcijfer. Bron: Stadscentrummonitor 2012.

Wat gaan we anders doen bedragen * € 1.000,Nieuw beleid C4. Velo City Eindtotaal

2016

2017

-50 -50

-100 -100

2018

2019

Hiermee wordt uitwerking gegeven aan de beleidsvoornemens die voortkomen uit de Zomernota 2015.

Wat kost het Rekening Mobiliteit Bedragen * 1.000.000 Financiële Lasten per product Openbaar vervoer Parkeren Verkeer Totaal Lasten Programma

2014

Begroot 2015

2016

2017

2018

2019

2,2 16,3 2,2 20,7

2,1 15,5 2,1 19,7

2,3 15,2 3,6 21,0

2,3 14,8 4,9 22,0

2,3 14,9 4,7 21,9

2,2 14,8 4,7 21,7

Financiële Baten per product Openbaar vervoer Parkeren Verkeer Totaal Baten Programma

0,8 18,4 0,2 19,4

0,8 16,8 0,0 17,6

0,5 16,9 0,0 17,4

0,5 16,9 0,0 17,4

0,5 16,9 0,0 17,4

0,5 16,9 0,0 17,4

Totaal programma

-1,3

-2,1

-3,6

-4,6

-4,5

-4,3

78


Financiële toelichting In 2016 zijn de totale lasten € 21 miljoen. Het gaat om € 7,6 miljoen uitvoeringslasten en overhead, € 4,7 miljoen kapitaallasten en € 8,8 miljoen overige lasten (onder andere huren, onderhoud, schoonmaak, OZB en beheer in garage en fietsstallingen). De lasten zijn ten opzichte van 2015 in 2016 met € 1,3 miljoen toegenomen. Dit wordt voor € 1,2 miljoen veroorzaakt door toegenomen kapitaallasten. Deze toename heeft betrekking op de volgende projecten: Fietstunnels Waalsprong, Groene Route, aanpassingen Stationsplein en laatste deel fietsroute Nijmegen Beuningen. Verder hebben we een inhaalafschrijving van € 2,5 ton op transferium Ressen meegenomen. Het huidige transferium Ressen zal in verband met gebiedsontwikkeling Ressen naar verwachting in 2016 of 2017 een andere bestemming krijgen. Het terrein is dan nog niet afgeschreven. De resterende boekwaarde brengen we in 2015 en 2016 versneld ten laste van het resultaat. Overige mutaties hebben betrekking op de toename van het budget OV voor ouderen met € 3,5 ton als gevolg van het coalitieakkoord en verder is er een afname van de lasten met € 2,8 ton door de afloop van subsidies kleine OV maatregelen en opwaarderen dynamisch busstation. De baten nemen hierdoor eveneens met € 2,8 ton af. In 2017 is er een verdere toename van de lasten met € 1 miljoen. Deze mutatie wordt vrijwel geheel veroorzaakt door kapitaallasten van de volgende projecten: aanleg Dorpensingel, Waalbrug fietsbaan en Fietsvriendelijke maatregelen. Vanaf 2018 nemen de lasten met € 1 ton af. Dit komt door de afloop van het budget voor het fietscongres Velo City dat in 2017 wordt gehouden. In 2016 begroten we € 17,4 miljoen aan baten. Het gaat om € 16,2 miljoen opbrengsten parkeren en heffingen en om € 1,2 miljoen overige baten. De baten nemen ten opzichte van 2015 in 2016 met € 2 ton af. Het betreft vooral de afloop van subsidies kleine OV maatregelen en opwaarderen dyamisch busstation € 2,8 ton. De indexering van de parkeerinkomsten leidt tot een toename van € 1,4 ton. Verder doen we door de ingroei van de Keizer Karel garage en de garage Plein ’44 een lagere onttrekking aan de saldireserve van € 1,1 ton. Vanaf 2017 zijn er geen noemenswaardige mutaties.

Relevante links Nota Nijmegen Duurzaam Bereikbaar (oktober 2011) Verkeersstructuur Waalsprong (juli 2011) Parkeervisie 2012-2016 ‘Kiezen en Delen’ (oktober 2012) Uitvoeringsprogramma Fietsinfrastructuur Waalsprong 2011-2020 Raadsvoorstel Investeren in Mobiliteit (december 2012) Raadsbesluit voorkeursbeslissing Hoogwaardig Openbaar Vervoer (juni 2012) Module Verkeer en vervoer uit de Stads- en Wijkmonitor januari 2014

79


Onderwijs Maatschappelijk effect In het programma Onderwijs werken we samen met schoolbesturen, kinderopvangaanbieders, instellingen en ouders aan goede opvangen onderwijsvoorzieningen in de stad ieder vanuit zijn eigen taken en verantwoordelijkheden. Samen voelen we ons verantwoordelijk om jonge mensen optimale ontwikkelingskansen te bieden, zodat alle jongeren het onderwijs verlaten met een diploma en iedereen goed voorbereid de arbeidsmarkt kan betreden.

Wat doen we De kinderen in Nijmegen verdienen het om op te groeien in een kansrijke omgeving met een kwalitatief goed kinderopvang en onderwijs aanbod dat bij hen past. Het is aan de scholen, kinderopvang en peutergroepen om de kwaliteit van het onderwijs en de opvang vorm te geven. Als gemeente houden wij toezicht op de kwaliteit van de kinderopvang en zetten wij - in samenwerking met andere programma's - een plus op het onderwijsaanbod: wij investeren in het onderwijsachterstandenbeleid, in voor en vroegschoolse educatie, in extra aanbod op scholen en in de verbinding tussen school en wijk. Wij zetten ons in voor goede afspraken voor de zorgstructuur op en rondom de kinderopvang en scholen en de doorgaande ontwikkelen zorglijnen met soepele overdrachten en overgangen. We willen hierbij zoveel mogelijk aansluiten op het primaire proces en de ambities op de scholen en kinderopvanglocaties in de stad. In 2015 hebben we een door de raad gedragen startnotitie ‘Zoveel kinderen, zoveel kansen’ vastgesteld met als uitgangspunten: We gaan voor kwaliteit en ontwikkeling, focus op ondersteuning voor kinderen die dat nodig hebben en partnerschap met ouders. Wij stellen in 2016 een nieuw beleidskader Onderwijs en uitvoeringsagenda vast voor de 0-12 jarigen. Met de invoering van dit nieuwe integrale beleid vervallen de oude beleidskaders (Brede Scholen, Voorschoolse voorzieningen, Voor- en vroegschoolse educatie, Onderwijsachterstandenbeleid en Gemengde scholen). Met de schoolbesturen voortgezet onderwijs en ROC bestrijden we schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten zoveel mogelijk. De uitvoering van leerplicht speelt hierin een belangrijke rol. Wij positioneren leerplicht zo dicht mogelijk bij de school. We hebben zorg voor jongeren die binnen ons reguliere onderwijssysteem uitvallen. Jongeren zonder startkwalificatie sporen we in samenwerking met het onderwijs op en plaatsen we zoveel mogelijk terug in het reguliere onderwijs. Op deze manier behalen zij alsnog een diploma en zo mogelijk een startkwalificatie (diploma HAVO of MBO niveau 2). Wij zien er op toe dat het VO en MBO aandacht besteden aan goede studie- en beroepskeuze. Volwassenen met een laag opleidingsniveau krijgen de mogelijkheid om alsnog een diploma te behalen in het volwassenenonderwijs. Hierbij ligt het accent op het versterken van de taalvaardigheid en het bestrijden van laaggeletterdheid. Vanaf 2016 is de gemeente NIjmegen de regievoerder van de volwasseneneducatie namens de regio gemeenten. In 2014 is de Innovatieagenda iedereen heeft talent afgerond, een coproductie met onze partners vanuit het onderwijs en de kinderopvang. De ambities uit de agenda hebben tot doel om met een ontwikkelingsgerichte aanpak alle kinderen en jongeren de mogelijkheid te bieden zich optimaal te ontwikkelen tot veelzijdige, sociale en verantwoordelijke burgers. Dit sluit aan bij onze ambities. Wij hebben dan ook ingestemd met de innovatie-agenda en laten daarmee onze waardering zien voor de samenwerking en commitment van het

80

Stadsbegroting 2016 - 2019 gehele Nijmeegse onderwijsveld. In 2016 worden de ambities uit de innovatie-agenda uitgewerkt naar concrete doelen en acties. Om het bovenstaande te bereiken faciliteren we voldoende basisvoorzieningen, zoals adequate en kwalitatief goede schoolgebouwen en leerlingenvervoer. Wij hechten belang aan schoolgebouwen met een menselijke maat, een evenwichtige spreiding over de stad en passend bij de demografische ontwikkelingen in stad en regio. In 2008 is een groot gedeelte van de onderwijshuisvesting in Nijmegen doorgedecentraliseerd aan de schoolbesturen. Naar aanleiding van het eindrapport van de evaluatie over de periode 2008-2013 in januari 2014 zijn onderhandelingen gevoerd over de herijking van de doordecentralisatie-overeenkomst om de gesignaleerde knelpunten op te lossen. In juli 2015 is hierover met alle doorgedecentraliseerde schoolbesturen overeenstemming bereikt; in een allonge (=aanvulling) op de bestaande doordecentralisatie-overeenkomst zijn de nieuwe afspraken vastgelegd. In verband met de grotere toestroom van vluchtelingen en statushouders verwachten we een toenemende vraag vanuit de stad met betrekking tot het educatieve aanbod, onder andere op het gebied van Internationale Schakelklassen en volwasseneducatie.

Indicatoren Indicatoren - % VVE-geindiceerde 2/3 jarigen dat deelneemt aan peuterarrangement en kinderdagverblijf - Aantal brede scholen - % leerlingen naar dichtbije basisschool - % gerealiseerde nieuwbouwscholen die zijn gedoordecentraliseerd - % uitbreidingen/renovatie - % VSVers VO Onderbouw - % VSVers Vmbo bovenbouw - % VSVers havo/vwo bovenbouw - % VSVersMbo niveau 1 - % VSVers Mbo niveau 2 - % VSVers Mbo niveau ¾

Realisatie 2014 85 %

Doel 2015

18 69 % 16 % 7,5 % 0,5 % 1,6 % 0,6 % 37,4 % 12,9 % 5%

2016 95 %

2017 100 %

2018 100 %

2019 100 %

18 74% 22,7%

25 76 % 25,8 %

25 78 % 26,9 %

25 80 %

25

19,1% 1% 4% 0,5% 22,5% 10% 2,75%

25,4 % 1% 4% 0,5 % 22,5 % 10 % 2,75 %

25,4 % 1% 4% 0,5 % 22,5 % 10 % 2,75 %

1% 4% 0,5 % 22,5 % 10 % 2,75 %

1% 4% 0,5 % 22,5 % 10 % 2,75 %

Toelichting indicatoren De eerste 3 indicatoren zullen naar verwachting na vaststelling van het nieuwe Beleidskader Onderwijs 0-12 jaar gewijzigd worden. Vooralsnog zijn de indicatoren van de huidige beleidskaders opgenomen. De nieuwe afspraken over de doordecentralisatie onderwijshuisvesting leiden eveneens tot wijziging van de indicatoren. 1. We streven naar een groot bereik van 2- en 3-jarigen met een voorschoolse voorziening. Om de toegankelijkheid te borgen, hebben we sinds 2013 de peutertoeslag en subsidiëren wij de VVE-locaties. Tevens zetten we de GGD (consultatiebureau) in die ouders stimuleert tot deelname, waarbij de nadruk ligt op kinderen met een VVE indicatie. 2. Conform de door de raad vastgestelde Kadernotitie doorontwikkeling Brede Scholen 2009 werd fasegewijs het aantal brede scholen uitgebreid. Per 1 augustus 2013 zijn alle 12 Open Wijkscholen, bestaande uit 14 scholen, officieel Brede Scholen. Naast deze 14 scholen is het aantal scholen met het predicaat Brede Scholen uitgebreid naar 18. Feitelijk functioneren veel meer scholen als Brede School. 3. Kinderen in de eigen wijk naar school: we streven ernaar dat kinderen naar een school gaan die dichtbij huis ligt. De stijging van 2% per jaar tot 80% is vastgesteld door de raad.

81

Stadsbegroting 2016 - 2019 4. (Vervangende) nieuwbouw berekend op basis van m2 BVO in % (cumulatief) in vergelijking met de start van de doordecentralisatie in 2008. Op basis van de aanvullende afspraken op de doordecentralisatieovereenkomst is het uiteindelijke ambitieniveau voor nieuwbouw op nieuwe locaties in 2048 vastgesteld op 55% van de totale onderwijshuisvesting in Nijmegen. Het percentage van de nieuwbouwambitie is - in de huidige indicatoren - (nog) niet uitgesplitst naar nieuwbouw op huidige locaties en nieuwbouw op nieuwe locaties. 5. Uitbreidingen/renovaties berekend op basis van m2 BVO in % (cumulatief) in vergelijking met de start van de doordecentralisatie in 2008. Het uiteindelijke ambitieniveau is 45 % in 2048. Bij het percentage uitbreidingen/renovatie is niet inbegrepen de nieuwbouw op huidige locaties. Vanaf 2018 is nog geen planning bekend van nieuwbouw of renovatie van scholen. 6. t/m 12. In het convenant voortijdig schoolverlaten met het Rijk zijn afspraken gemaakt en normen vastgelegd, op basis van de landelijke meetsystematiek waarbij onderscheid gemaakt wordt per sector en opleidingsniveau voor het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters. Hierboven hebben wij de normen voor stad Nijmegen opgenomen. Het gaat om relatieve cijfers: voor de onderbouw VO bijvoorbeeld geldt dat de norm is dat er maximaal 1% nieuwe voortijdig schoolverlaters zijn in schooljaar 2015/2016 (begrotingsjaar 2016). De vsv-cijfers over schooljaar 2014/2015 (begrotingsjaar 2015) worden bekend in de loop van schooljaar 2015/2016.

Wat gaan we anders doen bedragen * € 1.000,Bestaand beleid B6. Onderwijshuisvesting - aanvullend herverdeeleffect B4. Onderwijshuisvesting - vermindering onderzoeksopdracht B5. Stoppen structurele voeding saldireserve B7. Vrijval stelpost neutralisering onderwijshuisvesting Eindtotaal

2016

2017

2018

2019

-651 -1.500 1.500 651 0

-661 -1.500 1.500 661 0

-667 -1.500 1.500 667 0

-667 -1.500 1.500 667 0

Hiermee wordt uitwerking gegeven aan de beleidsvoornemens die voortkomen uit de Zomernota 2015. Conform de motie ‘extra geld voor onderwijs’ is de onderzoeksopdracht onderwijs en ondersteuning Jeugd met € 1,5 miljoen structureel verlaagd. Dit onder voorwaarde dat de bezuinigingsafspraken met de schoolbesturen structureel van aard zijn en behoud van functies en kwaliteit worden vastgelegd in prestatieafspraken. Effect van het groot onderhoud op het gemeentefonds is € 7 ton minder voor het cluster educatie. Op verzoek van de VNG is op landelijk niveau aanvullend onderzoek gedaan naar de korting, maar dat geeft geen ander inzicht. In afwachting van het aanvullend onderzoek hebben we vorig jaar met de Stadsbegroting het financieel effect geneutraliseerd, door decentraal een stelpost op te nemen. Deze stelpost is met vaststelling van de zomernota vrijgevallen.

82

Stadsbegroting 2016 - 2019 Naar aanleiding van de evaluatie van de doordecentralisatie hebben wij met schoolbesturen onderhandeld over de knelpunten uit de overeenkomst. In die onderhandelingen is tevens meegenomen de wens van de schoolbesturen om gemeentegarantie te krijgen voor de leningen bij de schatkist voor de grote investering in nieuwe onderwijshuisvesting. De aanvullende afspraken op de bestaande doordecentralisatie-overeenkomst komen neer op: • De risico’s voor onderwijshuisvestingsexploitatie worden gedempt door de ambitie voor nieuwbouw bij te stellen van 70% naar 55%. Hierdoor zullen minder scholen op nieuwe locaties worden gebouwd en de verliezen voor de gemeente als gevolg van de terugleveringsverplichting worden beperkt. • Wij verlenen gemeentegaranties voor de schatkistleningen ten behoeve van onderwijshuisvesting. De lagere kapitaallasten bieden scholen ruimte voor investeringen de kwaliteit van gebouwen en het onderwijs. • In het kader van het nieuwe bestuurlijk overleg over de huisvestingsplannen van de scholen kunnen wij beter anticiperen op de levering van risicovolle locaties en de herontwikkelingsmogelijkheden.

Wat kost het Rekening Onderwijs Bedragen * 1.000.000 Financiële Lasten per product Bestrijden voortijdig schoolverlaten Stimuleren ontwikkelingskansen Zorgplicht onderwijshuisvesting Totaal Lasten Programma Financiële Baten per product Bestrijden voortijdig schoolverlaten Stimuleren ontwikkelingskansen Zorgplicht onderwijshuisvesting Totaal Baten Programma Totaal programma

2014

Begroot 2015

2016

2017

2018

2019

3,1

2,7

2,6

2,6

2,6

2,6

12,8 18,4 34,3

13,1 16,8 32,7

10,4 16,7 29,8

10,4 16,9 30,0

10,4 17,4 30,5

10,4 17,4 30,4

1,1

1,2

1,1

1,1

1,1

1,1

6,6 0,1 7,8

5,1 0,1 6,4

2,0 0,1 3,2

2,0 0,1 3,2

2,0 0,1 3,2

2,0 0,1 3,2

-26,5

-26,3

-26,6

-26,7

-27,2

-27,2

Financiële toelichting De totale begrote lasten binnen het programma Onderwijs zijn in 2016 € 29,8 miljoen. De totale baten zijn € 3,2 miljoen, waardoor een saldo ontstaat van € 26,6 miljoen. Het grootste deel van het beschikbare budget wordt ingezet voor de doelstellingen/producten Zorgplicht onderwijshuisvesting (56% = € 16,7 miljoen) en Stimuleren ontwikkelingskansen (35% van het budget = € 10,4 miljoen). Voor Voortijdig schoolverlaten is de resterende 9% (= € 2,6 miljoen) van het budget beschikbaar. Het begrotingssaldo (lasten min baten) van het programma Onderwijs stijgt gering met € 0,3 miljoen (1%) van € 26,3 miljoen in 2015 naar € 26,6 miljoen in 2016. Dit heeft vooral te maken met een bezuiniging van € 0,4 miljoen die in het kader van de onderzoeksopdracht Onderwijs en Ondersteuning jeugd in 2015 is ingeboekt op onderwijsachterstanden en brede scholen. Deze bezuiniging loopt ook na 2015 meerjarig structureel door, maar dient nog in de begroting vanaf 2016 verwerkt te worden. Vanaf 2017 is in meerjarig perspectief geen sprake van substantiële ontwikkelingen in het begrotingssaldo, met uitzondering van de toename van de lasten in 2018 met € 0,5 miljoen. Dit is vooral het gevolg van de toename van de begrote kapitaallasten met betrekking tot de investering van de brede school in Groot Oosterhout.

83


Relevante links Startnotitie Beleidskader Onderwijs 0-12 jaar juni 2015 (inclusief terugblik bestaande kaders) Innovatie-agenda Iedereen heeft talent 2014 Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs 2015 Monitor Doordecentralisatie Onderwijshuisvesting 2013 Deelplan Onderwijsvoorzieningen Nijmegen 2012 Evaluatie Doordecentralisatie onderwijshuisvesting 2013 Beleidskader leerlingenvervoer 2010-2013 (verlengd) Verordening leerlingenvervoer gemeente Nijmegen 2014 Evaluatie leerlingenvervoer 2013 Convenant bondgenootschap laaggeletterdheid regio Nijmegen 2014 Beleidsregels handhaving Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen gemeente Nijmegen (2013) Jaarverantwoording Kinderopvang 2014 Module onderwijs uit Stads en Wijkmonitor Verordening en Beleidsregels Voorschoolse Voorzieningen (2013) Beleidskaders die vervallen of worden opgenomen in het nieuwe Beleidskader Onderwijs 0-12 jaar per 2016: Evaluatierapport beleid gemengde scholen Bestuursafspraken G4/G33 Effectief benutten van VVE en extra leertijd voor jonge kinderen (2012) Beleidskader Brede Scholen “opgroeien in Nijmegen” 2010-2013 (verlengd) Beleidskader Onderwijsachterstanden 2010-2013 (verlengd) Beleidskader ‘voorschoolse voorzieningen 2012-2014 ‘Grote ambities voor de allerkleinsten’(januari 2013) Inspectierapport ministerie van OCW ‘De kwaliteit van voor-en vroegschoolse educatie in de gemeente Nijmegen in 2013 (mei 2014)

84


Openbare ruimte Maatschappelijk effect Wij beogen een aantrekkelijke leefomgeving voor en door bewoners en bedrijven. Een aantrekkelijke leefomgeving waar mensen elkaar ontmoeten, zich thuis voelen en met plezier gebruik maken van de openbare ruimte en deze samen met anderen onderhouden en zich verantwoordelijk voor voelen. Een openbare ruimte die voor ieder toegankelijk is en waar ruimte is voor initiatieven die worden gefaciliteerd door de gemeente. Wij dragen zorg voor het gebruik, beheer en onderhoud van de stad van vandaag en morgen.

Wat doen we Een toegankelijke openbare ruimte

Een toegankelijke openbare ruimte is een openbare ruimte die voor iedereen goed bereikbaar en bruikbaar is, ongeacht eventuele beperkingen. We krijgen in de toekomst steeds meer te maken met burgers met beperkingen. De vergrijzing neemt toe en door betere gezondheidszorg leven mensen met een chronische ziekte of een beperking langer. Daarnaast blijven mensen langer thuis wonen door de scheiding tussen wonen en zorg. Zonder grote hindernissen lopen naar voorzieningen in de buurt bevordert de gezondheid en zelfredzaamheid van deze mensen. Krachtens de Wmo zijn we als gemeente ook verantwoordelijk voor het bevorderen van participatie in de samenleving en de zelfredzaamheid van de burgers. De noodzaak voor een toegankelijkere stad wordt dus steeds groter. In 2016 gaan we het Plan ‘een toegankelijker Nijmegen’ uitvoeren (motie "investeer in een toegankelijker Nijmegen"). Hiervoor hebben we drie jaar lang € 100.000 vrijgemaakt als extra impuls. Accenten zullen liggen op de verbetering van de toegankelijkheid van de bestaande stad en ook nieuwe (her)ingerichte openbare ruimte hindernisvrij maken. Dit vergt naast maatregelen zoals een geactualiseerde checklist ook het in gang zetten van bewustwording bij iedereen die niet te maken heeft met beperkingen. Ook hier zullen we volop aandacht aan besteden.

Een aantrekkelijke leefomgeving voor en door bewoners en bedrijven

We streven naar een waardering van de openbare ruimte door onze bewoners met minimaal een score van 7 in 2017. Dit doen we door bewoners en bedrijven te betrekken bij het vormgeven en onderhouden van hun eigen omgeving. We geven verdere invulling aan de beleidsnota "Geef ze de (openbare) ruimte". Deze invulling is een groeiproces, een zoektocht naar een andere manier van werken en een nieuwe rolverdeling tussen bewoners, ondernemers, uitvoerende partijen en de gemeente. Centraal in het nieuwe Nijmeegse beleid Openbare Ruimte staat de overtuiging om 'ruimte te geven'. Ruimte aan bewoners en bedrijven om de eigen verantwoordelijkheid te nemen bij het beheer van de openbare ruimte. (participatie) Ruimte voor aannemers om gemeentelijke taken deels over te nemen. Concreet denken we aan meer werken op regie voor de gemeente en meer aandacht voor het verrichten van werkzaamheden op wijkniveau (integraal werken). Ruimte voor accenten in het onderhoud bovenop het Marikenniveau (gedifferentieerd beheer). En tot slot ruimte voor een duurzame openbare ruimte (duurzaam beheer).

85

Stadsbegroting 2016 - 2019 We willen de kwaliteit van het beheer van de openbare ruimte behouden. We zorgen voor één basisniveau van onderhoud, het Marikenniveau. Dit is een veilige, toegankelijke openbare ruimte waar mensen zich prettig voelen. Participatie van bewoners en bedrijven in met name het groenbeheer zorgen voor de accenten bovenop het Marikenniveau en maken onze stad mooier en leefbaarder. We zetten fors in om deze participatieprojecten de komende jaren te vermeerderen. Onze strategie hierbij is dat via ontmoeten in de openbare ruimte, betrokkenheid in de buurt wordt gecreëerd en uiteindelijk bewoners, bedrijven en bezoekers zich verantwoordelijk voelen voor de openbare ruimte met als resultaat een bijdrage aan een leefbare stad. Dit doen we door onder andere de wijkbeheerplannen interactiever op te stellen met de bewoners, het faciliteren van initiatieven van bewoners en de participatiekaart actiever te promoten en te actualiseren. In 2015 zijn we gestart met een aantal pilots om de wensen en ideeën van meer en ook andere groepen burgers op te halen bij de oplading van de wijkbeheerplannen. Een pilot is bijvoorbeeld een aparte wijkapp die digitaal bewoners in de wijk met elkaar verbindt en waar ze op elkaars ideeën kunnen reageren. In 2016 borduren we voort op de meest succesvolle methodes voor de actualisatie van de wijkbeheerplannen. Wij bieden een goede service aan onze burgers door meldingen over de openbare ruimte via de Bel- & Herstellijn zo snel mogelijk af te handelen. We gaan door met de bel&herstelapp en voegen daar een aparte categorie aan toe voor het melden van hindernissen in de openbare ruimte om de toegankelijkheid te verbeteren. In samenwerking met het programma Duurzaamheid werken we aan de uitvoering van het project ‘Groen verbindt’. We stimuleren groene participatieprojecten en leggen verbinding met groene participatieprojecten die de wijkbeheerders in de wijken ophalen. Maar participatie is meer dan groenbeheer en moestuinen. Ook ludieke bewonersinitiatieven zoals het kleuren van de Veerpoorttrappen door bewoners is een leuk voorbeeld van participatie dat wij van harte ondersteunen. Een ander voorbeeld is de rioolvervanging in de Rembrandtstraat waar aanwonende actief meedenken met de inrichting. Met deze acties en projecten vergroten we de betrokkenheid van de bewoners en bedrijven met hun openbare ruimte.

Een schone openbare ruimte: Inzameling huishoudelijk afval en reiniging

Zwerfafval en dumpingen hebben veel invloed op de beleving van de buurt en de stad door de bewoners, bezoekers en bedrijven. Bovendien trekt vuil, nog meer vuil aan en werkt het verloedering in de hand. We geven een vervolg aan het project ‘Afval dump je niet’. Op meer hot spots in de stad maken we mensen bewust van de gevolgen van het dumpen van afval en beboeten we daders als dat niet voldoende is. We richten ons steeds meer op projecten waarbij bewoners uit de buurt zelf initiatief nemen om de zwerfvuilproblematiek op een ludieke manier samen op te pakken. Voorbeelden zijn het project Foetsie rond het Fenikshof, Actie Schoon Goffertpark en Actie Schone Waal. We willen deze acties zoveel mogelijk ondersteunen door het beschikbaar stellen van materialen en meedenken met creatieve oplossingen. We zetten extra in op de problematiek bij de waalstrandjes om bewustwording van de gevolgen van het zwerfafval te vergroten bij de strandgangers. Daarnaast gaan we door met Wijkhelden-teams, de voormalige buurtrangers. De stimulering en ondersteuning ligt nu volledig in handen van Dar. De participatiekaart is tevens uitgebreid met alle wijkheldenteams zodat bewoners kunnen zien of in hun buurt al een team actief is. We voeren het afvalbeleidsplan “Creatief met afval” uit. Doel is om het hergebruik van het huishoudelijk afval te verhogen van 63% nu naar 70% in uiterlijk 2022 om van afval steeds meer een grondstof te maken. Dit percentage is exclusief de herbruikbare afvalstoffen die er nog met nascheiding worden uitgehaald. Met nascheiding komt het percentage op 67 in 2014. Voor de grote steden scoren Nijmegen en Maastricht het hoogst als het om hergebruik van huishoudelijk afval gaat. Vanaf 2015 kunnen bewoners nu ook blik en drankkartons op een gemakkelijke manier gratis scheiden. In 2016 gaan we textiel op een andere manier verwerken om de herbruikbaarheid te verbeteren. Zo zijn we continu op zoek naar manieren om van afval een grondstof te maken en ook om met afval energie op te wekken zoals Biogas. Hier zullen we ons de komende jaren op blijven richten.

86

Stadsbegroting 2016 - 2019 Dar is de regionale uitvoeringsorganisatie op het gebied van afval. Voor Nijmegen verzorgt Dar het inzamelen en verwijderen van huishoudelijk afval, het reinigen van de openbare ruimte en de gladheidsbeheersing. Dit leggen we jaarlijks vast in de DienstVerleningsOvereenkomst (DVO). Deze DVO is de afgelopen jaren uitgebreid met het integraal onderhoud van groen en grijs in de wijken. Onze intentie is om dit steeds verder uit te breiden naar meerdere stadsdelen en naar meer beheeronderdelen zoals speelvoorzieningen.

Een hele en veilige openbare ruimte: Beheer en onderhoud van de openbare ruimte waaronder wegen, openbaar groen en openbare verlichting

Wij beheren en onderhouden de wegen, civiele kunstwerken, de openbare verlichting, de verkeersregelinstallaties, de verkeersvoorzieningen en het openbaar groen waarbij duurzaam beheer voorop staat. We passen herinrichtingen en reconstructies toe op wegen waar dat nodig is. In januari 2016 komt hier voor ons een nieuw gebied bij om te beheren door de voltooiing van het project Ruimte voor de Waal. Een uitvoeringsprogramma openbare ruimte stellen we jaarlijks op om onze werkzaamheden gemeentebreed af te stemmen. In 2016 gaan we dit uitvoeringsprogramma ook digitaal beschikbaar stellen voor onze bewoners zodat zij in één oogopslag kunnen zien welke werkzaamheden in hun buurt gepland staan. In de paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen staat een overzicht van de hoofdasfaltwegen die we in 2016 gaan aanpakken. Wij houden toezicht op de openbare ruimte en handhaven een schone, hele en veilige openbare ruimte. We voeren de beleidsnota "Zicht op Nijmeegs licht" uit waarbij wij oude armaturen geleidelijk aan vervangen door armaturen met LED-lampen om een bijdrage te leveren aan een energieneutrale stad in 2045. En we zijn in 2015 gestart met een structurele vervanging per gebied van het oude kabelnet, sterk verouderde armaturen en bijbehorende masten. Daarnaast voeren we het lichtplan uit. Dit lichtplan is een plan om met name de binnenstad aantrekkelijker te maken door het aanlichten van oude en bijzondere gebouwen, kunstobjecten en monumenten zoals de verdere aanlichting van de Waag en de wand van het Poortgebouw aan de grote Markt in 2016. Duurzaamheid is hier eveneens een belangrijk criterium.

Beschermen van een gezonde leefomgeving: Integraal waterbeheer

Integraal waterbeheer is in hoofdzaak gericht op de drie gemeentelijke watertaken: het inzamelen en transporteren van afvalwater, het inzamelen en verwerken van afstromend regenwater en het nemen van maatregelen tegen structurele grondwateroverlast. De hoofddoelen voor deze drie watertaken zijn het beschermen van de (volks)gezondheid, het beschermen van het milieu en het bijdragen aan een leefbare woonomgeving. We onderhouden hiervoor het rioolstelsel planmatig. De indicator minimaal gelijkblijvende restlevensduur is opgenomen in het programma Duurzaamheid.

Indicatoren Indicatoren - Waarderingsscore voor de openbare ruimte door de burgers - Waarderingsscore voor de openbare ruimte door de ondernemers - Uitgevoerde acties wijkbeheerplannen - Tijdig afgehandelde meldingen B&H - Aantal participatieprojecten op participatiekaart - % hergebruik huishoudelijk afval

Realisatie 2014 6,8

Doel 2015 6,9

2016 6,9

2017 6,9

2018 7

2019 7

6,9

6,9

6,9

6,9

7

7

91 % 79 % 163 63 %

90% 80% 230 63%

90 % 80 % 250 64 %

90 % 80 % 260 65 %

90 % 80 % 280 67 %

90 % 80 % 290 68 %

87


Wat gaan we anders doen bedragen * € 1.000,Ontwikkeling algemene middelen A3. Areaaluitbreiding Openbare Ruimte Bestaand beleid B34. Stopzetten vergoedingsmaatregelen PV bonnen Eindtotaal

2016

2017

2018

2019

-64

-64

-64

-64

-236 -300

-64

-64

-64

Hiermee wordt uitwerking gegeven aan de beleidsvoornemens die voortkomen uit de Zomernota 2015. areaaluitbreiding Openbare Ruimte Ten opzichte van de vorige begroting gaan we uit van een iets hogere woningproductie. Eerder hebben we afspraken gemaakt over het ophogen van budgetten als gevolg van de aantallen. Voor beheer en onderhoud van de areaaluitbreiding voegen we € 64.000 aan het programma Openbare Ruimte toe. stopzetten vergoedingsmaatregelen PV bonnen De Gemeente ontving tot 2015 een tegemoetkoming van het Rijk per uitgeschreven bekeuring voor delicten in de openbare ruimte. Het Rijk heeft deze vergoedingsmaatregel met ingang van 1-1-2015 stop gezet. Dit betekent dat de geraamde baten van € 235.000 vanaf 2015 niet gerealiseerd zullen worden. In 2016 voeren we een discussie over de toekomst van het bureau Toezicht en handhaving. In afwachting van een structurele oplossing is er voor 2016 eenmalig geld beschikbaar gesteld.

Wat kost het Rekening Openbare ruimte Bedragen * 1.000.000 Financiële Lasten per product Integraal beheer openbare ruimte Integraal Waterbeheer Inzameling huishoudelijke afval Onderhoud wegen en kunstwerken Straatreiniging Toezicht openbare ruimte Totaal Lasten Programma

2014

Begroot 2015

2016

2017

2018

2019

15,0 12,8 10,5

13,6 13,6 10,9

13,9 13,7 10,8

13,9 13,8 10,7

13,8 14,0 10,7

13,9 14,2 10,7

11,6

12,9

12,5

12,6

12,6

12,6

9,7 3,4 62,9

9,8 3,2 64,1

9,9 3,0 63,9

9,9 3,0 63,8

9,9 3,0 64,0

9,9 3,0 64,2

1,4 12,5 11,3

0,4 13,6 10,2

0,1 13,7 7,8

0,1 13,8 5,4

0,1 14,0 5,4

0,1 14,2 5,4

Financiële Baten per product Integraal beheer openbare ruimte Integraal Waterbeheer Inzameling huishoudelijke afval Onderhoud wegen en kunstwerken Straatreiniging Toezicht openbare ruimte Totaal Baten Programma

0,4

2,1

1,8

1,8

1,8

1,8

1,3 0,1 27,1

2,4 0,0 28,7

2,4 0,0 25,7

2,5 0,2 23,7

2,5 0,2 23,9

2,5 0,2 24,1

Totaal programma

-35,8

-35,4

-38,2

-40,1

-40,1

-40,1

88


Financiële toelichting De gemeente besteedt in 2016 in totaal € 38 miljoen netto aan het beheer en onderhoud van de openbare ruimte, het waterbeheer, het houden van toezicht op het gebruik van die openbare ruimte en de inzameling van het huishoudelijk afval. Aan de lastenkant zien we in 2016 t.o.v. 2015 een daling van € 2 ton die veroorzaakt wordt door de afschaffing van de kwijtschelding afvalstoffenheffing en door stijging in verband met indexering, areaaluitbreiding en door de aanpassingen in het Gemeentelijk Riolerings Plan (GRP). Meerjarig wordt de stijging verklaard door de aanpassingen in het Gemeentelijk Riolerings Plan (GRP). Aan de batenkant zien we in 2016 en 2017 een forse daling. Deze wordt voornamelijk veroorzaakt door de verwerking van bezuinigingstaakstellingen, de aanpassingen in het GRP en het afschaffen van de afvalstoffenheffing.

Relevante links ‘Geef ze de Openbare Ruimte’, beleidsnota openbare ruimte, 2013 Participatiekaart (www.participatiekaart.nl/nijmegen) Marikenniveau, 2014 ‘Creatief met afval’, beleidsnota huishoudelijke afvalstoffen, 2013-2022 ‘Zicht op Nijmeegs Licht’, beleidsnota openbare verlichting 2011 – 2020 Lichtplan Nijmegen, inspiratieboek voor openbare sierverlichting in Nijmegen, 2013 ‘Grip op gladheid’, beleidsnota gladheidbeheersing 2011-2016 ‘Reclameboodschap’, beleidsnota reclamebeleid, 2013

89


Sport en Accommodaties Maatschappelijk effect Het programma Sport en Accommodaties gaat over de fysieke maatschappelijke voorzieningen wijkaccommodaties, sportaccommodaties en maatschappelijk vastgoed in Nijmegen en over het stimuleren en faciliteren van sport en beweging. Wij sluiten daarbij aan op belangrijke thema’s uit het coalitieakkoord, zoals de wijkgerichte benadering in een Zorgzame stad, Nijmegen als aantrekkelijke woon- en groeistad, Nijmegen als energie-neutrale, duurzame stad en Nijmegen als veilige en leefbare stad. Deze thema’s worden toegepast in onze dagelijkse praktijk van het effectief en klantvriendelijk beheren van wijken sportaccommodaties en het overig maatschappelijk vastgoed. Een zo efficiënt mogelijke benutting, instandhouding en spreiding van al deze gemeentelijke voorzieningen, in samenspraak met de beleidsprogramma’s, is daarbij uitgangspunt. We willen dat alle Nijmegenaren elkaar in de eigen wijk kunnen ontmoeten en (gezamenlijk) kunnen sporten. Het programma Sport en Accommodaties realiseert daartoe de beschikbaarheid van aansprekende wijken sportvoorzieningen, die breed toegankelijk zijn, veilig en voldoende onderhouden.

Wat doen we Het programma Sport en Accommodaties combineert een effectief en klantvriendelijk beheer met een zo efficiënt mogelijke benutting, spreiding en instandhouding van al het gemeentelijk vastgoed, inclusief gemeentelijke sportaccommodaties. Wij zorgen - fasegewijs - voor duurzame gebouwen. Ten aanzien van de gemeentelijke sportaccommodaties ligt onze focus niet op het uitbreiden van het areaal aan accommodaties, maar op het verbeteren van de kwaliteit van de binnen- en buitensportaccommodaties. Onze bemoeienis staat altijd ten dienste van de gemeentelijke beleidsprogramma’s en varieert voor onze objecten van enkel huurbaas voor een externe (gesubsidieerde) partij (bijvoorbeeld De Vereeniging en de Schouwburg) tot volledige exploitatie en beheer van wijkcentra, sportaccommodaties en Voorzieningenharten. We stimuleren de sportparticipatie en beweegdeelname in Nijmegen en ondersteunen partijen die op dit vlak actief zijn. Het sportbeleid is in steeds sterkere mate gericht op sport en bewegen als middel in het bredere beleid gericht op gezondheid en welzijn. Het gaat daarbij niet altijd om sport, maar ook om andere vormen van bewegen. Met onze inzet willen we bereiken dat: • Nijmegenaren kunnen deelnemen aan en genieten van een gevarieerd aanbod van sporten beweegactiviteiten • de gezondheid en het welzijn van inwoners behouden en verbeteren door het bevorderen van sport en bewegen • sportverenigingen in Nijmegen van goed niveau zijn • er een kwalitatief goed aanbod van sportaccommodaties is en een openbare ruimte die uitnodigt om te gaan sporten en bewegen • sportieve talenten zich optimaal kunnen ontwikkelen in Nijmegen. Via het ontmoeten in onze welzijnsaccommodaties bieden we een basis voor verdere versterking van de sociale cohesie in de wijk.

90

Stadsbegroting 2016 - 2019 Het maatschappelijk vastgoed in Nijmegen ondersteunt en faciliteert de gemeentelijke doelen en ambities. Dat kan zijn door ruimte te bieden aan doelgroepen van alle programma’s. Met het in stand houden van historische en culturele objecten en panden ondersteunt dit programma de beleidsterreinen Citymarketing, Cultuur en cultuurhistorie. De onderwijspanden die niet aan schoolbesturen zijn overgedragen worden onderhouden conform de doelen van Onderwijs. Door parkeermogelijkheden te bieden, levert het maatschappelijk vastgoed een bijdrage aan het programma Mobiliteit. Namens de programma’s Grondbeleid en Stedelijke ontwikkeling is er de zorg voor (tijdelijk) beheer van terreinen en panden. De focus voor 2016 ligt vooral op de volgende items: •

de introductie van een nieuwe onderhoudspartner o.b.v. van de aanbesteding uit 2015

•

realiseren van de onderzoekstaakstelling Maatschappelijk Vastgoed

•

de investeringsprojecten Talent Centraal en de Bastei

•

uitrol van burgerparticipatie

•

belangrijke sportevenementen zoals de Special Olympics en de Giro

•

renovatie kunstgrasvelden en zwembaden


Realisatie 2014

Doel 2015

2016

Sportstimulering - % basisscholieren dat minimaal 7 uur per week beweegt - % middelbare scholieren dat aan sport doet - % middelbare scholieren dat minimaal 7 uur per week beweegt - % volwassenen dat minimaal 12 keer per jaar aan sport doet - % volwassenen dat voldoet aan de beweegnorm

68 [1] %

76 %

88 [2] % 67 [3] %

84 % 71 %

76 [4] %

67 %

66 [5] %

78 %

70 [6] % 71 [7] %

74 % 71 %

23 [8] % 60 [9] %

23 % 46 %

Sportverenigingen - % basisscholieren dat lid is van een sportvereniging - % middelbare scholieren dat lid is van een sportvereniging - % volwassenen dat lid is van een sportvereniging - % volwassenen dat buiten verenigingen en commerciële sportscholen om aan sport doet Sportaccommodaties -

% bezettingsgraad gemeentelijke gymnastieklokalen % bezettingsgraad gemeentelijke sportzalen % bezettingsgraad gemeentelijke sporthallen Aantal bezoekers in de zwembaden (totaal Erica Terpstra, West, Dukenburg en Goffertbad) - Aantal bezoekers in Triavium voor de schaatsbaan

54 % 61 % 62 [10] % 504347 166994

Ondersteuning topsportklimaat - Aantal talenten uit de regio Nijmegen met een HP, IT of NT-status dat sport in Nijmegen - Aantal talenten uit Nijmegen met een HP, IT of NTstatus - Aantal seniorenteams in Nijmegen die op het hoogste competitieniveau actief zijn - Aantal grote sportevenementen

19 ca.10 6 7

91

2017

2018

2019


[1] Kindermonitor 2013, GGD [2] Percentage berekend o.b.v. E-MOVO 2011, GGD [3] Ibid. [4] Burgerpeiling 2013, O&S [5] Gezondheidsmonitor volwassenen, GGD (nieuwe vraagmethodiek) [6] Kindermonitor 2013, GGD [7] E-MOVO 2011, GGD [8] Burgerpeiling 2013, O&S [9] Ibid. [10] Exclusief Jan Massinkhal gezien de combi evenementen en sport.

In 2012 zijn, na de totstandkoming van het Beleidsplan Sport 2013-2016, op vele indicatoren streefgetallen voor het einde van de beleidsperiode (2016) bepaald. Er zijn geen streefgetallen voor de tussenliggende jaren vastgesteld, omdat er vaak meerjarige interventies noodzakelijk zijn om de doelstellingen te realiseren. De hier gepresenteerde streefgetallen voor 2016 zijn niet tussentijds aangepast en geven derhalve de streefgetallen ultimo 2012 weer. Voor 2017 en verder zijn geen streefgetallen benoemd, aangezien dit een nieuwe beleidsperiode betreft met mogelijk aangepaste beleidsdoelstellingen en ambities. Voor de onderdelen ‘Sportaccommodaties’ en ‘Ondersteuning topsportklimaat’ is in 2012 gekozen om geen streefgetallen vast te stellen, maar worden jaarlijks bij de jaarrekening de realisatiecijfers weergegeven. Verschillende indicatoren met betrekking tot sporten beweegdeelname worden overigens in een twee-of vierjaarlijkse cyclus gemeten.

Wat gaan we anders doen bedragen * € 1.000,Bestaand beleid B11. Onkruidbestrijding buiten- en buitenruimte binnensport B27. Aanbesteding schoonmaak Welzijns- en jongerenaccommodaties B30. Gevolgen wijziging subsidiebeleid amateurkunst B28. Planontwikkelingen en verkopen B16. Lagere horeca opbrengsten Welzijns- en jongerenaccommodaties B14. Huurderving Maatschappelijk Vastgoed B15. Huurderving Sport- en recreatie accommodaties Huurderving Welzijns- en jongerenaccommodaties B12.- overige oorzaken B13. - vanwege 0 tarief B31. Minder productieve uren op projecten Eindtotaal

2016

2017

2018

2019

-52 -50 -20 -158 -50 -45 -50

-76 -50 -20 -144 -35 -45 -15

-100 -50 -20 -144 -35 -45 -15

-100 -50 -20 -138 -35 -45 -15

-69 -116 -100 -710

-385

-409

-403

Hiermee wordt uitwerking gegeven aan de beleidsvoornemens die voortkomen uit de Zomernota 2015. Voor onze sportparken gaan we over naar een andere, milieuvriendelijke, wijze van onkruidbestrijding Daarnaast ondervindt de exploitatie van het programma de laatste jaren diverse knelpunten die voor een groot deel het gevolg zijn van maatschappelijke en economische ontwikkelingen. De financiële effecten daarvan zijn bij de Zomernota 2015 in beeld gebracht. De bijbehorende besluitvorming leidt tot bovenstaande cijfermatige aanpassingen vanaf 2016. De bij de items genoemde codes verwijzen naar omschrijvingen in de begrotingswijziging bij de zomernota. Het belangrijkste financiële effect op het programma Sport en Accommodaties betreft de teruglopende huuropbrengsten. Door vertrek naar eigen accommodaties en een terugloop in het bewegingsonderwijs zien we een huurderving bij sport‐ en recreatie accommodaties. Bij welzijns‐ en jongerenaccommodaties hebben we te maken met huuropzeggingen (o.a. door KION) en méér verhuur tegen 0‐tarief door burgerparticipatie. Hoewel dit een gewenste ontwikkeling is omdat we bewonersinitiatieven graag de ruimte geven, leidt wel tot ongewenste financiële effecten.

92

Stadsbegroting 2016 - 2019 In de begroting 2016 zijn de opbrengsten in dit kader verlaagd. Mede op grond van de uitkomsten uit het externe onderzoek naar huurontwikkelingen van ons Maatschappelijk Vastgoed, moeten we ons realiseren dat het onzeker is of de marktsituatie vanaf 2017 verbetert. Daarnaast verwachten we dat de bestaande leegstand van bedrijfspanden ook bij het gemeentelijk Maatschappelijk Vastgoed nog een fors na-ijleffect zal hebben. Potentiële huurders hebben immers in de huidige markt veel te kiezen, hetgeen zijn weerslag kent op de huuropbrengst. Uiteraard zullen we ons maximaal inspannen om, mede door inzet van ons Makelpunt, nieuwe huurders te vinden voor onze leegkomende panden. Genoemde ontwikkelingen én de ontwikkelingen rondom de kanteling in de zorg en welzijn vragen een nieuwe blik op maatschappelijk vastgoed. Om te voorzien in structurele oplossingen voor bijvoorbeeld de nadelige effecten van het toenemend gebruik van het 0-tarief zullen we de komende jaren nadrukkelijk afwegingen moeten maken.

Wat kost het Rekening Sport en Accommodaties Bedragen * 1.000.000 Financiële Lasten per product Maatschappelijk vastgoed Sport Sportaccommodaties Wijkaccommodaties Totaal Lasten Programma

2014

Begroot 2015

2016

2017

2018

2019

9,8 5,5 28,7 24,0 68,0

10,3 3,6 17,2 15,3 46,4

10,4 5,6 16,0 15,4 47,3

10,4 5,5 16,4 15,1 47,6

10,4 5,5 16,6 15,0 47,6

10,3 5,5 16,7 14,9 47,4

Financiële Baten per product Maatschappelijk vastgoed Sport Sportaccommodaties Wijkaccommodaties Totaal Baten Programma

8,5 2,6 15,6 14,1 40,8

8,0 0,9 5,0 4,5 18,3

8,5 0,8 5,1 4,6 19,1

8,7 0,8 5,3 4,8 19,6

8,7 0,8 5,3 4,8 19,5

8,6 0,8 5,3 4,7 19,4

Totaal programma

-27,2

-28,1

-28,3

-28,0

-28,0

-28,0

Financiële toelichting Algemeen Zowel de begrote lasten als baten zijn vanaf 2015 ca. € 22 miljoen lager. Dit wordt veroorzaakt doordat binnen het programma Sport & Recreatie in 2015 de verrekeningen tussen producten zijn geëlimineerd. Dit geeft ook bij de afzonderlijke producten effecten. Daarom zal bij de producten geen verklaring worden gegeven tussen het verloop van 2014 en 2015 en latere jaren. Lasten De begrote lasten van het programma Sport en Accommodaties bedragen in 2016 ca € 0,9 miljoen meer dan in 2015. Dit wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de hogere lasten bij schoonmaak en onkruidbestrijding buitenruimte. Meerjarig laten de begrote lasten een stabiel beeld zien. Baten De begrote baten bedragen in 2015 ca. € 18,3 miljoen. De begrote baten zijn in 2016 ca. € 0,9 miljoen hoger dan in 2015. Het verschil wordt vooral verklaard doordat de begroting 2015 eenmalig is verlaagd in verband met huurderving wegens a-structurele leegstand. De meerjarige ontwikkeling van de baten hangt vooral samen met de taakstelling Maatschappelijk Vastgoed.

93


Relevante links Beleidsnota Sport en Bewegen 2013-2016 Beleidsnota Sportaccommodaties “Kiezen voor Kwaliteit” (gemeente Nijmegen 2006) Uitvoeringskader Combinatiefuncties gemeente Nijmegen 2012 Verenigingsmonitor 2013, O&S. Kadernota Maatschappelijk Vastgoed

94


Stedelijke ontwikkeling Maatschappelijk effect Met het programma Stedelijke ontwikkeling willen we bereiken dat Nijmegen voldoende, passende en veilige huisvesting biedt aan (groepen) bewoners en ondernemers, en dat de stad in ruimtelijk opzicht aantrekkelijk is om te wonen, te werken, te recreëren, te bezoeken en zich te vestigen. Daarbij streven we naar een evenwichtige ruimtelijke structuur en een krachtige stedelijke identiteit met herkenbare wijken, waarbij we graag ruimte geven aan initiatieven van bewoners en ondernemers. We staan voor goede dienstverlening op gebied van vergunningverlening en handhaving. We streven naar een goed samengaan van functionaliteit, cultuurhistorische rijkdom, toegankelijkheid en eigentijdse ontwikkeling.

Wat doen we De ruimtelijke weten regelgeving en onze eigen beleidsambities, zoals vastgelegd in o.a. de structuurvisie, vormen de basis voor de werkzaamheden in het programma Stedelijke ontwikkeling.

Ruimtelijke inrichting

In 2016 voeren we de volgende activiteiten uit: • We werken verder aan het realiseren van de regionale beleidsambities zoals vastgelegd in de MIRT agenda, de majeure opgaven van de provincie Gelderland en het topsectorenbeleid van het Rijk. • We gaan aan de slag met de voorbereidingen voor de implementatie van de Omgevingswet. • We faciliteren tijdelijk gebruik van leegstaande panden (Tijdelijk Anders Gebruik en Tijdelijk Anders Bestemmen) en faciliteren tijdelijke initiatieven op ontwikkellocaties in de stad in het kader van o.a. placemaking. Hiermee maken we experimenten en tijdelijk wonen/bouwen mogelijk. • we ontwikkelen een visie op Veur-Lent en maken daarbij uitdrukkelijk gebruik van de ideeën in de stad. • We voorzien in de planprocessen voor nieuwe grote ontwikkelingen, bijvoorbeeld Vossenpels Midden, Hof van Holland etc . • We maken ruimtelijke analyses en locatieonderzoeken en stellen ambitiedocumenten op voor nieuwe ruimtelijke initiatieven. • We voldoen aan de wettelijke plicht tot actualisatie van bestemmingsplannen. We maken daarbij gebruik van een tweetal instrumenten: bestemmingsplannen en beheersverordeningen. • we zorgen ervoor dat onze producten digitaal interactief gemaakt worden en beschikbaar worden gesteld via het internet. • we zorgen voor een goede afwikkeling van planschadeclaims. • We handhaven het gebruik conform bestemmingsplannen, primair op basis van klachten. • We begeleiden en maken stedenbouwkundige en inrichtingsplannen voor o.a. schoollocaties en ontwikkellocaties. We dragen zorg voor een hoogwaardige ruimtelijke kwaliteit van de stad met oog voor de eigenheid in buurten en wijken; in dat kader stellen we beeldkwaliteitsplannen op en faciliteren we de Commissie Beeldkwaliteit en de Ruimtelijke Kwaliteitsteams. • We ondersteunen het Architectuurcentrum o.a. door deelname in programmaraad en begeleiding bij de tweejaarlijkse Architectuurprijs.

Vergunningverlening bouwen

In 2016 werken we met de ODRN als opdrachtnemer aan de uitvoering van de volgende taken en activiteiten:

95

Stadsbegroting 2016 - 2019 • •

• • • • • •

We plegen vooroverleg met (potentiële) aanvragers over hun (aan)vraag. Voor dit vooroverleg is een legestarief van toepassing. We toetsen ingekomen aanvragen voor een omgevingsvergunning aan de van toepassing zijnde wettelijke regelingen (bouwbesluit, bouwen monumentenverordening, bestemmingsplan, brandveiligheids- en milieuregels) en op de beleidsaspecten duurzaamheid, energie en ventilatie. We verlenen met inachtneming van de Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht (WABO) integrale omgevingsvergunningen. We dragen er zorg voor dat de klant één aanspreekpunt heeft voor vragen over de door hem aangevraagde vergunning. We inspecteren verleende vergunningen. We besteden daarbij extra aandacht aan de prioriteiten zoals deze voortvloeien uit het integrale handhavingsprogramma 2016. We behandelen klachten en handhavingsverzoeken van burgers en bedrijven. We sporen illegale activiteiten en situaties op en pakken deze aan volgens de prioriteitstelling in het integrale Handhavingsprogramma 2016. We treden handhavend op naar aanleiding van signalen van andere gemeentelijke handhavende afdelingen. Daarnaast controleren we aan de hand van een controleprogramma bestaande bouw gezamenlijk met de brandweer.


Realisatie 2014

Doel 2015

2016

2017

2018

2019

12 %

5%

5%

5%

5%

5%

0% 100

10% 100

10 % 100

10 % 100

10 % 100

10 % 100

80 % Nieuwe meting najaar 2015 % Nieuwe meting najaar 2015 % Nieuwe meting najaar 2015

85% 87%

85 % 87 %

85 % 87 %

85 % 87 %

85 % 87 %

97%

97 %

97 %

97 %

97 %

7,5

7,5

7,5

7,5

7,5

7,1

7,1

7,1

7,1

7,1

4

4

4

4

4

65 95

70 70

70 70

70 70

70 70

70 70

2021

1900

1900

1900

1900

1900

255

190

190

190

190

190

n.n.b.

10

10

10

10

10

Ruimtelijke ontwikkeling - % van het aantal beroepschriften ten opzichte van het aantal zienswijzen tegen vastgestelde postzegelplannen - idem m.b.t. actualisatieplannen - % van het Nijmeegse grondoppervlak dat gedekt is door bestemmingsplannen die niet ouder zijn dan 10 jaar in de bestaande stad (Nijmegen Zuid) - Idem voor Nijmegen Noord - Percentage bewoners dat Nijmegen een aantrekkelijke stad vindt

- Percentage bewoners dat Nijmegen een prettige stad om in te wonen vindt

- Waardering bewoners voor Nijmegen als woon- en leefgemeente (gemiddelde rapportcijfer) - Waardering van ondernemers voor bedrijfsomgeving (gemiddeld rapportcijfer) - Positie in de ranglijst steden voor wat betreft het toeristisch imago Vergunningverlening bouwen - Aantal klachten - Percentage van de klachten leidende tot concrete handhaving (waaronder controles) - Het aantal autonome handhavingsacties (waaronder controles) - Het aantal handhavingsacties (waaronder controles) leidende tot maatregelen - Percentage gegronde bezwaarschriften

96


Wat gaan we anders doen Eind 2015 zijn we gestart met de voorbereidingen voor de nieuwe Omgevingswet. Hiervoor is een projectorganisatie ingericht. De verwachte ingangsdatum is 1 januari 2018. De ambities zijn fors: tal van wetten, algemene maatregelen van bestuur en ministeriële regelingen worden gebundeld (van 26 wetten naar 1 Omgevingswet). Verder wil het Rijk met de Omgevingswet ook een aantal kwalitatieve verbeteringen bereiken: het moet eenvoudiger, efficiënter en beter. Aan de invoering van de Omgevingswet is ook een digitaliseringsoperatie gekoppeld. Tegelijkertijd geeft de Omgevingswet ook de ruimte en mogelijkheid om onze Nijmeegse ambities handen en voeten te geven. In 2016 bereiden wij de strategische bestuurlijke keuzes voor en werken we in enkele pilots alvast met de nieuwe instrumenten en mogelijkheden. Per 2016 gaat de Omgevingsdienst Regio Nijmegen werken op basis van een systematiek van outputfinanciering. Er is de afgelopen tijd gewerkt aan een productencatalogus en een systematiek van prijzen per product. Dit leidt tot resultaatgerichter werken en transparantere kosten. Het is zaak om gezamenlijk de systematiek te monitoren op effecten en kostenontwikkeling, zodat er snel kan worden bijgesteld indien nodig. Vanuit de wens tot deregulering en ruimte geven aan de burger werken wij aan voorstellen om gemeentelijk beleid (beleid dat verder gaat dan de landelijke regelgeving op het gebied van bouwen etc) te verminderen. Hierover komen wij op korte termijn met voorstellen naar uw Raad. Ten slotte wordt 2016 het jaar dat we de notitie Tijdelijk Anders Bestemmen en de mogelijkheden die het Besluit Omgevingsrecht (BOR) ons biedt, implementeren. Wij hopen hiermee meer tijdelijke initiatieven op allerlei plekken in de stad, waaronder in de Waalsprong, te kunnen faciliteren.

Wat kost het Rekening Stedelijke ontwikkeling Bedragen * 1.000.000 Financiële Lasten per product Ruimtelijke inrichting Vergunningverlening bouwen Totaal Lasten Programma

2014

Begroot 2015

2016

2017

2018

2019

1,4 4,8 6,3

1,9 4,3 6,2

1,8 3,5 5,2

1,8 3,0 4,8

1,8 3,0 4,8

1,8 3,0 4,8

Financiële Baten per product Ruimtelijke inrichting Vergunningverlening bouwen Totaal Baten Programma

0,2 5,5 5,8

0,8 4,0 4,8

0,8 4,1 4,9

0,8 4,1 4,9

0,8 4,1 4,9

0,8 4,1 4,9

Totaal programma

-0,5

-1,4

-0,4

0,1

0,1

0,1

97


Financiële toelichting Wij bewaken en bevorderen de ruimtelijke kwaliteit van Nijmegen. Dit doen wij enerzijds door het dynamisch houden van ruimtelijke ontwikkelingsplannen en bestemmingsplannen en anderzijds door het behandelen van vergunningaanvragen en handhaving van kleinere en grote bouwwerken. In 2016 geven we hiervoor per saldo € 0,4 miljoen aan uit. De lasten nemen in 2016 ten opzichte van het begrotingsjaar 2015 met € 1,0 miljoen af. Samenvattend de belangrijkste oorzaken: • Vanaf 2014 is een gefaseerde kostenreductie verwerkt doordat we een terugloop van vooral het aantal grote bouwaanvragen voorzagen. Voor 2016 geeft dit een effect van € 0,4 miljoen. • De geraamde bijdrage aan de ODRN is € 0,35 miljoen lager dan voor 2015 begroot. • Een lagere doorbelasting van ambtelijke uren en centrale overhead geeft een effect van € 0,25 miljoen. Vanaf 2017 nemen de lasten met € 0,4 miljoen af ten opzichte van het jaar 2016. Dit verschil laat geheel verklaren vanuit de geraamde kostenreductie. In 2017 is totaal € 1,4 miljoen aan kostenreductie verwerkt wegens de verwachte terugloop van vooral de grote bouwaanvragen. De baten van het programma Stedelijke ontwikkeling komen hoofdzakelijk voort uit (bouw)leges. Daarnaast brengen wij de aanvragers die ons vragen om planologische aanpassingen de uitvoeringskosten hiervan in rekening.

Relevante links Structuurvisie Nijmegen 2013 Kadernota Beeldkwaliteit 2013 Uitwerkingsnota Beeldkwaliteit 2014

98


Veiligheid Maatschappelijk effect De zorg van de overheid voor de veiligheid van de burger is verankerd in de kernwaarden van de rechtsstaat. Geen vrijheid, geen gelijkwaardigheid, geen solidariteit zonder een veilige publieke ruimte. Er bestaat overigens geen eenduidig causaal verband tussen het handelen van de overheid en de veiligheid thuis of op straat. Veiligheid is veelal het resultaat van samenwerking en van bewust handelen op basis van eigen verantwoordelijkheid. We werken dan ook vooral aan samenwerking tussen, onder meer, politie, brandweer, woningcorporaties, bewonersorganisaties, welzijnswerkers en hulpverleners. En - daar waar dat kan - doen we een beroep op de eigen verantwoordelijkheid van burgers. In Nijmegen focussen we ons daarbij vooral op de thema’s die het veiligheidsgevoel van de burger rechtstreeks beïnvloeden, zoals overvallen, inbraak en diefstal. Maar ook het tegengaan van overlast en verloedering vinden we heel belangrijk. Problemen als woonoverlast en intimidatie, jeugdoverlast, en huiselijk geweld pakken we daarom stevig aan. Ook levert het programma Veiligheid een belangrijke bijdrage aan de kwaliteit van de fysieke leefomgeving en aan veilige evenementen en horeca. Daarnaast liggen er fundamentele taken bij de bestrijding van rampen en crises, bij de brandweerzorg en ten aanzien van de handhaving van de openbare orde. Het belangrijkste maatschappelijke effect dat we hiermee willen bereiken: een stad waarin burgers zich in hun woon- en werkomgeving en op straat veilig voelen.

Wat doen we Het programma Veiligheid kent 5 taakaccenten: 1. De beleidsontwikkeling in het domein sociale veiligheid Belangrijkste taak is om jaarlijks de beschikbare middelen voor integrale veiligheid te vertalen naar de concrete inzet voor de bestrijding van sociale onveiligheid in de stad, met name het terugdringen van veelvoorkomende vormen van criminaliteit. 2.

De beleidsuitvoering in het domein sociale veiligheid In het veiligheidshuis wordt de samenwerking bij de persoonsgerichte aanpak van veelvoorkomende criminaliteit geregisseerd. We leveren de ketenmanager, de ketenregisseurs en een deel van de ondersteuning bij het informatiebeheer in het veiligheidshuis.

3.

Openbare Orde en Veiligheid Primair de ondersteuning van de burgemeester bij zijn wettelijke taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Voorbeelden van openbare-orde-onderwerpen die aandacht vragen: drugsbeleid, coffeeshopbeleid en de regulering van de seksbedrijven.

4.

Integrale Handhaving Programma Veiligheid draagt bij aan handhaving en vergunningverlening. Tevens zorgt het programma Veiligheid als procesregisseur in samenwerking met de overige betrokken programma’s voor een gemeentebreed integraal handhavingsprogramma.

99

Stadsbegroting 2016 - 2019 5.

Brandweerzorg en rampenbestrijding Het programma Veiligheid adviseert de burgemeester ten aanzien van brandweerzaken. Daarnaast heeft de gemeente een belangrijke verantwoordelijkheid in de rampenbestrijding. Het programma Veiligheid ondersteunt en faciliteert de organisatie daarbij in het algemeen, en de gemeentesecretaris in het bijzonder.

Jaarlijks krijgt de Raad via de zogeheten Veiligheidsbrief specifieke toelichting op de ontwikkelingen rondom deze 5 taakaccenten.


Realisatie 2014

Vergroten van het veiligheidsgevoel van de Nijmeegse burger - % dat zich vaak of soms onveilig voelt in de woonbuurt, voor de wijken waar de gemeente samen met andere partners extra inspanningen verricht op het gebied van veiligheid - % dat zich vaak of soms onveilig voelt in de woonbuurt, voor heel Nijmegen

Doel 2015

2016

2017

<25%

<25 %

<18%

<18 %

2018

2019

<287 <737 <1451

<287 <737 <1451

Reductie van het aantal incidenten -

Aantal aangiften woninginbraak (pogingen) Aantal aangiften woninginbraak (geslaagde inbraken) Aantal aangiften auto-inbraak % dat in de woonbuurt vaak overlast van jongeren ervaart, voor de wijken waar de gemeente samen met andere partners extra inspanningen verricht op het gebied van veiligheid) - % dat in de woonbuurt vaak overlast van jongeren ervaart, voor heel Nijmegen - Recidivepercentage voor zwaarste casussen in Veiligheidshuis (top-150) - Aantal meldingen bij de Brandweer

237 600 1164

<250 <1060 <1500 <20%

<287 <737 <1451

<13%

1351

<1816

<287 <737 <1451 <20 %

<13 % n.n.b.

n.n.b.

n.n.b.

n.n.b.

<1560

<1560

<1560

<1560

Vanaf het begrotingsjaar 2015 werken we in het programma Veiligheid met nieuwe indicatoren. Die zijn najaar 2013 in de auditcommissie van de Raad besproken. De indicatoren zijn gekoppeld aan twee hoofddoelstellingen en per indicator werken we met streefcijfers. Indien daar aanleiding toe is, kunnen die streefcijfers worden aangepast. Voor woningen auto-inbraak is er aanleiding om de streefcijfers vanaf 2016 aan te passen. Dat geldt ook voor het streefcijfer met betrekking tot het aantal meldingen bij de brandweer. De nieuwe streefcijfers staan in de tabel hieronder en de achtergrond daarbij volgt dan in de onderstaande toelichting op de indicatoren. De indicatoren sluiten aan bij de gewenste maatschappelijke opbrengst: een stad waarin burgers zich in hun woon- en werkomgeving en op straat veilig voelen. In zoverre relevant wordt in dit hoofdstuk per indicator ook geduid wat de betreffende indicator zegt over de grip die gemeente en veiligheidspartners hebben op doelgroepen die een groot aandeel hebben in criminaliteit of ernstige overlast. Daarbij past overigens de notie dat er nooit één-op-één een relatie valt te leggen tussen gemeentelijke inspanningen en cijfermatige resultaten. Daarvoor zijn de factoren die inwerken op criminaliteit en overlast te complex.

100

Stadsbegroting 2016 - 2019 1.1 en 1.2. Bron: Nijmeegse Burgerpeiling. Door de tijdreeks voor onveiligheidsgevoelens in alle wijken af te zetten tegen die voor de onveiligheidsgevoelens in de wijken waar extra inspanningen op het gebied van veiligheid plaatsvinden, geeft dat een beter zicht op wat we daarmee bereiken. De burgerpeiling vindt een keer in de twee jaar plaats. Het laatste peiljaar was 2013. De burgerpeiling voor 2015 is eerst eind van dit kalenderjaar beschikbaar. 2.1 en 2.2. Bron: politieregistratie Woninginbraak behoort tot de delicten waarvan bekend is dat een relatief groot deel door veelplegers wordt gepleegd. Daarom is deze indicator ook een aanwijzing voor de mate waarin de gemeente en haar partners grip hebben op deze groep. Onderscheid tussen pogingen en geslaagde inbraken is van belang. Inspanningen gericht op meer inbraakpreventie kunnen zich vertalen in een andere verhouding tussen het aantal pogingen en geslaagde inbraken. In 2014 is het aantal woninginbraken ten opzichte van de voorgaande jaren sterk gedaald. Bedroeg het totaal geregistreerde aantal (geslaagde inbraken en pogingen daartoe) in 2013 nog op 1335, in 2014 zakte dit naar 837 (600 geslaagde inbraken, naast 237 pogingen). Kijkend naar de trend op langere termijn kwam Nijmegen in 2014 uit op 5,0 woninginbraken per 1000 inwoners (het gaat hier om zowel pogingen als geslaagde inbraken), de laagste score over een periode van 10 jaar. Het hoogste niveau scoorde Nijmegen in 2012 met 8,8 woninginbraken per 1000 inwoners. Het gemiddelde in de periode 2004-2014 ligt op 7,0 woninginbraken per 1000 inwoners. Bezien we de laatste 5 jaar van die periode dan ligt het gemiddelde op 7,2. Het cijfer voor 2014 is dus buitengewoon gunstig, overigens niet alleen ten opzichte van de lange-termijntrend, maar ook ten opzichte van de steden waarmee Nijmegen gebenchmarkt wordt (Arnhem, Eindhoven, Enschede, Groningen, Maastricht en Tilburg). Voor de benchmarksteden samen (dus inclusief Nijmegen) lag het gemiddelde aantal woninginbraken per 1000 inwoners in 2014 op 5,8. Rekenen we de streefcijfers in bovenstaande tabel op de indicatoren 1.1 en 1.2 om naar het aantal woninginbraken per 1000 inwoners, betekent dat de ambitie om het aantal woninginbraken onder de 7,7 per 1000 inwoners te houden. Gelet op de lange-termijnscore van Nijmegen mag dat streefcijfer vanaf 2016 scherper. Met een streefwaarde van 6,0 woninginbraken per 1000 inwoners zou Nijmegen lager scoren dan gemiddeld in de laatste 5 jaar (gerekend tot en met 2014) en iets hoger dan het gemiddelde voor de benchmarksteden in 2014. Dat is dus een verdedigbare norm, gelet ook op het feit dat de score in 2014 significant gunstiger was dan die in de voorafgaande jaren. Teruggerekend naar de absolute cijfers in bovenstaande tabel komen we dan voor 2016 uit op een streefcijfer van <287 voor indicator 1.1. (conform het gemiddelde percentage in de afgelopen 2 jaar van 28 procent van pogingen tot woninginbraak op het totaalcijfer van dit delict) en <737 als streefcijfer voor indicator 1.2. Dat betekent dus vooral een scherpere norm voor de hoogte van het aantal geslaagde woninginbraken, waarbij we ervan uitgaan dat die ook haalbaar is door inzet op preventie en op bewustwording bij bewoners om maatregelen treffen die het inbrekers lastiger maken de woning binnen te dringen.

101

Stadsbegroting 2016 - 2019 2.3. Bron: politieregistratie. Auto-inbraak behoort eveneens tot de delicten waarvan bekend is dat een relatief groot deel door veelplegers wordt gepleegd. Daarom is ook deze indicator een aanwijzing voor de mate waarin de gemeente en haar partners grip hebben op deze groep. Ook op dit type delict zijn de cijfers van 2014 significant gunstig: 1164 geregistreerde zaken ten opzichte van 1726 in 2013. Kijken we naar de middellange termijn, dan fluctueert het cijfer wel: in 2011 een totaal aantal van 1673, waarna een stevige daling in 2012 (1367) en weer een significante stijging in 2013. In de landelijke benchmark scoorde Nijmegen in 2014 7,0 auto-inbraken per 1000 inwoners, het laagste niveau in de voorafgaande 10 jaar. De score van de benchmarksteden in 2014 was 7,1 auto-inbraken per 1000 inwoners. Het hoogste niveau scoorde Nijmegen in 2006 met 19,2 auto-inbraken per 1000 inwoners. Het gemiddelde voor Nijmegen tijdens die periode van 10 jaar is 13,0 auto-inbraken per 1000 inwoners, met een gemiddelde van 10,2 gedurende de tweede helft van die periode. Kijkend naar de lange-termijnontwikkeling is er aanleiding om de ambitie op deze indicator vanaf 2016 scherper te stellen. Reëel is: 8,5 auto-inbraken per 1000 inwoners, waarmee we precies gaan zitten tussen het gemiddelde voor Nijmegen in de 5 voorafgaande jaren en de het gemiddelde voor de benchmarksteden. Omgerekend komt dat neer op een streefcijfer van <1451. 2.4. Bron: Nijmeegse Burgerpeiling. Overlast van (groepen) jongeren is de meest genoemde reden voor onveiligheidsgevoelens in de woonbuurt. De gebieden waar extra inspanningen op het gebied van veiligheid plaatsvinden, zijn ook gebieden waar relatief veel jongerenoverlast speelt. En de inspanningen zijn dan ook onder meer gericht op het terugdringen van die jongerenoverlast. Eind 2015 zijn de volgende cijfers beschikbaar. 2.5. Bron: Nijmeegse Burgerpeiling. Door de tijdreeks voor ervaren jeugdoverlast in alle wijken af te zetten tegen die voor de ervaren jeugdoverlast in de wijken waar extra inspanningen op het gebied van veiligheid plaatsvinden, geeft dat een beter zicht op wat we met die extra inspanningen bereiken. Een andere reden om deze indicator op te nemen is dat niet alle inspanningen gericht op jeugdoverlast gebiedsgebonden zijn. Denk hierbij aan de aanpak van risicojongeren en jeugdgroepen via het Veiligheidshuis. Eind 2015 zijn de volgende cijfers beschikbaar. 2.6. Bron: registratie Veiligheidshuis. Deze gegevens zijn nog niet leverbaar, omdat het landelijk registratiesysteem waarmee in het Veiligheidshuis wordt gewerkt geen managementinformatie genereert. Landelijk is er nog geen overeenstemming over een eenduidige definitie van het begrip recidive. Daarom hebben we er in 2015 voor gekozen om een kostenbatenanalyse te laten uitvoeren om een indicatie te krijgen over de efficiëntie van het Veiligheidshuis. De resultaten hiervan zijn begin 2016 beschikbaar. 2.7. Bron: registratie Brandweer. Aandacht voor brandpreventie en voor het terugdringen van valse meldingen zou moeten leiden tot minder brandmeldingen. Met het aantal meldingen bij de brandweer scoren we significant gunstig ten opzichte van de doelstelling. Vanaf het begin van dit decennium zien we een flinke daling van het aantal meldingen: van 1766 in 2010 naar 1351 in 2014. Daarom is er aanleiding om de ambitie aan te passen en vanaf 2016 het nieuwe streefcijfer te bepalen op het gemiddelde van de afgelopen jaren. Omgerekend komt dat neer op een streefcijfer van <1560.

102


Wat gaan we anders doen Voor de jaren 2016-2018 is inmiddels een nieuw beleidskader Integrale Veiligheid vastgesteld. Hiermee borduren we voort op ontwikkelingen die we de afgelopen jaren al in gang gezet hebben, maar besteden we ook ruim aandacht aan uitdagingen die zich de komende jaren gaan aandienen. Die zijn: 1. Het versterken van de gemeentelijke regie bij veiligheidsvraagstukken die zich op straat-, buurten wijkniveau aandienen. 2. Het versterken van onze strategische informatiepositie door de ontwikkeling van een intelligencefunctie. 3. Het Veiligheidshuis als basis voor de uitvoering van ons Integrale Veiligheidsbeleid. 4. Een veilige fysieke leefomgeving op basis met een efficiënter inzet van diensten op feitelijke risico’s.

Gemeentelijke regie

Veiligheidsvraagstukken hebben te maken met het gedrag van individuen, met het gedrag van groepen en met de invloed die systemen kunnen hebben op het veiligheidsbeeld. Onder groepen verstaan we dan informele, losse netwerken – bijvoorbeeld: jeugdgroepen – die de veiligheid negatief beïnvloeden. Met systemen bedoelen we meer georganiseerde verbanden – bijvoorbeeld: bendes, maar ook familiesystemen – die een ondermijnende invloed uitoefenen op de veiligheid in straten, buurten of wijken. Versterking van de gemeentelijke regie bij de zorg voor de gebiedsgebonden veiligheid heeft te maken met de rol die de gemeente neemt om alle partners op straat-, buurten wijkniveau te committeren aan een integrale aanpak op basis van een goede probleemanalyse, heldere uitvoeringsafspraken en operationele inzet in ondergeschiktheid aan het bevoegde gezag (de burgemeester). Tevens is het organiseren van bewonersparticipatie hierbij van belang, evenals het organiseren van de samenhang met de veiligheidsvraagstukken die we in het Veiligheidshuis op stedelijk en regionaal niveau oppakken. Dit betekent in de eerste plaats dat de regierol voor de gebiedsgebonden veiligheid uitsluitend nog bij de gemeente komt te liggen – en niet meer, zoals in het verleden, (deels) bij de politie. Dat heeft een flinke invloed op de taakverdeling tussen gemeente – waaronder nadrukkelijk ook het gemeentelijk toezicht – en politie bij de aanpak van veiligheidsvraagstukken op straat-, buurten wijkniveau. De taakverdeling tussen gemeentelijk toezicht en de politie is inmiddels al onderwerp van gesprek in de Nijmeegse gezagsdriehoek, aansluitend op de kaders voor de toekomst van het gemeentelijk toezicht zoals in de Zomernota 2015 beschreven. Het betekent in de tweede plaats dat we kritisch zullen moeten gaan kijken naar de taakverdeling tussen de betrokken gemeentelijke beleidsprogramma’s op het snijvlak van veiligheid en daaraan gerelateerde buurten wijk thema’s, en wel ter versterking van de samenhang van veiligheid met het totale sociale domein – om daarmee ook meer ruimte te geven aan preventie en vroegsignalering.

Veiligheidshuis

Het Veiligheidshuis vindt primair zijn bestaansrecht in de verbinding tussen strafrecht en zorg. Met de decentralisaties in het sociale domein is de uitdaging de komende jaren om vooral de goede verbinding te leggen met de lokale zorgnetwerken. De meerwaarde van het Veiligheidshuis voor die zorgnetwerken ligt in het verrijken van informatie. De ambitie om een steviger brug te slaan naar de lokale zorgnetwerken betekent voor ons de doorontwikkeling naar een Zorg- en Veiligheidshuis om de keten vroegsignalering-preventieinterventie steviger en effectiever te organiseren. Daarmee leggen we een sterk fundament onder de uitvoering van ons Integrale Veiligheidsbeleid.

103


Intelligence

We beogen de ontwikkeling van een intelligencefunctie ten behoeve van de strategische sturingsrol op de lokale veiligheidszorg, waarvoor met de vaststelling van het beleidskader Integrale Veiligheid 2016-2018 middelen in het programma Veiligheid zijn geherprioriteerd. Een intelligencefunctie maakt het mogelijk om de visie en de doelen achter ons lokaal veiligheidsbeleid regelmatig te kunnen valideren door een goede analyse van het veiligheidsbeeld en van de verschijningsvormen (fenomenen) en de achtergronden die daarachter schuil gaan. Bovendien helpt het ons om fenomenen tijdig in beeld te kunnen krijgen, waardoor we gerichter en efficiënter kunnen inzetten op preventie.

Veilige fysieke leefomgeving

Een veilige fysieke leefomgeving hangt niet alleen af van het optreden door de overheid, maar ook van verantwoordelijk handelen door bewoners en bedrijven. Om te kunnen beoordelen waar en wanneer overheidsoptreden effectief van meerwaarde is, is het belangrijk om te werken met een integrale risicoanalyse waarmee gemeentebestuur, omgevingsdienst en regionale brandweer gezamenlijk keuzes kunnen maken. Dat maakt niet alleen een goede afbakening ten opzichte van de verantwoordelijkheden van bewoners en ondernemers mogelijk, maar het zorgt ook voor een efficiëntere inzet van middelen daar waar de overheid aan de lat staat. Een optimale overheidsinzet op het gebied van fysieke veiligheid begint met een weging van risico’s en een beschouwing van zowel de factoren die bijdragen aan de kans op een incident als van de factoren die het effect en de eventuele escalatie bepalen. De overheidszorg voor fysieke veiligheid stoelt daarmee op een verantwoorde afweging tussen het verkleinen van de kans dat een incident optreedt (risicobeheersing) in nauwe samenhang met het beperken van het effect (risicobeheersing en incidentbestrijding). Hierdoor kunnen we capaciteit efficiënter en verantwoorder inzetten. Met de omgevingsdienst en de regionale brandweer hebben we op basis van die uitgangspunten inmiddels een multidisciplinaire risicoanalyse ontwikkeld. Die gaat de onderlegger vormen voor een nieuw handhavingsprogramma fysieke leefomgeving vanaf 2016. In dat kader is de ontwikkelde risicoanalyse tevens bedoeld om taken en verantwoordelijkheden (weer) helder te beleggen met het oog op een integrale benadering, waarbij we tevens bekijken wat dit zou kunnen betekenen voor het scala aan interventies en voor de taakverdeling daarbij tussen omgevingsdienst en regionale brandweer.

Overig

In 2015 is er landelijk een discussie geweest over de problematiek van verwarde personen. Die kwestie is ook voor Nijmegen actueel. We gaan een analyse uitvoeren op de aard en omvang van de problematiek in onze stad en we gaan kijken naar welke extra oplossingen er mogelijk zijn om enerzijds de politie te ontlasten, anderzijds om een passender begeleiding en, waar nodig, opvang te organiseren.

104


Wat kost het Rekening Veiligheid Bedragen * 1.000.000 Financiële Lasten per product Openbare orde & Veiligheid Organisatie van de rampenbestrijding Vergunningverlening & handhaving Totaal Lasten Programma Financiële Baten per product Openbare orde & Veiligheid Organisatie van de rampenbestrijding Vergunningverlening & handhaving Totaal Baten Programma Totaal programma

2014

Begroot 2015

2016

2017

2018

2019

1,7

2,8

2,8

2,8

2,7

2,7

11,8

12,5

12,2

12,2

12,1

12,1

0,8

0,2

0,2

0,2

0,2

0,2

14,2

15,5

15,1

15,1

15,0

15,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,1

0,0

0,0

0,0

0,0

0,0

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

0,3

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

-14,0

-15,3

-15,0

-15,0

-14,8

-14,8

Financiële toelichting Het budget voor Rampenbestrijding is in 2016 € 264.000 lager dan in 2015. Dit komt vooral doordat het project Bluswatervoorzieningen langs het Spoor naar verwachting in 2015 wordt afgerond.

Relevante links Inwonersveiligheid Ministerie van Veiligheid en Justitie Veiligheidshuis Omgevingsdienst Regio Nijmegen Veiligheidsregio http://www2.nijmegen.nl/mmbase/attachments/1603677/Stadsmonitor_okt2014_VEILIGHEID.pdf

105


Wijkontwikkeling Maatschappelijk effect Met het programma Wijkontwikkeling dragen we bij aan leefbare en veilige wijken, met goede sociale relaties en samenhang in buurten. We verbinden vraag en aanbod van bewoners, wijkpartijen en de gemeente aan elkaar, zorgen voor kennisuitwisseling over ontwikkelingen in de wijken en de aansluiting tussen praktijk en beleid. Door onze inzet bevorderen we ‘meedoen’ op allerlei manieren: van het vormgeven aan de eigen leefomgeving, het bieden van onderlinge hulp tot het onderling aanspreken op gedrag. We dragen bij aan een zo laagdrempelig mogelijke relatie tussen de gemeente en de wijk.

Wat doen we Het programma bestaat uit twee onderdelen: • Wijkaanpak • Speelvoorzieningen De wijkaanpak richt zich op een samenhangende aanpak van sociale, fysieke en economische kansen en problemen in alle wijken. Het gaat dan om het op peil houden van wijken waar het goed gaat, het aanpakken van achterstanden in deelgebieden die achterblijven en het stimuleren van participatie. We doen dat door: • de inzet van wijkmanagement: de medewerkers van wijkmanagement vormen de spil in de wijknetwerken, zijn een belangrijke schakel tussen de wijk en de gemeente en voeren regie daar waar nodig (buurtaanpak, jeugd, woonoverlast en multiprobleemhuishoudens); • het verstrekken van subsidies; • het opzetten en onderhouden van diverse wijkgerichte communicatievormen (overleg en media); • het begeleiden van nieuwe ontwikkelingen en organisaties in de wijken bij de verbinding met het wijknetwerk (bijvoorbeeld de Stip’s en Sociale wijkteams); • het maken van wijkaanpakprogramma’s (WAPs). Deze WAP’s schetsen een beeld van de wijk, geven overzicht van ontwikkelingen, acties en netwerkpartijen en bieden inspiratie (wijkagenda) voor iedereen die iets voor de wijk wil betekenen. We focussen ons in de wijkaanpak op thema’s die vergaande (negatieve) effecten hebben op de leefbaarheid in wijken: overlast en veiligheid (objectief en subjectief). Naast bewoners zijn onze belangrijkste partners in de wijken: de woningbouwcorporaties, politie, zorgen welzijnsinstellingen en scholen. Intern zijn er relaties met de meeste gemeentelijke programma’s. De belangrijkste zijn: Openbare Ruimte, Wonen, Vastgoed, Sport en Accommodaties, Veiligheid, Zorg- en Welzijn. Speelvoorzieningen bestaan uit (wijk)speeltuinen, recreatieve sportplekken en kinderboerderijen. Goede en voldoende speelvoorzieningen zijn belangrijk voor de leefbaarheid van een wijk (het ‘kleine geluk’). Naast de aanleg en het beheer van formele speelplekken, richten we ons ook op de mogelijkheden die de totale openbare ruimte biedt voor spelen. Dit doen we in samenspraak met bewoners waarbij we zelfbeheer stimuleren. De komende jaren zal er extra worden geïnvesteerd in de vervanging van bestaande speelvoorzieningen.

106


Indicatoren Het bereiken van onze doelstellingen wordt gemeten via de stads- en wijkmonitor en vertaald in 4 indicatoren: 1. verbeteren van de leefbaarheid 2. sociale cohesie 3. veilig voelen in eigen buurt 4. sociaal-economisch perspectief Deze stads- en wijkmonitor komt om de twee jaar uit, de laatste in 2013. De gegevens t.b.v. de indicatoren 1 t/m 3 - van de metingen van 2015 - en de ontwikkeling per stadsdeel ten opzichte van 2013 zijn bij het opstellen van deze begroting nog niet beschikbaar. We beschikken wel over een voorlopige prognose. De ambitie voor 2016 is hieraan gerelateerd. Bij de rekening 2015 zullen deze cijfers wel bekend zijn. De tabel van indicator 4 sociaal economisch perspectief is gebaseerd op actuele cijfers. Een voorlopig beeld van de ontwikkelingen van de aandachtswijken (leefbaarheid, sociale cohesie, veiligheid): De aandachtsgebieden in de Oude Stadswijken maken als gevolg van grote (transformaties) en kleine ingrepen door corporaties, bewoners en gemeente een positieve ontwikkeling door. Echte risicogebieden lijken verdwenen. De Kolpingbuurt blijft een gebied op achterstand maar is wel stabiel als gevolg van diverse ingrepen (w.o. gecontroleerde instroom van nieuwe doelgroepen). Nieuw West (Neerbosch Oost en Heseveld) lijkt op meerder fronten stabiel te zijn. Hatert laat een positieve ontwikkeling in het woon- en leefklimaat zien, al blijft het een instroomgebied voor zwakkere groepen. In Dukenburg spelen diverse leefbaarheidsrisico’s. Kop Tolhuis en Malvert laten positieve ontwikkelingen zien als gevolg van inzet op veiligheid en transitie van het maisonnettegebied. Zwanenveld en Aldenhof zijn stabiel. Meijhorst blijft een gebied met hardnekkige achterstanden, hoewel jongerenoverlast is afgenomen. In Lindenholt (Voorstenkamp en Aldenhof) is de situatie stabiel, aandachtspunt is en blijft de problematiek achter de voordeur. Het Centrum (Benedenstad en Stadscentrum) is eveneens stabiel, horecaoverlast blijft een issue, maar de veiligheidssituatie in de openbare ruimte is op diverse plaatsen beheersbaar of verbeterd (o.a. Kronenburgerpark).

1. Indicator Verbeteren leefbaarheid

Deze ambitie drukken we uit in de indicator 'bewonerswaardering voor woon- en leefklimaat’ en de indicator rapportcijfer woonomgeving. Beide zijn (pas) eind 2015/beging 2016 beschikbaar. Bewonerswaardering woon- en leefklimaat (schaalscore evaluatie buurt) Nijmegen Aandachtsgebieden Nijmegen Centrum Aandachtsgebieden oude stadswijken Aandachtsgebieden Nieuw West Aandachtsgebied Hatert Aandachtsgebieden Dukenburg Aandachtsgebieden Lindenholt

2011

2013

Ontwikkeling 2011/2013

7,5 7,3

7,6 7,3

0 0

0/+ 0

6,8

6,8

0

+

6,8 6,7 6,4 6,5

6,9 6,9 6,8 6,7

0 + + +

0 0/+ 0/+ 0

107

2015 n.b

Ontwikkeling 2013/2015 N.b.

Begroting 2016


rapportcijfer woonomgeving

Nijmegen Aandachtsgebieden Nijmegen Centrum Aandachtsgebieden oude stadswijken Aandachtsgebieden Nieuw West Aandachtsgebied Hatert Aandachtsgebieden Dukenburg Aandachtsgebieden Lindenholt

2011

2013


2015 n.b.

Ontwikkeling 2013/2015 n.b.

Begroting 2016

7,3 7,4

7,5 7,5

+ 0

0/+ 0

6,8

7,0

+

+

6,9 6,9 6,8 6,9

7,0 7,2 6,9 7,0

0 + 0 0

0 0/+ 0/+ 0

2. Indicator Sociale Cohesie

Deze ambitie drukken we uit in de indicator ‘schaalscore evaluatie sociaal klimaat’. Deze indicator is (pas) eind 2015/begin 2016 beschikbaar. Schaalscore Sociale kwaliteit woonomgeving

2011

2013


2015 n.b.


Begroting 2016


5,9 4,9

5,9 4,8

0 -

0/+ 0

5,6

5,5

-

+

5,3 5,4 5,3 5,1

5,5 5,8 5,6 5,4

+ + + +

0 0/+ 0/+ 0

3. Indicator Veilig voelen in eigen buurt

Deze ambitie drukken we uit in de indicator ‘% onveilig gevoel buurt’. Deze indicator is (pas) eind 2015/begin 2016 beschikbaar. % onveilig gevoel buurt

2011

2013



19% 26%

18% 27%

0 0

0/+ 0

23%

26%

0

+

26% 25% 30% 23%

25% 25% 24% 24%

0 0 + 0

0 0/+ 0/+ 0

108

2015 n.b.


Begroting 2016


4. Indicator Sociaal-economisch perspectief

Vanuit het programma wijken kunnen we op beperkte schaal een bijdrage leveren aan de verbetering van de sociaal-economische situatie van mensen. We hebben hier immers te maken met problematiek waarvoor niet alleen andere beleidsterreinen, zoals werk en inkomen en onderwijs maar ook andere schaalniveaus dan de wijk (de stad, regio, landelijk) aan zet zijn. We monitoren in ieder geval de ontwikkelingen in de zwakkere wijken en buurten op dit vlak en we houden daar sterker een vinger aan de pols. De indicatoren bestaan uit het percentage leerlingen op havo/vwo en het percentage uitkeringen van de WWB. Het sociaal-economisch perspectief in Nijmeegse aandachtgebieden toont zich kwetsbaar. Er zijn soms lichtpuntjes in onderwijsniveau en werkloosheid, onder meer door de instroom van nieuwe bevolkingsgroepen. Maar het economisch tij werkt vooralsnog vooral negatief door. Net als in Nijmegen als geheel is het onderwijsniveau (op basis van het % leerlingen in HAVO/VWO) in veel aandachtsgebieden stabiel of licht verbeterd. In Hatert en Nieuw West zien we echter de laatste jaren een verslechtering (na aanvankelijke verbeteringen). Veel aandachtsgebieden zijn harder dan gemiddeld getroffen door de opkomende werkloosheid. Vooral aandachtsgebieden in Dukenburg en Lindenholt laten een behoorlijke toename zien van het percentage WWBers. Ook het beeld in Hatert verslechterde bovengemiddeld. In Nijmegen-Centrum ligt het sociaal-economisch perspectief beduidend gunstiger dan in de andere aandachtsgebieden. % leerlingen 3HAVO/VWO in 3e leerjaar Nijmegen Aandachtsgebieden Nijmegen Centrum Aandachtsgebieden oude stadswijken Aandachtsgebieden Nieuw West Aandachtsgebied Hatert Aandachtsgebieden Dukenburg Aandachtsgebieden Lindenholt

2008/ 2010 44,7% 42,9%

2011/ 2013 51,9% 47,3%

2013/ 2015 52,1% 50,5%

08/10 –> 11/13 +7,2 +4,4

11/13 –> 13/15 +0,2 +3,2

20,0%

29,9%

28,9%

+9,9

-1,0

Stabiel na verbetering

31,2%

44,7%

39,2%

+13,5

-5,5

20,5% 21,7%

43,7% 32,8%

34,8% 28,9%

+23,2 +11,1

-8,9 -3,9

Enige afname na aanvankelijke verbetering verslechtering na sterke verbetering Enige afname na verbetering

27,4 %

33,0%

35,5%

+5,6

+2,5

Gestage verbetering

% WWB in 15-65 jr Nijmegen Aandachtsgebieden Nijmegen Centrum Aandachtsgebieden oude stadswijken Aandachtsgebieden Nieuw West Aandachtsgebied Hatert

2009 4,3 % 3,9%

2012 5,3 % 4,7%

2014 6,1% 4,8%

09 -> 12 +1 +0,8

12 ->14 +0,8 +0,1

6,9%

8,1%

9,0%

+1,2

+0,9

gestage toename

6,3%

7,8%

9,3%

+1,5

+1,5

Gestage, boven-gemiddelde toename

6,7%

8,6%

10,6%

+1,9

+2,0

Aandachtsgebieden Dukenburg Aandachtsgebieden Lindenholt

7,5%

9,1%

11,5%

+1,6

+2,4

5,5%

7,3%

9,0%

+1,8

+2,7

Duidelijke en boven-gemiddelde toename Duidelijke en boven-gemiddelde toename Flinke en boven-gemiddelde toename

109

ontwikkeling Stabiel na verbetering Gestage verbetering

ontwikkeling Gestage verslechtering Relatief gunstig beeld, vrijwel stabiel


Wat gaan we anders doen Participatie, zowel van burgers als van de gemeente, loopt als een rode draad door alle strategische thema’s van de raad. Wij vinden het belangrijk dat bewoners zich sterk betrokken voelen bij de stad, bij hun wijk, bij hun buurt en hun straat en daar trots op zijn. Bewoners voelen zich meer betrokken als ze ook daadwerkelijk zeggenschap hebben; als ze de ruimte krijgen om met eigen initiatieven te komen en invloed hebben op vraagstukken die voor hun woon‐ en leefomgeving belangrijk zijn. In Nijmegen zijn we hier al jaren mee bezig en heeft participatie (burger en overheid) in vele vormen een hoge vlucht genomen. Nijmegen kent geen participatie blauwdruk, maar juist een gevarieerd speelveld. Wat gaan we dan anders doen? We ontwikkelen vooral door op de ingeslagen weg. We maken een nieuwe voortgangsrapportage met vele voorbeelden van participatie en actief burgerschap in Nijmegen en gaan in samenwerking met de raadswerkgroep Actief Burgerschap experimenteren met buurtrechten (recht om uit te dagen, te bieden en te bouwen (motie Driemaal buurtrecht). We dragen bij aan de programmering van het Kroonjaar 2016 en met name op het leggen van verbindingen tussen wijken en haar bewoners. We nodigen de raad 1 keer per jaar uit om de ontwikkelingen van de stadsdelen door te spreken. Als gemeente bewegen we ons in onze relatie met de stad en de wijken tussen loslaten en reguleren. Daarbij moeten we expliciet per situatie afwegen en met onze bewoners en ondernemers bespreken welke positie we kiezen: loslaten en de ruimte geven, de regie nemen op bijvoorbeeld veiligheid en leefbaarheid of de vele varianten die daartussen liggen. De rol van de gemeente in een proces of project is daardoor veranderlijk en minder voorspelbaar dan voorheen. In het contact met de wijken en onze partners (in- en extern) moeten we daarom nog nadrukkelijker dan voorheen aandacht besteden aan de wederzijdse verwachtingen over taken en rollen. Het bespreken (evalueren) van casuïstiek, zowel ambtelijk als bestuurlijk, kan daarbij helpen. Ten aanzien van Spelen is het beleid van de komende jaren gericht op het natuurlijk spelen, de vervanging van speeltoestellen (waarvoor extra investeringsmiddelen beschikbaar voor zijn) en het anders inrichten van de speelplekken c.q. openbare ruimte. Wij kiezen voor maatwerk en zullen, binnen de mogelijkheden die er zijn, bij uitbreiding van speelplekken aan de voorkant afspraken maken met bewoners. Wij laten ook de initiatieven voor de inrichting van de openbare ruimte steeds meer aan de bewoners zelf over. Daarnaast wordt bij bestaande voorzieningen gestreefd naar afspraken met bewoners over gebruik en beheer. Ook zal er meer aandacht zijn voor het aanpassen van speelplekken (ook in de Wijk- en Stedelijke speeltuinen) voor kinderen met een beperking, zodat alle kinderen samen kunnen spelen. Voor de Wijkspeeltuinen is er inmiddels meer beheer gerealiseerd en dat zal de komende jaren gecontinueerd worden. In de Stedelijke speeltuinen wordt er de komende jaren geïnvesteerd in nieuwe speeltoestellen, om deze speeltuinen zo aantrekkelijk en toegankelijk mogelijk te houden. Bij de Kinderboerderijen wordt de samenwerking met Breed, Driestroom en Pluryn verder vormgegeven.

110


Wat kost het Rekening Wijkontwikkeling Bedragen * 1.000.000 Financiële Lasten per product Speelvoorzieningen Wijkaanpak Totaal Lasten Programma

2014

Begroot 2015

2016

2017

2018

2019

1,9 2,8 4,7

1,9 3,0 4,9

1,9 3,1 5,0

1,9 3,1 5,0

1,9 3,1 5,0

1,9 3,1 5,0

Financiële Baten per product Speelvoorzieningen Wijkaanpak Totaal Baten Programma

0,4 0,0 0,4

0,4 0,0 0,4

0,4 0,0 0,4

0,4 0,0 0,4

0,4 0,0 0,4

0,4 0,0 0,4

Totaal programma

-4,3

-4,6

-4,7

-4,7

-4,6

-4,6

Financiële toelichting In vergelijking met de begroting 2015 nemen de lasten vanaf 2016 met 0,1 miljoen toe in verband met een toegestane uitzetting op de overheadverdeling. Dit betreft deels een indexering op loonsom en overige afdelingskosten Wijken, deels een wijziging in gemeente-brede overhead.

Relevante links Collegebesluit participatie en actief burgerschap Ambitiedocument MeeDoen Voorbeeld van een WAP (Wolfskuil) Stads- en wijkmonitor 2013 Overzicht wijkwebsites

111


Wonen Maatschappelijk effect Het programma Wonen draagt bij aan een aantrekkelijke woonstad. Goed wonen is een basisbehoefte en een cruciale voorwaarde voor leefbare wijken en een vitale stad. Daarnaast draagt een goed woonklimaat bij aan de economische aantrekkelijkheid van de stad. Nijmegen zal de komende jaren blijven groeien. De woningbouwopgave die daar mee samenhangt vullen we in. Nu de woningmarkt herstelt neemt de productie toe. Slechtere delen van de bestaande woningvoorraad worden aangepakt zodat de kwaliteit en leefbaarheid verbetert. Betaalbaarheid is een belangrijk uitgangspunt. Hier ligt ook de koppeling met verduurzaming van de woningvoorraad. Want lagere energielasten leiden tot lagere woonlasten. We willen een gedifferentieerd woningbouwprogramma realiseren met een mix van centrumstedelijke- en stadsbuurtmilieus en meer groenstedelijke woonmilieus. Met nadruk op goedkope en middeldure woningen, vanwege de grote vraag hiernaar. Prioriteit ligt bij Waalsprong en Waalfront. Ontwikkelingen in de bestaande stad toetsen we kritisch op hun toegevoegde waarde. Als antwoord op de vergrijzing en de scheiding van wonen en zorg zijn we bezig met een inhaalslag op het terrein van woningen met zorg. Prioriteit ligt bij het Centrum, Lindenholt, Midden en Nijmegen Oost. Als studentenstad is goede en voldoende studentenhuisvesting van belang. Dit houden we scherp in de gaten. Ook jongeren en starters op de woningmarkt willen we graag in de stad houden. Om Nijmegen aantrekkelijk te houden voor deze groepen bouwen we ook voor hen.

Wat doen we • •

• • • • • • • • •

•

We geven uitwerking aan de doelstellingen van de Woonvisie. Dat doen we door o.a. een nieuwe set prestatieafspraken met de woningcorporaties te maken, en te investeren in een relatie met deze partijen op basis van de nieuwe Woningwet. Betaalbaarheid, verduurzaming, wonen en zorg, en de woningproductie zijn daarin de belangrijkste thema's. We sturen op realisatie van het woningbouwprogramma door het maken van afspraken met bouwende partijen. Ambitie is een bouwproductie van ruim 1.100 woningen in 2016. Tot 2018 werken we aan realisatie van ca. 1.000 woningen die geschikt zijn voor starters en jongeren. We stimuleren de verduurzaming van de voorraad, door gericht financiële middelen in te zetten (zie ook programma Duurzaamheid). Slechtere delen en van de woningvoorraad worden aangepakt, dit speelt in Rozenbuurt, de Kolpingbuurt en delen van Hengstdal. Voor wonen met zorg werken de top 10 probleempunten uit in concrete projectafspraken met partijen. We brengen de vraag naar huisvesting van kwetsbare groepen als gevolg van de transitie in de zorg, beter in beeld. Vervolgens realiseren van de gevraagde huisvesting. We zorgen, samen met het programma Zorg & Welzijn, in 2016 voor huisvesting van 400 vergunninghouders (asielzoekers met een verblijfstatus). We zorgen er voor dat kamerbewoning niet voor ontoelaatbare overlast zorgt, met beter toezicht en handhaving. We blijven in 2016 ook startersleningen verstrekken. Dit op basis van het raadsbesluit uit 2012 waarbij fasegewijs tot 7,9 miljoen aan leningen kan worden aangetrokken ter financiering van de startersleningen. Koopstarters krijgen zo meer kans om een woning te kopen en het bevordert de doorstroming. We ondersteunen de Huurteams met een financiële bijdrage. Deze teams ondersteunen (kamer)huurders bij het bepalen van een redelijke huur, en het terugbrengen van te hoge huren via de Huurcommissie.

112


Indicatoren Realisatie 2014 713 293 420 391 41 5 519 94 42 %

Indicatoren -

Aantal woningen nieuwbouw Aantal woningen bestaande stad Aantal woningen Waalsprong Toevoeging goedkope huurwoningen Toevoeging goedkope koopwoningen Sloop Aantal eenheden voor studenten Aantal woningen met zorg Woningen naar starters Woningen naar hh met inkomen < 34000 Gemiddelde slagkans

11 %

Doel 2015 900 480 420 350 15 50 450 180 >46% >90% >12%

2016 1150 650 500 600 50 56 60 350 >42 % >90 % >12 %

2017 1200 650 550 400 50 160 0 200 >42 % >90 % >12 %

2018 1000 400 600 350 50 100

2019 1000 400 600 300 50 60

150 >42 % >90 % >12 %

100 >42 % >90 % >12 %

De nieuwbouw in de bestaande stad neemt toe vanwege de productie in het Waalfront. Het aantal te slopen woningen neemt toe vanwege de herstructurering in de Rozenbuurt, Kolpingbuurt en delen van Hengstdal. De prognose over het aandeel woningen dat naar starters gaat is naar beneden bijgesteld, van > 46% naar 42%, omdat het aantal vrijkomende woningen naar verwachting niet veel zal toenemen, maar het aantal mensen dat er een beroep op doet wel zal toenemen (groei aantal vergunninghouders en effecten extramuralisering).

Wat gaan we anders doen In de Zomernota zijn geen wijzigingen voor dit programma opgenomen.

Wat kost het Rekening Wonen Bedragen * 1.000.000 Financiële Lasten per product Wonen Totaal Lasten Programma

2014

Begroot 2015

2016

2017

2018

2019

2,0 2,0

1,3 1,3

0,7 0,7

0,7 0,7

0,7 0,7

0,7 0,7

Financiële Baten per product Wonen Totaal Baten Programma

1,4 1,4

0,4 0,4

0,2 0,2

0,2 0,2

0,2 0,2

0,2 0,2

Totaal programma

-0,6

-0,9

-0,5

-0,5

-0,5

-0,5

113


Financiële toelichting Voor de ontwikkeling en uitvoering van het Nijmeegs woonbeleid geven we in 2016 in totaal 0,5 miljoen euro uit. Dit zijn de uitgaven voor het opstellen van het woonbeleid, de bijbehorende overhead, startersleningen en subsidie voor de huurteams. De lasten nemen in 2016 ten opzichte van het begrotingsjaar 2015 met € 0,6 miljoen af. Samenvattend de belangrijkste oorzaken: • In 2015 is er sprake van een eenmalige budgetoverheveling uit 2014 van € 0,3 miljoen vanuit het uitvoeringsprogramma stedelijke vernieuwing 2014. • Vanuit het Stads- en Regiocontract 2012-2015 in 2015 is voor de jaarschijf 2015 een a-structureel bedrag van € 0,1 miljoen toegevoegd aan het programma Wonen. • Een lagere doorbelasting van ambtelijke uren en centrale overhead geeft een effect van € 0,1 miljoen.

Relevante links Stads- en Wijkmonitor Woningmarkt Stads- en Wijkmonitor Bevolking NIjmegen.nl/Wonen

114


Zorg en Welzijn Maatschappelijk effect In programma Zorg & Welzijn willen we bereiken dat mensen zo veel mogelijk zelf de regie over hun leven kunnen voeren en mee kunnen doen in de samenleving. Waar dat kan op eigen kracht, of anders met hulp van mensen uit hun sociale netwerk. Mensen die hiertoe niet (volledig) in staat zijn, vanwege een beperking, (psycho)sociale problemen, of een achterstandssituatie, bieden we ondersteuning om hun zelfregie en participatie te bevorderen. Die ondersteuning is bij voorkeur zo licht en zo dichtbij mogelijk, preventief als het kan, curatief als het nodig is.

Wat doen we Brede basis welzijn, publieke gezondheid, preventief jeugdbeleid en diversiteit We zorgen om te beginnen dat er in de stad een brede basis is van laagdrempelige, algemeen toegankelijke voorzieningen voor ontmoeting, ontplooiing, informatie & advies en lichte, preventieve vormen van ondersteuning. Het gaat dan om ons welzijnsaanbod, vrijwillig jeugdwerk, preventief jeugdbeleid e.d. We bieden ruimte aan kleine initiatieven op het gebied van welzijn, vrijwilligerswerk, diversiteit en jeugd. Deze basis is zo veel mogelijk gebiedsgericht georganiseerd. We willen ermee bereiken dat iedere Nijmegenaar mee kan doen in de samenleving, dat onze voorzieningen voor iedereen toegankelijk zijn en willen we voorkomen dat beginnende problemen escaleren en er daardoor zwaardere zorg of ondersteuning nodig is. We bevorderen de gezondheid van Nijmegenaren op die onderdelen waar de meeste gezondheidswinst te behalen is: met aandacht voor een gezonde leefstijl en minder overgewicht, tegengaan van alcoholgebruik door jongeren en bevorderen van mentale gezondheid via inzet van onder andere gezondheidsmakelaars en beweegmakelaars in de wijken. Daarbij werken we nauw samen met Zorgverzekeraar VGZ o.a. bij beweegprogramma’s voor kinderen en volwassen, samenwerking huisarts/POH GGZ en het Sociaal wijkteam en het programma gezond ouder worden. We bevorderen de eigen kracht door vrijwilligerswerk te faciliteren en mantelzorgers en zorgvrijwilligers te ondersteunen en te ontlasten. We subsidiëren hiervoor tal van welzijnsorganisaties en -initiatieven, waaronder het Coördinatiepunt Mantelzorgondersteuning en de activiteiten van De Vrijwilligerscentrale. Om te zorgen dat iedereen kan meedoen, bevorderen we de participatie van inwoners met een andere culturele achtergrond, de maatschappelijke acceptatie van mensen met een andere seksuele geaardheid en zorgen we dat vluchtelingen en asielzoekers snel en adequaat hun weg weten te vinden in Nijmegen. We stimuleren interculturalisatie in organisaties die in onze opdracht werken en bij onszelf, gelijke behandeling en het voorkomen van discriminatie. Asielzoekers die een verblijfsvergunning gekregen hebben bieden we huisvesting en begeleiding. Voor uitgeprocedeerden is er bed, bad en brood. We bieden informatie en advies ter bevordering van participatie en zelfredzaamheid via de Stips in alle stadsdelen en vele vormen van lichte individuele ondersteuning aan zoals jeugdgezondheidszorg op consultatiebureaus en scholen, algemeen maatschappelijk werk, ouderenadvies, jeugd- en opvoedhulp, observatie & diagnostiek voor jeugd en cliëntondersteuning.

115

Stadsbegroting 2016 - 2019 Algemeen als het kan, maatwerk als het nodig is Mensen die ondersteuning nodig hebben bij hun zelfregie, participatie of bij opvoeden en opgroeien, bieden we waar nodig ondersteuning op maat. Daarbij werken we gekanteld. We onderzoeken altijd eerst wat iemand zelf kan doen om beter de regie over zijn leven te voeren, welke bijdrage zijn sociale netwerk daaraan kan leveren en welke algemeen toegankelijke voorzieningen toereikende ondersteuning bieden en - pas dan - of een maatwerkvoorziening nodig is. Dat noemen we: gewoon doen wat nodig is. De maatwerkondersteuning die we mensen bieden varieert van huishoudelijke hulp, vervoersvoorzieningen en hulpmiddelen tot maatwerktrajecten begeleiding, dagbesteding, jeugd- en opvoedhulp, opvang voor daklozen en slachtoffers van huiselijk geweld en beschermd wonen GGZ. We bieden ondersteuning zo licht, preventief en dichtbij mogelijk aan en werken volgens het principe één gezin, één plan. Voor de uitvoering en levering van alle maatwerkvoorzieningen hebben we contracten afgesloten met aanbieders. De toegang tot maatwerkvoorzieningen Wmo en Jeugdwet loopt via de sociale wijkteams, of in complexe multiprobleemsituaties via de Regieteams, het Meldpunt Bijzondere Zorg of het Veiligheidshuis (als er justitiële component is). Wij faciliteren de wijken regieteams met onder meer kennis- en professionaliseringsprogramma’s. Voor jeugdhulp vervullen ook huisartsen (jeugdGGZ), zorgadviesteams op scholen en de kinderrechter (jeugdbescherming en –reclassering) deze functie. In de contracten voor ambulante begeleiding, jeugdhulp en dagbesteding hebben wij de voorwaarde opgenomen dat deze vormen van hulp zo veel mogelijk gebiedsgericht worden georganiseerd, in breed samengestelde, integraal werkende teams. De bedoeling is dat deze teams in een wijk alle maatwerkondersteuning kunnen aanbieden die mensen nodig hebben en dat zij de wijk en het daar aanwezige vrijwillige en professionele aanbod goed kennen en benutten. Meer specialistische zorg en ondersteuning zoals residentiële en justitiële jeugdzorg, jeugd GGZ, meldingen van huiselijk geweld en kindermishandeling, opvang voor dak- en thuislozen en slachtoffers van huiselijk geweld en beschermd wonen voor mensen met een ernstige psychiatrische aandoening hebben we niet gebiedsgericht georganiseerd, maar op regionaal niveau ingekocht. Deze nieuwe structuur en inbedding van de nieuwe taken, de transitie, is gerealiseerd. De projectstructuur die hiervoor was opgebouwd, beëindigen we in 2016. De transitie is regulier geworden. In 2016 ontwikkelen we door: van transitie naar transformatie.

116


Indicatoren Indicatoren - Aandeel huishoudens met 1 of meer cliëntrelaties zorg, werk, inkomen, jeugd - Idem onder huishoudens, niet-westers zonder kinderen - Idem met kinderen - Aandeel huishoudens met 5 of meer cliëntrelaties zorg, werk, inkomen, jeugd - Ontwikkeling aantal cliëntrelaties decentralisaties - Waarvan Wmo - Waarvan jeugdwet - Aandeel uitvoeringsplannen sociale wijkteams waarbinnen zelfredzaamheid is toegepast - Aandeel afgeronde uitvoeringsplannen sociale wijkteams dat dat heeft geleid tot verbetering van de zelfredzaamheid - Aantal aanmeldingen lokale toegangspoort - Aantal huishoudens met integrale aanpak - Aandeel huishoudens binnen aanpak sociale wijkteams en regieteams waarop tweedelijnszorg van toepassing is - Aandeel inwoners dat zich gezond voelt - Idem onder lager opgeleiden - Percentage inwoners dat voor zichzelf kan zorgen - Idem onder inwoners van 75 jaar of ouder - Percentage inwoners dat zich inzet voor anderen (vrijwiligerswerk, mantelzorg, overige hulp, buurtactiviteiten) - Waardering sociaal klimaat: schaalscore sociale kwaliteit - Percentage volwassenen met overgewicht - Percentage jeugdigen met overgewicht - Percentage mensen dat zich eenzaam voelt - Idem onder 75-plussers - Percentage zelfstandig wonende 75-plussers

Realisatie 2014 34%

Doel 2015

62% 73% 5%

daling

10-15%

stijging

2016

2017

2018

2019

stijging

stijging daling

76% 45-67% 90% 70% 53%

stijging stijging stijging stijging stijging

5,9

stijging

40% 12% 8% 43-52% 92,2%

daling daling daling daling stijging

Toelichting: Vanwege de decentralisaties hebben we veel nieuwe taken en daarbinnen doelen die we willen bereiken, vooral op effectniveau. Op veel onderdelen hebben we nu nog geen meetgegevens. We gaan deze effecten wel onderzoeken en zo de tabel verder vullen en de ontwikkeling volgen en verklaren. De gewenste ontwikkeling hebben we, waar mogelijk in de kolom gezet.

Wat gaan we anders doen Van transitie naar transformatie Nu de overkomst van de nieuwe taken achter de rug is en onze gebiedsgerichte structuur voor ondersteuning en participatie staat, zetten we in 2016 de volgende stappen in de transformatie; de meerwaarde die de bedoeling is van deze grote stelselwijziging. In onze visie is dat mensen zo veel mogelijk in hun kracht zetten en betere ondersteuning: dichtbij, lichter en dus meer waar voor minder geld.

117

Stadsbegroting 2016 - 2019 In 2016 gaan we daarvoor de basis welzijn versterken. We beëindigen de projectstructuur voor de Stips en sociale wijkteams en werken met de W4 aan een reguliere organisatievorm, die op 1 januari 2017 staat. We realiseren een samenhangend en dekkend aanbod van inloopvoorzieningen en van dagbesteding voor ouderen en implementeren het nieuwe vrijwilligersbeleid, dat erop gericht is om het grote potentieel aan vrijwilligers dat onze stad rijk is, ook zo goed mogelijk tot zijn recht te laten komen. Daarbij hebben we aandacht voor de toegenomen verantwoordelijkheid voor met name de vrijwilligers in de zorg, en onderzoeken hoe we hen kunnen stimuleren en waarderen, bijvoorbeeld via een vrijwilligersvergoeding. De Hobbycentra nemen in het aanbod van laagdrempelige ontmoeting en dagbesteding een belangrijke plek in, met name voor ouderen en mensen met een beperking. Ze hebben in 2015 een bezuiniging van € 50.000 gerealiseerd. Het voorstel is de resterende taakstelling voor 2016 niet door te voeren. Het samenwerkingsconvenant met VGZ is verlengd t/m 2017. In 2016 werken we met VGZ aan samenwerking rond GGZ-problematiek in de wijk, zorg en ondersteuning voor mensen met dementie en bewust en gezond ouder worden. Ook regionaal hebben wij een samenwerkingstafel met VGZ, bedoeld om goede aansluiting en samenwerking te bevorderen op de snijvlakken van de Wmo, de Zorgverzekeringswet en de Wlz, zoals de inzet van de wijkverpleegkundige en POH GGZ, de persoonlijke verzorging en de spoedzorg. Doel is dat efficiënte en goede zorg voor de burger, dichtbij wordt geleverd en niemand tussen de wal en het schip valt in het nieuwe stelsel. In de contracten voor dagbesteding vragen we aan aanbieders om dagbesteding op wijkniveau, zo dichtbij mogelijk, aan te bieden. De vervoerskostenvoorziening bouwen we om tot een kortingsabonnement voor reizen met het OV en de stadsregiotaxi, dat we onderbrengen bij de &pas als dat kan. We ontwikkelen een integrale aanpak voor het doelgroepenvervoer, gaan resultaatgericht indiceren voor huishoudelijk hulp en ontwikkelen gemaksdiensten. Voor jeugd gaan we de lichtere vormen van hulp vormgeven die we als alternatieven zien voor een deel van de zware terreingebonden jeugdzorg, zoals gezinshuizen, aantrekkelijke pleegzorg, versterking van de preventieve en ambulante hulp, doorgaande zorglijnen waarin open afschalen mogelijk is en als toch instellingszorg nodig is, deze flexibeler en als het kan korter inzetten. We bevorderen het cultuursensitief werken in Zorg & Welzijn zodat ondersteuning voor iedereen even goed toegankelijk is en we aan iedereen maatwerk kunnen leveren. In 2016 maken we een nieuwe beleidsnota seksuele diversiteit. In verband met de grotere toestroom van vluchtelingen, hebben wij een grotere taakstelling in het huisvesten van statushouders. Daarvoor zoeken we naar creatieve oplossingen en alternatieve huisvesting, omdat er meer vraag dan aanbod is van betaalbare huurwoningen. Ook het zorgvangnet voor mensen met zeer complexe multiproblematiek, daklozen en slachtoffers van huiselijk geweld ontwikkelen we door: met het grotere arsenaal aan zorg en ondersteuning vergroten we de mogelijkheden van de regieteams voor het oplossen van overlast en multiproblematiek in de wijken en van het MBZ voor de meest complexe gevallen. Veilig Thuis ontwikkelt door tot één centraal meldpunt voor alle vormen van huiselijk geweld en kindermishandeling moet leiden tot meer samenhang in de aanpak van huiselijk geweld. Veilig Thuis Gelderland-Zuid werkt volgens het principe: één gezin, één plan, één contactpersoon voor het gezin of huishouden., het zorgvangnet, inclusief de opvang en bemoeizorg heeft korte lijnen naar de lokale structuren voor lichtere zorg en ondersteuning, zodat ook in de ondersteuning aan mensen die (dreigen) uit te vallen lichter en preventiever kan worden gewerkt. Korte en resultaatgerichte opvangtrajecten en langs lijnen van geleidelijkheid werken aan meer zelfstandigheid voor mensen die beschermd wonen. Daarvoor leggen we in 2016 een meerjarig beleidsplan Opvang & Beschermd wonen aan de raad voor. 118


Voor de transformatie zijn investeringen nodig, zoals we in de zomernota al aankondigden. De kosten gaan nu eenmaal voor de baten uit. We kunnen pas terreingebonden jeugdzorgvoorzieningen afbouwen als we meer gezinshuizen beschikbaar hebben. Als we meer mensen vanuit beschermd wonen zelfstandiger willen laten wonen, zullen we extra moeten investeren in begeleiding. En een dekkend aanbod van gemaksdiensten, dagopvang en activiteiten om de groter wordende groep ouderen zelfstandig te laten blijven wonen en functioneren, vraagt investeringen in welzijnsvoorzieningen, om een paar voorbeelden te noemen. Zoals toegezegd, bieden wij u bij deze begroting onze eerste businesscase aan.

Wat kost het Rekening Zorg en Welzijn Bedragen * 1.000.000 Financiële Lasten per product Diversiteit Jeugd Maatwerkvoorzieningen Opvang en beschermd wonen Publieke Gezondheid Welzijn Totaal Lasten Programma Financiële Baten per product Diversiteit Jeugd Maatwerkvoorzieningen Opvang en beschermd wonen Publieke Gezondheid Welzijn Totaal Baten Programma Totaal programma

2014

Begroot 2015

2016

2017

2018

2019

1,5 5,7 22,0 14,3 6,2 14,9 64,5

1,6 58,5 41,6 69,9 7,0 18,5 197,1

1,5 42,2 43,5 64,4 6,9 15,8 174,3

1,5 40,9 42,4 66,4 6,8 15,6 173,5

1,5 41,0 41,1 68,1 6,4 15,5 173,5

1,5 41,0 40,8 69,1 6,4 15,5 174,4

0,1 1,3 3,0 1,0 0,3 2,0 7,7

0,1 12,7 3,3 4,3 0,1 0,4 20,9

0,0 0,1 3,1 3,8 0,0 0,0 7,1

0,0 0,1 3,6 3,8 0,0 0,0 7,5

0,0 0,1 3,0 3,8 0,0 0,0 6,9

0,0 0,1 3,0 3,8 0,0 0,0 6,9

-56,9

-176,2

-167,2

-166,0

-166,6

-167,5

Financiële toelichting Binnen het programma is met ingang van 2015 een wijziging in de productenstructuur doorgevoerd om de nieuwe taken op het gebied van Wmo, Wmo Beschermd wonen en Jeugdhulp een plek te geven en te voldoen aan Rijksvoorschriften ten behoeve van monitoring en verantwoording (IV3). De indeling van het programma in de producten Welzijn, Diversiteit, Publieke Gezondheid, Jeugd, Maatwerkvoorzieningen (voorheen Individuele Voorzieningen) en Opvang en Beschermd wonen (voorheen Maatschappelijke Opvang) blijft gehandhaafd. Met ingang van 1 januari 2015 zijn gemeenten op grond van de Wmo 2015, de Jeugdwet en de Participatiewet integraal verantwoordelijk voor het sociaal domein. De nieuwe taken van de Wmo en de Jeugdwet vallen onder het programma Zorg en Welzijn. De decentralisaties zijn gepaard gegaan met een overheveling van rijksmiddelen naar de gemeenten. Voordat we ingaan op de toelichting op baten- en lastenniveau besteden we aandacht aan de nieuwe Integratie-uitkeringen sociaal domein Wmo, Wmo beschermd wonen en Jeugd. Deze nieuwe taken vormen 59% (€ 103,3 mln) van het totale budget (L) van het programma Zorg & Welzijn. Naast de integratieuitkeringen sociaal domein is voor de bestaande beleidsvelden in 2016 nog een budget beschikbaar van € 71 miljoen (41%). Voor het programma komt het totaal aan beschikbaar budget in 2016 uit op € 174,3 miljoen.

119

Stadsbegroting 2016 - 2019 Schematische weergave begroting (L) 2016 Zorg en Welzijn

Integratie-uitkeringen sociaal domein (Wmo, Wmo beschermd wonen en Jeugd) Met de meicirculaire 2015 heeft het ministerie van BZK de bedragen voor de jaren 2016-2020 bekend gemaakt (zie tabel 1). In 2016 ontvangt Nijmegen € 103,3 miljoen aan integratie -uitkeringen voor het sociaal domein Wmo, Wmo beschermd wonen en Jeugd. Dit is een daling van circa € 7 miljoen ten opzichte van het budget 2015 ten tijde van de septembercirculaire 2014. Tabel: Overzicht Integratie-uitkeringen Sociaal Domein voor Zorg en Welzijn (bron: meicirculaire 2015) *€ 1 mln IU Sociaal domein Wmo Wmo beschermd wonen Jeugd Totaal

2015 septcirc. 2014 20,7 48,3

2015 meicirc. 2015 20,5 45,7

41,2 110,3

40,4 106,6

2016

2017

2018

2019

23,2 43,2

23,3 45,1

22,5 46,5

22,3 47,6

36,9 103,3

36,0 104,4

36,1 105,1

36,1 106,0

Verschil 2016 ten opzichte van 2015 voor de

Integratie-uitkeringen sociaal domein Het Rijk heeft in het lopende jaar 2015, met de meicirculaire, de budgetten 2015 neerwaarts bijgesteld; deze mutaties zijn nog niet doorgevoerd in de tabel 'Wat kost het', maar worden met de slotwijziging 2015 in de begroting van het programma verwerkt. De verschillen 2016 worden toegelicht ten opzichte van de kolom 2015 (stand septembercirculaire 2014). Bij de Wmo leidt de invoering van het objectief verdeelmodel tot een stijging van het budget met € 2,5 miljoen. Het budget voor Wmo Beschermd wonen is voor 2016 fors verlaagd. Door een 'vernieuwde' herverdeling van het macrobudget is het oorspronkelijke budget voor centrumgemeente Nijmegen gekort met € 5,1 miljoen. Ook het budget voor jeugdhulp daalt in 2016 met € 4,3 miljoen. In belangrijke mate hangt deze daling samen met de bekende oplopende rijkstaakstelling (6% in 2016) en met de invoering van het objectief verdeelmodel. Afwijkingen lasten op programmaniveau Ten opzichte van 2015 nemen de lasten van het programma in 2016 af met € 22,8 miljoen. Deze daling van de lasten wordt deels veroorzaakt door de korting van € 9,4 miljoen die het rijk heeft doorgevoerd op de decentralisatiebudgetten Jeugd en Wmo Beschermd wonen. Ook de keuze voor een éénjarige regionale subsidiëring voor jeugdhulp draagt bij aan de daling van de lasten in 2016. Omdat de subsidieafspraak voor één jaar geldt is de bijdrage van de regiogemeenten alleen voor het jaar 2015 geraamd; hierdoor dalen de begrote lasten in 2016 met € 11,3 miljoen. Voor 2016 moeten we deze afspraken nog maken.

120

Stadsbegroting 2016 - 2019 Door de afloop van rijks- en provinciale middelen voor tijdelijke projecten (bijvoorbeeld: EIF project en Regionale Sociale Agenda) nemen de lasten met € 2,2 miljoen af. Daarnaast vervallen de door de Raad tijdelijk beschikbaar gestelde middelen voor de opbouw van de sociale wijkteams. Naast de genoemde oorzaken van de daling van de lasten heeft de Raad daarentegen met het coalitieakkoord 2014‐2018 extra middelen beschikbaar gesteld om de financiële druk op enkele producten/beleidsvelden te verminderen. Het lastenniveau daalt in 2017 verder met nog eens € 0,8 miljoen. In 2019 zien we weer een lichte stijging van € 0,9 miljoen. Vanaf 2019 is een lastenniveau begroot van € 174,4 miljoen. Afwijkingen baten op programmaniveau Ten opzichte van 2015 nemen de baten van het programma in 2016 af met € 13,8 miljoen. Deze afname heeft voor een bedrag van € 11,3 miljoen te maken met de éénjarige afspraak om de bijdrage van regiogemeenten voor subsidies aan jeugdzorg instellingen aan de begroting toe te voegen. Voor 2016 moet deze afspraak nog gemaakt worden. Daarnaast wordt de afname voor een bedrag van € 2,2 miljoen veroorzaakt door de afloop van externe rijks- en provinciale middelen, zoals de RSA projecten 'Steen met Steun' en 'Jeugd, actief en kansrijk' en het EIF‐project van het Europees Integratie Fonds. Tenslotte wordt de daling van de baten voor een bedrag van € 0,3 miljoen veroorzaakt door een daling van de geraamde eigen bijdragen voor de huishoudelijke hulp in 2016. Met de slotwijziging 2015 wordt de mutatie 2015 nog in de begroting van het programma verwerkt. Vanaf 2018 laten de begrote baten een stabiel beeld zien van € 6,9 miljoen.

Relevante links Gezondheidsbeleid "Samen gezond verder" 2013-2016

121


Paragrafen

123


124


Investeringen Investeringen

Het investeringsplan is een belangrijk instrument voor het geven van impulsen aan de stad. Dit gebeurt via het investeringsplan in de Stadsbegroting of via de Planexploitaties. Direct na het gereedkomen van de investering komen de lasten van de uitvoering ten laste van de begroting.

Investeringsbeleid

Investeringen kunnen gebruikt worden om een impuls te geven aan beleidsgebieden of geschikt om knelpunten op te lossen waarmee geen rekening was gehouden. Door het investeringsbeleid is het niveau van kapitaallasten stabiel; de jaarlijks beschikbaar komende ruimte wordt weer als dekking ingezet voor nieuwe investeringen.

Kapitaallasten

De ontwikkeling van de kapitaallasten is hieronder in tabelvorm weergeven. Daaronder geven we de verwachte kapitaallasten weer en het saldo hiervan. De komende jaren laat dit een negatief beeld zien. Ervaring leert dat wegens allerlei verschillende oorzaken de doorlooptijd van de uitvoering afwijkt van de oorspronkelijke planning en dat daarmee de kapitaallasten ook pas later ten laste van de begroting komen. Kapitaallasten (bedragen * € 1 miljoen)

2016

2017

2018

2019

Stand primitieve begroting

41,02

41,39

41,83

41,83

0,13 -0,70

0,13 -0,68

0,12 -0,66

0,12 -0,66

0,06

0,10

0,12

0,15 0,40

Totaal

40,51

40,94

41,41

41,84

Verwachte kapitaallasten

40,99

42,33

42,80

42,63

Tekort

-0,47

-1,38

-1,38

-079

Tussentijdse Besluitname Aanschaf mini-containers oud papier Overdracht Brandweerpanden Effecten vanuit Woningen Niet-woningen

Om een beeld te geven van de meerjarige kapitaallasten en daarmee te laten zien dat het negatieve beeld niet structureel is laten we onderstaande meerjarige doorkijk zien. Bedragen * € 1 miljoen

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023 2024

Kapitaallasten in de begroting

40,5

40,9

41,4

41,8

42,2

42,6

43,0

43,4

43,8

Nodig voor bestaande activa, bulk kredieten en overige

38,7

37,9

37,0

36,7

36,2

35,7

35,5

34,7

33,6

Investeringsplan 2014-2017

2,3

4,4

5,8

5,9

6,1

6,0

5,8

5,6

5,5

Vrijvallende kapitaallasten

-0,5

-1,4

-1,4

-0,8

-0,1

1,0

1,7

3,1

4,7

125


Nieuwe investeringen Voor nieuwe investeringen hebben we een ruimte van € 12,6 miljoen. Vanuit de nieuwe jaarschijf is er € 10 miljoen beschikbaar en vanuit vrijvallende kredieten uit 2014 is er nog eens € 2,6 miljoen beschikbaar. Deze investeringsruimte willen wij volledig benutten met de investeringen die in onderstaande tabel zijn opgenomen. Van dit bedrag is € 1,9 miljoen ingezet in 2015 bij de Zomernota. De overige € 10,6 miljoen is in deze Stadsbegroting verwerkt. De investeringen die gekoppeld zijn aan een thema zijn bij het desbetreffende thema toegelicht. De vervanging van de parkeerapparatuur CWZ wordt onder de tabel toegelicht. Deze hebben we niet bij een thema ondergebracht. Omschrijving Woon en groeistad I1. Ontwikkelingen Wijkcentrum Schalmei I2. Vervangen speeltoestellen in Speeltuin De Leemkuil I3. Vervanging kunstgrasvelden buitensport acc. I4. Vlak-elastische sportvloer in Vocasahal of Hengstdal. I5. Vervangingsinvesteringen speelvoorzieningen Stad die werkt en leert I6. Bewegingsonderwijs Kristallis Duurzame stad I7. Plaatsen 60 ondergrondse containers binnenstad Bruisende Binnenstad I8. Renovatie de Vereeniging I9. Aanpak Waalkade Niet aan thema gekoppeld I10. Vervanging parkeerapparatuur CWZ Totaal € 12,6 miljoen

programma Sport en Acc. Sport en Acc. Sport en Acc. Sport en Acc. Wijkontwikkeling

2016

450

290 250

2018

2019

100 950

194 188

Onderwijs

200

Openbare ruimte

650

Sport en Acc. Grondbeleid

2017

1.000

4.000 1.400

2.494

550 6.678

Mobiliteit

231

226

331

1.176

We moeten de parkeerapparatuur CWZ in 2017 vervangen. Uitstel is risicovol omdat de leverancier stopt met het product en na 2017 geen onderhoud meer pleegt.

Investeringen woon en groeistad

Een aantrekkelijke woonstad is meer dan het aanbod van goede woningen. Bij een prettige woonomgeving horen o.a. welzijn-, speel- en sportvoorzieningen. Wijkcentrum de Schalmei in Neerbosch-Oost heeft een belangrijke wijkfunctie maar de uitstraling van het gebouw is gedateerd. Bij mogelijke nieuwbouw van basisschool de Octaaf (2016-2017) ontstaat een situatie om ook het wijkcentrum te actualiseren en de ingang te verplaatsen. Twee grote toestellen in speeltuin De Leemkuil zijn aan vervanging toe. Op basis van technische levensduur is vervanging van de toplaag van kunstgras voetbalveld(en) bij VV Trekvogels noodzakelijk in 2019. Bij verregaande samenwerking tussen de volleybalverenigingen Pegasus en Vocasa is door de gemeente toegezegd een vlak-elastische sportvloer te plaatsen in één van beide hallen. In de periode 2002-2006 heeft Nijmegen geïnvesteerd in noodzakelijke verbeteringen en uitbreidingen van alle speelvoorzieningen. Inmiddels is het investeringsbudget speelvoorzieningen geschrapt en is er een bezuiniging op wijkspeeltuinen doorgevoerd. Mede door het hoge investeringsvolume in de periode 2002-2006 in speelvoorzieningen zien we nu een hoge vervangingsvraag. Na doorvoering van een verdere versobering en rekening houdend met een ander speelconcept zijn de komende jaren extra middelen nodig.

Investeringen Stad die werkt en leert

Op basis van het huidige leerlingenaantal van Kristallis Kinderdorp Neerbosch (categorie 4 leerlingen) is een sporthal nodig om te voldoen aan de uren bewegingsonderwijs; een zorgplicht van de gemeente. Het beschikbare budget van € 950.000 is ontoereikend omdat er meer leerlingen worden verwacht en de sporthal groter wordt. De meerkosten worden geraamd op ongeveer € 2 ton.

126


Investeringen Duurzame Stad

In 2016 worden circa 60 ondergrondse containers in de binnenstad geplaatst. De kosten hiervan, € 650.000, hebben we als nieuwe investering opgenomen.

Investeringen Bruisende Binnenstad

De claim voor Renovatie van de Vereeniging in de Zomernota 2015 van in totaal € 5,5 miljoen betreffen diverse werkzaamheden in de jaren 2015 – 2017 die vallen binnen de “sobere” variant van het Masterplan. Dit houdt in dat we bij het herstellen van de Vereeniging uitgaan van een goede, efficiënte renovatie waarbij we optimaliteit nastreven. Het Masterplan geeft een keuzemodel bij een beperkt budget. Het gaat om werkzaamheden aan de Grote Zaal, de foyers, de hoofdentree, de kassaruimte, de keuken van het Grand Café en installatieonderdelen. Voor de noodzakelijke werkzaamheden die in 2015 gepland staan, is middels een brief aan de provincie gevraagd om een bijdrage vanuit de Robuuste Investeringsimpuls van € 1,5 miljoen. Indien deze bijdrage (gedeeltelijk) wordt toegekend, kan het bedrag van deze claim voor Nijmegen in 2015 (gedeeltelijk) komen te vervallen. Op dit moment is de verwachting dat de provincie ongeveer € 0,4 miljoen extra zal bijdragen. Het bedrag van deze claim in 2015 ad € 1,5 miljoen komt ten laste van de vrijgevallen investeringsruimte 2014.

Investeringen aanpak Joris Ivens plein en Toegankelijkheid Openbare Ruimte

Tijdens het debat bij de Zomernota heeft Uw Raad twee moties ingediend die effect hebben op het investeringsplan. Het betreft een investeringskrediet voor de aanpak van het Joris Ivensplein en drie jaren een krediet voor verbetering van de toegankelijkheid in de openbare ruimte. Dit laatste krediet hebben we ondergebracht in het overzicht van de bulkkredieten. Met toevoeging van de nieuwe investeringen ziet het investeringsplan er als volgt uit:

127


programma Dienstverlening & Burgerzaken Citymarketing, Cultuur en Cultuurhistorie Citymarketing, Cultuur en Cultuurhistorie Citymarketing, Cultuur en Cultuurhistorie Citymarketing, Cultuur en Cultuurhistorie Duurzaamheid Duurzaamheid Duurzaamheid Economie en Werk Grondbeleid Grondbeleid Mobiliteit Mobiliteit Mobiliteit Mobiliteit Mobiliteit Mobiliteit Mobiliteit Mobiliteit Mobiliteit Mobiliteit Mobiliteit Onderwijs Onderwijs Openbare Ruimte Openbare Ruimte Sport en Accommodaties Sport en Accommodaties Sport en Accommodaties Sport en Accommodaties Sport en Accommodaties

Investering Modernisering GBA Masterplan oude stad Cultuurhistorie Cultuurspinnerij Bloemerstraat Valkhofpark/Hunnerpark De Bastei Nijmegen West-Groene Buffer Waalkade Vasim Aanpak Waalkade laatste deel Fietsroute N-Beuningen Fietstunnels Waalsprong Parkeerapparatuur Marienburggarage Aanleg dorpensingel Groene route Tunnel Westzijde Spoorzone Stationsplein Waalbrug fietsen busbaan Fietsvriendelijke maatregelen Park & Ride Vervanging Parkeerapparatuur CWZ Primair Onderwijs Groot Oosterhout Bewegingsonderwijs Kristallis Mini Containers Ondergrondse Containers Aanpak Joris Yvens plein Ondersteuning Quick Talent Centraal Kunstgrasvelden Vervanging Kunstgrasvelden Renovatie de Vereeniging

2015 2016 2017 2018 2019 k-nummer oorspr. mut. 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e K000222 0,3 K000010 0,5 K000168 1,0 K000224 0,5 K000225 0,5 K000080 1,7 K000171 0,5 K000239 1,0 K000071 18,2 K000214 2,7 2,4 K000032 1,3 K000161 7,1 K000187 0,3 K000190 5,0 K000199 3,0 K000223 2,5 K000229 3,0 K000230 5,0 K000231 5,0 K000240 1,2 0,6 K000198 7,0 K000207 1,0 0,2 K000241 1,5 0,7 0,2 K000149 1,0 K000193 5,0 K000194 1,3 K000194 1,4 K000197 1,5

128


programma Sport en Accommodaties Sport en Accommodaties Sport en Accommodaties Sport en Accommodaties Sport en Accommodaties Sport en Accommodaties Sport en Accommodaties Sport en Accommodaties Sport en Accommodaties Sport en Accommodaties Sport en Accommodaties Sport en Accommodaties Sport en Accommodaties Sport en Accommodaties Sport en Accommodaties Wijkontwikkelingen Zorg en Welzijn Zorg en Welzijn Zorg en Welzijn Zorg en Welzijn

Investering Renovatie de Vereeniging Renovatie de Vereeniging Revitalisatie Binnensportaccomodaties Stevenstoren Nieuw Balveren 5e veld Bestaande voorzieningharten Sportpark Staddijk Renovatie Sporthal Meijhorst WC de Brack Aanpassing wijkaccomodaties ivm WMO Kinderboerderij Kobus Waalhalla Vlak-elastische vloer Speeltoestellen de Leemkuil Wijkcentrum de Schalmei Vervanging Speelvoorzieningen Skaeve Huse Skaeve Huse 2e locatie Jongerencentrum Nijm.Noord NUNN Renovatie

2015 2016 2017 2018 2019 k-nummer oorspr. mut. 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e K000197 4,0 K000197 1,9 K000200 1,0 K000203 1,3 K000205 0,2 K000206 0,2 K000227 0,1 K000228 1,0 K000232 0,1 K000233 0,2 K000234 0,3 K000244 0,4 0,3 0,8 0,3 0,6 K000192 0,3 K000192 0,7 K000204 0,4 K000226 0,1

= onderzoeksfase = voorbereidingsfase = realisatiefase

129


Naast de voornoemde specifieke investeringen kennen we ook nog de bulkinvesteringen, de investeringen met eigen dekking en een paar specifieke investeringen uit de vorige meerjarenbegroting die een tijdelijk terugkerend karakter hebben De maken we met onderstaande tabel inzichtelijk. Bedragen * € 1.000,-

2016

2017

2018

2019

Woonmilieuverbetering

375

375

375

375

VSA

750

750

750

750

Rioolinvesteringen Waalsprong

1.421

2.964

2.452

2.040

Bedrijfsinvesteringen

2.800

2.800

2.800

2.800

Cultuurhistorische Panden

250

250

250

Asbest Inv. & Sanering

300

300

300

Meerjarenrenovatie Zwembaden

200

200

200

Kunstgras Voetbalvelden

175

Kunstgras Hockeyvelden

25

674

264

100

100

100

Integraal Waterbeheer

3.406

3.616

3.716

3.466

Vastgoed

1.100

1.100

1.100

1.100

Duurzaamheid

2.000

2.000

2.000

2.000

12.802

15.029

14.544

12.531

Bulkkredieten investeringen

Eenmalige Bulkkredieten

Toegankelijkheid Openbare Ruimte

337

Investering met eigen dekking

Totaal

130


Lokale heffingen Deze paragraaf bevat informatie over het rijks‐ en gemeentelijk beleid met betrekking tot gemeentelijke belastingen.

Algemeen

De bevoegdheid tot het invoeren, wijzigen of afschaffen van gemeentelijke heffingen berust bij de Raad. Een dergelijk besluit wordt genomen door het vaststellen, wijzigen of intrekken van een daartoe bestemde verordening. Het belastinggebied van een gemeente is begrensd. De Gemeentewet bepaalt limitatief welke belastingen door een gemeente mogen worden geheven. Daarnaast kan bij wet aan de gemeente de bevoegdheid worden toegekend om een bepaalde belasting te heffen, een voorbeeld hiervan vormt de Afvalstoffenheffing die zijn wettelijke grondslag vindt in de Wet Milieubeheer.

Welke belastingen en rechten worden in de gemeente Nijmegen geheven?

Belastingen worden door de heffingsambtenaar dwingend opgelegd zonder dat daar een aanwijsbare tegenprestatie tegenover staat. Rechten worden geheven op basis van artikel 229 van de Gemeentewet. Tegenover deze heffingen staat wel een aanwijsbare tegenprestatie. Bovendien mag het totaal van de verwachte inkomsten uit rechten het totaal van de verwachte uitgaven niet overschrijden. De gemeente Nijmegen heft de onderstaande belastingen en rechten: • onroerende‐zaakbelastingen (artikel 220 tot en met artikel 220i Gemeentewet); • rioolheffing (artikel 229 Gemeentewet); • eenmalig rioolaansluitrecht (artikel 229 Gemeentewet). • afvalstoffenheffing (artikel 15:33 Wet milieubeheer); • parkeerbelasting (artikel 225 Gemeentewet); • hondenbelasting (artikel 226 Gemeentewet); • precariobelasting (artikel 228 Gemeentewet); • reinigingsrechten (artikel 229 Gemeentewet); • scheepvaartrechten (artikel 229 Gemeentewet); • marktgelden( artikel 229 Gemeentewet); • toeristenbelasting (artikel 224 Gemeentewet); • leges (artikel 229 Gemeentewet);

131

Stadsbegroting 2016 - 2019 In onderstaande tabel zijn de inkomsten uit de lokale heffingen opgenomen: bedragen * € 1 miljoen Onroerende zaakbelasting Afvalstoffenheffing

Opbrengst 2014

Dynamische begroting 2015

Stadsbegroting 2016

63,0

68,4

72,8

6,2

4,8

2,4

Rioolheffing

11,7

13,6

13,6

Parkeergelden

15,1

14,4

14,6

Leges bouwvergunningen

5,5

4,0

4,1

Opbrengst groene zakken

2,7

2,5

2,5

Leges burgerzaken

3,2

3,3

3,6

Hondenbelasting

1,1

1,1

1,1

Parkeerboetes

1,1

1,6

1,6

Precariobelasting

0,5

0,5

0,6

Reinigingsrecht bedrijven (aanslagen)

0,6

0,7

0,7

Scheepvaartrechten

0,5

0,6

0,6

Marktgelden

0,2

0,3

0,3

Toeristenbelasting

0,3

0,3

0,6

Overige leges Totaal

1,1

1,1

1,1

112,8

117,3

120,0

De totale opbrengst van al deze heffingen bedraagt ongeveer € 120 miljoen. Het merendeel van de opbrengst wordt gegenereerd door de OZB, Parkeergelden en de Rioolheffing. Hieronder lichten we de veranderingen op de verschillende heffingen toe.

Wettelijke ontwikkelingen Overheidsvordering proefperiode

De Belastingdienst kan een belastingschuld rechtstreeks van de bankrekening van een belastingschuldige afschrijven (overheidsvordering). Dat gebeurt als er na de ontvangst van een dwangbevel nog steeds niet is betaald. Er is in 2012 landelijk gestart met een proef waaraan een aantal gemeenten deelneemt. Nijmegen neemt ook deel aan de proef. De resultaten zijn bevredigend en bieden op een relatief eenvoudige wijze de mogelijkheid openstaande vorderingen te incasseren. Op dit moment is het nog niet bekend wanneer de overheidsvordering definitief in gaat.

Modernisering Wet WOZ

Het kabinet heeft een aantal wijzigingen voorgesteld van de Wet WOZ. De volgende 3 wijzigingen maken onderdeel uit van het plan: 1. Verruiming van de openbaarheid van de WOZ-waarde van woningen; 2. Instellen van een landelijke voorziening WOZ bij het Kadaster. 3. De huurderbelasting, WOZ beschikkingen worden ook voor huurders beschikbaar gesteld. De beoogde inwerkingtreding van dit voorstel is 1 oktober 2015.

Macronorm

De VNG heeft met minister Plasterk afgesproken samen op zoek te gaan naar een nieuwe indicator voor het vervangen van de huidige macronorm OZB. De macronorm is het maximale percentage dat de OZBopbrengsten, in alle gemeenten samen, in een jaar mag stijgen. In het Bestuurlijk Overleg financiële verhoudingen (Bofv) van 10 september 2014 is het rapport "Evaluatie systematiek macronorm OZB vastgesteld. In het rapport concludeert de werkgroep dat de macronorm OZB geen effectief beheersingsinstrument is gebleken. In het najaar van 2015 zou het Bofv met besluitvorming hieromtrent komen met als achtergrond het lopende onderzoek naar de verruiming van het belastinggebied van gemeenten in het kader van een herziening

132

Stadsbegroting 2016 - 2019 van het belastingstelsel. Vanwege onvoldoende politieke draagvlak op dit moment is echter vooralsnog afgezien van herziening van het belastingstelsel. In het Bofv van 14 september 2015 is dan ook besloten dat in 2016 de norm daarom nog wordt gehandhaafd als instrument. Voor 2016 is de macronorm berekend op 1,57%, in 2015 is dit 3%.

Belastingplan

Tegelijkertijd met het besluit van instandhouding van de macronorm is er in het Bofv afgesproken dat gemeenten een gemeentelijk belastingplan opstellen, waarin op transparante wijze de onderbouwing van de jaarlijkse mutaties van de gemeentelijke belastingen wordt opgenomen. Dit is in lijn met de voorgenomen wijzigingen van het BBV op dit punt. Nadere informatie hieromtrent ontbreekt nog op het moment van schrijven.

Lokale ontwikkelingen Coalitieakkoord 2014-2018 ‘Samen voor Nijmegen: sociaal, duurzaam en ondernemend’

De keuzes voor de komende jaren zijn vooral gebaseerd op het uitgangspunt ‘sterkste schouders dragen de zwaarste lasten’. Dit betekent dat we gebruikers van woningen en bedrijfspanden bij de lokale lasten ontzien en in de komende jaren geleidelijk lasten verschuiven van gebruikers naar eigenaren van woningen en bedrijfspanden. Het uitgangspunt ‘de gebruiker betaalt’ komt tot uitdrukking doordat de groene zak blijft gehandhaafd. Uitgangspunten: • De afvalstoffenheffing wordt afgeschaft en deze wordt verschoven naar de OZB woningen in drie jaar met ingang van 2015; • De OZB Gebruikers voor niet woningen wordt afgeschaft en deze wordt verschoven naar de OZB Eigenaars niet woningen in drie jaar vanaf 2016; • De maximale WOZ waarde waarover Rioolheffing wordt berekend (aftoppingsgrens ) wordt geleidelijk verhoogd naar 10 miljoen; • De prijs van de groene huisvuilzak (‘De vervuiler betaalt’) wordt gehandhaafd op €0,93 per stuk.

Zomernota 2015

De grondslagen voor de Stadsbegroting 2016-2019 opgenomen in de Zomernota 2015.

Lokale heffingen algemeen

Alle tarieven zijn volgens het bestaand beleid met de inflatiecorrectie van 0,87% voor 2016 geïndexeerd. Daar waar sprake is van een ander percentage stijging of daling wordt dit hieronder per heffing toegelicht.

TOELICHTING PER HEFFING Toelichting woonlasten OZB

Eigenaren van woningen en van niet‐woningen betalen eigenarenbelasting. Voor een niet woning betaalt de gebruiker van een pand de gebruikersbelasting van de OZB. Het tarief is afhankelijk van de WOZ‐waarde van het pand. Het uitgangspunt is dat de totale opbrengst gelijk blijft: om dit te kunnen bereiken, stijgt het tarief bij een waardedaling en daalt het tarief bij een waardestijging. Voor 2016 spelen de volgende aspecten voor de berekening van het tarief een rol: • De uitgangspunten zoals opgenomen in het coalitieakkoord respectievelijk de Zomernota 2015 en de Stadsbegroting 2016-2019 ten aanzien van de OZB; 133

Stadsbegroting 2016 - 2019 • •

De verwachting dat er in 2015 een waardedaling optreedt voor woningen en voor niet‐woningen. Als gevolg hiervan stijgt het tarief OZB om de daling in opbrengst te compenseren; De opbrengsten moeten geïndexeerd worden. Tarieven 2015-2016 Belastingjaar 2015 woningen niet-woningen eigenaar eigenaar gebruiker 0,2413% 0,4504% 0,3491%

Belastingjaar 2016 woningen niet-woningen eigenaar eigenaar gebruiker 0,2636% 0,5947% 0,2466%

Opbrengst Dynamische begroting 2015 € 68,4

bedragen * € 1 miljoen Stadsbegroting 2016 € 72,8

Afvalstoffenheffing

Iedere gebruiker van een pand waar huishoudelijke afvalstoffen worden opgehaald moet Afvalstoffenheffing betalen. Daarnaast betalen gebruikers ook via de groene huisvuilzak. Iedereen is namelijk verplicht de groene huisvuilzak voor huishoudelijk restafval te gebruiken. Tarieven 2015 -2016 Eenpersoonshuishouden Meerpersoonshuishouden

Belastingjaar 2015 € 56,87 € 69,60

Opbrengst inclusief huisvuilzak Dynamische begroting 2015 € 7,3

Belastingjaar 2016 € 28,75 € 35,19

bedragen * € 1miljoen Stadsbegroting 2016 € 4,9

Voor 2016 wordt het tarief voor de gebruiker van een pand met de inflatiecorrectie van 0,87% verhoogd. Dit volgens de uitgangspunten zoals in het coalitieakkoord 2014-2018 en de zomernota 2015 verwoord. De Afvalstoffenheffing inclusief de groene zak heeft hierdoor een kostendekkendheid van 34% bereikt. De prijs van de groene zak bedraagt €0,93 en van de (kleine) rode zak €0,62.

Rioolheffing

De belasting wordt geheven van de eigenaar van een pand, dat is aangesloten op de gemeentelijke riolering of openbaar gemeentewater. Het tarief is afhankelijk van de WOZ-waarde van het aangesloten pand. Het tarief voor woningen en niet‐woningen is gelijk. Per perceel mag per belastingjaar niet meer dan € 5.812,‐ aan Rioolheffing (WOZ‐waarde € 7 miljoen) worden betaald, dus alle panden met een waarde van € 7 miljoen of hoger betalen niet meer rioolheffing dan de genoemde € 5.812,-. Met het verhogen van deze aftoppingsgrens van € 4.000.000 naar € 7.000.000 (coalitieakkoord 2014-2018) gaat ongeveer 1% van de bedrijven € 2.604,- meer betalen.

134

Stadsbegroting 2016 - 2019 Tarieven 2015 – 2016 Belastingjaar 2015 Woningen niet-woningen eigenaar eigenaar 0,0802% 0,0802% Opbrengst Dynamische begroting 2015 € 13,6

Belastingjaar 2016 woningen niet-woningen eigenaar eigenaar 0,0830% 0,0830% bedragen * € 1 miljoen Stadsbegroting 2016 € 13,6

De ontwikkeling van de lastendruk: vergelijking 2015 en 2016

Hier zetten we op grafische wijze op een rij wat de effecten van de geschetste woonlastenontwikkelingen zijn op de lastendruk, vanuit het perspectief van burgers en bedrijven: Hoeveel moeten ze betalen aan woonlasten in 2015 en hoe verhoudt zich dat tot de lasten van het afgelopen jaar.

Woningen

Uit bovenstaande figuur blijkt dat door de maatregelen uit het coalitieakkoord en de zomernota 2015 de woonlasten voor de eigenaar‐bewoner van een goedkope woning licht dalen, van een gemiddelde woning nagenoeg gelijk blijven en van een duurdere woning licht stijgen. De woonlasten van de huurder dalen als gevolg van de maatregel uit het coalitieakkoord waar de afvalstoffenheffing in 3 jaar wordt overgeheveld naar de OZB woningen.

135


Niet woningen

Uit deze tabel blijkt dat door de maatregelen uit het coalitieakkoord en de zomernota 2015 de woonlasten van de eigenaar gebruiker, huurder en verhuurder van een niet woning licht stijgen.

Woonlastenvergelijking 2015 Nijmegen ten opzichte van andere grote steden

Het Coelo (Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden) brengt jaarlijks een overzicht Kerngegevens Belastingen Grote Gemeenten uit, waarin de woonlasten van ongeveer 35 grote gemeenten in kaart worden gebracht en worden vergeleken. Onder woonlasten wordt in dit verband verstaan de OZB van een woning met een gemiddelde WOZ‐waarde en Rioolheffing en Reinigingsheffing op basis van een meerpersoonshuishouden. Voor wat betreft de eigenaren van woningen komt Nijmegen doorgaans, als het gaat om de totale woonlasten, net rond het gemiddelde van de grote gemeenten uit. Ook met de maatregelen ten aanzien van onze e woonlasten uit het coalitieakkoord 2014-2018 is dat zo. In 2015 staat Nijmegen op de 18 plaats met € 722,aan woonlasten. Gemiddeld bedragen de woonlasten van de grote gemeenten € 678,-. De OZB is gestegen als gevolg van de afschaffing van de afvalstoffenheffing. Voor de huurders van woningen betekent het dat de woonlasten zeer laag zijn nu de afvalstoffenheffing afgeschaft wordt. Het Coelo heeft voor eigenaren van bedrijven onderzoek gedaan naar de hoogte van het OZB‐tarief eigenaar en gebruiker en naar het tarief Rioolheffing. Uit het OZB overzicht 2015 blijkt dat Nijmegen dit jaar met haar OZB‐ tarief eigenaren op de vierde plaats staat. Ten opzichte van 2014 zijn we dus 1 plaats gedaald. Lelystad staat op de 1e plaats. Voor gebruikers van niet‐woningen heeft Leiden het hoogste tarief en staat Nijmegen op de 3e plaats.

136


TOELICHTING OVERIGE GEWIJZIGDE HEFFINGEN Hondenbelasting

De belasting wordt geheven van de houder van een hond naar het aantal honden dat wordt gehouden. Het is een algemene belasting. Dat houdt in dat er geen relatie tussen enerzijds de kosten van bijvoorbeeld hondenuitlaatplaatsen en perceptiekosten en anderzijds de opbrengst hoeft te zijn. Bij het behandelen van de Zomernota 2015 in de gemeenteraad is er een motie aangenomen om de voorgenomen afschaffing van de kwijtschelding hondenbelasting voor de eerste hond per 2016 terug te draaien.

Parkeren

De Parkeerverordening stelt de kaders vast voor het verlenen van parkeervergunningen en de eisen die aan die vergunningen zijn verbonden. In het uitwerkingsbesluit van deze verordening zijn de verschillende parkeerproducten vastgelegd met de daarbij behorende criteria. Voor al deze producten wordt een tarief in rekening gebracht. Dat is geregeld in de verordening Parkeerbelastingen. Naast de tarieven voor vergunningen worden er via deze verordening ook tarieven voor het parkeren in straten, garages en op terreinen geheven. De parkeerder die niet of te weinig betaalt krijgt een naheffingsaanslag (gemeentelijke belastingaanslag). Het parkeerbeleid is vastgelegd in de Parkeernota ‘Kiezen en Delen’, die in oktober 2012 door de Raad is vastgesteld. In het coalitieakkoord is bepaald dat er in het centrum en de eerste ring nog slechts twee in plaats van vier zondagen betaald parkeren zouden gelden. In overleg met de ondernemers is er van afgezien om deze maatregel door te voeren. Omdat deze maatregel in de begroting 2015 was verwerkt en daardoor €150.000 extra aan parkeerinkomsten is gerealiseerd, is afgesproken om deze extra inkomsten structureel in te zetten ten behoeve van de bewoners en ondernemers van het centrum. Er wordt een drietal maatregelen doorgevoerd: • het tarief voor de bewonersvergunningen in het centrum wordt verlaagd; • de bewoners van het centrum en in de eerste ring krijgen 100 bezoekers uren extra (500 maximaal ipv 400 uur) en iedere bezoekersvergunninghouder krijgt eenmalig 10 uur gratis bij de invoering van de digitale bezoekersvergunning op 1 januari 2016; • verder worden de openingstijden van de stalling Bisschop Hamerstraat en Plein 1944 de gehele week verruimd tot 05:00 uur. De opbrengst parkeerbelastingen wordt enerzijds gebruikt ter dekking van de kosten van o.a. parkeervoorzieningen, het selectief toegangssysteem voor de binnenstad en het fietsparkeren (gratis bewaakte stallingen). Ook wordt de parkeerregulering uit de opbrengst betaald. Wij stellen voor om de tarieven voor 2016 in principe niet te verhogen omdat de inflatiecorrectie slechts 0,87% is. Hierop is een aantal uitzonderingen: • Om de inkomstenstijging van 0,87% te kunnen realiseren kan volstaan worden met een verhoging van uitsluitend de kortparkeertarieven in het centrum met €0,05. Minder dan €0,05 is niet mogelijk omdat de parkeerapparatuur dat niet kan verwerken. Voor het centrum betekent het een stijging van 2% naar €2,60 per uur; • Het dagtarief op de parkeerterreinen de Wedren, Julianaplein, Oude Stad en Lindenberghaven wordt verhoogd met €0,05 (ongeveer 1%) naar €7,20 per dag; • Het tarief voor de bewonersvergunningen in het centrum wordt verlaagd met ongeveer 14% naar €14,50;

137


Het tarief voor de bezoekersvergunning wordt gewijzigd. Voor de vergunning zelf wordt geen tarief meer in rekening gebracht. Vergunninghouders kunnen vanaf 2016 per jaar in het centrumgebied en de eerste ring maximaal 500 uur en in de tweede ring maximaal 400 uur afnemen voor een bezoekersvergunning tegen € 0,20 per uur. De eerste 10 uur worden bij de invoering van de digitale bezoekersvergunning eenmalig gratis aan iedere vergunninghouder verstrekt.

Op de te wijzigen tarieven wordt bij de vaststelling van de belastingverordening teruggekomen.

Toeristenbelasting

De toeristenbelasting kan worden geheven van personen die geen inwoners zijn van de gemeente Nijmegen en die binnen de gemeente verblijf houden in een hotel, pension of bijvoorbeeld vakantiehuisje. Nijmegen kent een tweetal tarieven, te weten voor campings en hotels.

Leges en rechten

De leges en tarieven van de diverse rechten worden in rekening gebracht voor het door de gemeente verrichten van taken en diensten. Gemeentelijke producten en diensten moeten kostendekkend zijn. De baten mogen de lasten niet overstijgen. Dit speelt bij een aantal heffingen; Rioolheffing, scheepvaartheffing, marktgelden, leges en reinigingsheffingen. Ieder tarief wordt getoetst aan de gemeentelijke richtlijn Kostentoerekening Leges en Tarieven, die is gebaseerd op de landelijke handreiking. Voor een aantal tarieven stelt het Rijk een maximum vast, bijvoorbeeld de leges reisdocumenten. Op dit moment is nog niet bekend of er legestarieven zijn die meer dan met de indexatie stijgen. Hierop wordt bij de belastingverordening teruggekomen. Hierbij zullen we ook inzicht geven in de methodiek van kostentoerekening en cijfers.

Kwijtschelding

In de gemeente Nijmegen wordt kwijtschelding verleend voor de aanslag Afvalstoffenheffing en een tegemoetkoming gegeven voor het gebruik van de groene huisvuilzakken. Ook wordt kwijtschelding verleend voor de eerste hond en de leges voor een gehandicaptenparkeerplaats of ‐kaart. In de begroting 2016 is ten behoeve van het verlenen van kwijtschelding van afvalstoffenheffing een bedrag van bijna € 3 ton opgenomen en voor kwijtschelding van hondenbelasting ruim € 1 ton.

138


Bedrijfsvoering Het coalitieakkoord 2014-2018 samen voor Nijmegen: sociaal, duurzaam en ondernemend Ons College staat voor de kracht van de stad en de eigen inbreng en initiatieven van inwoners, ondernemers en organisaties om samen met de stad op deze drie centrale thema’s stappen vooruit te zetten. Vanuit onze gezamenlijke visie brengen we het sociale en ondernemende profiel van de stad, onze groene en duurzaamheidsambities en het ‘Nijmegengevoel’ bij elkaar. Deze gebundelde krachten zetten we in voor de uitdagingen waar we met elkaar in de komende jaren voor staan. Wij koesteren de eigenzinnigheid en creativiteit van onze inwoners. Nijmegenaren krijgen de ruimte om met initiatieven te komen voor hun buurt, vereniging of ander netwerk. De coalitie verbindt initiatiefnemers en stimuleert partnerships om zo te komen tot een verbond van de stad met ruimte en kansen voor iedereen. We willen verbindingen in onze stad aanjagen en tot stand brengen. We willen dat iedereen kan delen in de kracht van deze stad en in de mogelijkheden die we met elkaar hebben. We omarmen verbindingen tussen mensen in de buurt, tussen generaties. Samen met de regiogemeenten pakken we onze nieuwe taken op het gebied van werk, inkomen en zorg op. Samen met cliënten, hun eigen netwerk, instellingen en nieuwe initiatieven geven we vorm aan zorg en ondersteuning voor hen die het nodig hebben. We sturen op meer samenwerking, minder concurrentie en minder bureaucratie in de zorg. Deze aanpak blijft van onze gemeentelijke overheid een andere rol vragen: van minder zelf doen en bepalen naar meer ondersteunen. Meer vanuit een regisseur-rol de stad uit te nodigen om niet alleen met adviezen te komen maar ook om juist mee te doen. Deze ambitie stelt hoge eisen aan de professionaliteit van de gemeentelijke organisatie: een organisatie die effectief, efficiënt, transparant, toegankelijk en aanspreekbaar functioneert. Een overheid die zich richt op haar kerntaken, heeft kwalitatief hoogwaardige medewerkers nodig die vanuit een veranderende rolverdeling de taak van regisseur in beleid en uitvoering naar behoren kunnen vervullen. We ‘bouwen en onderhouden’ de stad met behulp van onze medewerkers. Zij vormen het ‘kapitaal’ van onze organisatie. We blijven kritisch op de omvang van onze organisatie, zijn kostenbewust en treden slagvaardig op. We zoeken synergie in een goede samenwerking met onze partners. We presenteren ons als één organisatie en stellen ons vanuit deze veranderende rol de volgende doelen: • We voeren geen taken uit die door de stad zelf gedaan kunnen worden; • We handelen vanuit partnerschap met een duidelijke wederkerigheid; • We werken vanuit de drie thema’s: duurzaamheid, sociaal en ondernemend; • We werken samen, op elk gepast niveau; • We werken gefocust en resultaatgericht, we durven te prioriteren; • We werken kostenbewust en kosteneffectief: kleine slimme overheid. Het verwezenlijken van deze doelen heeft geleid tot een bestuurlijk bedrijfsvoeringskader. Bij de uitvoering van deze activiteiten zal nauwe samenwerking tussen bestuur, Directieraad en de verantwoordelijke afdelingen noodzakelijk zijn.

139


ORGANISATIE ONTWIKKELING De omgeving waarin gemeenten nu en de komende jaren opereren is complex. Denk aan de omvangrijke en snelle decentralisatie van rijkstaken, de nog aanhoudende economische crisis en complexe maatschappelijke vraagstukken. Ook in onze stad staan we nog steeds voor grote opgaven: meer regionalisering, afronding van de dijk teruglegging, de verdere ontwikkeling van Waalsprong en Waalfront, nieuwe taken op het gebied van de AWBZ, de Jeugdzorg en de Wet Werken naar Vermogen. Dit alles vindt plaats in combinatie met grootschalige bezuinigingen. Al deze opgaven vragen om een organisatie waarin mensen samenwerken, verantwoordelijkheid krijgen en nemen, zich snel en flexibel richten op de actuele vraagstukken in de stad, waar professioneel en efficiënt wordt gewerkt. Daarbij werken we vanuit onze regierol en gaan we uit van de kracht van de stad waarbij burgers, partners en ondernemers een eigen inbreng hebben en initiatieven ontplooien om samen met ons stappen te zetten. We blijven daarom onze organisatie verder doorontwikkelen. Gestart met MeeAnder, waarin we kostenbewust, samenwerkingsgericht en professioneel gewerkt hebben aan onze netwerkorganisatie, zijn we via de Kunst van het Leiderschap en De Bedoeling een vervolgtraject gestart: ‘Vanuit het Hart. Van en voor Nijmegen’. Hiermee willen we een verdere verdieping realiseren binnen onze organisatie, waarbij de focus ligt op een viertal principes: • Kiezen voor contact • Vertrouwen als vertrekpunt • Gewoon doen wat nodig is • Leren van wat we doen Daarnaast werken we aan een verdere stroomlijning van de middelenafdelingen en herinrichting van het ruimtelijk domein, waarin we inzetten op meer generieke functies op het beleidsterrein zodat de adviseurs breder inzetbaar zijn. We geven steeds meer vorm aan het gastheerschap en ontwikkelen samen met de regio de MGR.

Doelstelling

Met de organisatieontwikkeling beogen we de gemeentelijke organisatie zo in te richten dat de dienstverlening naar bestuur en burger optimaal verloopt en dat tevens ons huishoudboekje op orde is. We willen in 2016 een moderne netwerkorganisatie zijn, die van buiten naar binnen werkt. De wensen en behoeften van de mensen die in Nijmegen wonen, werken, ondernemen en samenleven, staan centraal in alles wat we doen. Duurzaam en sociaal: samen en ondernemend staan daarbij voorop. Op deze manier geven we antwoord op de externe ontwikkelingen.

PERSONEELSKOSTEN EN FORMATIEBEHEER Als bijlage bij deze begroting is een overzicht opgenomen van de Personeelskosten, meer in het bijzonder van de verwachte salariskosten en het budget inhuur. Voor de cijfers willen we daarnaar verwijzen. De salariskosten zijn conform staand beleid geraamd volgens het principe max-1. Dat wil zeggen het maximum van de cao-schaal verminderd met 1 periodiek. Net als in oktober 2015 ontvangen alle gemeenteambtenaren In juli 2016 een eenmalige uitkering van 0,74% van hun jaarsalaris. Dit vloeit voort uit het pensioenakkoord van november 2014. In de nieuwe cao wordt deze uitkering wellicht omgezet in een structurele salarisverhoging. Daarnaast komt er een loonstijging per januari 2016 van 1,4% als gevolg van de verlaging van de ABP werkgeverspremie. Met deze effecten is in de begroting rekening gehouden.

140


STRATEGISCH PERSONEELSBELEID Doelstelling

We zorgen voor kwalitatief beter toegerust personeel dat kostenbewust, professioneel en samenwerkingsgericht handelt vanuit zijn regierol, tevens zorgen we voor een goede werkomgeving, werkgever en een prettige werksfeer. Deze doelstellingen dragen bij aan de kwaliteit van de producten en dienstverlening aan de burger.

Activiteiten

We spelen in op de ontwikkelingen en veranderingen die op de gemeente afkomen. Vertrekpunt is een flexibele en professionele organisatie die vanuit een veranderende rolverdeling meer ruimte biedt aan eigen initiatief en verantwoordelijkheid van inwoners, instellingen en ondernemers. De dienstverlening dient daarbij uiteraard op peil te blijven. We blijven de organisatie ondersteunen en adviseren bij het verder verankeren van de organisatie-ontwikkeling en de voortschrijdende bezuinigingen. Dit doen wij door de komende jaren een duurzaam strategisch HRM-beleid vorm te geven. Hiervoor gaan we in gesprek met leidinggevenden en medewerkers en doen we pilots om dit beleid te kunnen opladen. Vertrekpunt daarbij zijn de vier principes ‘vanuit het Hart en voor Nijmegen’, waarbij we het beleid toetsen aan de tien uitgangspunten/dragers van onze HRM-aanpak. We zorgen dat ons fundament op orde blijft. Dit betekent werken aan goed leiderschap, verbeteren van onze gesprekscyclus en het verder werken aan ons nieuwe functiegebouw HR21. Binnen het duurzaam personeelsbeleid zullen mobiliteit, vitaliteit en employability centraal staan. We zetten in op de instroom van jongeren en onderzoeken de mogelijkheden van traineeships. Door gehoor te geven aan het Convenant ‘Regionaal baanakkoord’ krijgt de Participatie wet in de organisatie inhoud. Daarmee zorgen we dat onze medewerkers kunnen blijven aansluiten bij de huidige arbeidsmarkt en de veranderende rol als overheid. Ook zullen medewerkers langer kunnen blijven werken, uitdagend en inspirerend werk houden en mobieler worden in hun werk. Tevens bieden we hiermee het hoofd aan de gevolgen van de bezuinigingen, waarbij we streven naar een goede mix van jong en oud in onze organisatie. Leren en ontwikkelen blijft daarbij een belangrijk aandachtspunt. Verder ondersteunen en adviseren we in een aantal trajecten, die betrekking hebben op verdergaande reorganisatie binnen onze organisatie, zoals de middelenafdelingen en het ruimtelijk domein, én die zich extern richten op regionalisering zoals het verder ontwikkelen van de MGR. Daarbij maken we verbeterslagen van ons gastheerschap en daarmee onze externe dienstverlening. Op het Arbo-gebied optimaliseren we onze verzuimaanpak door het Eigen Regiemodel in onze organisatie te verankeren. Het plan van aanpak van de RI&E zal worden uitgevoerd en het Arbobeleid 2015-2018 krijgt een update. Daarnaast hebben we aandacht voor werkdruk en stress, houden we agressietrainingen en werken we aan vitaliteit via ons HRM-beleid. Op het gebied van arbeidszaken zijn we betrokken bij de nieuwe sectorale cao; voeren we het Individueel Keuzebudget (IKB) in en rollen we de bezoldigingsregeling (Hfd3) uit inclusief implementatie ervan. Tot slot zijn er de lopende zaken als een nieuwe organisatieregeling; formatiebeheer; het monitoren van de Werkkostenregeling en de voortgaande digitalisering van onze processen.

141


BEZUINIGINGEN Zoals gebruikelijk rapporteren we enkele keren per jaar aan uw Raad over de voortgang van de bezuinigingen. De laatste keer, bij de Zomernota 2015, ging het over de stand per 1 april 2015. Nu bij deze Stadsbegroting geven we uw raad een overzicht van de bezuinigingen die vanaf het jaar 2016 moeten worden ingevuld. In onderstaande tabel gaan we uit van de stand zoals deze bij de Zomernota is gerapporteerd. Daar hebben we de nieuwe bezuinigingen op inhuur aan toegevoegd, waartoe is besloten bij het raadsbesluit Zomernota 2015. Onder de term ‘gereed’ in de tabel verstaan we dat een bezuinigingsopgave volledig is afgewikkeld door zowel het nemen van inhoudelijke maatregelen, als door het op een juiste manier verwerken in de administratie, inclusief – waar dat nodig is – het aframen van loonsom en van formatie. De totale opgave die nog moet worden ingevuld in het jaar 2016 bedraagt € 11,5 miljoen oplopend naar € 14,6 miljoen in 2018. Dit is inclusief de bezuiniging op de ambtelijke organisatie, oplopend naar € 6,5 miljoen. Grootste deel hiervan vormen de bezuinigingen en de onderzoeksopdrachten waartoe de Raad heeft besloten bij de PN 2014. Het voortvarend werken aan de invulling van de bezuinigingsopgaven beschouwen we als een belangrijke opdracht voor ons college. Ons beleid is er op gericht om geen verliezen te accepteren en bij problemen compensatie te zoeken binnen het desbetreffende programma of afdeling. De afgelopen jaren is dat goed gelukt en hebben we nauwelijks verliezen geleden. De opgaven vanaf 2016 worden inmiddels voortvarend aangepakt. Plannen van aanpak zijn opgesteld. We beseffen dat de opgaven vanaf 2016 fors zijn en dat de effecten de komende tijd merkbaar worden. Van de voortgang houden we u uiteraard op de hoogte. Kort het jaar 2015. De eerste resultaten over het jaar 2015 hebben we u gemeld bij de Zomernota. Over de verdere afdoening in 2015 rapporteren we aan uw raad bij de Slotwijziging en bij de Jaarrekening. We verwachten de taakstelling 2015 volledig te gaan invullen. De meeste onderwerpen zijn al uitgewerkt en vragen alleen nog om een definitieve afboeking in de begroting of formatie, hetgeen dit najaar zal gebeuren. bedragen * € 1.000,Totale bezuinigingsopgave 2010-2019

2015 66.384

2016 72.699

2017 76.335

2018 76.667

2019 76.667

Gereed voor 1 januari 2015 Als verlies genomen in de Zomernota 2015 Gereed in periode 1 jan- 1 september 2015 Niet gereed

51.006 2.084 6.772 6.522

52.172 1.734 7.235 11.558

52.437 1.859 7.530 14.509

52.598 1.859 7.550 14.660

52.598 1.859 7.550 14.660

Een gedetailleerd overzicht van alle onderliggende bezuinigingsopgaven nemen we ieder jaar op in de Zomernota en in de Nota Slotwijzigingen. Kortheidshalve verwijzen we daarnaar.

INFORMATIEBELEID Het Strategische Informatie Beleid gaat een nieuwe fase in. Enerzijds is actualisatie aan de orde voor de periode 2016-2019 en anderzijds zijn we met het rijk van Nijmegen op weg naar een Regionale visie I&A. Beide staan in het licht van de landelijk (ALV VNG) afgesproken Digitale Agenda 2020. Zo werken we aan totstandkoming van moderne digitale dienstverlening. Waar het kan met kanaalintegratie via 'click-call-'face'. Zodat er ook een vangnet is voor dat deel van de inwoners en ondernemers die niet digitaal vaardig zijn. Dat weerhoudt ons niet om innovatieve vormen van dienstverlening te gaan realiseren, waarbij 'mobility' belangrijker wordt. Het aanvragen van gemeentelijke producten en diensten via apps op je telefoon of andere draagbare devices. Er wordt momenteel op rijksniveau gewerkt aan een elektronische Identificatietool e-ID. Deze moet gaan zorgen voor meer gebruikersgemak bij inwoners en ondernemers.

142

Stadsbegroting 2016 - 2019 We werken aan pilots om de mogelijkheden te onderzoeken van Big en Smart data, met wetenschap, bedrijfsleven en inwonersgroepen. Het toepassen van deze technologie kan ondersteuning gaan geven aan (cocreatie met) inwoner en ondernemers voor ontwikkeling van beleid, uitvoering en handhaving. De komende jaren gaat veel energie naar de implementatie van nieuwe wetgeving (Omgevings-, Archiefwet), de transformatie van het sociale domein en aspecten als privacy, informatieveiligheid en digitale duurzaamheid. Per slot willen we als oudste stad van Nederland niet digitaal dement worden. Ten slotte zetten we door op het realiseren van een betrouwbare, gedigitaliseerde en meer gestandaardiseerde bedrijfsvoering. Daarbij wordt hergebruik van gegevens ondersteund door het creëren van samenhang in het stelsel van de opgebouwde basisregistraties. Op landelijk en regionaal niveau worden programma's gestart om de harmonisering van de dienstverlening stevig te ondersteunen. Op deze wijze kan ook efficiënter en effectiever omgegaan worden met de benodigde middelen. Dit betekent overigens niet dat de ICT-kosten minder gaan worden, wij schatten zelfs in dat er een verschuiving gaat optreden binnen de bedrijfsvoeringskosten naar kosten voor ICT.

JURIDISCHE ZAKEN Doelstelling

De juridische functie bevordert de juridische kwaliteit van het gemeentelijk handelen en ondersteunt het bestuur en de organisatie met juridische advisering bij beleidsontwikkeling en beleidsuitvoering.

Activiteiten

De afdeling Juridische Zaken legt in 2016 op het terrein van de bedrijfsvoering het accent op de volgende activiteiten.

Rechtsbescherming •

• • • •

•

De inzet van de informele aanpak bij de afhandeling van bezwaarschriften met als doel de tevredenheid van de bezwaarmakers over de wijze van afdoening te vergroten; Het inzetten van mediation waar mogelijk en wenselijk in geschillen tussen de gemeente en burgers; Intensief samenwerken met vakafdelingen om het aantal bezwaren terug te dringen; Het realiseren dat minimaal 70% van de bezwaarschriften en minimaal 80% van de klachten worden afgehandeld binnen de wettelijke termijn; We streven naar maximaal 19% van de bezwaren gegrond. Het aandeel gegronde bezwaren is mede afhankelijk van de kwaliteit van de primaire besluitvorming. Dit vereist dan ook een goede terugkoppeling en samenwerking met de uitvoerende afdelingen. Daarnaast streven we er naar om minimaal 70% van de klachten minnelijk af te handelen; Verkennen van de mogelijkheid om het werkproces voor de afhandeling van beroepszaken te digitaliseren.

Juridische advisering •

• • • •

Zorgen dat we op tijd aan tafel komen bij juridische adviseringsvraagstukken en verbinding maken met de advisering van andere ondersteunende afdelingen; Regie voeren op de inzet van de stadsadvocaat en het terugdringen van juridische inhuur; De goede balans bewaken tussen de vraag vanuit het bestuur en de organisatie en het aanbod van de afdeling en het leveren van kwalitatief goed juridisch advies; De regie voeren op de afhandeling van WOB-verzoeken; Toetsen van de juridische kwaliteit van alle college- en raadsvoorstellen op een aantal algemene criteria.

143


FINANCIËN & CONTROL Doelstelling Financiën

De financiële functie voorziet uw Raad, ons College en de organisatie van actuele en volledige financiële informatie ter ondersteuning van de gemeentelijke beleidsontwikkeling en -uitvoering. Deze functie is gericht op een duurzame gezonde financiële positie van de gemeente.

Activiteiten

Kerntaak is de regie op de planning- en controlcyclus, sinds vorig jaar bestaande uit de Zomernota, Stadsbegroting, Slotwijziging en ten slotte Stadsrekening en -verslag. Voor 2016 zetten we daarnaast in op: • De verdere vormgeving van de planning- en controlcyclus, inclusief de daaronder liggende administratieve processen. Het resultaat moet zijn dat de kwaliteit, snelheid én toegankelijkheid verder stijgt. Daarbij wordt ook gebruik gemaakt van de digitaliseringmogelijkheden; • De regie op het vervolg van de realisatie van het bezuinigingsproces, dat in omvang zowel inhoudelijk als organisatorisch stevige consequenties heeft; • Het actueel houden van de voortgangs‐ en sturingsinformatie van de verbonden partijen evenals de complete digitale ontsluiting van de dossiers.

Doelstelling Control

Control toetst het rechtmatig, doelmatig en doeltreffend functioneren van de organisatie en geeft op basis van deze bevindingen verbeteradviezen aan directieraad, gemeentesecretaris en aan ons College. De control‐ functie is actief betrokken als adviseur en ondersteuner bij de uitwerking en implementatie van verbeteradviezen.

Activiteiten •

•

•

•

•

Op het gebied van de financiële rechtmatigheid controleren we ook in 2016 alle financieel materiële processen. De uitkomsten hiervan vormen de basis voor de accountantscontrole bij de jaarrekening. Hierbij is bijzondere aandacht voor alle gemeentebrede processen waaronder de processen inkoop en aanbestedingen. Acties zijn erop gericht om ook bij de jaarrekening 2016 zowel een goedkeurende verklaring voor de getrouwheid als een volledig goedkeurende verklaring voor de rechtmatigheid te verkrijgen; Op het gebied van risicomanagement zullen wij ook in 2016 uitvoering blijven geven aan het door uw Raad in 2013 vastgestelde beleid met betrekking tot risicomanagement: met behulp van het gemeentebrede risicomanagementsysteem NARIS inventariseren we actuele risico’s en beheersmaatregelen. Bij gelegenheid van de begroting en jaarrekening vindt een risicobeoordeling plaats en presenteren we de top‐10 conform de nota ‘risicomanagement en weerstandsvermogen’ aan uw Raad; Het college geeft uitvoering aan artikel 213a Gemeentewet, de verplichting om periodiek onderzoek te doen naar de doelmatigheid van de organisatie. Jaarlijks, zo ook voor 2016, wordt een onderzoeksprogramma vastgesteld waarin geprogrammeerde onderzoeken zijn opgenomen gericht op doelmatigheid en doeltreffendheid. Hiermee wordt beoogd dat we als organisatie kunnen leren en verbeteren; Op het gebied van Informatiebeveiliging zullen wij in 2016 aan de hand van een risicoanalyse het normenkader Informatiebeveiliging voor Gemeenten (BIG) implementeren, om op een efficiënte manier te kunnen voldoen aan de toenemende eisen die gesteld worden aan de digitale overheid. In samenwerking met de Auditcommissie zorgen we voor de coördinatie en begeleiding van de accountantscontrole (interim‐controle en jaarrekeningcontrole); We toetsen de voortgang op de vastgestelde verbeteracties naar aanleiding van eerdere audits, 213‐a onderzoeken, accountantsrapportages, rekenkameronderzoeken en rapporteren hierover via de Auditcommissie aan uw Raad.

144


PROGRAMMA DIENSTVERLENING Dienstverlening

In 2016 verhuist de Stadswinkel naar de Mariënbeurs. De front-office van de gemeente is dan fysiek gehuisvest in één gebouw. Er is één website, er is één telefoonnummer en er is één Stadswinkel waar mensen er vanuit kunnen gaan dat ze in hun vraag ondersteund worden. Er komt een groter aanbod aan digitale producten, waardoor we efficiënter gaan werken, minder handelingen verrichten en de informatieverstrekking op alle kanalen (website, telefoon en balie) uniform is. Alle klanten ontvangen wij in de Stadswinkel en het Steunpunt alleen op afspraak. De zelfredzaamheid van de klant bevorderen wij door de klanten te verleiden naar het digitale kanaal. Daarnaast spelen ook de landelijke ontwikkelingen Berichtenbox, digitale overheid 2017 en de digitale agenda 2020 een rol, waarbij we zo veel mogelijk berichten naar onze klanten digitaal verzenden. In onze telefonie kijken we naar nieuwe technieken en we implementeren bij het gemeentelijke nummer 14024 de Open Spraak Herkenning. Een beller kan inspreken waarvoor hij belt en wordt op basis daarvan gerouteerd naar de juiste medewerker, direct naar de back-office of het systeem geeft zelf antwoord (selfservice) en legt de klantvraag vast. Wij blijven alert op fraudegevoelige producten en we voeren o.a. adresonderzoeken uit, zodat onze Basisregistratie Personen actueel blijft en we werken samen met onze partners in de gemeente.

Ontwikkelingen binnen programma

De BRP (basisregistratie personen; was GBA) is dé basisregistratie voor personen en de kern van het stelsel van basisregistraties. De modernisering van de BRP zorgt ervoor dat persoonsgegevens gemakkelijker in samenhang worden gebracht met andere overheidsgegevens. Daardoor beogen we een betere kwaliteit, beschikbaarheid en flexibiliteit van de BRP. In 2017 wordt deze modernisering landelijk ingevoerd. In 2014 is intern met de voorbereiding van start gegaan. De modernisering heeft gevolgen voor het Nijmeegse ICT landschap, de dienstverlening en de organisatie daarvan binnen de gemeente. In 2016 wordt met regiogemeenten de aanbesteding van de programmatuur opgepakt. Er vindt landelijke overleg plaats over de vraag of de naturalisatietaak overgedragen moet worden naar de IND of dat er centrumgemeenten aangewezen worden die deze taken uit gaan voeren.

145


Verbonden partijen Inleiding

In deze paragraaf gaan we in op de volgende onderwerpen: • Sturing en Control Verbonden Partijen; • de definitie die wij hanteren voor Verbonden Partijen; • visie op en beleid ten aanzien van Verbonden Partijen. Daarna volgt een toelichting per Verbonden Partij. Sturing en Control Verbonden Partijen De afgelopen jaren hebben we flink geïnvesteerd in de verbetering van sturing en control op Verbonden Partijen. Over de bereikte resultaten hebben wij uw Raad periodiek geïnformeerd. Punten die continu onze aandacht blijven vragen zijn: • Tijdige periodieke actualisatie van specifieke kaders betreffende de verbonden partijen. De actuele specifieke kaders zijn beschikbaar via onderstaand internetadres. • Naast financiële risico’s tevens zoveel mogelijk beleidsrisico’s of afbreukrisico’s opnemen per partij. Dit aandachtspunt is bij iedere verbonden partij onder de aandacht en wordt indien van toepassing ook vermeld in de risicomelding per partij.Daarnaast nemen wij de risico's op bij het programma waar de verbonden partij onder valt.

Definitie Verbonden Partijen

Wij spreken van een Verbonden Partij daar waar het gaat om een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke 1 organisatie waarin de gemeente een bestuurlijk en een financieel belang heeft . Met deze definitie sluiten wij aan bij de definitie die in het Besluit Begroting en Verantwoording van het Ministerie van Binnenlandse Zaken is opgenomen. Van een financieel belang is sprake als: • een aan de verbonden partij ter beschikking gesteld bedrag niet verhaalbaar is indien de verbonden partij failliet gaat; • de gemeente voor bedragen aansprakelijk kan worden gesteld indien de verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt. Van een bestuurlijk belang is sprake als de gemeente zeggenschap heeft, hetzij uit hoofde van vertegenwoordiging in het bestuur hetzij uit hoofde van stemrecht. Dit betekent concreet dat er sprake is van een bestuurlijk belang als de wethouder, het Raadslid of de ambtenaar van de gemeente namens de gemeente in het bestuur van de partij plaatsneemt of namens de gemeente stemt.

1 Deze definitie is ontleend aan de handreiking ‘De raad en de paragrafen - deel Verbonden Partijen’, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties, juli 2005 147


Visie en beleid

Visie en beleid zijn vastgelegd in de ‘Kadernota Verbonden Partijen gemeente Nijmegen’, door uw Raad vastgesteld op 1 april 2009 en geactualiseerd in najaar 2014. De kadernota is de basis voor de sturing en control van verbonden partijen in het algemeen en helpt bij het verhelderen van de afwegingen die wij in Nijmegen maken bij het aangaan, volgen en beëindigen van deelnemingen in het bijzonder. Wij vatten visie en beleid zoals vastgelegd in de kadernota als volgt samen. De Kadernota is een richtinggevend document met algemene uitgangspunten en beleidsregels. Deze regels zijn onder te brengen in drie hoofdgroepen: 1. Beleidsmatige afwegingen bij het oprichten van en deelname aan een verbonden partij; 2. Sturing en control op verbonden partijen; 3. Beëindiging van de deelname aan, opheffing van of vervreemding van een verbonden partij. Hierna volgen de toelichtingen per verbonden partij. Eerst komen de gemeenschappelijke regelingen aan bod, daarna volgen de private rechtspersonen. Met ingang van 2012 hebben we voor wat betreft de informatievoorziening ten behoeve van de verbonden partijen onderscheid gemaakt in statische en dynamische informatie. De statische informatie betreft informatie omtrent juridische vorm, vestigingsplaats, bestuurlijk belang e.d.. De dynamische informatie betreft bijvoorbeeld informatie omtrent risico’s, doelstellingen e.d.. Bij deze stadsrekening is de dynamische informatie opgenomen in het vervolg van deze paragraaf. Tot slot, voor de statische informatie van de verbonden partijen wordt verwezen naar de hyperlink: http://www.nijmegen.nl/verbondenpartijen

Ontwikkelingen

Eind 2012 hebben wij het besluit genomen om de verdere ontwikkeling van de Waalsprong volledig in eigen hand te nemen.In 2013 is besloten de bestaande BV/CV constructie vanwege voordelen op organisatorisch en fiscaal vlak voorlopig in stand te houden. Nijmegen is daarmee 100 % eigenaar. Per 1 januari 2016 zal deze constructie worden beëindigd en zal grondexploitatie Waalsprong vanuit de eigen organisatie worden gevoerd. In 2014 is de modulaire gemeenschappelijke regeling, "MGR Werkbedrijf," opgericht. Vanaf 2015 zijn hier taken vanuit de Participatiewet uitgevoerd voor de gemeenten Rijk van Nijmegen. Per 1 januari 2016 zal ook de WSW worden uitgevoerd door de MGR. Dit betekent dat vanaf dan de GR Breed in liquidatie zal zijn. Tenslotte zal vanuit de MGR ook de ict dienstverlening aan de deelnemende gemeenten plaatsvinden vanaf 2016. Per juni 2015 is het opheffingsbesluit van de Stadsregio genomen, waarmee de Stadsregio in liquidatie is. De afwikkeling zal in 2016 plaatsvinden.

148


Gemeenschappelijke regelingen

149

Stadsbegroting 2016 - 2019 Naam +Vestigingsplaats Programma Openbaar belang

Gemeentelijk belang

Financiële kerngegevens

De gemeentelijk financiële bijdrage (Financiële) risico's

Doel begrotingsjaar Ontwikkelingen Agenda begrotingsjaar Beslispunten

Stadsregio Arnhem Nijmegen Bestuur en Middelen In de Stadsregioraad van 18 juni 2015 is het liquidatieplan vastgesteld en het opheffingsbesluit in praktische zin genomen. De status momenteel is “Stadsregio in liquidatie”. Dat wil zeggen dat de gemeenschappelijke regeling nog altijd rechtsbevoegd is, maar zeer beperkte bevoegdheden heeft, die eigenlijk alleen nog gericht zijn op de afronding van subsidietrajecten en de definitieve vereffening. Het College van Bestuur (CvB) heeft de opdracht alles zorgvuldig en tijdig af te ronden en een uiteindelijke afrekening voor 15 maart 2016 aan te bieden. Het gemeentelijk belang is om een bestuurlijke bijdrage te leveren aan de vereffening. Dat bestaat dan uit een vergaande bijdrage aan de afwikkeling van de groene subsidies (zie liquidatieplan), het mee borgen dat de vereffening in goede orde kan plaatsvinden en aandacht ook voor belangen van het (voormalig) personeel. NVT voor het begrotingsjaar 2016. Voor het kunnen opvangen van transitie- en frictiekosten beschikt het verband over een weerstandsvermogen van € 2,1 miljoen en geoormerkte voorzieningen van € 2,2 miljoen. Voor de “Stadsregio in liquidatie” is uiteraard nog een begroting 2016 vastgesteld, waarbij de raming van € 285.000,- voor capaciteitsinzet ten behoeve van afwikkeling subsidietrajecten en definitieve vereffening volledig gedekt is uit de voorziening frictiekosten. NVT De belangrijkste risico’s liggen op het vlak van het mislopen van subsidie-inkomsten en extra kosten in verband met het niet kunnen plaatsen van (voormalig) personeel. Naar de verwachting op dit moment kunnen alle frictiekosten worden betaald uit de daartoe gevormde reserve en voorzieningen. Afwikkelen subsidies en vereffening. Start nieuwe regionale samenwerkingen. Nijmegen verwacht een definitieve afrekening voor 15 maart 2016. NVT

150


Gemeentelijk belang



Doel begrotingsjaar

Ontwikkelingen Agenda begrotingsjaar

De Euregio te Kleve Bestuur en middelen De Euregio Rijn-Waal streeft naar de versterking van de grensoverschrijdende samenwerking en ontwikkeling, het verkleinen van (politieke) verschillen zoals wet, belastingen, onderwijs, het efficiënt kunnen optreden van reddingsdiensten en natuurbescherming, het stimuleren van sociale contacten tussen Duitsers en Nederlanders in de grensregio, het geven van advies aan burgers en organisaties in Nederlands-Duitse aangelegenheden en het vertegenwoordigen van de belangen van de grensregio’s en hun bewoners op nationaal en Europees niveau. (zie ook art. 3 Statuten Euregio Rijn-Waal) De Euregio speelt samen met betrokken partners zoals het Comité van Toezicht van Interreg een - met name beleidsadviserende - rol bij de intake en afhandeling van Europese subsidie-aanvragen en projectsubsidies. Ten behoeve van het Nijmeegse belang bevordert de Euregio : • de toegang tot subsidieregelingen waarmee ook in het belang van Nijmeegse burgers is gediend. • het innovatief vermogen • een lobby richting Duitse en Nederlandse ministeries met als doel om hinderpalen voor samenwerking te slechten. • de grensoverschrijdende samenwerking en de Europese integratie in brede zin. De goedgekeurde jaarrekening 2014 van de Euregio toont de evenwichtige financiële situatie. Zowel de balans als ook de exploitatie (uitgaven in 2014) vertonen een gezonde en (door de jaren heen) stabiele bedrijfssituatie. Kengetallen (jaarrekening 2014): eigen vermogen € 1,3 miljoen; vreemd vermogen € 2,3 miljoen; materiële vaste activa van € 1,1 miljoen; liquide middelen van € 2,3 miljoen De verwachting is gerechtvaardigd dat deze vermogenspositie stabiel blijft. Het beschikbare budget in 2016 voor de Euregio bedraagt € 35.600,Blijkende de externe beoordelingen bij de jaarrekeningen is de financiële situatie en bedrijfsvoering op orde. De rol bij de Europese projectsubsidies is qua financiële risico's beperkt; deze worden vanuit Brussel direct verstrekt aan de projectuitvoerders (aan beide zijden van de grens) op basis van Europese regelgeving, toetsingskaders en AO. De risico's bij de projectsubsidies liggen niet bij de Euregio Rijn Waal. Uiteindelijk liggen risico’s bij de Bezirksregierung Düsseldorf en de Nederlandse Staat. Op dit moment is geen sprake van actuele risico's van enige omvang. Verdergaande inzet gericht op Europese integratie en het wegnemen van belemmeringen (wet, belasting, onderwijs) voor private en/of publieke initiatieven. Het benutten van het INTERREG V A programma. Nijmegen wil de komende periode economische structuur versterkende projecten promoten en ondersteuning bieden bij de ontwikkelen van (kleinere) grensoverschrijdende sociaal-culturele initiatieven. Wij geven hierbij invulling aan de kadernota Onbegrensd en Onbevangen en de Economische Innovatie Agenda 2020. Uitvoering INTERREG V A programma en de daaraan gekoppelde Strategische Agenda 2020 voor de Euregio Rijn Waal. Vaststelling jaarrekening in mei en begroting in oktober van enig jaar.

151


Naam +Vestigingsplaats Programma Openbaar belang

Gemeentelijk belang

Financiële kerngegevens De gemeentelijke financiële bijdrage (Financiële) risico's

Doel begrotingsjaar

Ontwikkelingen

Agenda begrotingsjaar Beslispunten

Breed (Werkvoorzieningschap Nijmegen e.o.) te Nijmegen Economie en Werk Uitvoeren van de Wet sociale werkvoorziening. De uitvoering vindt vanaf 2016 formeel plaats vanuit de Modulaire Gemeenschappelijke Regeling (MGR). Breed is de dagelijkse naam van de GR WNO; deze GR bevindt zich in 2016 in een overgangsfase, er wordt in 2016 besloten of en zo ja hoe Breed geliquideerd zal worden. De gemeente Nijmegen is deelnemer aan de gemeenschappelijke regeling. Breed is voor de gemeente Nijmegen het bedrijf dat de Wsw uitvoert; deze verantwoordelijkheid ligt vanaf 2016 bij de MGR. Wethouders van de gemeente Nijmegen maken deel uit van het bestuur van Breed. Breed heeft in 2016 een beperkte begroting. De begroting die betrekking heeft op de uitvoering van de Wsw maakt deel uit van de begroting van de MGR. De gemeente Nijmegen draagt de rijkssubsidie voor uitvoering van de Wsw over aan de MGR, dit is in 2016 € 26,6 miljoen. De kosten van de Wsw zijn in 2016 naar verwachting hoger dan de rijkssubsidie. Dit tekort zal opgelost worden door een aanvullende gemeentelijke bijdrage. Voor Nijmegen gaat dit om € 1 miljoen in 2016. Uitvoering van de Wsw en doorzetten van de reeds ingezette strategie om door te groeien naar een bemiddelings‐ en begeleidingsbedrijf voor de doelgroep (SWmedewerkers). Vanaf 2016 is Breed geïntegreerd in het Werkbedrijf, onderdeel van de MGR. Hierbij streven we naar het verminderen van de schotten die er tussen de verschillende regelingen op het domein Werk bestaan, en benutten we de kennis en kunde die Breed en Werkbedrijf gezamenlijk in huis hebben. De GR WNO (Breed) zal naar verwachting worden opgeheven. De werkzaamheden vallen vanaf 2016 onder de verantwoordelijkheid van de MGR. Voor de liquidatie van de GR WNO zal een plan moeten worden opgesteld, dat moet worden goedgekeurd door de deelnemende gemeenten. Besluitvormingsproces liquidatie Breed/GR WNO. Niet van toepassing.

152

Stadsbegroting 2016 - 2019 Naam +Vestigingsplaats Programma Openbaar belang Gemeentelijk belang


De gemeentelijk financiële bijdrage

(Financiële) risico's

Doel begrotingsjaar

Ontwikkelingen

Gemeenschappelijke Regeling Gezondheidszorg regio Gelderland Zuid Nijmegen Zorg en Welzijn Beschermen en bevorderen van de volksgezondheid in Gelderland-Zuid. Uitvoering van de wettelijke taken uit de Wet Publieke Gezondheid, Wmo en Jeugdwet. Deze taken bekostigen we via een gemeentelijke bijdrage per inwoner. Naast de wettelijke taken voert de GGD Gelderland-Zuid ook andere taken uit zoals op het gebied van maatschappelijke opvang en jeugd. Op 31 december 2014 is de vermogenspositie van de GGD regio Gelderland Zuid als volgt: Eigen vermogen € 2.809.000 Vreemd vermogen € 5.173.000 Totaal vermogen € 7.982.000 Het financiële resultaat over begrotingsjaar 2014 was € 640.000 positief. Aantal fte's in 2014 was 234,5. Voor de gemeentelijke bijdrage in 2016 aan de GGD zijn de volgende bedragen in de begroting opgenomen: • Jeugdgezondheidszorg € 3.231.906 • Verplicht takenpakket: € 1.999.557 • Jeugdgezondheidszorg maatwerk: € 149.469 • Totaal € 5.380.932. Naast de gemeentelijke bijdrage voor de wettelijke taken subsidieert de gemeente Nijmegen in 2016 nog afzonderlijke projecten, zoals gezondheidsmakelaars, Alcoholmatigingsproject, Veelplegers, inzet MBZ, Veilig Thuis etc. De adviesfunctie GR'en heeft een kader voor weerstandsvermogen opgesteld dat is vastgesteld door de negen colleges van B&W regio Nijmegen. Dat kader leidt ertoe dat GR'en geen eigen weerstandsvermogen nodig hebben. De risico's worden meegenomen in de risico's bij de gemeente. Wel is een genormeerde buffer voor bedrijfsvoeringsrisico's afgesproken. Deze buffer is lager dan de risico-inventarisatie van de GGD. De risico's hebben hoofdzakelijk betrekking op bedrijfsvoerings-risico's maar ook op het uitbreken van een grieppandemie of andere calamiteit. Voor GR'en geldt dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor een GR: bij jaarlijkse financiële tekorten in de exploitatie staan de deelnemende gemeente garant en leveren een financiële bijdrage in dit financiële tekort. Daarmee behoort dus bij gemeenten de weerstandscapaciteit voor de risico's van de GR aanwezig te zijn. Het gaat om een bruto risico van € 478.000 voor de gemeente Nijmegen. De GGD Gelderland-Zuid is partner in de uitvoering van het lokaal gezondheidsbeleid “Samen gezond verder” 2013-2016. De GGD onderschrijft de prioriteiten van het beleid en draagt door de uitvoering op diverse terreinen (gezondheidsmakelaar, alcoholmatiging, jeugdgezondheidszorg) bij aan de realisatie. De uitvoering van de wettelijke taken is basis van het gezondheidsbeleid. Daarnaast is GGD partner in de uitvoering van de nieuwe taken in het kader van de transitie, Veilig Thuis en toezichtfunctie Wmo. Op beide onderdelen wordt gewerkt aan verdere ontwikkeling en uitvoering van deze taak. De GGD stelt eind 2015 een nieuwe meerjarenstrategie vast. Deze koers zal leidend zijn bij de werkzaamheden en ontwikkelingen bij de GGD. Daarbij heeft de uitvoering van de nieuwe taken Wmo en Jeugdhulp en de Kanteling en de wijkgericht werkwijze met lokale netwerken / sociale wijkteams een invloed op de uitvoering van het werk van de GGD Gelderland-Zuid en aansluiting bij deze

153



ontwikkelingen is van groot belang. Naast de reguliere werkzaamheden, vragen de verdere ontwikkelingen rondom Veilig Thuis en toezichtfunctie Wmo specifieke aandacht. Beslispunten voor de gemeenteraad komen aan de orde bij de behandeling van de begroting van 2016 van de GGD. Dit is een apart collegevoorstel en indien nodig een raadsvoorstel.

154


Financiële kerngegevens De gemeentelijk financiële bijdrage (Financiële) risico's Doel begrotingsjaar Ontwikkelingen

Gemeenschappelijke Regeling Hulpverlening en Veiligheid Gelderland Zuid Veiligheid Belang van fysieke veiligheid, door het voorbereiden en bestrijden van incidenten, rampen en zware ongevallen De wettelijke grondslag ten aanzien van bovengenoemde taken ligt in de Wet op de Veiligheidsregio’s, de Wet Publieke Gezondheid en de Wet Ambulancezorg. Ten aanzien van de ambulancezorg geldt dat de verantwoordelijkheid voor de instandhouding van de organisatie en het waarborgen van een adequaat niveau van ambulancezorg een verantwoordelijkheid van de gemeenten is, maar de financiering een taak van de Nederlandse Zorgautoriteit. Eigen vermogen: € 5.881.000 Vreemd vermogen: € 46.070.000 Omzet: € 60.195.000 Personeelsomvang: 523 medewerkers De gemeente heeft in 2014 een bijdrage van € 9.604.488 betaald aan de Veiligheidsregio. Als de Veiligheidsregio een tekort heeft zal een beroep gedaan worden op de deelnemende gemeenten waaronder Nijmegen Veiligheid en hulpverlening in Gelderland-Zuid. De VRGZ bestond in 2014 als organisatie van samenwerkende diensten 10 jaar. De in 2013 gestarte implementatie van de 18 lokale rampenorganisaties in een regionale sectie bevolkingszorg in inmiddels afgerond: per 1 januari 2015 staan er twee opgeleide en gecertificeerde kolommen bevolkingszorg en crisiscommunicatie. Komende jaren zal er vanuit bevolkingszorg meer aandacht worden besteed aan de lokale invulling van de rampenorganisatie. Andere speerpunten daarbij zijn ook het vakbekwaam blijven, zelfredzaamheid en burgerparticipatie.

155


Gemeentelijk belang



Doel begrotingsjaar Ontwikkelingen

Milieusamenwerking en afvalverwerking (MARN) Openbare Ruimte De MARN behartigt de belangen van de regiogemeenten als aandeelhouder in afvalverbrander ARN. Daarmee geven gemeenten uit de regio Nijmegen invulling aan het publieke belang om zorg te dragen voor continuïteit en een milieuhygiënische verwerking van huishoudelijk afval. Daarnaast vormt MARN een platform voor regionale projecten op het gebied van afval en milieu. Door de regionalisering van de Dar en de komst van de ODRN is het (regionale) belang van MARN op het gebied van projecten op het gebied van afval en milieu afgenomen. MARN heeft als gemeenschappelijke regeling nog wel een belangrijke rol om met de regiogemeenten onze belangen in de ARN te behartigen. het eigen vermogen ultimo 2014 (op basis van de jaarrekening) bedraagt €751.484. Het totale EV inclusief het huidige resultaat is volgens de jaarrekening van de MARN als volgt onder te verdelen: Bestemmingsreserve € 145.181 Nog te bestemmen rekeningresultaat € 606.303 Het vreemd vermogen ultimo 2014 (op basis van de jaarrekening) bedraagt € 2,8 mln. Aangezien de kosten van de GR MARN worden gedekt uit de verhuur van terreinen aan ARN, zijn er binnen de gemeente geen lasten begroot. De leningen die aan ARN B.V. zijn verstrekt, zijn in 2013 geheel afgelost. REMONDIS heeft bij haar toetreding tot ARN B.V. een concerngarantie afgegeven aan de andere aandeelhouders naar rato van haar aandelenkapitaal. Dat houdt in dat de MARN het risico voor een deel van haar uitstaande verplichtingen ten behoeve van ARN B.V. in geval er een beroep op wordt gedaan kan doorschuiven naar REMONDIS. ARN is een indirect verbonden partij. De regiogemeenten worden als aandeelhouder vertegenwoordigd worden door GR MARN. Door deze getrapte vertegenwoordiging heeft de gemeente Nijmegen een beperkte invloed op het beleid van ARN BV. Vanuit dat perspectief volgen wij de ontwikkelingen bij de ARN aandachtig. De exploitatie van MARN wordt gedekt door de verhuuropbrengsten van de grond van ARN (jaaromzet GR-MARN is € 0,7 miljoen ongeveer de helft voor Nijmegen). Dat betekent dat bij een potentieel faillissement van ARN de gemeente Nijmegen hier een financieel risico loopt van € 0,35 miljoen. De kans dat ARN failliet gaat, is gering. Aan de afbouw van MARN is een bezuinigingstaakstelling gekoppeld binnen het programma Openbare Ruimte van € 0,3 miljoen met ingang van 2014. Voor 2014 en 2015 is deze taakstelling ingevuld mede dankzij incidentele meevallers. Voor 2016 wordt een tekort voorzien van € 47.000. Als de MARN bij de vaststelling van de jaarrekening 2015 zou besluiten om een bestemmingsreserve van € 145.000 vrij te laten vallen en uit te keren aan de gemeenten, kan alsnog aan de taakstelling voor 2016 worden voldaan. Voor 2017 en verder wordt een structureel tekort voorzien van € 12.000 dat binnen het programma Openbare Ruimte zal worden opgevangen. Het nastreven van een doelmatige en milieu-hygiënische verantwoorde verwerking van afvalstoffen en het toezien op de continuïteit in de afvalverwerking. Hulpverlening en coördinatie: De sociale wijkteams vormen de spil van onze

156


Agenda begrotingsjaar

Beslispunten

wijknetwerken voor Wmo- en jeugdzorg-uitvoering. Hun ondersteuning is gericht op het herstellen of bevorderen van zelfregie, benutten van het sociale netwerk, inzet van collectieve oplossingen en oplossingen op maat. Daarbij wordt ingezet op een betere samenwerking met de eerstelijns- gezondheidszorg en met de tweedelijns aanbieders van begeleiding en jeugdzorg. Met de sociale wijkteams tevens een efficiëntere inzet van deWmo-maatwerkvoorzieningen (hulp bij huishouden, hulpmiddelen, begeleiding etc.) bereikt. Hiermee verwachten we op termijn drie doelen te bereiken: • Lagere totale uitvoeringskosten (realiseren van de bezuinigingen) • Hogere kwaliteit van zorg en ondersteuning • Grotere klant (burger-)tevredenheid De bestuurlijke toekomstvisie voor MARN is eind 2013 vastgesteld. Dit proces is in concrete stappen vormgegeven en uitgevoerd. Naar de toekomst toe zal met name de relatie met ARN B.V. en Dar een centrale plaats innemen om te komen tot een strategische agenda voor de lange termijn. n.v.t.

157


Gemeentelijk belang


GR Bergerden te Lingewaard Grondbeleid Het samenwerkingsverband heeft tot hoofddoel het bevorderen van de economische ontwikkeling en de werkgelegenheid in de glastuinbouw en daarmee verband houdende bedrijvigheid door het ontwikkelen en exploiteren van een kwalitatief hoogwaardig, duurzaam en uit financieel-economisch oogpunt aanvaardbaar intergemeentelijk glastuinbouwgebied. Het bevorderen van de economische ontwikkeling en werkgelegenheid in de glastuinbouw. Nijmegen neemt voor 50% deel in de daarvoor opgerichte gemeenschappelijke regeling. •

• De gemeentelijk financiële bijdrage


De GR heeft een grondexploitatie met een negatief financieel resultaat. Per 31 -12-2014 is de verbonden partij volledig met vreemd vermogen gefinancierd voor €29,9 miljoen. De onderhandenwerk positie bedraag dan € 19,8 miljoen. De grondexploitatie 2015 bevat het nieuwe toekomstperspectief voor Bergerden en heeft een nadelig resultaat van € -10,2 miljoen netto contant per 1-1-2015. Het risicoprofiel in de grondexploitatie 2015 bedraagt totaal € 4,3 miljoen, aandeel gemeente Nijmegen € 2,15 miljoen.

•

Er is een voorziening getroffen voor het tekort dat voor rekening van de Gemeente Nijmegen voor ruim € 5,0 mln (netto contant per 1-1-2015) • In de weerstandsparagraaf van de Begroting 2016 is het risicoprofiel verhoogd met € 1,75 miljoen naar € 4,0 miljoen a.g.v. risico’s ombestemming (zie hieronder). Uit een inventarisatie vanuit de projectdirectie Bergerden zijn een 16-tal risico’s in beeld gebracht. De belangrijkste 5 risico’s met de hoogste bijdrage aan de benodigde weerstandscapaciteit zijn: • Verlaging van de grondprijzen • Vertraging van de uitgifte vanwege diverse redenen • Het niet verkopen van de laatste hectare t.b.v. glas • Het niet verkopen van de laatste hectare t.b.v. agrobusiness • Het niet sluiten van exploitatieovereenkomsten Al bij de opstart van Bergerden, in de bestemmingsplanfase, is rekening gehouden met een achtervangconstructie. De provincie Gelderland heeft namelijk toegezegd om medewerking te verlenen om een gedeelte van het gebied om- c.q. breder te bestemmen naar glas plus agro-business indien dit financieel nodig was. Uitgangspunt in deze grondexploitatie is de uitgifte van grond t.b.v. glastuinbouw en het ombestemmen van 7 ha glastuinbouw naar agro-business hoog. Het nieuwe toekomstperspectief van Bergerden gaat verder uit van verbreding van een deel van het gebied van glastuinbouw naar agro-business laag (ca. 20 ha). Bovendien wordt een deel van de nog niet verworven gronden (ca. 21 ha) niet meer actief omgezet naar glastuinbouw en is de uitgifte van glas vertraagd. De grondexploitatie 2014 en 2015 bevat al deze uitgangspunten. Wat zich thans lijkt te gaan voordoen is dat er mogelijk geen provinciale medewerking komt voor het verbredingsprofiel zoals hiervoor geschetst. Ten tijde van het maken van deze tekst is dat echter nog onderwerp van gesprek en nog niet definitief het geval. Mocht zich dat gaan voordoen dan zal dat vergaande consequenties hebben voor de

158


Doel begrotingsjaar

Ontwikkelingen


ontwikkeling van het gebied en grote financiële gevolgen. Bijkomende complicaties kan in dat geval tevens zijn dat als gevolg van het niet meewerken aan een planologisch nieuwe profiel ook de daarop gebaseerde GR-begroting geen goedkeuring gaat krijgen. In dat geval moeten de gevolgen in kaart worden gebracht en bestuurlijk voorgelegd. Naast het in planologische zin verbreden van het profiel van het gebied, het daarmee binnen de perken houden van financiële tekorten en het gebied nieuw leven inblazen met de verbrede inzetmogelijkheden. Als daarvoor bestuurlijk op de diverse niveaus onvoldoende medewerking gaat komen, zal dat een totaalherziening van de GR betekenen. Qua DVO zijn de via Nijmegen tot nu toe ingehuurde activiteiten, Grondzaken en Planeconomie in 2015 door de GR rechtstreeks ingehuurd en niet langer via Nijmegen. Het businessplan met bijbehorende nieuwe grondexploitatie op basis van het nieuwe toekomstperspectief is inmiddels uitgewerkt en is door het DB van de GR Bergerden vastgesteld (incl. de goedkeurende verklaring van de accountant). In de planexploitatie op basis van het nieuwe toekomstperspectief is de looptijd van de exploitatie verlengd naar 2025. De grondprijs voor glastuinbouw is verlaagd en een deel van het glastuinbouwgebied, te weten 27 ha wordt uit marktoverwegingen herbestemd tot agrobusiness. Zoals hiervoor al beschreven bestaat echter momenteel het risico dat geen medewerking verleend gaat worden aan deze verbredingsopgave en zal in dat geval bezien moeten worden hoe verder te gaan met het gebied en wat daarvan de consequenties financieel en organisatorisch zijn. DB en AB-vergaderingen. Tijdige inzending stukken voor goedkeuring begroting door GS. Geen bijzonderheden op dit moment. Kan veranderen indien definitief geen medewerking Provincie wordt verkregen in planologische zin en/of geen goedkeuring wordt verstrekt op ingediende begroting.

159


Gemeentelijk belang Financiële kerngegevens



Doel begrotingsjaar

Ontwikkelingen


Beslispunten

GR Bijsterhuizen Grondbeleid. Het samenwerkingsverband heeft tot hoofddoel het bevorderen van de economische ontwikkeling en de werkgelegenheid in de regio Nijmegen door middel van het gezamenlijk ontwikkelen en exploiteren van een kwalitatief hoogwaardig en uit financieel-economisch oogpunt aanvaardbaar intergemeentelijk bedrijventerrein. Het bevorderen van de economische ontwikkeling en werkgelegenheid voor Nijmegen. De GR is geheel extern gefinancierd (via de gemeente Wijchen). De grondexploitatie januari 2015 heeft een positief financieel resultaat van ca. € 21,9 miljoen op Contante Waarde 1-1-2015. De deelnemende gemeenten (gemeente Nijmegen en gemeente Wijchen) houden rekening met een winstuitkering in de toekomst. Deze winstuitkering zal worden gestort in de Saldireserve. De gemeente levert geen financiële bijdrage aan de GR. De GR draait een grondexploitatie met een positief financieel resultaat. Winstuitkeringen worden ten gunste van de Saldireserve gebracht. Aanpassing van het schema van uitbetaling van de winstuitkeringen wordt in de raming van de Saldireserve verwerkt, het gaat dan om een bedrag van in totaal ruim € 11 mln. Financiële risico’s worden niet voorzien voor de GR Bijsterhuizen. De economische crisis heeft weliswaar ook op dat terrein z’n consequenties, maar dat leidt niet tot problemen. De economische crisis heeft wel consequenties voor de verwachte winstuitkeringen. Winstuitkering is pas mogelijk indien deze gerealiseerd is. De doelen van de GR zijn onverkort het uitgeven en op peil houden van een kwalitatief hoogwaardig bedrijventerrein. De dienstverleningsafspraken met het Ontwikkelingsbedrijf Nijmegen zijn ongeveer gelijk aan voorgaande jaren en kennen een totale inzet vanuit het OB van 870 uur op jaarbasis waarmee een kleine € 100.00,- aan vergoeding is gemoeid. Bijsterhuizen mag zich verheugen in een redelijke belangstelling vanuit de markt. Een transactie met een omvang van 19.000 m2 is zeker nog te verwachten in 2015. Daarnaast lopen onderhandelingen met een bedrijf voor de verkoop van ca. 8 ha die als zeer serieus zijn aan te merken. Of dat nog in 2015 kan worden afgehandeld is niet zeker, maar geeft wel aan dat Bijsterhuizen in de afweging van vestigingsplaatsen steeds vaker in beeld komt bij bedrijven. Vergaderfrequentie van besturen, Dagelijks bestuur en Algemeen bestuur, is al geruime tijd teruggebracht naar twee maal per jaar. De werkzaamheden en afwegingen voor deze GR zijn uitvoerend van aard geworden en vragen niet langer een hogere vergaderregelmaat op bestuurlijk niveau. Geen bijzonderheden.

160


Gemeentelijk belang


ODRN Duurzaamheid Het doel van de vorming van de ORN is om hogere kwaliteit van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) te bereiken tegen lagere kosten: sneller, beter, goedkoper. Om dit te bereiken zijn verschillende VTH‐taken van de 6 gemeenten in de regio Nijmegen en de provincie Gelderland gebundeld in de ODRN. Door deze bundeling van taken kan zowel de kwaliteit van de uitvoering vergroot worden alsook de efficiency. De inbreng varieert in de regio Nijmegen: Alle Gemeenten brengen de milieutaken in, de provincie en Nijmegen brengen naast milieu ook hun bouwtaken (Wabo‐breed) in. Vanaf 2015 brengt de nieuwe gemeente Berg en Dal (MUG) ook de taken Wabo-breed in. Deelname aan de ODRN dient een publiek belang. Immers de kwaliteit en de efficiency van de vergunningverlening, toezicht en handhaving neemt toe. De ODRN voert een gemêleerd takenpakket uit dat bestaat uit een verplicht basistakenpakket (het volledige milieupakket) voor alle opdrachtgevers. Voor de gemeente Nijmegen en de provincie Gelderland worden bovendien vrijwillige taken op het gebied van de WABO - vanwege verwachte grotere schaalvoordelen (collegebesluit 12-9-2011) - uitgevoerd. Enkele kengetallen uit de jaarrekening 2014 : Het jaar 2014 is met een positief saldo van € 423.691 afgesloten. Het Algemeen Bestuur van de ODRN heeft besloten om in 2015 hiervan € 300.000,- te bestemmen voor de implementatie van de omslag naar outputgericht werken en de daarbij behorende investering in het informatiesysteem. Daarnaast heeft de ODRN naar aanleiding van de notitie “kader weerstandsvermogen voor gemeenschappelijke regelingen” haar norm vrije reserve in 2014 verlaagd van € 300.000 naar € 200.000. Per saldo , is er in 2015 € 223.691,- terugbetaald aan de deelnemers. Voor Nijmegen was dat een bedrag van € 134.570,-. VV; nihil



Doel begrotingsjaar

Voor het begrotingsjaar 2014 lagen er diverse taakstellingen die grotendeels door de ODRN ingevuld moesten worden. A-structureel zijn deze taakstellingen financieel gezien - in 2014 gerealiseerd. Ook in de meerjarenbegroting van 2016-2019 zijn deze taakstellingen verwerkt. De taakstellingen hebben betrekking op enerzijds minder toezicht en handhaving bij Milieu en Bouwen (PPN14) en anderzijds op een verwachte terugloop van de bouwleges (SB2014-2017). Wij zijn actief in overleg met de ODRN over de structurele invulling van de noodzakelijke bezuinigingen. Voor de gemeente Nijmegen verzorgen van de Wabo-vergunningverlening. Dat betekent de uitvoering van zowel de vergunningverlening voor de zogenaamde BRIKS‐taken (bouwen, reclame, inritten, kappen en slopen) als ook de

161


Ontwikkelingen


Beslispunten

vergunningverlening voor milieu. Voor 2014 is de beoogde uitvoering door de ODRN gerealiseerd. Naast de afwikkeling van diverse taakstellingen (zie risico’s) zijn/komen er landelijke ontwikkelingen die van invloed (kunnen) zijn op handhaving, toezicht en vergunningen. Hierbij moet gedacht worden aan meer of andere richtlijnen voor vergunningvrij bouwen, private kwaliteitsborging (toets aan bouwbesluit) en diverse wijzigingen voortkomende uit de aankomende Omgevingswet. De agenda en data van het dagelijks en algemeen bestuur voor 2016 zijn nog niet bekend. De zienswijze van Nijmegen op de jaarrekening 2014 en de begroting 2016 is op 9 juni 2016 door het college van B&W vastgesteld en aangeboden aan het AB van de ODRN. Niet van toepassing.

162


Gemeentelijk belang


De gemeentelijk financiële bijdrage (Financiële) risico's Doel begrotingsjaar

Ontwikkelingen Agenda begrotingsjaar Beslispunten

GR Lingezegen Duurzaamheid Park Lingezegen zal voor de bewoners van Nijmegen, en in het bijzonder Nijmegen Noord, in de toekomst van groot belang zijn, zeker gezien de toenemende verstedelijkingsdruk op het gebied tussen Arnhem en Nijmegen. Met toetreding tot de GR Park Lingezegen waarborgen wij de belangen (recreatie, natuur). Verwacht wordt dat het park ultimo 2018 gereed is; reeds nu worden delen van het park beheerd. Het bevorderen van leefbaarheid, leefmilieu en vestigingsklimaat van Nijmegen, en in de Waalsprong in het bijzonder, waarbij Park Lingezegen voorziet in een uitloopgebied voor de bewoners van Nijmegen-noord, samen met De Waaijer, dijkteruglegging en natuur langs de Waal. Behouden van een groene buffer binnen de verstedelijking Rijn en Waal. Zorgen dat de verstedelijking tussen Rijn en Waal een groene contramal en buffer heeft en behoudt. Enkele kengetallen uit de jaarrekening 2014 : De jaarrekening 2014 sluit met een tekort van afgerond €10 miljoen, afgerond €3 miljoen lager dan was begroot. De belangrijkste verschillen worden veroorzaakt door verschuiving van activiteiten over de jaarschijven. Conform de richtlijnen wordt het tekort onttrokken aan de algemene reserve. Na onttrekking bedraagt de reserve afgerond €15 miljoen. De algemene reserves worden afgebouwd gedurende de realisatie van het park. Na afronding van het park resteert de volgende jaren beheer van het park. De meerjarige begroting heeft een sluitende exploitatie. De begroting 2016 en (door de accountant goedgekeurde) jaarrekening 2014 zijn in het Algemeen Bestuur vastgesteld. Wij droegen eenmalig € 3,8 miljoen bij voor de aanleg van het park. Wij dragen jaarlijks € 240.000, exclusief indexering, bij in de beheerskosten van het park. De GR heeft een deugdelijke risicoinventarisatie en daarop gebaseerde adequate beheersing die geen aanspraken bevat op extra bijdragen van gemeente Nijmegen. De realisatie van het park is vastgelegd in de bestuursovereenkomst; in het uitvoeringsprogramma zijn de projecten beschreven. De tijdsplanning gaat uit van allerlaatste afsluitende werkzaamheden in 2018. Niet van toepassing. De agenda en data van het dagelijks en algemeen bestuur voor 2016 zijn nog niet bekend. Niet van toepassing.

163

Stadsbegroting 2016 - 2019 Naam +Vestigingsplaats Programma

Openbaar belang

Gemeentelijk belang



MGR Werkbedrijf Stad in de regio Economie en Werk Bestuur en Middelen Het Werkbedrijf voert in opdracht van de deelnemende gemeenten een deel van de Participatiewet uit, namelijk de activiteiten die gericht zijn op arbeidsinschakeling en ondersteuning van werkzoekenden. Daarnaast start per 1 januari 2016, na besluitvorming door alle raden daartoe, de module ICT, waarmee de automatiseringstaken van alle gemeenten worden samengevoegd. Hiermee komen we tot een efficiënte uitvoeringsorganisatie op het gebied van informatiemanagement en automatisering die de dienstverlening aan de deelnemende gemeenten centraal stelt. Daarnaast wordt de MGR gebruikt als platform voor regionale samenwerking, waardoor samenwerking en afstemming kan plaatsvinden tussen de gemeenten op allerhande maatschappelijke thema's. Gemeente Nijmegen is een van de deelnemende gemeente in de Modulaire Gemeenschappelijke Regeling (MGR) van het Rijk van Nijmegen. De gemeente heeft de taken in het kader van de arbeidsinschakeling op grond van de Participatiewet gemandateerd en een aantal gedelegeerd aan de MGR. Nijmegen ontvangt van het Rijk binnen het deelfonds Sociaal een budget voor de uitvoering van de arbeidsinschakeling van de zogenoemde onderkant van de arbeidsmarkt. Deze middelen betalen we door aan de MGR. Daarnaast dragen we de middelen uit het Inkomensdeel voor de regulier en beschutte werkplekken over aan het Werkbedrijf (loonkostensubsidie). De gemeente Nijmegen brengt haar taken op het gebied van ICT (deels) ondergebracht binnen de MGR, gezamenlijk met het budget dat daarvoor ook nu beschikbaar is. De gemeente Nijmegen is de gastheer voor de uitvoering van de ondersteunende functies van het Werkbedrijf. De begroting van de MGR (voor het Werkbedrijf, de ICT-module en ondersteuning) ziet er in 2016 in hoofdlijnen als volgt uit: Baten * 1.000 Overheidsbijdragen en subsidies Netto omzet Materiaal verbruik/ uitbesteed werk Toegevoegde waarde Totalen baten

2016 80.309

2017 76.691

2018 75.677

2019 75.424

12.254 250

11.715 225

11.335 200

10.914 175

12.004 92.313

11.490 88.181

11.135 86.812

10.739 86.163

Lasten * 1.000 Programmalasten Personele lasten Kapitaallasten Materiële lasten Overige lasten Totalen lasten

2016 64.372 17.699 226 6.775 3.240 92.313

2017 61.414 16.990 741 6.675 2.360 88.181

2018 60.212 16.633 1.236 6.560 2.170 86.812

2019 59.688 16.309 1.746 6.525 1.895 86.164

(Bron: ontwerpbegroting MGR, nog niet vastgesteld op het moment van opstellen van deze Stadsbegroting) Participatiebudget: € 11.498.000 I-deel (loonkostensubsidie): € 1.043.000

164



Doel begrotingsjaar

Ontwikkelingen


Meerwerk Werkbedrijf: € 2.733.000 Arbeidsmatige dagbesteding: € 2.074.000 Transitiekosten: € 330.000 SW-budget: € 27.640.00 Bijdrage ICT: € 8.924.000 (Bron: ontwerpbegroting MGR, nog niet vastgesteld op het moment van opstellen van deze Stadsbegroting) Uitgangspunt voor het Werkbedrijf Rijk van NIjmegen is het budgettaire kader dat de deelnemende gemeenten meegeven. Risico's hangen samen met het feit dat we wettelijke verplichtingen moeten nakomen, bijvoorbeeld voor de SW-medewerkers, terwijl de inkomsten uit rijkssubsidie en omzet lager uitvallen. Deze risico's zijn echter niet te kwantificeren. Andere mogelijke risico's hangen samen met tegenvallende resultaten van het Werkbedrijf om kandidaten uit de bijstand naar werk toe te leiden. Dit kan een negatief effect hebben voor het programma Inkomen en Armoedebestrijding (meer mensen in de bijstand dan de landelijke tendens). De ontwerpbegroting MGR/Werkbedrijf 2016 gaat uit van een extra gemeentelijke bijdrage in verband met de SW, van € 992.000 in 2016. Over de inzet van deze middelen vindt nog separate besluitvorming plaats. Op het moment van schrijven moet de begroting van de MGR / Werkbedrijf nog in het bestuur vastgesteld worden. Ook de overeenkomst tussen gemeente en Werkbedrijf voor 2016 is nog niet vastgesteld. De doelen op hoofdlijnen van het Werkbedrijf luiden als volgt: · zoveel mogelijk (leer)werkplekken ophalen en vervullen; · zoveel mogelijk kandidaten naar (leer) werkplekken toeleiden; · kandidaten met verminderde loonwaarde ondersteuning bieden op een (leer) werkplek. Daarnaast willen we de samenwerking in het platform van de MGR verder vormgeven evenals de ICT-samenwerking. Het jaar 2016 staat in het teken van verdere ontwikkeling van de werkwijze van het Werkbedrijf, met bijzondere aandacht voor de integratie van Breed en Werkbedrijf, verdere ontwikkeling van de ICT-samenwerking en van de platformfunctie van de MGR. Geen specifieke besluiten, de aandacht gaat uit naar verdere inrichting, professionalisering en integratie van de dienstverlening aan bedrijven en kandidaten. Niet van toepassing.

165


Private rechtspersonen

167


Gemeentelijk belang


De gemeentelijk financiële bijdrage (Financiële) risico's Doel begrotingsjaar

Ontwikkelingen


Nazorg bodem Duurzaamheid Nazorg Bodem verricht diensten op locaties met bodemverontreiniging en voert langdurig beheer van niet (volledig) gesaneerde bodemverontreinigingslocaties en stortplaatsen. De nazorgactiviteiten en bodemsaneringen, waartoe ook grondwatersaneringen behoren, hebben vaak een lange looptijd tot 30 jaar, waarbij Nazorg Bodem tegen betaling de verantwoordelijkheid voor de werkzaamheden en het resultaat overneemt. Het zwaartepunt van de activiteiten ligt momenteel duidelijk in Gelderland. In het verlengde van het landelijke beleid en regelgeving om bodemverontreiniging voldoende te saneren en te beheersen is er maatschappelijk gezien behoefte aan de werkzaamheden die Nazorg Bodem uitvoert. Nazorg Bodem heeft momenteel geen projecten in Nijmegen. Wel heeft de gemeente Nijmegen heeft een project dat eventueel in aanmerking zou komen om door Nazorg Bodem of een dergelijke partij te worden uitgevoerd. Daarnaast heeft de gemeente Nijmegen als bevoegd gezag voor de Wet bodembescherming er eveneens belang bij dat de wettelijke langdurige nazorgverplichtingen van andere partijen en bedrijven in Nijmegen goed worden uitgevoerd. Er is behoefte aan een partij die de activiteiten van Nazorg Bodem uitvoert. Voor ontwikkelingen hieromtrent verwijzen wij naar de tekst hierna. Het boekjaar 2014 van Nazorg Bodem Holding sluit af met een negatief resultaat van €9.027,-. • Oorzaak van het negatief resultaat is een lager resultaat op de deelnemingen. • Het totale beheerd vermogen bedraagt circa 9,6 miljoen euro en bestaat uit het totaal van de afgekochte projecten (circa 8,1 miljoen euro), het waarborgfonds (circa 1,1 miljoen euro) en het eigen vermogen van de Nazorg Bodem Holding (circa 0,4 miljoen euro). Nazorg Bodem Holding BV is een vennootschap zonder winstoogmerk. Winsten vloeien af naar de Waarborgfonds BV, ten behoeve van de risicoafdekking. Nijmegen heeft ingestemd met de vaststelling van de jaarrekening 2014 en met het decharge verlenen aan directie en RvC voor het gevoerde beleid en het gehouden toezicht. Nijmegen is voor 28,7% aandeelhouder van Nazorg Bodem Holding BV. Het financieel risico is beperkt tot de deelname in het aandelenkapitaal. In tegenstelling tot de aanvankelijke aanname van drie af te kopen nazorgprojecten in 2015 is deze bijgesteld tot 0 nieuwe projecten in 2015. De oorzaak is te wijten aan de economische nasleep van de tegenvallende economie. In 2016 wordt uitgegaan van 1 nieuw project. Financieel worden geen belangrijke wijzigingen verwacht. Nazorg Bodem heeft momenteel geen projecten in Nijmegen en daar is ook geen concreet zicht op. Dus behartigt Nazorg Bodem geen Nijmeegs belang, dat nodig maakt dat wij aandeelhouder zijn. Nazorg Bodem zit in een proces met drie landelijke organisaties en het ministerie van I&M gericht op samenvoeging van deze organisaties. Voor de toekomst is voorzien dat Nazorg Bodem zal aansluiten bij een nieuwe landelijke organisatie en in 2017 zal worden opgeheven. Jaarlijks vindt in juni een aandeelhoudersvergadering plaats. Niet van toepassing.

168


Naam +Vestigingsplaats Programma Openbaar belang

Gemeentelijk belang




Doel begrotingsjaar

DAR NV Openbare Ruimte Dar is een overheidsgedomineerde N.V. die voor de regiogemeenten zorg draagt voor afvalinzameling en afvalverwerking. Voor Nijmegen wordt daarnaast ook stadsreiniging en gladheidsbestrijding door Dar uitgevoerd. Binnen Dar is de werkcorporatie “De Werkgroep “ opgericht. Het beheer van openbaar groen wordt hier door mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt vorm gegeven om de kansen op regulier betaalde arbeid voor deze groep te vergroten. Als gemeente zijn we aandeelhouder van Dar. Daarnaast zijn we ook klant van Dar. Jaarlijks wordt daartoe met Nijmegen (en andere regiogemeenten) een DVO afgesloten voor de invulling van de uitvoerende taken. Het gegeven dat alle regiogemeenten nu aandeelhouder en klant van Dar zijn, maakt het mogelijk om te komen tot een efficiënte regionale inzameling en verwerking van alle huishoudelijke afvalstromen. het eigen vermogen aan het begin van het begrotingsjaar (op basis van de jaarrekening 2014) bedraagt € 13,4 mln. het vreemd vermogen aan het begin van het begrotingsjaar (op basis van de jaarrekening) bedraagt € 12,9 mln. het rekeningresultaat 2013 bedraagt: € 0,5 mln. Dar NV ontvangt geen financiële bijdrage in de exploitatie van de gemeente Nijmegen als aandeelhouder. Als opdrachtgever onderhandelt de gemeente jaarlijks met Dar NV over de dienstverleningsovereenkomst (DVO) voor het verwijderen van afval, het reinigen van de openbare ruimte en gladheidsbestrijding. De hoogte van de aanneemsom voor 2015 is € 17,7 mln. (2014: € 16,2 mln, 2013: € 16,6 mln. 2012: 17,6 mln.) De grootste opdrachtgever voor Dar is de gemeente Nijmegen. Begin 2012 zijn de meeste regiogemeenten als aandeelhouder toegetreden tot Dar NV. Daarmee is een sterke en brede basis gelegd voor de toekomst van Dar NV en zijn de risico’s beperkt. Voor de gemeente Nijmegen als aandeelhouder beperkt het risico zich tot de hoogte van de participatie van € 1,13 mln. euro. Daarnaast heeft de gemeente ook enkele leningen uitstaan. Het risico met betrekking tot deze leningen is afgenomen door toetreding van andere aandeelhouders en het feit dat we ook opdrachtgever zijn. In 2016 maken de regiogemeenten een heroverweging van hun deelname in DAR NV, zoals overeengekomen bij hun toetreding in 2012. Het risico dat deze heroverweging leidt tot een daadwerkelijke beëindiging van de deelname in Dar NV is gering. De regiogemeenten hebben besloten om het gemeentelijk afvalbeheer per 2012 onder te brengen bij Dar als overheidsgedomineerde N.V. Het is aan Dar om als regionale uitvoeringsorganisatie de hierbij horende regiefunctie waar te maken en haar organisatie hiervoor verder in te richten. Vanaf toetreding van de regiogemeenten is een traject ingezet om de dienstverlening aan de regiogemeenten te optimaliseren. Daarbij is een belangrijk streven dat Dar de kostprijzen marktconform op een scherp niveau houdt. Hiervoor is ‘interne concurrentie’ door onderaanbesteding met aannemers afgesproken en ingericht. Tevens streeft Dar door de inzet van haar schaalgrootte naar zo laag mogelijke

169


Ontwikkelingen


markttarieven voor de verwerking van de afvalstromen. De regionalisatie van Dar had als eerste doel de efficiency te vergroten en het inzamelen van afval en de stadsreiniging zo marktconform mogelijk te organiseren. Afvalinzameling wordt op dit moment voor alle deelnemende regiogemeenten door (of onder regie van) Dar ingevuld. Verschillende gemeenten overwegen uitbreiding met taken als reiniging en gladheidsbestrijding. De gemeente Mook en Middelaar heeft in 2013 uiteindelijk besloten niet toe te treden tot Dar. Bij de toetreding tot Dar NV in 2012 is overeengekomen dat de regiogemeenten in 2016 hun deelname in Dar kunnen heroverwegen. Daartoe is in 2014 een tussenevaluatie gehouden dat een positief beeld laat zien van gemeenten over Dar. In 2016 zal een definitieve evaluatie zijn beslag gaan krijgen. De gemeente Nijmegen heeft ook al andere uitvoerende taken op het gebied van IBOR (integraal beheer openbare ruimte) ondergebracht bij Dar. In samenwerking met Breed krijgt Dar ook een belangrijke rol voor onze gemeente op het gebied van ‘social return’ (werkervaring en de toegeleiding van inwoners naar de arbeidsmarkt). Tot slot zal naar verwachting in 2016 een regionaal textielsorteerbedrijf van start gaan. Het in de regio ingezamelde textiel zal hier worden gesorteerd op soort en kwaliteit teneinde maximaal hoogwaardig hergebruik ervan te realiseren (> 90%). Ook met deze activiteit wordt verder invulling gegeven aan onze rol op het gebied van social return. AvA-vergaderingen van Dar worden regionaal voorbereid, waarbij de gemeente Nijmegen naar de regio een adviserende rol heeft. Verder wordt gestreefd naar een werkwijze om in regionaal verband de strategische aansturing van Dar te borgen. n.v.t.

170


Gemeentelijk belang




Doel begrotingsjaar

Indigo B.V. te Arnhem Duurzaamheid Het realiseren, in stand houden en exploiteren van een warmte- infrabedrijf, waarmee warmtevoorziening mogelijk wordt gemaakt. Daarbij wordt het gebruik van fossiele brandstoffen tegengegaan en de uitstoot van CO2 gereduceerd. Het warmtenet draagt bij aan de geformuleerde ambitie van het coalitieakkoord om in 2045 een energie-neutrale stad te zijn. In 2012 is daartoe Indigo B.V. opgericht , dochter van Alliander N.V., waar de gemeente een minderheidsdeelneming van 5 % in aandelen in heeft. De gemeente heeft in de besluitvorming op strategische onderdelen van Indigo B.V. een stemverhouding van 50% - 50% met Alliander, zodat de invloed groot is met een klein risico. Door middel van dit samenwerkingsverband wordt in woonaansluitingen voorzien bij de belangrijke stedelijke ontwikkelingen zoals Waalsprong en Waalfront. Blijkende de jaarrekening 2014: Materiële vaste activa € 17,9 miljoen; rekening courant bij moeder Alliander € 1,3 miljoen; langlopende verplichtingen € 13,4 miljoen; eigen vermogen € 5,2 miljoen. Dit beeld is conform de vastgestelde business case 2015. De grote investeringswerken in het concessiegebied Waalfront- Waalsprong zijn gereed en de installatie is in bedrijf genomen en genereert opbrengsten via woningaansluitingen. Ook in 2016 zullen de inkomsten nog niet geheel kunnen opwegen tegen de kosten (m.n. door de afschrijvingslasten). De verliezen worden echter opgevangen in de reserve. Conform de business case, die sluitend is, worden de verliezen in de opeenvolgende jaren gecompenseerd. De gemeentelijke financiële bijdrage bestaat uit het verschaffen van 5 % van het aandelenkapitaal zijnde € 300.000,- en het verlenen van een subsidie van € 3.500.000,-. Daarnaast is een Green Deal gesloten met het Rijk op grond waarvan een rijkssubsidie is toegekend aan de gemeente Nijmegen van € 2,5 miljoen ten behoeve van het warmtenet. Daarvan heeft de gemeente Nijmegen € 1,25 miljoen als subsidie verleend aan Indigo. De gemeente Nijmegen heeft in belangrijke mate de risico's beheersbaar gemaakt door de minderheidsdeelname van 5 % zodat er voor slechts 5 % in een eventueel verlies gedeeld wordt. Indigo B.V. zelf heeft belangrijke risico’s doorstaan bij de aanleg van de leidingen (mn onder de Waal) en kon middels een overdracht van het warmteoverdrachtstation aan de ARN risico op uitval en gevolgschade vergaand beheersbaar maken. Daarnaast is het risico op de exploitatie van de mede aangelegde communicatielijnen tbv het warmtenet overgedragen aan een andere partij en worden alleen nog inkomsten verwacht bij verhuur van deze lijnen door deze partij. Risico’s zijn er natuurlijk nog wel, zoals algemene veiligheidssituaties bij installaties, achterblijvende inkomsten indien minder woningen worden gerealiseerd dan geraamd en eventuele meerkosten bij verdere uitrol van aansluitingen. Naar het huidige inzicht is het risico voor de gemeente Nijmegen te weinig materieel deze op te nemen in het weerstandsvermogen. Belangrijkste doelen in 2016 zijn het verder realiseren van woonaansluitingen realiseren en uitbreiding van het warmtenet buiten het concessiegebied Waalfront en Waalsprong naar bijvoorbeeld campus, station en aangrenzende wijken.

171

Stadsbegroting 2016 - 2019 Ontwikkelingen


Meer aansluitingen op het warmtenet verbeteren de rentabiliteit van de investering in Indigo B.V. Met een aantal bedrijven wordt concreet gesproken over een mogelijke aansluiting, waarbij met de betrokken partners in het warmtenet Nijmegen gezocht wordt naar kostenefficiënte oplossingen. Belangrijkste momenten zijn de besluitvorming op de jaarrekening 2015 die medio april 2016 wordt verwacht en het besluit op de business case 2017 die medio oktober wordt verwacht. Er hoeft geen besluit gelijk met de stadsbegroting ten aanzien van Indigo worden genomen.

172




Ontwikkelingen


Recreatiegemeenschap Veluwe (RGV) te Arnhem Economie & Werk Het in stand houden, optimaliseren en laagdrempelig toegankelijk houden van openbare recreatieplassen. De gemeente Nijmegen is voor 16,74% aandeelhouder van Leisurelands (stand per 01-08-2015). De gemeente Nijmegen. De gemeente Nijmegen verstrekt geen subsidie aan deze verbonden partij én er wordt geen dividend uitgekeerd. Eigen vermogen primo 2014: € 49,9 mln. Eigen vermogen ultimo 2014: € 52,4 mln. Vreemd vermogen primo 2014: € 20,8 mln. Vreemd vermogen ultimo 2014: € 20,2 mln. Resultaat 2014: € 2,5 mln. winst. De jaarlijkse financiële bijdrage is in 2001 met een eenmalige bijdrage afgekocht. Het financiële risico is voor de gemeente Nijmegen nihil. Hoogstens een risico ter hoogte van 16,74% van het geplaatste en gestorte aandelenkapitaal van € 196.707 (stand per 01-08-2015). Leisurelands is de laatste jaren groter geworden door overname van verschillende recreatieterreinen en de ontwikkeling van deze terreinen. Voor Nijmegen is het belangrijk dat dit geen nadelig gevolgen heeft voor het openbare belang namelijk de instandhouding van de laagdrempelig toegankelijke recreatieplassen. de In 2016 eindigt de lockup-periode en is het mogelijk om de aandelen in Leisurelands B.V. over te dragen. Jaarlijks vindt de Algemene Vergadering van Aandeelhouders plaats waarin de jaarrekening wordt vastgesteld.

173



De gemeentelijk financiële bijdrage (Financiële) risico's Doel begrotingsjaar Ontwikkelingen

Brabantse Poort BV Grondbeleid. Realisatie van bedrijvigheidsfuncties (kantoren en winkels) en woningen, ten dienste van gemeentelijk economisch, werkgelegenheids- en volkshuisvestingsbeleid. In een Publiek Private Samenwerking de ontwikkeling en realisatie van vastgoed in het gebied Brabantse Poort ter hand nemen. Hiervoor worden bouwlocaties aangekocht in het gebied van de Brabantse Poort te Nijmegen en onroerend goed (woningen, winkels en bedrijfsmatig onroerend goed) binnen dit gebied ontwikkeld, gerealiseerd en verkocht. Deelname in een uitvoerende organisatie verschaft maximale invloed op de realisatie van dit beeldbepalende stedelijke project. aandelenparticicpatie is 10% EUR 34.033 - In de jaarrekening 2013 zijn de cijfers als volgt: eigen vermogen begin jaar EUR 1.292.011 eind jaar EUR 1.268.281 vreemd vermogen begin jaar EUR 53.498 eind jaar EUR 50.191 - het resultaat over 2013 is EUR -23.730 na belastingen. (Ten tijde van deze tekst was de jaarrekening 2014 nog niet vastgesteld) De jaarlijkse kosten van de BV worden ten laste van de saldireserve gebracht.(mn rente aandelenkapitaal) Risico ter hoogte van het geplaatste en gestorte aandelenkapitaal Opheffing van de BV. Voor kavel F (Wijchenseweg) wordt een kandidaat gezocht. Procedure tussen BV en T&L is in hoger beroepsfase beland. Zal nog enige tijd aanlopen.

174




Doel begrotingsjaar Ontwikkelingen

GEM Waalsprong Beheer BV Grondbeleid Eind 2012 heeft de aandeelhoudersvergadering van de GEM Waalsprong besloten om te onderzoeken of de GEM minnelijk kon worden ontbonden. Dit heeft geleid tot onderhandeling tussen de gemeente en betrokken marktpartijen en de ondertekening van een Vaststellingsovereenkomst (VOK). Hierin is afgesproken dat partijen de aandelen in GEM Waalsprong CV en GEM Waalsprong Beheer BV overdragen aan de gemeente Nijmegen. Dit heeft plaatsgevonden voor de zomer van 2013. Daarmee is de gemeente 100% aandeelhouder geworden in de GEM Waalsprong en heeft de gemeente daarmee de volledige regie over de ontwikkeling van de Waalsprong op zich genomen. Gestort aandelenkapitaal is € 54.454. Nijmegen is 100% aandeelhouder De indirect verbonden partij Waalsprong cv is per 31-12-2014 nagenoeg geheel met vreemd vermogen (€ 298 miljoen, verstrekt door Nijmegen) gefinancierd. Het resultaat van de grondexploitatie van GEM Waalsprong 2014 is -€ 27,1 miljoen netto contant per 1-1-2015. De jaarlijkse kosten van de BV ( rente op aandelenkapitaal) worden ten laste van de Saldireserve gebracht. In juni 2015 is er een risicoanalyse uitgevoerd op basis van de grondexploitatie (VGP februari 2015) van GEM Waalsprong. Het risicoprofiel bij 80% zekerheid bedraagt € 52,4 miljoen (exclusief dempingsfactor van 10%). Daarbij is uitgegaan dat de post onvoorzien (6 miljoen) uit de GREX ook wordt ingezet ter afdekking van risico’s die zich voordoen. De verdere ontwikkeling van de Waalsprong. In het plangebied Grote Boel (zuidelijk deel Groot-Oosterhout) is gestart met het bouwrijp maken van het gebied en de verkoop van de eerste 175 kavels. In 2015 is gestart met de bouw van de woningen. De planuitwerking van Grote Boel is verder gebracht op basis van de nieuwe planopzet en het nieuwe beeldkwaliteitsplan. Dit is het eerste grote deelgebied dat vanuit een meer vraaggerichte strategie wordt ontwikkeld en zal de komende jaren een belangrijk ontwikkelingsgebied in de Waalsprong worden nu binnen een paar jaar Laauwik en het Nijland zo goed als gerealiseerd zijn. Ook wordt paralel aan de ontwikkeling van dit plandeel de realisatie van een school in het noordelijk deel van de Grote Boel voorbereid. Voor het plangebied De Stelt is het beeldkwaliteitsplan vastgesteld en het bestemmingsplan onherroepelijk geworden. De planopzet is in overleg met de omwonenden uitgewerkt, de bouwrijpmaken is gestart, en er is begonnen met de verkoop van kavels. Naast de VOK-partijen, die een deel afnemen, is er ook belangstelling bij andere marktpartijen voor dit plandeel. In Laauwik en het Nijland zijn de beoogde woningen voor een groot deel gerealiseerd, in aanbouw of in optie. De kavels voor particuliere bouw (vrije kavels) en de delen die beoogd zijn voor appartementen gaan langzamer van de hand. Een aantal onderdelen in Laauwik en het Nijland zijn en worden herontwikkeld. Hier worden de woningen de komende 2-3 jaar gebouwd. Er is nog steeds enthousiasme rond het zelfbouwproject ‘Plant je Vlag’ in het plangebied Vossenpels-Zuid. Op een aantal kavels in dit gebied zijn al woningen gerealiseerd, en voor de meeste andere kavels zijn de voorbereidingen al ver gevorderd. Komende 2 jaar zal dit deelgebied zo goed als afgerond zijn. In het Coalitie-akkoord is de versnelling van de woningbouw opgenomen in de

175



Beslispunten

Waalsprong. Op het eerste gezicht lijken de locaties met een meer stedelijk milieu (Hof van Holland, deel Broodkorf) hiervoor het meest geschikt, wellicht zijn er ook nog andere versnellingsmogelijkheden in andere woonsegementen/plandelen. Voor het gebied Hof van Holland/Broodkorf is gestart met de werkzaamheden voor de visievorming/ambitiedocument. In dit document worden de ontwikkelingsmogelijkheden, de te realiseren woonmilieu’s en voorzieningen en de marktbenaderingsstrategie in beeld gebracht. Eind 2015 is de visievorming afgerond en is duidelijk wat de effecten op de grex en de risico’s zijn. Dit als aanscherping op het beeld dat in het document Tussendocument Conceptfase Hof van Holland (juni 2015) gepresenteerd is aan de Raad. Planologische voorbereiding start in 2016. Wel is het van belang om bij de ontwikkeling in de komende jaren goed af te wegen om (potentieel) geschikte locaties voor etagebouw, in te zetten voor grondgebonden woningen. Door potentieel goede locaties te reserveren kan dit segment bediend worden als de markt hier wel klaar voor is. In 2014 is een breed pallet aan initiatieven voor Tijdelijk Anders Bestemmen (TAB) tot ontplooing gekomen in de Waalsprong. Gekeken zal worden of er nog meer kansen liggen voor TAB, ook als “placemaking” voor nog tot ontwikkeling te brengen deelgebieden. In maart 2015 is door B&W de koers uitgezet om de GEM Waalsprong als juridisch vehikel voor 1-1-2016 te beëindigen. Een besluit om deze koers ook te formaliseren wordt december 2015 verwacht. Ontwikkelen van de in actieve exploitatie zijnde gebieden, en uitgifte van kavels Planvoorbereiding van gebieden die komende jaren in actieve ontwikkeling worden genomen Ontmanteling van de GEM per 1-1-2016 -

176


Gemeentelijk belang Financiële kerngegevens De gemeentelijk financiële bijdrage (Financiële) risico's Doel begrotingsjaar Ontwikkelingen Agenda begrotingsjaar Beslispunten

BV Land over de Waal Grondbeleid Realisatie stadsdeel Waalsprong door deelname in het risicodragend uitvoeren van de grondexploitatie voor het plangebied door middel van het verwerven van gronden, het bouwen woonrijp maken ervan, het realiseren van boven- en binnenwijkse voorzieningen, het uitgeven van bouwrijpe kavels en gronden voor de realisatie van woningen en de bijbehorende centrumvoorzieningen. De vennootschap is opgericht om fiscaal transparant financieel deel te nemen in de commanditaire vennootschap GEM Waalsprong CV. Gestort aandelenkapitaal is € 18.160, het gestorte commanditair vermogen bedraagt € 272.268. De gemeente Nijmegen is 100% aandeelhouder

- De jaarlijkse kosten van de BV (m.n. rente op aandelenkapitaal) worden ten laste van de Saldireserve gebracht. Risico ter hoogte van het aandelenkapitaal Deelname in de CV. zie bij GEM Waalsprong Beheer BV zie bij GEM Waalsprong Beheer BV zie bij GEM Waalsprong Beheer BV

177


Gemeentelijk belang


De gemeentelijk financiële bijdrage (Financiële) risico's Ontwikkelingen

Ontwikkelingsbedrijf Waalfront Beheer BV Grondbeleid Realisatie van het stadsdeel Waalfront door deelname in het risicodragend uitvoeren van de grondexploitatie voor het plangebied door middel van het verwerven van gronden en panden, het bouwen woonrijp maken ervan, het realiseren van binnenwijkse voorzieningen, het uitgeven van bouwrijpe kavels en gronden voor de realisatie van woningen en bijbehorende voorzieningen. De vennootschap (OBW Beheer BV) is opgericht om als beherend vennoot deel te nemen in de commanditaire vennootschap Ontwikkelingsbedrijf Waalfront CV (OBW CV). De vennootschap neemt voor 2% deel in de CV. De overige deelnemers in de CV zijn Waalfront BV (100% eigendom Gemeente Nijmegen) en Rabo Vastgoed ieder voor 49%. De beherend vennoot stuurt de ontwikkelingen en activiteiten binnen OBW CV. Wij voeren een actief grondbeleid mede door participaties in Publiek Private Samenwerking en realisatie van bedrijvigheidsfuncties (kantoren en winkels) en woningen, ten dienste van gemeentelijk economisch, werkgelegenheids- en volkshuisvestingsbeleid. Deze werkwijze is vastgelegd in de herziene Kadernota Grondbeleid, door uw raad op 30 juni 2010 vastgesteld. De BV blijft contractueel in stand gedurende de hele realisatieperiode van het Waalfront en de levensduur van Ontwikkelingsbedrijf Waalsprong CV. Vooralsnog is de looptijd van de gebiedsontwikkeling tot 2029. Gestort aandelenkapitaal is € 45.000. Nijmegen is 50% aandeelhouder. Andere aandeelhouder is Rabo Vastgoed, ook voor 50%. De BV draagt bij de oprichting van OBW CV € 160.000 bij in het eigen vermogen van de CV en is voor 2 % aandeelhouder in de CV. De indirect de verbonden partij Waalfront ontwikkeling cv heeft per 31-12-2013 een schuldpositie van 21,8 miljoen tegenover een negatief eigen vermogen van € 21 miljoen. Er was op dat moment geen onderhanden werk. De conceptgrondexploitatie van OBWaalfront 2014 is nog niet vastgesteld. Op basis van de conceptgrex en de second opinion is een voorziening getroffen van € 17,2 mln., 50% van het tekort netto contant per 1-1-2015. De toename van het tekort wordt met name veroorzaakt door lagere grondopbrengsten en het wegvallen van deelplannen(minder woningen). De jaarlijkse kosten van de BV worden ten laste van de Saldireserve gebracht.(mn rente aandelenkapitaal) Het aandeel van de gemeente Nijmegen in de geactualiseerde risicoanalyse voor de grondexploitatie OB Waalfront 2014 bedraagt € 11,7 mln. In 2014 is begonnen met de realisatie van de nieuwbouw Handelskade van 534 appartementen en commerciële ruimte in de plint. De bouw vordert gestaag, de contouren van het plan zijn al zichtbaar. De eerste opleveringen worden in 2016 verwacht. Het deelplan Koningsdaal is in 2015 in ontwikkeling genomen, op 29 juni is gestart met de bouw. De eerste opleveringen worden 1e kwartaal 2016 verwacht.

178


Gemeentelijk belang Financiële kerngegevens De gemeentelijk financiële bijdrage (Financiële) risico's Doel begrotingsjaar

Ontwikkelingen Agenda begrotingsjaar Beslispunten

Waalfront BV Grondbeleid De vennootschap is opgericht om fiscaal transparant financieel deel te nemen in de commanditaire vennootschap Ontwikkelingsbedrijf Waalfront CV (OBW CV). Binnen deze CV is Bouwfonds Ontwikkeling BV partner op basis van 50/50 zeggenschap en risico. Wij voeren een actief grondbeleid mede door participaties in Publiek Private Samenwerking en realisatie van bedrijvigheidfuncties (kantoren en winkels) en woningen, ten dienste van gemeentelijk economisch, werkgelegenheids- en volkshuisvestingsbeleid. Deze werkwijze is vastgelegd in de Kadernota Grondbeleid 2009, door uw raad vastgesteld op 30 juni 2010. Aandelenkapitaal is € 18.000. Nijmegen is 100% aandeelhouder. Het commanditair vermogen bedraagt € 4.000.000. Het eigen vermogen van de BV bedraagt € 18.000 De jaarlijkse kosten van de BV worden ten laste van de saldireserve gebracht.(mn rente aandelenkapitaal) Risico ter hoogte van het geplaatste en gestorte aandelenkapitaal (€ 18.000) en het commanditair vermogen ad €4.000.000 Voortzetting deelname in de CV. Uitwerking gemeentelijke doelstellingen Waalfront vindt plaats in OBW Waalfront Beheer BV. Hiernaar wordt verwezen. zie toelichting bij OBW Waalfront Beheer BV zie toelichting bij OBW Waalfront Beheer BV zie toelichting bij OBW Waalfront Beheer BV

179



(Financiële) risico's Doel begrotingsjaar

NV Bank Nederlandse Gemeenten te Den Haag Bestuur & Middelen BNG is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. De bank draagt duurzaam bij aan het laag houden van de kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. Het maatschappelijk aandelenkapitaal bestaat uit 100 miljoen aandelen van € 2,50 nominaal, waarvan 55.690.720 aandelen zijn geplaatst en volgestort. De Staat is houder van de helft van de aandelen, de andere helft is in handen van gemeenten, elf provincies en een hoogheemraadschap. De gemeente Nijmegen bezit 193.479 aandelen. Per 30 juni 2015: - Eigen vermogen: € 3.715 miljoen (eind 2014: € 3.582 miljoen) - Totaal verplichtingen: € 153.607 miljoen (eind 2014: € 153.505) - Netto winst eerste half jaar : € 155 miljoen (2014 volledig jaar: €289 miljoen) De netto-winst over het eerste half jaar ligt in lijn met vorig jaar. Wel heeft de BNG € 68 miljoen moeten afschrijven op obligaties van een Oostenrijkse bank die vorig jaar in de problemen raakte. Doordat de BNG als sectorbank actief is binnen de publieke sector loopt zij minder risico dan commerciële banken. Het terugbetalingsrisico is in deze sector lager. BNG vertaalt haar missie in de volgende doelstellingen: - het behoud van substantiële marktaandelen in de Nederlandse publieke sector en het semi-publieke domein; - het behalen van een redelijk rendement voor de aandeelhouders.

180


Onderhoud kapitaalgoederen Met het onderhoud van kapitaalgoederen is een substantieel volume in onze begroting gemoeid. Deze paragraaf geeft meer inzicht in omvang en besteding. De kapitaalgoederen van de gemeente zijn verdeeld in drie categorieën, te weten openbare ruimte, onderwijshuisvesting en gebouwen. In deze paragraaf gaan we per onderwerp in op het beleidskader, de financiële consequenties en de vertaling in de begroting.

OPENBARE RUIMTE Tot de kapitaalgoederen in de openbare ruimte rekenen we de wegen en civiele kunstwerken (bruggen, tunnels en viaducten), de openbare verlichting en de verkeersregelinstallaties en -voorzieningen, de riolering, het water en het groen in de stad. Voor het onderhoud van de kapitaalgoederen in de openbare ruimte in Nijmegen hebben we een budget opgenomen van circa € 30,8 miljoen per jaar in het programma Openbare Ruimte. Dit is exclusief afval en reiniging en toezicht openbare ruimte, samen € 23,7 miljoen. Onderhoud bestaat uit dagelijks onderhoud, groot onderhoud, technische vervanging en renovatie.

Beleid Openbare Ruimte Beleidskader

Begin 2013 is de beleidsnota ‘Geef ze de (openbare) ruimte door uw Raad vastgesteld. Hierin staan de kaders waarin we een antwoord geven op de maatschappelijke en economische ontwikkelingen: actief burgerschap, kostenbewustzijn, duurzaamheid en een terugtredende overheid. De komende jaren gaan we dit kader steeds verder invullen. Voor de kapitaalgoederen zijn de ontwikkelingen kostenbewustzijn en duurzaamheid vooral van toepassing. Met gedifferentieerd beheer bepalen we het Marikenniveau waaraan de kapitaalgoederen minimaal moeten voldoen en waarbij duurzaamheid een steeds grotere rol gaat spelen. Op dit moment hebben we nog een achterstand in het onderhoud van onze asfaltwegen en het kabelnet van de openbare verlichting. Deze hebben we in 2015 opnieuw deels ingelopen. Ook kijken we nadrukkelijker naar de te nemen onderhoudsmaatregel. We wegen de maatregel af tegen de kosten en de risico's (gebruiksintensiteit). Overigens betekent deze achterstand voor de asfaltwegen niet dat het onderhoud duurder is op het moment van vervanging.

Integraal uitvoeringsprogramma

Voor 2016 en verder hebben we in samenwerking met een aantal andere programma’s een integraal uitvoeringsprogramma voor de openbare ruimte (UPOR) opgesteld. De prioriteit voor het programma Openbare ruimte ligt op het aanpakken van die beheeronderdelen die onderhoudsachterstanden hebben. Afstemming met andere programma’s om kostenbesparing te halen en om de stad bereikbaar te houden heeft eveneens een hoge prioriteit. De totale lijst is hoger dan het beschikbare budget. Uit ervaring weten we dat overplanning geen probleem oplevert. Sommige projecten zullen vertraging oplopen waardoor het geld voor deze projecten niet geheel in 2016 zal worden besteed. Een andere reden is dat sommige projecten naar achteren verschuiven waardoor we met projecten op de reservelijst kunnen beginnen. Deze mate van flexibiliteit blijft noodzakelijk bij deze grote projecten.

181


Integraal uitvoeringsprogramma 2016 op hoofdlijnen Onderhoud hoofdwegen: Kanaalstraat (deels) Bloemerstraat Daalseweg Kwakkenbergweg Graafseweg Oude Molenweg Hatertseweg Tweede Oude Heselaan Wolfskuilseweg Malderburchtstraat St. Annastraat Openbare verlichting (OV): Vervanging OV kabel

2016 2016 2016 2016 2016 2016 2016 2016 2017 2017 2017

Reden Groot onderhoud Herinrichting Groot onderhoud Groot onderhoud Groot onderhoud Herinrichting i.c.m. snelfietsroute Groot onderhoud Herinrichting i.c.m. rioolvervanging Groot onderhoud Herinrichting Groot onderhoud

10 km

Onderhoudsachterstand

Areaalmutaties

De woningdichtheid van Nijmegen groeit de komende jaren en de openbare ruimte verandert voortdurend. Dit brengt veranderende beheerkosten met zich mee. Areaaluitbreiding, functieverandering van de openbare ruimte en de hieruit voortvloeiende hogere beheerkosten moeten structureel in de begroting worden opgenomen. Deze structurele uitbreiding van het beheerbudget is nodig om onze stad te beheren en onderhouden zoals we voor ogen hebben bij de inrichting en ontwikkeling. Voor iedere woning die wordt opgeleverd, nemen we vanaf 2012 € 400 op in de begroting. Voor 2016 is dat € 494.000. Hierin is ook het budget opgenomen door de areaaluitbreiding van de afronding van het project Dijkteruglegging. Als onderdeel van de reguliere cyclus van begroten en verantwoorden beoordelen we periodiek of de ontwikkeling van de beschikbare middelen gelijke tred houdt met de benodigde lasten op het programma.

Wegen en civiele kunstwerken Beleidskader

De beleidsnota Openbare ruimte ‘Geef ze de (openbare) ruimte’ is het kader voor het beheer en onderhoud van de wegen en civiele kunstwerken. Met het Marikenniveau hebben we de norm vastgelegd waaraan onze wegen en kunstwerken minimaal aan moeten voldoen. Deze norm blijft uiteraard binnen alle geldende veiligheidskaders. Op dit moment hebben we nog te maken met een inhaalslag op een aantal asfaltwegen alhoewel we deze nu langzaam aan het inlopen zijn. Daarnaast is afstemming met andere beheeronderdelen een belangrijk criterium voor ons waaronder afstemming met rioleringswerkzaamheden kostenbesparing en bereikbaarheid van de stad.

Financiële consequenties

In het schema bij het integraal uitvoeringsprogramma staat welke grote wegen we de komende jaren gaan aanpakken.

Vertaling in de begroting

Het onderhoud van wegen en civiele kunstwerken is begroot in het programma Openbare Ruimte. In 2016 geven wij circa € 4,5 miljoen aan wegonderhoud uit en € 2,4 miljoen aan civiele kunstwerken. Daarnaast besteden we € 2,1 miljoen aan verkeersregelinstallaties en -voorzieningen.

182


Openbare verlichting Beleidskader

Voor openbare verlichting hebben we een apart beleidskader: Zicht op Nijmeegs licht. Onze aanpak is om het kabelnet te vervangen door slim mee te liften op alle reguliere ontwikkelingen in het wegprofiel, zoals reconstructies van wijken, wegen, riolering of andere kabels en leidingen van nutsbedrijven. We zijn in 2015 gestart met een structurele vervanging per gebied van het oude kabelnet, sterk verouderde armaturen en bijbehorende masten. In totaal vervangen we 8 - 10 km kabelnet per jaar.


Vanaf 2013 maken we € 300.000 per jaar uit het programma Openbare Ruimte vrij voor vervanging van het kabelnet. In de Perspectiefnota 2012 is structureel € 200.000 per jaar opgenomen voor storingen ondergronds kabelnet. Daarnaast liften we zo mogelijk mee in nieuwbouw- en reconstructieprojecten om gelijktijdig het kabelnet te vervangen (integraal uitvoeringsprogramma 2016).


Het onderhoud van de openbare verlichting inclusief de energiekosten is begroot in het programma Openbare ruimte. In 2016 geven we circa € 3,1 miljoen uit aan openbare verlichting.

Riolering Beleidskader

Het beleidskader wordt gevormd door het Gemeentelijk Rioleringsplan 2010-2016. Doelstelling: ons beheer van regen- en afvalwater richt zich op beschermen van de volksgezondheid, we streven naar een duurzaam milieu en het voorkomen van ongewenste emissies naar oppervlaktewater en bodem en we handhaven een goede leefomgeving, zoals door het beperken van overlast voor de omgeving. Voor ons rioolbeheer geldt met ingang van 2011 als indicator ‘minimaal gelijkblijvende restlevensduur’: dit betekent dat we de kwaliteit van ons stelsel op zijn minst in stand houden. Deze kwaliteit is op dit moment goed te noemen en voldoet beslist voor het gestelde doel. De indicator geeft in een percentage de positieve of negatieve ontwikkeling van de restlevensduur aan. De indicator dient meerjarig een stabiel niveau (=0%) te laten zien. Volgens de landelijke benchmark van Rioned bedraagt de vervangingswaarde van ons kapitaalgoed ‘’rioolstelsel’’ € 596 miljoen, per inwoner € 3.600.


Het Gemeentelijk Rioleringsplan voorziet in het benodigde budget. Dekking van de lasten vindt plaats via de rioolheffing.


De exploitatie van het riool is begroot in het programma Openbare ruimte. In 2016 besteden wij ruim € 13 miljoen uit aan beheer, onderhoud en kapitaallasten van het bestaande areaal. Vanuit het collegeakkoord zijn er drie aanpassingen inzake het riooltarief doorgevoerd, te weten verhoging van de aftoppingsgrens, het betrekken van de toename van de woningaantallen in het rioolrecht en verlaging van de rekenrente voor investeringen. Met deze drie aanpassingen is er binnen het GRP (de opbrengst vanuit rioolheffing) ruimte ontstaan om met ingang van 2015 ook de kapitaallasten voor de uitbreidingsinvesteringen in de Waalsprong (in 2016 begroot op ruim € 0,5 miljoen) te financieren. Wij werken verder aan ons beleid ten aanzien van het integraal (afval)waterbeheer. In 2016 leggen wij de raad een nieuw Gemeentelijk Rioleringsplan (2017-2023) voor.

183


Water Beleidskader

Het beleidskader wordt gevormd door het Waterplan. Doelstelling: Wij willen duurzaam omgaan met water en waterpartijen in de stad, schoonhouden van het stadswater, verbeteren van de (grond)waterkwaliteit, water zichtbaar en beleefbaar maken in de stad en verminderen van het waterverbruik.


De watergangen zijn in beheer en onderhoud overgedragen aan het waterschap Rivierenland.


In 2016 continueren we de uitvoering van een aantal maatregelen om de negatieve effecten van de peilverhoging in het Maas-Waalkanaal te compenseren.

Groen Beleidskader

De groene draad, kansen voor het Nijmeegse groen (2007), Bosbeheervisie 2000, Handboek Stadsbomen (2008) en de groenaanpakplannen voor Lindenholt en Dukenburg. Het groenstructuurplan stelt de kaders voor de ruimtelijke en ecologische kwaliteit van groen, natuur en landschap en let op de onderlinge samenhang binnen de hoofdgroenstructuur van de stad. De beleidsnota ‘Geef ze de (openbare) ruimte’ is ons beleidskader voor het beheer en onderhoud van het openbaar groen. Ons basisniveau is het Marikenniveau dat we in 2013 hebben bepaald. Op plekken die bewoners en andere gebruikers van de openbare ruimte belangrijk vinden, kan dit niveau afwijken: gedifferentieerd beheer.


In 2007 hebben wij uw Raad een geactualiseerd groenstructuurplan voorgelegd. Daarin hebben we duidelijk gemaakt wat er moet gebeuren om de groenstructuur weer compleet te krijgen, inclusief de benodigde investeringen.


Het dagelijks onderhoud van het groen is begroot in het programma Openbare Ruimte. In 2016 besteden wij circa € 5,8 miljoen aan groenonderhoud. Voor vervangingsonderhoud is er een beperkt budget beschikbaar. Vervanging van verouderd groen lift mee met andere verbeterprojecten in de stad, zoals afkoppelen, duurzaam veilig, woonmilieuverbetering en projectontwikkeling via planexploitaties. Binnen het programma Duurzaamheid realiseren we enkele projecten vanuit Woonmilieuverbetering (in 2016 € 375.000). Voor de renovatie van het Valkhofpark hebben we een specifiek krediet. Vanuit de opbrengst uit verkoop van een deel van Heumensoord (€ 2,3 miljoen) realiseren we de aanleg van kleine parken in stenige wijken.

ONDERWIJHUISVESTING Beleidskader Op 19 december 2007 heeft de Raad een besluit genomen over de doordecentralisatie van onderwijshuisvestingsmiddelen van de gemeente naar de schoolbesturen. Met dit besluit is de zorg voor onderwijshuisvesting met alle bijbehorende middelen en verantwoordelijkheden, onder voorwaarden, voor onbepaalde tijd overgedragen van de gemeente aan de schoolbesturen. In het kader van de evaluatie van de doordecentralisatie is in 2015 een herijking overeengekomen met de schoolbesturen. Een van de afspraken is, dat het streven om 70 % van de doorgedecentraliseerde

184

Stadsbegroting 2016 - 2019 schoolgebouwen te vernieuwen en 30% renovatie aangepast is naar 55 % nieuwbouw op een andere locatie en 45 % renovatie of nieuwbouw op de zelfde locatie. In 2014 is 16 % nieuwbouw gerealiseerd en 7,5% renovatie/uitbreiding. Het doel voor 2016 is 25,9% nieuwbouw en 25,4% renovatie/uitbreiding.

Doorgedecentraliseerd

Met name in de bestaande stad zijn vrijwel alle voorzieningen doorgedecentraliseerd. In 2015 zijn 91,4% van alle leerlingen doorgedecentraliseerd. Het streven is uiteindelijk om alle leerlingen onder de doordecentralisatie te laten valllen. In het kader van de herijking van doordecentralisatie wordt in een toevoeging aan de overeenkomst een bepaling opgenomen over de staat van onderhoud waaraan een schoolgebouw moet voldoen bij oplevering aan de gemeente. Deze bepaling luidt: Bij terug te leveren panden, die opnieuw gebruikt zullen worden geldt een onderhoudsconditie conform NEN 2767 met conditiescore 5 en dat alle wettelijke keuringen voor het lopende kalenderjaar zijn uitgevoerd. Daarmee wordt het risico van het terug moeten nemen van gebouwen met achterstallig onderhoud weggenomen.

Niet-doorgedecentraliseerd

Drie schoolbesturen in de bestaande stad , de Stichting Simonscholen, Kristallis en de Stichting Speciaal Onderwijs zijn niet doorgedecentraliseerd. Voor Nijmegen Noord geldt dat alleen voor De Oversteek, Het Talent en de VMBO locatie van het Citadel College. We streven ernaar om in principe alle voorzieningen voor onderwijshuisvesting door te decentraliseren., ook de nieuw te bouwen scholen in Nijmegen Noord. Zo is in 2014 de basisschool De Verwondering doorgedecentraliseerd en beginnen we gesprekken met het bevoegd gezag van de nieuw te bouwen school in de Grote Boel over doordecentralisatie van deze school.

Onderhoud schoolgebouwen

Het binnenonderhoud is voor alle onderwijssectoren geregeld via de Materiële Instandhouding door het Rijk(OC&W). In het Voortgezet Onderwijs ligt vanaf 2005 de verantwoordelijkheid voor het onderhoud geheel bij de schoolbesturen. De bekostiging vindt rechtstreeks plaats door het Rijk (OC&W). Verantwoording over deze middelen vindt plaats door middel van te overleggen accountscontrole aan het Rijk plaats. Voor het Primair Onderwijs geldt vanaf 1 januari 2015 hetzelfde als voor het voorgezet onderwijs door de overheveling van het buitenonderhoud. Door deze overheveling van Rijksmiddelen rechtstreeks naar de schoolbesturen ligt de zorgplicht voor zowel het binnen- als het buiten-onderhoud van de schoolgebouwen in het Primair Onderwijs bij de schoolbesturen.

Financiële consequenties en vertaling in de begroting

Het saldo van het product Zorgplicht Onderwijshuisvesting fluctueert in de periode 2015-2017 tussen de € 16,7 en € 16,9 miljoen, onder meer door centrale bijstelling van de apparaatskosten. In 2018 stijgt het saldo met € 0,5 miljoen door een toename van de begrote kapitaallasten in verband met de nieuwbouw van de brede school in Groot Oosterhout. Daarnaast is zowel op baten- als lastenniveau in meerjarig perspectief geen sprake van substantiële afwijkingen.

185


ONDERHOUD GEBOUWEN Beleidskader

Het planmatig en klachtenonderhoud aan de gemeentelijke gebouwen wordt jaarlijks uitgevoerd op basis van meerjaren onderhoudsplannen. Deze worden aan de hand van herinspecties en overleg met de gebruikers geactualiseerd. Voor het meten en bewaken van de onderhoudsstaat hanteren wij de landelijke NEN‐norm 2767 (Nederlands Normalisatie‐instituut) voor gebouwen. Uw Raad heeft middelen beschikbaar gesteld om de gebouwen structureel te onderhouden. Het onderhoud vertoont in absolute zin, als gevolg van werkelijk uit te voeren onderhoud, grote fluctuaties. Middels een egalisatievoorziening kent de feitelijke belasting van de begroting toch een stabiel beeld; wij middelen de lasten van het onderhoud over een periode van 20 jaren. Het meerjaren onderhoudsplan wordt periodiek geactualiseerd. Voor de komende 4 jaren ziet het budget er als volgt uit: Onderhoudsbudget bestaand beleid bedragen * € 1.000 Gebouwen Sportaccommodaties Totaal

2016

2017

2018

2019

5.564 524 6.088

5.625 524 6.169

5.625 524 6.169

5.625 524 6.169

Uitbesteding regietaken onderhoud

Het onderhoud van onze gemeentelijke panden is sinds 2008 uitbesteed. Wij zijn druk bezig met de nieuwe aanbesteding, die op 1-1-2016 in zal gaan. De basis van het door de regiepartij uit te voeren onderhoud vormt het meerjaren onderhoudsplan. Hierin wordt het onderhoud van het gemeentelijk vastgoed voor de komende jaren vastgelegd. Het jaarbedrag zoals dat nu in de begroting is opgenomen gaat uit van het 20-jarig gemiddelde. Jaarlijks stellen we de uitvoeringsplanning vast met de bijbehorende kostenraming. Het onderhoudsbudget wordt vastgesteld in de Stadsbegroting. We kunnen hiermee de gemeentelijke gebouwen in stand houden, maar het is niet bestemd en ook niet toereikend om er verbeteringen qua materialengebruik, installaties of qua functionaliteit mee aan te brengen. De onderhoudsbehoefte voor de komende 20 jaar wordt de komende maanden geactualiseerd en zo nodig geprioriteerd.

Investeringen

Naast het reguliere technisch onderhoud worden er ook investeringen in onze gebouwen gepleegd. Hieronder lichten wij uw Raad de belangrijkste toe.

Investeringen die voortvloeien uit diverse wettelijke aanpassingen

Uw Raad heeft een krediet beschikbaar gesteld voor een aantal noodzakelijke gebouwaanpassingen in verband met gewijzigde wet‐ en regelgeving. Hiertoe behoren onder andere asbestinventarisatie en ‐sanering, een inventarisatie naar de toegankelijkheid van gebouwen, het verbeteren van de toegankelijkheid voor mindervaliden, Arbovoorzieningen en het veilig maken van liften. Er is in 2016 in totaal € 750.000 beschikbaar voor aanpassingen aan gemeentelijke gebouwen.

Rendabele investeringen gebouwen

Uw Raad heeft een jaarlijks krediet van € 1.100.000 beschikbaar gesteld voor rendabele investeringen, ook genaamd investeringen met eigen dekking. Denk daarbij aan aanpassingen van gebouwen op verzoek van

186

Stadsbegroting 2016 - 2019 huurders. De kapitaallasten van dergelijke investeringen worden dan via een huuropslag door de huurder vergoed.

Rendabele investeringen duurzaamheid

Er is een krediet van € 2,0 miljoen beschikbaar voor aanpassingen op het gebied van duurzaamheid. Deze aanpassingen worden benoemd in het “Uitvoeringsplan Verduurzaming gemeentelijk vastgoed”. De kapitaallasten worden daarbij gedekt door een jaarlijkse bijdrage vanuit het programma Duurzaamheid en door gerealiseerde besparingen. De besparing op de (energie)lasten overtreffen de kapitaallasten. Deze extra besparingen worden weer gebruikt voor nieuwe investeringen in duurzaamheid (vliegwielconstructie).

Sportaccommodaties

In het product Sportaccommodaties verantwoorden wij de uitgaven aan onze sportaccommodaties. Wij hebben de kosten van een meerjaren onderhoudsplan voor de buitensport accommodaties eerder in kaart gebracht. Vanaf 2007 zijn door uw Raad middelen beschikbaar gesteld zodat ook deze categorie gebouwen structureel wordt onderhouden.

187


Grondbeleid Visie op grondbeleid

Het programma Grondbeleid neemt fysiek ruimtelijke projecten in ontwikkeling en voert deze uit. Hierbij is er een relatie met andere programma’s binnen de gemeentelijke begroting. Belangrijke programma’s zijn onder meer: Stedelijke Ontwikkeling, Wonen, Zorg en Welzijn, Economie & Werk, Sport en Accommodaties, Onderwijs en Mobiliteit. De beoogde maatschappelijke effecten van dit Grondbeleid zijn: • Een groter aanbod van woningen voor de doelgroepen die daar het meeste behoefte aan hebben, door middel van de productie van bouwrijpe grond en de ontwikkeling van stedenbouwkundige plannen. • Scheppen van fysieke ruimte voor de realisatie van voorzieningen, scholen, kantoren, bedrijfshuisvesting en andere werkgelegenheidslocaties. • Realisatie van structuurbepalende, stedelijke ontwikkelingsprojecten, zoals de Stadsbrug, de Waalsprong, Plein 1944, Parkeergarages, Centraal Station, Waalfront en HOV, die initiërend zijn voor de lange termijn ontwikkeling van de stad. De manier waarop we dit grondbeleid uitvoeren is uitgebreid omschreven in de Kadernota Grondbeleid die in 2010 door uw Raad is vastgesteld. Hierin gaan we niet alleen uit van faciliterend grondbeleid, waarbij we gebruik maken van “publieke” instrumenten, maar kiezen we ook soms voor een actieve, ontwikkelende en daarmee risicodragende rol van de gemeente. Dit kan zelfstandig of via samenwerking met marktpartijen en deelnemingen in een PPS, zoals Waalfront, of via een gemeenschappelijke regeling met andere overheden, zoals Bijsterhuizen. In de actieve rol verwerven we gronden, ontwikkelen we plannen en maken we terreinen bouwrijp en verkopen deze. Projecten worden door het gemeentelijk Ontwikkelingsbedrijf voorbereid, tot uitvoering gebracht en financieel afgewikkeld. De planexploitaties van deze projecten, die altijd meerdere jaren doorlooptijd kennen, leggen we als document ter vaststelling aan uw Raad voor. Bij veel van deze projecten speelt grondbeleid een belangrijke rol. Projecten als de Waalsprong, Waalfront, TPG/Doornroosje, Winckelsteegh en Nijmegen Centraal zijn in dit verband belangrijke projecten.

Grondbeleid en P&C cyclus

De toe te passen parameters voor de planexploitaties voor de eerstvolgende herziening worden jaarlijks vastgesteld door de Raad in de Zomernota. De planexploitaties van de gemeente Nijmegen worden jaarlijks opgenomen in de Voortgangsrapportage Grote Projecten (VGP). Het VGP wordt aan het begin van het kalenderjaar ter vaststelling aan de Raad aangeboden, waarbij de peildatum 1 oktober van het daaraan voorafgaande jaar is. De planning is dat het VGP door de Raad wordt vastgesteld vóór de rekening. De ontwikkeling van de boekwaarde tussen 1 oktober en 1 januari wordt ook bij de rekening gerapporteerd. Een tussenmelding van het VGP in de vorm van mogelijk verwachte grotere afwijkingen vindt dan plaats in het kader van de begroting waarbij ook wordt gerapporteerd over de ontwikkeling van de risico's van het programma Grondbeleid en het voor dit programma benodigd weerstandsvermogen

189


Ontwikkelingen

In 2015 lijkt het economisch herstel door te zetten. De verwachtingen zijn positief en de groei van de economie is weer zichtbaar. Het consumentenvertrouwen groeit langzaam. Het herstel van de economie blijft nog enigszins onzeker. Lange termijn- voorspellingen zijn schaars en ook op korte termijn wordt een slag om de arm gehouden. Partijen erkennen de omslag in de economie, maar de mate van groei blijft onzeker.

Nijmegen omarmt de Waal

Het accent ligt bij de uitvoering van projecten die onderdeel uitmaken van het grotere kader “Nijmegen omarmt de Waal”. Een opgave die bestaat uit een aantal grote gebiedsontwikkelingen, te weten: Waalsprong, Waalfront en de Dijkteruglegging. In de Waalsprong bouwen we nog zo’n 8.000 tot 9.000 woningen tot medio 2027. De woningbouw in de Waalsprong is weer verder op gang gekomen met de realisatie van de Grote Boel en de voorbereiding van De Stelt. De uitvoering van De Waaijer (Landschapszone) krijgt verder zijn beslag. De voorbereiding van Hof van Holland is gestart en wordt verder uitgewerkt. In Waalfront is medio 2015 de bouw gestart van Brugkwartier. De bouw van de Handelskade, terrein De Gelderlander (ca. 540 Woningen en 2800 m2 comm. voorzieningen) vordert gestaag. De Dijkteruglegging wordt in 2015 opgeleverd. Nijmegen omarmt de Waal wordt daarmee steeds tastbaarder.

Maatschappelijk Vastgoedprojecten

De realisering van de Donjon is weer een stap dichterbij door het in procedure brengen van het bestemmingsplan. In overleg met de Rijksdienst voor Monumentenzorg en een aantal marktpartijen werken we verder aan de voorbereiding van dit project. De nieuwbouw van de Bastei is in 2015 gestart. Ook is de visieontwikkeling voor de aanpak van de Waalkade dit jaar gestart, een proces met participatie van burgers en ondernemers.

Reserves en risicobeoordeling

In 2015 zijn er ongeveer 45 planexploitaties in uitvoering. Daarnaast zijn er planexploitaties in ontwikkeling (de PIO's), die bij gebleken haalbaarheid en uitvoerbaarheid ter vaststelling aan uw Raad worden aangeboden of leiden tot, door het College af te sluiten, overeenkomsten. Om de risico’s van deze exploitaties af te dekken analyseren we deze. Hierbij schatten we de kans dat een risico optreedt en wat het effect kan zijn. Per project bekijken we dan de negatieve risico’s zoals bijvoorbeeld kostenstijgingen, hogere verwervingsprijzen, opbrengstverlaging (markt) en de bijsturingsmogelijkheden. Dit leggen we naast een beoordeling van de totale projectenportefeuille. Wat vervolgens aan gekwantificeerde financiële risico’s overblijft, moet kunnen worden afgedekt in het weerstandsvermogen van de gemeente Nijmegen in de vorm van de Saldireserve. De risico’s binnen de lopende planexploitaties zijn opnieuw tegen het licht gehouden. Dit alles in het licht van de economische omstandigheden. Hierin zijn aanvullende maatregelen en beheersmaatregelen opgenomen, die er voor moeten zorgen dat de lopende planexploitaties de komende jaren adequaat en onder beheersbare condities kunnen worden uitgevoerd. Dit heeft ook consequenties voor het weerstandsvermogen. Ten opzichte van het laatst vastgestelde VGP is het voor het programma grondbeleid benodigd weerstandsvermogen toegenomen tot € 73,6 miljoen (was € 66.3 miljoen. Beiden na aftrek post onvoorzien planexploitatie GEM Waalsprong en met toepassing van een dempingsfactor van 10%). De voornaamste oorzaken voor deze wijziging betreffen Waalsprong GEM en Bergerden. Voor Waalsprong GEM wordt de verandering veroorzaakt door het toegenomen risico van minder gunstig grondgebruik (te hoge dichtheden) en de verwachte afname van het programma winkels/woningen. Dit treedt vooral op in Hof van Holland. Voor Bergerden is een risicotoename opgenomen gelet op het opgenomen uitgangspunt van verbreding van het bestemmingsplan. Daarnaast zijn een aantal extra risico's opgetreden bij verschillende projecten (Onderwijshuisvesting/Streekweg, Talent Centraal, etc).

190

Stadsbegroting 2016 - 2019 Door de reactieve aanwijzing van de provincie op het bestemmingsplan De Grift Noord is er een onzekere en dynamische situatie ontstaan. Op dit moment zijn we alle mogelijke sporen aan het verkennen en hebben overleg met alle betrokken partijen. Vanwege deze veranderende situatie kunnen inschattingen die we nu maken over een maand achterhaald zijn. Voor deze begroting hebben we er daarom voor gekozen nog geen effecten mee te nemen voor dit onderdeel op het weerstandsvermogen en risicoprofiel. Bij de VGP en Stadsrekening 2015 komen wij hier uiteraard op terug. Samen met de gemeente Arnhem en de provincie Gelderland heeft Nijmegen initiatief genomen voor een herijking van de programmering van de werklocaties. Het gaat hierbij om bedrijventerreinen, kantorenlocaties en locaties voor perifere detailhandel. Vraag en aanbod worden opnieuw in beeld gebracht waarna regionale prioritering van locaties plaats moet vinden. Het is op dit moment onduidelijk wat dit betekent voor de Nijmeegse locaties en wat de financiële impact hiervan is. Zodra hier duidelijkheid over is informeren wij uw Raad.

Winst- en verliesneming

Voor winst‐ en verliesneming binnen het Ontwikkelingsbedrijf hanteren we het voorzichtigheidsbeginsel: bij te verwachten verliezen treffen we direct een voorziening. Een verwachte winst nemen we pas aan het eind van een project, wanneer de winst is gerealiseerd. Tussentijdse winstneming passen we alleen toe, indien de boekwaarde van het onderhanden werk negatief is en er dus een bijna zeker voordelig financieel resultaat gaat ontstaan. Deze tussentijds te nemen winst wordt bepaald door de negatieve boekwaarde van het onderhanden werk te verminderen met de contante waarde van de nog te maken kosten in de planexploitatie. Hierbij wordt tevens een risicobeoordeling gemaakt, die mede bepaalt of tussentijdse winstneming mogelijk is.

191


Weerstandsvermogen en risicobeheersing Het weerstandsvermogen geeft aan in welke mate we in staat zijn om het hoofd te bieden aan nadelen die kunnen ontstaan bij de uitvoering van onze gemeentelijke taken. Bij de stadsbegroting 2014 is een kadernota “Risicomanagement en weerstandsvermogen” door uw Raad vastgesteld. Van deze kadernota zal binnenkort een actualisatie aan uw Raad worden voorgelegd. Deze actualisatie is toegezegd bij de Zomernota omdat we de positieve winstverwachtingen van grondexploitaties mee willen nemen bij het bepalen van het risicoprofiel. Verder worden de boekhoudregels voor gemeenten (BBV) gewijzigd hetgeen ook consequenties zal hebben voor de waardebepaling van grondexploitaties en de bepaling van het weerstandsvermogen. Bovendien wordt de vennootschapsbelasting voor gemeenten ingevoerd per 1 januari 2016 en ook hieruit kunnen consequenties voortvloeien. De komende maanden gaan we intensief aan de slag om zaken helder te krijgen. We gaan de grondexploitaties doorrekenen volgens de nieuwe BBV-inzichten. Omdat we hiervoor al kritisch uitgangspunten en kaders moeten beoordelen, willen we ook nog eens goed kijken naar hoe we consistenter en eenduidiger met risico’s om kunnen gaan. We willen de Raad hierbij betrekken en meenemen in de achtergronden en overwegingen. Omdat we dus op meerdere onderdelen aanpassingen verwachten vinden wij het efficiënter om de aanpassingen in één keer aan de Raad voor te leggen. Voor deze begroting geven wij een actueel beeld van risicobeheersing en weerstandsvermogen, langs de lijnen van de huidige kadernota.

Risicobeheersing

Belangrijkste kenmerk van de risicobeheersing is dat we risico’s steeds gestructureerd inventariseren en monitoren. Daarvoor maken we gebruik van één risicomanagementsysteem, om risico’s van meer dan € 1 ton te registreren en te volgen. Belangrijkste doel van risicomanagement is risico’s beter te beheersen. Doordat we ze kennen en in de gaten houden, zijn we beter in staat maatregelen te nemen om te voorkomen dat risico’s werkelijkheid worden of om de financiële gevolgen te beperken. Met Monte Carlo‐simulaties bepalen we wat het effect van die risico’s is voor de bepaling van de gewenste weerstandscapaciteit.

Weerstandsvermogen

Het weerstandsvermogen geeft aan in welke mate we in staat zijn om het hoofd te bieden aan nadelen die kunnen ontstaan bij de uitvoering van onze gemeentelijke taken. Het weerstandsvermogen geeft de mate van robuustheid aan. Dit is van belang wanneer zich een financiële tegenvaller voordoet. Benodigde weerstandscapaciteit Voor het bepalen van de benodigde weerstandscapaciteit gaan we voor alle risico’s uit van de uitkomst van de Monte Carlo‐simulaties bij een zekerheidspercentage van 80%. Voor de planexploitaties hanteren we eveneens een 80% zekerheid. Wel passen we hier een dempingsfactor toe van 10%, om rekening te houden met het feit dat niet alle risico’s tegelijk optreden en vanwege het meerjarig, langlopend karakter van de risico's.

193

Stadsbegroting 2016 - 2019 Beschikbare weerstandscapaciteit De beschikbare weerstandscapaciteit bestaat volgens de regels uit de reservepositie, de onbenutte belastingcapaciteit, de post onvoorzien en de stille reserves. Sinds lange tijd gaan wij er van uit dat de onbenutte belastingcapaciteit, de post onvoorzien en de stille reserves nauwelijks soelaas bieden of in elk geval niet op de korte termijn kunnen worden ingezet. Van de reservepositie kan slechts een deel beschouwd worden als vrije reserves. Immers bestemmingsreserves zijn onlosmakelijk verbonden aan het doel waarover een raadsbesluit is genomen. Bestemmingsreserves zijn daarmee slechts door middel van een nieuw raadsbesluit inzetbaar, wanneer de noodzaak zich zou voordoen. Daarmee achten wij alleen de Saldireserve direct inzetbaar als afdekking van algemene risico’s. Dat houdt in dat de beschikbare weerstandscapaciteit geheel bepaald wordt door de omvang van de Saldireserve.

Inventarisatie risico's

Zoals gebruikelijk hanteren we het onderscheid tussen begrotingsrisico’s en planexploitatierisico’s van het Ontwikkelingsbedrijf. Risico’s Ontwikkelingsbedrijf In het kader van de vernieuwing P&C cyclus heeft uw Raad besloten om de uitgangspunten en risico's via een update in de stadsbegroting op te nemen en besluitvorming bij de stadsbegroting plaats te laten vinden. Om hier uitvoering aan te geven zijn in de zomernota de uitgangspunten voorgelegd en vastgesteld en in deze stadsbegroting worden de risico's naar de laatst bekende inzichten weergegeven. Een integrale herziening van de grondexploitaties heeft plaatsgevonden bij het VGP februari 2015 en daarbij zijn de risico's en eventueel noodzakelijke verliesvoorzieningen bepaald. In de stadsrekening 2014 zijn deze gegevens verwerkt. Bij deze stadsbegroting zijn de planexploitaties tegen het licht gehouden en wordt een aanpassing van het risicoprofiel voorgesteld. Project, bedragen * € 1.000,Waalsprong GEM Waalsprong gemeentelijk deel Dukenburg Knoop Winkelsteeg Onderwijshuisvesting Hezelpoort parkeergarage Dennenstraat Talent Centraal Spoorzone Overige projecten Waalfront Bergerden Subtotaal Dempingsfactor Totaal

Stadsrekening 2014 Risicoprofiel 45.200 7.700 245 127 2.250 1.690 754 1.784 11.800 2.150 73.700 10% 66.300

Stadsbegroting 2016 Risicoprofiel 46.400 8.060 230 71 4.400 1.650 567 1.500 5.083 9.800 4.000 81.761 10% 73.585

In bovenstaand risicoprofiel is nog geen rekening gehouden met de consequenties van wijziging BBV en invoering Vpb. We hebben op dit moment alleen een globale indicatie wat deze aanpassingen gaan doen in de waardering van de GREX-en en welk gevolg dit eventueel kan hebben op de saldireserve. Om de effecten exact te duiden moeten we alle GREX-en doorrekenen, iets wat we gaan doen voor de VGP voorafgaand aan de Stadsrekening. De uitkomsten van een eerste globale berekening geven echter geen aanleiding te verwachten dat we hiermee een nadeel op de GREX-en moeten inboeken. Ook de gevolgen van de aanwijzing van de provincie bij de bedrijventerreinen zijn nog niet in het risicoprofiel opgenomen. Er is nog zoveel onzekerheid op dit dossier dat het prematuur is om hiervoor een bedrag in ons risicoprofiel te benoemen. Wel is rekening gehouden met de risico's in Hof van Holland.

194

Stadsbegroting 2016 - 2019 Daarentegen hebben we de positieve resultaten van grondexploitaties ook nog niet meegenomen in het risicoprofiel. Zoals toegezegd komen we hier in een later stadium integraal op terug. Begrotingsrisico’s Voor deze Stadsbegroting hebben we de risico‐inventarisatie in ons risicomanagementsysteem geactualiseerd. Deze risico‐inventarisatie heeft 76 geïdentificeerde risico’s opgeleverd, die voldoen aan de afgesproken criteria: • risico’s met grote financiële gevolgen, • waarvoor de kans redelijk groot is dat deze zich ook daadwerkelijk manifesteren en • waarvoor de oorzaken niet door de gemeente kunnen worden beïnvloed of waarvoor de gemeente nog niet instaat is geweest om passende beheersingsmaatregelen te treffen om de kans of het gevolg van het risico terug te dringen. Risico’s die al zijn afgedekt door maatregelen laten we buiten beschouwing. Het deel van financiële risico’s dat is afgedekt door verzekeringen laten we eveneens buiten beschouwing. Hieronder geven we de top‐10 met de belangrijkste risico’s. In de eerste kolom geven we een korte omschrijving van het risico. Daarnaast geven we het maximale bedrag dat het risico als nadeel in de begroting tot gevolg kan hebben. Onder ‘kans’ schatten we hoe groot de kans is dat het risico zich voordoet. De cijfers in deze twee kolommen kunnen niet zomaar vermenigvuldigd worden. Op basis van de geschatte kans en van het maximale bedrag voert Naris een statistische analyse uit, waarmee wij kunnen beoordelen of ons weerstandsvermogen toereikend is om met een redelijke zekerheid deze risico’s op te kunnen vangen. Als een risico zich daadwerkelijk voordoet, dan zullen we eerst de directe effecten in de lopende begroting proberen op te vangen, alvorens een beroep te doen op de Saldireserve. Is er sprake van structurele effecten, dan zullen we in de volgende zomernota beleidsmaatregelen voor de nieuwe begrotingsperiode moeten voorstellen, om deze effecten op te vangen. Risico’s gemeentelijke activiteiten exclusief Ontwikkelingsbedrijf

Beschermd wonen: Door de verlaging van de integratie uitkering beschermd wonen voor 2015 en 2016 ligt er grote druk op het beschikbare budget. Voor het jaar 2015 zijn we contracten met de zorgleveranciers aangegaan, zijn er middelen voor de uitvoering ingezet en zijn er PGB verplichtingen. Daarnaast zijn er problemen met de oplegging en inning van de eigen bijdragen. Voor 2015 leidt dit tot de situatie dat ons budget uitsluitend toereikend is voor de aangegane contractuele verplichtingen. Voor groei in de zorg en PGB is geen ruimte. Door de voorgenomen korting van het budget 2016 is besloten om de huidige contracten met de zorgaanbieders met een halfjaar te verlengen. Wmo: Met het inkoop- en subsidiemodel voor de nieuwe Wmo-taken sturen we in de regio Nijmegen op minder concurrentie en meer samenwerking in de zorg. We hebben een balans gezocht tussen meer samenhang in de zorg enerzijds en keuzevrijheid voor cliënten anderzijds. We werken met vaste tarieven en budgetten waarmee we zoveel mogelijk binnen de financiële kaders blijven. De kans is groot dat de vraag naar Wmo-ondersteuning de komende tijd sterker toeneemt dan het budget en de beschikbare capaciteit. Daarnaast zien we risico’s die te maken hebben met het niet realiseren van en de inning van de eigen bijdrage en de beheersing van het PGB-budget. Onze uitgaven voor bijstandsuitkeringen (Uitkeringen op basis van Participatiewet, voormalige WWB) kunnen hoger of lager liggen dan de Rijksuitkering, als gevolg van: 1) veranderingen in het verdeelmodel/wijzigingen in financiële systematiek, 2) onze gemiddelde prijs per uitkering, 3) ons aantal uitkeringen. De financieringssystematiek is per 2015 gewijzigd (eind september 2014 bekend gemaakt) en valt voor Nijmegen ongunstig uit. Vanwege een geleidelijke invoering van deze nieuwe verdeelsystematiek wordt dit nadelige effect in het eerste jaar (2015) gedempt. Op dit moment (eind juni 2015) lopen er nog diverse trajecten inzake het nieuwe verdeelmodel (zie ook brief Klijnsma aan de Tweede Kamer van 19 juni jl.) Zo wordt er hard gewerkt aan een verbeterd model 2016, waarvan de uitkomsten voor Nijmegen pas eind september duidelijk zullen worden. Ook is bekend dat het model in 2017 weer verder aangepast gaat worden als wordt overgegaan naar ‘integrale data’ (feitelijke data in plaats van schattingen). Ook dit kan de resultaten van de verdeling weer behoorlijk beïnvloeden. Lastig

195

maximaal gevolg * € 1 milj. 8,0

kans

90%

aandeel in risicoprofiel 25,1%

4,6

90%

14,4%

5,0

70%

12,2%

Stadsbegroting 2016 - 2019 Risico’s gemeentelijke activiteiten exclusief Ontwikkelingsbedrijf

is vooralsnog te zeggen hoe de verschillende ‘verbeteringen’ voor Nijmegen zullen uitwerken. Verder lopen er op dit moment inzake 2015 nog diverse juridische trajecten (beroepsprocedure alsmede civielrechtelijke procedure). Daarnaast zijn er feitelijke onjuistheden geconstateerd in de data die gebruikt is in het nieuwe model, wat ook nog tot wijzigingen kan leiden. Vooralsnog passen wij de financiële risicomelding nog niet aan omdat de nadelen binnen de bestaande melding 'passen' Jeugd: Met het inkoop- en subsidiemodel voor de nieuwe Jeugdhulptaken sturen we in de regio Nijmegen op meer samenwerking en complementariteit in de zorg. We hebben een balans gezocht tussen meer samenhang in de zorg enerzijds en keuzevrijheid voor cliënten anderzijds. We werken met vaste tarieven en budgetten waarmee we zoveel mogelijk binnen de financiële kaders blijven. De kans is groot dat de vraag naar jeugdhulp de komende tijd sterker toeneemt dan het budget (B, C1, C2 en landelijke ingekochte zorg) en de beschikbare capaciteit. Daarnaast onderkennen we risico’s die te maken hebben met de beheersing van het PGB-budget en de afgegeven budgetgaranties. Het gevolg van deze risico's is overschrijding van het budget voor de Jeugdhulp. Na 2015 loopt zowel de rijksbijdrage Onderwijsachterstandenbeleid (OAB) van € 2,7 miljoen als de aanvulling hierop vanuit de in het bestuursakkoord G33 vastgelegde afspraken voor de voor- en vroegschool (VVE) van € 1,3 miljoen af. We verwachten vooral op het gebied van de voortzetting van de bestuursafspraken G33 een verlaging, omdat de VNG momenteel in overleg met de minister de mogelijkheden verkent tot een bredere verdeling van deze middelen over de G86-gemeenten. Hierdoor kan een significante verdunning van de beschikbare middelen ontstaan. Daarnaast is het Rijk voornemens middelen uit het gemeentefonds ten behoeve van de dekking voor het reguliere peuterspeelzaalwerk voor kinderen van werkende ouders vanaf 2016 over te hevelen naar het rijk. Dit zou betekenen dat we deze decentralisatie-uitkering van ruim € 0,2 miljoen in het kader van de Wet Oké kwijtraken. Zowel de omvang van de doelgroepen van het minimabeleid als het gebruik van de regeling is geschat. Deze prognose is moeilijk 100% op realiteitswaarde in te schatten. De exploitatie van Breed staat onder druk. Het gevolg hiervan is dat de eerder verwachte positieve exploitatieresultaten niet worden gerealiseerd. Een negatief bedrijfsresultaat 2015 kan Breed grotendeels opvangen uit haar reserves; de bijdrage aan de reorganisatievoorziening welke in de Nijmeegse begroting gedekt werden door de verwachte positieve saldi van Breed, zal door de individuele gemeenten moeten worden opgebracht. Indien de exploitatie van Breed inderdaad negatief wordt, heeft Nijmegen onvoldoende middelen geraamd om haar bijdrage aan de reorganisatievoorziening te kunnen bekostigen. Verder verwacht Breed voor 2016 met een negatieve exploitatie te draaien. Er zijn echter nog zoveel onzekerheden, mede in relatie tot de integratie met het werkbedrijf, dat deze verwachte tekorten alleen als risico worden benoemd en nog niet als extra bijdrage in de begroting is opgenomen. Voor 2016 is de verwachting dat er 1 miljoen nadeel gaat optreden.Ten tijde van de zomernota 2015 werd nog gerekend met een extra bijdrage van € 1,8 miljoen. Verder heeft Breed in haar risicoparagraaf risico's opgenomen, waarmee gemeenten in hun risicoprofiel rekening mee moeten houden, aangezien de beschikbare reserves van Breed zelf naar ongeveer nihil zijn teruggelopen. Huisvesting niet- doorgedecentraliseerd onderwijs blijft verantwoordelijkheid gemeente.De verordening bij deze scholen is nog actief De ingeslagen weg van de regionale samenwerking brengt voorbereidingen frictiekosten met zich mee. De daadwerkelijke kosten overschrijden de begrote uitgaven. overige 68 programma risico's

maximaal gevolg * € 1 milj.

kans

aandeel in risicoprofiel

2,0

90%

6,4%

2,5

30%

2,6%

1,0

70%

2,4%

3,0

90%

2,2%

2,0

30%

2,1%

0,6

90%

1,9% 30,6%

Bij een zekerheidspercentage van 80% komt de Monte Carlo simulatie uit op € 16,9 miljoen. Dat is hoger dan bij de stadsrekening 2014 toen we uitkwamen op € 14,6 miljoen. Een belangrijke oorzaak van de stijging is het risico voor beschermd wonen. Een daling van het risico profiel wordt veroorzaakt door een verlaagd risico bij onderwijshuisvesting zoals in de zomernota al is aangekondigd. Met ingang van 1 januari 2016 wordt de gemeente Nijmegen belastingplichtig voor de Vennootschapsbelasting. Vooralsnog lijkt het niet tot grote financiële nadelen te leiden voor ons, maar er is nog veel onduidelijk over de uitleg van de nieuwe wet. We gaan er dan ook nu vanuit dat de effecten opgevangen kunnen worden binnen het totale risicoprofiel. Mogelijk hebben we bij de Stadsrekening 2015 meer duidelijkheid en kunnen we dan een doorrekening maken.

196

Stadsbegroting 2016 - 2019 Benodigde weerstandscapaciteit De risico's voor de planexploitaties zijn berekend op € 73,6 miljoen. Tellen we daar de programmarisico's van € 16,9 miljoen bij op, dan komen we op een benodigd weerstandsvermogen van € 90,5 miljoen.

Saldireserve

De ontwikkeling van de Saldireserve laat het volgende beeld zien. We hebben al rekening gehouden met de besluitvorming tot medio september 2015 en de voorgestelde besluiten bij deze stadsbegroting . Onderstaand worden de mutaties in de saldireserve zoals voorgesteld bij deze stadsbegroting toegelicht: bedragen * € 1 miljoen Structurele mutaties Behoedzame omgang financieringsresultaat Voordelen 2017 en later naar saldireserve Exploitatie KKG Bespaarde rente reserve Incidentele mutaties Overheveling vanuit reserve Waalsprong Treasuryresulaat 2016 Inzet ruimte saldireserve boven de bovengrens Ingezette voordelen 2013 Maatwerk interventie Bijdrage Plein '44 Onderuitputting kapitaallasten 2015 Planexploitaties VGP februari 2015 Overhevelingen Warmte net en bastei Oveheveling GIDS naar 2015 Budget mantelzorg naar 2015 Bluswatervoorziening naar 2015 ICT budget naar 2015 WMO onderuitputting naar 2015 Budget USV naar 2015 DU Bodem Uitvoering toelage hulp bij het huishouden Tijdelijke uitbreiding formatie sociale wijkteams Claims en verwachtingen Toegankelijkheid gebouwen Bijdrage Koers West Bijdrage planexploitatie Waalsprong resultaat 2015 meicirculaire 2015 septembercirculaire 2015 aanpassing rekeningresultaat slotwijziging Herontwikkeling Octaaf Warmtenet 2.0 Watersport nevengeul Transities in de Zorg Verdeelmodel BUIG Verdeelmodel BUIG aanpassing Begroting BREED Breed opgenomen in risicoprofiel Reservering vakantiegeld vanuit IKB Herfinanciering GEM Waalsprong Verkoop onderdeel bedrijfsafvalinzameling DAR Mutatie saldireserve

2015

2016

2017

2018

2019

2020

1,3

1,3 3,6 -0,3 4,8

1,3 2,7 -0,3 5

1,3 2,7 -0,3 5,3

1,3 2,7 -0,2 5,8

0,8

5,3

-1,2 -1,1

-1,2 -1,1

-1,2 -1,2

-1,2 -1,2

-1,1 -1 -0,5 -2

-3

-1

2

2

-8,4

-1,8 1,8 -3,5 12,6 1,5 12

5,8

6,2

13,9

9,2

69,1

81,2

86,9

93,1

107,1

116,1

ZN'14 rek '14 rek'14

-0,4 4,5

rek'14 PN '12 PN' 13 PN '14 rek'14 rek'14 ZN'14 rek'14

0,5 -2 -1 2,4 -0,1 0,7 1,1

rek'13 rek'14 rek'14 rek'14 rek'14 rek'14 rek'14 div '15 div '15 div '15

-1,3 -0,1 -0,1 -0,4 -0,5 -1,8 -0,3 0,2 0,6 0,2

rek'14 rek'14 rek'14 ZN'15 ZN'15 SB'16 SW'15 ZN'15 ZN'15 ZN'15 ZN'15 ZN'15 SB '16 ZN'15 SB'16 ZN'15 SB'16 SB'16

-0,4

-0,4 4,3

1,2

2,2

2

0,1

0,3

-0,1

-0,2 -0,6 -0,2

-1,2 -1 -1,5 -5,8 1,9 -0,5

-2,5 2,5

-3,2 -1,1

Totaal

197


Bijstelling vanuit VGP februari 2015 In het VGP van februari 2015 wordt een doorkijk gegeven tot en met 2019. Deze laatste jaarschijf is nu toegevoegd aan de Stadsbegroting. In 2019 is een winstneming opgenomen voor de GREX Bijsterhuizen. In de jaren daarna worden nog een aantal winstnemingen vanuit de GREX Bijsterhuizen verwacht. Herfinanciering GEM Waalsprong Vanwege de lage rentestand zijn voor een aantal leningen die de komende jaren gaan aflopen nu al vervangende leningen afgesloten. Deze vervangende leningen hebben we kunnen afsluiten tegen een rente van gemiddeld zo’n 1,5%. Ten opzichte van de door GEM Waalsprong gehanteerde rekenrente van 3,5% levert dit een voordeel op van € 12,6 miljoen. Dit voordeel van € 12,6 miljoen wordt gepresenteerd vooruitlopend op de herziening van GREX-en in het VGP waarin alle ontwikkelingen (positief en negatief) financieel worden verwerkt, en het risicoprofiel wordt geactualiseerd. Bijstelling resultaat 2015 in slotwijziging (inclusief gemeentefonds) In de zomernota 2015 aangevuld met de effecten uit de meicirculaire gingen we uit van een nadelig saldo in 2015 van € 7,3 miljoen. De ontwikkelingen in de afgelopen maanden maakt dat we dit resultaat met € 1,4 miljoen voordelig bij kunnen stellen. Dit resultaat is voor € 1,9 miljoen te danken aan de positieve ontwikkeling van het Gemeentefonds. De negatieve accres ontwikkeling die in de meicirculaire werd voorzien is iets naar boven bijgesteld. Verder is er, dankzij een lobby van studentensteden, toch een manier gevonden om rekening te houden met uitwonende studenten in de verdelingssystematiek van het gemeentefonds. In de Slotwijziging 2015 en in de brief over de septembercirculaire worden deze onderdelen verder toegelicht. Geen beroep op saldireserve in 2016 (september circulaire.) In het financieel beeld zijn we er van uitgegaan dat we in 2016 een beroep moeten doen op de saldireserve om de begroting sluitend te krijgen. Inmiddels is de analyse van de septembercirculaire zo ver dat we er van uit kunnen gaan dat deze dusdanig positief is dat we geen beroep hoeven te doen op de saldireserve. De septembercirculaire wordt uitvoerig toegelicht in de brief over de septembercirculaire. Bijstelling verwacht tekort BUIG In de Slotwijziging 2015 is het verwacht nadeel op BUIG met € 1,1 miljoen nadelig bijgesteld. Omdat we nog geen duidelijkheid hebben over wat wij aan uitkering krijgen en er onzekerheden zijn over hoe de klantaantallen zich ontwikkelen is er een bandbreedte van dit nadeel van plus of min € 2,5 miljoen. Het Rijk heeft al laten weten dat zij misschien pas eind november duidelijkheid gaat geven over de uitkering die wij krijgen in 2015 en 2016. Bijstelling tekort BREED In de Zomernota zijn we uitgegaan van een mogelijk nadeel van € 1,8 miljoen op de exploitatie van BREED waarvoor we eventueel in 2016 de saldireserve moeten aanspreken. In de begroting van BREED is dit bedrag bijgesteld naar € 1 miljoen. Gezien de onzekerheden is dit vooralsnog meegenomen in de programmarisico's. Verkoop DAR bedrijfsafvalinzamel deel We verwachten een extra dividend uitkering van de DAR in 2016 vanwege de verkoop van het onderdeel dat bedrijfsafval inzamelt. We schatten het extra dividend in op € 1,5 miljoen.

198


Ontwikkeling weerstandsvermogen en risicoprofiel We zien dat het weerstandsvermogen in 2018 net iets hoger is dan het risicoprofiel. We voldoen dus aan de afspraak dat het weerstandsvermogen minimaal gelijk is aan het risicoprofiel in 2018. Hieronder wordt dit grafisch weergegeven.

Natuurlijk zijn er onzekerheden en bedreigingen die we nu nog niet voldoende kunnen kwantificeren. We noemen hier alvast de ontwikkelingen rondom bedrijventerreinen. Door de reactieve aanwijzing van de provincie op het bestemmingsplan De Grift Noord is er een onzekere en dynamische situatie ontstaan. Op dit moment zijn we alle mogelijke sporen aan het verkennen en hebben overleg met alle betrokken partijen. Vanwege deze veranderende situatie kunnen inschattingen die we nu maken over een maand achterhaald zijn. Voor deze begroting hebben we er daarom voor gekozen nog geen effecten mee te nemen voor dit onderdeel op het weerstandsvermogen en risicoprofiel. Bij de VGP en Stadsrekening 2015 komen wij hier uiteraard op terug. Daarnaast worden de boekhoud regels voor de grondexploitaties aangepast (BBV). De uitkomsten van een eerste globale berekening geven echter geen aanleiding te verwachten dat we hiermee een fors nadeel op de GREX-en moeten inboeken. Als laatste hebben we bij de Zomernota aangegeven dat we de positieve winstverwachtingen van grondexploitaties mee willen nemen bij het bepalen van het risicoprofiel. Hierover is afgesproken dat we de kadernota Risicomanagement en weerstandsvermogen op dit onderdeel gaan aanpassen. Omdat we nu op meerdere onderdelen aanpassingen verwachten vinden wij het efficiënter om de aanpassingen in één keer aan de Raad voor te leggen. Dit is ook de reden dat we de positieve winstverwachtingen nog niet hebben meegenomen. De komende maanden gaan we intensief aan de slag om zaken helder te krijgen. We gaan de grondexploitaties doorrekenen volgens de nieuwe BBV-inzichten. Omdat we hiervoor al kritisch uitgangspunten en kaders moeten beoordelen, willen we ook nog eens goed kijken naar hoe we consistenter en eenduidiger met risico’s om kunnen gaan. We willen de Raad hierbij betrekken en meenemen in de achtergronden en overwegingen.

199


Kengetallen Als onderdeel van de vernieuwingen van de gemeentelijke boekhoudregels (BBV) gaan kengetallen onderdeel uitmaken van de toelichting in de paragraaf weerstandsvermogen. Bedoeling is dat gemeenteraadsleden een gemakkelijker inzicht krijgen in de financiële positie van de gemeente. Teneinde vergelijkbaarheid tussen gemeenten mogelijk te maken is een basisset aan kengetallen voorgeschreven. Deze percentages worden opgenomen in de begroting 2016 Wat niet bepaald is, is de normering die aan deze percentages gegeven kan worden. Dit wordt overgelaten aan de gemeente. Wij willen dan ook graag in samenspraak met de auditcommissie komen tot een nadere toelichting op de kengetallen en hier een passende normering aan verbinden. Onderstaand wordt eerst in tabelvorm het kengetal weergegeven en vervolgens volgt een toelichting. Waarde kengetal 100% 75% 9% 45% 0,20% 99,43%

Kengetal Netto schuldquote Netto schuldquote gecorrigeerd Solvabiliteitsratio Grondexploitatie Structurele exploitatieruimte begroting Belastingcapaciteit

De netto schuldquote geeft aan hoeveel schulden een gemeente heeft, waarop de direct opeisbare vorderingen in mindering zijn gebracht. Dit geeft inzicht in het niveau van de schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen. De netto schuldquote gecorrigeerd voor doorgeleende gelden houdt rekening met het gegeven dat de gemeente ook zelf gelden uitleent aan overige partijen. Omdat over dit saldo rente zal moeten worden betaald, wordt dit saldo afgezet tegen de totale jaarinkomsten van een gemeente. De solvabiliteitsratio geeft volgens de toelichting op de kengetallen inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan zijn financiële verplichtingen te voldoen. De solvabiliteitsratio wordt berekend door het eigen vermogen uit te drukken in een percentage van het totale balanstotaal. Het kengetal grondexploitatie geeft weer hoe de waarde van de grond zich verhoudt tot de totale (geraamde) baten. Dit kengetal wordt berekend door de boekwaarde van de grondexploitaties te delen door de totale baten van de gemeente. De boekwaarde van de voorraden grond is van belang, omdat deze waarde moet worden terugverdiend bij de verkoop. De structurele exploitatieruimte wordt bepaald door het saldo van de structurele baten en lasten te delen door de totale baten en dit uit te drukken in een percentage. Dit kengetal is van belang om te kunnen beoordelen welke structurele ruimte de gemeente heeft om de eigen lasten te dragen. De belastingcapaciteit geeft inzicht hoe de belastingdruk zich verhoudt ten opzichte van het landelijke gemiddelde. De definitie van het kengetal belastingcapaciteit is: Woonlasten meerpersoonshuishouden in 2016 ten opzichte van het landelijk gemiddelde in 2015 uitgedrukt in een percentage.

200


Financiering Doel

De gemeente Nijmegen bekostigt haar activiteiten met eigen middelen en geleend geld. De rente die dit kost brengen we intern en extern in rekening. Per saldo leidt dit tot een financieringsresultaat. Hierna leggen we eerst uit wat ons financieringsbeleid is. Daarna geven we inzicht in onze financieringsbehoefte. Waar komt deze vandaan en hoe financieren we die? Vervolgens spreken we onze verwachting uit over wat de rente gaat doen. Tot slot gaan we in op ons financieringsresultaat. Hoe komt dit tot stand en waar zitten de onzekerheden?

Financieringsbeleid

De belangrijkste doelen van ons beleid zijn: • Voorzien in de financieringsbehoefte van de gemeente op korte en lange termijn; • Instellingen binnen onze publieke taak, waar nodig, helpen bij hun financiering; • Risico’s beheersen bij het aangaan of het verstrekken van een lening; • Rentekosten bij het inlenen zo laag mogelijk houden; • Voldoen aan weten regelgeving, waaronder de Wet fido (Wet financiering decentrale overheden). Deze doelen streven we na door: • Voor de langere termijn leningen af te sluiten met een looptijd van 1 tot 10 jaar. Het overgrote deel wordt afgesloten bij de BNG (Bank Nederlandse Gemeenten) of de NWB (Nederlandse Waterschapsbank). Beide sectorbanken kunnen door een hoge kredietwaardigheid goedkoop lenen en geven dit voordeel door aan gemeenten. In toenemende mate lenen we ook bij provincies, waarbij Gelderland is uitgesloten vanwege de toezichthoudende rol. •

Aflossingen meerjarig te spreiden om het risico van een hoge rente bij een nieuwe lening te beperken Leningen lossen we meestal pas aan het einde van de looptijd af. Vaak hebben we dan een nieuwe lening nodig. De rente kan op dat moment hoog zijn. Dit is onwenselijk als er veel leningen tegelijkertijd vervallen. Daarom kiezen we de looptijden zo dat elk jaar een vergelijkbaar bedrag vervalt. Hiermee voldoen we ruimschoots aan de wettelijke renterisiconorm die dit maximeert (zie cijferopstelling achterin deze paragraaf).

•

Goedkope leningen aan te gaan met een looptijd van enkele weken We schatten continu in hoeveel geld er morgen binnenkomt en hoeveel we uitgeven. In combinatie met ons banksaldo gaan we één keer per week leningen aan die we binnen enkele weken weer terugbetalen. Om rentekosten te besparen zetten we hier maximaal op in, binnen de wettelijke regels. De wettelijke kasgeldlimiet maximeert de omvang van deze leningen. Dit om problemen te voorkomen als de rente ineens snelt stijgt. Met onze begrotingsomvang mogen we in 2016 gemiddeld € 60,5 miljoen kort lenen.

•

Bij het verstrekken van een lening of garantie zoveel mogelijk zekerheden te stellen. De gemeente is geen bank. Daarbij is een instelling zelf verantwoordelijk voor de dagelijkse bedrijfsvoering, waar de financiering een onderdeel van is. Daarom geven wij er de voorkeur aan dat instellingen zelf lenen zonder onze tussenkomst. Slechts als een instelling geen lening kan krijgen overwegen wij onder voorwaarden een rol te spelen. En zelfs dan willen we zo min mogelijk financieel risico lopen. Hierbij maken we een afweging tussen het financieel risico en het maatschappelijk belang. Kortom, we stellen ons terughoudend op bij aanvragen voor een gemeentelijke lening of garantie.

201


Voordat we een lening verstrekken eerst zelf in te lenen voor dezelfde omvang en looptijd. Als we een grote lening verstrekken lenen we hier zelf voor in. Om renterisico te voorkomen wordt voor hetzelfde bedrag en dezelfde looptijd ingeleend. De rente die we vragen leiden we af van de rente die we zelf moeten betalen. Voor provisiekosten en het risico dat we lopen hanteren we een opslag.

•

Geen risicovolle financiële producten af te sluiten. Als onderdeel hiervan gaan we terughoudend om met het gebruik van financiële derivaten zoals renteopties. Omdat de marktwaarde hiervan fluctueert met marktontwikkelingen, zijn hier risico’s aan verbonden. De gemeente Nijmegen heeft geen derivaten.

Financieringsbehoefte

De behoefte aan financiering ontstaat hoofdzakelijk door twee dingen. Enerzijds door investeringen in materiële vaste activa (hoofdzakelijk panden). Anderzijds door verstrekte leningen en onze grondexploitaties. Dit laatste komt doordat bij grondexploitaties de kosten voor de baten uitgaan. In deze financieringsbehoefte wordt voorzien door, naast de eigen reserves en voorzieningen, geld te lenen. Dit wordt onderstaand cijfermatig in beeld gebracht. Doordat we niet genoeg middelen beschikbaar hebben om in de verwachte financieringsbehoefte te voorzien, ontstaat per saldo een behoefte aan nieuwe financiering.

Bedragen x € 1 miljoen

Bestaande materiële vaste activa Nieuwe investeringen Uitgeleend geld incl. grondexploitaties Overig

Raming Financieringsbehoefte (activa) 31-12-2016 368 55 330 1

Raming Financieringsmiddelen (passiva) 31-12-2016 Reserves en voorzieningen Bestaande geldleningen* Nieuwe financieringsbehoefte - Kort - Lang

754 totaal * leningtransacties tot 1 juli 2015 zijn hierin verwerkt.

120 526

70 38 754

Bij de interpretatie van deze cijfers moet rekening worden gehouden met een tweetal zaken. Allereerst maken we financieel ruimte om investeringen te kunnen plegen. Echter, in de praktijk lopen geplande investeringen regelmatig vertraging op. Het geld wat we hiervoor nodig hebben hoeven we dan ook pas later te lenen. Ten tweede lopen in het verleden afgesloten leningen ook weer af. Dit verklaart een groot deel van de nieuwe financieringsbehoefte. Tot slot wordt zichtbaar dat we grotendeels in onze (nieuwe) financieringsbehoefte voorzien door continu binnen de regels kort te lenen.

Rente

Rentevisie De rente is nu historisch laag. Als gemeente betalen we door onze kredietwaardigheid ongeveer dezelfde rente als de Nederlandse Staat. In april 2015 heeft deze een dieptepunt bereikt met slechts 0,22% voor een 10-jaars staatslening. Sindsdien is deze rente gestegen naar ongeveer 1,5% nu. Verhoudingsgewijs een stuk hoger, maar nog steeds erg laag. De hoogte van de rente wordt op dit moment beïnvloed door de wereldeconomie en het rentebeleid van de centrale bank in de VS. Voor de komende jaren verwachten we dat de rente niet nogmaals terugvalt. Een stijging lijkt aannemelijker. In welke mate is de grote vraag.

202

Stadsbegroting 2016 - 2019 Rente-uitgangspunten 2016

2017

Rekenrente: - Inzet van reserves en voorzieningen - Doorberekening aan investeringen - Rekenrente voor planexploitaties

2018

2019

<- - - - - - - - - 4,0% - - - - - - - - - > <- - - - - - - - - 4,0% - - - - - - - - - > <- - - - - - - - - 4,0% - - - - - - - - - >

Langlopende leningen

2,5%

3,0%

3,5%

4,0%

Kortlopende leningen

1,0%

2,0%

3,0%

4,0%

De rente-uitgangspunten zijn ongewijzigd ten opzichte van de voorgaande begroting. De structurele rekenrente is 4%. Deze hanteren we voor reserves, voorzieningen, investeringen en het aangaan van leningen op de lange termijn. Dit ligt in lijn met de betaalde rente van langlopende leningen in de afgelopen 15 jaar. We verwachten dat de rente van nieuwe kort- en langlopende leningen de komende jaren nog steeds laag zal uitvallen. Daarom gaan we hiervoor uit van een oplopende reeks (lang: 2,5 tot 4%; kort: 1 tot 4%). De toenemende onzekerheid naarmate we verder in de toekomst kijken vertalen we in een hogere rente. Kort geld is daarbij altijd goedkoper. In het laatste begrotingsjaar 2019 sluiten alle percentages aan op de structurele rekenrente van 4%. Met de huidige lage rente zijn deze percentages behoedzaam.

Financieringsresultaat

In de paragraaf ´Overzicht algemene dekkingsmiddelen´ is het onderstaande resultaat gepresenteerd vanuit de financieringsfunctie. Om twee redenen is dit een positief resultaat. Allereerst is de rente die we nu betalen lager dan de rente die we standaard doorberekenen aan investeringen. Ten tweede zetten we onze reserves en voorzieningen in, waardoor we minder hoeven te lenen.

Bedragen x € 1 miljoen Financieringsfunctie

Realisatie

Begroting

2014

2015

2016

2017

2018

2019

12,1

13,1

12,2

12,1

11,5

10,6

De raming van het positieve resultaat neemt meerjarig af, omdat onze renteaannames voor nieuwe leningen oplopen. De rente is daarmee de factor die uiteindelijk het financieringsresultaat in grote mate bepaalt. Als de rente minder stijgt dan onze aannames, ontstaat er een meevaller. Daarnaast blijven we afhankelijk van de voortgang van geplande investeringen in materiële vaste activa. Als we minder hoeven te lenen voor nieuwe investeringen haalt de financieringsfunctie hierop namelijk ook minder marge.

203


Tabel renterisiconorm Bedragen x € 1.000 Stap

Variabelen Renterisico(norm)

2016

2017

2018

2019

[1]

Renteherzieningen

[2]

Aflossingen

43.845

52.251

34.306

29.837

[3]

Renterisico [1+2]

43.845

52.251

34.306

35.444

[4]

Renterisiconorm

142.300

135.660

132.440

132.940

[5a]=[4>3]

Ruimte onder renterisiconorm

98.455

83.409

98.134

97.496

[5b]=[3>4]

Overschrijding renterisiconorm

Berekening

Begrotingstotaal jaar 2016

[4a]

Begrotingstotaal

711.500

678.300

662.200

664.700

[4b]

Percentage regeling

20%

20%

20%

20%

142.300

135.660

132.440

132.940

[4]=[4a]x[4b]/100 Renterisiconorm

5.607

Bij ons financieringsbeleid hebben we aangegeven dat we aflossingen meerjarig spreiden om het risico van een hogere rente bij een nieuwe lening te beperken. Uit bovenstaande voorgeschreven tabel blijkt dat we maximaal € 50 miljoen renterisico [3] lopen, terwijl de norm [4] ruimte geeft tot € 130 miljoen. Deze renterisiconorm is afgeleid van het begrotingstotaal.

204


Financiële begroting

205


Overzicht van baten en lasten Programma Bedragen * € 1mln

Rekening 2014 Baat Last Saldo

Begr. dynamisch 2015 Baat Last Saldo

Begroting 2016 Baat Last Saldo




Bestuur en Middelen Cultuur, cultuurhistorie en citymarketing Dienstverlening & burgerzaken Duurzaamheid Economie en Werk Grondbeleid Inkomen & Armoedebestrijding Mobiliteit Onderwijs Openbare ruimte Sport en Accommodaties Stedelijke ontwikkeling Veiligheid Wijkontwikkeling Wonen Zorg en Welzijn

318,2

65,9

252,3

459,4

49,1

410,3

449,1

49,4

399,7

447,1

45,2

401,9

446,0

45,3

400,7

446,9

46,7

400,2

3,0

28,2

-25,2

3,2

28,1

-25,0

2,5

28,0

-25,5

2,5

27,0

-24,6

2,5

26,9

-24,4

2,5

27,0

-24,5

3,6 2,7 48,1 226,1 111,6 19,4 7,8 27,1 40,8 5,8 0,3 0,4 1,4 7,7

7,3 11,6 55,8 232,0 135,5 20,7 34,3 62,9 68,0 6,3 14,2 4,7 2,0 64,5

-3,6 -8,9 -7,6 -5,9 -23,9 -1,3 -26,5 -35,8 -27,2 -0,5 -14,0 -4,3 -0,6 -56,9

3,7 2,9 3,9 103,0 114,0 17,6 6,4 28,7 18,3 4,8 0,1 0,4 0,4 20,9

7,4 11,6 51,4 108,1 145,5 19,7 32,7 64,1 46,4 6,2 15,5 4,9 1,3 197,1

-3,7 -8,7 -47,6 -5,0 -31,5 -2,1 -26,3 -35,4 -28,1 -1,4 -15,3 -4,6 -0,9 -176,2

4,0 1,4 2,2 58,3 114,6 17,4 3,2 25,7 19,1 4,9 0,1 0,4 0,2 7,1

7,4 9,0 46,5 63,1 145,6 21,0 29,8 63,9 47,3 5,2 15,1 5,0 0,7 174,3

-3,4 -7,6 -44,4 -4,8 -31,0 -3,6 -26,6 -38,2 -28,3 -0,4 -15,0 -4,7 -0,5 -167,2

4,3 0,7 2,1 36,0 112,2 17,4 3,2 23,7 19,6 4,9 0,1 0,4 0,2 7,5

7,6 8,2 44,0 40,7 143,1 22,0 30,0 63,8 47,6 4,8 15,1 5,0 0,7 173,5

-3,3 -7,5 -41,9 -4,7 -30,9 -4,6 -26,7 -40,1 -28,0 0,1 -15,0 -4,7 -0,5 -166,0

4,0 0,8 2,1 20,7 112,2 17,4 3,2 23,9 19,5 4,9 0,1 0,4 0,2 6,9

7,3 8,3 42,5 25,8 143,1 21,9 30,5 64,0 47,6 4,8 15,0 5,0 0,7 173,5

-3,3 -7,5 -40,4 -5,1 -30,9 -4,5 -27,2 -40,1 -28,0 0,1 -14,8 -4,6 -0,5 -166,6

2,4 0,6 2,1 24,1 112,2 17,4 3,2 24,1 19,4 4,9 0,1 0,4 0,2 6,9

5,6 8,2 41,4 29,1 143,1 21,7 30,4 64,2 47,4 4,8 15,0 5,0 0,7 174,4

-3,2 -7,6 -39,3 -5,0 -30,9 -4,3 -27,2 -40,1 -28,0 0,1 -14,8 -4,6 -0,5 -167,5

Beginsaldo

824,0

813,9

10,1

787,7

789,2

-1,5

710,1

711,5

-1,4

681,9

678,3

3,6

664,9

662,2

2,7

667,4

664,7

2,7

206


Toelichting baten en lasten Baten: waar komt het geld vandaan

In 2016 zijn de totale baten € 710 miljoen. Ten opzichte van vorig jaar is dit een daling met € 78 miljoen. Deze daling wordt veroorzaakt door het stoppen met administratieve verrekeningen in het programma Sport& Accommodaties en een lager volume aan planexploitaties. Dit laatste hangt samen met het bijna gereed zijn van de Dijkteruglegging.

Gemeentefonds € 338 miljoen

Via het gemeentefonds geeft het Rijk middelen aan de gemeente om taken uit te voeren. Hoe dit geld besteedt wordt is aan de gemeenteraad. Natuurlijk zijn er wel taken die een gemeente wettelijk verplicht moet uitvoeren maar de gemeenteraad kan daarvan het niveau bepalen.

Specifieke uitkeringen € 113 miljoen

Van het Rijk krijgen we ook middelen die we verplicht aan een bepaald doel moeten besteden. Doen we dit niet dan moeten we deze middelen terug geven aan het Rijk. De grootste specifieke uitkering is voor het verstrekken van uitkeringen, € 107 miljoen.

Belastingen € 75 miljoen

Belastingen zijn vrij besteedbaar; anders dan bijvoorbeeld heffingen en leges die specifiek voor een product gevraagd worden. Het grootste deel van de belastinginkomsten komt uit de OZB woningen en OZB niet-woningen, respectievelijk € 37 en € 36 miljoen.De andere belastingen zijn de hondenbelasting (€ 1 miljoen), de precariobelasting (€ 0,6 miljoen) en de toeristenbelasting (€ 0,5 miljoen).

207


Heffingen en leges € 29 miljoen

De opbrengsten van heffingen en leges mogen niet meer dan kostendekkend zijn. De twee grootste heffingen zijn de rioolheffing en de afvalstoffenheffing. Deze twee zijn samen € 19 miljoen. Deze twee maken samen met de OZB deel uit van de woonlasten. De andere €10 miljoen wordt gevraagd voor bijvoorbeeld het verstrekken van bouwvergunningen, paspoorten en rijbewijzen.

Overige inkomsten € 55 miljoen

Twee grote posten binnen de overige inkomsten zijn de huren die wij ontvangen vanuit verhuur van ons vastgoed en de parkeerinkomsten. Aan parkeerinkomsten hebben we in 2016 € 16 miljoen geraamd (inclusief boetes). Aan inkomsten vanuit ons vastgoed hebben we € 16 miljoen geraamd. Daarnaast ontvangen wij inkomsten vanwege uiteenlopende redenen bijvoorbeeld omdat wij diensten leveren aan anderen, eigen bijdrage vragen voor voorzieningen of vanuit havens en liggelden.

Rente € 35 miljoen

Aan rente inkomsten ramen we € 35 miljoen (inclusief bespaarde rente van €5 miljoen) Aan rentelasten € 22.2 miljoen. Per saldo hebben we in de begroting daarmee een voordeel opgenomen van € 7 miljoen. Hiervan bestaat € 0,5 miljoen uit dividend die wij verwachten te ontvangen van de BNG en de DAR. Het andere deel is ons resultaat op financiering. Hierop wordt nader ingegaan in de paragraaf Financiering.

Planexploitaties € 58

Planexploitaties zijn grote meerjarige ontwikkelingsprojecten, waarvoor de gemeenteraad een aparte begroting vaststelt voor de looptijd van het project. De boekhoudregels schrijven voor dat ook van de planexploitaties de baten en lasten van het betreffende jaar in de begroting worden opgenomen. Op de planexploitaties wordt ingegaan in de paragraaf Grondbeleid.

Reserves € 1 miljoen

Onttrekkingen uit reserves zijn inkomsten voor de begroting. In deze begroting hebben we € 1 miljoen als inkomsten opgenomen. Het gaat hier om de onttrekkingen waarover de Raad een besluit heeft genomen. Het grootste deel hiervan zijn incidentele aanwendingen. Bij de lasten zijn stortingen in de reserve opgenomen, in 2016 gaat het om € 10 miljoen.

Administratieve verrekeningen € 6 miljoen

In onze begroting worden op een aantal plaatsen bedragen verrekend tussen programma's en producten. Het betreft hier voornamelijk verrekeningen tussen het rioleringsplan en verschillende beleidsproducten die hier een bijdrage aan leveren.

208


Lasten: waar gaat het geld naar toe

Goederen en diensten € 115 miljoen

Onder goederen en diensten wordt alles geboekt wat anderen tegen onze betaling in opdracht uitvoeren of leveren. Deze post is ten opzichte van voorgaande jaren met ruim €20 miljoen gedaald omdat een deel van de de budgetten van de doorgedecentraliseerde taken in de loop van het jaar van categorie zijn veranderd. Het resterend deel wordt grotendeels bepaald door de programma's Openbare Ruimte, Sport en Accommodaties, Mobiliteit en Economie & Werk. Het gaat dan om trajecten voor uitstroom en participatie, contract met de DAR, onderhoud aan wegen en beheer en onderhoud van accommodaties.

Uitkeringen WWB € 113miljoen

Aan lasten voor de WWB uitkeringen hebben we in de begroting € 113 miljoen opgenomen. Deze lasten wijzigen gedurende het jaar vanwege ontwikkelingen in het actuele klantenbestand. Wij kunnen dit enigszins beïnvloeden door ons uitstroombeleid.

Organisatie € 110 miljoen

De totale kosten van de gemeentelijke organisatie bedragen € 110 miljoen. Hieronder vallen de loonkosten van de ambtenaren en de bestuurders en de kosten om de eigen organisatie te laten functioneren zoals huisvesting en ICT. In deze post zijn niet de kosten van de medewerkers opgenomen die werken aan investeringsprojecten en planexploitaties.

209


Kapitaallasten € 36 miljoen

Kapitaallasten bestaan uit rente en de afschrijvingslasten van onze gereed gekomen investeringen. Het gaat hier om de kapitaallasten van onze beleidsinvesteringen. De kapitaallasten vanuit de investeringen ten behoeve van onze organisatie zijn onder de post "organisatie" opgenomen.

Subsidies € 84 miljoen

We hebben in de begroting € 84 miljoen aan subsidies opgenomen. Subsidies zijn betalingen aan anderen waarbij er geen goederen of diensten aan de gemeente worden geleverd. Jaarlijks verschijnt er een Uitvoeringsprogramma Subsidies waarin is opgenomen aan wie wij subsidies verstrekken.

Overdrachten € 157 miljoen

Het grootste deel van de overdrachten bestaan uit bijdragen aan verbonden partijen zoals de regionale brandweer, MGR-Werkbedrijf (inclusief ), GGD en ODRN. Verder vallen hieronder de verstrekkingen bijzondere bijstand en de individuele verstrekkingen vanuit de WMO. Een andere grote post zijn de vergoedingen onderwijshuisvesting die wij verstrekken aan schoolbesturen.

Rente € 22 miljoen

Aan rentelasten is er € 22 miljoen begroot. Op de rente en het resultaat op onze financieringsfunctie wordt ingegaan in de paragraaf Financiering.

Planexploitaties € 58 miljoen

Van de planexploitaties nemen wij, conform de geldende boekhoudregels, de baten en lasten op in onze meerjarenbegroting. In de paragraaf Grondbeleid wordt nader ingegaan op onze planexploitaties.

Reserves € 10 miljoen

In 2016 storten wij € 10 miljoen in onze reserves. Bijna € 6 miljoen hiervan betreft een structurele storting in de saldireserve. Ongeveer €4 miljoen zijn incidentele stortingen in de saldireserve.

Administratieve verrekeningen € 7 miljoen

Binnen onze begroting verreken we op een aantal plaatsen bedragen tussen programma's en producten. Het betreft hier voornamelijk verrekeningen tussen het rioleringsplan en verschillende beleidsproducten die hier een bijdrage aan leveren.

210


De verhouding tussen programma's

211


Overzicht algemene dekkingsmiddelen In deze paragraaf lichten we de algemene dekkingsmiddelen toe. Dit zijn inkomsten die geen specifieke bestedingsdoel hebben. Voor een aantal dekkingsmiddelen verwijzen we voor een uitgebreide toelichting naar andere onderdelen in deze begroting.

bedragen * € 1 miljoen

Realisatie 2014

Begroting 2015

2016

2017

2018

2019

Lokale heffingen - OZB opbrengsten

65,3

68,4

72,8

76,5

77,8

78,8

- Hondenbelasting

1,1

1,1

1,1

1,1

1,1

1,1

- Precario belasting

0,7

0,5

0,6

0,6

0,6

0,6

- Toeristenbelasting Gemeentefonds

0,3

0,3

0,6

0,6

0,6

0,6

207,2

342,6

338,2

333,9

332,9

333,7

Dividenden Financieringsfunctie Totaal

1,2

0,4

0,5

0,5

0,5

0,5

12,1

13,1

12,2

12,1

11,5

10,6

287,9

426,5

425,9

425,2

424,9

425,8

Lokale heffingen

Van de lokale heffingen maken de OZB, Hondenbelasting, Precariobelasting en Toeristenbelasting deel uit van de algemene dekkingsmiddelen. Deze heffingen hebben geen specifiek bestedingsdoel. In de paragraaf Lokale Heffingen wordt uitgebreid ingegaan op alle lokale heffingen.

Algemene uitkering / gemeentefonds

De uitkering uit het gemeentefonds bestaat uit drie onderdelen: de algemene uitkering, de decentralisatie uitkeringen en de integratie-uitkeringen. In het overzicht is de volledige uitkering vermeld. Vanaf 2015 worden de middelen voor de drie decentralisaties via het gemeentefonds uitgekeerd, vandaar de grote toenamen in 2015 en verder. In de bijlage Gemeentefonds wordt gedetailleerd ingegaan op hoe wij de gemeentefondsuitkering hebben berekend.

Dividenden

In de begroting hebben we dividendontvangsten geraamd van de DAR en de BNG.

Financieringsfunctie

Met de financieringsfunctie wordt het resultaat bedoeld dat wij halen op het financieren van onze activiteiten. Hierbij gaat het om het geraamde treasury‐resultaat en de bespaarde rente door de inzet van onze reserves. In de paragraaf Financiering wordt nader ingegaan op dit financieringsresultaat.

Onvoorzien In de begroting hebben we op het programma Bestuur en Middelen € 441.000 geraamd voor onvoorziene uitgaven. Dit niveau heeft uw Raad in de Perspectiefnota 2009 vastgesteld. Het budget voor onvoorzien is uitsluitend bestemd voor het oplossen van a-structurele, budgettaire knelpunten. Het inzetten van dit budget is een Raadsbevoegdheid.

212


Resultaat voor en na bestemming Saldo voor bestemming Mutatie reserve Beginsaldo

baat 708,5 1,6 710,1

last 701,6 9,9 711,5

2016 saldo 6,9 -8,3 -1,4

baat 680,3 1,7 681,9

last 669,3 9,0 678,3

2017 saldo 11,0 -7,3 3,6

baat 663,9 1,0 664,9

last 654,3 7,9 662,2

2018 saldo 9,6 -6,8 2,7

baat 666,4 1,0 667,4

last 652,1 12,6 664,7

2019 saldo 14,3 -11,6 2,7

In bovenstaand overzicht is opgenomen wat het resultaat is voor bestemming: dit is exclusief de mutaties in reserves. Het totaal betreft de totale financiële omvang van de programma's. Dit overzicht sluit aan op de in de begroting opgenomen mutaties en is exclusief de claims en verwachtingen waarmee we rekening houden in de doorkijk op het weerstandsvermogen.

Grondslagen en uitgangspunten In deze paragraaf beschrijven we de spelregels, uitgangspunten en grondslagen die we bij de opstelling van deze begroting hebben gehanteerd. We beginnen met een korte opsomming van de spelregels die zijn opgenomen in het Coalitieakkoord. Daarna beschrijven we de uitgangspunten die wij standaard hanteren bij het maken en het uitvoeren van de begroting. Als laatste vermelden we de grondslagen. Hierover heeft uw Raad besloten met de Zomernota 2015.

Spelregels

In het Coalitieakkoord zijn een aantal spelregels opgenomen die een richtinggevende werking hebben op de handelingswijze bij inhoudelijke en financiële vraagstukken. Deze spelregels zijn hieronder verkort opgenomen. • Structureel sluitende begroting De meerjarenbegroting moet structureel sluitend zijn. Het laatste van de vier jaarschijven is altijd structureel sluitend. Tekorten in voorliggende jaren worden slechts bij hoge uitzondering gedekt uit reserves of lastenverzwaringen. • behoedzame en reële ramingen Bij het begroten gaan we uit van behoedzame en reële ramingen. De raming van het Gemeentefonds voor een begrotingsjaar baseren wij op de Meicirculaire van het voorafgaande jaar. • Indexering We hanteren het uitgangspunt dat de prijspeilaanpassing budgettair neutraal verloopt. De lastenuitzetting wordt “betaald” uit de prijspeilaanpassing van het gemeentefonds en het verhogen van gemeentelijke tarieven. • Structurele uitgaven worden structureel gedekt Tegenover structurele uitgaven kunnen geen incidentele inkomsten of incidentele meevallers staan. Uit de post ‘Onvoorzien’ worden géén structurele uitgaven gedaan. • Tegenvallers binnen programma's opvangen Tegenvallers door hogere lasten of lagere baten dienen door verlaging van lasten binnen programma’s te worden opgevangen. De inzet van hogere baten wordt integraal afgewogen binnen het college. Het college doet over de inzet daarvan voorstellen aan de raad. Als principe hanteren we dat leges kostendekkend moeten zijn. • Integrale afweging De raad weegt wensen voor nieuw beleid tegen elkaar en tegen de beschikbare financiële beleidsruimte af bij de Stadsbegroting in het najaar. De Perspectiefnota in het voorjaar biedt inzicht in de ontwikkeling van de financiële beleidsruimte en in de wensen voor nieuw beleid. Besluitvorming en inpassing in de begroting vindt plaats bij de begrotingsbehandeling in het najaar.

213


•

•

•

Oud voor nieuw In geval het college of de raad een voorstel doet om extra geld uit te geven op een ander moment dan bij de integrale afweging, moet solide dekking worden aangewezen. Tenzij er sprake is van externe dekking, moet in het voorstel aangegeven worden welk bestaand beleid moet worden geschrapt of verminderd. Investeringen Uitgangspunt voor het investeringsvolume is een constant kapitaallastenniveau in de exploitatie (programma’s) en de jaarlijkse toevoegingen uit de areaalontwikkeling.Vrijval in investeringen wordt niet in de exploitatiesfeer ingezet. Als een investering niet in het geplande jaar wordt gerealiseerd, worden sinds 2012 de vrijvallende kapitaallasten toegevoegd aan de saldireserve totdat deze het gewenste niveau van weerstandsvermogen heeft bereikt. Nadat dit niveau is bereikt, worden de vrijvallende kapitaallasten gestort in de Reserve Strategische Investeringen. Reservepositie De saldireserve diende tot 2013 ter dekking van de risico's en om incidentele exploitatietekorten binnen de begroting op te vangen (begrotingsrisico's). Bij het vaststellen van de Stadsrekening 2012 is besloten de Algemene Bedrijfsreserve voor risico’s in de planexploitaties te integreren met de saldireserve. Daarmee is de saldireserve de algemene buffer geworden voor alle risico’s die de gemeente loopt. Spelregels rondom risicobeheersing en weerstandsvermogen zijn opgenomen in de kadernota Risicomanagement en Weerstandsvermogen van oktober 2013. Wijzigingen binnen financiële kaders Bestemming van niet voorziene voordelen in de exploitatie gedurende het jaar (bij Voorjaarsnota en Najaarsnota) worden expliciet ter besluitvorming aan het college voorgelegd. Gezien de financiële risico’s die we lopen en onzekere toekomstige ontwikkelingen, willen we behoedzaam om blijven gaan met financiële mee- en tegenvallers. Daarom blijven wij ons inspannen om ons bestaande financiële beleid zorgvuldig na te leven en jaarlijks bij de jaarrekening een zo gunstig mogelijk financieel resultaat te behalen. Dat houdt in een kostenbewuste houding en bijbehorend gedrag.

Kapitaallasten

De kapitaallasten van de vaste activa berekenen we op basis van de boekwaarde en de restant looptijd die eind 2014in de jaarrekening stonden. Het rentepercentage dat we hierbij gebruiken is 4%. De rente berekenen we over de gemiddelde boekwaarde per jaar. Voor de kapitaallasten over het onderhanden werk, de restantkredieten, en de nieuwe investeringen uit het investeringsprogramma rekenen we eveneens 4% rente. De afschrijving geschiedt maandelijks op basis van de “richtlijn waardering en afschrijving activa” van november 2004, die wij in de aanloop naar de vorige begroting gewijzigd hebben vastgesteld. Activa die dateren van vóór de richtlijn behouden de afschrijvingstermijn die bij het activeren is bepaald. Overwegend wordt lineair afgeschreven. Alleen als uw Raad anders besluit, wijken we hiervan af. Voor de bepaling van de afschrijvingslasten van de onderhanden en geplande investeringen gaan we er van uit dat alle nog niet gerealiseerde investeringen uit voorgaande jaren in 2015 gerealiseerd worden.

Reserves

Verrekeningen met reserves zijn op programmaniveau in de begroting geraamd. In het overzicht saldo voor en na bestemming wordt duidelijk in welke mate de voorgenomen verrekeningen met reserves het saldo beïnvloeden. De prognose van de stand van de reserves is gebaseerd op de stand die is bepaald in de jaarrekening 2014 rekening houdend met de toevoegingen en onttrekkingen in de begroting 2015 en de meerjarenbegroting 2016-2019. Over reserves die voor de financieringsfunctie beschikbaar zijn als financieringsmiddel wordt 4 % rente berekend. Deze rente voegen we volledig toe aan de saldireserve, tenzij uw Raad daarover anders heeft beslist. Er wordt geen rente als dekking in de begroting opgenomen.

214

Stadsbegroting 2016 - 2019 In de begroting gaan we naast de saldireserve uit van een constant niveau van € 40 miljoen aan reserves, voorzieningen en andere middelen die we kunnen gebruiken voor de financieringsfunctie.

Voorzieningen

Voorzieningen die gewaardeerd zijn tegen contante waarde worden jaarlijks met de vooraf vastgestelde rente op niveau gebracht. Over voorzieningen die voor de financieringsfunctie beschikbaar zijn als financieringsmiddel berekenen we 4 % rente.

Indexering

In de Zomernota heeft uw Raad de indexeringspercentages voor 2016 vastgesteld. Deze percentages zijn gebaseerd op de cijfers in het Centraal Economisch Plan 2015 van het centraal plan bureau. Indexeringspercentages Verwachting 2016 Nacalculatie 2015 Indexeringspercentage 2016

loonsom 2,30% -1,90% 0,40%

materiële lasten 1,40% -0,40% 1,00%

Inflatie (CPI) 1,20% -1,10% 0,10%

Gemeentelijke tarieven

T.b.v. subsidies

0,87%

0,87%

Areaalontwikkeling woningen, inwoners en WOZ waarde niet-woningen

In deze Stadsbegroting zijn we voor de gemeentefondsraming en de belastinginkomsten mede uitgegaan van onderstaande aantallen. Deze aantallen zijn aan Uw Raad voorgelegd in de Zomernota. Aantal woningen per 1-1 Bestaande stad Waalfront Waalsprong Bijzonder bebouwing Totaal Verschil t.o.v. Stadsbegroting 2015 Bestaande stad Waalfront Waalsprong Bijzonder bebouwing Totaal

2016 74.068 150 5.617 4.404 84.239

2017 74.248 350 6.017 4.404 85.019

2018 74.428 550 6.417 4.404 85.799

2019 74.508 750 6.917 4.404 86.579

295 200 125 0 620

415 350 275 0 1.040

535 250 475 0 1.260

755 150 575 0 1.480

Ten opzichte van vorig jaar verwachten we een hogere woningproductie van gemiddeld circa 300 per jaar. Jaarlijks loopt hierdoor het aantal woningen dat we meer verwachten dan vorig jaar met ca. 300 stuks op. Aantal inwoners Aantal inwoners per 1-1 Toename t.o.v. raming begroting 2015

2016 171.644 1.000

2017 172.644 900

2018 173.544 1.000

2019 174.544 1.000

Ten opzichte van vorig jaar verwachten we geen extra toename van inwoners. Door een grotere toename dan verwacht in 2014 is wel de beginstand hoger. Voor de opbrengstontwikkeling van de OZB niet woningen gaan we uit van een areaal uitbreiding van € 100 miljoen WOZ-waarde per jaar.

Rente

De rente uitgangspunten zijn opgenomen in de paragraaf Financiering.

215


Incidentele baten en lasten Conform het BBV hebben we hier de overzichten "incidentele baten en lasten" en "Incidentele reserve mutaties" opgenomen. In het daarop volgend deel zijn de structurele toevoegingen en onttrekkingen aan reserves opgenomen. De overzichten van de incidentele en structurele toevoegingen en onttrekkingen samen sluiten aan bij de in de begroting opgenomen reservemutaties. De opgenomen claims en verwachtingen zijn niet opgenomen in deze overzichten.

Overzicht incidentele baten en lasten Bedragen * € 1 miljoen

programma

2016

Incidentele lasten Giro 2016 Nijmegen ontmoet. Kroonjaar 2016 Aanpak Leegstand Velo City project Edic Doorontwikkeling Publiekswinkel Nieuwe gemeentelijke website Totaal incidentele lasten

CCC CCC Economie en Werk Mobiliteit Bestuur en Middelen Dienstverlening en Burgerzaken Dienstverlening en Burgerzaken

2017

2018

2019

0,1 0,9 0,3 0,1 0,1 0,1 0,2 1,8

0,1 0,1 0,1 0,3

0,0

0,0

Totaal incidentele baten

0,0

0,0

0,0

0,0

Totaal

1,8

0,0

0,0

0,0

2016

2017

2018

2019

2,0 0,4 2,4

0,9 0,9

5,4 5,4

0,2 0,6

0,6 0,2 0,8

0,2 0,2

0,2 0,2

3,0

1,6

0,8

5,3

Incidentele baten

Overzicht incidentele reserve mutaties Bedragen * € 1 miljoen

Programma

Reserve

Stortingen Treasuryresulaat 2016 Maatwerk interventie Planexploitaties VGP februari 2015 Totaal incidentele stortingen

Bestuur en Middelen Bestuur en Middelen Bestuur en Middelen

Saldireserve Saldireserve Saldireserve

1,2 2,2 0,2 3,6

Onttrekkingen Overheveling GIDS DU Bodem Tijdelijke uitbreiding formatie sociale wijkteams Uitvoering toelage hulp bij het huishouden Planexploitaties VGP februari 2015 Totaal incidentele onttrekkingen

Bestuur en Middelen Bestuur en Middelen Bestuur en Middelen Bestuur en Middelen Bestuur en Middelen

Saldireserve Saldireserve Saldireserve Saldireserve Saldireserve

0,1 0,2 0,2

Totaal incidentele reserve mutaties

216


Structurele toevoegingen en onttrekkingen aan reserves Bedragen * € 1 miljoen

Programma

Reserve

2016

2017

2018

2019

Stortingen Behoedzame omgang financieringsresultaat Bespaarde rente reserve Voeding parkeerbijdrage Duurzaamheid Vastgoed Totaal structurele stortingen

Bestuur en Middelen Bestuur en Middelen Mobiliteit Sport en Acc.

Saldireserve Saldireserve Res.Bereikbaarheid Res. Duurzaamheid

1,3 4,4 0,1 0,5 6,3

1,3 4,8 0,1 0,5 6,6

1,3 5,1 0,1 0,5 6,9

1,3 5,3 0,1 0,5 7,2

Onttrekkingen Exploitatie KKG Egalisatie kapitaallasten Onderwijshuisvesting Duurzaamheid Vastgoed Totaal structurele onttrekkingen

Bestuur en Middelen div. programmas Onderwijs Sport en Acc.

Saldireserve Res. Afschrijvingen Onderwijsh. Res. Duurzaamheid

0,4 0,1 0,0 0,5 1,0

0,3 0,1 0,0 0,5 0,9

0,3 0,1 0,0 0,5 0,8

0,3 0,1 0,0 0,4 0,8

5,3

5,7

6,1

6,3

Totaal structurele reserve mutaties

Subsidieplafonds In de Nijmeegse Kaderverordening Subsidieverstrekking heeft uw Raad vastgelegd dat u op bepaalde beleidsterreinen of onderdelen van beleidsterreinen subsidieplafonds kunt instellen. Deze plafonds geven uw Raad een instrument in handen om kaders te bepalen voor de uitvoering van subsidiebesluiten door ons College. Daarnaast kunnen ze op een aantal terreinen bijdragen aan een zorgvuldiger subsidiebeheer. Hieronder hebben we op een rij gezet voor welke programma’s en/of subsidieregelingen we een subsidieplafond instellen. Programma Bestuur en Middelen Citymarketing, cultuur en cultuurhistorie

Duurzaamheid

Economie & Werk Onderwijs Wonen

Zorg & Welzijn

Sport en Accommodaties

Wijkontwikkeling

Product / subsidieregeling Externe betrekkingen Programmaplafond Citymarketing en evenementen SCIN SAN Natuur en Milieueducatie Geluidsisolatie particulieren Grootschalig groen Park Lingezegen Ondernemersfonds Programma plafond Voorschoolse voorzieningen Verbetering toegankelijkheid openbare gebouwen

Programma plafond Beleidsregels vrijwillig jeugdwerk Beleidsregels subsidies allochtone zelforganisaties Programma plafond Beleidsregels sport en recreatie ; trainingsuren aangepaste sporten Beleidsregels sport en recreatie ; deskundigheidsbevordering Speelvoorzieningen Stadsdelen; uitvoeringsvoorschrift wijkactiviteiten en –participatie

217

Bedrag 34.027 17.655.000 525.000 239.000 80.000 213.000 160.000 32.000 241.000 544.959 6.504.111 2.694.132 Maximaal de omvang van de voorziening per 31-122015 53.673.000 197.000 71.000 2.294.854 60.000

8.000 7.475 541.508


Overige aspecten In dit deel wordt ingegaan op een aantal onderwerpen die voorgeschreven worden in de regelgeving. Daar waar de onderwerpen elders in deze begroting uitvoering aan bod komen wordt volstaan met een verwijzing.

Loonkosten gerelateerde verplichtingen

Met de loonkosten gerelateerde verplichtingen worden aanspraken van personeel bedoeld die in het verleden zijn ontstaan. De bekendste is vakantiegeld maar het kan ook gaan om spaarverlof of opleidingskosten. Voor verplichtingen kunnen voorzieningen worden getroffen. De beoordeling of dit wel of niet nodig is, is onderdeel van het Rekeningproces. Voor de aanspraken op vakantiegeld mogen wij op dit moment op grond van weten regelgeving geen voorziening treffen. Vanwege de invoering van het Individueel Keuze Budget (IKB), waarbij werknemers al eerder aanspraak kunnen maken op het opgebouwde vakantiegeld, is er landelijk discussie hoe hiermee om te gaan. Deze discussie moet voor invoering van het IKB (1 januari 2017) gevoerd zijn.

Investeringen

In de paragraaf investeringen wordt ingegaan op het investeringsplan. We volstaan hier met een verwijzing naar deze paragraaf.

Financiering

In de paragraaf Financiering wordt ingegaan op het financieringsbeleid en de uitgangspunten die we hiervoor gebruiken. We volstaan hier met een verwijzing naar deze paragraaf.

Stand en verloop reserves, voorzieningen en OMBD's

In de bijlage "reserves, voorzieningen en OMBD's" is een volledig overzicht opgenomen van de reserves, voorzieningen en OMBD's. Hieronder zijn de totalen opgenomen. Reserves, bedragen * € 1 miljoen

2015

2016

2017

2018

2019

beginstand

87,1

88,1

96,4

103,7

110,6

stortingen

10,9

9,9

9,0

7,9

12,6

9,9

1,6

1,7

1,0

1,0

eindstand

88,1

96,4

103,7

110,6

122,2

Voorzieningen, bedragen * € 1 miljoen

2015

2016

2017

2018

2019

beginstand

89,2

89,7

91,2

93,2

96,6

stortingen

11,8

11,7

11,8

13,3

10,7

onttrekkingen

-11,4

-10,1

-9,8

-9,9

-9,9

eindstand

89,7

91,2

93,2

96,6

97,4

OMBD's, bedragen * € 1 miljoen

2015

2016

2017

2018

2019

beginstand

38,6

45,9

55,2

64,5

73,5

stortingen

19,6

15,3

15,1

15,0

15,0

onttrekkingen

onttrekkingen

12,4

6,0

5,8

6,0

5,8

eindstand

45,9

55,2

64,5

73,5

82,7

218


Bijlage

219


Reserves en voorzieningen Overzicht reserves Stadsbegroting 2016 – 2019 (exclusief claims en verwachtingen)

Bedragen * € 1 miljoen Saldireserve Reserve Strategische investeringen Reserve Waalsprong 1%-regeling Beeldende Kunst Reserve onderwijshuisvesting Reserve ISV Reserve Afschrijvingen Reserve parkeerbijdrage Reserve focus Citymarketing Reserve gesubsidieerde arbeid Reserve Ondernemersfonds Reserve Volkshuisvesting Reserve groen in wijken Reserve Duurzaamheid Totaal

F022 F002 F003 F004 F029 F040 F046 F047 F051 F052 F054 F055 F056 F057

2014 Stand

Storting

Onttrek.

2015 Stand

Storting

Onttrek.

2016 Stand

Storting

Onttrek.

2017 Stand

Storting

Onttrek.

2018 Stand

Storting

Onttrek.

2019 Stand

77,3

10,4

6,7

81,0

9,3

1,0

89,3

8,5

1,1

96,7

7,3

0,4

103,5

12,1

0,4

115,1

1,2 0,3 2,1 0,6 0,8 0,2 0,4 2,2 0,5 0,2 1,1 0,3 87,1

1,2 0,2 0,0 0,2 0,1 0,1

0,4 10,9

1,1 0,3 9,9

0,1 2,0 0,3 0,8 0,3 0,4 2,2 0,5 0,2

0,1

0,3 88,1

0,5 9,9

0,0 0,1

0,5 1,6

0,1 2,0 0,3 0,7 0,4 0,4 2,2 0,5 0,2

0,1

0,3 96,4

0,5 9,0

220

0,0 0,1

0,5 1,7

0,1 2,0 0,3 0,6 0,5 0,4 2,2 0,5 0,2

0,1

0,3 103,7

0,5 7,9

0,0 0,1

0,5 1,0

0,1 1,9 0,3 0,6 0,6 0,4 2,2 0,5 0,2

0,1

0,3 110,6

0,5 12,6

0,0 0,1

0,4 1,0

0,1 1,9 0,3 0,5 0,7 0,4 2,2 0,5 0,2 0,4 122,2


Overzicht saldireserve Stadsbegroting 2016 - 2019 inclusief claims en verwachtingen 2014 Bedragen * € 1 miljoen Stand Saldi reserve stand per 1 januari Opgenomen in begroting Toegankelijkheid gebouwen Bijdrage Koers West Bijdrage planexploitatie Waalsprong Overheveling Warmetenet en Bastei (rek '13) Verwacht resultaat 2015 Herontwikkeling Octaaf Warmtenet 2.0 Watersport nevengeul Transities in de Zorg Behoedzame raming in saldireserve Verdeelmodel BUIG Reservering vakantiegeld vanuit IKB Herfinanciering GEM Waalsprong Verkoop onderdeel bedrijfsafvalinzameling DAR Bijstelling bespaarde rente Totaal na claims en verwachte meldingen

Storting

Onttrek.

10,4

6,7 0,4

2015 Stand 77,3

Storting

Onttrek.

9,3

1,0

2016 Stand 69,1

Storting

Onttrek.

8,5

1,1

1,2 1,0

2017 Stand 81,2

Storting

Onttrek.

7,3

0,4

1,2 1,1

2018 Stand 86,9

Storting

Onttrek.

12,1

0,4

1,2 1,1

2019 Stand 93,1

1,2 1,2

1,3 5,9 1,1 1,0 0,5 2,0

3,0

1,0

3,6

2,0 2,7

2,7

4,3 3,5

10,4

18,6

69,1

12,6 1,5 -0,1 23,4

11,3

81,2

221

0,1 12,1

6,4

86,9

0,0 10,0

3,8

93,1

0,0 16,7

2,8

107,1


Overzicht voorzieningen Stadsbegroting 2016 - 2019 2014 Stand Voorzieningen niet voor grondexploitaties Vrz. bezwaar en beroep heffingen Vrz ruim.explosieven Vrz. Bergerden Pensioeninhouding wethouders Voorziening spaarverlof Vrz stedelijke vernieuwing Vrz Triavium Vrz. verb.toeg.openb.geb. Vrz Beheerskosten startersleningen IBB (Ik bouw Betaalb Vrz Gesubs arbeid Vrz BWS Voorziening GRP-nieuw Onderhoudsvoorziening panden Onderhoudsvoorziening Stadsbrug Totaal excl. vrz. grondexploitaties Voorzieningen grondexploitaties Voorziening tekort Waalsprong Vrz tekrt part.expl. Vrz Lindenholt Noord Voorziening Compaq terrein Vrz Onderwijshuisv Vrz Driehuizen Voorziening Plein 44 Voorziening Waalfront Waalsprong GEM-deel

V002 V019 V025 V036 V040 V042 V085 V086 V087 V091 V095 V097 V050 V017 V101

V020 V023 V064 V084 V088 V089 V092 V094 V096 V099

0,9 3,8 5,3 1,2 0,3 0,2 0,1 0,7 0,4 0,0 0,7 4,3 5,8 0,4 24,2

Stort.

Onttr.

0,1

0,0 0,1

0,1

0,1

0,5 0,1

8,7 0,8

9,5 1,1

9,8

11,2

0,0

Totaal vrz grondexploitaties

0,0 0,2 2,5 11,4 2,1 0,4 19,7 27,1 1,6 65,1

1,1 0,0 2,0

Totaal voorzieningen

89,2

11,8

0,0 0,1 0,7

2015 Stand 0,9 3,8 5,4 1,2 0,3 0,0 0,2 0,1 0,4 0,4 0,0 0,7 3,6 5,5 0,4 22,8

Stort.

0,2

0,0 0,1

0,1 0,2 0,0

8,8 0,0

9,6 0,0

9,2

9,9

0,2

0,0 0,0 0,0 2,6 12,2 2,1 0,4 19,7 28,2 1,7 66,9

0,7 1,1 0,1 2,5

11,4

89,7

11,7

0,2

Onttr.

0,0

2016 Stand 0,9 3,8 5,7 1,2 0,3 0,0 0,2 0,1 0,2 0,4 0,0 0,7 2,8 5,5 0,4 22,0

Stort.

0,3

0,0 0,1

8,8 0,0

9,5 0,0

9,2

9,8

0,2

0,8 1,2 0,1 2,6

10,1

91,2

11,8

0,2

222

0,1 0,2 0,0

0,0 0,0 0,0 2,7 12,6 2,0 0,4 20,5 29,3 1,7 69,2

0,0 0,1 0,5

Onttr.

0,0

0,1 0,5

2017 stand 0,9 3,8 5,9 1,2 0,3 0,0 0,3 0,1 0,0 0,4 0,0 0,7 2,0 5,5 0,4 21,4

Stort.

0,3

0,0 0,1

0,1 0,2 0,0

8,8 0,0

9,5 0,0

9,2

9,9

0,0

0,0 0,0 0,0 2,8 13,1 2,0 0,4 21,2 30,5 1,8 71,8

0,8 2,5 0,1 4,0

9,8

93,2

13,3

0,0

Onttr.

0,0

0,1 0,5

9,9

2018 Stand 0,9 3,8 6,2 1,2 0,3 0,0 0,3 0,1 -0,2 0,3 0,0 0,7 1,3 5,5 0,4 20,7

Stort.

Onttr.

0,3

0,0 0,1

0,1 0,2 0,0

8,8 0,0

9,5 0,0

9,2

9,9

0,0 0,0 0,0 3,0 13,6 2,0 0,4 22,0 32,9 2,0 75,8

1,5

96,6

10,7

2019 Stand 0,9 3,8 6,5 1,2 0,3 0,0 0,3 0,1 -0,5 0,3 0,0 0,7 0,6 5,5 0,4 20,1 0,0 0,0 0,0 3,1 14,2 2,0 0,4 22,8 32,9 2,0 77,3

0,1 0,5

0,8

9,9

97,4


Overzicht Overheidsgelden met Meerjarige Bestedingsdoel Stadsbegroting 2016 - 2019 Bedragen * € 1 miljoen OMBD Onderwijs-minde OMBD WWB Werkdeel OMBD BDU Soc,Integr OMBD comb.functies OMBD EFRO en ESF OMBD EU omg.lawaai OMBD Med. Heroïne beh. OMBD Isol.fonds Glnd OMBD Francia Media OMBD Stadsverwarming OMBD Vervolg NWW OMBD E-Scooters OMBD Walstroom OMBD Trans. J.zo Gld OMBD VINAC OMBD RVMK Zuid OMBD Migr jeugd/EIF OMBD Aanp Jeugdwkl OMBD project CLINSH OMBD Regioarcheologi OMBD SSV gevelisolat OMBD FES4-LNG OMBD Jeugdz en AWBZ OMBD Ex-gedetineerdn OMBD Woninginbraken OMBD Dijkterugleg OMBD Instand Monum Nog te ontvangen bedragen OMBD Klimaatneutr st OMBD Jeugd slag ESF OMBD Drempel kuil OMBD De Kat OMBD SFR Beuningen OMBD beg jong 16-23 OMBD Projecten OV OMBD Dennenstraat OMBD Poort Neerbosch OMBD Groene Oever

O005 O006 O009 O015 O023 O037 O039 O043 O047 O055 O056 O061 O068 O071 O072 O073 O074 O076 O077 O078 O079 O080 O081 O082 O083 O084 O086 O034 O045 O049 O053 O060 O062 O065 O066 O067 O069

Saldo 2014 0,3

Stort. 2,5 12,5

0,5 0,4 0,0 0,1 0,1 0,1 0,0 0,0 0,1 0,0 0,1 0,0 0,0 0,1 0,1 0,1 0,0 0,7

0,1

0,1 0,0 0,1

0,0 0,1 0,1 0,3 0,3

0,2 0,2 0,1 0,5 0,4

0,8 0,2

0,4 0,2 0,2 0,1

0,1 0,1 0,0 42,9 0,0 -0,2 -0,2 -0,2 0,0 -0,1 0,0 -2,4 -0,4 -0,3 0,0

Onttr. 5,2 1,0 0,4 0,1

1,1

0,1

2015 Stand -2,4 11,5 0,1 0,2 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,0 0,0 0,1 0,0 -0,1 -0,1 0,0 0,0 0,0 0,1 0,0 1,1 -0,1 0,0 0,0 42,9 0,0 -0,2 0,9 -0,2 0,0 -0,1 0,0 -2,4 -0,4 -0,3 -0,1

Stort. 2,5 12,5

Onttr. 4,9 0,6 0,1

0,1 0,1 0,1

0,1

0,1

0,3

0,0

2016 Stand -4,9 23,4 0,1 0,2 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,0 0,8 -0,1 0,0 0,0 42,9 0,0 -0,2 0,9 -0,2 0,0 -0,1 0,0 -2,4 -0,4 -0,3 -0,1

223

Stort. 2,5 12,5

Onttr. 4,9 0,6 0,1

0,1

0,1

0,0

0,1

2017 Stand -7,4 35,3 0,1 0,1 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,0 0,7

Stort. 2,5 12,5

Onttr. 4,9 0,6 0,2

0,1

0,1

0,2

2018 Stand -9,9 47,2 0,1 -0,1 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,0 0,5

Stort. 2,5 12,5

Onttr. 4,9 0,6 0,2

0,1

0,1

2019 Stand -12,4 59,1 0,1 -0,2 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,1 0,0 0,5

0,1 0,0 0,0 42,9 0,0

0,0 0,0 42,9 0,0

0,0 0,0 42,9 0,0

-0,2 0,9 -0,2 0,0 -0,1 0,0 -2,4 -0,4 -0,3 -0,1

-0,2 0,9 -0,2 0,0 -0,1 0,0 -2,4 -0,4 -0,3 -0,1

-0,2 0,9 -0,2 0,0 -0,1 0,0 -2,4 -0,4 -0,3 -0,1

Stadsbegroting 2016 - 2019 Bedragen * € 1 miljoen OMBD Dvm OMBD Fietsprojecten OMBD Verkeersproject Totaal

O070 O075 O085

Saldo 2014 -2,5 -2,5 -0,2 38,6

Stort.

Onttr.

19,6

12,4

2015 Stand -2,5 -2,5 -0,2 45,9

Stort.

Onttr.

15,3

6,0

2016 Stand -2,5 -2,5 -0,2 55,2

224

Stort.

Onttr.

15,1

5,8

2017 Stand -2,5 -2,5 -0,2 64,5

Stort.

Onttr.

6,0

2018 Stand -2,5 -2,5 -0,2 73,5

Stort.

Onttr.

15,0

5,8

2019 Stand -2,5 -2,5 -0,2 82,7


Ontwikkeling gemeentefonds Gemeentefonds

Het Rijk stelt via het Gemeentefonds middelen beschikbaar om de gemeentelijke taken uit te voeren. Via circulaires verschaft het Rijk ons informatie over de actualiteiten binnen het fonds. In deze begroting is het Gemeentefonds bijgewerkt tot en met de meicirculaire 2015. Gebruikelijk is dat wij de septembercirculaire bij de Zomernota verwerken. Het Gemeentefonds bestaat uit drie soorten uitkeringen: de Algemene uitkering, de Decentralisatie‐uitkeringen en de Integratie-uitkeringen. De uitkeringen hebben met elkaar gemeen dat gemeenten zich voor de besteding van de middelen niet hoeven te verantwoorden bij het Rijk.

Algemene uitkering Deze uitkering is via de Financiële verhoudingswet gekoppeld aan bepaalde uitgaven in de Rijksbegroting. Stijgen die uitgaven dan stijgt de uitkering en dalen de uitgaven dan daalt de uitkering. Deze systematiek wordt de trap‐op‐trap‐af methode genoemd. Het Rijk verdeelt vervolgens de uitkering over alle Nederlandse gemeenten via een zestigtal maatstaven. Dit zijn statistische gegevens zoals aantal inwoners, bijstandsontvangers en oppervlakte land. Door vermenigvuldiging van de aantallen(q) met een bedrag per eenheid (p) wordt voor iedere gemeente de bijdrage berekend. Het surplus of het tekort aan middelen wordt via de uitkeringsfactor over alle gemeenten verdeeld. Onze uitkering wordt dus niet alleen beïnvloed door lokale veranderingen maar ook door ontwikkelingen in andere gemeenten. In onze meerjarenbegroting volgen wij de belangrijkste landelijke volume ontwikkelingen zoals die jaarlijks in de meicirculaire zijn opgenomen. Wijzigingen in bijvoorbeeld wettelijke taken of Regeringsbeleid kunnen tot verhoging of verlaging van de uitkering leiden. Deze wijzigingen worden taakmutaties genoemd. Deze taakmutaties worden door het Rijk gekoppeld aan specifieke taken. De afgelopen jaren is het groot onderhoud van het gemeentefonds in twee fases uitgevoerd.

Decentralisatie-uitkeringen (DU’s) Dit zijn uitkeringen voor specifieke onderwerpen zoals Gezond in de stad, Maatschappelijke opvang. Soms zijn de uitkeringen eenmalig of beperkt in duur. Ook kan het zijn dat niet elke gemeente ervoor in aanmerking komt, denk hierbij bijvoorbeeld aan Eigen kracht of LHBT-emancipatiebeleid. Elke DU heeft zijn eigen verdeelsystematiek. Hierboven hebben wij al gemeld dat wij voor de besteding van deze uitkeringen geen verantwoording aan het Rijk hoeven af te leggen. Wel zien wij geregeld dat er tussen de gemeenten en het Rijk outcome‐doelen worden afgesproken.

Integratie-uitkeringen (IU’s) Een integratie-uitkering is vergelijkbaar met een decentralisatie-uitkering. Wel is er een aantal verschillen. Een integratie-uitkering wordt uitgekeerd aan alle gemeenten. Daarnaast staat het vast dat de integratie-uitkering op termijn wordt overgeheveld naar de algemene uitkering. Een integratie-uitkering wordt vooral gebruikt om grote herverdeeleffecten op te vangen.

Ontwikkelingen Gemeentefonds/sociaal domein Gemeenten zijn vanaf 2015 via nieuwe decentralisaties verantwoordelijk geworden voor de onderwerpen WMO, Jeugd en Participatie.

225

Stadsbegroting 2016 - 2019 Aan het gemeentefonds is in 2016 zo’n 9,9 miljard euro toegevoegd. Voor Nijmegen betekent dit een toevoeging van 141 miljoen. Het geld vloeit vanaf 2015 voor drie jaar rechtstreeks in het gemeentefonds als integratie-uitkering en blijft apart zichtbaar op de gemeentefondsbegroting. De termijn van drie jaar is nadrukkelijk bedoeld als overgangstermijn. Het kabinet wil de middelen vanaf 2018 via de algemene uitkering verstrekken.

226


Ontwikkeling gemeentefonds bedragen * € 1.000,Sociaal Inwoners Eenouderhuishouden Eenpersoonshuishoudens huishoudens Jongeren < 20 jaar Ouderen 65+ Ouderen 75-85 jaar Lage inkomens 65Huishouden met laag inkomen (drempel) Bijstandsontvangers Uitkeringsontvangers Minderheden Centrum functie Klanten potentieel lokaal Klanten potentieel regionaal Leerlingen VO Leerlingen (V)SO Extra groei leerlingen VO Infrastructuur land land * bodemfactor gemeente binnenwater pppervlakte bebouwing oppervlakte bebouwing kern oppervlakte bebouwing niet kern opp bebouwing in woonkernen * bodemfactor woonkernen opp bebouwing buitengebied * bodemfactor buiitengebied woonruimten woonruimten * Bodemfactor historische kern bewoonde oorden bewoonde oorden met historische kernen ISV (a) stadsvernieuwing ISV (b) herstructurering omgevingsadressendichtheid oeverlengte * Bodemfactor gemeente oeverlengte * Bodemf. Gem.*dichtheidsfactor

aantal

2016 bedrag

aantal

2017 bedrag

aantal

2018 bedrag

aantal

2019 bedrag

171.644 5.672 48.723 94.132 34.736 25.666 8.071 29.112 21.488 7.017 15.691 13.586

26.328 1.181 1.026 8.542 8.426 2.082 216 1.283 9.738 14.534 1.311 4.355

172.644 5.687 48.723 94.901 34.622 26.296 8.229 29.112 21.410 7.243 15.441 13.747

26.415 1.185 1.040 8.588 8.399 2.094 216 1.283 9.724 15.084 1.274 4.406

173.544 5.700 48.723 95.677 34.528 26.962 8.421 29.112 21.332 7.441 15.109 13.747

26.554 1.187 1.048 8.658 8.376 2.147 221 1.283 9.718 15.568 1.247 4.406

174.544 5.700 48.723 95.677 34.528 26.962 8.421 29.112 21.254 7.576 15.244 13.747

26.712 1.187 1.048 8.658 8.376 2.147 221 1.283 9.682 15.913 1.258 4.406

195.509 343.501 12.193 5.423 528

7.662 7.597 4.517 1.252 117

195.509 343.501 12.406 5.419 578

7.662 7.830 4.597 1.251 127

195.509 343.501 12.622 5.415 443

7.662 7.854 4.677 1.250 98

195.509 343.501 12.622 5.415 443

7.662 7.854 4.677 1.250 98

5.355 5.355 398 706 663 52 700 64 76.245 76.245 20 16.196 14.335

220 140 15 427 756 50 2.156 97 4.634 3.915 64 507 1.229 140 107 13.106 17 246

5.355 5.355 398 706 663 52 700 64 77.025 77.025 20 16.196 14.335

220 141 15 427 756 50 2.156 97 4.682 3.955 64 507 1.229 140 107 13.435 17 247

5.355 5.355 398 706 663 52 700 64 77.805 77.805 20 16.196 14.335

220 5.355 144 5.355 15 398 427 706 756 663 50 52 2.156 700 97 64 4.729 78.585 3.995 78.585 64 20 507 16.196 1.229 14.335 140 107 13.771 183.810 17 1.419 249 43.052

220 144 15 427 756 50 2.156 97 4.776 4.035 64 507 1.229 140 107 13.909 17 250

173.229 1.419 42.337

227

177.620 1.419 42.583

181.986 1.419 42.805

Stadsbegroting 2016 - 2019 bedragen * € 1.000,meerkernigheid kernen met minstens 500 adressen meerkernigheid * Bodemfactor buitengebied bedrijfsvestigingen OZB niet woningen Algemeen Vast bedrag Bedrag in basis Punten uitkerings factor Subtotaal uitgavenijkingen OZB Woning eigenaar OZB niet-woningen eigenaar OZB niet woningen gebruiker incl. De Pater Subtotaal Algemene Uitkering. overgangsregeling groot onderhoud cumulatieregeling aanvulling BAG Suppletieregeling afschaffing OZB woningen gebruiker Decentralisatie Uitkeringen beeldende kunst en vormgeving maatschappelijke opvang gezond in de stad versterking peuterspeelzaalwerk ( 2010 > ) preventieve lokale jeugdbeleid ( 2010 > ) implementatie participatiewet bodemsanering ( 2016-2020 ) vrouwenopvang LHBT-emancipatiebeleid eigen kracht veiligheidshuizen Impuls brede school sport en cultuur (comb. functie) verankering programma GGZ huishoudelijke hulp toelage Integratie-uitkeringen Integratie-uitkering W.M.O. Huishoudelijke verz. vergunningverlening, toezicht en handhaving 2014 Stelpost prijscompensatie 2% Sociaal domein jeugd WMO taken alle gemeenten WMO beschermd wonen centrumgemeenten participatie

aantal 3 2 3 14.555 3.232

1,433

2016 bedrag 27 111 44 1.115 1.233 237 130.760 56.619 187.379 -12.944 -4.922 -3.930 165.583 -202 -239 31 1.730

aantal 3 2 3 14.891 3.232

1,419

2017 bedrag 27 111 44 1.141 1.233 237 132.213 55.397 187.610 -13.090 -5.030 -4.018 165.472

aantal 3 2 3 14.891 3.232

1,415

2018 bedrag 27 111 44 1.141 1.233

237 133.420 55.369 188.789 -13.237 -5.138 -4.105 166.309

aantal 3 2 3 14.891 3.232

1,425

2019 bedrag 27 111 44 1.141 1.233 237 134.124 57.003 191.127 -13.383 -5.138 -4.105 168.501

-341 0 1.298

-191 0 865

-68 0 433

10.299 395 238 605

10.299

10.299

238 605

238 605

1.166 2.888 20

1.166 3.199

1.166 3.199

219 539

219 539

219 539

11.203 358 -90

11.203 358 -1.007

11.203 411 -1.857

11.203 411 -2.763

36.899 23.152 43.207 38.146

35.982 23.268 45.111 36.188

36.097 22.517 46.505 34.773

36.144 22.292 47.564 33.685

150 10.250 395 238 605 400 1.166 2.811 20 30 219 539 125 1.422

228

Stadsbegroting 2016 - 2019 bedragen * € 1.000,Totaal gemeentefonds

aantal

2016 bedrag 338.151

229

aantal

2017 bedrag 333.899

2018 aantal bedrag 332.897

aantal

2019 bedrag 333.666


Taakmutaties meicirculaire 2015 BELEID TAAKMUTATIES Het beleid van onze gemeente is tot nu toe geweest om het rijk te volgen bij de bestemming van deze rijksmiddelen en deze in beginsel beschikbaar te houden voor desbetreffende beleidsterreinen. De gelden kwamen beschikbaar voor de beleidsvelden zonder een integrale afweging. Bij de zomernota 2015 is het beleid rondom taakmutaties, DU's en IU's opnieuw vastgesteld.Het nieuwe beleid wordt voor het eerst toegepast op middelen uit de meicirculaire 2015. Het nieuwe beleid houdt in dat wij als gemeente niet één op één het Rijk willen volgen bij de bestemming van de gelden. Wij maken een eigen afweging die zoveel mogelijk integraal is, die past binnen het gemeentebrede beleid en die zo goed mogelijk aansluit bij de lopende begroting. Deze integrale afweging houdt in dat ook andere aspecten bij de afweging worden betrokken zoals de inzet van de rijksgelden voor de invulling van bezuinigingen, voor het opvangen van eventuele tekorten of voor budgetwensen binnen andere beleidsterreinen. Het uitgangspunt is dat als er geen harde afspraken bestaan met derden, regiogemeenten of het rijk we integraal afwegen. Om dit te bepalen toetsen we de uitkering aan vier criteria. Hierbij geldt dat “aan hoe meer criteria er voldaan wordt, hoe bezwaarlijker de integrale afweging is voor een bepaald beleidsterrein”. Deze vier criteria zijn: 1. Bijdrage is één op één gekoppeld aan de uitvoering van (een) bestaande taak/beleid 2. Bijdrage is bestemd voor regionale functie 3. Bijdrage is bestemd voor een open einde regeling 4. Voor de inzet van deze bijdrage zijn afspraken met derden gemaakt Twee keer per jaar verschijnt er een circulaire van het Rijk over het gemeentefonds; in mei en in september (in december verschijnt er een beperkte circulaire). Op die momenten brengen we de budgetten die we ontvangen voor taakmutaties, DU’s en IU’s in beeld. In onderstaande tabel doen wij een voorstel waarin is aangegeven welke middelen beschikbaar komen voor integrale afweging.

TAAKMUTATIES Intensivering armoedebeleid intensiveren armoedebeleid in €

2016 325.000

2017 446.000

2018 491.000

2019 491.000

In de decembercirculaire 2013 is gemeld dat er voor de intensivering van armoede-en schuldenbeleid gelden worden toegevoegd. Vanaf 2015 wordt dit bedrag verhoogd. Van deze middelen zijn al diverse bestedingsvoorstellen opgenomen. Hierover heeft uw raad al een positief besluit genomen. Omdat deze middelen zijn toegekend voor de ingangsdatum van het nieuwe beleid, stellen wij voor om het restantbedrag op stelpost te laten staan in afwachting van een raadsvoorstel.

230


Bodemsanering Bodemsanering in €

2016 1.166.307

2017 1.166.307

2018 1.166.307

2019 1.166.307

In de meicirculaire 2015 is voor de periode 2016 tot en met 2020 evenals voor 2010 t/m 2015 een decentralisatie-uitkering bodemsanering toegekend. Het bodembeleid voor deze periode is opgenomen in het convenant “Bodem en Ondergrond” van 17 maart 2015 welke is gesloten tussen het Rijk, het IPO, de VNG en de Unie van Waterschappen. Met de middelen kan de gemeente Nijmegen de beleidsafspraken uit het convenant uitvoeren. Ons advies is om deze middelen op stelpost te zetten in afwachting van een raadsvoorstel.

Eigen kracht Eigen kracht in €

2016 30.000

2017

2018

2019

In de meicirculaire 2015 is deze bijdrage voor 2015 en 2016 beschikbaar gesteld aan de centrumgemeenten van de arbeidsmarktregio's. Het programma Eigen Kracht heeft betrekking op het activeren van vrouwen met een afstand tot de arbeidsmarkt richting werk. Deze middelen zijn al toegekend aan het programma.

Implementatie participatiewet implementatie participatiewet in €

2016 400.000

2017

2018

2019

In de decembercirculaire 2014 is voor de jaren 2014, 2015 en 2016 een nieuwe DU toegekend voor de inrichting van het regionale werkbedrijf. Deze ontvangen wij als centrumgemeente van de arbeidsmarktregio's in het kader van de implementatie van de participatiewet. Omdat deze middelen zijn toegekend voor de ingangsdatum van het nieuwe beleid, stellen wij voor om het restantbedrag op stelpost te laten staan in afwachting van een raadsvoorstel.

Individuele studietoeslag individuele studietoeslag in €

2016 -9.000

2017 -25.000

2018 -43.000

2019 -43.000

In de meicirculaire 2014 is gemeld dat in het kader van de Participatiewet de individuele studietoeslag is geïntroduceerd. Dit betreft een nieuwe vorm van aanvullende inkomensondersteuning voor bepaalde groepen studerenden. In de meicirculaire 2015 is het toegekende bedrag verlaagd. Wij stellen voor om deze negatieve bedragen door te belasten naar het programma.

231


Uitvoeringskosten participatiewet uitvoeringskosten participatiewet in €

2016 102.000

2017 226.000

2018 355.000

2019 454.000

In de meicirculaire 2014 is gemeld dat door uitbreiding van de gemeentelijke doelgroep in de Participatiewet de uitvoeringskosten stijgen. Het Rijk heeft hiervoor middelen toegevoegd. In de meicirculaire 2015 is het toegekende bedrag verlaagd. Omdat deze middelen zijn toegekend voor de ingangsdatum van het nieuwe beleid, stellen wij voor om het restantbedrag op stelpost te laten staan in afwachting van een raadsvoorstel.

LHBT-beleid LHBT-beleid in €

2016 20.000

2017 20.000

2018

2019

In de decembercirculaire 2014 is een bedrag toegekend voor de start en uitrol van LHBT-beleid in Nijmegen. Omdat deze middelen zijn toegekend voor ingangsdatum van het nieuwe beleid stellen wij voor om de bedragen op stelpost te zetten in afwachting van een raadsvoorstel.

Maatschappelijke omvang Maatschappelijke opvang in €

2016 25.787

2017 74.388

2018 74.388

2019 74.388

De bedragen zijn in de septembercirculaire 2014 en meicirculaire 2015 aangepast als gevolg van de overgang naar een nieuwe objectieve verdeelsleutel. M.i.v. 2017 worden deze verdeeld volgens een volledig objectief verdeelmodel. Omdat deze middelen zijn toegekend voor de ingangsdatum van het nieuwe beleid, stellen wij voor om deze bedragen over te hevelen naar het programma.

WMO WMO (in € ) verlaging septembercirculaire 2014 verlaging meicirculaire 2015 indexatie 2016 Totaal

2016 -96.481 -1.295.403 -150.000 -1.541.884

2017 -96.481 -1.295.403 -150.000 -1.541.884

2018 -96.481 -1.295.403 -150.000 -1.541.884

2019 -96.481 -1.295.403 150.000 -1.541.884

In de Perspectiefnota 2014 hebben we een inschatting van de totale bezuiniging op huishoudelijke hulp gemaakt.Deze inschatting is terug gedraaid. In de meicirculaire 2014 is het aandeel van Nijmegen in de bezuiniging op de huishoudelijke hulp eerste fase van € 2,9 miljoen bekend gemaakt. In de septembercirculaire 2014 is het landelijk cijfer van de tweede fase bekend gemaakt. Wij hebben dit voor Nijmegen ingeschat op €1,6 miljoen, met ingang van 2016. In de meicirculaire 2015 is deze verlaging vastgesteld op € 1.300.000. Het Rijk verhoogt het WMO budget jaarlijks met de indexatie. In onze begroting passen wij ook het gemeentelijke indexatiecijfer toe. Dit zou leiden tot een dubbele vergoeding. Daarom romen wij de landelijke indexatie af. Omdat deze middelen zijn toegekend voor de ingangsdatum van het nieuwe beleid, stellen wij voor deze negatieve bedragen door te belasten naar het programma.

232


Verankering programma GGZ verankering programma GGZ in €

2016 125.000

2017

2018

2019

In de meicirculaire 2015 zijn bedragen toegekend voor deelname aan een pilot om de signalering van psychische problematiek bij, en de hulp aan migrantenjongeren te verbeteren. Aan de gemeente, die zal optreden als penvoerder, wordt in 2015 en 2016 € 125.000 ter beschikking gesteld om de resultaten uit de pilot te vertalen in een aanpak die moet leiden tot structurele verbeteringen en die door alle gemeenten toegepast kan worden. Met de beschikbare middelen gaan de pilotgemeenten de succesvolle aanpakken systematisch onderzoeken, beschrijven en overdraagbaar maken voor andere gemeenten.Wij stellen voor om deze middelen toe te kennen aan het programma.

Vrouwenopvang vrouwenopvang in €

2016 -12.047

2017 -12.804

2018 96.470

2019 96.470

In de septembercirculaire 2014 en de meicirculaire 2015 is de uitkering aangepast. Omdat deze middelen zijn toegekend voor de ingangsdatum van het nieuwe beleid, stellen wij voor deze bedragen over te hevelen naar het programma.

233


Lasten en baten planexploitaties lasten * € 1 miljoen

2015

2016

2017

2018

2019

Woningbouw

1,3

0,3

0,1

0,0

0,0

Stadscentrum

8,3

2,4

0,6

0,5

1,0

Waalsprong

18,3

19,0

11,9

9,0

7,3

Dijkteruglegging

80,0

10,5

0,0

0,0

0,0

Stedelijke ontwikkeling

0,7

0,0

0,0

0,0

0,0

Bedrijvigheid

3,0

0,5

0,4

0,4

0,4

4,9

2,1

0,3

0,4

0,3

Maatschappelijk Vastgoed

Herstructurering

13,3

10,8

4,1

1,2

1,9

Koers West

14,7

6,4

2,0

1,7

1,4

Totaal lasten

144,6

51,9

19,6

13,2

12,4

baten * € 1 miljoen

2015

2016

2017

2018

2019

0,4

0,1

1,5

0,0

0,0

Woningbouw

5,1

0,9

2,9

0,0

0,0

Waalsprong

Stadscentrum

31,1

23,1

10,9

10,2

16,0

Dijkteruglegging

24,1

9,6

0,0

0,0

0,0


2,4

0,0

0,0

0,0

0,0

Bedrijvigheid

1,6

0,1

0,1

0,2

0,0 0,0

Herstructurering

1,0

1,0

1,1

0,1


8,7

11,0

11,2

2,0

0,3

Koers West

19,3

7,9

6,4

6,5

4,0

Totaal baten

93,7

53,7

34,1

19,1

20,2

mutatie onderhanden werk * € 1 miljoen

2015

2016

2017

2018

2019

Woningbouw

0,9

0,2

-1,3

0,0

0,0

Stadscentrum

3,2

1,5

-2,3

0,5

1,0

Waalsprong

-12,8

-4,2

1,0

-1,3

-8,6

Dijkteruglegging

55,9

0,9

0,0

0,0

0,0


-1,7

0,0

0,0

0,0

0,0

Bedrijvigheid

1,4

0,4

0,3

0,3

0,4

Herstructurering

3,9

1,1

-0,8

0,3

0,3


4,6

-0,2

-7,0

-0,8

1,6

Koers West

-4,6

-1,5

-4,4

-4,8

-2,5

Totale mutatie

50,8

-1,8

-14,5

-5,9

-7,8

Deze bijlage bevat de uitgaven en de inkomsten in het betreffende jaar van alle planexploitaties. Dit overzicht sluit aan op het VGP februari 2015.

234


Overzicht subsidies bedragen * € 1.000,Bestuur en Middelen Externe betrekkingen Citymarketing, cultuur en cultuurhistorie Citymarketing en evenementen Culturele ketens Cultuureducatie en amateurkunst Cultuurhistorie Talent en kwaliteit Duurzaamheid Groen, natuur en woonomgeving Geluid, lucht en Bodem Klimaat & Energie Economie en Werk Economie Werk Inkomen & Armoedebestrijding Armoedebestrijding Onderwijs Stimuleren ontwikkelingskansen Zorgplicht onderwijshuisvesting Bestrijden voortijdig schoolverl. Sport en Accommodaties Sport Sportaccommodaties Stedelijke ontwikkeling Ruimtelijke inrichting Veiligheid Openbare orde & Veiligheid Wijkontwikkeling Speelvoorzieningen Wijkaanpak Wonen Wonen Zorg en Welzijn Diversiteit Individuele voorzieningen WMO Jeugd Maatschappelijke opvang Publieke Gezondheid Welzijn Eindtotaal

2015

2016

2017

2018

2019

34 17.655 526 12.147 3.887

14 17.693 526 12.132 3.928

17.667 526 12.122 3.928

17.667 526 12.122 3.928

1.095 646 273 373

1.107 486 273 213

1.091 486 273 213

1.091 486 273 213

567 545 22

567 545 22

567 545 22

567 545 22

1.720 6.504 5.693

1.720 6.504 5.693

1.720 6.504 5.693

1.720 6.504 5.693

811 2.295 2.269 26

811 2.347 2.269 78

811 2.347 2.269 78

811 2.347 2.269 78

15

15

15

15

15

5 574 7 567

5 549 7 542

549 7 542

549 7 542

549 7 542

43 53.673 1.254 0 20.526 16.767 1.018 14.108 83.707

43 53.352 1.254 0 20.425 16.925 876 13.871 83.290

43 53.157 1.254 0 20.425 17.129 556 13.794 83.043

43 53.157 1.254

54 18.174 521 12.430 4.086 0 1.136 1.435 271 456 708 849 690 159 1.795 8.600 7.920 0 680 2.631 288 2.343

43 67.433 1.334 0 31.935 17.479 1.020 15.665 101.608

235

noot

1

2

3

4

5

6

20.425 17.129 556 13.794 83.043


Toelichting bij het Overzicht subsidies in de begroting 2016 – 2019

Dit overzicht subsidies heeft als doel een totaalbeeld te schetsen van de subsidiebudgetten die de gemeente Nijmegen in haar meerjarenbegroting heeft opgenomen. De subsidiebudgetten zijn gerangschikt naar programma en product. In dit overzicht zijn de volgende aspecten verwerkt/opgenomen: • subsidies die de gemeente ontvangt van rijk en/of provincie die de gemeente op haar • beurt aan derden verstrekt zijn in het overzicht opgenomen • subsidies die voldoen aan de definities uit de NKS en de Awb • het is een organisatiebreed overzicht met alle beschikbare subsidiebudgetten, die meerjarig zijn opgenomen en ingedeeld zijn per programma/product. Deze subsidiebudgetten zijn begroot op een zestal specifieke subsidiekostensoorten Over de besteding van de budgetten wordt besloten middels individuele of collectieve collegebesluiten. De Raad beslist over de grote meerjarige budgetsubsidies die zijn opgenomen in bijlage 1 van de NKS. Ook zijn er subsidies waarvoor de besluitvorming aan een portefeuillehouder is gemandateerd; deze volgen een separaat traject als logische consequentie van de beleidsregel van waaruit het voorstel wordt gedaan.

Toelichting verschillen begrotingsjaar 2016 t.o.v. 2015

Het overzicht biedt inzicht in de begrote subsidiebudgetten per programma voor de jaren 2015 t/m 2019. Tussen de begrotingsjaren 2016 en 2015 zijn substantiële verschillen zichtbaar. Over het algemeen is er sprake van incidentele begrotingswijzigingen vanuit College‐ of Raadsbesluiten met ofwel een éénmalig ofwel een meerjarig variabel karakter.

Verschil begrotingsjaar 2016 t.o.v. begrotingsjaar 2015

Het totale subsidiebudget 2016 bedraagt € 83.706.662. Het totale subsidiebudget 2015 bedraagt € 101.607.602. Het subsidiebudget 2016 is daarmee € 17.900.940 lager dan in 2015. De begrotingswijzigingen die hebben geleid tot de belangrijkste verschillen (groter dan € 100.000 zijn hieronder weergegeven: De meest substantiële verschillen in het overzicht zijn in de kolom “noot” voorzien van een nummer; deze corresponderen met de nummers in de toelichting onder het overzicht. 1. Programma Citymarketing, Cultuur, Cultuurhistorie. De oorzaken voor de daling van het subsidiebudget Programma Citymarketing, Cultuur en Cultuurhistorie ten opzichte van 2015 zijn de bezuinigingen op culturele instellingen. Deze blijken uit de Perspectiefnota 2013 en 2014. 2. Programma Duurzaamheid Ten opzichte van 2015 is er in 2016 een afname van € 789.000. Oorzaken hiervoor zijn: de beëindiging van de premieregeling energiemaatregelen particulieren van € 470.000; en de afloop van subsidieprojecten met externe financiering met € 319.000. Het verschil tussen 2017 en 2016 (een afname van €160.000) wordt veroorzaakt door het aflopen van het subsidieproject gevelisolaties met externe financiering door het Rijk. 3. Programma Economie en Werk. Het subsidiebudget van het programma Economie en Werk is gedaald door twee oorzaken, te weten de afloop in 2016 van de provinciale middelen voor economisch offensief binnenstad en door de beëindiging van een a-structurele subsidie in 2015 aan Werkenrode. 4. Programma Onderwijs Het subsidiebudget voor Programma Onderwijs daalt in 2016. Dit heeft een aantal oorzaken. De subsidiebudgetten voor bestrijding van onderwijsachterstanden en voor- en vroegschoolse educatie dalen in 2016 met € 2,4 miljoen. Dit wordt enerzijds veroorzaakt door de lagere programmering van de hiervoor beschikbare rijksbijdrage van € 2,7 miljoen. Anderzijds is in het kader van de onderzoeksopdracht Onderwijs en Ondersteuning jeugd in 2015 een bezuiniging van € 0,4 miljoen ingeboekt op

236


5.

6.

onderwijsachterstanden en brede scholen. Met de besturen van het voortgezet onderwijs hebben wij in 2015 de afspraak gemaakt dat zij meer eigen middelen inzetten voor het Flex College en dat onze subsidie lager is. Daartegenover staat dat wij het Flex College continuïteit bieden door een meerjarige subsidieverlening. Vanaf 2016 worden hierover nog structurele afspraken met de schoolbesturen gemaakt. Programma Sport Het verschil tussen de begrote subsidies van 2015 en 2016 wordt voornamelijk veroorzaakt door het in 2016 invullen van een taakstelling op de subsidie van de zwembaden van € 375.000. Het resterende verschil van circa € 40.000 wordt voornamelijk veroorzaakt door de indexering. Programma Zorg en Welzijn De subsidiebudget van het Programma Zorg en Welzijn is als gevolg van een aantal oorzaken gewijzigd. Het subsidiebudget voor jeugd daalt van € 31,9 miljoen in 2015 naar 20,5 miljoen in 2016 aangezien in het budget 2015 nog begrepen was de regionale jeugdhulp.Opvang en beschermd wonen: er is een afname van het subsidiebudget door oplopende bezuinigingen vanuit de perspectiefnota 2014, het budget 2016 is gedaald door het afslanken bemoeizorg en door wegvallen van de provinciale RSA-middelen 'Steen voor Steun en door wegvallen van de Rijkssubsidie ‘begeleiding van ex-gedetineerden’. Welzijn: het subsidiebudget 2016 daalt ten opzichte van 2015: in het budget 2015 zijn begrepen de astructurele subsidies voor dagbesteding ouderen, mantelzorg en sociale wijkteams en de bezuinigingstaakstelling op de hobbywerkplaatsen.

237


Personeelskosten In deze bijlage wordt inzicht gegeven in de formatie, de loonsom ontwikkeling en de budgetten voor inhuur derden. Ook wordt inzicht gegeven in hoeveel apparaatskosten aan welk programma wordt toegerekend. We ramen de salariskosten op basis van de functieschaal en rekenen met het niveau van de op één na hoogste periodiek (max-1). Hierbij wordt ook rekening gehouden met de inschatting van de loonontwikkeling.

Begrote loonsom

We ramen de salariskosten op basis van de functieschaal en rekenen met het niveau van de op één na hoogste periodiek (max-1). Hierbij wordt ook rekening gehouden met de inschatting van de loonontwikkeling. Onder "Bestuurlijk" zijn de vergoedingen aan College- en Raadsleden opgenomen. Afdeling - bedragen * € 1 miljoen

fte's 2015

2016

2017

2018

2019

Bestuur en Management

23,2

1,9

1,9

1,9

1,9

Bestuursondersteuning en -advies

57,1

4,3

4,3

4,3

4,3

Economie

31,8

2,1

2,1

2,1

2,1

Financiën

154,4

10,5

10,5

10,5

10,5

38,2

2,4

2,4

2,4

2,4

ICT Rijk van Nijmegen Inkomen

136,1

7,9

7,9

7,9

7,9

Juridische Zaken

38,4

2,7

2,7

2,7

2,7

Maatschappelijke Ontwikkeling

52,3

4,0

4,0

4,0

4,0

Mobiliteit

60,2

3,2

3,2

3,2

3,2

Ontwikkelingsbedrijf

32,0

2,5

2,5

2,5

2,5

Personeel, Informatie en Facilitair

188,8

11,8

11,8

11,8

11,8

Projectmanagement en Ruimtelijke Kwaliteit

111,9

7,9

7,9

7,9

7,9

Publiekszaken

61,2

3,2

3,2

3,2

3,2

Regionaal Archief Nijmegen

28,5

1,6

1,6

1,6

1,6

Ruimtelijke Ontwikkeling

45,6

3,6

3,6

3,6

3,6

Stadsbeheer

116,2

6,4

6,4

6,4

6,4

Vastgoed Sport en Accommodaties

186,2

9,9

9,9

9,9

9,9

22,0

1,7

1,7

1,7

1,7

Veiligheid Werk

51,7

3,3

3,2

3,2

3,2

Wijkmanagement

22,6

1,7

1,7

1,7

1,7

Zorg

88,8

5,4

5,4

5,4

5,4

2,5

2,5

2,5

2,5

1.547,1

100,6

100,5

100,5

100,5

Bestuurlijk Totaal

Budgetten voor inhuur derden bedragen * € miljoen

2015

2016

2017

2018

2019

Kostenplaatsen

4,8

3,9

3,9

3,8

3,8

Programma's

1,5

1,5

1,5

1,5

1,5

Totaal inhuur budgetten

6,3

5,4

5,4

5,3

5,3

238


Apparaatskosten naar programma's bedragen * € miljoen

2016

2017

2018

2019

Bestuur en Middelen

19,3

19,2

21,0

21,1

Citymarketing, cultuur en cultuurhistorie

6,0

5,9

5,9

5,9

Dienstverlening & burgerzaken

5,2

5,2

5,1

4,8

Duurzaamheid

2,0

2,0

2,0

2,0

Economie en Werk Grondbeleid

6,1 3,8

6,0 3,8

6,0 3,7

6,0 3,7

18,6

18,3

18,2

18,2

Mobiliteit

Inkomen & Armoedebestrijding

7,6

7,5

7,5

7,5

Onderwijs

2,5

2,5

2,5

2,5

Openbare ruimte

11,7

11,6

11,5

11,5

Sport en Accommodaties

15,5

15,3

15,3

15,3


1,8

1,7

1,7

1,7

Veiligheid

2,6

2,5

2,5

2,5

Wijkontwikkeling

2,5

2,5

2,5

2,5

Wonen

0,5

0,5

0,5

0,5

Zorg en Welzijn

7,9

7,8

7,7

7,7

15,4

15,2

15,2

15,2

124,9

123,7

124,9

124,8

Investeringen en planexploitaties Totaal apparaatskosten

239


Lijst met afkortingen A&M ABR ACN APV ARN AVA AVOI AWBZ AZC b B&V BAG Bbz BDU BDU‐SIV BGR BimM BNG BoWo BRA BRN BRP BRW BSN BTW BTWCF BV BW BWN CAO CAZ CBS CEP CJG COA CPB CPI CPO CV CWI DCO DGG DIW

Archeologie en Monumenten Algemene Bedrijfsreserve van het Ontwikkelingsbedrijf Architectuurcentrum Nijmegen Algemene Plaatselijke Verordening Afvalverwerking Regio Nijmegen Algemene vergadering van Aandeelhouders Algemene Verordening Ondergrondse Infrastructuur Algemene Wet bijzondere Ziektekosten Asielzoekerscentrum baten Begroten en Verantwoorden Basisregistraties adressen en gebouwen Bijstandsbesluit zelfstandigen Brede Doeluitkering Brede Doeluitkering Sociaal, Integratie en Veiligheid Basisgebouwenregistratie Bureau Interim-management Bank der Nederlandse Gemeenten Bouwen en Wonen Basisregistratie adressen Begrotingsrichtlijnen Regio Nijmegen Basisregistratie Personen Brandweer Burgerservicenummer Belasting Toegevoegde Waarde BTW Compensatiefonds Besloten Vennootschap Begrotingswijziging Belangenbehartiging WAO Nijmegen Collectieve Arbeidsovereenkomst Collectieve Aanvullende Ziektekostenverzekering Centraal Bureau voor de Statistiek Centraal Economisch Plan Centrum voor Jeugd en Gezin Centraal Orgaan Asielzoekers Centraal Planbureau Consumentenprijsindex Collectief Particulier Opdrachtgeverschap Commanditaire Vennootschap Centrum voor Werk en Inkomen Directie Concern Directie Grondgebied Directie Inwoners

240

Stadsbegroting 2016 - 2019 DRIS DSB DU DVO DWS EFRO ELI EMT EPN ESF FES Fido FIP FLO FPU GBA GEM GF GFT GGD GGZ GHOR GPLK GR Grex GRHV GRP GSB GSO HAN HOV HRM I&M IBOR ICT ID-baan IOAW IOAZ IOS IP IPO ISV IU IV Jeugd‐GGZ JGO JOP KB

Dynamisch Reizigers Informatie Systeem Directie Stadsbedrijven Decentralisatie-uitkering Dienstverleningsovereenkomst Directie Wijk en Stad Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie Energie en Milieu Technologie Energie Prestatie Norm Europees Sociaal Fonds Fonds Economische Structuurversterking Wet Financiering Decentrale Overheden Financieel Investeringsplan Functioneel Leeftijdsontslag Flexibel Pensioen en Uittreden Gemeentelijke Basisadministratie Gemeenschappelijke Exploitatiemaatschappij Gemeentefonds Groente, Fruit en Tuinafval Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Geestelijke Gezondheidszorg Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio Gepantserde papier-loodkabel Gemeenschappelijke Regeling Grondexploitatie Gemeenschappelijke Regeling Hulpverlening en Veiligheid Gemeentelijk Rioleringsplan Grotestedenbeleid Gelders Stedelijk Ontwikkelingsbeleid Hogeschool Arnhem Nijmegen Hoogwaardig Openbaar Vervoer Human Resource Management Ministerie van Infrastructuur en Milieu Integraal Beheer Openbare Ruimte Informatie- en communicatietechnologie Instroom-Doorstroom-Baan Wet Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte zelfstandigen Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers Internationale Ontwikkelingssamenwerking Investeringsplan Interprovinciaal Overleg Investering Stedelijke Vernieuwing Integratie-uitkering Integrale Veiligheid Jeugd Geestelijke Gezondheidszorg Jeugdgroepenoverleg Jongerenontmoetingsplaats bureau Kwaliteitsbeheer, valt onder de afdeling Stadsbeheer

241

Stadsbegroting 2016 - 2019 KCC kiEMT KKP KPL l Leningen o/g Leningen u/g MARN MFC MHB MIRT MKB MTC MVG n NASB NFIA NFIS NJN NKS NTC nugger NVM O&S OAB OAV OBGZ OBW OHV OKE OM OMBD OOV OR OV OZB P&O PDV PG PIO PM PN PPS R&A RAV RBGZ RBT-KAN RIE RMC

Klantcontactcentrum Kennis en Innovatie in Energie en Milieutechnologie Keizer Karel Podia Kostenplaats lasten Leningen opgenomen geld Leningen uitgeleend geld Milieusamenwerking en Afvalverwerking Regio Nijmegen Multifunctioneel Centrum Medische Heroïnebehandeling Meerjarenprogramma Infrastructuur Ruimte en Transport Midden- en kleinbedrijf Multi Transportcentrum Maatschappelijk Vastgoed nadeel Nationaal Actieplan Sport en Bewegen Netherlands Foreign Investment Agency Nijmeegs Financieel Informatiesysteem Najaarsnota Nijmeegse Kaderverordening Subsidieverstrekking Novio Tech Campus Niet-uitkeringsgerechtigde; iemand zonder een uitkering Nederlandse Vereniging voor Makelaars Onderzoek en Statistiek Onderwijsachterstandenbeleid Onderwijs aan vreemdelingen Openbare Bibliotheek Gelderland Zuid Ontwikkelingsbedrijf Waalfront Onderwijshuisvesting Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie Openbaar Ministerie Overheidsgelden met meerjarig bestedingsdoel Openbare Orde en Veiligheid Openbare ruimte Openbaar Vervoer Onroerendezaakbelasting Personeel & Organisatie Perifere Detailhandel Vestiging Productgroep Planexploitatie In Ontwikkeling Pro Memorie: Als stelpost opgenomen, de werkelijke waarde is nog niet bekend Perspectiefnota Publiek Private Samenwerking Randvoorwaarden en Aanbevelingen Regionale Ambulance Voorziening Regionale Brandweer Gelderland Zuid Regionaal Bureau voor Toerisme Arnhem Nijmegen Risico Inventarisatie en Evaluatie Regionaal Meld‐ en Coördinatiepunt

242

Stadsbegroting 2016 - 2019 RNI RO ROC RSI RSP RUD RVV SB SCE SD Soza SSHN SSNM SSNP STIP SU SW TIP UMC UPOR USV UWV v VG A&O VGP VIR VJN VMC VNG VO VOF VOP VRI VSA VVE Vzh VZP W&I Wabo WAP WEB WGA Wgr Wij WIW Wmo WO2 WOO WOZ

Register Niet‐Ingezetenen Ruimtelijke Ordening Regionaal Opleidingen Centrum Reserve Strategische Investeringen Regionaal Samenwerkingsprogramma Regionale Uitvoeringsdienst Reglement verkeersregels en verkeertekens Stadsbegroting Sportclub Excelsior Stadsdeel Sociale Zaken Stichting Studentenhuisvesting Nijmegen Stichting Stedenband Nijmegen - Masaya Stichting Stedenband Nijmegen - Pskov Stedelijk InformatiePunt Specifieke Uitkering Sociale Werkvoorziening Topsport- en Innovatiepark Universitair Medisch Centrum Uitvoeringsprogramma Openbare Ruimte Uitvoeringsprogramma Stedelijke Vernieuwing Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen voordeel Vastgoed Advies en Onderhoud Voortgangsrapportage Grote Projecten Verwijsindex Risicojongeren Voorjaarsnota Verkeersmanagementcentrale Vereniging Nederlandse Gemeenten Voortgezet Onderwijs Vennootschap onder firma Voetgangersoversteekplaats Verkeersregelinstallatie Afdeling Vastgoed, Sportservice en Accommodaties Voor‐ en Vroegschoolse Educatie Voorzieningenhart Stedelijk Voorzieningenplan Programma Werk & Inkomen Wet algemene bepalingen omgevingsrecht Wijkaanpakplan; Wijkactieplan Wet educatie en beroepsonderwijs Regeling Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten Wet Gemeenschappelijke Regelingen Wet Investeren In Jongeren Wet inschakeling werkzoekenden Wet Maatschappelijke Ondersteuning Tweede Wereldoorlog Wijkoverstijgend onderhoud Wet waardering onroerende zaken

243

Stadsbegroting 2016 - 2019 Wsnp Wsw Wth WVG Wwb WWNV Z&W ZAT ZOR

Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen Wet Sociale Werkvoorziening Wet Tijdelijk Huisverbod Wet Voorzieningen Gehandicapten Wet Werk en Bijstand Wet Werken Naar Vermogen Programma Zorg & Welzijn Zorgadviesteam Zorgoverleg Risicojongeren

244


Colofon UITGAVE Gemeente Nijmegen OMSLAG OptimaForma, Nijmegen FOTOGRAFIE Ellen van de Waterbeemd DRUK DPN, Nijmegen

oktober 2015

245

Stadsbegroting

Recommend Documents