stadhouders advocaten

stadhouders advocaten mr. O.J. Brommer mr. P.S. Fluit mr. D.M. van Cenderen

PER A A N G E T E K E N D E POST Gemeenteraad Waterland Postbus 1000 1140 B A M o n n i c k e n d a m

®

Utrecht,

26 november 2012

betreft

Bibliotheek W a t e r l a n d / B & W Waterland bezwaarschrift vaststellen Subsidieplafond 22559 C / mvs In12.04399 4 1 2 0 3 7 3 9 [email protected]

kenmerk uw kenmerk e-mail

mr. C P . Mesker mr. M.E. Stefels mr. E.A.T.M. Steverink* mr. M.H. Vaandrager* mr. M.J.M. ten Voorde mr. D.J.B. de Wolff

Geachte Raad,

N a m e n s cliënte, Stichting O p e n b a r e B i b l i o t h e e k W a t e r l a n d (hierna: d e B i b l i o t h e e k ) , bericht ik u a l s volgt. D e B i b l i o t h e e k heeft v e r n o m e n d a t o p d e o p e n b a r e v e r g a d e r i n g v a n u w R a a d v a n 1 n o v e m b e r 2 0 1 2 d e begroting v a n 2 0 1 3 is v a s t g e s t e l d o n d e r verwijzing n a a r o n d e r m e e r artikel 3 v a n d e A l g e m e n e S u b s i d i e v e r o r d e n i n g W a t e r l a n d 2 0 0 6 (hierna: S u b s i d i e v e r o r d e n i n g ) . Dit b e t e k e n t dat u w R a a d het s u b s i d i e p l a f o n d 2 0 1 3 v o o r het b i b l i o t h e e k w e r k a l s b e d o e l d o n d e r in artikel 2 p v a n d e S u b s i d i e v e r o r d e n i n g e n d e b e z u i n i g i n g v a n 4 9 . 0 0 0 o p d e s u b s i d i e 2 0 1 3 . T e v e n s wordt in d e B e g r o t i n g (blz. 6) b e v e s t i g d d a t u w r a a d v o o r n e m e n s is p e r 2 0 1 4 a f s c h e i d te n e m e n v a n d e Bibliotheek. T e g e n het v o o r n e m e n v a n u w c o l l e g e o m o p d e s u b s i d i e v a n d e B i b l i o t h e e k p e r 2 0 1 3 te b e z u i n i g e n e n d e z e s u b s i d i e p e r 1 j a n u a r i 2 0 1 4 te b e ë i n d i g e n , heeft d e B i b l i o t h e e k b e z w a a r g e m a a k t bij brief v a n 5 o k t o b e r 2 0 1 2 . D e B i b l i o t h e e k is in a f w a c h t i n g v a n d e b e h a n d e l i n g v a n dit b e z w a a r s c h r i f t o p d e hoorzitting v a n d e b e z w a a r s c h r i f t e n c o m m i s s i e v a n u w g e m e e n t e . O m te v o o r k o m e n d a t zij in v e r b a n d met e e n o n h e r r o e p e l i j k v a s t g e s t e l d s u b s i d i e p l a f o n d v o o r 2 0 1 3 v o o r v o l d o n g e n feiten k o m t te s t a a n , m a a k t zij hierbij b e z w a a r t e g e n d e v a s t s t e l l i n g v a n het s u b s i d i e p l a f o n d . V o o r d e g r o n d e n v a n h e t b e z w a a r verwijst d e B i b l i o t h e e k n a a r het b e z w a a r s c h r i f t v a n 5 o k t o b e r 2 0 1 2 dat u hierbij i n c l u s i e f d e bijlagen aantreft. D e z e b e z w a r e n m o e t e n hier h e r h a a l d e n i n g e l a s t w o r d e n beschouwd.

Postbus 14028 - 3508 SB Utrecht T - 31 (0)30 2520855

www.stadhouders.nl KvK 30253271

G e l e t o p het b o v e n s t a a n d e d e B i b l i o t h e e k v e r z o e k t : •

tot h e r o v e r w e g i n g v a n d e b e s t r e d e n b e s l i s s i n g ,

•

te w o r d e n g e h o o r d v o o r a f g a a n d a a n d e b e s l i s s i n g o p b e z w a a r

•

vergoeding van de kosten van d e z e procedure.

E e n k o p i e v a n dit s c h r i j v e n h e b ik t e v e n s a a n u w c o l l e g e v e r z o n d e n Hoogachtend,

2

stadhouders advocaten mr. O.J. Brommer mr. P.S. Fluit

AANGETEKEND EN PER GEWONE POST

mr. D.M. van Cenderen mr. C.P. Mesker

B & W Gemeente Waterland Postbus 1000 1140 B A M o n n i c k e n d a m

mr. M.E. Stefels mr. E.A.T.M. Steverink* mr. M.H. Vaandrager* mr. M.J.M. ten Voorde mr. D.J.B. de Wolff

Utrecht,

5 oktober 2012

Betreft:

Bezwaarschrift bezuiniging

Geachte college,

N a m e n s c l i ë n t e , S t i c h t i n g O p e n b a r e B i b l i o t h e e k W a t e r l a n d ( h i e r n a : d e B i b l i o t h e e k ) , bericht ik u a l s volgt. 1.

INLEIDING

B l i j k e n s u w brief v a n 2 0 s e p t e m b e r 2 0 1 2 ( v e r z o n d e n 21 s e p t e m b e r 2 0 1 2 ) (bijlage 1) is u w c o l l e g e v o o r n e m e n s o m v o o r het j a a r 2 0 1 3 o p d e s u b s i d i e v a n d e B i b l i o t h e e k € 4 9 . 2 6 0 , 0 0 t e b e z u i n i g e n t e n o p z i c h t e v a n 2 0 1 2 . In 2 0 1 4 is u w c o l l e g e v o o r n e m e n s d e s u b s i d i e te v e r l a g e n m e t e e n b e d r a g v a n € 125.740,00. D e subsidie bedraagt dan € 181.224,00. U w c o l l e g e is v a n m e n i n g d a t d e b e z u i n i g i n g e n in 2 0 1 3 k u n n e n w o r d e n g e r e a l i s e e r d d o o r het a a n t a l o p e n i n g s u r e n v a n d e b i b l i o t h e e k v e s t i g i n g e n B r o e k in W a t e r l a n d e n M a r k e n terug te b r e n g e n tot vijf uur p e r w e e k e n d e o p e n i n g s u r e n v a n d e v e s t i g i n g M o n n i c k e n d a m tot vijftien u u r p e r w e e k . H e t r e s t a n t var, h e t te b e z u i n i g e n b e d r a g z a l v o l g e n s u w c o l l e g e m o e t e n w o r d e n g e v o n d e n d o o r m i n d e r g e l d uit te g e v e n a a n d e a a n s c h a f v a n c o l l e c t i e e n m e d i a . O m d a t d e B i b l i o t h e e k r e e d s heeft a a n g e g e v e n d a t d e z e b e z u i n i g i n g niet te r e a l i s e r e n i s , g a a t u w c o l l e g e d e r a a d n u v o o r s t e l l e n o m uit d e b a s i s b i b l i o t h e e k te t r e d e n . C o n c r e e t heeft u w c o l l e g e d e r a a d v o o r g e s t e l d o m d e bibliotheek v o o r 2 0 1 3 e e n b u d g e t s u b s i d i e v a n € 3 0 6 . 9 6 4 , 0 0 t e v e r s t r e k k e n e n p e r 1 j a n u a r i 2 0 1 4 uit d e b a s i s b i b l i o t h e e k te t r e d e n . D e s u b s i d i e is o p g e n o m e n in d e g e m e e n t e b e g r o t i n g 2 0 1 3 . Uit d e c o n c e p t b e g r o t i n g (blz. 6 - 7 ) m a a k t d e B i b l i o t h e e k o p d a t u w c o l l e g e v o o r n e m e n s is d e s u b s i d i e p e r 1 j a n u a r i 2 0 1 4 te b e ë i n d i g e n . D e z e b e g r o t i n g wordt o p 1 n o v e m b e r 2 0 1 2 d o o r d e r a a d v a s t g e s t e l d . T e g e n dit v o o r n e m e n m a a k t d e B i b l i o t h e e k b e z w a a r .

Postbus 14028 - 3508 SB Utrecht

Madhoudersban 4<<

T - 31 (0)30 2520855

i >83 JD yrrerhi r

F - Si >.O-?0 2<520
www.stadhouders.nl

KvK 30253271

2.

PLAN VAN

BEHANDELING

H i e r n a w o r d t i n g e g a a n o p d e b e z u i n i g i n g p e r 2 0 1 3 (4). D a a r b i j w o r d t e e r s t d e r e g e l i n g v o o r het m i n i m a l e i n s t a p n i v e a u t o e g e l i c h t (4.1). V e r v o l g e n s w o r d t i n g e g a a n o p d e strijdigheid m e t artikel 4:51 A w b (4.2). D a a r n a o p d e v e r p l i c h t i n g o p b e p a a l d e w i j z e te s u b s i d i ë r e n (4.3). T e n t w e e d e w o r d t i n g e g a a n o p d e b e ë i n d i g i n g v a n d e s u b s i d i e p e r 2 0 1 4 (5). D e strijdigheid m e t artikel 4:51 A w b (5.1) e n d e v e r p l i c h t i n g tot a a n b e s t e d i n g (5.2). H i e r n a w o r d t e c h t e r e e r s t i n g e g a a n o p het s u b s i d i e p l a f o n d . 3.

SUBSIDIEPLAFOND

2013

U w c o l l e g e legt het b e z u i n i g i n g s v o o r n e m e n a a n d e g e m e e n t e r a a d v o o r . D e g e m e e n t e r a a d z a l o p b a s i s v a n dit v o o r n e m e n het s u b s i d i e p l a f o n d v a s t s t e l l e n ( C o n c e p t b e g r o t i n g , blz. 56). U w c o l l e g e z a l d e v a s t s t e l l i n g v a n dit s u b s i d i e p l a f o n d a l s g r o n d s l a g o p v o e r e n o m d e s u b s i d i e a a n v r a a g v a n d e B i b l i o t h e e k g e d e e l t e l i j k te w e i g e r e n . Dit volgt uit het s y s t e e m v a n d e w e t . V e r w e z e n w o r d t n a a r artikel 4 : 2 5 e n 4 : 3 5 A w b e n artikel 8 S u b s i d i e v e r o r d e n i n g . Z o a l s h i e r n a w o r d t u i t e e n g e z e t , b e s t a a n er z w a a r w e g e n d e b e z w a r e n t e g e n d e v o o r g e n o m e n b e z u i n i g i n g . G e l e t o p d e z e b e z w a r e n , ziet d e B i b l i o t h e e k z i c h g e n o o d z a a k t o o k t e g e n d e v a s t s t e l l i n g v a n het s u b s i d i e p l a f o n d b e z w a a r m a k e n . Zij k a n in d e z e situatie g e e n e n k e l m i d d e l v a n r e c h t s b e s c h e r m i n g onbenut laten. D e B i b l i o t h e e k v e r k i e s t het o m o n n o d i g e p r o c e d u r e s te v e r m i j d e n . A l s u w c o l l e g e v o o r d e r a a d s v e r g a d e r i n g a a n g e e f t d e b e z w a r e n v a n d e B i b l i o t h e e k t e g e n d e b e z u i n i g i n g p e r 2 0 1 3 g e g r o n d te v e r k l a r e n , is e e n v e r d e r e p r o c e d u r e o v e r d e b e z u i n i g i n g v a n 2 0 1 3 niet m e e r n o o d z a k e l i j k . D e Bibliotheek v e r n e e m t graag z o s p o e d i g mogelijk v a n uw college. 4.

BEZUINIGING P E R

2013

4.1. Strijdig met i n s t a p n i v e a u De

stelselvernieuwing

In 2 0 0 1 is d o o r Rijk, p r o v i n c i e e n g e m e e n t e n b e l e i d g e m a a k t v o o r e e n b i b l i o t h e e k v e r n i e u w i n g . D o e l v a n dit b e l e i d is o m d e f u n c t i e v a n d e b i b l i o t h e e k te v e r n i e u w e n e n te v e r b r e d e n . H e e l c o n c r e e t g a a t het o m m e e r c u l t u u r (culturele n e t w e r k e n , c u l t u u r e d u c a t i e , l e e s b e v o r d e r i n g , e r f g o e d ) , e d u c a t i e ( e e n l e v e n l a n g leren), f o r u m ( s o c i a l e c o h e s i e , i n b u r g e r i n g ) , l e z e n ( c o l l e c t i e b e l e i d ) e n informatie (overheids- e n gezondheidsinformatie, k e n n i s s a m e n l e v i n g ) . D a a r n a a s t moet d e nieuwe bibliotheek e e n z o h o o g m o g e l i j k e digitale d i e n s t v e r l e n i n g b e r e i k e n . W a n n e e r e e n b i b l i o t h e e k d e z e d o e l s t e l l i n g haalt, w o r d t zij g e c e r t i f i c e e r d e n k a n zij a l s b a s i s b i b l i o t h e e k d e e l u i t m a k e n v a n het n e t w e r k v a n a n d e r e b i b l i o t h e k e n , w a a r d o o r zij e e n h o g e r a a n b o d a a n d i e n s t e n k a n v e r l e n e n . Dit b e l e i d v o r m t e e n u i t w e r k i n g v a n H o o f d s t u k 4 v a n W e t o p het s p e c i f i e k c u l t u u r b e l e i d ( h i e r n a : W s c ) . O p g r o n d v a n artikel 1 1 b W s c d i e n e n g e m e e n t e n te b e v o r d e r e n dat e e n d o o r h e n b e k o s t i g d e of in s t a n d g e h o u d e n v o o r z i e n i n g v a n b i b l i o t h e e k w e r k d e e l n e e m t a a n het l e e n v e r k e e r m e t a n d e r e v o o r z i e n i n g e n v a n b i b l i o t h e e k w e r k e n dat n e t w e r k e n w o r d e n g e v o r m d . H e t b e l e i d is n e e r g e l e g d in het K o e p e l c o n v e n a n t h e r s t r u c t u r e r i n g o p e n b a r e b i b l i o t h e e k w e r k uit 2 0 0 1 ( h i e r n a : K o e p e l c o n v e n a n t )

1

C o n v e n a n t v o r m t bijlage 1 bij L e d e n b r i e f V N G v a n 2 4 j a n u a r i 2 0 0 2 .

2

1

en

d e A a n v u l l i n g o p dit c o n v e n a n t uit 2 0 0 4 ( h i e r n a : A a n v u l l i n g ) (bijlage 2 en 3). H e t C o n v e n a n t 2

B i b l i o t h e e k c h a r t e r 2 0 1 0 - 2 0 1 2 ( h i e r n a : B i b l i o t h e e k c h a r t e r ) (bijlage 4) b o u w t o p d e z e a f s p r a k e n voort. 3

O v e r d e m i n i m a l e f i n a n c i ë l e b i j d r a g e v a n e e n g e m e e n t e a a n e e n b a s i s b i b l i o t h e e k zijn d u i d e l i j k e a f s p r a k e n g e m a a k t . Dit z o g e n a a m d e " i n s t a p n i v e a u " is u i t g e w e r k t in d e A a n v u l l i n g C o n v e n a n t (blz. 6 e n B i j l a g e 1). Z i e o o k d e b e g e l e i d e n d e brief v a n d e V N G v a n 10 a u g u s t u s 2 0 0 4 (blz. 8-9). H e t i n s t a p n i v e a u is d a a r n a n o g m a a l s e x p l i c i e t b e k r a c h t i g d in d e B i b l i o t h e e k c h a r t e r (blz. 4 ) : "De gemeenten

zijn verantwoordelijk

basisbibliotheken.

voor de kern van de het bibliotheekbestel;

De gemeenten

dienstverlening

in de lokale

blijft tenminste

bekostigen

situatie

de basisbibliotheek

van de bibliotheken

de

lokale/regionale

en formuleren

verwacht

wordt.

welk niveau

Het bestaande

van

instapniveau

gehandhaafd"

In d e b e g e l e i d e n d e brief v a n 2 8 j a n u a r i 2 0 1 0 w o r d t het i n s t a p n i v e a u a l s volgt g e f o r m u l e e r d : " D e gemeenten

als geheel

bibliotheekwerk. eerder

subsidieerden

Voor de gemeentelijke

overeengekomen

bibliotheekwerkwerk

in 2007

€ 416 miljoen

subsidiëring

geldt

is bij het Koepelconvenant plus aanvulling

netto aan het

tenminste

herstructurering

(zie desgewenst

02/4 en

subsidie

per inwoner

per jaar in gemeenten

met 30.000

-€12,-

subsidie

per inwoner


met meer dan 30.000

of minder


met 90.000

04/97):

inwoners. en minder

dan

inwoners.

- € 15,- subsidie

per inwoner

Op bovenstaande

bedragen

index

dat

openbare

VNG-ledenbrieven

-€11,90.000

openbaar

het instapniveau,

toepassen

met prijspeil

(ter vergelijking,

2005/+1,64%,

2006/+2,95%,

alles exclusief

huisvestingskosten

2003 kunt u de binnen

nominaal

accres

20077+4,24%,

meer.

uw gemeente

gemeentefonds

20087+5,4%,

(gemiddeld

of

gebruikelijke

2004/-0,26%,

2009/voorlopig

+9,6%).

Voorts

is dit

20%)."

H e t b e h o u d e n v a n i n s t a p n i v e a u a l s m i n i m a a l s u b s i d i e n i v e a u is v a n g r o o t b e l a n g . W a n n e e r e e n g e m e e n t e o n d e r het i n s t a p n i v e a u s u b s i d i e e r t , h e e f t dit i m m e r s grote c o n s e q u e n t i e s . E e n g e m e e n t e k a n g e e n b e r o e p d o e n o p d e d o o r het Rijk e x t r a b e s c h i k b a a r g e s t e l d e g e l d e n , d e bibliotheek k a n g e e n d e e l u i t m a k e n v a n het c o n c e p t b a s i s b i b l i o t h e e k of h e t n e t w e r k v a n b i b l i o t h e k e n , d e certificering v a n d e b i b l i o t h e e k k o m t in g e v a a r e n o p termijn k o m t het l i d m a a t s c h a p v a n d e b r a n c h e v e r e n i g i n g V O B in g e v a a r . K o r t o m , d e g e m e e n t e h a n d e l t d a n in strijd m e t artikel 1 1 c W s c . Dit a l l e s volgt uit d e brief v a n d e V N G v a n 1 0 a u g u s t u s 2 0 0 4 (blz. 9). O f z o a l s d e V o o r z i t t e r v a n d e V N G het in d e brief v a n 2 8 j a n u a r i 2 0 1 0 omschrijft: "Het instapniveau wettelijke

en inhoudelijke

de Wsc

voorschrijft."

De vorming

van de

eisen.

is een minimum

Bibliotheken

moeten

om als bibliotheek

deelnemen

te kunnen

aan netwerken

voldoen

aan

en leenverkeer,

zoals

Bibliotheek

D e B i b l i o t h e e k is in 2 0 0 7 o n t s t a a n uit e e n f u s i e v a n v e r s c h i l l e n d e b i b l i o t h e e k s t i c h t i n g e n . D e g e m e e n t e n h e b b e n d e s t i j d s b e s l o t e n d a t d e b i b l i o t h e e k z o u d e e l n e m e n a a n het landelijke v e r n i e u w i n g s b e l e i d e n z o u w o r d e n o m g e v o r m d tot b a s i s b i b l i o t h e e k . "Zonder efficiencyverbetering

zullen,

structureel

financiële

huidige

zorgelijke

niet-zelfstandige

gezien

de maatschappelijke

situatie

bibliotheken

bij de meeste onder

grote

ontwikkelingen Watehandse

druk komen

in het algemeen

gemeenten

te staan.

schaalvergroting

en

en de

in het bijzonder,

Op termijn

zal geen

zijn van een voorziening,

die de titel bibliotheek

consequentie

het verdwijnen

A l d u s d e s t r u c t u u r g r o e p in h e t F u s i e d o c u m e n t " V o r m i n g

b a s i s b i b l i o t h e e k in d e r e g i o W a t e r l a n d " v a s t g e s t e l d o p 8 n o v e m b e r 2 0 0 5 (blz. 5). 2

3

A a n v u l l i n g v o r m t bijlage 1 bij L e d e n b r i e f V N G v a n 10 a u g u s t u s 2 0 0 4 . C h a r t e r v o r m t bijlage bij brief v a n V N G v a n 2 8 j a n u a r i 2 0 1 0 .

3

met als

sprake

meer kunnen

daarvan."

nog rechtvaardigt,

de

uiterste

O m dit m o g e l i j k te m a k e n , h e b b e n d e g e m e e n t e n z i c h v e r p l i c h t d a t d e g e m e e n t e l i j k e s u b s i d i e v a n d e B i b l i o t h e e k uiterlijk e i n d 2 0 0 8 z o u d e n v o l d o e n , of h o g e r zijn, d a n het o p d e e x t r a r i j k s m i d d e l e n a f g e s t e m d e richtlijnniveau. Dit b e t e k e n d e d a t d e s u b s i d i e p e r 2 0 0 7 gelijk of h o g e r z o u m o e t e n l i g g e n d a n het z o g e h e t e n i n s t a p n i v e a u v a n € 1 1 . 0 0 (excl. h u i s v e s t i n g s l a s t e n ) e n uiterlijk e i n d 2 0 0 8 z o u t o e g r o e i e n n a a r h e t o p d e e x t r a r i j k s m i d d e l e n a f g e s t e m d e r i c h t l i j n e n n i v e a u . Dit l a a t s t e besluit w a s o o k n o d i g o m a a n s p r a a k te k u n n e n m a k e n o p d e s u b s i d i e v a n h e t Rijk v o o r het o m v o r m e n v a n d e b i b l i o t h e e k tot e e n b a s i s b i b l i o t h e e k . H e t g e n o e m d e b e s l u i t is d o o r u w g e m e e n t e r a a d g e n o m e n o p d e r a a d s v e r g a d e r i n g v a n 18 n o v e m b e r 2 0 0 4 (bijlage 5). C o n c r e e t verwijst d e B i b l i o t h e e k n a a r d e Inleiding (blz. 1), B e s l u i t 7 2 B , besluit 7 2 C ( z i e in het b i j z o n d e r punt 5, 6, 7, 8) e n 7 2 D ( z i e in het b i j z o n d e r punt 8 e n 9). Z o a l s o o k blijkt uit het b e s l u i t h e e f t u w g e m e e n t e z i c h r e k e n s c h a p g e g e v e n v a n d e h i e r b o v e n g e n o e m d e g e v o l g e n v a n h e t niet f i n a n c i e r e n o p i n s t a p n i v e a u (blz. 3). Instapniveau

2013

Het i n s t a p n i v e a u b e d r a a g t in 2 0 1 3 € 1 3 . 1 7 ( e x c l . h u i s v e s t i n g s l a s t e n ) v o o r e e n g e m e e n t e m e t m i n d e r d a n 3 0 . 0 0 0 i n w o n e r s . M e t d e b e z u i n i g i n g v a n € 4 9 . 2 6 0 , 0 0 p e r 1 j a n u a r i 2 0 1 3 k o m t d e s u b s i d i e in 4

2 0 1 3 o p e e n b e d r a g v a n € 3 0 6 . 9 6 4 , 0 0 . Hierbij heeft u w c o l l e g e e c h t e r v e r z u i m d z i c h e r v a n r e k e n s c h a p te g e v e n d a t in dit s u b s i d i e b e d r a g o o k d e v e r g o e d i n g v a n € 9 4 . 2 0 1 , 0 0 v o o r d e h u i s v e s t i n g l a s t e n is i n b e g r e p e n . D e z e h u i s v e s t i n g s l a s t e n zijn v e r s p r e i d o v e r vier p a n d e n . V e r w e z e n w o r d t n a a r d e b i j g e v o e g d e bijlage (bijlage 6). D e huisvestingslasten h e b b e n echter g e e n invloed o p het (minimale) subsidieniveau. Het instapniveau is altijd e x c l u s i e f h u i s v e s t i n g s k o s t e n b e r e k e n d . R e d e n h i e r v o o r is d a t d e h u i s v e s t i n g l a s t e n p e r bibliotheek t e v e e l v e r s c h i l l e n . H e t landelijk g e m i d d e l d e ligt o p 2 0 % . V e r w e z e n w o r d t n a a r d e e e r d e r g e n o e m d e e n geciteerde documenten. D e subsidie voor 2 0 1 3 exclusief huisvestingslasten bedraagt € 212.964,00. U i t g a a n d e v a n h e t i n w o n e r t a l v a n W a t e r l a n d p e r 1 j a n u a r i 2 0 1 2 : 1 7 . 1 4 0 (bron: C B S D e m o g r a f i s c h e kerncijfers 2 0 1 1 , b l z . 2 6 ) , cijfers 2 0 1 2 w o r d e n v e r w a c h t in d e c e m b e r ) , b e d r a a g t h e t s u b s i d i e n i v e a u dan e e n bedrag v a n € 12,42 per inwoner. D e subsidie zakt per 2 0 1 3 d u s onder het instapniveau. Het m i n i m a l e i n s t a p n i v e a u ( o p b a s i s v a n het prijspeil 2 0 1 3 ) b e d r a a g t € 3 1 9 . 9 0 5 , 0 0 incl. h u i s v e s t i n g s l a s t e n van €94.201,00. Consequenties D e g e v o l g e n v a n d e v e r l a g i n g v a n d e s u b s i d i e o n d e r i n s t a p n i v e a u zijn a a n z i e n l i j k . U w c o l l e g e d o e t het v o o r k o m e n of d e b e z u i n i g i n g e e n v o u d i g k a n w o r d e n o p g e v a n g e n m e t het i n p e r k e n v a n d e openingsuren e n bezuiniging o p a a n s c h a f v a n collectie e n m e d i a . D e z e maatregelen hebben echter a a n z i e n l i j k c o n s e q u e n t i e s . B e l a n g r i j k s t e c o n s e q u e n t i e is d a t v o o r certificering w o r d t u i t g e g a a n v a n m i n i m a a l 15 u u r p e r w e e k o p e n s t e l l i n g p e r v e s t i g i n g . D e v o o r g e s t e l d e b e z u i n i g i n g heeft d u s tot g e v o l g d a t d e c e r t i f i c e r i n g v a n d e B i b l i o t h e e k in g e v a a r dreigt te k o m e n . Z o a l s g e s c h e t s t , k a n d e B i b l i o t h e e k d a n niet m e e r d e e l n e m e n a a n h e t n e t w e r k . B o v e n d i e n k a n d e B i b l i o t h e e k h a a r certificering niet in g e v a a r b r e n g e n , zij v e r l e e n t i m m e r s o o k h a a r d i e n s t e n a a n a n d e r e g e m e e n t e n . D e z e p a r t n e r s m o g e n g e e n s c h a d e o n d e r v i n d e n v a n d e b e z u i n i g i n g in W a t e r l a n d .

De berekening v a n dit instapniveau 2011, 2012, e n 2013 komt als volgt tot stand. A c c r e s Gemeentefonds: 2010: 0.5, 2011: 0,5. Vergelijk ook Bijlage 2 bij Rapport Gemeentelijke bezuinigingen op openbaar bibliotheekwerk in opdracht van Sectorinstituut Openbare Bibliotheken van 19 mei 2 0 1 1 . Accres Gemeentefonds 2012 - 2013 volgens Juni circulaire gemeentefonds: 2012: - 2.01, 2013: - 0.41. 4

4

N o g a f g e z i e n v a n d e g e v a r e n v a n v e r l i e s v a n certificering is d e b e z u i n i g i n g o p d e v o o r g e s t e l d e w i j z e niet te b e h a l e n . D e B i b l i o t h e e k is a l s d e z e b e z u i n i g i n g d o o r g a n g vindt, o o k g e d w o n g e n te b e z u i n i g e n o p d e b a c k - o f f i c e k o s t e n . E e n d e r g e l i j k e b e z u i n i g i n g is e c h t e r o n m o g e l i j k . D e B i b l i o t h e e k is (als g e v o l g v a n d e f u s i e in 2 0 0 7 ) e e n v a n d e t w e e m e e s t k o s t e n - e f f i c i ë n t e b i b l i o t h e k e n ' v a n d e P r o v i n c i e N o o r d H o l l a n d . D e b a c k - o f f i c e k o s t e n zijn m i n i m a a l . Bij e e n b e z u i n i g i n g o p d e b a c k - o f f i c e k o m t d e e f f i c i ë n t e o n d e r s t e u n i n g v a n d e m e d e w e r k e r s ( m e r e n d e e l vrijwilligers) o p d e v e s t i g i n g e n in W a t e r l a n d direct in g e v a a r . H e t b a c k o f f i c e v o o r z i e t n a m e l i j k in d e a a n k o o p v a n (digitale) c o l l e c t i e s , s c h o o l c o n t a c t e n , iet, p r o g r a m m e r i n g v a n bijv. d e ( k i n d e r ) b o e k e n w e e k , l e d e n a d m i n i s t r a t i e e t c . Dit a l l e s v o o r e e n b i j d r a g e v a n € 7 , 1 3 p e r i n w o n e r in 2 0 1 2 . D a a r n a a s t h e b b e n d e a n d e r e g e m e e n t e n a a n g e g e v e n niet in te s t e m m e n m e t e e n b e z u i n i g i n g o p het b a c k o f f i c e . V e r w e z e n w o r d t n a a r het p o r t e f e u i l l e h o u d e r s o v e r l e g van 27 september 2012. Dit a l l e s k l e m t t e m e e r , o m d a t d e B i b l i o t h e e k z i c h s i n d s 2 0 0 7 h e e f t i n g e s p a n n e n o m z i c h o p te w e r k e n a l s B a s i s b i b l i o t h e e k . Z i j is e r o p b a s i s v a n het b e s l u i t v a n u w g e m e e n t e in 2 0 0 4 v a n u i t g e g a a n d a t het e e n l a n g e termijn d o e l betrof dat o p korte termijn niet in g e v a a r z o u w o r d e n g e b r a c h t . •j

4.2. Strijdig met artikel 4:51

Awb

Het subsidierechtelijke k a d e r wordt g e v o r m d door d e A l g e m e n e wet bestuursrecht (hierna: A w b ) e n d e A l g e m e n e s u b s i d i e v e r o r d e n i n g W a t e r l a n d 2 0 0 6 (hierna: Subsidieverordening). D e subsidie die d e B i b l i o t h e e k o n t v a n g t m o e t w o r d e n a a n g e m e r k t a l s e e n b u d g e t s u b s i d i e in d e z i n v a n artikel 1 o n d e r i S u b s i d i e v e r o r d e n i n g . D e B i b l i o t h e e k o n t v a n g t d e z e s u b s i d i e a l v e l e j a r e n (in i e d e r g e v a l m e e r d a n drie j a a r ) . Dit b e t e k e n t d a t dit besluit e e n wijziging

of beëindiging

van de subsidie

voor een nieuw

tijdvak

in

d e z i n v a n a r t i k e l 4 : 5 1 A w b is e n o n d e r m e e r m o e t w o r d e n g e t o e t s t a a n d e criteria v a n d e z e b e p a l i n g . I n g e v o l g e artikel 4:51 A w b m o e t in d e e e r s t e p l a a t s s p r a k e zijn v a n v e r a n d e r d e o m s t a n d i g h e d e n of g e w i j z i g d e i n z i c h t e n d i e z i c h v e r z e t t e n t e g e n o n g e w i j z i g d e v o o r t z e t t i n g . B e z u i n i g i n g e n k u n n e n in d e r e g e l a l s e e n v e r a n d e r i n g / w i j z i g i n g v a n o m s t a n d i g h e d e n w o r d e n a a n g e m e r k t d i e e e n g e h e l e of g e d e e l t e l i j k e w e i g e r i n g v o o r e e n s u b s i d i e r e c h t v a a r d i g e n . D e r e c h t e r toetst m a a r h e e l t e r u g h o u d e n d of e c h t s p r a k e is v a n d e n o o d z a a k tot b e z u i n i g i n g e n . V o l g e n s v a s t e j u r i s p r u d e n t i e is e e n b e r o e p o p d e f i n a n c i ë l e n o o d z a a k tot b e z u i n i g e n v o l d o e n d e (vergelijk: A b R v S 31 juli 2 0 0 2 , A B 2 0 0 3 / 1 3 6 ) . In c a s u g a a t d e z e a l g e m e n e r e g e l niet o p . U w c o l l e g e b e r o e p t z i c h o p d e n o o d z a a k tot b e z u i n i g e n j

v a n w e g e d e t e r u g l o p e n d e i n k o m s t e n uit het g e m e e n t e f o n d s . M e t d e z e t e r u g l o p e n d e i n k o m s t e n h o u d e n d e a f s p r a k e n o v e r het i n s t a p n i v e a u e c h t e r a l r e k e n i n g . H e t i n s t a p n i v e a u loopt parallel terug m e t het g e m e e n t e f o n d s ( z i e h i e r b o v e n : 4.1). D e n o o d z a a k tot b e z u i n i g e n is d u s niet a a n te m e r k e n a l s veranderde

omstandigheden

die z i c h verzetten tegen ongewijzigde voortzetting.

I n g e v o l g e artikel 4 : 5 1 A w b m o e t in d e t w e e d e p l a a t s s p r a k e zijn v a n e e n r e d e l i j k e termijn. O f d e termijn redelijk i s , m o e t n a a r a l l e o m s t a n d i g h e d e n v a n het g e v a l w o r d e n b e o o r d e e l d . A l s u i t g a n g s p u n t geldt: v o o r a l w a n n e e r d e b e z u i n i g e n n o p e n tot het o p z e g g e n v a n v e r p l i c h t i n g e n j e g e n s d e r d e n , z o a l s het o n t s l a a n v a n p r o f e s s i o n e e l p e r s o n e e l of a f z e g g i n g e n in d e p r o g r a m m e r i n g , m o e t e e n l a n g e r e termijn in a c h t w o r d e n g e n o m e n . D e z e v e r p l i c h t i n g e n m o e t e n o p z o r g v u l d i g e w i j z e k u n n e n w o r d e n afgewikkeld. In c a s u is d e t e r m i j n o n r e d e l i j k kort. D e B i b l i o t h e e k heeft p a s in d e c e m b e r z e k e r h e i d o v e r d e o m v a n g v a n d e s u b s i d i e p e r 1 j a n u a r i 2 0 1 3 . E r zijn g e e n e e r d e r e d u i d e l i j k e a a n k o n d i g i n g e n g e d a a n . In d e b e g r o t i n g is s p r a k e v a n b e z u i n i g i n g v a n € 1 7 5 . 0 0 0 . E r w a s e c h t e r g e e n d u i d e l i j k h e i d h o e d e z e begroting z o u w o r d e n uitgevoerd. D e z e duidelijkheid geeft uw c o l l e g e p a s nu. B o v e n d i e n kan d e B i b l i o t h e e k d e z e b e z u i n i g i n g o p d e z e korte termijn niet o p v a n g e n . V e r w e z e n w o r d t n a a r d e h i e r b o v e n

5

g e s c h e t s t e v e r s t r e k k e n d e c o n s e q u e n t i e s v a n d e b e z u i n i g i n g . D e B i b l i o t h e e k heeft h a a r v e r p l i c h t i n g e n j e g e n s d e a n d e r e g e m e e n t e n e n k a n d e z e v e r p l i c h t i n g e n niet o p d e z e korte termijn z o r g v u l d i g afwikkelen. 4.3. G e e n i n m e n g i n g in wijze van bezuinigen U w c o l l e g e d o e t in u w a a n k o n d i g i n g c o n c r e t e v o o r s t e l l e n o v e r d e w i j z e w a a r o p d e b e z u i n i g i n g m o e t w o r d e n d o o r g e v o e r d : g e d e e l t e l i j k e sluiting v a n v e s t i g i n g e n e n m i n d e r g e l d u i t g e v e n a a n d e a a n s c h a f v a n c o l l e c t i e e n m e d i a . In d e c o n c e p t B e g r o t i n g 2 0 1 3 s p r e e k t u w c o l l e g e v a n a n d e r e m a a t r e g e l e n (blz. 6 3 ) : " b e s t e m d v o o r 5 o p e n i n g s u r e n in B r o e k in W a t e r l a n d e n M a r k e n , 15 o p e n i n g s u r e n in M o n n i c k e n d a m e n d e o n b e m e n s t e v e s t i g i n g in l l p e n d a m " . D e B i b l i o t h e e k stelt v o o r o p d a t zij z e l f z a l b e z i e n h o e zij d e b e z u i n i g i n g uitvoert. M e t g e d e e l t e l i j k e sluiting v a n d e v e s t i g i n g e n e n d e v e r m i n d e r d e a a n s c h a f c o l l e c t i e k o m t zij z o a l s g e z e g d niet uit. Zij z a l m o g e l i j k a n d e r e k e u z e s m a k e n d a n u w c o l l e g e voorstelt. D e B i b l i o t h e e k z a l b i j v o o r b e e l d k i e z e n v o o r d e sluiting v a n d e v e s t i g i n g e n B r o e k in W a t e r l a n d e n M a r k e n . O f d e t r a n s p o r t f r e q u e n t i e j

terugbrengen

v a n t w e e k e e r in d e w e e k n a a r é é n k e e r in d e w e e k e n g e e n v o o r z i e n i n g e n treffen v o o r o n d e r h o u d e n v e r v a n g i n g . D e b i b l i o t h e e k h e e f t o o k r e k e n i n g te h o u d e n m e t d e w e n s e n v a n a n d e r e s u b s i d i e p a r t n e r s . Z o a l s g e z e g d , a c h t e n zij e e n b e z u i n i g i n g o p h e t b a c k o f f i c e niet o p zijn p l a a t s . W a n n e e r u w c o l l e g e e r d e v o o r k e u r a a n g e e f t o m d e s u b s i d i e p e r 2 0 1 4 te b e ë i n d i g e n , z a l d e B i b l i o t h e e k in i e d e r g e v a l a a n d e w e n s e n v a n d e a n d e r e g e m e e n t e n v o o r r a n g b i e d e n . D e B i b l i o t h e e k heeft a l s s u b s i d i e o n t v a n g e r b i n n e n het k a d e r v a n d e s u b s i d i e v e r p l i c h t i n g e n z o a l s o p g e n o m e n in d e a a n v r a a g , o o k d e vrijheid o m invulling te g e v e n a a n d e b e z u i n i g i n g . Dit is het u i t g a n g s p u n t v a n het s u b s i d i e r e c h t ( A f d e l i n g 4 . 2 . 4 A w b ) . D e z e vrijheid heeft d e B i b l i o t h e e k z e k e r a l s u w c o l l e g e e r v o o r k i e s t het i n s t a p n i v e a u l o s te laten. 4.5 C o n c l u s i e D e B i b l i o t h e e k c o n c l u d e e r t d a t het v o o r g e n o m e n besluit in d e e e r s t e p l a a t s in strijd is m e t d e w e t (artikel 11b W s c ) . N u h e t b e s l u i t o p g e e n e n k e l e w i j z e r e k e n s c h a p g e e f t v a n h a a r e i g e n e e r d e r e b e l e i d of d e b e l a n g e n v a n d e a n d e r e g e m e e n t e n bij het b e h o u d v a n d e B i b l i o t h e e k a l s b a s i s b i b l i o t h e e k , getuigt het besluit d a a r n a a s t niet v a n e e n e v e n r e d i g e b e l a n g e n a f w e g i n g . H e t b e s l u i t is d a a r m e e in

J

strijd m e t artikel 3:4 A w b . D e B i b l i o t h e e k m o c h t o p b a s i s v a n d e b e s l u i t e n in 2 0 0 4 er b o v e n d i e n o p v e r t r o u w e n dat u w c o l l e g e het i n s t a p n i v e a u z o u h a n d h a v e n , d a a r o m is het besluit in strijd met het v e r t r o u w e n s b e g i n s e l . N u in het g e h e l e besluit o p g e e n e n k e l e w i j z e r e k e n i n g w o r d t g e h o u d e n m e t het i n s t a p n i v e a u e n d e h u i s v e s t i n g l a s t e n is het besluit o n z o r g v u l d i g v o o r b e r e i d e n o n d e u g d e l i j k g e m o t i v e e r d . H e t b e s l u i t is d a a r m e e in strijd m e t artikel 3:2 A w b e n 3 : 4 6 A w b . V o o r d e g o e d e o r d e m e r k t d e B i b l i o t h e e k tot s l o t n o g o p dat u w c o l l e g e v o o r het i n s t e l l e n v a n d e b a s i s b i b l i o t h e e k s i n d s 2 0 0 8 e e n b e d r a g v a n € 2 0 . 0 0 0 a l s z o g e n a a m d e integratie-uitkering v a n O C W ontvangt. D e g e m e e n t e o n t v a n g t dit b e d r a g o n d e r d e v o o r w a a r d e d a t zij d e b i b l i o t h e e k in s t a n d houdt e n d e bibliotheek o p i n s t a p n i v e a u s u b s i d i e e r t , z o blijkt uit d e g e n o e m d e r a a d s b e s l u i t e n . H e t v o o r g e n o m e n besluit s t a a t o p g e s p a n n e n voet met d e z e subsidievoorwaarde. H e t b e s l u i t is d a a r n a a s t in strijd m e t artikel 4:51 A w b . E r is g e e n s p r a k e v a n e e n v e r a n d e r d e o m s t a n d i g h e d e n of g e w i j z i g d e i n z i c h t e n d i e z i c h v e r z e t t e n t e g e n o n g e w i j z i g d e voortzetting. B o v e n d i e n is d e r e d e l i j k e termijn niet in a c h t g e n o m e n .

6

H e t b e s l u i t is tot slot in strijd m e t het u i t g a n g s p u n t v a n het s u b s i d i e r e c h t ( A f d e l i n g 4 . 2 . 4 A w b ) n u u w c o l l e g e e e n b e p a a l d e w i j z e v a n b e z u i n i g e n oplegt. 5.

BEINDIGING SUBSIDIE PER

5.1 S t r i j d m e t a r t i k e l 4:51

2014

Awb

Z o a l s o p g e m e r k t , m o e t u w c o l l e g e bij e e n b e z u i n i g i n g d e v e r e i s t e n v a n artikel 4:51 A w b in a c h t nemen. Gewijzigde

inzichten/omstandigheden

H e t b e s l u i t is in strijd m e t het e e r s t e v e r e i s t e v a n artikel 4:51 A w b . D e n o o d z a a k tot b e z u i n i g e n is o o k niet a a n te m e r k e n a l s v e r a n d e r d e o m s t a n d i g h e d e n d i e z i c h v e r z e t t e n t e g e n o n g e w i j z i g d e v o o r t z e t t i n g . D e B i b l i o t h e e k v e r w i j s t n a a r h e t g e e n zij h i e r b o v e n ( o n d e r 4.2) heeft o p g e m e r k t Redelijke

termijn

Bij e e n b e ë i n d i g i n g v a n d e s u b s i d i e p e r 1 j a n u a r i 2 0 1 4 w o r d t d a a r n a a s t g e e n redelijke termijn in d e z i n v a n artikel 4:51 A w b in a c h t g e n o m e n . E e n j a a r m a g l a n g lijken, m a a r is in dit g e v a l o n v o l d o e n d e . D e B i b l i o t h e e k heeft e e n c o m p l e x e b e z u i n i g i n g uit te v o e r e n . D e b e z u i n i g i n g m a g i m m e r s d e certificering v a n d e B i b l i o t h e e k a l s b a s i s b i b l i o t h e e k niet in g e v a a r b r e n g e n . D a a r m e e z o u d e b e z u i n i g i n g n a m e l i j k o o k d e d i e n s t v e r l e n i n g in d e a n d e r e g e m e e n t e n s c h a d e n . O m d e z e l f d e r e d e n k a n niet o p d e b a c k o f f i c e w o r d e n b e z u i n i g d . H o e dit o o k zij, a l s d e B i b l i o t h e e k d e b e z u i n i g i n g z o u u i t v o e r e n , zijn in i e d e r g e v a l d e v o l g e n d e m a a t r e g e l e n n o o d z a k e l i j k : d e B i b l i o t h e e k m o e t in d e front-office 2 , 0 6 F T E ) e n d e b a c k o f f i c e p e r s o n e e l (1,24 F T E ) o n t s l a a n ; c o n t r a c t e n m e t I C T , b o e k e n e n a n d e r e l e v e r a n c i e r s b e ë i n d i g e n ; b i b l i o t h e e k p a n d M o n n i c k e n d a m , iet, i n v e n t a r i s / c o l l e c t i e v e r s n e l d a f s c h r i j v e n . V a n z e l f s p r e k e n d l e i d e n d e z e m a a t r e g e l e n o p d e z e k o r t e t e r m i j n tot a a n z i e n l i j k e frictiekosten. D e B i b l i o t h e e k b e r a a m t d e totale frictiekosten o p € 1.200.000. D e frictiekosten b e d r a g e n d u s e e n v e e l v o u d v a n d e b e o o g d e b e z u i n i g i n g . M e t e e n a f b o u w t e r m i j n v a n drie of vier j a a r z o u d e n d e f r i c t i e k o s t e n a a n z i e n l i j k l a g e r zijn. Desgewenst kan de Bibliotheek een nadere onderbouwing van de g e n o e m d e kosten overleggen. Garanties

frictiekosten

In b e g i n s e l kent e e n g e m e e n t e niet d e plicht g a r a n t i e s te v e r s t r e k k e n v o o r d e frictiekosten d i e v o o r t v l o e i e n uit d e b e ë i n d i g i n g v a n d e s u b s i d i e . Dit is e c h t e r a n d e r s a l s d e s u b s i d i e v e r s t r e k k e r i n v l o e d heeft g e h a d o p d e a a n s t e l l i n g v a n het p e r s o n e e l e n d a a r m e e d e v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d heeft g e d r a g e n v o o r d e w a c h t g e l d v e r p l i c h t i n g e n (vergelijk: A b R v S 2 6 f e b r u a r i 2 0 0 3 , A B 2 0 0 3 , 1 7 2 , m.nt N V ) . D e B i b l i o t h e e k is v a n m e n i n g d a t u w c o l l e g e d e z e v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d kent. M e t d e f u s i e v a n 2 0 0 7 e n het v e r n i e u w i n g s b e l e i d h e e f t u w c o l l e g e b e w u s t g e k o z e n v o o r e e n m e e r u i t g e b r e i d e B i b l i o t h e e k e n ruimere aanstelling v a n p e r s o n e e l . D a a r m e e kent uw college nu ook e e n verantwoordelijkheid voor het o n t s t a a n v a n d e z e f r i c t i e k o s t e n . D e z e v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d z a l z i c h o p zijn m i n s t m o e t e n w e e r s p i e g e l e n in e e n l a n g e r e t e r m i j n o m te b e z u i n i g e n . Afbouwregeling U w c o l l e g e heeft a a n d e B i b l i o t h e e k e n d e a n d e r e g e m e e n t e n o o k c o n c r e t e t o e z e g g i n g e n g e d a a n (of in i e d e r g e v a l v e r w a c h t i n g e n

g e w e k t ) dat u w g e m e e n t e d e s u b s i d i e bij b e ë i n d i g i n g o v e r e e n l a n g e r e

termijn z o u g a a n a f b o u w e n . N a d e f u s i e h e b b e n d e g e m e e n t e n e r k e n t dat d e s a m e n w e r k i n g g e f o r m a l i s e e r d m o e s t w o r d e n , met e e n s a m e n w e r k i n g s o v e r e e n k o m s t . D e z e s a m e n w e r k i n g s o v e r e e n k o m s t is o p g e s t e l d . Zij m a a k t e

7

o n d e r d e e l uit v a n d e v i s i e v o o r d e t o e k o m s t v a n h e t b i b l i o t h e e k w e r k d i e d e B i b l i o t h e e k o p v e r z o e k v a n d e g e m e e n t e h e e f t o p g e s t e l d : het Q u o V a d i s B i b l i o t h e e k W a t e r l a n d v a n a p r i l 2 0 1 1 (bijlage 7). In artikel 7 . 3 v a n d e z e S a m e n w e r k i n g s o v e r e e n k o m s t is o o k e e n r e g e l i n g v o o r d e a f b o u w v a n d e s u b s i d i e n e e r g e l e g d . "Indien afbouwregeling

van kracht

jaar en met de volgende en 25% in het derde jaar. diensten."

een van de gemeenten worden.

percentages

De afbouw

de samenwerkingsovereenkomst

van de subsidie

75% van de subsidie

Dit zou kunnen

leiden

geschiedt

over een periode

in het eerst jaar,

tot evenredige

vermindering

opzegt,

zal een

van drie

50% in het tweede van producten

jaar

en

D e B i b l i o t h e e k b e s c h i k t niet o v e r e e n o n d e r t e k e n d e v e r s i e . U w c o l l e g e heeft d e s t i j d s e c h t e r

w e l b e v e s t i g d d a t d e zij a k k o o r d is g e g a a n m e t d e s a m e n w e r k i n g s o v e r e e n k o m s t . U w w e t h o u d e r heeft b o v e n d i e n in h e t p o r t e f e u i l l e o v e r l e g v a n 3 0 m e i 2 0 1 1 expliciet b e n a d r u k t d a t d e g e m e e n t e in i e d e r g e v a l g a r a n t s t a a t v o o r d e s u b s i d i e r i n g v a n het g e m e e n s c h a p p e l i j k e b a c k o f f i c e (bijlage 8). Kortom, D e Bibliotheek e n d e a n d e r e g e m e e n t e n moeten erop kunnen vertrouwen dat uw college d e z e a f b o u w r e g e l i n g in a c h t n e e m t e n d e s u b s i d i e (in i e d e r g e v a l v o o r z o v e r d i e d e b a c k o f f i c e betreft) o v e r e e n p e r i o d e v a n drie j a a r a f b o u w t . j

5.2 Verplicht tot a a n b e s t e d i n g D e B i b l i o t h e e k m e r k t tot slot o p d a t v o o r z o v e r u w c o l l e g e v o o r n e m e n s is het b i b l i o t h e e k w e r k v o o r d e t o e k o m s t uit te b e s t e d e n a a n e e n a n d e r e b i b l i o t h e e k of d i e n s t v e r l e n e r , u w c o l l e g e v e r p l i c h t is e e n a a n b e s t e d i n g s p r o c e d u r e te s t a r t e n e n d e B i b l i o t h e e k d a a r v o o r o o k uit te n o d i g e n . H e t u i t b e s t e d e n v a n b i b l i o t h e e k w e r k is n a m e l i j k e e n a a n b e s t e d i n g s p l i c h t i g e o p d r a c h t . B i b l i o t h e e k w e r k i s a a n te m e r k e n a l s e e n o v e r h e i d s o p d r a c h t v o o r d i e n s t e n in d e z i n v a n artikel 1 lid 2 s u b d v a n Richtlijn 2 0 0 4 / 1 8 / E G e n artikel 1 o n d e r j v a n B e s l u i t a a n b e s t e d i n g s r e g e l s v o o r o v e r h e i d s o p d r a c h t e n ( B O A ) . O m d a t u w c o l l e g e het b i b l i o t h e e k w e r k v o o r m e e r d e r e j a r e n g a a t u i t b e s t e d e n z a l d e w a a r d e v a n d e z e o p d r a c h t het d r e m p e l b e d r a g v a n € 1 9 3 . 0 0 0 v a n artikel 7 Richtlijn 2 0 0 4 / 1 8 / E G e n artikel 7 B O A in i e d e r g e v a l o v e r s t i j g e n . V o o r d e g o e d e o r d e wijst d e B i b l i o t h e e k e r n o g o p d a t bij b e ë i n d i g i n g v a n d e s u b s i d i e d e B i b l i o t h e e k d e r u i m t e s l e e g z a l o p l e v e r e n . D e B i b l i o t h e e k is i m m e r s e i g e n a a r v a n d e c o l l e c t i e e n d e i n v e n t a r i s . Dit is e e n belangrijk punt o m r e k e n i n g m e e te h o u d e n bij d e a a n b e s t e d i n g .

5.4 C o n c l u s i e J H e t b e s l u i t tot b e z u i n i g e n p e r 1 j a n u a r i 2 0 1 4 is in strijd m e t artikel 4 : 5 1 A w b . E r is g e e n s p r a k e v a n e e n v e r a n d e r d e o m s t a n d i g h e d e n of g e w i j z i g d e i n z i c h t e n d i e z i c h v e r z e t t e n t e g e n o n g e w i j z i g d e v o o r t z e t t i n g . B o v e n d i e n is d e r e d e l i j k e termijn niet in a c h t g e n o m e n . E r w o r d t g e e n r e k e n i n g g e h o u d e n m e t d e f r i c t i e k o s t e n , terwijl d e g e m e e n t e v e r a n t w o o r d e l i j k is v o o r h e t o n t s t a a n v a n d e z e frictiekosten. B o v e n d i e n zijn c o n c r e t e t o e z e g g i n g e n g e d a a n (of a l t h a n s v e r w a c h t i n g e n g e w e k t ) o v e r e e n a f b o u w t e r m i j n . O m d a t het b e s l u i t g e e n a c h t s l a a t o p d e t o e g e z e g d e a f b o u w t e r m i j n is het besluit o n z o r g v u l d i g v o o r b e r e i d e n in strijd m e t artikel 3:2 A w b e n het v e r t r o u w e n s b e g i n s e l . T o t slot m o e t u w c o l l e g e e r z i c h r e k e n s c h a p v a n g e v e n d a t u i t b e s t e d i n g v a n het b i b l i o t h e e k w e r k a a n b e s t e d i n g s p l i c h t i g is. D e B i b l i o t h e e k ziet g r a a g e e n u i t n o d i g i n g t e g e m o e t .

8

6.

CONCLUSIE

G e l e t o p het b o v e n s t a a n d e v e r z o e k t d e B i b l i o t h e e k tot: •

heroverweging van de bestreden beslissing;

•

te w o r d e n g e h o o r d v o o r a f g a a n d e a a n d e b e s l i s s i n g o p b e z w a a r ;

•

vergoeding van de kosten van d e z e procedure.

Hoogachtend,

C P . Mesker

9

VERZONDEN i 1 SEP, 2012

INGEKOMEN 1 4 SEP, 2012

Gemeen te^fhi:

Datum

e r l a n d

Kenmerk Befmndcld door Doorkkstmmmer

Vmbmfim

20 september 2012 , i n l 2 . 0 1 5 0 7 / ^ / ^ . ö 2 / <>0 Lindy Pos-Wolhoff (0299) 658 551 J

: 29 maart 2012

Utv kewntrk

A r

In uw antwoord graag datum en kenmerk vermelden.

Stichting Openbare Bibliotheek Waterland Waterlandlaan 40 1441 M P P U R M E R E N D

Ondenverp: subsidieverlening 2013

Geacht bestuur, O p 29 maart 2012 diende u een aanvraag voor een budgetsubsidie in. D e subsidie is bestemd voor de exploitatie van vier bibliotheekvestigingen in de gemeente Waterland. Bezuinigingen De gemeente Waterland staat voor de opgave om de komende jaren de uitgaven fors te verlagen. De gemeente is namelijk verplicht om een sluitende begroting te hébben en ziet zich geconfronteerd met teruglopende inkomsten van het Rijk. Voor het jaar 2013 zien \vij ons helaas genoodzaakt op de subsidie voor uw instelling € 49.260,00 te bezuinigen ten opzichte van het subsidiebedrag voor 2012. In 2014 zal de subsidie verder verlaagd worden met een bedrag van € 125.740,00. D e subsidie wordt dan € 181.224,00. Wij zijn van mening dat u de bezuiniging in 2013 kunt realiseren door het aantal openingsuren van de bibliotheekvestigingen i n Broek in Waterland en Marken terug te brengen naar vijf uur per week en die in Monnickendam tot vijftien uur per week. Het restant van het te bezuinigen bedrag zal gevonden moeten worden door minder geld uit te geven aan de aanschaf van collectie en media. D i t is ook met u besproken. U heeft tijdens de gesprekken die met u hebben plaatsgevonden aangegeven dat u de bezuiniging die de gemeente voorstaat niet kunt realiseren. O m die reden kunnen wij niet anders dan de raad voorstellén om uit de basisbibliotheek te treden. Als de raad hiertoe besluit treden wij over de gevolgen met u in overleg.. Voorstel aan de raad Wij hebben de gemeenteraad voorgesteld om u voor 2013 een budgetsubsidie te verlenen van € 306.964,00 en uit de basisbibliotheek te treden. Subsidiebeschikking De subsidie is opgenomen in de concept gemeentebegroting 2013. Deze begroting wordt op 1 november 2012 door de gemeenteraad vastgesteld. N a de besluitvorming door de raad ontvangt u van ons een subsidiebeschikking. Vragen Heeft u nog vragen? Neemt u dan gerust contact op met mevrouw Lindy Pos, telefoonnummer (0299) 658 551. Met vriendelijke groet, burgemeester en wethouders,

D . Broere algemeen directeur/gemeentesecretaris

L.M.B.C. Wagenaar-Kroon burgemeester

Postbus 1000 | 1140 BA Monnickendam | Beioekadres Picrcbaan 3 Monnickendam | T. 0299 - 658 585 | F. 0299 • 658 599 E. [email protected] | W. www.waterland.nl | Rabobank 34.28.79.200 | BNG 28.50.33.298

1 v

»

n1

Brief aan de leden T.a.v. burgemeester en wethouders

iiinHPiiii 2002000058

front-office tel.

bijlage{n}

SEZ (070) 373 8022

5

onderwerp

ona kenmerk

datum

herstructurering openbaar bibliotheekwerk (05)

SEZ/OC/2002000058 Lbr. 02/4

24 januari 2002

Samenvatting

In deze ledenbrief wordt, in vervolg op eerdere ledenbrieven, ingegaan op de herstructurering van het openbaar bibliotheekwerk. Allereerst besteden wij aandacht aan de ondertekening van het koepelconvenant op 20 december 2001. Tevens worden de redenen vermeld waarom de V N G in eerste instantie het convenant niet wenste te ondertekenen. Verder komen aan bod: de rollen die de verschillende overheden dienen te vervullen in het proces, de financiële gevolgen die de herstructurering meebrengt en de door staatssecretaris Van der Ploeg van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OCenW) thans beschikbaar gestelde middelen voor de gemeenten met minder dan 30.000 inwoners. Tot slot wordt aandacht besteed aan de Stuurgroep Bibliotheken, de implementatie van de herstructurering, het kwaliteitssysteem en de benchmarking.

© VNG

Extra exemplar en van deze brief zi|n Ie besteUen via bovengenoemd telefoonnummer tegen vergoeding van € 0,45 per pagina. Kopiöran t b v intern gebruik door leden VNG is toegestaan

A a n de leden

front-office tel.

uw kenmerk

bijlage(n)

Onderwerp

ons kenmerk

datum

herstructurering openbaar bibliotheekwerk

SEZ/OC/2002000058 Lbr. 02/4

24 januari 2002

(070) 373 8022

£

In vervolg op het advies Open poort tot kennis dat op 12 april 2000 door de stuurgroep-Meijer aan staatssecretaris Van der Ploeg van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OCenW) is aangeboden, informeren wij u over de actuele ontwikkelingen in de herstructurering van het openbaar bibliotheekwerk. Dit geschiedt in vervolg op de ledenbrieven van 2 oktober 2000 (kenmerk SEZ/OC/2000003801, nummer Lbr. 00/141) en 16 maart 2001 (kenmerk SEZ/OC/2001000498, nummer Lbr. 01/16) die na raadpleging van gemeenten tot stand zijn gekomen. W i j besteden aandacht aan deze zaken: 1.

Het koepelconvenant herstructurering bibliotheekwerk, dat op 20 december j l . is ondertekend door

2.

De rolverdeling tussen de verschillende overheden;

3.

Het rapport Open poort tot kennis, raming van de financiële gevolgen van de herstructurering van

de staatssecretaris, het IPO en de V N G ;

het openbaar bibliotheekwerk (IOO B V , 3 juli 2001); 4.

Het budget van ƒ 12,2 miljoen dat gedurende de periode 2001-2004 jaarlijks door de staatssecretaris beschikbaar wordt gesteld, met name voor directievoering en financiële administratie van de basisbibliotheken in gemeenten met minder dan 30.000 inwoners;

5.

De landelijke Stuurgroep Bibliotheken en implementatie;

6.

Certificering en benchmarking.

1.

Koepelconvenant

Voo rgesch iedenis Op 3 april 2001 is het koepelconvenant besproken in bestuurlijk overleg tussen de staatssecretaris, het

IPO en de V N G . Vervolgens is de tekst op 23 augustus geaccordeerd door het bestuur van de V N G . De drie partijen spraken af dat de ondertekening van het convenant op 8 november zou plaatsvinden. Uiteindelijk is dit 20 december geworden. Het convenant geldt in eerste instantie voor de periode van 2001-2004. U treft de definitieve tekst van het koepelconvenant met bijbehorende toelichting aan als bijlage 1. In het koepelconvenant wordt het advies van de stuurgroep-Meijer uitgewerkt. Het koepelconvenant start met de uitgangspunten en de voorgeschiedenis, waarna een overeenkomst wordt geformuleerd over het veranderingsproces en de rol die provincies, gemeenten en het Rijk daarbij zouden moeten spelen. De V N G meende begin november het convenant toch vooralsnog niet te ondertekenen. A a n dat besluit lagen vier redenen ten grondslag: a.

Onduidelijkheid over de beschikbare extra financiën op de lange termijn;

b.

Geen instemming met de zogeheten 11-miljoenregeling voor de korte termijn;

c.

Groeiende onduidelijkheid in de taakverdeling tussen provincies en gemeenten;

d.

Toenemende twijfel over certificering en benchmarking.

De uitwerking en argumentatie bij deze vier punten treft u aan in bijlage 2. Na het besluit tot het niet-ondertekenen van het convenant zijn vervolgens tussen OCenW, het IPO en de V N G vervolgonderhandelingen gestart die hebben geleid tot twee aanvullende notities over de rolverdeling tussen de overheden en de 11-miljoenregeling (momenteel gaat het over een bedrag van 6 5.536.119 of ƒ 12,2 miljoen), die aan de toelichting bij het koepelconvenant zijn toegevoegd. De integrale tekst van deze notities zijn opgenomen in de bijlage. Aangaande de certificering en benchmarking ziet de staatssecretaris vooralsnog af van een systeem dat dwingend zal worden opgelegd. Voor de langetermijnfinanciering zijn ook tijdens de tweede onderhandelingsronde geen concrete bedragen beschikbaar gesteld. Wel heeft de staatssecretaris tijdens het afsluitend bestuurlijk overleg van 3 december de toezegging gedaan zich intensief in te zetten om de herstructurering openbaar bibliotheekwerk en de daarvoor benodigde langetermijnfinanciering hogerop de politieke agenda te krijgen. Het bestuurlijk overleg heeft uiteindelijk geresulteerd in het besluit om toch tot ondertekening van het koepelconvenant over te gaan. De V N G heeft haar vraagtekens bij de langetermijnfinanciering ook geuit in een brief aan de Kamer (kenmerk SEZ/OC/2001004595). Tijdens de begrotingsbehandeling op 3 december meldde de staatssecretaris de ophanden zijnde herstructurering. Hij deelde de Kamer mee dat voor een goede

onderwerp herstructurering openbaar bibliotheekwerk Datum 24 januari 2002

02/08

implementatie van het nieuwe bibliotheekbestel extra structurele financiële middelen nodig zijn. Hij beloofde de Kamer hierover verder te informeren via een beleidsbrief, die in februari 2002 aan de Kamer zal worden aangeboden. Uit de reactie van de Kamercommissieleden bleek dat de herstructurering openbaar bibliotheekwerk vooralsnog niet hoog op de politieke agenda staat. In het kader van de voor dit proces zo belangrijke langetermijnfinanciering is dit echter wel noodzakelijk. De V N G zal in haar brief aan de kabinetsformateur aandacht vragen voor het vrijmaken van structurele rijksmiddelen voor deze herstructurering. Wanneer eind 2002 nog steeds geen zicht is op een substantiële, structurele langetermijnfinanciering, zal de V N G het ambitieniveau van het koepelconvenant niet meer onderschrijven. In die situatie mag van gemeenten niet verwacht worden, dat zij het benodigde verschil uit eigen middelen bijpassen. Het IPO is eenzelfde mening toegedaan.

2.

De rolverdeling tussen de verschillende overheden

Van de gemeenten wordt dit verwacht: behoud en versterking van het bestuurlijk draagvlak in de gemeente voor de eigen (basis)bibliotheek en het stelsel van openbare bibliotheken, het concretiseren van de rol als opdrachtgever van de bibliotheek en het versterken van de relatie tussen de bibliotheek en andere beleidsterreinen (educatie, cultuur, welzijn). Verder wordt van de gemeenten verwacht: inzet bij het realiseren van de basisbibliotheek en zorgen dat deze deel uitmaakt van de daarvoor noodzakelijke samenwerkingsverbanden. De provincies worden geacht een provinciaal beleidspla n en een concreet plan van aanpak op te stellen, die richting en uitvoering geven aan de herstructurering. Daartoe moeten ze overleg plegen met de gemeenten uit hun gebied. Ook de provincies zullen de vorming van basisbibliotheken en samenwerkingsverbanden bevorderen. Kortom, de provincies krijgen een regierol waarbij de term 'regie' wordt gehanteerd in de zin van ondersteunen, coördineren en stimuleren van planvorming en implementatie. Het Rijk ondersteunt en faciliteert de herstructurering, bewaakt de landelijke afspraken en zorgt voor de aansturing van de vereniging N B L C , de koepel van de bibliotheken. W i j wijzen u hierop een belangrijk/?na«ciee/ aspect. In het convenant is overeengekomen dat alle overheden gedurende de uitvoeringsperiode van vier jaar de nu beschikbare budgetten voor het

openbaar bibliotheekwerk (peildatum 1 januari 2000) ten minste op gelijk niveau zullen houden. Wij verzoeken u om hiermee rekening te houden.


03/08

3.

Open poort tot kennis: de kosten

Als uitvloeisel van de afspraken in het koepelconvenant heeft het onderzoeksbureau IOO B V een raming gemaakt van de financiële gevolgen van de herstructurering van het openbaar bibliotheekwerk. In bijlage 3 treft u een samenvatting aan. Enkele kerngegevens volgen hier. Voor de herstructurering moeten eenmalige kosten gemaakt worden om de gewenste kwaliteitsverbetering door te voeren. Daarnaast worden de structurele kosten van de basisbibliotheken in de komende jaren hoger dan nu het geval is. -

De eenmalige (of incidentele) kosten worden geschat op bijna € 202,4 miljoen (ƒ 446 miljoen) Dit geld wordt ingezet voor een kwaliteitsimpuls (kwaliteitszorg, certificering, omscholing personeel) en een ICT-impuls (de basisbibliotheken op peil brengen voor de virtuele bibliotheek).

-

De structurele kosten van het huidige bibliotheekstelsel bedragen circa € 420,2 miljoen (ƒ 926 miljoen) en die van het vernieuwde stelsel van basisbibliotheken zullen oplopen tot ongeveer € 500 miljoen (ƒ 1,2 miljard). Dit betekent dat landelijk structureel ruim € 124,3 miljoen (ƒ 274 miljoen) extra nodig is om de herstructurering goed uit te kunnen voeren. De toename in de aangegeven kosten heeft betrekking op een tijdsbestek van acht jaar, waarbij in de eerste vier jaar (de periode waarover het koepelconvenanl is afgesloten) de kosten oplopen van € 420,2 miljoen (ƒ 926 miljoen) tot € 498,25 miljoen (ƒ 1.098 miljoen) per jaar. Gedurende deze periode dient de daadwerkelijke omvorming te hebben plaatsgevonden. De toename van deze kosten vanaf het vijfde tot en met het achtste jaar, tot een bedrag van 6 0,5 miljard (ƒ 1,2 miljard) zijn het gevolg van de kwaliteitsverbetering en de grootschalige introductie van ICT. De verbeterde kwaliteit veronderstelt een bescheiden uitbreiding van personele capaciteit, een wijziging van de beroepenstructuur met hoogwaardigere functies en aanpassingen van de huisvesting aan de nieuwe functies van de openbare bibliotheek. De ICT-impuls brengt extra exploitatiekosten mee vanwege de sterke uitbreiding van de infrastructuur, de aansluiting van alle bibliotheken op een landelijk netwerk, en de introductie van nieuwe digitale diensten.

De kostenraming is gebaseerd op een invulling met behulp van deskundigen, op een vergelijking van drie 'gestileerde basisbibliotheken' en op een raming aan de hand van bestaande administratieve gegevens. Gestileerde basisbibliotheken zijn denkbeeldige basisbibliotheken die voor een gemeente met een bepaald inwonertal kunnen voorkomen. Voor basisbibliotheken in gemeenten met een verzorgingsgebied van 25.000 inwoners, 75.000 inwoners dan wel 150.000 inwoners is een kostenraming gemaakt. In het onderzoek worden de kosten voor een bibliotheek voor 25.000 inwoners geschat op € 450.000 (ƒ 1 miljoen), voor 75.000 inwoners op € 1,7 miljoen (ƒ 3,7 miljoen) en voor 150.000 inwoners op g 4,3 miljoen (ƒ 9,4 miljoen). (Zie voor verdere gegevens bijlage 3.) Op basis van de huidige beschikbare cijfers is het niet mogelijk om voor elke afzonderlijke bibliotheek een berekening te maken waaruit de kosten die de herstructurering meebrengt, af vallen te lezen.


04/08

Dit komt door de grote verschillen tussen de bestaande bibliotheken onderling qua organisatie en huidige kosten.

4.

De 12,2-miljoenregeling

De staatssecretaris heeft op 1 november j l . een subsidiebeschikking voor de herstructurering openbaar bibliotheekwerk gezonden aan de besturen van de provincies. In deze beschikking stelt hij dat ter uitvoering van de bestuurlijke afspraken die hij met de V N G en het IPO in het bestuurlijk overleg van 3 april 2001 heeft gemaakt over de herstructurering openbare bibliotheken, gedurende de periode 20012004 jaarlijks een bedrag van€ 5.536.120 {ƒ 12,2 miljoen) beschikbaar heeft. Deze middelen zijn bestemd voor de kleinere gemeenten (minder dan 30.000 inwoners). Het bedrag is bedoeld om een impuls te geven aan de invulling van het opdrachtgeverschap van de kleinere gemeenten, die ze door de vorming van de basisbibliotheken als taakstelling krijgen. Bij de invoering van de Welzijnswet zijn ze immers niet volledig verantwoordelijk geworden voor het openbaar bibliotheekwerk. De verantwoordelijkheden voor directievoering en financiële administratie lagen bij de provincies, in de praktijk veelal uitgevoerd door de provinciale bibliotheekcentrales. Deze middelen zullen gedurende de periode 2001-2002 aan de provincie worden uitgekeerd. Na 2002 zullen de beschikbare bedragen rechtstreeks worden uitgekeerd aan de gemeenten met minder dan 30.000 inwoners. Voor het jaar 2001 wordt het beschikbare bedrag verdeeld over de provincies volgens een verdeelsleutel, die zo is samengesteld: -

V a n het totaal beschikbare bedrag van circa € 5.536.120 (ƒ 12,2 miljoen) wordt € 544.536 (ƒ 1,2 miljoen) gebruikt voor een vaste voet. Dit bedrag wordt gelijk verdeeld over de 12 provincies zodat elke provincie een basisbedrag van € 45.378 (ƒ 100.000) ontvangt.

-

Het resterende bedrag van circa € 4.991.582 (ƒ 11 miljoen) wordt verdeeld over de provincies naar rato van het aantal inwoners in gemeenten met minder dan 30.000 inwoners (peildatum 1 januari 2000). Het resultaat van deze verdelingssystematiek is weergegeven in bijlage 4.

Voor het jaar 2002 geldt eenzelfde verdeelsleutel als voor het jaar 2001. Wij wijzen u erop dat de provincies de ze beschikbaar gestelde bedragen voor een deel zullen besteden aan eenmalige kosten, met name kosten die gemaakt worden voor bij scholing van personeel. De werkgeversorganisatie en de bonden hebben daartoe de notitie Herstructurering openbaar bibliotheekwerk en projecten personeelsplanning

uitgegeven, waarin suggesties zijn opgenomen voor invulling.

onderworp herstructurering openbaar bibliotheekwerk Datum 24 januari 2002

strategische

Vanaf 2003 zullen de gelden rechtstreeks aan gemeenten worden uitgekeerd. Een definitieve regeling hiervoor wordt in samenspraak met OCenW, het IPO en de V N G in september 2002 ontworpen. Vooruitlopend hierop verwachten wij dat er een regeling zal ontstaan waarbij het bedrag dat nu al als vaste voet wordt gehanteerd, naar de provincies zal blijven gaan. Dit bedrag kan dan worden ingezet ter facilitering van de regiefunctie. Het resterende bedrag van €4.991.582 (ƒ 11 miljoen) kan dan vervolgens worden verdeeld op basis van het aantal inwoners van de gemeenten met minder dan 30.000 inwoners. Dit betekent een bedrag van ongeveer € 0,82 (ƒ 1,80) per inwoner. Nadat de V N G in november besloot het koepelconvenant vooralsnog niet te ondertekenen, heeft OCenW aan de provincies een blokkeringsbrief verstuurd. Nu het koepelconvenant alsnog ondertekend is, hebben de provincies een deblokkeringsbrief ontvangen. Het bedrag dat voor het jaar 2001 beschikbaar is gesteld, zal aan het bedrag van 2002 worden toegevoegd. Hierdoor gaan er geen gelden verloren.

5. De landelijke Stuurgroep Bibliotheken en implementering Stuurgroep N u het koepelconvenant is ondertekend, is het uitwerkingstraject officieel van start gegaan. Hiervoor is een termijn van vier jaar uitgetrokken. Om het veranderingsproces te begeleiden is er een landelijke Stuurgroep Bibliotheken (SB). De SB bestaat uit bestuurlijke vertegenwoordigers van OCenW, het IPO, de V N G en de vereniging N B L C en een onafhankelijke voorzitter, die allen worden benoemd door de staatssecretaris (zie bijlage 5). Naast de begeleiding van het veranderingsproces heeft de SB deze taken: het bewaken van de onderlinge afstemming van beleid, de vergroting van de samenhang en vermindering van de vrijblijvendheid in het stelsel van bibliotheken en het voorbereiden van besluiten voor het bestuurlijk overleg die het functioneren van het gehele stelsel betreffen dan wel ingrijpende financiële gevolgen hebben voor betrokken overheden en dientengevolge een gezamenlijke beslissing van de betrokken overheden vereisen. Verder dient de SB ook te zorgen dat in bestuurlijk Nederland het herstructureringsproces bibliotheken op de politieke agenda komt en blijft staan. De S B is opdrachtgever van het procesmanagement, dat de S B in zijn taken ondersteunt en de herstructurering moet stimuleren en faciliteren. Dit procesmanagement beschikt over een klein bureau (drie personen) en is gevestigd in Den Haag (zie bijlage 5). Het zal zich vooral richten op het verstrekken van informatie over de implementatie van de herstructurering. Binnen afzienbare tijd zal het dan ook een website lanceren: verwacht wordt dat deze in maart operationeel is. Ook zal het procesmanagement nieuwsbrieven en informatiebulletins uitgeven.

ond«w«rp herstructurering openbaar bibliotheekwerk Datum 24 januari 2002

06/08

Implementatie Door de ondertekening van het convenant is het officiële startsein gegeven voor de herstructurering. Dit betekent echter niet dat het implementatieproces nu pas in gang wordt gezet. Vooruitlopend op de convenantsondertekening zijn vooral de provincies reeds begonnen met het invulling geven aan hun regiefunctie. De provincie en gemeenten zullen samen moeten komen tot een provinciaal beleidsplan. Hierin moet worden aangegeven hoe gemeenten invulling wensen te geven aan hun opdrachtgeverschap en welke basisbibliotheken er per gebied zullen ontstaan, met de al dan niet daaraan verbonden onderlinge gemeentelijke samenwerkingsvormen. Hierbij wordt van gemeentebesturen een actieve opstelling verwacht. In dit proces zal de provincie voornamelijk optreden als ondersteuner, bewaker en stimulator van het proces en de planvorming. Tevens bewaakt ze de onderlinge samenhang. Let wel: de provincie treedt daarbij niet in de bevoegdheden van het lokaal bestuur. De provincies dienen vóór 31 maart a.s. een bestedingsplan op te stellen voor de gelden 2001, gebaseerd op een plan van aanpak en een verdeelplan waarvan het de bedoeling is dat het in overleg

\

)

met de betrokken gemeenten tot stand is gekomen. Dit wordt ter kennis gebracht van de SB, waarna de staatssecretaris beslist. Vervolgens zullen de provincies in samenspraak met de gemeenten een beleidsplan opstellen voor de volgende periode. De verwachting is dat de provincies in de eerste helft van 2002 ook een bestedingsplan voor 2002 zullen opstellen. N o g niet afgesproken is of gemeenten hiervoor projectplannen moeten indienen. Het is de bedoeling dat de provinciale plannen worden voorgelegd aan de SB, die zijn bevindingen aan de staatssecretaris meedeelt. De staatssecretaris kent op zijn beurt de gelden toe. Tevens vindt in september a.s. een gezamenlijk overleg tussen de staatssecretaris, het IPO en de V N G plaats over de definitieve regeling voor de toekenning van de middelen 2003-2004 aan (clusters van) gemeenten. Op ambtelijk niveau zijn er provinciale contactpersonen en contactpersonen namens de provinciale VNG-afdelingen aangewezen (zie bijlage 5). Zij fungeren als aanspreekpunt voor gemeenten, de J

desbetreffende provincies en het procesbureau en hebben ook een gezamenlijk periodiek overleg, waardoor ze op de hoogte worden gehouden van de laatste ontwikkelingen. Certificering en benchmarking Op 17 december j l . zijn de normen certificering openbare bibliotheken door de algemene ledenvergadering van de vereniging N B L C aangenomen. Tevens is aan de ledenvergadering toestemming gevraagd deze normen aan het bestuurlijk overleg bibliotheken voor te leggen. Dit zal in de loop van 2002 gebeuren. De toetsing zal gebeuren door een onafhankelijke commissie. Of deze


07/08

normering ook een directe verhoging van de kosten meebrengt, is tot op heden niet duidelijk. Wel is vastgesteld dat deze normering niet wettelijk verplicht wordt. Gedurende het jaar 2002 zal gestart worden met de ontwikkeling van de benchmarking. In dit ontwikkelingstraject zal de V N G worden betrokken. Zodra meer duidelijkheid bestaat over de invoering en de gevolgen hiervan voor gemeenten, zult u worden geïnformeerd. Slot Tot slot willen wij u erop attenderen dat op 10 april a.s. een grote landelijke bibliotheekmanifestatie gehouden wordt. Deze manifestatie heeft als doel het bestuurlijk draagvlak voor de herstructurering openbaar bibliotheekwerk te vergroten. Hierbij zal vooral aandacht worden besteed aan de functie van de bibliotheek in een brede maatschappelijke context en als spil in de sociale infrastructuur. Hiervoor ontvangt u binnenkort een uitnodiging met bijbehorend programma.

Hoogachtend, VERENIGING V A N NEDERLANDSE GEMEENTEN

prof. dr. J.Th.J. van den Berg, voorzitter directieraad


08/08

Koepelconvenant herstructurering openbaar bibliotheekwerk 1. Uitgangspunten -

-

-

Gemeenten, provincies en Rijk (hierna te noemen: overheden) zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het stelsel van openbare bibliotheken in Nederland, de overheden hebben ten aanzien van het stelsel van bibliotheekvoorzieningen onderscheiden verantwoordelijkheden en bevoegdheden, en beschikken over eigen financieringsbronnen voor de taken en voorzieningen ondér hun specifieke verantwoordelijkheid, overheden kennen aan de Vereniging van openbare bibliotheken N B L C een eigen en specifieke verantwoordelijkheid toe als vertegenwoordigster van het stelsel van bibliotheken en houden in hun handelen daarmee rekening, overheden gaan er in hun taakuitoefening van uit dat beslissingen ten aanzien van voorzieningen onder hun specifieke verantwoordelijkheid gevolgen kunnen hebben voor het stelsel als geheel, gelet op deze samenhang voeren V N G , IPO en O C e n W (hierna te noemen: partijen) regelmatig overleg over de afstemming van beleid in het Bestuurlijk Overleg over het openbare bibliotheekwerk. In het Algemeen Kader O C e n W - I P O - V N G van 25 januari 1999 zijn algemene afspraken neergelegd voor het te voeren overleg over het cultuurbeleid.

2. Voorgeschiedenis

-

-

-

-

In het Bestuurlijk Overleg over het openbare bibliotheekwerk hebben overheden geconstateerd dat het noodzakelijk is de ontwikkelingen en samenhang van het openbare bibliotheekwerk en de bestuurlijke betrokkenheid daarbij aan een nadere analyse te onderwerpen in verband met zich voordoende knelpunten, in een gezamenlijk opgestelde adviesaanvrage aan de Raad voor Cultuur hebben de partijen deze vraagstukken aan de orde gesteld, de staatssecretaris van O C e n W heeft op 23 maart 1998 in een adviesaanvrage de Raad voor Cultuur verzocht een antwoord te geven op deze vraagstukken, de Raad Voor Cultuur heeft op 12 november 1998 advies uitgebracht over de reorganisatie van het stelsel van openbare bibliotheken, het advies van de Raad is besproken in een gezamenlijke conferentie van de overheden en het N B L C op 14 december 1998, de conclusie was dat de analyse van de problematiek door de Raad voor Cultuur in overgrote meerderheid gedeeld werd door alle partijen, maar dat de concrete oplossingsrichting van de Raad niet op voldoende steun kon rekenen, in gezamenlijk Bestuurlijk Overleg is vervolgens besloten een Stuurgroep herstructurering openbaar bibliotheekwerk in te stellen met als opdracht, uitgaande van de bovengenoemde adviesaanvraag en het advies van de Raad voor Cultuur, op korte termijn voorstellen te doen voor de herziening van de bestuurlijke structuur van het openbare bibliotheekwerk die op voldoende steun kunnen rekenen, de stuurgroep heeft op 4 april 2000 haar rapport Open poort tot kennis aan de staatssecretaris van O C e n W overhandigd en deze heeft het rapport vervolgens

l

toegestuurd aan de besturen van de V N G , het IPO en het N B L C , de voorzitter van de Tweede Kamer, de Raad voor Cultuur en aan alle gemeenten, provincies en openbare bibliotheken, -

-

-

-

het I P O heeft op 20 juni 2000 zijn standpunt over de voorstellen in het rapport Open poort tot kennis aan de staatssecretaris gezonden, op 19 juli 2000 deelde de V N G mee te kunnen instemmen met de hoofdlijnen van het rapport en met het voornemen een brede informatieen consultatieronde voor gemeenten en provincies te houden, de Vereniging N B L C stelde in haar ledenvergadering van 8 juni 2000 haar "Reactie van de vereniging van openbare bibliotheken op het advies van de Stuurgroep Meijer" vast. Dit standpunt werd op 20 november 2000 officieel aan de staatssecretaris van O C e n W overhandigd, in de periode augustus - oktober 2000 hebben in alle provincies informatieve bijeenkomsten voor gemeente- en provinciebestuurders en hun ambtenaren plaatsgevonden, het rapport Open poort tot kennis is daarnaast door de N V B en de Raad voor Cultuur van commentaar voorzien, de V N G heeft in een brief van 24 januari 2001 haar standpunt over de herstructurering neergelegd.

3. Gezamenlijke vaststelling De partijen stellen op grond van bovenstaande gegevens vast dat een organisatie-omslag gericht op het stelsel als netwerkorganisatie, kwaliteit als principe, het centraal stellen van de gebruiker, het versterken van de bestuurlijke betrokkenheid van de overheden en het vergroten van het (gezamenlijke) innovatieve en probleemoplossende vermogen noodzakelijk is om de centrale plaats van de openbare bibliotheek in publieke informatievoorziening ook in de toekomst te waarborgen.

OVEREENKOMST: De V N G namens de gemeenten, de provincies, respectievelijk de Provinciale Staten van de provincies, te dezen vertegenwoordigd door de voorzitter en de secretaris van het samenwerkingsverband Interprovinciaal Overleg op grond van artikel 21, lid 5, van de gemeenschappelijke regeling IPO en het besluit van het algemeen bestuur van het IPO, d.d. 1 november 2001, nr. AB.32100/2001, hierna te noemen: "de provincies", en het Rijk, vertegenwoordigd door de staatssecretaris van O C e n W , komen daarom, na interne besluitvorming over de voorstellen van de Stuurgroep herstructurering openbaar bibliotheekwerk, het volgende overeen: 1. Algemeen:

2

De overheden zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het goed functioneren van de openbare bibliotheken in Nederland. De partijen erkennen de urgentie van de door de Stuurgroep herstructurering openbaar bibliotheekwerk bepleite verandering van de bestuurlijke en organisatorische structuur van het stelsel van bibliotheken. Zij achten het noodzakelijk dat het belang van de gebruikers daarbij voorop gesteld wordt en dat de nieuwe digitale informatieen communicatietechnologie wordt geïntegreerd in de dienstverlening van basisbibliotheken. De partijen nemen op hoofdlijnen de voorstellen over van de Stuurgroep herstructurering openbaar bibliotheekwerk, neergelegd in het rapport Open poort tot kennis tot uitgangspunt van beleid. Deze hoofdlijnen omvatten: 1. Openbare bibliotheken dienen deel uit te maken van een samenhangend stelsel, dat zich baseert op gelijke uitgangspunten, samenwerkingsafspraken en een minimumniveau van kwaliteit en daardoor vergaande doelmatigheid, kwaliteit en pluriformiteit in het belang van gebruikers kan verwezenlijken, 2. De bestuurlijke betrokkenheid bij het functioneren van openbare bibliotheken dient vergroot te worden en tot uitdrukking te komen in een actieve rol van overheden bij het voorbereiden en formuleren van het beleid en de onderlinge afstemming daarvan. Overheden betrekken daarbij uitdrukkelijk de bibliotheekvoorzieningen, 3. Het uitgangspunt "de gebruiker staat centraal" dient tot uitdrukking te komen in het functioneren van de bibliotheken, 4. De openbare bibliotheek dient zich verder te ontwikkelen tot een belangrijke component van de lokale culturele, educatieve en maatschappelijke infrastructuur (verbindingen met onderwijs, musea, archieven, podia, boekhandels en andere culturele, educatieve en maatschappelijke voorzieningen), 5. Overheden nemen het concept van de basisbibliotheek als de kern van het bibliotheekstelsel over. Een basisbibliotheek biedt een gedefinieerd minimum aan dienstverlening van een vastgesteld kwaliteitsniveau, dat overal op dezelfde wijze geldt: de kernfuncties. Gemeenten kunnen beslissen extra middelen in te zetten om een basisbibliotheek op een hoger niveau van dienstverlening te brengen. De organisatie, omvang en inrichting van een basisbibliotheek vindt plaats op grond van inhoudelijke, financiële en regiogebonden overwegingen, 6. Het aantal vestigingen of mobiele voorzieningen dat deel uitmaakt van de basisbibliotheek verandert in principe niet ten opzichte van het huidige aantal als gevolg van de herstructurering. De omvang en het niveau van de dienstverlening van vestigingen of mobiele voorzieningen kan worden aangepast aan specifieke doelgroepen of behoeften, 7. Voor hun beleidsontwikkeling dienen overheden te beschikken over onderling vergelijkbare financiële gegevens en prestatiegegevens van bibliotheken, 8. De doelmatigheid en het prestatieniveau van bibliotheken kunnen worden verhoogd door niet-vrij blijvende samenwerking, en zonodig door schaalvergroting en bestuurlijke of organisatorische samenvoeging van instellingen, 9. Het kwaliteitsniveau van de dienstverlening van bibliotheken wordt bewerkstelligd door op te stellen toetsings- en kwaliteitscriteria en door evaluatie.

3

2, Uitwerking: 2.1

Veranderingsproces

Partijen besluiten voor de uitvoering van de herstructurering van het openbare bibliotheekwerk een periode van vier jaar uit te trekken, aanvangend direct na ondertekening van het convenant door partijen. N a het uitspreken van de intentie tot ondertekenen wordt - vooruitlopend op de formele ondertekening - een begin gemaakt met de voorbereiding voor het veranderingsproces (uitvoering financiële onderzoeken (zie onder 3. Financiële aspecten), voorbereiding Stuurgroep Bibliotheken (zie hierna), voorbereiding instelling procesmanagement). Provinciale beleidsplannen, opgesteld door de provincie in overleg met de gemeenten in de betreffende provincie, geven richting aan de herstructurering. Deze beleidsplannen geven in ieder geval aan op welke wijze wordt aangesloten bij de ontwikkelingen die in de provincies al in gang zijn gezet en hoe de provinciale plannen aansluiten bij de overeengekomen uitgangspunten voor het stelsel van bibliotheken als geheel. Tevens bieden de provinciale beleidsplannen de mogelijkheid het bibliotheekbeleid breder te positioneren in het kader van (provinciaal) media-, informatie-, archief- en cultuureducatiebeleid. In de provinciale beleidsplannen wordt eveneens rekening gehouden met de landelijke ontwikkelingen, die in het kader van de herstructurering plaatsvinden en zij sluiten daarop aan. De uitvoering wordt inhoudelijk begeleid door de Stuurgroep Bibliotheken (SB), die daartoe bijgestaan wordt door een procesmanagement. De SB is inhoudelijk opdrachtgever van het procesmanagement. Het procesmanagement heeft tot taak het signaleren, stimuleren en faciliteren van ontwikkelingen, daarover verslag te doen aan de SB en aan betrokkenen, en op basis daarvan desgewenst voorstellen te doen voor aanpassingen, verbeteringen of verbreding. Het procesmanagement houdt daarbij rekening met de ontwikkelingen in de provincies, zoals die worden neergelegd in de provinciale beleidsplannen en sluit daarop aan. In geval van verschillen van mening over de te volgen koers kunnen betreffende partijen hun meningsverschil voorleggen aan de SB. De SB geeft een advies over de meest wenselijke oplossing van het betreffende geschil. Het procesmanagement stelt jaarlijks gedurende de looptijd van de uitvoering een werkplan op en legt dit ter bespreking en goedkeuring voor aan de SB. N a ieder jaar van uitvoering gaat het werkplan vergezeld van een evaluatie van het voorbije jaar.

2.2 Bestuurlijke

aspecten

a. Stuurgroep Bibliotheken (SB):

4

1. Partijen komen overeen het huidige overleg over het openbare bibliotheekwerk tussen partijen te intensiveren en te verbreden. Als instrument voor de onderlinge afstemming van beleid en de vergroting van de samenhang en de vermindering van de vrijblijvendheid in het stelsel van bibliotheken wordt een Stuurgroep Bibliotheken ingesteld, die een tweeledige taak heeft. De Stuurgroep Bibliotheken heeft in de eerste plaats tot taak het veranderingsproces te begeleiden en richting te geven binnen de in deze overeenkomst overeengekomen kaders. Als tweede heeft de Stuurgroep Bibliotheken tot taak besluiten voor het Bestuurlijk Overleg voor te bereiden die het functioneren van het gehele stelsel betreffen, danwel ingrijpende financiële gevolgen hebben voor bekostigende overheden en dientengevolge een gezamenlijke beslissing van de betrokken overheden vereisen. Bekrachtiging van deze besluiten vindt plaats in het reguliere bestuurlijke overleg van V N G , IPO en de staatssecretaris van O C e n W over bibliotheekwerk. 2. De SB bestaat uit een onafhankelijke voorzitter, te benoemen door de Minister, en vier leden, te benoemen door de Minister op voordracht van de besturen van V N G , IPO, O C e n W en N B L C . 3. De SB ontwikkelt middelen om draagvlak te verwerven onder betrokkenen (gemeenten, provincie, rijk, bibliotheekbranche) voor de besluitvorming in de SB. 4. In het kader van de SB worden in een nader vast te stellen prioriteitsvolgorde voorstellen ontwikkeld en besluiten voorbereid over; •

De uitwerking van het concept basisbibliotheek en de daarmee verbonden financiële, organisatorische en inhoudelijke gevolgen voor het gemeentelijke beleid, rekening houdend met lokale verschillen. O p de wat langere termijn behoort hiertoe ook een verkenning van de fysieke en functionele vorm die een bibliotheek kan krijgen als gevolg van maatschappelijke en technische ontwikkelingen.

•

De uitwerking van de provinciale regiefunctie en de daarmee verbonden financiële, organisatorische en inhoudelijke gevolgen voor het provinciale beleid, rekening houdend met regionale of provinciale verschillen,

•

Een landelijk ICT-plan voor openbare bibliotheken. Daartoe wordt in ieder geval ook gerekend het opstellen van landelijke protocollen die het ongehinderd uitwisselen van informatie mogelijk maken,

•

Een meerjaren-investeringsplan (zie ook onder: 3. Financiële aspecten),

•

Personele vraagstukken, waartoe in ieder geval behoren: beroepsprofiel, functieinnovatie, opleidingen (beroepsopleiding en bijscholing), de positie van vrijwilligers, Horizontale integratie, te omschrijven als de intensieve samenwerking van basisbibliotheken met culturele, onderwijs-, kennis-, educatieve en sociaalmaatschappelijke instellingen. In het bijzonder horen taakafspraken tussen bibliotheken en onderwijsvoorzieningen hiertoe.

•

•

Een integraal systeem van kwaliteitszorg en (onafhankelijke) toetsing. Hiertoe wordt ook gerekend nadere besluitvorming over interne of externe evaluatie of combinatie daarvan.

•

De nadere uitwerking van de wetenschappelijke steunfunctie als onderdeel van het stelsel van bibliotheken, Een landelijk gebruikersstatuut,

• • •

Een systeem van branche-informatie en prestatiemeting (benchmarking), mede gebaseerd op een gedegen onderzoek naar financiële basisgegevens, Tariefstelling.

5

5. Daarnaast is de SB het platform voor de bespreking van, en zonodig voorbereiding van besluitvorming over andere onderwerpen die van invloed zijn op het functioneren van (het stelsel van) openbare bibliotheken en die binnen de beleidsbevoegdheden van de betrokken overheden liggen, 6.

Gedurende de uitvoeringsperiode fungeert de SB als inhoudelijk opdrachtgever voor het landelijke procesmanagement en besluit over de voortgang van de uitvoering op grond van gegevens en voorstellen van het procesmanagement, 7. N a het veranderingsproces blijft de SB in principe in stand, tenzij anders wordt besloten. D e SB wordt dan ondersteund door een secretariaat van beperkte omvang, In het laatste jaar van de uitvoering bereidt het procesmanagement de overgang naar dit secretariaat voor 8. De SB stelt voor het eigen functioneren een reglement op. b. Procesmanagement: Het procesmanagement bestaat uit een kleine organisatie met aan het hoofd een procesmanager. D e procesmanager is verantwoordelijk voor het functioneren van het procesmanagement en legt periodiek verantwoording af aan de SB. D e procesmanager handelt in nauw overleg met de provincies, gemeenten en de bibliotheekbranche en maakt zoveel als mogelijk gebruik van het groeiproces waarmee in veel provincies in een of andere vorm al een begin is gemaakt en dat nu wordt neergelegd in de provinciale beleidsplannen. De procesmanager overlegt met andere partijen (ministeries, wetenschappelijke bibliotheken en de Koninklijke Bibliotheek, beroepsverenigingen, werkgevers- en werknemersorganisaties, toeleveranciers, onderzoeksinstellingen, etc.) voor zover van belang voor het veranderingsproces. Een zeer belangrijk taakelement van het procesmanagement is de organisatie van de communicatie en informatie-uitwisseling van alle betrokkenen bij het veranderingsproces. De taken van het procesmanagement zijn: - Het maken van een overkoepelend, samenvattend plan van aanpak voor het veranderingsproces, aansluitend op de lopende herstructurerings(samenwerkings)initiatieven in den lande. In het bijzonder wordt daarbij rekening gehouden met de provinciale beleidsplannen. - het adviseren en (desgewenst) ondersteunen van de provincies bij het opstellen van provinciale beleidsplannen, en het bewaken van de afstemming van deze provinciale plannen met de overeengekomen algemene kaders voor de herstructurering, - stimuleren, faciliteren en regisseren van de uitvoering van het plan van aanpak, onder meer door het i n i t i ë r e n van actieve kennisuitwisseling tussen de partijen, - afstemmen van alle activiteiten op onderlinge samenhang, afhankelijkheid en volgtij del ij kheid, - monitoren van de voortgang van de uitvoering en het signaleren van knelpunten, - fungeren als aanspreek-, informatieen adviespunt voor alle betrokkenen over zaken die het veranderingsproces betreffen.

6

c. Gemeenten: De V N G zal zich ervoor inspannen dat gemeenten zich verbinden tot: - het behouden en versterken van het bestuurlijke draagvlak in de gemeente voor de eigen (basis)bibliotheek en voor het stelsel van openbare bibliotheken, - het vormgeven en uitwerken van de rol van de gemeente als opdrachtgever van de basisbibliotheek, - het op gemeentelijk niveau bevorderen en waar nodig versterken van de relatie tussen bibliotheekbeleid en andere beleidsdoelen op cultureel, educatief en maatschappelijk terrein, - het tot stand brengen van de basisbibliotheek binnen de hoofdlijnen van beleid voor de herstructurering, - het zorgdragen dat de lokale bibliotheekvoorziening, als basisbibliotheek of via de basisbibliotheek, deel uitmaakt van het landelijke stelsel en daaraan deelneemt, o.m. door het aangaan en uitvoeren van samenwerkingsafspraken, - het actief participeren via de V N G in de SB en het Bestuurlijk Overleg en afspraken die binnen het Bestuurlijk Overleg worden gemaakt en die hun eigen verantwoordelijkheid betreffen nakomen. d. Provincies: Provincies verbinden zich tot: - het behouden en versterken van het bestuurlijke draagvlak in de provincie voor de eigen bibliotheekvoorzieningen en voor het stelsel van openbare bibliotheken, - het opstellen van provinciale beleidsplannen, gebaseerd op overleg met de gemeenten binnen de betreffende provincie en andere relevante partijen, voor het provinciale bibliotheekbeleid en zorgdragen dat deze plannen worden uitgevoerd, - het implementeren van het toekomstige openbare bibliotheekstelsel binnen de eigen provincie binnen de hoofdlijnen van beleid voor de herstructurering, - het binnen het kader van de provinciale beleidsplannen opstellen van plannen van aanpak voor de (uitvoering van de) herstructurering in de provincie, - het actief stimuleren van de vorming van basisbibliotheken, samenwerkingsverbanden tussen basisbibliotheken en provinciale of interprovinciale ondersteuningsorganisaties, - het zorgdragen dat de provinciale bibliotheekvoorziening onderdeel is van het landelijke stelsel en daar aan deelneemt, o.m. door het aangaan en uitvoeren van samenwerkingsafspraken, - het actief participeren via het I P O in de SB en het Bestuurlijk Overleg en afspraken die binnen het Bestuurlijk Overleg worden gemaakt en die hun eigen verantwoordelijkheid betreffen, nakomen, - informeren van de procesmanager over de voortgang van de uitvoering van het toekomstige openbaar bibliotheekstelsel binnen de eigen provincie.

e. O C e n W : O C e n W verbindt zich tot: - het ondersteunen en faciliteren van de invoering van het toekomstige openbare bibliotheekstelsel binnen de hoofdlijnen van beleid voor de herstructurering, - het zorgdragen dat het landelijke stelsel van openbare bibliotheken voldoet aan overeengekomen eisen van doelmatigheid, samenhang, kwaliteit en pluriformiteit en het scheppen van de voorwaarden daarvoor, - het daartoe vormgeven van de relatie met de branchevereniging op een transparante wijze, die aansluit bij de hoofdlijnen in het rapport Open poort tot kennis en waarover de overheden in dit convenant overeenstemming hebben bereikt, - het actief participeren in de SB en het Bestuurlijk Overleg en afspraken die binnen het Bestuurlijk Overleg worden gemaakt en die zijn eigen verantwoordelijkheid betreffen, nakomen,

3. Financiële aspecten: 1. V N G , I P O en O C e n W bevorderen dat overheden de inspanningsverplichting op zich nemen o m gedurende de uitvoeringsperiode de nu beschikbare budgetten voor het openbare bibliotheekwerk (peildatum 1 januari 2000) tenminste op gelijk niveau te houden, 2. Voor de personele kosten die gemoeid zijn met het vormgeven van het opdrachtgeverschap van gemeenten waar het betreft de directievoering en financiële administratie van de basisbibliotheek stelt de Staatssecretaris van O C e n W gedurende de looptijd van het veranderingsproces per jaar een bedrag van ƒ 1 1 min. beschikbaar voor gemeenten met minder dan 30.000 inwoners. In nadere regeling zullen voorwaarden worden gesteld die gedurende een overgangsperiode de continuïteit van de nu geldende dienstverleningsafspraken met de provinciale bibliotheekcentrales verzekeren. 3. Vooruitlopend op de formele bekrachtiging van deze overeenkomst worden met onmiddellijke ingang de kosten van de vorming en inrichting van een basisbibliotheek in kaart gebracht, rekening houdend met de hoofdlijnen onder 1. Algemeen van deze overeenkomst. Onderzoek naar de kosten van directievoering en financiële administratie zoals die nu door de provinciale bibliotheekcentrales wordt uitgevoerd, maakt deel uit van dit onderzoek. 4. Vooruitlopend op de formele bekrachtiging van deze overeenkomst worden met onmiddellijke ingang de kosten van de provinciale regie- en ondersteuningstaak in kaart gebracht, rekening houdend met de hoofdlijnen onder 1. Algemeen van deze overeenkomst. 5. Mede op basis van 3.3 en 3.4 wordt een financieel onderzoek uitgevoerd naar de totale kosten van een stelsel van bibliotheken van adequaat niveau, gebaseerd op de hoofdlijnen onder 1. Algemeen van deze overeenkomst. Het resultaat van deze berekeningen zal voor de zomer 2001 beschikbaar zijn voor het Bestuurlijk Overleg met het oog op inbreng in de formatiebesprekingen na de verkiezingen voor de Tweede Kamer.

8

Toelichting bij koepelconvenant herstructurering openbaar bibliotheekwerk Algemeen

Met de inwerkingtreding van de Welzijnswet 1985 werd de decentralisatie van het openbare bibliotheekwerk voltooid. De Welzijnswet regelde de taakverdeling tussen overheden en ging gepaard met een overheveling van vrijwel alle middelen op de rijksbegroting met de bestemming openbaar bibliotheekwerk naar het Gemeente- en het Provinciefonds. O p de rijksbegroting voor het bibliotheekwerk bleven de middelen voor de landelijke ondersteuning en voor de wetenschappelijke steunfunctie staan. Enkele jaren later volgde ook de overheveling van de verantwoordelijkheid en de bijbehorende middelen voor de wetenschappelijke steunfunctie naar de provincies. Bij de herziening van de Welzijnswet in 1994 werd de regeling voor het openbare bibliotheekwerk overgebracht naar de Wet op het specifiek cultuurbeleid. De taakverdeling tussen overheden die in een bijlage bij de Welzijnswet was vastgelegd werd niet overgenomen. Bij de discussie in het parlement over de wetswijziging gaf de minister twee redenen om deze taakverdeling tussen overheden niet meer wettelijk vast te leggen. In de eerste plaats was de vastlegging overbodig omdat de gemeenten en provincies over het geheel genomen hun verantwoordelijkheid hebben waargemaakt. In de tweede plaats zou een wettelijk vastgelegde taakverdeling niet voorzien in de behoefte van het bibliotheekwerk en van de verantwoordelijke overheden om voor veranderde omstandigheden oplossingen op maat te zoeken. De minister verwees daarbij naar de mogelijkheid om bestuurlijke convenanten af te sluiten. In de loop van de jaren '90 groeide bij de overheden de behoefte aan grotere onderlinge afstemming over de grote lijnen ten aanzien van het openbare bibliotheekwerk. In de praktijk van de uitvoering bleek dat beslissingen van overheden (of het uitblijven daarvan) ten aanzien van afzonderlijke voorzieningen hun invloed deden gelden in het gehele stelsel van bibliotheken. Met die effecten werd niet altijd rekening gehouden. Andersom bleek de bibliotheeksector niet bij machte geconstateerde problemen met gezamenlijke actie tot een oplossing te brengen. Zowel bij overheden als in de bibliotheeksector ontstonden beleidsinitiatieven om de stagnatie die het karakter van een impasse had gekregen, te doorbreken. Met de notitie Openbaar Bibliotheekwerk van 7 april 1992 had de minister van W V C al haar beleidsvisie op het openbare bibliotheekwerk na de decentralisatie neergelegd. O o k de verschillende provincies besteedden in hun beleidsstukken aandacht aan de veranderde positie van het openbare bibliotheekwerk. De V N G publiceerde in oktober 1995 de brochure Aandachtspunten in gemeentelijk bibliotheekbeleid. Binnen de bibliotheeksector vond een herbezinning plaats die leidde tot de strategienota O p weg naar 2005. A l deze beleidsactiviteit leidde er echter niet toe dat een dynamisch en veranderingsgezind stelsel ontstond. De bezorgdheid van het Bestuurlijk Overleg Openbaar Bibliotheekwerk hierover nam toe en het besloot daarom aan de Raad voor Cultuur een advies te vragen over de wenselijke inrichting van het openbare bibliotheekwerk. De adviesaanvraag werd voorbereid door vertegenwoordigers van V N G , IPO en O C e n W , terwijl ook het N B L C een belangrijke inbreng leverde. O p 23 maart 1998 legde de toenmalige staatssecretaris van O C e n W de adviesaanvraag, die de onvoorwaardelijke instemming had van V N G en IPO,

01KH11008/PA03

1

voor aan de Raad voor Cultuur. De centrale vraag aan de Raad voor Cultuur was welke bestuurlijke en inhoudelijke voorwaarden gecreëerd moeten worden om bibliotheken in staat te stellen hun primaire functies nu en in de toekomst te vervullen. O p 12 november 1998 leverde de Raad voor Cultuur zijn advies af. Tijdens een conferentie van V N G , I P O , O C e n W en N B L C op 14 december 1998 bleek dat het advies op het punt van de voorgestelde oplossing verzet opriep. De door de Raad voorgestelde vorming van regionaal georganiseerde centrumbibliotheken onder het regime van de Wet gemeenschappelijke regelingen werd door een grote meerderheid van de bestuurders afgewezen. De analyse en probleembeschrijving van de Raad echter werd algemeen onderschreven, evenals de vaststelling dat het stelsel van bibliotheken in de bestaande vorm onvoldoende samenhang en veranderingsvermogen had om de grote problemen die de Raad signaleerde, aan te pakken. Voortgezet overleg tussen V N G , IPO en O C e n W leidde tot het besluit een commissie in te stellen die de opdracht kreeg, met in achtneming van het advies van de Raad voor Cultuur, voorstellen te ontwikkelen voor de herstructurering van het openbare bibliotheekwerk die op voldoende steun konden rekenen. In juli 1999 begon de Stuurgroep herstructurering openbaar bibliotheekwerk, onder voorzitterschap van oud-staatssecretaris W . Meijer, met haar werkzaamheden, die op 4 april 2000 werden afgesloten met de aanbieding van het advies Open poort tot kennis aan de staatssecretaris voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Kenmerkend in dit proces is steeds geweest dat overheden en branche, met erkenning van de verschillende verantwoordelijkheden, gezamenlijk zijn opgetrokken. Alle betrokkenen zien een goede, op kwaliteit gerichte structuur van het openbare bibliotheekwerk als een voorwaarde om de publieke informatievoorziening door openbare bibliotheken ook onder zich wijzigende omstandigheden op peil te houden en verder te versterken. Per

1.

onderdeel

Uitgangspunten

In dit onderdeel komen de verschillende verantwoordelijkheden van overheden en bibliotheekbranche aan de orde. Het stelselkarakter van de openbare bibliotheken in Nederland maakt dat beslissingen op één van de bestuurlijke niveaus doorwerking kan hebben op het functioneren van bibliotheekvoorzieningen op andere bestuurlijke niveaus. Daardoor is afgestemde beleidsvoering gewenst en dit wordt bevestigd in dit onderdeel. In een afzonderlijke alinea komt de positie van het N B L C als vertegenwoordigster van het bibliotheekstelsel aan de orde. Zij heeft als uitvoerster van de stelseltaken samenhang, doelmatigheid, kwaliteit en pluriformiteit de taak hiervoor initiatieven te ontwikkelen en in te bedden in het bibliotheekstelsel binnen de algemene beleidskaders die door de bekostigende overheid worden gesteld. De ontwikkeling en het beheer van de digitale openbare bibliotheek kan wegens de invloed op stelsel als geheel inmiddels gezien worden als een vijfde stelseltaak. Bij het vaststellen van de algemene beleidskaders houden overheden rekening met de eigenstandige positie, de initiatieven en de inbreng van het N B L C . Overheden erkennen en respecteren deze positie van het N B L C en houden daarmee rekening in hun beleidsvorming. De afwegingen van overheden vinden echter plaats op basis van politiek-

01KH11008/PA03

2

bestuurlijke perspectieven, wat ertoe kan leiden dat overheden tot andere keuzen komen dan het N B L C voorstaat. 2.

Voorgeschiedenis

Dit onderdeel beschrijft het proces dat vooraf ging aan het tot stand komen van het koepelconvenant. In dit proces staat voorop het beginsel dat op het terrein van het openbare bibliotheekwerk alleen met succes beleid kan worden ontwikkeld en de kwaliteit en prestaties van de voorziening verhoogd als alle betrokken partijen, overheden en bibliotheekbranche, zich hiervoor afzonderlijk en gezamenlijk inzetten. OVEREENKOMST 1.

Algemeen

De convenantpartners V N G , IPO en O C e n W erkennen de noodzaak op korte termijn tot aanpassing van de structuur van het openbare bibliotheekwerk te komen. Het gebruikersbelang moet daarbij voorop staan. Integratie van de nieuwe digitale informatieen communicatietechnologie in de dienstverlening is een voorwaarde om tot een moderne toekomstbestendige bibliotheekvoorziening te komen. Zij verklaren de hoofdlijnen van de voorstellen van de Stuurgroep herstructurering openbaar bibliotheekwerk over te nemen in hun beleid. Toelichting op deze hoofdlijnen: 1. Een bibliotheek maakt deel uit van een samenhangend stelsel. Door het maken van afspraken over de werkwijzen bereikt het stelsel en daarmee de individuele bibliotheken een aanzienlijk hogere doelmatigheid, kwaliteit en pluriformiteit. Dat dient het belang van gebruikers. Deze hoofdlijn benadrukt het stelselkarakter van de openbare bibliotheekvoorziening in Nederland en vestigt de aandacht op de noodzaak dat bibliotheken hiervan deel uitmaken in het belang van gebruikers. 2. Overheden dienen als beleidsbepalers en financiers (ca. 80% van het budget van de totale voorziening wordt gefinancierd uit publieke middelen) een actieve rol te vervullen bij het bepalen van de politieke en maatschappelijke kaders voor de bibliotheekvoorziening waarvoor zij verantwoordelijk zijn. Met deze hoofdlijn stellen overheden zich gezamenlijk verantwoordelijk voor de publieke informatievoorziening van de inwoners van Nederland en voor de gebruikers en potentiële gebruikers van de voorziening waarvoor zij direct verantwoordelijk zijn. Zij dienen toetsbare doelstellingen te formuleren en het bereiken daarvan te toetsen. Het betekent geenszins dat zij zich met de uitvoering willen bemoeien. Overheden behoren niet op de stoel van de uitvoerders te gaan zitten, maar wel gebruik te maken van de deskundigheid die bibliotheekfunctionarissen kunnen inbrengen. Uiteraard maken overheden uiteindelijk een afweging op grond van eigen politieke en maatschappelijke prioriteiten. 3.

De openbare bibliotheken dienen een omslag te maken van een aanbodsgerichte voorziening naar een vraaggerichte voorziening. Dit wordt samengevat in het adagium : de gebruiker staat centraal. Door dit als

Q1KH11008/PA03

3

uitgangspunt te nemen leggen overheden zichzelf en de onder hun verantwoordelijkheid vallende voorzieningen de verplichting op de wijze van functioneren hierop in te richten. 4.

De positie van openbare bibliotheken in de samenleving is onomstreden. De vanzelfsprekendheid van de aanwezigheid van bibliotheken in de lokale samenleving is zelfs zo groot dat dit soms leidt tot relatieve onzichtbaarheid, die alleen tijdelijk opgeheven wordt bij de begrotingsbehandelingen. Door gebruik te maken van de veelzijdigheid van de openbare bibliotheek als informatievoorziening op het terrein van cultuur, educatie en kennis kan de lokale infrastructuur aanzienlijk versterkt worden. Daartoe moet het netwerkkarakter van de lokale infrastructuur versterkt worden. Niet het individuele belang van een afzonderlijke instelling staat voorop maar de bijdrage die de instelling levert aan het culturele klimaat van een gemeenschap, uiteraard met handhaving van de eigen identiteit en verantwoordelijkheden. Deze werkwijze vereist een aanpassing in het functioneren van veel bibliotheken en van de leiding en het personeel.

5.

De beoogde herstructurering vergt sterke eenheden die het stelsel kunnen dragen en daaraan ook zelf een bijdrage kunnen leveren. Met het concept van de basisbibliotheek met een minimum niveau aan dienstverlening wordt gegarandeerd dat alle burgers in Nederland op gelijke wijze toegang hebben tot informatie. O p grond van dat minimumpakket kan de basisbibliotheek niet alleen een volwaardige dienstverlening aan de eigen gebruikers bieden, maar ook functioneren als volwaardig deelnemer aan het stelsel en gebruik maken van de voordelen daarvan. D e Stuurgroep heeft in Open poort tot kennis een aanzet gegeven voor een beschrijving van de kernfuncties van een basisbibliotheek. Deze aanzet omvat een zeer basaal minimum; gemeenten kunnen echter beslissen het niveau van dienstverlening van de informatievoorziening voor hun inwoners hoger vast te stellen, omdat men van oordeel is dat burgers daarop aanspraak kunnen maken of dat de samenwerking met andere culturele en educatieve voorzieningen een hoger niveau van dienstverlening van de openbare bibliotheek vergt. Elke gemeente bepaalt dus haar eigen voorzieningenniveau, maar zorgt er financieel bijvoorbeeld wel voor dat een meer beperkte bibliotheek is aangesloten bij een netwerk waar het totaalpakket aan diensten van een basisbibliotheek wordt aangeboden. Gebruikers kunnen zonder hindernissen gebruik maken van de diensten van bibliotheken in dit netwerk. Het uitgangspunt blijft dat de bibliotheek een laagdrempelige voorziening moet zijn, dicht bij de gebruiker. Naast inhoudelijke en financiële (kostenvoordelen door schaalvergroting) kunnen ook regiogebonden beweegredenen een rol spelen bij het bepalen van de inhoud en omvang van de basisbibliotheek. Logische en vanzelfsprekende samenhangen in geografische zin of in de samenstelling van de bevolking van of binnen een regio kunnen tezamen met meer bestuurlijk-politieke overwegingen bepalend zijn voor de omvang van een basisbibliotheek. De Stuurgroep Meijer achtte het wenselijk op grond van indicaties uit een financieel onderzoek een dringend (maar geen dwingend) advies te geven over de minimaal wenselijke omvang van een werkgebied van een basisbibliotheek. Hiervoor werd een omvang van 30 - 35.000 inwoners voor een werkgebied genoemd. De Stuurgroep meende grond te hebben dat beneden

01KH11008/PA03

4

6.

7.

8.

deze omvang voldoende professionaliteit niet kon worden gegarandeerd. De opzet was gemeenten enig houvast te geven bij de vorming van een basisbibliotheek. In de discussie over het geheel van de voorstellen van de Stuurgroep Meijer bleek dat gemeenten deze indicatie als te dwingend ervoeren. In het koepelconvenant is deze cijfermatige indicatie voor de omvang van een werkgebied dan ook niet overgenomen. De gemeenten zijn de aangewezen instanties om op grond van eigen afwegingen en in overleg met de provincie in het kader van een provinciaal beleidsplan, invulling te geven aan de basisbibliotheek. De basisbibliotheek is een organisatorische eenheid die verschillende vestigingen of mobiele voorzieningen kan hebben. Het aantal vestigingen of mobiele voorzieningen zal niet als gevolg van de herstructurering veranderen. Uiteraard kunnen andere overwegingen leiden tot wijzigingen in het aantal vestigingen. O o k kan op basis van gemeentelijke prioriteiten het aantal of de functie van vestigingen of mobiele voorzieningen worden aangepast. Dat kan dus ook leiden tot uitbreiding. De vestigingen die onderdeel zijn van een basisbibliotheek kunnen in omvang en dienstverleningspakket geheel of ten dele ingericht worden voor de specifieke behoeften van bepaalde doelgroepen of functies. Voorbeelden zijn het afstemmen van de collecties van filialen in grotere steden op de vraag van allochtone gebruikers, het samenstellen van de collectie van een bibliobus of van een uitleenpost in een verzorgingshuis afgestemd op de leesbehoeften van basisschoolkinderen of van ouderen. Een belangrijk instrument voor beleidsvorming bestaat in de beschikbaarheid van vergelijkbare financiële gegevens en prestatiegegevens. Gegevens per instelling zijn wel beschikbaar, maar deze zijn niet gestandaardiseerd en kunnen daardoor niet onderling vergeleken worden. De Stuurgroep herstructurering openbaar bibliotheekwerk heeft benadrukt dat een groot manco van de huidige situatie het ontbreken van deze gegevens is. Mede daarom heeft de Stuurgroep een eigen financieel onderzoek laten uitvoeren om inzicht te krijgen in de gewenste gegevens. De Stuurgroep heeft dringerid aanbevolen dit onderzoek uit te breiden en verder te verfijnen om instrumenten als benchmarking met succes te kunnen inzetten. De huidige werkwijze van bibliotheken kan in een aantal gevallen tot onproductief of suboptimaal gebruik van middelen leiden. Dat geldt voor de huidige taken, maar zal in versterkte mate gelden voor nieuwe taken, bij voorbeeld op het gebied van I C T , publieksgerichte informatiefuncties of samenwerking met het onderwijs. Voor ieder werkterrein of takenpakket zal in de komende tijd opnieuw bepaald moeten worden wat primair door de basisbibliotheek zelf gedaan kan en moet worden en waar met meer en beter resultaat samengewerkt kan worden. Het gaat daarbij zowel om verhoging van de doelmatigheid met als winst kostenverlaging voor de afzonderlijke bibliotheken als om verhoging van de kwaliteit, waardoor gebruikers beter bediend worden. O m aan iedere burger een minimum voorzieningenniveau aan bibliotheekwerk te garanderen achten partijen tenminste samenwerking tussen bibliotheken noodzakelijk. Schaalvergroting en bestuurlijke of organisatorische samenvoeging kunnen daarvan het gevolg zijn.

Ö1KH11008/PA03

5

9.

Een systeem van interne en externe toetsing en evaluatie moet ertoe bijdragen dat de voorzieningen afzonderlijk en gezamenlijk voortdurend alert blijven op kwaliteitsverbetering. Dit betekent dat afspraken gemaakt moeten worden over kwaliteit, vergelijkbaarheid en toetsing. Daarvoor ligt het initiatief bij de bibliotheekbranche, maar de inhoudelijke en financiële kaders zullen de overheden moeten stellen.

2. Uitwerking 2.1 Veranderingsproces De voorgestelde structuurverandering vergt een grote inspanning. De Stuurgroep stelde voor daarvoor minimaal drie tot vier jaar uit te trekken. Uit de informatieronden in de provincies over het rapport Open poort tot kennis bleek dat vaak in nog langere termijnen gedacht wordt. De overheden achten voor het op gang brengen en verankeren van het veranderingsproces een termijn van vier jaar voldoende, met dien verstande dat de verbetering van de organisatie en kwaliteit van het openbaar bibliotheekwerk een doorgaande ontwikkeling is en moet zijn. Het aangrijpingspunt voor de structuurverandering dient naar het oordeel van de overheden zo laag mogelijk in de bestuurlijke organisatie van dit land gelegd te worden. De regisserende en coördinerende rol die de provincies van oudsher in het staatsbestel vervullen is daarbij onontbeerlijk. De provincies zien hun taak in de eerste plaats liggen in de regie, coördinatie en het scheppen van voorwaarden voor de ontplooiing van de voorziening en minder in de directe uitvoering. Dat neemt niet weg dat provinciale taken gelegen kunnen zijn in bovenlokale functies, bij voorbeeld op het terrein van digitale informatieverzorging of netwerkvorming. De uitvoerende betrokkenheid ligt bij de gemeenten, die op het terrein van publieke taken de belangen van burgers vertegenwoordigen. Zij zijn de aangewezen overheidsorganen om te waken over de belangen van hun inwoners en vast te stellen welke functies, resp. taken de openbare bibliotheek als openbare informatievoorziening dient te vervullen. In overleg tussen provincie en gemeenten moet het provinciale bibliotheekbeleidsplan tot stand worden gebracht. Het is duidelijk dat de inhoudelijke inbreng van de bibliotheeksector daarbij niet gemist kan worden. Deze provinciale beleidsplannen moeten aan de ene kant recht doen aan kenmerkende omstandigheden en gegroeide verhoudingen in de provincie zonder die overigens als onwrikbaar aan te nemen, omdat anders stilstand tot uitgangspunt wordt genomen - en aan de andere kant aansluiten bij de uitgangspunten voor de herstructurering van het bibliotheekstelsel, zoals geformuleerd onder 1. Algemeen. Inherent aan de overeengekomen uitgangspunten voor het veranderingsproces is dat anderzijds het procesmanagement rekening houdt met en aansluit op de lopende ontwikkelingen, in het bijzonder zoals die naar voren komen in de provinciale beleidsplannen. Er

wordt

een

vertegenwoordigers hebben.

Dit

permanent

overleg

over

bibliotheekwerk

ingesteld,

waarin

van de convenantpartners en van de bibliotheekbranche zitting

orgaan

krijgt

gedurende

het

veranderingsproces

van

vier

jaar

een

richtinggevende taak op basis van het koepelconvenant. Het overleg krijgt de naam

01KH11008/PA 03

6

Stuurgroep Bibliotheekwerk (SB). De SB krijgt een onafhankelijke voorzitter, te benoemen door de Minister van O C e n W na overleg met IPO en V N G . Partijen en N B L C wijzen ieder een lid voor de SB aan. Partijen zijn het er over eens dat de leden van de SB moeten beschikken over ruime bestuurlijke kennis en ervaring, inzicht in maatschappelijke en technologische ontwikkelingen, inhoudelijke kennis en gezag. Het is van belang dat de leden van de SB een positie bekleden die hen in staat stelt de consequenties van onderwerpen die aan de orde zijn in de SB tijdig met hun achterban te bespreken. De SB heeft een tweeledige opdracht. koepelconvenant zorg te dragen dat gebracht wordt dat leidt tot kwaliteitsvan de afzonderlijke onderdelen van het de SB.

Als eerste dient de SB binnen de kaders van het een onomkeerbaar veranderingsproces op gang en prestatieverhoging van het stelsel als geheel en stelsel. De samenhang van beleid wordt bewaakt in

Daarnaast draagt de SB zorg dat onderwerpen die van belang zijn voor de inhoudelijke ontwikkeling van het openbare bibliotheekwerk worden geagendeerd. De SB is agendavormend door gedegen voorbereiding en door de ontwikkeling van een breed gedragen consensus op basis van discussie in het veld en met de overheden. De bibliotheekbranche speelt in dit proces een zeer belangrijke rol. De SB zal in samenspraak met de bibliotheekbranche en de overheden initiatieven moeten ontwikkelen of ondersteunen om de kwaliteit van het bibliotheekstelsel en de afzonderlijke onderdelen van het stelsel te verhogen. Gezien de wijze waarop overheden op het terrein van cultuur met elkaar overleggen en afspraken maken (Algemeen Kader Cultuurconvenanten, 25 januari 1999) kan de SB geen besluiten nemen die tot de bevoegdheden van afzonderlijke overheden behoren. De kracht van de SB zal eerder liggen in het organiseren van consensus en in argumenten. Uitvloeisel van de activiteiten van de SB kan in sommige gevallen wel zijn dat besluitvorming in het Bestuurlijk Overleg noodzakelijk wordt geacht. De SB bereidt deze besluitvorming voor. Het betreft uitsluitend onderwerpen die het functioneren van het gehele stelsel betreffen, of die ingrijpende financiële gevolgen hebben voor bekostigende overheden en dientengevolge een gezamenlijke beslissing van de betrokken overheden vereisen. Voorbeelden van dergelijke onderwerpen zijn de uitvoering van een landelijk ICT-plan of afspraken over tariefstelling. Met oog op de aard van deze onderwerpen is het noodzakelijk dat de agenda van het Bestuurlijk Overleg tijdig wordt voorbereid. Het is echter uitdrukkelijk niet de bedoeling dat het Bestuurlijk Overleg een beleidsvormend orgaan wordt voor het dagelijks functioneren van het bibliotheekwerk. Gezien de toegekende positie zal de SB ook uitspraken kunnen doen over geschillen tussen bij de herstructurering betrokken partijen. De SB kan gezien haar status geen bindende uitspraken doen, maar de convenantpartners zijn van oordeel dat de SB zoveel gezag moet krijgen dat het advies een feitelijk bindend karakter krijgt. Het blijft partijen echter vrijstaan het advies niet op te volgen. Gedurende de eerste vier jaar na ondertekening van het koepelconvenant

wordt het

veranderingsproces ondersteund en gefaciliteerd door een tijdelijk procesmanagement. Het procesmanagement wordt ingesteld en bekostigd door de staatssecretaris van O C e n W . De Stuurgroep Bibliotheken is de inhoudelijke opdrachtgever van het procesmanagement.

01KH11OO8/PA 03

7

Het procesmanagement draagt zorg voor een jaarlijks werkplan dat na ieder jaar voorzien wordt van een tussentijdse evaluatie. De SB kan op grond daarvan voorstellen doen voor aanpassingen in het veranderingsproces. Zonodig legt de SB deze voorstellen voor aan het Bestuurlijk Overleg. In het laatste jaar van het veranderingsproces is voorzien in een geleidelijke en geplande overgang van het procesmanagement naar een permanent secretariaat voor de Stuurgroep Bibliotheken. 2.2. Bestuurlijke aspecten a. Stuurgroep Bibliotheken (SB) 1. 2. Met de structurele deelname van het N B L C aan de SB wordt bereikt dat de noodzakelijke betrokkenheid van de bibliotheekbranche verzekerd is. O p die manier kan de SB in wisselwerking met de bibliotheekbranche gewenste ontwikkelingen stimuleren en richting geven aan kwaliteits- en prestatieverbetering. 3. 4. De genoemde onderwerpen staan voor de komende jaren op de agenda van zowel de overheden als van de bibliotheekbranche. Het is duidelijk dat prioriteitstelling moet plaats vinden. Dat zal worden neergelegd in een jaarlijks werkplan, te ontwikkelen door het procesmanagement en vast te stellen door de SB. De inhoudelijke ontwikkeling van het bibliotheekwerk zal in eerste instantie door de bibliotheken ter hand genomen moeten worden. Een adequate structuur is echter een voorwaarde voor doelmatigheid en samenhang in beleid. O p dat punt zullen de overheden een meer sturende rol op zich moeten nemen, met ondersteuning (binnen de beschikbare middelen) van het procesmanagement. Vooruitlopend op de inwerkingtreding van deze bestuursovereenkomst en het daarop gebaseerde werkplan worden onderzoeken uitgevoerd naar de kosten die gemoeid zijn met het vormen van een basisbibliotheek, naar de inhoud van de provinciale taken en naar de kosten voor een stelsel op adequaat niveau. Zie hiervoor ook onder 3. Financiële aspecten. 5.

-

6.

-

7.

-

8.

-

b.

procesmanagement

Het procesmanagement is bedoeld als ondersteuning en begeleiding van het herstructureringsproces en zal geen taken van gemeenten of provincies overnemen. Dat wordt ook in de naamgeving tot uitdrukking gebracht. Het zal ook om die redenen een beperkte omvang van ca. drie vaste formatieplaatsen hebben. De procesmanager stelt op basis van de beschreven taken een plan van aanpak en daarop gebaseerde jaarlijkse werkplannen op. De werkplannen vormen de basis voor de jaarlijkse evaluatie en de eindevaluatie na afloop van de vier jaar van het veranderingsproces. Een afzonderlijk onderdeel van het plan van aanpak is een communicatieplan. Daarin worden de communicatiemiddelen voor het procesmanagement en de SB opgenomen,

01KH11008/PA03

8

waaronder een website, een informatiebulletin, informatie over best practises, conferenties en studiedagen. In het laatste werkplan van het vierjarige veranderingsproces wordt tevens de instelling van het beoogde inhoudelijke secretariaat van de SB voorbereid. c.

Gemeenten

Gemeenten zijn direct verantwoordelijk voor de lokale bibliotheek. Het veranderingsproces beoogt de bestuurlijke betrokkenheid te vergroten en tegelijk de onderlinge samenhang van de bibliotheekinstellingen te versterken. De omvang en taakstelling worden in de eerste plaats bepaald door lokale afwegingen, maar het stelselkarakter van de openbare bibliotheken houdt tevens in dat aangesloten wordt op en rekening gehouden met de regionale, provinciale en landelijke ontwikkelingen. De overeenkomst biedt ruimte voor lokale differentiatie in het niveau van de voorziening. De bestuurlijke verantwoordelijkheidsverdeling blijft onverkort in stand, zodat gemeenten altijd eigen beslissingsbevoegdheid houden. d. Provincies Het is duidelijk dat er verschillen zijn tussen de provincies onderling wat betreft de huidige situatie, tempo en vorm van het veranderingsproces en de eindsituatie. Het beleid van de provincies zal als uitgangspunt hebben het aansluiten op de ontwikkelingen die in de provincie al in gang zijn gezet (maatwerk op basis van ontwikkelingen en de specifieke kenmerken van de provinciale omstandigheden). Daarbij zullen de provincies moeten aangeven welke ondersteuning zij wensen vanuit het procesmanagement. e.

OCenW

O C e n W geeft invulling aan de rijksverantwoordelijkheid voor het stelsel als geheel door binnen het kader van de bestuursovereenkomst de landelijke stelseltaken te bekostigen. Evenals de andere overheden draagt O C e n W naar vermogen bij aan de realisering van de beoogde omslag in het stelsel van bibliotheken. 3.

Financiële aspecten

De afspraken in deze paragraaf hebben tot doel in beeld te brengen welke kosten gemoeid zijn met de structuurherziening, kwaliteitsverbetering en invoering van informatieen communicatietechnologie. Gegevens zijn nog in onvoldoende mate in onderlinge samenhang beschikbaar en onderbouwd. Wel kan voortgebouwd worden op reeds beschikbare gegevens, waaronder het financiële onderzoek van de Stuurgroep herstructurering openbaar bibliotheekwerk. Met het oog op weloverwogen besluitvorming op lokaal, provinciaal en landelijk niveau is het noodzakelijk over concrete gegevens over de financiële gevolgen te beschikken. Deze gegevens dienen i.v.m. de tijdrovende besluitvormingsprocedures op zeer korte termijn, in ieder geval voor de zomer 2001, beschikbaar te komen.

01KH11008/PA 03

9

Vormgeving opdrachtgeverschap van gemeenten voor de basisbibliotheek. Betreft de invulling en uitwerking van de regeling ƒ 11 min. gedurende de looptijd van het veranderingsproces, 2001 - 2004.

De middelen voor de zgn. ƒ 11 mln.regeling zijn beschikbaar gesteld om een impuls te geven aan de vernieuwing van het bibliotheekbestel. Deze impuls heeft als doel invulling te geven aan het opdrachtgeverschap van gemeenten door de vorming van basisbibliotheken. De middelen zijn bestemd voor de vorming van basisbibliotheken door of ten gunste van bibliotheekorganisaties In kleine gemeenten, waarbij als indicatieve maatstaf voor bet begrip "kleine gemeente" een aantal van minder dan 30.000 inwoners wordt aangehouden. Voor het jaar 2001 zijn deze middelen, inmiddels opgelopen tot ƒ 12,2 min., met een beschikking van 18 oktober 2001 toegekend aan de provincies, met de opdracht in overleg met gemeenten een verdeelplan op te stellen voor de toedeling naar de betreffende gemeenten. Hel geld komt dus ten goede aan de kleine gemeenten, waarbij de provincie een bedrag van ten hoogste 7% van het totaal per provincie aan uitvoeringskosten mag besteden. Voor deze toekenning is om twee redenen de weg via de provincie gekozen. In de eerste plaats ligt het tijdstip van toekenning zo ver in het begrotingsjaar dat een andere wijze van toekenning onoverkomelijke bestuurlijk-administratieve problemen met zich meegebracht zou hebben. De tweede reden is dat de provincies zich bereid hebben verklaard het proces van planvorming door de kleine gemeenten te willen ondersteunen, stimuleren, coördineren en implementeren in overeenstemming met de invulling van de provinciale taken, zoals omschreven in het Koepelconvenant. In het ambtelijk overleg van VNG, IPO en OCenW op 21 november 2001 is gebleken dal deze gekozen weg nadere verduidelijking vereist. De rollen en verantwoordelijkheden van de betrokken overheden, in het bijzonder van gemeenten en provincie, lijken in de huidige beschikking onvoldoende duidelijk te zijn gedefinieerd. De procedure voor het invullen van het gemeentelijke opdrachtgeverschap en de vorming van basisbibliotheken roept onduidelijkheid op over de vraag waar het Initiatief en de uiteindelijke verantwoordelijkheid liggen. Naar aanleiding van deze onduidelijkheid is afgesproken dat in een afzonderlijke notitie nadere invulling wordt gegeven aan de algemene uitgangspunten voor de taakverdeling tussen gemeenten en provincies. De notitie "Taken en verantwoordelijkheden gemeenten, provincies en rijk in het kader van het Koepelconvenant herstructurering openbaar bibliotheekwerk" zal ter bespreking worden voorgelegd aan het Bestuurlijk Overleg van 3 december 2001. In de onderhavige notitie wordt beschreven hoe in het kader van de ƒ 11 min. regeling invulling kan worden gegeven aan het gemeentelijke opdrachtgeverschap en de provinciale regie en ondersteuningsrol. Twee elementen zijn daarbij van belang en moeten in onderlinge samenhang beschouwd worden: 1. Partijen erkennen dat de invulling van het begrip opdrachtgeverschap, zoals dat gedefinieerd is in het Koepelconvenant en uitgewerkt in de notitie "Taken en verantwoordelijkheden gemeenten, provincies en rijk in het kader van het Koepelconvenant herstructurering openbaar bibliotheekwerk" in de eerste plaats de verantwoordelijkheid van de gemeenten is, 2. Partijen erkennen ook dat het op gang brengen van de vorming van basisbibliotheken en daarmee van de invulling van het begrip opdrachtgeverschap - zeker in de beginfase - gediend is met ondersteuning, stimulering, coördinatie en implemen(a(ie. De gemeenschappelijke conclusie is dat het einddoel - de vorming van basisbibliotheken binnen een samenhangend stelsel - alleen bereikt kan worden als de gemeenten verantwoordelijkheid nemen voor de vormgeving van het gemeentelijke bibliotheekbeleid. De middelen voor de vorming van basisbibliotheken kunnen hieraan een belangrijke bijdrage leveren. Dit proces van vorming van basisbibliotheken kan versterkt worden wanneer gemeenten onder provinciale regie en in onderlinge samenwerking komen (of realisering van de beoogde basisbibliotheken, uiteraard met behoud van ieders verantwoordelijkheid. De financieringsstroom en het planproces zijn niet noodzakelijk aan elkaar gebonden. Het past bij deze verhoudingen dat de geldstroom rechtstreeks van rijk naar gemeenten gaat, terwijl de planvoorbereiding plaatsvindt in het overleg van gemeenten en provincie. Bij de vormgeving van deze financiële relatie tussen rijk, gemeenten (en provincies) moet worden geregeld dat de subsidierelatie tussen de rijksoverheid en de gemeenten leidt tot marginale toetsing van de plannen door gemeenten opgesteld in overleg met de provincies.

Partijen komen op grond van het bovenstaande tot de slotsom ter bevestiging aan het Bestuurlijk Overleg op 3 december as. de volgende constructie voor de inzet en toedeling van de ƒ 11 min. voor te leggen: • De beschikking van 18 oktober 2001 blijft in stand. Zo spoedig mogelijk na bestuurlijke bevestiging van een akkoord over alle onderdelen van de voorgestelde inzet en toedeling wordt hiervan mededeling gedaan aan de Colleges van GS. De voorlopig opschortende werking van de briet van 6 november 2001 wordt ingetrokken. • De middelen voor 2002 worden op gelijke wijze toegekend als voor 2001. Dat geeft biedt aan gemeenten en provincies de mogelijkheid de middelen voor 2001 en 2002 direct met elkaar te verbinden in één samenhangende planvoorbereiding. • In de loop van 2002 - uiterlijk in de maand september 2002 - wordt in een gezamenlijk overleg van VNG, IPO en OCenW aan de hand van een rapportage van de Stuurgroep Bibliotheken de planvorming van basisbibliotheken besproken. De uitdrukkelijke opzet van dit overleg is af te spreken hoe de middelen voor 2003 en 2004 rechtstreeks aan (clusters van) gemeenten toegekend gaan worden en welke procedure daarbij gevolgd zullen worden.

BO.1 lmi]joenregeling03lZ

Taken en verantwoordelijkheden gemeenten, provincies enrijkin het kader van het Koepelconvenant herstructurering openbaar bibliotheekwerk. In het voorbereidend ambtelijk overleg is gebleken dat nadere verduidelijking van de taken en verantwoordelijkheden van de betrokken overheden, zoals omschreven in het Koepelconvenant wenselijk is. De tekst van het Koepelconvenant staat daarbij niet ter discussie. Het gaat erom de manier van samenwerking tussen bestuurslagen te beschrijven. Het Koepelconvenant benadrukt de actieve en beleidsbepalende rol van de overheden bij de hervorming en vernieuwing van de openbare bibliotheken. Voor de gemeenten is dat samengevat in het begrip: "opdrachtgeverschap", voor de provincie in: "regie en ondersteuning" en voor het rijk in: "stelselverantwoordelijkheid". Deze begrippen worden hierna verder ingevuld, overeenkomstig de hoofdlijnen van het ambtelijk overleg tussen VNG, IPO en OCenW van 21 november 2001. Het gemeentelijke opdrachtgeverschap houdt in dat de gemeenten een actieve en op hoofdlijnen beleidsbepalende rol vervullen met betrekking tot de bibliotheekvoorziening die tot hun verantwoordelijkheid behoort. Dit betekent een actieve opstelling van het gemeentebestuur bij het formuleren van het beleid van de bibliotheek in de eigen gemeente. Het gemeentebestuur heeft en houdt daarbij het oog op de wijze waarop de bibliotheek kan bijdragen aan het realiseren van de doelstellingen van het gemeentebestuur op het gebied van publieke informatievoorziening, op de samenwerking met andere (gemeentelijke) voorzieningen, op de relaties met andere gemeenten (horizontaal) en op de samenwerking en afstemming met de regionale en provinciale voorzieningen (verticaal). De gemeente als opdrachtgever is verantwoordelijk voor de hoofdlijn van het beleid en voor de voorwaarden waaronder dit beleid door de bibliotheekorganisatie wordt uitgevoerd. Financiën, personele inzet en organisatie (bedrijfsorganisatie, samenwerking, gezamenlijke uitvoering, uitbesteding) worden uitdrukkelijk tot deze voorwaarden gerekend. De provinciale regie omvat de ondersteuning, stimulering en coördinatie van de planvorming door (afzonderlijke en clusters van) gemeenten en van de implementatie van deze plannen. De specifieke invulling van deze samenwerking kan en zal per provincie verschillen (maatwerk), maar is gericht op het bereiken van de doelstellingen voor de vernieuwing van het bibliotheekbestel, zoals neergelegd in het Koepelconvenant. De provincie ondersteunt, stimuleert en bewaakt de provinciale samenhang (coördinatie), maar treedt niet in de bevoegdheden van het lokale bestuur. De provinciale regie betekent niel dat eenzijdig verplichtingen aan gemeenten kunnen en zullen worden opgelegd. Provincie en gemeenten richten zich beide op het tot stand brengen van een doelmatig en onderling samenhangend provinciaal stelsel van openbare bibliotheken, waarin de voordelen van samenwerking en schaalvergroting geoptimaliseerd worden. De provincie en gemeenten formuleren daartoe gezamenlijk een provinciaal beleidsplan.. De provincies hebben zich ieder voor zich en gezamenlijk verbonden om de herstructurering samen met de gemeenten aan te pakken. De stelselverantwoordelijkheid van het rijk is te omschrijven als de integratie van de verschillende initiatieven en benaderingen in een systematische aanpak. Afzonderlijke aanpak leidt tot hoge kosten en een lager voorzieningenniveau. Dit uitgangspunt laat onverlet dat binnen de algemene kaders voor het rijksbibliotheekbeleid (doelmatigheid, samenhang, kwaliteit, pluriformiteit, en met ingang van de cultuurnota 2001 - 2004 ook het landelijke ICT-beleid) ruimte is voor lokale en provinciale differentiatie en maatwerk, in overeenstemming met het algemene uitgangspunt van gedecentraliseerd beleid. Kernpunt van deze nadere verduidelijk is dat op het terrein van de bibliotheekvernieuwing de initiatieven en sturing daar gelegd worden waar ze thuis horen. Gemeenten moeten in staat gesteld worden hun verantwoordelijkheden waar te maken. Dat betekent een initiatiefnemende rol. De provincie maakt zijn taak waardoor [... ] ondersteuning, stimulering, coördinatie en implementatie. De rijksoverheid ondersteunt deze processen door het beschikbaar stellen voor de periode 2001 - 2004 van een bedrag van / 11 min. (inmiddels opgelopen tot ƒ 12,2 min.) per jaar voor de vorming van basisbibliotheken. Daarnaast ontvang het NBLC in hel kader van de Cultuurnota 2001 - 2004 voor de ondersteuning van de herstructurering jaarlijks ƒ 1 min. extra en heeft de staatssecretaris voor de duur van de herstructurering de bekostiging van het procesmanagement toegezegd (ƒ 1,5, min. per jaar).

BO.taken0312

Bijlage II Uitwerking en argumentatie van de bezwaren die ten grondslag hebben gelegen aan het in eerste instantie niet onderteken van het koepelconvenant. a.

Onduidelijkheid over de benodigde extra financiën op de lange termijn. Om te komen tot de voorziene basisbibliotheken is een extra jaarlijkse structurele Financiële impuls nodig van ongeveer € 78.050.197 (ƒ 172 miljoen) - hierover meer in paragraaf 2 van deze brief - . Dit is een aanzienlijk bedrag waarvoor binnen de Rijksbegroting nog geen plaats is ingeruimd. Gedurende het onderhandelingsproces werden door de staatssecretaris geen concrete acties ondernomen en of aangekondigd, waaruit bleek dat er inspanningen gedaan werden die dienden te leiden tot het verkrijgen van structurele middelen. De V N G is van mening dat, ondanks zij het wel begrijpelijk vindt dat met betrekking tot het begrotingsjaar 2002 geen extra rijksmiddelen meer vrij te maken zijn, er duidelijkheid dient te zijn over de inspanningen die de staatssecretaris zal ondernemen om extra middelen te genereren . Hiermee willen wij voorkomen dat het extra benodigde bedrag niet voor rekening komt van de gemeenten. b. Geen instemming met de financiële zogeheten 11 - miljoen regeling voor de korte termijn. Gedurende de komende vier jaar stelt de Rijksoverheid jaarlijks een bedrag van € 5.536.118,- (ƒ 12.2 miljoen gulden) - was aanvankelijk 11 miljoen gulden -, beschikbaar ten behoeve van gemeenten met minder dan 30.000 inwoners. Dit bedrag is bedoeld om een impuls te geven aan de invulling van het opdrachtgeverschap van de kleinere gemeenten, die zij door de vorming van de basisbibliotheken als taakstelling krijgen. De V N G is van mening dat deze middelen rechtstreeks aan gemeenten dienen te worden uitgekeerd en niet via de provincies naar de gemeenten dienen te gaan. c. Groeiende onhelderheid in de taakverdeling tussen provincies en gemeenten. Om het proces van herstructureren op een goede wijze te laten verlopen, is het noodzakelijk een heldere rolverdeling met bijbehorende bevoegdheden tussen de verschillende overheden te verkrijgen. In de aanvankelijke uitwerking van de convenantstekst bleek deze rolverdeling niet helder. d. Toenemende twijfel over certificering en benchmarking. De staatssecretaris acht het zeer wenselijk om gedurende het reorganisatieproces te komen tot een kwaliteits- en certificeringsysteem dat moet gelden voor de basisbibliotheken alsook tot onderlinge benchmarking.. De V N G is echter van mening dat dit niet als dwingend aan gemeenten opgelegd mag worden.

lOO

bv

Managementsamenvatting In dit onderzoek is een beredeneerde schatting gemaakt van de kosten die nodig zijn voor de herstructurering van het openbare bibliotheekwerk. Deze herstructurering omvat vier componenten: - De inrichting van een landelijk dekkend netwerk van basisbibliotheken met voldoende draagvlak om de kerntaken uit te voeren; - Gewijzigde sturende taken op lokaal, regionaal en landelijk niveau; - De verbetering van de kwaliteit; - Het aanbod van nieuwe virtuele diensten. Bij de kostenbepaling onderscheiden wij twee soorten kosten: - incidentele kosten, die nodig zijn oni de veranderingen te bewerkstelligen en - structurele kosten die nodig zijn om het vernieuwde stelsel in stand te houden. Structurele kosten

In tabel A geven wij een meerjarenperspectief van de structurele kosten. W i j gaan daarbij uit van het prijspeil 2001. Tabel A Structurele kosten van de herstructurering

van het openbare biblio-

theekwerk tmiljoenen guldens, prijzen 20011 Elementen herstructurering

startjaar

t+1

1+2

H3

t+4

915

915

915

890

864

11

17

23

30

30

Kwaliteitsimpuls

PM

25

41

64

99

iCTimpuls

PM

25

56

86

105

Totaal (x mtn. gld.)

926

982

1.035

1.070

1.098

Totaal, index = 100 (startjaar)

100

106

112

116

119

Functies basisbibliotheken Aansturing en regie

De structurele kosten van het openbare bibliotheekwerk nemen toe van 926 miljoen gulden in het startjaar naar 1.098 miljoen gulden na vier jaar. Dat is een toename van de structurele kosten mee 19%. De toename is vooral het gevolg van een verbetering van de kwaliteit en de grootschalige introductie van 1CT. Het uitvoeren van de kernfuncties van de basisbibliotheken wordt op termijn goedkoper, omdat efficiency voordelen te verwachten zijn van de verbeterde samenwerking. De verbeterde kwaliteit veronderstelt een bescheiden uitbreiding van de personele capaciteit, een wijziging van de beroepenstructuur met meer hoogwaardige functies cn een aanpassing van de huisvesting aan de nieuwe functies van de openbare bibliotheek. De lCTimpuls brengt extra exploitatiekosten met zich vanwege de sterke uitbreiding van de infrastructuur, aansluiting van alle bibliotheken op een landelijk netwerk, en de introductie van nieuwe digitale diensten.

5

IOO

bv

Incidentele

kosten

In tabel B zijn in meerjarig perspectief de incidentele kosten afgebeeld, Ook hier is uitgegaan van het prijspeil 2001. Tabel B Incidentele kosten van de herstructurering theekwerk (miljoenen guldens, prijzen 2001) Elementen hef structurering

t+1

t+2

t+3

van het openbare

t+4

biblio-

totaal

Functies basisbibliotheken Aansturing en regie Kwaliteitsimpuls

40

54

66

79

239

tCTimpuls

51

52

52

52

207

Totaal lx min. gld.)

91

106

118

131

446

Er is een aanzienlijke incidentele impuls nodig om de herstructurering te bewerkstelligen, namelijk 446 miljoen gulden voor een termijn van vier jaar. Bijna de helft van de kosten is nodig voor de 1CT impuls. Dat zijn investeringen om de ICTinfrastructuur en applicacie-architectuur van alle basisbibliotheken op peil te brengen voor de virtuele bibliotheek, en om nieuwe digitale diensten te ontwikkelen. De andere helft is bestemd voor het verbeteren van de kwaliteit. Er moet een passend systeem van kwaliteitszorg en certificering komen en er zijn grote i n spanningen nodig om het huidige personeel zodanig om te scholen dat zij afdoende zijn toegerust om de nieuwe en vraaggestuurde diensten te kunnen ontwikkelen en onderhouden. Totale

kosten

Ut de eerste uier jaar

Het is de bedoeling om in de eerste vier jaar de herstructurering een dusdanige impuls te geven dat een onomkeerbare verandering in het stelsel wordt gerealiseerd. De kwaliteits- en ICTimpulsen zijn in de eerste vier jaar dermate omvangrijk dat substantiële verbeteringen tot stand kunnen komen. Tegelijkertijd is het voor alle betrokkenen duidelijk dat alle veranderingen niet in vier jaar voltooid zullen zijn maar daarna nog geruime tijd zullen doorlopen. In tabel C zijn de structurele én incidentele kosten in de eerste vier jaar samengevat. Tabel C Structurele en incidentele kosten van de herstructurering openbare bibliotheekwerk Elementen herstructurering Functies basisbibliotheken Aansturing en regie

startjaar

t+1

van het

(miljoenen guldens, prijzen 2001} t+2

t+3

t+4

915

915

915

890

864

11

17

23

30

30

Kwaliteitsimpuls

PM

65

95

130

178

ICTimpuls

PM

76

108

138

157

Totaal lx min. gld.)

926

1.073

1.141

1.188

1.229

Totaal, index = 100 (startjaar)

100

116

123

128

133

6

IOO

bv

Aan het eind van de vierjarige periode liggen de totale kosten (structureel en incidenteel) ten opzichte van de huidige situatie 33 procent hoger. Kengetallen

Het is ook mogelijk de financiële ramingen uit te drukken in kengetallen, zoals de benodigde kosten per inwoner of de benodigde subsidie per inwoner (tabel D). Bij de vertaling naar dergelijke kengetallen gaan wij uit van de huidige inkomenspositie van de openbaar bibliotheken. Deze inkomsten zijn nu voor 80% afkomstig uit subsidies van de drie overheden. In tabel D tonen wij de kosten van de herstructurering in kengetallen. De getallen zijn niet geschikt om te gebruiken in provinciale, regionale of gemeentelijke situaties. De locale werkelijkheid zal aanzienlijk afwijken van de globale landelijke kengetallen die zijn berekend. Tabel D Structurele

en incidentele kosten van de herstructurering,

uitgedrukt in

guldens per inwoner startjaar

t+1....7

t+8

structureel kosten per inwoner

58,20

73.70

subsidie per inwoner

46,60

58.95

incidenteel kosten per inwoner

28,00

Bron: IOO bv

De incidentele kosten, die vooral bedoeld zijn voor de 1CT- en kwaliteitsimpuls bedragen de eerste vier jaar 28 gulden per inwoner. Dat is vier jaar achtereen zeven gulden per inwoner per jaar. ^

Over een periode van acht jaar nemen de structurele kosten van de herstructurering van het bibliotheekwerk toe van 58,20 naar 73,70 gulden per inwoner per jaar. In dezelfde periode stijgt - bij een gelijkblijvend subsidiepercentage als in het startjaar (80%) - het subsidieaandeel van 46,60 naar 58,95 gulden per inwoner per jaar. Dat is ruim 12 gulden per inwoner meer dan nu wordt uitgegeven door alle overheden samen.

7

[OO

Tabel 7.1 Kostenraming herstructurering

openbaar bibliotheekwerk;

bv

structureel

tx min. gld.l Elementen in kostenraming

t+1

functies basisbibliotheek

915

Regie - en ondersteuning

17

Eindsituatie

1+3

t+4

t+5

t+6

t+7

915

890

864

864

864

864

864

864

23

30

30

30

30

30

30

30

t+2

t+8

Kwaliteitsimpuls; -

Kwaliteitszorg/certificering

3

6

9

13

13

13

13

13

13

-

Vraaggestuurd werken 0

9

9

17

35

35

35

35

35

35

-

Netwerken

PM

PM

PM

PM

PM

PM

PM

PM

PM

-

Human resources tr

4

8

12

16

20

24

28

32

39

-

Aanpassing huisvesting

9

18

26

35

44

52

61

70

85

6

18

30

42

48

48

48

48

48

• 5

7

8

9

11

11

11

11

11

14

31

48

54

57

57

57

57

57

1.134

1.147

1.160

1.182

ICTimpuls Infrastructuur Ondersteuning kernfuncties -

Nieuwe digitale diensten

Totaal

982

1.035

1.070

1.122

1.098

Bron: 100 bv en M&l Partners Incidenteel

O m het herstructureringproces op gang te brengen, op gang te houden en onomkeerbaar te laten zijn, is ook een substantiële financiële impuls nodig van 446 miljoen gulden, (tabel 7.2) Tabel 7.2 Kostenraming herstructurering

openbaar bibliotheekwerk:

incidenteel

(x min. gld.i Elementen in kostenraming

t+1

t+2

t+3

t+4

Totaal

12

12

12

12

48

Functies basisbibliotheek Regie - en ondersteuning Kwaliteitsimpuls: -

Kwaliteitszorg en certificering

-

Meer vraaggestuurd werken

15

16

15

15

61

Bibliotheek als netwerkorganisatie

PM

PM

PM

PM

PM

-

Versterken human resources

13

26

39

52

130

-

Aanpassing huisvesting

Infrastructuur

16

17

17

17

67

Ondersteuning kernfuncties

10

10

10

10

40

Nieuwe digitale diensten

25

25

25

25

100

91

106

118

131

446

ICTimpuls -

Totaal Bron: IOO bv en M&l Partners

85

Tabel 3.7 Kenmerken teitsramingen

van drie gestileerde basisbibliotheken

waarvoor

capaci-

gemaakt zijn

Verzorgingsgebied basisbibliotheek

Overige kenmerken

25-000 inwoners

Eén vestiging, geen nevenvestigingen in andere kernen en geen bibliobusstandplaatsen. Openingstijd niet gedefinieerd. Diverse backoffice functies en taken zullen niet zelfstandig worden uitgevoerd maar ingekocht worden Een hoofdvestiging (gemiddeld 35 uur open per week), twee nevenvestigingen (alk

75.000 inwoners

20 uur open per week) en 10 uur bibliobus Een hoofdvestiging (gemiddeld 52 uur per week open), vijf filialen (elk 26 uur per

150.000 inwoners

week open) en een bibliobus

Bron: IOO bv

Tabel 3.2 Gemiddelde benodigde netto capaciteit in mensuren per week voor de uitoefening

functies van de gestileerde

Functies/omvang gestileerde basisbibliotheek

basisbibliotheek 25.000

75.000

150.000

Primaire kernfuncties: -

Opbouwen en beheren collectie

33

175

340

-

Beschikbaar stellen informatie

69

275

625

Beheren ledenadministratie

12

25

175

199

475

930

-

Uitlenen media

Ondersteunende

kernfuncties:

Beleidsontwikkeling en -beheer

29

88

380

Marktontwikkeling en -beheer

16

50

350

-

Productontwikkeling en -beheer

16

50

160

-

Systeemontwikkeling en -beheer

9

25

220

27

ISO

110

410

1.313

3.290

11

36

91

-

Aanvullende

Ikernjfuncties

Totaal in mensuren per week Totaal in FTE's

Bron: IOO bv resultaten groepsdiscussies en correcties Legenda: T FTE = 36 uur per week; 1 FTE = 220 dagen per jaar; voorde gestileerde basisbibliotheek 25.000 de raming voor de ondersteunende kernfuncties voor de gestileerde basisbibliotheek 75.000 gebruikt 122% van de benodigde capaciteit voor de primaire kernfuncties; beleidsontwikkeling en - beheer exclusief de raming van de capaciteit voor de taak 'kwaliteitszorg', deze taak is separaat meegenomen bij de kwaliteitsimpuls: benodigde capaciteit voor de aanvullende kernfuncties bij de gestileerde basisbibliotheek 25.000 gelijk verondersteld als de gemiddelde capaciteitsraming bij de gestileerde basisbibliotheek 75.000 en 150.0001+ 7% van de benodigde capaciteit voorde primaire en ondersteunende kernfuncties!

Tabel 3.4 Kosten uitoefening functies van de gestileerde basisbibliotheken: corrigeerd voor dubbeltelling kwaliteitszorg Kenmerken en kosten gestileerde basisbibliotheken

25.000

75.000

150.000

ge-

Totaal

Kenmerken gestileerde basisbibliotheek Benodigde aantal FTE's per gestileerde basisbibliotheek Huidige kosten in gld. per f TE per jaar"

11

36

92

67.250"

73.750

80.050

Gemiddelde kosten collectie en media in gld. .

200.000

700.000

1.5DQ.0OO

Gemiddelde huidige kosten ICT tn gld.

78.000™

275.000

600.000

excl.

excl.

excl.

Huisvesting Kostenraming alle gestileerde

basisbibliotheken:

Aantal Aantal FTE's Personeelskosten per jaar (x min, gulden) Materiële kosten per jaar (x min, gld.) Totaal per jaar (x min. gld.)

345

34

25

404

3.933

1.241

2.285

7.459

264

92

183

E39

96

33

S3

182

360

125

236

721

Bron: IOO bv Legenda: bij de berekening van de personeelskosten is gerekend met de benodigde capaciteit met een decimaal achter de komma; cm deze reden zijn de personeelskosten enigszins hoger dan het resultaat van 71 x 67.700 x 345; de loonkosten per FTEmedgwerker in loondienst zie tabel 65.7 tot en met B3.3.

Tabel 7.4 Landelijk gemiddelde

kengetallen nu en in de

Kengetallen nu en toekomst

Gestileerde basisbibliotheken 25.000

Aantal Gemiddelde kosten (x min. gld.)

toekomst

3

4

5

1.0

75.000

Huidige

150.000 Totaal/Gemiddeld bibliotheekorganisaties

34

25

404

512

3,7

9,4

1,8

1,8

Huidige structurele kosten per inwoner (/)

58,20

Huidige structurele subsidie per inwoner (ƒ)

46,60

Toekomstige incidentele kosten per inwoner !ƒ!

28.00

Toekomstige structurele kosten per inwoner (ƒ)

73,70

Toekomstige structurele subsidie per inwoner (ƒ)

58,95

Bron.- IOO bv

Provincies Groningen Friesland Drenthe Overijssel Gelderland Flevoland Utrecht N o o r d Holland Zuid Holland Zeeland Noord Brabant Limburg Totaal

inw. 30-gem. 323357 380066 123136 458196 948480 32977 341816 689099 1130563 178696 990781 521549 6118716

variabel bedrag 581231 683164 221336 823602 1704882 59276 614410 1238648 2032174 321204 1780918 937479 10998324

vaste voet totaal 100000 681231 100000 783164 100000 321336 100000 923602 100000 1804882 100000 159276 100000 714410 100000 1338648 100000 2132174 100000 421204 100000 1880918 100000 1037479 1200000 12198324

C

e Ü > O

o

Q > O

5 e I

•o

S C

0

ra

xi

£ O

Hl

O O

'

E J3 N Cl

o I a

la O XI

na

I

bi P

O

'§ !

E <

> I

o

e t> si M

O

CC d

§

a

<

O O

SC ca O

TT

O CN O 0\ O O rs

CS

t/> 3

O O

O O O 00

CA

Cl "•3" O

O O r-

Q

Q

u

< O O

O O

P u

O •

i—

c O

Dl

t:

s

Cu

•4-

1

<

O

3

o •stp

3 XI

u. S

O ft-

O

ft.

ü-t

< I

c

e

3 ft. O

-

•a

e

e

e 00

3

>

O

e W e

"v SI o & O

et

"fl

.5

CA LM

c T3

EE

O

tsXJ

05

u a

«Ml

> O

-ö

XI

u ra g

E

3

•s o O

Z

O lx

CM e

c

o O

O

VI 1_

a +•*

p-

2

'5ï

CU

5

Cd

g

>

« s

01

i

V r — H

2

s

cc

u es

•w B O

u

•

> O

o m u

E

ja

u

oe -o 1 1

•H CA CU

g CU

s? 3

c

ff)

cd

a

"o

c >

t

00

•O

c

6

e

CU

id CU

"S CU

>

O,

CU

CU

n. o

O

O

C

)-

UI

ka 3 3

e

C cd

T3 co

N

C

O

O

d ü E D Q

U O

C

3

CU

N cd cd

E

cd

J3 Q

3

c

cd >

Jé

a

V

u 3

X)

an V O

o

-

cd

Iü

o

" £

O O Q >

0» Tf

O

^ m

O

o xi

<8

VERZENDFORMULIER concept d.d.

opsteller

toestel

4 januari 2002

afdeling

Rianne Lannoye

070-3738296

SEZ/OC

datum brief

ons kenmerk

uw kenmerk

4 januari 2002

SEZ/OC/2002000058

bestandsnaam

2002000058 onderwerp

Herstructurering Openbaar Bibliotheekwerk (05)

geadresseerde

nadere informatie bij

De leden (t.a.v. burgemeester en wethouders)

aantal bijlagen

omschrijving

verzending

regulier opmerking opsteller: afschrift sen

met bijlage

aantal

*

1

met brief

PAZ

Opsteller Secretariaat Rianne Lannoye

* -ja—

1

•

10 - —

A f f l o h p r v W H P V' «V i 5 Fi'.B, 2( publicatie op intranet

beleidsterrein: datum :

V.N.G. Zie een of meer aantekeningen met potlood lil de rechtermarge.

opmerking CTV

Info: Frans Tan (CTV), tst. 8498.

bestandsnaam, CTV 0,

Y 97 ?•

paraaf afdelingshoofd

ontv. datum + tijd

sectorüirecteur

gecollationeerd

medeparafen

ter tekening afd. hfd/seclor hfd

TV

Brief aan de leden T.a.v. het college

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

frontoffice tel.

uw kenmerk

(070) 373 8022

bfjlage(n)

5

onderwerp

ons kenmerk

datum

Aanvulling Koepelconvenant herstructurering openbaar bibliotheekwerk

SEZ/JOC/2004002343 Lt> . 04/97

10 augustus 2004

r

Samenvatting Het bestuur van de V N G heeft op 1 juli 2004 de Aanvulling Koepelconvenant herstructurering openbaar bibliotheekwerk goedgekeurd (zie bijlage I) De staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) mevrouw mr. M.C. van der Laan, het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de V N G hadden hierover op 16 juni 2004 reeds een bestuurlijk akkoord bereikt. Ook het IPO-bestuur heeft inmiddels zijn fiat gegeven. De officiële ondertekening zal plaatsvinden na het zomerreces. De Aanvulling Koepelconvenant geeft invulling aan de besteding van de door het kabinet-Balkenende II beschikbaar gestelde intensiveringsmiddelen voor bibliotheekvernieuwing in de periode 2005 tot en met 2007. Deze middelen lopen op tot een bedrag van € 20 miljoen structureel op jaarbasis in 2007. Tevens worden in de Aanvulling Koepelconvenant afspraken gemaakt over de inzet en de verdeling van de zogeheten € 5,5 miljoen-regeling. Bij de totstandkoming hiervan zijn naast OCW, IPO en V N G en de Stuurgroep Bibliotheken ook de Vereniging van Openbare bibliotheken (VOB, voorheen NBLC) betrokken.

In deze ledenbrief wordt nader ingegaan op de aanleiding en de inhoud van de Aanvulling Koepelconvenant, de taken voor gemeenten en het financieel kader van de Aanvulling Koepelconvenant. Daarnaast wordt uitgebreid aandacht besteed aan het zogenaamde instapniveau en de € 5,5 miljoen-regeling. Tevens treft u bij deze ledenbrief drie modelverklaringen die de gemeenteraad kan gebruiken om de benodigde informatie conform de afspraken in het convenant aan de provincie te verstrekken (bijlage II t/m IV).

Postbus 30435 Nassaulaan 12

2500 GK 2514 JS

Dan Hug Den Haag

Tel 070 373 83 93

Fax 070 363 56 82

www.vng.nl

vniG Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Aan de leden

frontoffice tel.

uw kenmerk

bijlage(n)

onderwerp

ons kenmerk

datum


SEZ/JOC/2004002343 Lbr.04/97

10 augustus 2004

(070) 373 8022

5

Geacht college, Het bestuur van de V N G heeft op 1 juli 2004 de Aanvulling Koepel convenant herstructurering openbaar bibliotheekwerk goedgekeurd (zie bijlage 1) De staatssecretaris van Onderwijs, Guituur en Wetenschap ( O C W ) mevrouw mr. M . C . van der Laan, het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de V N G hadden hierover op 16 juni 2004 reeds een bestuurlijk akkoord bereikt. Ook het IPO-bestuur heeft inmiddels zijn fiat gegeven. De officiële ondertekening zal plaatsvinden na het zomerreces. De Aanvulling Koepelconvenant geeft invulling aan de besteding van de door het kabinet-Balkenende II beschikbaar gestelde intensiveringsmiddelen voor bibliotheekvernieuwing in de periode 2005 tot en met 2007. Deze middelen lopen op tot een bedrag van € 20 miljoen structureel op jaarbasis in 2007. Tevens worden in de Aanvulling Koepelconvenant afspraken gemaakt over de inzet en de verdeling van de zogeheten € 5,5 miljoen-regeling. B i j de totstandkoming hiervan zijn naast O C W , IPO en V N G en de Stuurgroep Bibliotheken ook de Vereniging van Openbare bibliotheken ( V O B , voorheen N B L C ) betrokken. In deze ledenbrief wordt nader ingegaan op de aanleiding, de inhoud van de Aanvulling Koepelconvenant, de taken voor gemeenten en het financieel kader van de Aanvulling Koepelconvenant. Daarnaast wordt uitgebreid aandacht besteed aan het zogenaamde instapniveau en de € 5,5 miljoen-regeling. Tevens treft u bij deze ledenbrief drie modelverklaringen aan. Deze kunnen worden gebruikt om richting provincie aan te geven o f de gemeente; de bibliotheek financieel in staat stelt personele taken van de provinciale bibliotheekcentrales over te nemen; de bibliotheek op een vastgestelde minimum bedrag subsidieert, (bijlage II t/m I V ) .


2500 GK 2514 JS

Den Haag Den Haag

Tel 070 373 83 93

Fax 070 363 56 82

www.vng.nl

(VMG) Aanleiding aanvullende afspraken Koepelconvenant

*

v

J

Op 20 december 2001 ondertekenden de toenmalige staatssecretaris van Onderwy^©foïftiu0el1> Nederlandse Gemeenten Wetenschappen de heer dr. F . van der Ploeg, het IPO en de V N G het Koepelconvenant n

herstructurering openbaar bibliotheekwerk. In de ledenbrief herstructurering openbaarbibliotheekwerk (kenmerk Lbr. 02/04) hebben wij u daarover bericht. Hiermee werd het traject in gang gezet voor een ingrijpend vernieuwingsproces van het openbaar bibliotheekwerk, met als doel het tot stand brengen van een landelijk dekkend netwerk van basisbibliotheken die een centrale positie in de kennissamenleving voor de toekomst kunnen waarborgen. Het proces van bibliotheekvernieuwing dient eind 2007 te zijn afgerond. In aanloop naar de ondertekening van het Koepelconvenant (2001) werd door het IOO berekend dat in de komende jaren een eenmalige investeringsimpuls van € 204 miljoen noodzakelijk zou zijn om de ambities te realiseren. Daarnaast zou, zo werd berekend, het bibliotheekstelsel € 80 miljoen op jaarbasis extra gaan kosten. A l tijdens de ondertekening bleek dat dit geld niet voorhanden was. Door de gezamenlijke overheden werd afgesproken dat zij samen inspanningen zouden leveren tot het verkrijgen van extra middelen. De V N G gaf daarbij aan toch vooral naar het Rijk te kijken, mede doordat het openbaar bibliotheekwerk fors wordt gefinancierd door gemeenten.

Bij zijn aantreden heeft het kabinet-Balkenende II voor de bibliotheekvernieuwing extra geld beschikbaar gesteld. Het gaat om een bedrag dat oploopt tot € 20 miljoen structureel vanaf 2007. Naar aanleiding van de extra gelden hebben de convenantspartners besloten nadere afspraken te maken over de inzet van die extra gelden. De Aanvulling van het Koepelconvenant heeft betrekking op de periode januari 2004 tot en met december 2007, het einde van de zittingsperiode van het kabinetBalkenende II. De in de Aanvulling Koepelconvenant geformuleerde beleidsmaatregelen hebben voornamelijk betrekking op de periode 2005-2007.

Naast afspraken over de inzet van de € 20 miljoen, die ook wel intensiveringsmiddelen worden genoemd, zijn in deze Aanvulling Koepelconvenant ook afspraken opgenomen over de vervolginzet van de € 5,5 miljoen-regeling. Deze regeling, waarvoor de voorgaande kabinetten vanaf 2001 jaarlijks een bedrag van € 5,5 miljoen beschikbaar stelden, is ontworpen om inhoud te geven aan het opdrachtgeverschap van kleine gemeenten met minder dan 30.000 inwoners. Voor de periode tot 2004 werd afgesproken deze gelden op basis van de provinciale bestedingsplannen aan te wenden. Deze bestedingsplannen zijn, in samenspraak met gemeenten, door de provincies opgesteld. De allocatie van de middelen verliep ook via de provincies.

Postbus 30435 Nassaulaan12

onderwerp

2004

2500 GK 2514 JS

Dan Haag Oen Haag

Tal 070 373 83 93

Fax 070 363 56 82

www.vng.nl


datum 10

augustus 02/11

Inhoud Aanvulling Koepelconvenant De Aanvulling Koepelconvenant herstructurering openbaar bibliotheekwerk besfM?rótfti($èn$tiY^!rte zoals .

.

.

„ ™ „ ,^

,

,

,

,

Nederlandse Gemeem

die moet zijn aan het einde van 2007. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de beleidsmatige aanpak

en de taakverdeling tussen de partijen. Ook wordt het raamwerk geschetst waarbinnen de beschikbare financiële

middelen zullen worden gealloceerd. Hieronder wordt nader ingegaan op de inhoud van de

Aanvulling Koepelconvenant, waarbij de nadruk ligt op de zaken die voor gemeenten van belang zijn. De te bereiken situatie eind 2007 Binnen het proces van bibliotheekvernieuwing worden twee sporen onderscheiden. Enerzijds gaat het om een inhoudelijke vernieuwing en de maatschappelijke positionering. Deze wordt benoemd als spoor 1. O m deze inhoudelijke vernieuwing gestalte te geven, is het ook noodzakelijk veranderingen aan te brengen in het bibliotheekstelsel zelf. Deze veranderingen worden benoemd als spoor 2. Spoor 1: inhoudelijke

vernieuwing

De inhoudelijke vernieuwing dient zich te richten op een verbetering en verbreding van de dienstverlening door op een aantal geformuleerde thema's (cultuur, educatie, forum, lezen en informatie) meer actualisering, verbetering, stroomlijning, continuïteit, samenhang en focus aan te brengen. De verantwoordelijkheid voor deze vernieuwing ligt primair bij de gemeenten (in de hoedanigheid als opdrachtgever) en de bibliotheken. Momenteel wordt door de V O B en in overleg met de andere partijen gewerkt aan een pakket richtlijnen. Deze richtlijnen komen in september gereed. Een ander belangrijk onderdeel van de inhoudelijke vernieuwing betreft het vormgeven van de landelijk georganiseerde digitale dienstverlening en de afstemming met digitale diensten op lokaal niveau.

Gemeenten en bibliotheken dienen aan het eind van 2007 i n gezamenlijkheid het volgende te hebben bereikt. -

De kerntaken van de bibliotheek die zijn benoemd als de informatieve, culturele, educatieve en maatschappelijke functies zijn vernieuwd en verbreed. D e mate waarin dit gebeurt is echter afhankelijk van de beschikbare middelen (intensiveringsmiddelen).

-

Gemeenten en bibliotheken hebben op basis van een lokaal vastgestelde agenda weloverwogen keuzes gemaakt voor vernieuwings- en verbredingsactiviteiten. Deze activiteiten bevinden zich binnen de benoemde thema's: cultuur (culturele netwerken, cultuureducatie, leesbevordering, erfgoed), educatie (een leven lang leren), forum (sociale cohesie, inburgering), lezen (collectiebeleid) en informatie (overheids- en gezondheidsinformatie, kennissamenleving).

-

De bibliotheek wordt gezien als een instrument dat kan worden ingezet voor de uitvoering van integraal beleid.


2500 GK 2514 JS

Den Haag Den Haag

Tel 070 373 83 93

Fax 070 363 56 82

www.vng.nl

onderwerp Aanvulling Koepel convenant herstructurering openbaar bibliotheekwerk datumlO augustus 2004 03/11

-

Bibliotheken zijn wendbare organisaties die kansen zien en kunnen Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Inzake de digitale dienstverlening moet het volgende zijn bereikt. -

Er is een goed op elkaar afgestemd lokaal, regionaal en landelijk aanbod aan nieuwe of vernieuwde digitale diensten tot stand gebracht dat landelijk wordt aangestuurd.

-

De landelijke aansturing leidt tot een krachtig netwerk dat tegen zo laag mogelijke kosten tot stand wordt gebracht.

-

De digitale diensten op landelijk, regionaal en lokaal niveau zijn adequaat op elkaar afgestemd.

-

De landelijk portal 'bibliotheek.nl' moet eind 2007 zover zijn ontwikkeld dat deze door bibliotheken en een aanzienlijk deel van de burgers wordt gebruikt.

Spoor 2:

stelselvernieuwing

Om de inhoudelijke slag te kunnen maken is het noodzakelijk dat het bibliotheekstelsel ook een vernieuwingsslag doormaakt. Hiervoor is een belangrijke taak voor de provincies en bibliotheekorganisaties weggelegd. Eind 2007 dient op het vlak van stelselvernieuwing het volgende te zijn bereikt. -

Er is een landelijk dekkend netwerk van voorzieningen dat dankzij de vorming van basisbibliotheken en provinciale netwerken zodanig is versterkt dat de dienstverlening voldoet aan de richtlijnen die in 2004 worden opgesteld.

-

Eind 2005 is op provinciaal niveau een principeakkoord tot stand gebracht over de vorming van basisbibliotheken in relatie met de hervorming van de provinciale ondersteuningsstructuur.

-

Alle basisbibliotheken zijn gecertificeerd en hanteren het INK-model voor kwaliteitszorg.

-

Bij alle bibliotheken zijn gebruikersonderzoek en evaluatie een regulier onderdeel van het werkproces. Benchmarking is daarbij vanzelfsprekend om prestaties van bibliotheken onderling te kunnen vergelijken.

-

Het bibliotheekpersoneel is over de volle breedte van de branche voldoende gekwalificeerd.

-

Eind 2007 is de herpositionering van de provinciale ondersteuningsstructuur in alle provincies voltooid, zijn de provinciale netwerken gevormd en zijn de basisbibliotheken geïmplementeerd.

De beleidsmatige Landelijke

aanpak

bepaalde

einddoelen

De Aanvulling Koepelconvenant formuleert alleen de einddoelen die in 2007 moeten zijn bereikt. De wijze waarop deze doelen worden behaald, wordt overgelaten aan de partners. Dit is conform de afspraken en de rolverdeling tussen de partners zoals dit is afgesproken in het Koepelconvenant. Hiermee wordt gedoeld op de 'provinciale regierol' en de 'gemeentelijke opdrachtgeversrol'. Mede


onderwerp

2004

2500 GK 2514 JS

Den Haag Den Haag

Tal 070 373 83 93

Fax 070 363 56 82

www.vng.nl


datum 10

augustus 04/11

V

l i l

Ca

doordat het vernieuwingsproces in de verschillende provincies zich in de h'fgelopcu-jan verschillende wijzen heeft ontwikkeld, is ervoor gekozen om te formuleren wat ófeiïf BöÜT^ryatte

Nederlandse Gemeenten

niveaus moet zijn bereikt. Marsrouteplannen

De provincie i n haar rol als regievoerder dient in een zogenaamd provinciaal marsrouteplan, dat wordt opgesteld in hechte samenspraak en wordt gedragen door gemeenten, bibliotheken en bibliotheekorganisaties, neer te leggen hoe deze doelen zullen worden bereikt. De marsrouteplannen dienen nog dit jaar te worden opgesteld. Hierin moeten op hoofdlijnen en in onderlinge samenhang zowel de inhoudelijke vernieuwing als de plannen voor de stelselvernieuwing worden aangegeven voor de jaren 2005 tot en met 2007. Deze marsrouteplannen worden aan de Stuurgroep Bibliotheekvernieuwing ter beoordeling voorgelegd. Z i j brengt vervolgens een advies uit aan de staatssecretaris, die op haar beurt de beschikkingen over de bijbehorende middelen afgeeft. De marsrouteplannen moeten voldoen aan de volgende voorwaarden. -

Ze geven invulling aan de regierol op een manier die past bij de regio.

-

Ze geven invulling aan zowel de inhoudelijke vernieuwing als de stelselvernieuwing. •

-

Ze bepalen de inhoud, het tempo en de voorwaarden voor het vernieuwingsproces per provincie.

-

Ze brengen de verbreding van de bibliotheekfunctie tot stand (samenwerking met andere voorzieningen, uitvoering gemeentelijke en provinciale doelstellingen).

-

Ze leggen verbindingen met andere beleidsterreinen en hun infrastructuur.

Taken voor

gemeenten

Met het oog op de doelmatige inzet van de extra middelen is er een taakverdeling tussen de overheden afgesproken. Deze rol past bij de bestuurlijke rollen van de partijen zoals die zijn beschreven in het Koepelconvenant van 2001. Voor gemeenten houdt dit het volgende in. -

Gemeenten stellen samen met de bibliotheek een zogenaamde vernieuwingsagenda op (tussen 2004 en 2007 gebeurt dit jaarlijks, daarna vierjaarlijks) die: -

zowel de vernieuwing van traditionele taken als de taakverbreding bestrijkt. B i j deze verbreding leggen gemeenten verbindingen tussen het bibliotheekbeleid en andere beleidsterreinen, en tussen de bij deze beleidsterreinen behorende infrastructuren;

-

-

keuzes aangeeft met betrekking tot de onderwerpen van inhoudelijke vernieuwing;

-

integraal onderdeel is van de marsrouteplannen van de provincie.

Gemeenten werken samen met de bibliotheek toe naar het behalen van het gewenste dienstverleningsniveau conform de richtlijnen voor de kern van de basisbibliotheek en voor de aanvullende functies, een en ander in overeenstemming met de hoogte van de beschikbare middelen.


onderwerp

2004

2500 GK 2514 JS

Den Haag Den Haag

Tel 070 373 83 93

Fax 070 363 56 82

www.vng.nl

Aanvulling Koepelconvenant herstructurering openbaar bibliotheekwerk datum 10: augustus 05/11

VNG

-

Indien de gemeenten een beroep willen doen op de door het R i j k

scbescmbimAfpHsi&r Wi ilni UW

intensiveringmiddelen, dan dient door gemeenten een schriftelijke Mnstapniv^WeiSiRlfln'f "aan de Nederlandse Gemeenten provincie te worden afgegeven, waarin wordt toegezegd dat binnen twee jaar het instapniveau wordt bereikt en vernieuwing en maatschappelijke positionering naar het richtlijnen niveau van 2007 zal plaatsvinden. (Dit is het absolute minimum waarop een bibliotheek nog als een volwaardige voorziening kan functioneren.) -

Vanwege de duidelijkheid is het afgeven van een verklaring ook wenselijk voor gemeenten die de vereiste subsidiehoogte al hebben bereikt.

-

Het bewaken van de implementatie van het INK-model en van de voortgang rond de certificeringsaanvragen in 2004 tot en met 2007 van de lokale bibliotheek.

-

Het actief bevorderen dat openbare bibliotheken worden ingezet als instrument van integraal gemeentelijk beleid en dat daarbij verbindingen worden gelegd met andere beleidsterreinen en infrastructuren.

-

Het onder voorbehoud van goedkeuring door de gemeenteraad ten minste handhaven en zo mogelijk uitbreiden van de huidige financiële inspanning.

Taken voor de V N G De V N G heeft afgesproken zich ervoor in te spannen dat gemeenten zich verbinden aan de bovengenoemde gemeentelijke activiteiten. O m gemeenten te ondersteunen in haar taken zal de V N G hiertoe onder andere handreikingen ontwikkelen. Door middel van deze brief wordt hieraan op onderdelen reeds invulling gegeven (format instapverklaring en verklaring opdrachtgeverschap). De V N G zal in gezamenlijkheid met het Procesbureau een handreiking ontwikkelen ten behoeve van het opstellen van de jaarlijkse vernieuwingsagenda. Deze verschijnt in het najaar van 2004, afhankelijk van het beschikbaar komen van de richtlijnen. Voor de taken van de andere partijen wordt verwezen naar de tekst van de Aanvulling Koepelconvenant herstructurering openbaar bibliotheekwerk.

Financieel kader 2004 Voor het proces van bibliotheekvernieuwing zijn extra financiën beschikbaar gesteld. Het gaat hier om een structureel bedrag dat oploopt van € 2 miljoen in 2004 tot € 20 miljoen in 2007 en verder. In de Aanvulling Koepelconvenant worden geen afspraken gemaakt over de inzet van de extra € 2 miljoen

Postbus 30435 Nassaukun 12

onderwerp

2004

2500 GK 2514 JS

Dan Haag Den Haag

Tel 070 373 83 93

Fax 070 363 56 82

www.vng.nl

Aanvulling Koepelconvenant herstructurering openbaar bibliotheekwerk datum 10 augustus 06/11

VNG gedurende 2004. Deze middelen worden gebruikt om de ondersteuning vafMiibJiSkkeieoâfi het onderwijs te versterken en de landelijke digitale bibliotheek (webportal 'bibliohtëêkMîflÖtëan i .. j Nederlandse Gemeenten bouwen. Daarnaast is een deel van het budget toegevoegd aan het werkprogramma van het Procesbureau Bibliotheekvernieuwing en wordt derhalve ingezet ten behoeve van de procesondersteuning bij provincies en gemeenten. 2005 B i j de afspraken die in de Aanvulling Koepelconvenant zijn gemaakt is ook de zogenaamde € 5,5 miljoen-regeling betrokken. E r is opnieuw gekeken naar de wijze waarop de middelen dienen te worden gealloceerd en ingezet. De extra beschikbaar gestelde intensiveringsmiddelen worden de komende jaren ingezet voor stelselvernieuwing en inhoudelijke vernieuwing. Hierbij loopt het deel wat naar de inhoudelijke vernieuwing gaat op en het deel dat in de stelselvernieuwing wordt geïnvesteerd af. Gezien het stadium waarin zich het proces van herstructurering bevindt en om met de beschikbare middelen een zo groot mogelijk rendement te genereren, is ervoor gekozen om de middelen uit de 6 5,5 miljoenregeling en de intensiveringmiddelen voor 2005 gebundeld v i a de provincie in te zetten. Hiermee wordt voorkomen dat de middelen versnipperd worden. V o o r 2005 ontstaat dan, ten behoeve van de inhoudelijke vernieuwing, een budget met een omvang van € 8,3 miljoen (door prijsbijstellingen is het bedrag dat behoort bij de € 5,5 miljoen-regeling ondertussen opgelopen tot € 6 miljoen. Daarnaast is er € 2,3 miljoen beschikbaar uit de intensiveringmiddelen). 2006 en 2007 Met betrekking tot de allocatie voor de jaren 2006 en 2007 dienen nog verdere afspraken te worden gemaakt. Over de periode na 2005, te weten de jaren 2006 en 2007, zullen voor 1 december 2004 nadere bestuurlijke afspraken worden gemaakt tussen de partijen over de allocatie van de € 5,5 miljoen-regeling ten behoeve van de zogenaamde 30.000 -gemeenten. Hierbij is de inzet van de V N G nog steeds dat de middelen uit de € 5,5 miljoen-regeling rechtstreeks naar gemeenten dienen te vloeien. De gelden voor de vernieuwingsimpuls blijven tot eind 2007 overwegend langs provincies naar gemeenten lopen. V o o r de inzet hiervan zullen de richtlijnen die momenteel worden ontwikkeld van groot belang zijn.


onderwerp

2004

2500 GK 2514 JS

Den Haag Den Haag

Tel 070 373 83 93

Fax 070 363 56 82

www.vng.nl


datum

10 augustus 07/11

Instapniveau en richtlijnenniveau voor intensiveringmiddelen

M

VNG

O m te zorgen dat de extra middelen zo efficiënt en doelgericht mogelijk wordenYflg%Bèa,'tffl van N go Gris ndsG Gemeenten afgesproken dat wanneer gemeenten aanspraak willen maken op intensiveringsmiddelen deze een bibliotheekvoorziening op een vastgesteld minimumniveau dienen te financieren. In de Aanvulling Koepelconvenant wordt dit het instapniveau genoemd. B i j dit instapniveau gaat het om een gemeentelijke subsidiehoogte (berekend per inwoner) voor de openbare bibliotheek, dat zondanig is vastgesteld dat 80% van de gemeenten die een bibliotheek bekostigt reeds op dit niveau zit. E r worden drie gemeenten onderscheiden. De onderverdeling is gemaakt op basis van gemeentegrootte. V o o r het instapniveau geldt: -

€ 11 per inwoner voor gemeenten met < 30.000 inwoners;

-

€ 12 per inwoner voor gemeenten met meer dan 30.000 inwoners en minder dan 90.000 inwoners;

-

€ 15 per inwoner voor gemeenten met 90.000 o f meer inwoners.

O m tot de bepaling van het instapniveau te komen, zijn de items gebruikt uit de normen voor certificering. Het vastgestelde bekostigingsniveau is exclusief huisvestingskosten. Huisvestingskosten bedragen grosso modo 20% van de totale uitgaven aan openbaar bibliotheekwerk. Hierbij kan men er wel van uitgaan dat gemeenten die bibliotheken bekostigen die onder het instapniveau zitten wellicht relatief meer huisvestingskosten hebben dan de genoemde 20%. Dit omdat er minder kosten worden gemaakt in de activiteiten en personele sfeer. Indien gemeenten op dit moment dit instapniveau nog niet hebben bereikt maar hier wel de bereidheid toe hebben, kunnen zij de 'Verklaring verhoging subsidie openbare bibliotheek tot instap- en richtlijnniveau' tekenen (zie bijlage III) waarin zij aangeven het minimumniveau binnen twee jaar bereikt te hebben. N a ondertekening en toezending van dit document aan de provincie kunnen ook deze gemeenten aanspraak maken op de genoemde intensiveringsmiddelen. Voor 1 september dient een indicatie te worden afgegeven aan de provincie. Dit kan door middel van een intentiebrief, voorzien van een handtekening van de bevoegde portefeuillehouder. De verklaring zelf, die door de gemeenteraad moet z i j n getekend, dient op 1 december in het bezit van de provincie te zijn. Gemeenten die wel voldoen aan het vereiste niveau dienen de 'Verklaring hoogte subsidie openbare bibliotheek conform instap- en richtlijnenniveau' naar de provincie te zenden (zie bijlage II). Hiervoor geldt eenzelfde procesdure; een intentiebrief voor 1 september en de verklaring voor 1 december.

Gevolgen niet behalen van instapniveau Gemeenten zijn in principe vrij in de keuze o f zij een bibliotheekvoorziening op het afgesproken bekostigingsniveau financieren. Tevens zijn gemeenten vrij in de keuze al dan niet een


onderwerp

2004

2500 GK 2514 JS

Dan Haag Dan Haag

Tal 070 373 83 93

Fax 070 363 56 82

www.vng.nl


VUG intentieverklaring te ondertekenen waarin wordt aangegeven dat binnen tvêegaaSiMsOTÖrSerstelde bekostigingsniveau zal worden behaald.

Vereniging van


Indien gemeenten ervoor kiezen de financiering van de bibliotheek niet naar het instapniveau te brengen, dan betekent dit het volgende: -

Gemeenten kunnen geen beroep doen op de door het R i j k extra beschikbaar gestelde middelen, ook wel intensiveringsmiddelen genoemd.

-

De door de gemeenten gefinancierde bibliotheek kan niet doorgroeien of deel uitmaken van een basisbibliotheek.

-

Noch de gemeente noch de bibliotheekorganisatie zullen worden opgenomen in het provinciaal marsrouteplan en provinciaal bibliotheeknetwerk.

-

De bibliotheek is geen door de V O B gecertificeerde bibliotheek.

-

Op termijn bestaat de kans dat de bibliotheek haar lidmaatschap van de V O B verliest, met alle gevolgen van dien (geen aansluiting meer op het landelijk bibliotheeknetwerk zoals bibliotheek.nl, Aladin, en dergelijke).

-

De gemeente handelt niet meer conform het art. l i b van de Wet op het specifiek cultuurbeleid.

De slotsom zal zijn dat de bibliotheek verstoken blijft van faciliteiten en dat de dienstverlening aan de burger ernstig tekortschiet. A l s te veel gemeenten deze lijn zouden volgen, dan betekent dit dat het dekkend netwerk van basisbibliotheekvoorzieningen in gevaar komt. Hierdoor zal de rijksoverheid geneigd zijn meer specifiekere wetgeving op het gebied van openbaarbibliotheekwerk te ontwerpen. B i j de behandeling van het dossier openbaarbibliotheekwerk door de vaste Kamercommissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap werd hier op 23 juni j l . al door verschillende leden aan gerefereerd.

€ 5,5 miljoen-regeling Herkomst en

bestemming

In het Koepelconvenant Herstructurering openbaar bibliotheekwerk (2001) is een regeling opgenomen die een tegemoetkoming biedt aan de kosten die gepaard gaan met het overnemen van personele taken van de Provinciale Bibliotheek Centrales ( P B C ' s ) door de openbare bibliotheken. Het gaat hier om de functies van directie- en administratievoering. O m de hoogte van het benodigde budget te bepalen, is in 2001 onafhankelijk van elkaar door zowel het ministerie van O C W als de V N G een kostenberekening uitgevoerd. A l s uitgangspunt voor deze berekeningen gold het bedrag dat in 1987, bij de overheveling van het bibliotheekwerk naar de Welzijnswet, voor dit specifieke doel naar de provincies is gegaan. In de berekeningen is rekening gehouden met de grote bezuinigingen op het


onderwerp

2004

2500 GK 2514 JS

Den Haag Den Haag

Tel 070 373 83 93

Fax 070 363 56 82

Www.vng.nl


datum 10

augustus 09/11

(VMGJ welzijns- en bibliotheekwerk eindjaren tachtig. Tevens is er rekening gel

lijkse

loonindexcijfers. Zowel O C W als V N G kwamen op macroniveau op hetzelfde b V ^ ^ U t t P f i l v f h l l j o e n ..

, . ,.

.

.

,

,

„ r- ,

...


gulden. Naar aanleiding van deze berekeningen is de zogenaamde € 5,5 miljoen-regeling ontworpen. Hierbij is de volgende verdeelsleutel gehanteerd. Elke provincie heeft recht op een vaste voet. Deze vaste voet betreft per provincie ongeveer € 45.000. Het resterende bedrag (circa 11 miljoen gulden) werd verdeeld over de provincies naar rato van het aantal inwoners in gemeenten met minder dan 30.000 inwoners (gegevens C B S 2000). Hoewel gemeenten op macroniveau v i a de € 5,5 miljoenregeling worden gecompenseerd, is de V N G zich ervan bewust dat wanneer dit tot op gemeentelijk niveau wordt doorberekend, niet alle gemeenten volledig gecompenseerd zullen worden.

Nieuwe regeling Gezien het proces van de herstructurering en de verantwoordelijkheden die de provincie in dit proces heeft, is ervoor gekozen om de middelen gedurende de looptijd van het Koepelconvenant (2001-2004) v i a de provincies te laten vloeien. In de Aanvulling van het Koepelconvenant, waarin afspraken gemaakt zijn tot en met 2007, wordt de € 5,5 miljoen-regeling opnieuw aan de orde gesteld. De Aanvulling geeft zowel duidelijkheid over het bedrag per inwoner waar gemeenten jaarlijks op kunnen rekenen (€ 0,82) als over de voorwaarden waaraan gemeenten dienen te voldoen om voor deze compensatie in aanmerking te komen. De verdeelsystematiek van de € 5,5 miljoen-regeling richting provincies blijft dezelfde als die is gehanteerd in 2001. In de bijgesloten tekst van de Aanvulling op het Koepelconvenant herstructurering openbaar bibliotheekwerk wordt deze systematiek uitgebreid behandeld.

Het bedrag dat met de regeling gemoeid is, is in principe structureel, waarbij de allocatie voor 2005 v i a de provincie geschiedt. In het najaar zullen onderhandelingen worden gestart over de wijze waarop de regeling na 2005 zal worden gealloceerd. De V N G is zoals vermeld van mening dat het bedrag dat met de € 5,5 miljoen-regeling gepaard gaat na verloop van tijd in het gemeentefonds dient te worden gestort.

Overige PBC-taken Over de gelden die naar provincies zijn gegaan voor de overige taken van de P B C , niet zijnde de directie- en administratiefunctie, zijn geen landelijke afspraken gemaakt. D i t omdat de uitvoering van deze overige taken i n de afzonderlijke provincies na overleg met de gemeenten verschillend is. Voor een groot deel zijn dit overkoepelende en ondersteunende taken die een innovatief karakter kunnen hebben. In de Aanvulling van het Koepelconvenant is opgenomen dat de provincies, in samenspraak en gedragen door gemeenten, zogenaamde marsrouteplannen opstellen. O p basis van deze marsrouteplannen kunnen gemeenten in aanmerking komen voor intensiveringsmiddelen. Deze


onderwerp

2004

2500 GK 2514 JS

Den Haag Den Haag

Tel 070 373 83 93

Fax 070 363 56 82

www.vng.nl


VNG intensiveringsmiddelen zijn bedoeld voor innovatie, te weten inhoudelijke%n3St< Verklaring

ie. Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Indien gemeenten voornemens zijn om per 1 januari 2005 de bekostiging van personele taken van de P B C over te nemen, dan dienen zij dit voor 1 december aan de provincie kenbaar te maken. Hiertoe is een verklaring in de bijlage opgenomen (bijlage IV). Deze dient namens de gemeenteraad te zijn ondertekend. Gezien de voorbereidingen rondom de marsrouteplannen en de planning rondom de verdeling van de vernieuwingsgelden dient de provincie voor 1 september a.s. in het bezit te zijn van een voorlopige indicatie, af te geven door de eerstverantwoordelijke bestuurder.

Tot slot Gezien de complexiteit van het proces is door alle partijen besloten om de informatievoorziening rondom de bibliotheekvernieuwing zo veel mogelijk te stroomlijnen. Tevens is afgesproken dat alle partijen dienen te beschikken over dezelfde informatie. Gezien de tijdsdruk die bij de provincies ligt inzake het ontwerpen van de marsrouteplannen heeft het IPO enkele weken geleden reeds een brief aan haar leden doen toekomen. Deze is als bijlage V opgenomen. De IPO-brief geeft geen algehele duidelijkheid over de termijnen waarop stukken door gemeenten bij de provincie dienen te zijn aangeleverd. W i j adviseren u de data te hanteren zoals die in onze ledenbrief worden aangeven. O m op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen rond het proces van bibliotheekvernieuwing raden wij u aan om regelmatig de website van het Procesbureau te raadplegen: www.bibliotheekvernieuwing.nl. Ook op de VNG-website treft u relevante informatie aan.

Deze ledenbrief staat ook op VNG-net. K i j k op www.vng.nl onder VNG-brieven.

Hoogachtend, Vereniging van Nederlandse Gemeenten

mr. R . J . J . M . Pans, voorzitter directieraad


2500 GK 2514 JS

Den Haag Den Haag

Tel 070 373 83 93

Fax 070 363 56 82

www.vng.nl

onderwerp Aanvulling Koepeleonvenant herstructurering openbaar bibliotheekwerk datum 10 augustus 2004 11/11

l a q e

X-

AANVULLING KOEPELCONVENANT 'HERSTRUCTURERING OPENBAAR BIBLIOTHEEKWERK'

AANVULLING KOEPELCONVENANT 'HERSTRUCTURERING OPENBAAR BIBLIOTHEEKWERK'

1. Inleiding Eind 2001 ondertekenden IPO, V N G en OCW het Koepelconvenant 'Herstructurering openbaar bibliotheekwerk'. In verband met de mtensivenngsgelden die het Kabinet Balkenende II voor de bibliotheekvernieuwing ter beschikking stelde - oplopend tot € 20 min structureel vanaf2007 - besloten de convenantspartners nadere afspraken te maken over de inzet van de intensiveringsrmddelen en deze als aanvulling op het koepelconvenant op te nemen. Dit document bevat de onderhavige aanvulling, die is voorbereid door een ambtelijke werkgroep bestaande uit vertegenwoordigers van de convenantspartijen OCW, IPO en VNG, de Vereniging van openbare bibliotheken (VOB) en de Stuurgroep Bibliotheken. Met onderstaande aanvulling - die betrekking heeft op de penodejanuari 2004 tot en met december 2007 (einde zittingsperiode Kabinet Balkenende II) - verklaarden de convenantspartners zich in het bestuurlijk overleg van 16 juni 2004 akkoord'. In het belang van het vernieuwingsproces spraken zij zich daarbij unaniem uit voor directe deelname van de bibhotheekbranche aan de gemaakte afspraken. Daar de VOB zich niet op gelijke wijze als de drie overheden kan binden, is gekozen voor een vorm die daarin voorziet. OCW zal mede namens de VNG en het IPO de afspraken in het Aanhangsel bij het Koepelconvenant in een hierop aansluitende overeenkomst ook met de VOB vastleggen.

Uitgangspunt bij de onderstaande afspraken is dat de middelen daadwerkelijk in de aangekondigde omvang ter beschikking worden gesteld. Voor de oploop van de intensivenngsmiddelen ten opzichte van 2004, geldt dat deze beleidsmatig zijn gereserveerd. Dit betekent dat de convenantsafspraken worden gemaakt onder het voorbehoud dat de wetgever de betreffende middelen beschikbaar stelt. Hoofdelementen van de convenantsaanvulling zijn: •

de te bereiken situatie eind 2007

•

beleidsmatige aanpak

•

taakverdeling tussen partijen

•

financiële opzet

•

procedure-afspraken over bestuurlijke bekrachtiging en communicatie

Onderstaand wordt achtereenvolgens op deze hoofdelementen ingegaan.

' Instemming van de IPO-delegalie vmdt plaats onder het voorbehoud van instemming van het IPO-besluur op 24 juni 2004 Instemming van de VNG delegatie vindt plaats onder het voorbehoud van instemming van het VNG-bestuur op 1 juli 2004

2

2. De te bereiken situatie eind 2007 Onderstaand worden met betrekking tot de bibliotheekvernieuwmg twee sporen onderscheiden. Voorop staat verbetering en 'verbreding' van de dienstverlening van openbare bibliotheken aan hun gebruikers (spoor 1). Om deze inhoudelijke vernieuwing te kunnen verwezenlijken, is nodig dat ook het bibliotheekstelsel zelf wordt vernieuwd (spoor 2). 2.1 Spoor 1: inhoudelijke vernieuwing en maatschappelijke positionering Met de inhoudelijke vernieuwing wordt beoogd de dienstverlening op een aantal thema's te actualiseren, verbeteren en stroomlijnen en tegelijk continuïteit, samenhang en focus aan te brengen. De thematische ontwikkeling ligt op het terrein van cultuur (culturele netwerken, cultuureducatie, leesbevordering, erfgoed), educatie (een leven lang leren), forum (sociale cohesie, ïnburgenng), lezen (collectiebeleid) en informatie (overheids- en gezondheidsinformatie, kennissamenleving). Daarbij wordt steeds aansluiting gezocht met landelijke beleidstrajecten op die terreinen. Een belangrijk onderdeel van de inhoudelijke vernieuwing betreft het vormgeven van de landelijk georganiseerde digitale dienstverlening (de landelijke portal 'bibliotheek.nl') en de afstemming met digitale diensten op lokaal en regionaal niveau. Daarbij zal ook verbreding van de dienstverlening worden gestimuleerd. Het gaat bij deze maatschappelijke positionering niet zozeer om nieuwe terreinen waar bibliotheken zich op gaan bewegen. Veel bibliotheken spelen bijvoorbeeld al lang een rol bij onderwijsondersteuning, de inburgering, of bij de leefbaarheid van wyken en dorpen. Het gaat er om de rol van bibliotheken op dergelijke terreinen beter zichtbaar te maken en de dienstverlening te verbeteren of te stroomlijnen. Hiervoor zal samenwerking gezocht moeten worden met zowel instellingen als verantwoordelijke bestuurders en beleidsmakers op die terreinen.

Concreet moet eind 2007 rond de inhoudelijke vernieuwing (spoor 1) het volgende zijn bereikt: o

De kerntaken (mformaneve, culturele, educatieve en maatschappelijke functie) zijn, afhankelijk van de beschikbare middelen, vernieuwd en verbreed. Gemeenten en bibliotheken hebben weloverwogen keuzes gemaakt voor vemieuwings- en verbredmgsactiviteiten op de diverse thema's op basis van een lokaal

'

vastgestelde agenda. Op elk bestuurlijk niveau (lokaal, provinciaal en landelijk) worden bibliotheken gezien als instrument van integraal beleid. Bibliotheken zijn wendbare organisaties geworden die kansen zien en kunnen benutten. o

Gebruikmakend van nieuwe media en communicatiemogelijkheden is een goed op elkaar afgestemd lokaal, regionaal en landelijk aanbod aan nieuwe of vernieuwde digitale diensten tot stand gebracht. Dit aanbod kent een landelijke aansturing (bibhotheek.nl) ten einde de diensten binnen een krachtig netwerk tegen zo laag mogelijke kosten tot stand te brengen en een gestroomlijnd aanbod te creëren. De digitale diensten op landelijk, regionaal en lokaal niveau zijn adequaat op elkaar afgestemd. De landelijke portal 'bibliotheek.nl' moet eind 2007 zodanig zijn ontwikkeld dat deze - blijkens een monitoring - door bibliotheken en een aanzienlijk deel van de burgers wordt gebruikt.

2.2 Spoor 2: stelselvernieuwing

3

De stelselvernieuwing is gericht op de vorming van basisbibliotheken en van provinciale netwerken; de implementatie van een landelijk systeem van kwaliteitszorg volgens het iNK-model; de versterking van de Human Resource Management (HRM)-component van het bibliotheekwerk; en de herpositionering van de provinciale ondersteuningstructuur, c.q. van de functies die worden vervuld door de provinciale bibliotheekcentrales (PBC's) en de bibliotheken met een wetenschappelijke steunfunctie (WSF). Deze herpositionering is noodzakelijk omdat met de komst van basisbibliotheken aard en wijze van de ondersteuning vanuit het provincieniveau henjking behoeft. Eind 2007 moet op het vlak van stelselvernieuwmg het volgende zijn bereikt: o

Er bestaat een landelijk dekkend netwerk van voorzieningen, dat dankzij de vorming van basisbibliotheken en provinciale netwerken zodanig is versterkt dat de dienstverlening voldoet aan de richtlijnen die in 2004 worden opgesteld. Eind 2005 ,of zoveel eerder als mogelijk, is hiertoe per provincie een principe-akkoord tot stand gebracht over de vorming van basisbibliotheken m relatie met de hervorming van de provinciale ondersteuningsorgam satie.

o

Alle basisbibliotheken zijn gecertificeerd en hanteren het INK-model voor kwaliteitszorg. Bij alle bibliotheken zijn gebruikersonderzoek en evaluatie regulier onderdeel van de werkprocessen. Benchmarking is daarbij vanzelfsprekend om prestaties van bibliotheken onderling te kunnen vergelijken.

o

Het bibliotheekpersoneel en -management is over de volle breedte van de branche voldoende gekwalificeerd om de inhoudelijke vernieuwing te kunnen realiseren.

o

Eind 2007 is de herpositionering van de provinciale ondersteuningsstructuur in alle provincies voltooid, zijn de provinciale netwerken gevormd en zijn de basisbibliotheken geïmplementeerd.

4

3. Beleidsmatige aanpak

De startjaren van het vernieuwingsproces hebben aangetoond dat de complementaire rollen van provincie en gemeente - m het convenant vertaald als 'provinciale regie' en 'gemeentelijk opdrachtgeverschap' - cruciaal zijn voor realisatie van de bibhotheekvemieuwing Zonder overtuigende provinciale regie komt het proces niet voldoende op gang of niet voorbij obstakels; zonder krachtig gemeentelijk opdrachtgeverschap kan de provinciale regie geen inhoud krijgen De juiste mix van verhoudingen is per provincie verschillend en moet dus aldaar vorm krijgen Daarom staat bij de beleidsmatige aanpak niet het 'hoe' maar het 'wat' voorop en zijn hierboven wél de eind 2007 te bereiken situaties op landelijk niveau beschreven, maar niet de provinciale marsroutes daar naar toe. Die worden aan de provincies overgelaten vanwege de grote verschillen m uitgangssituatie en bibliotheeklandschap binnen en tussen provincies De marsrouteplannen worden door provincies in hechte samenspraak opgesteld met ,en gedragen door, de gemeenten, bibliotheken en bibliotheekorganisaties in de provincie. Ze voldoen aan de volgende voorwaarden, o o

Geven invulling aan de provinciale regierol op een wijze die bij die regio past; Geven invulling aan zowel de inhoudelijke vernieuwing (spoor 1) als de stelselvermeuwing (spoor 2) en zijn bepalend voor de inhoud, het tempo en de voorwaarden voor het vernieuwingsproces in de betreffende provincie;

o

Brengen de verbreding van de bibliotheekfunctie tot stand (samenwerking met andere voorzieningen, uitvoenng gemeentelijke en provinciale beleidsdoelstellingen) en leggen verbindingen tussen het bibliotheekbeleid en andere beleidsterreinen. Ook leggen zij verbindingen tussen de bij deze beleidsterreinen behorende infrastructuren;

/

o

Leggen de verbinding tussen de lokale, provinciale en de landelijke netwerken,

o

Hebben betrekking op de periode 2005 tot en met 2007.

Meer specifiek wordt bij spoor I en 2 de volgende aanpak gevolgd.

3.1 Spoor 1: inhoudelijke vernieuwing De inhoudelijke vernieuwing zal vooral door het bibliotheekveld en gemeenten tot stand moeten worden gebracht ('bottom up'). Gemeenten maken als opdrachtgever gedurende de periode 2004-2007 jaarlijks en daarna vierjaarlijks vernieuwingsafspraken, inclusief ten aanzien van verbreding, met de bibliotheek en andere betrokken instellingen over de stapsgewijze groei naar het dienstverleningsniveau dat overeenkomt met de nchthjnen. De nchtlijnen worden in september 2004 als ontwerp voorgelegd aan de Stuurgroep Bibliotheken, die - rekening houdend met de beschikbare intensivenngsmiddelen - erover besluit Vervolgens worden de door de Stuurgroep vastgestelde richtlijnen conform de afspraken in het Koepelconvenant voorgelegd aan het Bestuurlijk Overleg. Deze procedure dient voor 1 december 2004 te zijn afgerond.

5

Derichtlijnengeven aan waaraan een goede basisbibliotheek moet voldoen. Daarbij gaat het globaal gezegd om de kern van de basisbibliotheek die ingevuld wordt met een basis van activiteiten gericht op de functies informatie, cultuur, educatie, lezen en maatschappelijk forum, zoals genoemd in het rapport van de Stuurgroep Meijer. Bovenop het kernpakket aan functies kan een bibliotheek zich sterker profileren op één of meerdere speerpunten, de aanvullende functies. Deze profilering houdt in dat de bibliotheek activiteiten uitoefent op een bepaalde functie, waarvan niet verwacht mag worden dat deze door elke basisbibliotheek van die omvang en met een vergelijkbare omgeving uitgevoerd zullen worden. De schaal van de bibliotheek mag geen consequenties hebben voor de samenstelling van de inhoud van het pakket aan dienstverlening, maar heeft uiteraard wel invloed op de omvang van de activiteiten. In derichtlijnenzullen de thema's voor inhoudelijke vernieuwing worden verwerkt. Hiervan uitgaande wordt door de provincies nog in 2004 een marsrouteplan opgesteld, waarin op hoofdlijnen en in onderlinge samenhang zowel de inhoudelijke vernieuwing als de plannen voor de stelselvemieuwing worden aangegeven voor de jaren 2005 tot en met 2007.

3.2 Spoor 2: stelselvernieuwing •

Vorming basisbibliotheken en netwerkvorming.

De schaalvergroting is gericht op zodanige versterking van het stelsel dat de dienstverlening eind 2007 voldoet aan de richtlijnen en tevens zo veel mogelijk efficiency c.q. schaalvoordelen kunnen worden behaald. Deze schaalvergroting dient gestalte te krijgen via de vorming van basisbibliotheken, een proces dat eind 2007 moet zijn afgerond. Het tempo van de vorming van basisbibliotheken zal worden bewaakt door de Stuurgroep Bibliotheken. De provincie zal actief stimuleren dat partijen een zodanige schaalgrootte kiezen dat voldoende kwaliteitswinst bij de dienstverlening kan worden geboekt en dat ook voldoende schaal- en efficiëncy-voordelen kunnen worden gerealiseerd , de te behalen doelmatigheidswinst zal worden hergeïnvesteerd in de bibliotheek. 2

Gemeenten, die qua bekostigingsniveau van hun openbare bibliotheek het 'instapniveau' behalen of behaald hebben kunnen aanspraak maken op de intensiveringsmiddelen van het Rijk. Bij dit instapniveau gaat het om een niveau van gemeentesubsidie (per inwoner) voor de openbare bibliotheek, dat zodanig is vastgesteld dat 80% van de gemeenten de bibliotheek op dit niveau bekosrigt (op basis van onderzoeksgegevens 2002).

•

Clusters van omvang van werkgebied

Er worden met betrekking tot het instapniveau drie clusters van omvang van werkgebied onderscheiden:

1 i

BS UI WBTtllUil.iTII IIWIIIIIIll4ISSagB4IBEB3aB«^TO H« ,

IMMUUN II Irllfl HllllilH' H-MS35

tot 30.000 inwoners

2

m MITi

Kt

€11,-

30.000 - 90.000 inwoners

€ 12,-

90.000 of meer inwoners

€ 15,-

Zie handreiking schaalgrootte, www.bibliotheekvemieuwing.nl.

11 !

Hl. t

Voor nadere informatie over het onderzoek dat aan deze bedragen ten grondslag ligt, zie bijlage l . 3

•

Indeling ut groepen gemeenten/bibliotheken naar vordering in het proces van bibliotheekvermeuwing

In de beleidsmatige aanpak worden vier groepen gemeenten onderscheiden: Groep 1: Gemeenten die aangeven niet te willen deelnemen aan het proces van basisbibhotheekvorming, hierna te noemen de 'uitvallers'. Groep 2: Gemeenten die wél daaraan willen deelnemen, maar het daarvoor vereiste instapniveau nog met halen, hierna aan te duiden als de 'achterlopers'. Groep 3: Gemeenten die eveneens aan dit proces van basisbibhotheekvorming wensen deel te nemen én reeds het instapniveau hebben bereikt, hierna te noemen de 'middengroep'. Groep 4. Gemeenten met bibliotheken die reeds voldoen aan de norm van basisbibliotheek, hierna aan te duiden als de 'voorlopers'. De intensivenngsgelden zullen voornamelijk worden ingezet op groep 3: zij vormen de primaire doelgroep van het beleid Voorkomen moet worden dat deze belangrijke groep van 'volgers' achter de groep van koplopers (groep 4) 'afhaakt', door gebrek aan richting, begeleiding of ondersteuning. Groep 1, de 'uitvallers' zal geen aanspraak kunnen maken op intensivenngsgelden. Groep 2, de 'achterlopers', kan dit wél, mits de betreffende gemeenten schriftelijk verklaren voldoende te zullen investeren om dit instapniveau binnen twee jaar te bereiken (en te willen toegroeien naar het nchthjnniveau eind 2007) De intensivenngsgelden mogen niet worden gebruikt om het instapniveau te behalen.

•

Kwaliteitszorg en certificering

Om te bereiken dat eind 2007 alle basisbibliotheken structureel aan kwaliteitszorg werken met het INK-model zullen in 2004 tot en met 2007 de volgende stappen worden gezet. In 2004 hebben alle bibliotheken ter voorbereiding op de implementatie van het INK-model een positiebepaling uitgevoerd. Eind 2004 is het systeem van certificenng uitgewerkt. Vanaf 2005 kunnen de bibliotheken gecertificeerd worden. Certificenng geldt voor ten hoogste 3 jaar. In 2008 begint de tweede certificeringsronde . 4

Voor eind 2007 heeft bij alle bibliotheken de eerste certificenngsronde plaatsgevonden. •

Versterbng Human Resource Management-component

Vóór eind 2004 zal een branchebreed HRM-/opleidmgenprogramma worden opgesteld dat in 2005 en 2006 wordt uitgevoerd. •

Herpositionering provinciale ondersteuningsstructuur.

Deze clustenndeling en bedragen zijn gebaseerd op onderzoek dat de Vereniging van Openbare Bibliotheken heeft verricht in opdracht van de ambtelijke werkgroep die de convenantsaanvulling heeft voorbereid Bij de clustenndeling is zowel de grootte van het werkgebied als het type bibliotheek (aangesloten, zelfstandig, ldo- en dos-bibliotheek) in beschouwing genomen 3

' De certificering is telkens maar driejaar geldig Dit betekent dat ook de bibliotheken die zich al bij een eerdere ronde zijn gecertificeerd zich in 2008 opnieuw moeten laten certificeren

7

De plannen hiervoor moeten eind 2004 zijn vastgesteld en uiterlijk 2007 zijn uitgevoerd De herpositionering van de provinciale ondersteuningsstructuur maakt deel uit van de marsrouteplannen Hierin geven provincies aan op welke wijze en langs welk tijdpad de herpositionering zijn beslag moet krijgen

8

4. Taakverdeling tussen partijen Alvorens aan te geven tot welke afspraken de convenantspartijen zich verbinden, m aanvulling op de taak- en verantwoordelijkheidsverdeling zoals omschreven in het Koepelconvenant, worden eerst de rollen en taken van de diverse partijen omschreven.

4.1 Algemeen Het vernieuwingsproces speelt zich decentraal af. Dit neemt echter niet weg dat de Stuurgroep Bibliotheken op landelijk niveau een procesbewakende rol heeft, zowel met betrekking tot de inhoudelijke vernieuwing en maatschappelijke positionering als de stelsel vernieuwing. De monitoring, die jaarlijks in opdracht van de Stuurgroep wordt verricht en in kaart brengt in hoeverre het vernieuwingsproces op koers ligt, vervult daarbij een belangrijke rol. De monitor (Basis voor Bibliotheken, 2003) en de evaluatie van de provinciale beleidsplannen (2003) onderstrepen de wenselijkheid van een sterkere regievoering door de Stuurgroep op bepaalde aspecten. Het gaat dan om de overall-procesbewaking met betrekking tot de voortgang en afstemming van activiteiten; en het signaleren en helpen wegnemen van knelpunten. In deze procesbewakende rol past dat de Stuurgroep, daar waar op landelijk niveau instrumenten of activiteiten voor sturing of facilitenng nodig zijn, deze uit eigen beweging initieert, dan wel omgekeerd dat partijen deze bij de Stuurgroep beleggen en dat deze zullen worden opgenomen in het werkprogramma van de Stuurgroep. Dit werkprogramma zal dan ook nadrukkelijk met de aanpak en taakverdeling zoals beschreven in dit document worden afgestemd. Alle vemieuwingstrajecten uit de beide hoofdsporen zullen in het werkprogramma van de Stuurgroep worden opgenomen en worden uitgevoerd door projectgroepen, waann vanzelfsprekend de partijen die direct bij het onderwerp zijn betrokken, vertegenwoordigd zijn en telkens één partij als 'trekker', c.q. eerstverantwoordelijke zal optreden. Deze procesbewakende rol van de Stuurgroep Iaat de eigen verantwoordelijkheid voor de uitvoenng van activiteiten door de in de Stuurgroep vertegenwoordigde partijen uiteraard onverlet.

Meer specifiek komt de procesbewakende rol bij de twee onderscheiden hoofdsporen vooral tot uitdrukking in de volgende taken van de Stuurgroep: •

het opstellen van toetsingscriteria voor de provinciale marsrouteplannen, het bewaken van de voortgang en overall-afstemming van de plannen en het adviseren van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap over deze plannen met het oog op de beschikbaarstelling van gelden.

•

het ondersteunen van betrokken partijen bij het ontwikkelen en opzetten van activiteiten met betrekking tot de inhoudelijke vernieuwing en maatschappelijke positionering van bibliotheken; deze ondersteuning betreft het bewaken en coördineren van de voortgang en het zorgdragen voor de bestuurlijke afstemming.

De Stuurgroep Bibliotheken is ingesteld voor de periode 2002 tot en met 2005. In verband hiermee zal vóór eind 2005 een procesevaluatie plaats vinden die zich ncht op de taakvervulling van de Stuurgroep en het Procesbureau Bibhotheekvernieuwmg. Op basis van de uitkomsten van die procesevaluatie zal worden bezien in

9

hoeverre de landelijke aanstunng aanpassing behoeft en wat de beste wijze van voortzetting is van dit instrument van algemene procesregie.

4.2 Provincies en IPO Het IPO zal zich ervoor inspannen dat provincies zich verbinden tot: o

Het opstellen van de marsrouteplannen m samenwerking met gemeenten, bibliotheken en bibliotheekorganisaties;

o

Het actief bevorderen van een goed gespreid en dekkend netwerk van bibliotheekvoorzieningen, inclusief de herpositionering van de provinciale ondersteuningsstructuur (PBC/WSF -functies) en inclusief de netwerkvorming op lokaal, regionaal en landelijk niveau;

o

Het actief stimuleren dat partijen een zodanige schaalgrootte bij de vorming van basisbibliotheken bezen dat kwaliteitswinst bij de dienstverlening kan worden geboekt en dat ook schaal- en efficiencyvoordelen kunnen worden gerealiseerd;

o

Het acnef benutten van bibliotheken als instrument van integraal provinciaal beleid en het daarbij leggen van verbindingen met andere beleidsterreinen en infrastructuren, in overleg met de gemeenten;

o

Het maken van afspraken over de rol van de provinciale ondersteuningsfuncties in relatie tot de inhoudelijke vernieuwing en maatschappelijke positionering,

o

Het maken van afspraken vóór oktober 2004 over de rol van de provinciale ondersteuningsfuncties in relatie tot de provinciale en landelijke digitale dienstverlening;

o

Het onder voorbehoud van goedkeuring door provinciale staten tenminste handhaven en zo mogelijk uitbreiden van de huidige financiële inspanning.

In aanvulling op het koepelconvenant verbindt het IPO zich tot: o

Het m samenwerking met het Procesbureau Bibliotheekvemieuwing faciliteren van het opstellen van de marsrouteplannen;

o

Het actief bevorderen dat provincies bovengenoemde taken op zich nemen.

4.3 Gemeenten en V N G De V N G zal zich ervoor inspannen dat gemeenten zich verbinden tot: o

Het samen met de bibliotheek opstellen van een 'vemieuwingsagenda' (2004-2007: jaarlijks; daarna vierjaarlijks) die: zowel de vernieuwing van traditionele taken als de taakverbreding bestrijkt. Bij deze verbreding leggen gemeenten verbindingen tussen het bibliotheekbeleid en andere beleidsterreinen, alsook tussen de bij deze beleidsterreinen behorende infrastructuren; keuzes aangeeft met betrekking met betrekking tot de onderwerpen van inhoudelijke vernieuwing; integraal onderdeel is van de marsrouteplannen van de provincie.

10

o

Het samen met de bibliotheek toewerken naar het behalen van het gewenste dienstverleningsniveau conform de richtlijnen voor de kern van de basisbibliotheek en voor de aanvullende functies, een en ander m overeenstemming met de hoogte van de beschikbare middelen,

o

Het waar nodig opstellen van een schriftelijke 'ïnstapniveau-verklanng', waarin wordt toegezegd dat binnen 2 jaar het instapniveau wordt bereikt en vernieuwing en maatschappelijke positionering naar het nchtlijnniveau van 2007 zal plaatsvinden

o

Het bewaken van de implementatie van het INK-model en van de voortgang rond de certifïcenngsaanvra(a)g(en) in 2004 tot en met 2007 van de lokale bibliotheek,

o

Het actief bevorderen dat openbare bibliotheken worden ingezet als instrument van integraal gemeentelijk beleid en dat daarbij verbindingen worden gelegd met andere beleidsterreinen en infrastructuren,

o

Het onder voorbehoud van goedkeuring door de gemeenteraad tenminste handhaven en zo mogelijk uitbreiden van de huidige financiële inspanning.

In aanvulling op het koepelconvenant verbindt de VNG zich tot o

Het opstellen van handreikingen ('toolkit') ten behoeve van bovengenoemde gemeente-activiteiten, - Voor eind september de instapniveau verklaring, - Voor eind september procesafspraken over de overige handreikingen;

o

Het in samenspraak met het IPO doen van een voorstel over de wijze waarop de € 5,5 mln-gelden voor 2006 en 2007 het beste kunnen worden gealloceerd,

o

Actief bevorderen dat gemeenten de bovengenoemde taken op zich nemen.

4.4 OCW

In aanvulling op het koepel convenant verbindt OCW zich toto

Het (doen) opstellen van uitgangspunten voor financiële verslaglegging en verantwoording van de intensivenngsmiddelen en de gelden van de voortzetting van de € 5,5 min regeling Deze uitgangspunten zullen recht moeten doen aan de wettelijke regelgeving en tevens een maximale deregulering en vereenvoudiging van regels en procedures voor de verslaglegging en verantwoording nastreven

o

Het opstellen van beschikkingen ten behoeve van de toekenning van gelden.

o

Het in samenspraak met VNG, IPO, de Vereniging van Openbare Bibliotheken en het Procesbureau opstellen van een overkoepelend plan dat inzicht verschaft m het totale samenstel van activiteiten, de samenhang daartussen en de inzet van gelden die met deze activiteiten gemoeid is (zie financiële opzet).

o

Vóór oktober 2004, als uitwerking van het Koepelconvenant en deze aanvulling daarop, het maken van afspraken in het kader van de Cultuurnota-subsidiering over de te behalen resultaten met de Vereniging van Openbare Bibliotheken. Kernelementen daarbij zijn: a)

de eerder genoemde inhoudelijke vernieuwing en maatschappelijke positionering.

b)

verdere ontwikkeling en onderhoud van 'Bibhotheek.nl' onder regie van de Vereniging van Openbare Bibliotheken

c)

afstemming met de digitale dienstverlening op regionaal en lokaal niveau (mcl. rolverdeling partijen)

11

d) de fasering van activiteiten met het oog op de gefaseerde opbouw van de achterliggende intensiveringsmiddelen. Het binnen het kader van de stelselverantwoordehjkheid helpen bevorderen van 1) de stelselvernieuwing en

o

ii) van de activiteiten ten behoeve van de inhoudelijke vernieuwing en maatschappelijke positionenng.

4.5

De Vereniging van Openbare Bibliotheken

Zoals m de inleiding aangegeven zal OCW, mede namens EPO en VNG aanvullend op de bestuurlijke afspraken zoals vastgelegd in dit document, met de VOB een overeenkomst sluiten over het volgende: Het Rijk heeft aan de Vereniging van Openbare Bibliotheken beheer en ontwikkeling opgedragen van het landelijk stelsel van openbare bibliotheken. De Vereniging onderschnjft de doelstellingen, richting en taakverdeling die in dit document worden vastgelegd en draagt daar naar vermogen maximaal aan bij. Zij houdt daarbij rekening met de bestuurlijke verantwoordelijkheden. De Vereniging verbindt zich m het kader van de afspraken m het Aanhangsel bij het Koepelconvenant tot: •

het actief meewerken aan het door de Stuurgroep samen met de partijen vast te stellen jaarlijkse werkprogramma.

•

het vormgeven en onderhouden van het landelijk netwerk van bibliotheken.

•

het implementeren van de richtlijnen voor de dienstverlening van de basisbibliotheek, rekening houdend met de bestuurlijke verantwoordelijkheden;

•

het verder ontwikkelen en initiëren van- en landelijk nchting geven aan- de inhoudelijke vernieuwing en verbreding, aansluitend op lokale en provinciale keuzes, op basis van de richtlijnen;

•

het ondersteunen van de bibliotheken bij de uitvoering van (lokaal) overheidsbeleid en verbreding van het bibliotheekwerk;

•

het ontwikkelen en onderhouden van de openbare bibliotheek op het internet, Bibhotheek.nl en het 5

afstemmen van deze digitale dienstverlening met het lokale en provinciale niveau; •

het invoeren en onderhouden van het gekozen integrale kwaliteitszorgsysteem en van een systeem van certificering;

•

het voor 2004 en 2005 ontwikkelen van branchebrede HRM/opleidingsprogramma's voor de branche;

•

het verzamelen en inzichtelijk te maken van kerngegevens van en over de bibliotheeksector aansluitend op de behoeften van de branche en de overheden.

4.6 Stuurgroep en Procesbureau Ter uitvoenng van de aanvulling op het Koepelconvenant heeft c.q. knjgt de Stuurgroep Bibliotheken tot taak: o

Het adviseren aan de Staatssecretaris over de provinciale marsrouteplannen en over de toekenning van gelden.

5

De fasering van de activiteiten wordt mede bepaald door de financiële ruimte die in de komende jaren binnen de ïntensivenngsmiddelen ter

beschikking komt

12

Het opstellen van toetsingscriteria voor de beoordeling van deze marsrouteplannen, inclusief het opstellen van IJkpunten voor de herpositionering van de provinciale ondersteuningsstructuur, en het bewaken van de overall-afstemming van deze plannen. Het gaat bij de toetsingscriteria zowel om procedurele, als om inhoudelijke cntena voor beoordeling van de resultaten van de marsroute-plannen. Het coördineren - en bewaken - van de voortgang van de stelselvermeuwing en de inhoudelijke vernieuwing - en met name voortgang van de provinciale marsrouteplannen - aan de hand van een jaarlijkse monitoring en het zorgdragen voor de bestuurlijke afstemming bij de bibhotheekvemieuwing. Het jaarlijks toetsen van de doelmatigheid van de verdeling van gelden over de onderdelen van spoor 1 (inhoudelijke vernieuwing) en 2 (stelselvermeuwing) (zie: financiële opzet) en het daarover adviseren van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Het met betrokken partijen opzetten en doen uitvoeren van projecten op het terrein van inhoudelijke vernieuwing en procesondersteuning die het vernieuwingsproces versterken of daarvoor noodzakelijk of gewenst zijn (bijv. benchmarking, voorbeeldmodellen). Het zorgdragen voor de communicatie over het landelijke vernieuwingsproces, als gemeenschappelijke stem van de in de Stuurgroep vertegenwoordigde partijen. Dit Iaat uiteraard de verantwoordelijkheid voor de eigen communicatie van deze partijen onverlet. Het zorgdragen voor de procesevaluatie in verband met het expireren van de Stuurgroep eind 2005 (incl. aanbevelingen voor periode na 2005). Het waar nodig ondersteunen van partijen bij het uitvoeren van de trekkersrol.

13

5 . F i n a n c i ë l e opzet

5.1 Algemene uitgangspunten •

De komende jaren zal een aflopend deel van het geld naar stelselvernieuwing gaan en een oplopend deel naar de inhoudelijke vernieuwing.

•

De verdeling van de gelden zal jaarlijks door middel van monitoring op zijn doelmatigheid worden getoetst door de Stuurgroep, die daarover zal adviseren aan de Staatssecretans van Cultuur, Onderwijs en Wetenschap

•

Partijen mogen bij de besteding van gelden zelf hun fasering kiezen binnen de in dit document gestelde kaders

•

Het geld van de € 5.5 min. regeling wordt naar provincies verdeeld op basis van de huidige systematiek. De vermeuwingsmiddelen worden verdeeld op basis van een vaste voet en een bedrag per inwoner De peildatum hiervoor is 1 december 2003. Van de totale uitkering (middelen uit de € 5, 5 min regeling en de vernieuwingsmiddelen) per provincie mag de provincie ten hoogste 7 procent gebruiken voor de kosten die de provincie maakt voor de uitvoering van de subsidiebeschikking.

•

Gelet op de relatief bescheiden middelen die m 2005 ter beschikking staan wordt er naar gestreefd versnippering van de geldstromen te voorkomen. Hiertoe worden de budgetten met betrekking tot de € 5 5 min. regelingen en de vernieuwingsimpulsmiddelen op provinciaal niveau samengevoegd. Zie hieronder bij 5.2.

•

Middelen uit de zogenaamde € 5.5 min. regeling die niet in 2005 kunnen worden gealloceerd vloeien terug naar het vemieuwmgsbudget dat op basis van de in gezamenlijkheid opgestelde marsrouteplannen door de provincie wordt verdeeld.

•

De gelden voor de vernieuwingsimpuls blijven tot eind 2007 overwegend (per spoor/achehjn bepalen) langs provincies naar gemeenten lopen.

•

Over de periode na 2005, te weten de jaren 2006 en 2007 zullen voor 1 december 2004 nadere bestuurlijke afspraken gemaakt worden tussen partijen over de allocatie van de € 5,5 mln-regeling ten behoeve van de zgn. 30- gemeenten en over de vermeuwmgsmiddelen die tot eind 2007 overwegend via provincies zullen worden gealloceerd.

• •

De inzet van gelden en de toedeling aan partijen zal eind 2007 opnieuw worden bepaald. Binnen de voorschriften van de geldende weten regelgeving zullen zo licht en eenvoudig mogelijke regels en procedures voor het aanvragen en verantwoorden van de middelen worden opgesteld.

5.2 Inzet 5,5 min regeling en vernieuwingsimpuls in 2005 Bij het bepalen van de inzet van de gelden gaat het om de periode vanaf 2005, aangezien de eerdere € 5,5 mln-regeling loopt t/m 2004 en de intensiveringsmiddelen voor 2004 reeds zijn bestemd. Wat betreft de allocatie zal 2005 als overgangsjaar gelden.

14

•

Het totale budget dat beschikbaar is voor de uitvoering van lokale enregionalevernieuwing (€ 6 min. uit de 5,5 mln-regeling en € 2,32 min. voor de marsrouteplannen) wordt door het rijk toegekend aan provincies.

•

In 2005 kunnen gemeenten onder 30.000 inwoners, die deelnemen m (de vorming van) een basisbibliotheek, én opgenomen zijn in een provinciaal plan én die in 2005 feitelijk personeel of personele taken van de provinciale bibliotheekcentrale overnemen, aanspraak maken op €0,82 per inwoner van de provincie . 6

•

Indicatief is het maximum van dit bedrag te berekenen op grond van het aantal inwoners in gemeenten onder 30.000 (ca. 5.500.000 op 1 december 2003). Dit komt neer op afgerond € 4,5 min. Onder aftrek van de 7% uitvoeringskosten geeft dit een indicatie van de minimale ruimte die in 2005 beschikbaar is voor toevoeging aan de vemieuwingsimpuls.

•

Het budget voor gemeenten die niet voldoen aan deze criteria in 2005 of waar het probleem van overdracht niet speelt, blijft beschikbaar en wordt eveneens opgeteld bij de middelen voor de vemieuwingsimpuls.

•

Om provincies zekerheid te bieden over het aantal aanvragen moet door in aanmerking komende gemeenten een indicatie worden gegeven vóór 1 september 2004. Gemeenten moeten uiterlijk 1 december 2004 officieel bevestigen dat er op 1 januari 2005 sprake is aan het voldoen van de genoemde voorwaarden (zie tweede bullet van deze paragraaf).

•

Als peildatum voor het bepalen of een gemeente voldoet aan het inwonerscntenum is 1 december 2003 vastgesteld. Gemeenten die op die datum mmder dan 30.000 inwoners hadden komen in aanmerking voor toekenning onder bovengenoemde voorwaarden.

•

De provincie beoordeelt op basis van de gestelde beleidskaders of gemeenten de middelen knjgen toegekend. Indien verschil van mening ontstaat tussen gemeente en provincie over de toekenning van de middelen kan door één of beide partijen een beroep worden gedaan op de Stuurgroep, die als dan een arbiterrol vervult en een bindende uitspraak doet.

•

De afspraken worden gemaakt onder voorbehoud van instemming van het IPO-bestuur op 24 juni 2004 en het V N G bestuur op 1 juli 2004.

5.3 Budgetverdeling op hoofdlijnen

6

Om aanspraak te kunnen maken op de middelen uit de € 5 5 min regeling dient een gemeente Minder of gelijk aan 30.000 inwoners te hebben (peildatum 1 december 2003) Een openbare bibliotheek te financieren die samen met één of meerdere bibliotheekorganisaties een basisbibliotheek met een werkgebied van 30 000 of meer inwoners, vormt of gaat vormen met als uiteindelijke datum december 2007 De te financieren (basisbibliotheek dient le zijn opgenomen in het met gemeenten overeengekomen provinciaal plan De door de gemeente gefinancierde (basisbibliotheek moet vanaf I januari 2005 personeel en/of personele taken van de door de provincies gefinancierde provinciale bibliotheekcentrale hebben overgenomen of tot en mei eind 2007 overnemen De hier gestelde randvoorwaarden impliceert een subsidie niveau van minimaal 6 11 - per inwoner exclusief huisvestingskosten (zie instapniveau) De gemeente kan zich ook bereid hebben verklaard om binnen twee jaar dit niveau te behalen

15

Onderstaand wordt de budgetverdeling van de totale geldstroom op hoofdlijnen aangegeven. Daarbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen de inhoudelijke vernieuwing (spoor 1) en de stelselvernieuwing (spoor 2) omdat beide in de praktijk nauw verweven zijn. Een nadere invulling zal bij de behandeling van de begroting OCW voor 2005 beschikbaar zijn. De volgende documenten leggen daarvoor de basis; waarbij de verdere uitwerking plaatsvindt binnen het financiële kader: o

provinciale marsrouteplannen

o

ondersteuningsplan voor de invoering van het INK-model (voorzover nog nodig)

o

branche-programma H R M

o

plannen voor inhoudelijke vernieuwing

o

afsprakenset over de ontwikkeling landelijke digitale dienstverlening

o

richtlijnen

o

aanpak voor het uitvoeren van de toetsing van de certificeringsnormen in de penode 2005-2007.

U : U I K U l l l l l i i

ré>

,

jflllll

l i i Ë É K

iwmwi

1

"timooo

4:$0ö.Ö90 • 'Ö.ÓO0.OÖ0

ÖHderstëUninglokaleen re&onxdeyernieuwnj!; h! •:-

1

-

. ë-*~- Smïrrfgsmiddelen (othematische vèTroeuwinj?)-0'

InlensiviirittS vyêrkprögförnrnaProcesbureau

t

i n l |

ëerllfioeriilg; laridefijk^ïi^ ' ifiblióiiieketj'

I

' 10loX»,000

rlèfiOO.OOO

5è-mln regelinfi' (afèettXuF) > > 7

I

83254)00

:

-0'

M

-r#i--*7oo.rjao , 400I000' ,

R i S^BBîft: ü -22.6Öffia(l •

~ê.(Mm

1^00,000 -700.000

'5ÖO.O0Q

700.Gf|5 - -f-l50MQu 40pö0.

400.00M

, •

nlghale laWdelijkt 4ien$ten

•

' 1 "

. : -. totaal

ÏÏ.Ï00.000

l.cSOO.ÖÖO

11.000.000

14.000.000

26.000.000

Voor de goede orde wordt er op gewezen dat ook de digitale landelijke diensten voor een belangrijk deel ten goede komen aan de lokale en regionale vernieuwing.

6. Procedure-afspraken over bestuurlijke bekrachtiging en communicatie

16

Van de bereikte overeenstemming zal door OCW door middel van een persbericht aan de partijen mededeling worden gedaan na bestuurlijke bekrachtiging door de convenantspartners en door de VOB. In aansluiting op de gemaakte afspraken zal de Stuurgroep Bibliotheken zorg dragen voor de brede bekendmaking en communicatie. Dit Iaat onverlet de wenselijkheid dat de partijen de eigen communicatiekanalen inzetten om de bereikte overeenstemming en de implicaties daarvan bij de gemeenten, provincies en bibliotheken en bibliotheekorganisaties onder de aandacht te brengen

17

BIJLAGE 1: Instapniveau

Bij het instapniveau gaat het om een niveau van gemeentesubsidie (per inwoner) voor de openbare bibliotheek, dat zodanig is vastgesteld dat 80% van de gemeenten de bibliotheek op dit niveau bekostigt (op basis van onderzoeksgegevens 2002). Ten behoeve van de vaststelling van het instapniveau heeft de ambtelijke werkgroep die de convenantsaanvulling heeft voorbereid de Vereniging van Openbare Bibliotheken verzocht: deze financiële ondergrens exact vast te stellen en tevens te onderzoeken wat de gevolgen zijn voor de bedrijfsvoering en het bibliotheekbereik en -gebruik wanneer dit minimum-subsidieniveau niet wordt 'gehaald'.

Opzet en voornaamste uitkomsten Bij het onderzoek (op basis van gegevens over het jaar 2002) zijn de bibliotheken ingedeeld naar grootte van het werkgebied (tot 15.000; 15.000-30.000; 30.000-90.000; en 90.000 en meer inwoners) en naar type (aangesloten; zelfstandig: ldo en dos). Aldus ontstonden 7 bibliotheekclusters. De gegevens zijn ontleend aan het 'Brancheinformatiesysteem' (BIS) van de Vereniging van Openbare Bibliotheken. Om vertekening te voorkomen is uitgegaan van de subsidies excl. huisvestingskosten. Het onderzoek leverde de volgende uitkomsten op. De minimum-subsidie per inwoner voor de diverse clusters bedraagt: € 11 voor aangesloten bibliotheken (werkgebied < 30.000); € 12,18 voor Ido-bibliotheken (werkgebied 30-90.000); € 13,43 voor ldo bibliotheken (werkgebied > 90.000); € 15,42 voor dos-bibliotheken (werkgebied 30-90.000); € 15,98 voor dos bibliotheken (werkgebied > 90.000). Het onderzoek bevestigt tevens dat bibliotheken die minder dan deze minimum-bedragen ontvangen doorgaans ook een poverder dienstverlening bieden, een minder groot bereik en gebruik kennen; en de lage gemeentesubsidies compenseren door hogere leengelden in rekening te brengen aan de jeugd. Beleidsconclusies werkgroep Vanwege de betrekkelijk geringe verschillen tussen de zoëven genoemde minimum-bedragen besloot de werkgroep dat in de aanvulling op het convenant slechts 3 clusters zullen worden onderscheiden:

t«titüSIWl!lteIt!ll tot 30.000 inwoners

€ n,-

30.000 - 90.000 inwoners

€ 12,-

90.000 of meer inwoners

€ 15,-

18

Page 1 o f 2

Bibliotheekcharter 2010-2012

V e r e n i g i n g van

Gepubliceerd op VNG (http://www.vng.nl) Home > Printvriendeliik > Bibliotheekcharter 2010-2012

B i b l i o t h e e k c h a r t e r

2 0 1 0 - 2 0 1 2

donderdag 28 januari 2010 Ledenbriefnummer: Lbr. 10/014 Brief aan de leden

T.a.v. het college en de raad

informatiecentrum tel.

(070) 373 8020

. U

W

k

e

. n

m

e

r

k

betreft

ons kenmerk


BAOZW/U201000054 Lbr. 10/014

bijlage(n)

1 . .

^ . 28 januar. 2010 o r v ( n

Samenvatting

Bij deze informeren wij u over het Bibliotheekcharter 2010-2012. Dit is op 17 december 2009 ondertekend door minister dr. R.H.A. Plasterk van OCW, het IPO en de VNG. Het belangrijkste doel hiervan is de bibliotheekinnovatie. De rolverdeling tussen de drie overheden verandert niet op basis van dit charter. Maar de inhoudelijke en financiële verantwoordelijkheden zijn wel geactualiseerd met name gelet op de bepalingen in de Wet op het op specifiek cultuurbeleid, de voorwaarden voor de basisbibliotheekvorming en de digitale ontwikkelingen. De hoofdthema's van het charter zijn: de digitale bibliotheek en bibliotheek.nl, het herdefiniëren en opnieuw inrichten van bibliotheeknetwerken, het collectiebeleid en de certificering. Met het oog op de landelijke ondersteuning van uw bibliotheken en u maken wij u er voorts op attent dat de Vereniging van Openbare Bibliotheken in Nederland per 2010 is gesplitst in een rijksgesubsidieerd sectorinstituut en een contributiegefinancierde branche-organisatie. Bij deze laatste is er vanaf dit jaar een bestuurlijke unie en wordt er per 2011 ook een statutaire en organisatorische samenvoeging met de Werkgeversvereniging Openbare Bibliotheken beoogd. Daarnaast is er per 2010 een Stichting Bibliotheek.nl, die deels door het Rijk (infrastructuur) en deels door de branche (content) wordt bekostigd. Voor de implementatie van de digitale innovatie bij de lokale/regionale bibliotheken wordt rijksgeld ter beschikking gesteld. De Stichting Certificering Openbare Bibliotheken blijft bestaan, terwijl het Rijk in de charterperiode de kosten van het certificeringsproces voor zijn rekening blijft nemen.

http://www.vng.nl/print/27660

3-10-2012


Page 2 of 2

Lbr. 10/014 - Bibliotheekcharter 2C)10-2012 Bibliotheekcharter 2010-2012 Volledige brief:

1MB

i J Lbr. 10/014 - Bibliotheekcharter 2010-2012

Bijlage(n): ^ Bibliotheekcharter 2010-2012 Bron-URL:

http://vvww.vnq.nl/brieven/bibliotheekcharter-2010-2012

http://www.vng.nl/print/27660

3-10-2012

jP*"*"""""l''*"*Nk l

Si

mitm}

r»v!ncla*t O v i r l t g

B i b l i o t h e e k c h a r t e r

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

2 0 1 0 - 2 0 1 2

A.

Het d o e l v a n het bibliotheekcharter

•

Deze kabinetsperiode w e r k e n d e minister v a n O C W , d é p r o v i n c i e s , d e g e m e e n t e n e n d e b i b l i o t h e e k s e c t o r a a n e e n p r o c e s v a n bibfJötheekihnovatie. D i t proces heeft t o t d o e l d e d i e n s t v e r l e n i n g v a n d e o p e n b a r e bibliotheken b e t e r t » l a t e n a a n s l u i t e n b i j m a a t s c h a p p e l i j k e e n t e c h n o l o g i s c h e o n t w i k k e l i n g e n e n bij d e behoefte v a n d e b u r g e r ;

•

Partijen l e g g e n in d i t c h a r t e r a f s p r a k e n v a s t o v e r d e r o l v e r d e l i n g t u s s e n d e p a r t i j e n e n o v e r d e doelen v a n d e b i b l i o t h e e k i n n o v a t i e v o o r periode 2010-2012. O p d i e m a n i e r w o r d t d e samenhang vergroot e n de slagkracht versterkt; V e r s c h i l l e n d e o n d e r d e l e n v a n h e t proces v a n b l D l i o t h e e k i n n o v a t i e w ü f d e n in d e periode v a n dit charter a f g e r o n d . ï n h e t c h a r t e r m a k e n partijen a f s p r a k e n o v e r d e i n v o e r i n g v a n d e resultaten óp l o k a a l / p r o v i n c i a a l n i v e a u . D a a r n a a s t m a k e n z i j a f s p r a k e n o v e r prioriteiten bij nieuw t e ontwikkelen elementen; De overheden vertalen deze afspraken door naar d e partijen in het bibliotheekveld waarvoor zij verantwoordelijk zijn; Het c h a r t e r h é é f t b e t r e k k i n g o p d e periode 2010*2012; P e r 1 j a n u a r i 2010 f u n c t i o n e r e n e e n n i e u w e b r a n c h e v e r e n i g i n g e n e e n seetorinstituut o p e n b a r e b i b l i o t h e k e n . I n 2010 g a a n p a r t i j e n o v e r l e g a a n m e t d e b r a n c h e v e r e n i g i n g e h h e t s e e t o r i n s t i t u u t o v e r d e uitwerking v a n v e r s c h i l l e n d e o n d e r d e l e n v a n d i t c h a r t e r , D e b e o o g d e r e s u l t a t e n w o r d e n v a s t g e l e g d als u i t v o e r i n g s p a r a g r a a f b i j d i t c h a r t e r .

•

• • •

B.

Overwegingen

Maatschappelijke en sectorale ontwikkelingen • M a a t s c h a p p e l i j k e e n t e c h n o l o g i s c h e o n t w i k k e l i n g e n leiden t o t i n g r i j p e n d e v e r a n d e r i n g e n in h e t i n f o r m a t i e - e n m e d i a g e b r u i k v a n b u r g e r s . S t e e d s m e e r i n f o r m a t i e k o m t n i e t a l l e e n in g e d r u k t e v o r m , m a a r o o k i n digitale v o r m b e s c h i k b a a r . E e n t o e n e m e n d d e e l z e l f s a l l e e n In digitale v o r m ( b o r n d i g i t a l ) . B u r g e r s h e b b e n een g r o e i e n d e behoefte a a n digitale i n f o r m a t i e , D a t raakt o o k d e positie v a n d e o p e n b a r e b i b l i o t h e k e n ; • N a a s t d e f y s i e k e o p e n b a r e bibliotheek ("een g e b o u w m e t b o e k e n , k r a n t e n e n tijdschriften") o n t s t a a t e e n digitale o p e n b a r e bibliotheek. D e bibliotheek v a n d e t o e k o m s t b e s t a a t uit t w e e pijlers; d e f y s i e k e bibliotheek e n d e digitale b i b l i o t h e e k ; • •

• • •

D e o p e n b a r e bibliotheek levert n i e u w e digitale d i e n s t e n e n k a n b e s t a a n d e d i e n s t v e r l e n i n g ( b i j v o o r b e e l d u i t l e n i n g v a n m e d i a ) l a n g s digitale w e g a f w i k k e l e n ; D e digitale b i b l i o t h e e k Is in o n t w i k k e l i n g . D é o p b o u w v a n d e d i g i t a l e bibliotheek v i n d t u i t Inhoudelijke, s y s t e e m - e n e f f i c i e n c y o v e r w e g i n g e n o p landelijk n i v e a u p l a a t s . O o k e e n d e e l v a n het b e h e e r e n h e t o n d e r h o u d vindt o p landelijk n i v e a u p l a a t s ; O p landelijk n i v e a u o n t w i k k e l d e e n d o o r partijen o v e r e e n g e k o m e n digitale p r o d u c t e n e n d i e n s t e n w o r d e n v e r v o l g e n s i n g e v o e r d i n d e Iqkale/régiQnaie bibHotheeköfgarilsaties; D e o n t w i k k e l i n g v a n d e digitale bibliotheek i s h é t b e l a n g r i j k s t e terrein v a n innovatie in d e z e periode. D a a r n a a s t vindt innovatie plaats bij het collectiebeleid, H R M e n marketing; De institutionele inbedding v a n het bibliotheekwerk verandert: 'r- D e k o e p e l o r g a n i s a t i e V O B w o r d t o n t v l o c h t e n in e e n b r a n c h e v e r e n i g i n g ( g e d r a g e n e n b e k o s t i g d d o o r d e leden) e n e e n s e c t o r i n s t i t u u t ( b e k o s t i g d d o o r h é t r i j k ) ; > H e t b e h e e r e n d e e x p l o i t a t i e v a n d e landelijke dlgitalé bibliotheek z a l w o r d e n u i t g e v o e r d d o o r d e s t i c h t i n g bibliotheek.nf; > B i j d e p r o v i n c i a l e s e r v i c e o r g a n i s a t i e s is e e n p r o c e s v a n s c h a a l v e r g r o t i n g g a a n d e ; *- H e t o n t s t a a n v a n b a s i s b i b l i o t h e k e n m e t e e n z e k e r e s c h a a l g r o o t t e h e e f t g e v o l g e n v o o r d é ondersteuning door de provinciale sewiceprganisatles,; >

D e z e m a a t s c h a p p e l i j k e en. institutionele O n t w i k k e l i n g e n h é b b e n g e v o l g e n v ó ó r d e r o l v e r d e l i n g t u s s e n d e p a r t i j e n b e t r o k k e n bij h e t b i b l i o t h e e k b e l e i d .

1

Bestuurlijk

•

»

C.

•

•

•

»

•

O,

•

«

• «

en beleidsmatig

kader

Dit charter bouwt voort op eerdere beleidsdocumenten en bestuurlijke afspraken: > Brief Tweede Kamer 2008-2009, 28330, nr. 38 van 11 juni 2009 over de ontwikkeling van >ée. digitate b ib I ïoth eekf r Bestuurlijke afspraken tussen OCW, 2PQ, VNG van 16 december 2008; Brief Tweede Kamer, 2009-2010, 2833,0, nr. 30 van 21 oktober 2008 over herstructurering .openbaar bibliotheekwerk! f Het advies "Innovatie met effect" van 21 oktober 20QS; r Het advies bibiiotheekinnovatie 2009-2012 van de Raad voor Cultuur van 19 mei 2Ö0S; r Koepelconvenant herstructurering openbaar bibliotheekwerk van 20 december 2001 en de aanvulling daarop van 1 juli 2004 Het charter heeft het wettelijk kader voor het openbare bibliotheekwerk (de artikelen l l a en b van de Wet op het specifiek cultuurbeleid) en het Unesco Public Library Manifesto, november 1994' a ls vertrekpunt: Algemene

uitgangspunten

Een logische rolverdeling tussen partijen is nocig om in de nieuwe context effectief te kunnen functioneren. Het begrip ^netwerkvorming" uit de Wet op het specifiek cultuurbeleid (Wsc 1993) is in dit verband een belangrijk wettelijk aangrijpingspunt; De bepalingen over netwerkvorming zijn begin jaren '90 in de Wsc opgenomen en zijn afkomstig uit de Welzijnswet (1987). Deze bepalingen geven de situatie weer in het predigltale tijdpek, de periode waarin bibliotheken alleen als fysieke voorziening functioneerden. De bepalingen zijn nog maar in beperkte mate van toepassing op de huidige situatie, waarbij bibliotheken een fysieke én een digitale component hebben. De afspraken in het charter geven een actuele invulling aan deze bepalingen. Voor de langere termijn is aanpassing van de Wet op het specifiek cultuurbeleid nodig; Partijen streven naar een situatie waarbij de gezamenlijke Nederlandse bibliotheekorganisaties - basisbibliotheken, provinciale servïceorganisaties en landelijke branchevereniging functioneren als één branche en zich als zodanig presenteren; Partijen beschouwen de gezamenlijke collecties van de Nederlandse openbare bibliotheken, provinciale serviceorganisaties, zwaartepuntbibliotheken, als één collectie Nederland. Op termijn mogelijk uit te breiden met de universiteitsbibliotheken en de Koninklijke Bibliotheek. Deze gedachte is leidend bij het collectiebeleid en bij de inrichting van de fysieke en digitale infrastructuur; . . . . . . De hoofdthema's die voor dit charter van belang zijn: de digitale bibliotheek en bibliotheek.nl, het herdefiniëren en opnieuw inr chten van bibliotheeknetwerken, de certificering en het collectiebeleid; Begripsbepalingen

Basisbibliotheek: een organisatie met één of meer vestigingen die in é é n of meer gemeenten een bibliotheekvoorziening aanbiedt. De basisbibliotheek is verantwoordelijk voor de uitvoering van de kernfuncties van het openbare bibliotheekwerk. Collectie Nederland: het totaal van fysieke en digitale collecties van openbare bibliotheken, provinciale serviceorganisaties, zwaartepuntbibliotheken, ontsloten via é é n zoekweg en één .portal, Digitaal basismodei: het basispakket van techn.sche infrastructuur en digitale content en diensten, waarover elke basisbibliotheek tenminste beschikt; Digitale bibliotheek: een openbare bibliotheekvoorziening d e in ieder geval twee hoofdbestanddelen omvat: r De plaats- en tijdonafhankelfjke centrale publieke toegang tot gestructureerde, verzamelde digitale informatie in primaire en bewerkte vorm en; > Het langs digitale weg faciliteren van het gebruik van fysieke media ; 1

Zie ook dé definitie van digitate bibliotheek in de Toelichting bij de Subsidieregeling bibiiotheekinnovatie, Staatscourant 2009 nr. 11112 ven 22 juli 2009. 1

•

InÉtapnivéau: m i n i m u m s u b s i d i e b e d r a g per inwoner n a a r g r o o t t e v a n de g e m e e n t e , e x c l u s i e f h u i s v e s t i n g s k o s t e n , z o a l s v a s t g e l e g d in de a a n v u l l i n g o p h e t k o e p e l c o n v e n a n t ; Kernfuncties: Mezen e n literatuur' ( l e z e n ) , ' o n t w i k k e l i n g e n e d u c a t i e ' ( l e r e n ) , ' k e n n i s e n i n f o r m a t i e ' ( i n f o r m e r e n ) , ' k u n s t e n cultuur', en ' o n t m o e t i n g e n d e b a t ' . D e z e k e r n f u n c t i e s z i j n o n d e r w e r p v a n l o k a a l e n provinciaal b e l e i d . H e t landelijke b e l e i d richt z i c h o p d e functies l e i e n e n l i t e r a t u u r ' , ' o n t w i k k e l i n g e n e d u c a t i e ' en ' k e n n i s i n f o r m a t i e ' ( l e z e n , l e r e n e n i n f o r m e r e n ) ; Provinciale serviceorganisatie: eert t w e e d e l i j n s v o o r z i e n i n g v a n b i b l i o t h e e k w e r k , b e k o s t i g d d o o r één of rrieer p r o v i n c i e s d i e e e n b a s i s p a k k e t aan o n d e r s t e u n i n g biedt a a n d e b a s i s b i b l i o t h e k e n irt die p r o v i n c i e o f p r o v i n c i e s ; Zwasrtepufitbibliotheek (in beginsel de plusbibliotheek): e e n b i b l i o t h e e k o r g a n i s a t i e d i e aan d e kernfuncties v o l d o e t e n d a a r b o v e n m e e r w a a r d e biedt in aartbod, b e h e e r e n o n d e r h o u d v a n « e n collectie v a n m a t e r i a l e n o p H B O en H B O + n i v e a u , d e s k u n d i g h e i d e n d i e n s t v e r l e n i n g aan z o w e l d ê eigen k l a n t e n , a l s a a n g e b r u i k e r s (Individuen e n b i b l i o t h e k e n ) o p a f s t a n d . 2

•

•

•

E. •

Partijen P a r t y e n b|j dit c h a r t e r z i j n ; > D e m i n i s t e r v a n O n d e r w i j s , G u i t u u r e n W e t e n s c h a p , d r . R o n a l d H.A. P l a s t e r k ; > D e V e r e n i g i n g v a n N e d e r l a n d s e G e m e e n t e n , v e r t e g e n w o o r d i g d d o o r d r s . A . A . M . Brok, voorzitter v a n d e delegatie Cultuur en Media; r Het ïnterprovlnclaal Overleg, vertegenwoordigd door drs, H. v a n W a v e r e n , voorzitter van de A d v i e s c o m m i s s i e C u l t u u r .

Komen overeen: 1. Partijen e n rolverdeling Algemeen •

D e o p e n b a r e b i b l i o t h e k e n f u n c t i o n e r e n in e e n d e c e n t r a a l b e s t e l . D e drie o v e r h e d e n en d e b i b l i o t h e e k b r a n c h e h e b b e n hierbij e e n g e m e e n s c h a p p e l i j k b e l a n g en e e n g e z a m e n l i j k e verantwoordelijkheid: <- G e m e e n t e n : z i j n v e r a n t w o o r d e l i j k v o o r het u i t v o e r e n d w e r k v a n de f y s i e k e bibliotheek e n v a n d e l o k a l e c o m p o n e n t v a n d e landelijke digitale b i b l i o t h e e k , v o o r l o k a l e n e t w e r k e n , v o o r de a a n s l u i t i n g d a a r v a n o p provinciale e n landelijke n e t w e r k e n , v o o r d e i m p l e m e n t a t i e v a n landelijk o v e r e e n g e k o m e n i n n o v a t i e s ; r P r o v i n c i e s : z i j n v e r a n t w o o r d e l i j k v o o r d e o n d e r s t e u n i n g v a n het u i t v o e r e n d w e r k , v o o r p r o v i n c i a l e n e t w e r k e n , v o o r de a a n s l u i t i n g d a a r v a n o p h e t landelijk n e t w e r k e n v o o r d e o n d e r s t e u n i n g v a n d e i m p l e m e n t a t i e v a n landelijk d v e r è e n g e k o m e n Innovaties, w a a r o n d e r d e digitale b i b l i o t h e e k ; r Rijk: h e e f t d e b e s t e i v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d v o o r het o p e n b a r e b i b l i o t h e e k w e r k e n v o o r de daaruit v o o r t v l o e i e n d e b e s t e l - e n o p d r a c h t t a k e n , w a a r o n d e r d e digitale b i b l i o t h e e k . D e z e t a k e n w o r d e n u i t g e v o e r d d o o r het s e c t o r i n s t i t u u t .

•

De o n t w i k k e l i n g v a n d e digitale bibliotheek g e b e u r t in s a m e n w e r k i n g t u s s e n b r a n c h e e n rijksoverheid. In d e o p b o u w f a s e s p e e l t het rijk hierbij v l a h e t i n n o v a ö è b e l ê ï d e e n g r o t e ról? V a n a f 2 0 1 0 k e n t d e b i b l i o t h e e k s e c t o r o p landelijk n i v e a u e e n b r a n c h e v e r e n i g i n g , e e n sectorinstituut, d e s t i c h t i n g bibliotheek.nl e n d e stichting c e r t i f i c e r i n g ; Partijen s p a n n e n z i c h in d e d o e l e n uit dit c h a r t e r t e r e a l i s e r e n , v o o r z o v e r d e z e b i n n e n hun bestuurlijke d o m e i n e n v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d v a l l e n ; Partijen o n d e r z o e k e n in 2 0 1 0 de h u i d i g e e n t o e k o m s t i g e financiële s t r u c t u u r v a n het b i b l i o t h e e k w e r k o p d e v e r s c h i l l e n d e overheidsniveaus;. H e t o n d e r z o e k b r e n g t d e b e s t a a n d e financiële s t r o m e n in k a a r t e n beschrijft op de v e r s c h i l l e n d e o v e r h e i d s n i v e a u s d e f ï r t a n c i l l ë effecten v a n d e h e t p r o c e s v a n b i b l i o t h e e k i n n o v a t i e , z o a l s d e v e r s c h u i v i n g v a n f y s i e k e n a a r digitale d i e n s t e n e n c e r t i f i c e r i n g . O p b a s i s v a n d e r e s u l t a t e n v a n het o n d e r z o e k k u n n e n p a r t i j e n a f s p r a k e n m a k e n o v e r d e financiële c o n s e q u e n t i e s .

• • •

* Sedrag afgeleid van prijspeil 2003, exclusief indexering.

«

Het seetorinstituut, de branchevereniging en stichting Bibliotheek.nt stellen gezamenlijk een collectieve agenda op. Aan de hand daarvan zullen zij in onderlinge afstemming aan gemeenschappelijke doelen werken. De afspraken tussen de overheden in het charter zijn richtinggevend voor de inhoud van de collectieve agenda van de bibliotheeksector.

De drie o v e r h e d e n De gemeenten en de

*

•

« »

De provincies

* «

«

*

•

« •

basisbibliotheken

De gemeenten zijn verantwoordelijk voor de kern van het bibliotheekbestel: de fokale/regionaie basisbibliotheken. De gemeenten bekostigen de basisbibliotheken en formuleren welk niveau van dienstverlening in de lokale situatie van de bibliotheken verwacht wordt Het bestaande instapniveau blijft tenminste gehandhaafd; Gemeenten nemen bij subsidieveriening aan basisbibliotheken de volgende voorwaarden op: Basisbibliotheken nemen deel aan provinciale en landelijke netwerken, zoals omschreven in de Wsc en nader ingevuld in paragraaf 3; r Basisbibliotheken werken mee aan de implementatie van door partijen overeengekomen innovaties; r Basisbibliotheken zijn voor een nader te bepalen datum gecertificeerd op basis van nieuwe •eertificeringsnoFraen} r Basisbibliotheken verstrekken de subsidiegever benchmarkgegevens vanuit het brancheinfcrma.tiesysteem; Gemeenten geven bibliotheken de mogelijkheid uitgaven binnen bepaalde marges te verschuiven van de fysieke collectie naar digitale dienstverlening; Basisbibliotheken kunnen, conform de certificeringsnormen 2006-2009, tenminste 5% van hun begroting inzetten voor innovatie. en de provinciale

ondersteuning

van het

bibliotheekwerk

Provincies dragen zorg voor de ondersteuning van het uitvoerend bibliotheekwerk. De vorming van provinciale netwerken is een wettelijke taak; Provincies zorgen er voor dat basisbibliotheken, ongeacht de provincie waarin zij zijn gevestigd, kunnen rekenen op hetzelfde basispakket aan ondersteuning vanuit provinciale publieke middelen. Daarnaast is er ruimte voor specifieke provinciale activiteiten. Het basispakket is een aanzet tot certificenng van de daarin genoemde taken; Het basispakket omvat in leder geval de volgende taken: * De provinciale taken op het terrein van de digitale infrastructuur; r De provinciale inspanningen ten behoeve van de landelijk ontwikkelde digitale producten er. diensten; r De provinciale innovatie van het collectiebeleid; r De provinciale ondersteuning op het gebied van opleidingen en kwaliteitszorg; r De provinciale ondersteuning op marketïngterrein; De facilitaire taken die de logistieke infrastructuur van het provinciale netwerk vormen: fysiek (vervoer over de weg), elektronisch {datatransport via breedbandverbindingen). De ontwikkeling naar minder, maar sterkere serviceorganisaties wordt voortgezet. Dat maakt een kwalitatief betere ondersteuning en thematische specialisatie mogelijk. Provinciale serviceorganisaties stemmen hun activiteiten onderling af; De dienstverlening van de Provinciale serviceorganisaties vindt plaats op basis van de vraag van de basisbibliotheken. Basis daarvoor is het bestaande provinciale directeurenoverieg (PDO). Dit krijgt een structurele en eenduidige vorm en is onderdeel van het functioneren van het .provinciale •.netwerk/ Provincies dragen zorg voor de beschikbaarheid van een zwaartepuntcollectie; Provincies nemen bij subsidieverlening voor de ondersteuning van basisbibliotheken de volgende voorwaarden ©p: > De serviceorganisaties nemen deel aan provinciale en landelijke netwerken, zoals omschreven In paragraaf 3; *- De serviceorganisaties verzorgen de implementatie van landelijk overeengekomen innovaties; r De serviceorganisaties verlenen hun ondersteuning aan basisbibliotheken alleen, indien deze laatste voor een nader te bepalen datum gecertificeerd zijn op basis van nieuwe certifieeringsnermen;

*-

•

• De

• • •

•

•

•

•

t?e serviceargartisaties maken een duidelijk onderscheid tussen de publieke en private diensten. Beide typen activiteiten hebben een gescheiden financlee] circuit. Op die manier weten de bibliotheken op welke publieke diensten zij kunnen rékenen en wordt oneigenlijke concurrentie voorkomen; De serviceorganisaties verstrekken de subsidiegever benchmarkgegevens vanuit het brancheinformatiesysteem; Provinciebesturen spannen zich - onder het voorbehoud van algemene budgettaire ontwikkelingen en provinciale afwegingen - in de bestaande financiële budgetten voor provinciale ondersteuning gedurende de looptijd van het charter te handhaven; Provinciale servieeorganisaties worden geacht lid te zijn van de branchevereniging. rijksoverheid

De Minister van OCW heeft de bestelverantwoordelijkheid voor het Openbare bibliotheekwerk en voor de daaruit voortvloeiende bestel- en opdrachttakén; De Minister van OCW Is verantwoordelijk voor het wettelijk kader van het Openbare bibliotheekwerk; De Minister van OCW heeft de wettelijke taak zorg te dragen voor de vórming van een landelijk bibliotheek netwerk, dat is opgebouwd uit lokale en provinciale netwerken. Onderdeel daarvan is de landelijke digitale infrastructuur; De Minister van OCW stelt de taken van het seetorinstituut vast en bekostigt het sectorinstituut. Basis daarvoor is de verantwoordelijkheid van het rijk voor het bibliotheekbestel. In dat kader draagt de Minister van OCW structureel de kosten van dé stichting bibfiotheek.nl voor zover hét de landelijke infrastructuur betreft; De Minister van OCW spant zich - onder het voorbehoud van algemene budgettaire ontwikkelingen en afwegingen van kabinet en parlement - in de bestaande financiële budgetten voor rijkstaken bij het bibliotheekwerk gedurende de looptijd van het charter te handhaven? De Minister van OCW stelt na overleg met de VNG, het 1FÓ, de Wbliothêekbranehe en het Seetorinstituut een mnoyafièprograrnma voor de periode 2010^2012 en een jaarprogramma vast en stelt middelen ter beschikking voor de uitvoering daarvan; De hoofdlijnen voor het innovatieprogramma 2010 zijn? '>r een structurele bijdrage aan de landelijké, technische infrastructuur van de landelijke digitale bibliotheek; > een gerichte, tijdelijke bijdrage voor de verdere ontwikketthg van digitale bibliotheekdiensten en -producten. De stichting Bibliotheek.nl zal hiervoor een plan indienen; r middelen voor de lokale en provinciale implementatie van de landelijke digitale bibliotheek; > continuering van de bijdrage aan het programma voor leesbevordering: Kunst van Lezen.

De landelijke organisaties Het sectorinstituut

•

openbare

bibliotheken

Het seetorinstituut openbare bibliotheken is verantwoordelijk voor de algemene strategische oriëntatie op het bestel ; Besteitaken van het sectorinstituut zijn: afstemming én coördinatie, educatie, informatie en reflectie, de instandhouding van een voorziening voor leesgehandicapten en vertegenwoordiging en promotie van de sector. In het bijzonder: de ontwikkeling en realisatie van de digitale bibliotheek, de bevordering van kwaliteitszorg en van een stelsel van certificering, de opbouw en de samenhang van de collectie Nederland en hét bevorderen van beroepsopleidingen; Innovatie is een wezenlijk onderdeel van de taken van het sectorinstituut; Het sectorinstituut opereert onafhankelijk binnen het beleidskader van de Minister van OCW; Het sectorinstituut heeft een bestuurlijke relatie met de stichting bibliotheek.nl en met de stichting certificering. 3

•

• • »

Taken conform statuten stichting sectonnstituut openbare bibliotheken van 18 november 2009. De taken vah het seetqnrisöluut volgen de algemene principes voor ondersteuningsofgetnisatfes in de culturele sectoren, zoals neergelegd rn dfe tfitgangspunténbriêf onderateuningsstructuur» Tweede Kamer 2004*2005, 28989 Van 28 december 2004. 3

5

De branchevereniging

* *

De stichting

*

openbare

bibliotheken

Taken vap de branchevereniging zijn: belangenbehartiging, werkgeversvereniging, dienstverlening aan de leden, ontmoeting en informatie-uitwisseling; In het bijzonder: CAO-partij, HRM, Arbo, marketing, gezamenlijke inkoop, afsluiten van licenties en van collectieve contracten. bibliotheek.nl

De stichting bibliotheek.nl heeft tot doel de landelijke bibliotheek op internet in stand te houden door uitvoering van.'de volgende taken : r het ontwikkelen, exploiteren en in stand houden van een landelijke portal voor de presentatie van de openbare bibliotheek op internet; > het ontwikkelen en in stand houden van de gemeenschappèlijke informatie-infrastructuur voor de digitale bibliotheek; r het ontwikkelen, verwerven en in stand houden van digitale producten en diensten en de inhoud..ervani ; r het onderhouden en stimuleren van samenwerking met partijen binnen het openbare bibliotheekwerk en met andere organisaties en instellingen in de sectoren van bibliotheekwerk, cultuur, media en educatie in de ruimste zin en met derden; Het bestuur van de stichting bibiiotbeek.nl bestaat uit vijf leden. Hiervan worden twee leden benoemd door het bestuur van de Stichting Sectorinstituut Openbare Bibliotheken, twee leden worden benoemd door het bestuur van de Vereniging van Openbare Bibliotheken, een lid wordt benoemd in de functie van voorzitter op gezamenlijke voordracht van het bestuur van de Stichting Sectorinstituut Openbare Bibliotheken en het bestuur van de Vereniging van Open ba re Bib lioth e ken. 4

*

De stichting

* *

« *

» *

certificering

De stichting certificering ontwikkelt en bewaakt kwaliteitsnormen en toetst de kwaliteit van bibliotheekorganisaties aan deze normen; De kwaliteit en uniformiteit van de dienstverlening behoren tot het domein van de bibliotheekbranche en gemeenten. Vanuit de verantwoordelijkheid voor het functioneren van het bestel is de rijksoverheid betrokken; De structuur van de bestaande stichting certificering wordt hierop aangepast; Het bestuur van de stichting certificering bestaat uit vijf leden, Twee leden worden voorgedragen door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), twee leden door het bestuur van de Vereniging van Openbare Bibliotheken en een lid op voordracht van het bestuur van de stichting sectorinstituut. Het bestuur kiest uit zijn leden een voorzitter; De stichting kent een duidelijke scheiding van verantwoordelijkheden en bevoegdheden tussen het bestuur en uitvoering; Indien ook provinciale serviccorg'anisaties worden gecertificeerd, wordt ook dit niveau vertegenwoordigd in het bestuur.

2. Afspraken over specifieke onderwerpen De digitale

« » » » * *

4

bibliotheek

en bibliotheek,

n!

Bij de digitale bibliotheek wordt een ondersche d gemaakt tussen de technische infrastructuur en de content; De rijksoverheid draagt de verantwoordelijkheid voor de landelijke technische infrastructuur en verstrekt voor dit doel structureel subsidie aan de stichting bibliotheek.nl; De bibliotheekbranche draagt de verantwoordelijkheid voor de content; De landelijke digitsie bibliotheek, zoals vormgegeven in bibliotheek.nl, is integraal onderdeel van de bedrijfsvoering van iedere afzonderlijke openbare bibliotheek; De provinciale serviceorganisaties ondersteunen de implementatie van de digitale bibliotheek; Het basïsmodel van de digitale bibliotheek met de technische infrastructuur en het pakket aan content is beschreven in bijlage 1;

Taken conform statuten stichting bibliotheek.nl van 18 november 2009.

Implementatie van de digitale bibliotheek • H e t landelijke i n n o v a t i e p r o g r a m m a v o o r z i e t in m i d d e l e n v o o r l o k a l e èrt p r o v i n c i a l e i m p l e m e n t a t i e v a n d e landelijke digitale bibliotheek; • B i j d e i m p l e m e n t a t i e g a a t h e t o m d e landelijke o n t w i k k e l i n g v a n f u n c t i o n a l i t e i t e n v o o r bibllotheek.nl d i e l o k a a l k u n n e n w o r d e n g e b r u i k t ; • Lokale b i b l i o t h e k e n k u n n e n in a a n m e r k i n g k o m e n v o o r t e c h n i s c h e o n d e r s t e u n i n g bij d e a a n p a s s i n g v a n h u n w e b s i t e s op basis v a n d e nieuwe i n f r a s t r u c t u u r ; « Provinciale s e r v i c e o r g a n i s a t i e s w o r d e n in s t a a t gesteld g e r i c h t e o p l e i d i n g s t r a j e c t e n t e s t a r t e n v o o r d e lokale o n d e r s t e u n i n g ; « I n 2010 is v o o r l o k a l e e n p r o v i n c i a l e i m p l e m e n t a t i e v a n d e d i g i t a l e bibliotheek e e n bedrag v a n € 3,5 m i n . b e s c h i k b a a r . 5

Herdefiniëring van bibfiotheekonderdelen uit de Wet op het specifiek cultuurbeleid • Partijen C o n s t a t e r e n d a t d e b e g r i p p e n " n e t w e r k " en " l e e n v e r k e e r " u i t d e W e t o p h e t specifiek c u l t u u r b e l e i d i n d e p r a k t i j k e e n f y s i e k e e n e e n digitale c o m p o n e n t o m v a t t e n ; • De digitale C o m p o n e n t is in o n t w i k k e l i n g e n heeft tie v o l g e n d e f u n c t i e s ; > H e t v e r b i n d e n v a n d e fysieke é h digitale collecties v a n a l l e N e d e r l a n d s e b i b l i o t h e k e n e n a n d e r e v ó ó r g e b r u i k e r s r e l e v a n t e b r o n n e n in b i n n e n - e n b u i t e n l a n d i n één l a n d e l i j k e , l a a g d r e m p e l i g e t o e g a n k e l i j k e o p e n b a r e collectie; *• Het o n t s l u i t e n v a n d e landelijke o p e n b a r e bibliotheekcollectie v o o r d e v e r s c h i l l e n d e t e o n d e r s c h e i d e n d o e l g r o e p e n e n h e t b e v o r d e r e n v a n d e o n t s l u i t i n g v a n d e collectie via d e websites van individuele bibliotheken; >• Het o n t w i k k e l e n e n h a n d h a v e n v a n n o r m e n v o o r de d e e l n a m e v a n individuele bibliotheken •

en d e kwaliteit van dienstverlening van samenwerkingspartners; G e d u r e n d e d e looptijd v a n dit c h a r t e r wordt e e n a a n p a s s i n g v a n d e W e t o p h e t specifiek c u l t u u r b e l e i d v o o r b e r e i d . D a a r i n w o r d e n d e functies v a n h e t b i b l i o t h e e k n e t w e r k e n het leenverkeer opnieuw gedefinieerd.

Certificering • I n 2010 w o r d e n d e c e r t i f i c e r i n g s n o r m e n g e a c t u a l i s e e r d e n o p n i e u w v a s t g e s t e l d . D e nieuwe n o r m e n b e v a t t e n e i s e n t e n a a n z i e n v a n d e d e e l n a m e v a n b a s i s b i b l i o t h e k e n a a n d e digitale o p e n b a r e b i b l i o t h e e k . U i t g a n g s p u n t is e e n uniform b a s i s p a k k e t e n f a c u l t a t i e v e a a n v u l l e n d e componenten; • I n d i e n d e d i e n s t v e r l e n i n g v a n e e n g e c e r t i f i c e e r d e b a s i s b i b l i o t h e e k i n 2010 o n g e w i j z i g d w o r d t v o o r t g e z e t , w o r d t d e z e bibliotheek o o k in 2010 geacht t e z i j n g e c e r t i f i c e e r d ; • H e t vaststellen van het basispakket van de dienstverlening van Provinciale serviceorganisaties is e e n a a n z e t tot certificering v a n d e P S O ' s ; • D e M i n i s t e r v a n O C W z e t , t e r s t i m u l e r i n g v a n d e o n t w i k k e l i n g v a n k w a l i t e i t s z o r g , in d e periode v a n dit c h a r t e r d e b e k o s t i g i n g v a n d e s t i c h t i n g certificering v o o r t o p d e b e s t a a n d e b a s i s . Dat w i l z e g g e n d a t d e M i n i s t e r v a n O C W e e n bijdrage v e r s t r e k t v o o r d e o n t w i k k e l i n g e n a c t u a l i s e r i n g v a n d e c e r t i f i c e r i n g s n o r m e n , v o o r d e c e n t r a l e organisatie v a n h e t I n s t r u m e n t e n v o o r h e t u i t v o e r e n v a n a u d i t s . N a 2012 komen d e kosten voor audits v o o r rekening v a n de branche»

Co//ecr//ede/eYri • • • •

• •

s

U i t g a n g s p u n t v o o r h e t c o l l e c t i e b e l e i d is h e t begrip " C o l l e c t i e N e d e r l a n d " ; D e collectie kent e e n f y s i e k e e n e e n digitale c o m p o n e n t ; H e t l o k a l e , p r o v i n c i a l e e n l a n d e l i j k e n i v e a u z i j n ieder op h u n e i g e n d o m e i n v e r a n t w o o r d e l i j k v o o r e e n d e e l v a n h e t c o l l e c t i e b e l e i d . Z i j v o e r e n dit beleid in o n d e r l i n g e s a m e n h a n g u i t ; Het i n t e r b l b l i o t h e c a i r l e e n v e r k e e r is integraal o n d e r d e e l v a n h e t c o l l e c t i e b e l e i d , H e t i n t e r b i b l i o t h e c a i r l e e n v e r k e e r w ó r d t gefaciliteerd v i a d e digitale b i b l i o t h e e k e n w e r k t m e t één catalogus en een geüniformeerd systeem voor zoeken, reserveren en bestellen; D e h u i d i g e v e r d e l i n g v a n v e r a n t w o o r d e l i j k n e d ê n is n e e r g e l e g d i n b i j l a g e 2; In 2010 stelt h e t s e c t o r i n s t i t u u t i n o v e r l e g m e t b e t r o k k e n p a r t i j e n e e n Integraal plan v o o r h é t f y s i e k e e n digitale c o l l e c t i e b e l e i d o p .

Waarvan € 1,5 min. vanuit 2009 en € 2 min. uit het innovatiebudget 2010.

7

Innova

«

tienerwerken

Naar aanleiding van bet advies "Innovatie met effect" is besloten innovatienetwerken m te richten . Deze moeten de innovatiekracht van het veld mobiliseren en richting geven; In 2010 stelt het sectorinstituut in samenspraak met de branchevereniging en de provinciale serviceorganisaties een plan op voor de inrichting en vormgeving van innovatienetwerken. 6

»

Informatie-uitwisseling

» «

*

De bibliotheekorganisaties verrichten hun taken met publieke middelen en leggen aan hun subsidiegevers verantwoording af over hun activiteiten en resultaten; Partijen zijn van oordeel dat informatie die verzameld wordt in het kader van het brancheinformatiesysteem, beschikbaar moet zijn voor publieke partijen in het bibliotheekbestel {vanaf 2010); Partijen wisselen onderling branche- en beleidsinformatie uit en steilen een protocol op voor de inrichting daarvan.

3. Slotbepalingen * * *

Partijen monitoren de uitvoering van de afspraken in dit charter. Halverwege de looptijd bespreken partijen de voortgang. Na afloop worden de resultaten geëvalueerd; Aan dit charter kunnen tussentijds afspraken tussen partijen worden toegevoegd; De tekst van dit charter en de btjocborende bijlagen worden in de Staatscourant gepubliceerd.

De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, AK

)

/ ik

dr. Ronald H.A. Plasterk

De Vererfiging van Nederlandse Gemeenten,

drs. A A,A.M. , A . M . " Brok, voorzitter van de delegatie delegati Cultuur en Media

Het Intei provinciaal Overleg

drs. H. van Waveren, voofzitte.

/

n de Adviescommissie Cultuur

Den Haag, 17.december 2009

Afspraken naar aanleiding van het advies "Innovatie met effect" van 21 oktober 2008 van de Adviescommissie BibliotheekiiwèvëM,e+ 6

Bijlage 1 Basismodel digitale bibliotheek

1. Inlichtingenfunctie 2. Digitale content

3. Digitale promotie collectie jeugd 4. Digitate promotie collectie volwassenen 5. Online advies over de collectie

Uitwërkïns

.

Al@din • Recensies • Onderwijs • Uittreksels • Encyclopedie • Geschiedenis • Woordenboeken • Krantenbank » Tijdschriftenbank • Consumenteninformatie • Nieuws Leesplein Literatuurplein

Technische Infrastructuur

1.

Presentatie

2. Zoeken

• Catalogus • Informatie • Zichtbaarheid

3. Vinden

• * • • » •

4.

Bestellen

Catalogus Personalisatie Online lid worden Eén bestelsysteem Tracking/tracing Winkelwagen

5. Leveren 6.

Klantgerichtheid

Budget Bibiotheek.M 2010

Toelichting

• Continuering var» de bekostiging van de content door de branche; • Bijdrage branche in 2010 € 0,22 per inwoner in verzorgingsgebied; » Totaal in 2010 € 3,6 min. Omgevormde versie • NBD/Biblion LiteRom • KHA » Van Dale Lexicografie • LexisNexis

Doorontwikkelde versie Doorontwikkelde versie

» Continuering van de bekostiging van de landelijke technische infrastructuur door het rijk; • Bijdrage in 2010 C 2 min. * Landelijke portal « Mijn menu

• Doorontwikkeling Zoek& Boek • (Opvolger van) Aquabrowser

Systemen voor; • Betalen • Logistiek Systemen voor: « Klantprocessen . Marktgerichtheid

Datawarehouse

C 5(6 ïfiln.

Toelichting •

•

•

A l s h o o f d i n d e l i n g g e l d t : d e b r a n c h e i s v e r a n t w o o r d e t i j k v ö o r d e d i g i t a l e c o n t e n t , h e t rijk v o o r de landelijke technische infrastructuur. In de periode van opbouw v a n de digitale bibliotheek kunnen zich afwijkingen daarvan voordoen; O p b a s i s v a n e e n e v a l u a t i e v a n b e s t a a n d e d i g i t a l e p r o d u c t e n e n d i e n s t e n is b e s l o t e n w e l k e onderdelen worden voortgezet, beëindigd o f aangepast e n welke onderdelen vallen binnen de O C W bekostigde landelijke technische infrastructuur; I n d e t o e k o m s t i s e e n v e r d e r e u i t b r e i d i n g v a n het basismodél d e n k b a a r . H i e r b i j k a n g e d a c h t worden a a n producten en diensten als'Jeugdbibliotheek', "Muziekweb' e n Schoolbieb»nr\ Hierover kunnen nadere afspraken worden gemaakt; B i j d r a g e v a n h e t rijk c o n f o r m subsidiebeschikkïng O C W a a n d e S t i c h t i n g B i b l i o t h e e k . n l v a n 2 9 november 2009. l

•

9

Bijiage 2 Verantwoordelijkheidsverdeling collectiebeleid Bestuurslaag Taken Type colfectie Lokaal Gemeenten Subsidieverlening voor Collectie afgestemd op uitvoerend werk van de lokaie en regionale 'basisbibliotheken sociaal-economische structuur Uitvoerend werk en Basiscollectie Lokaie en regionale basisbibliotheken onderlinge afstemming Provinciaal Provincies Subsidieverlening voor; • Afstemming binnen de provincie • Afstemming tussen de provincies en landelijk • Uitvoerend werk van zwaartepuntbibliotheken Provinciale Ondersteuning Serviceorpanisaties Uitvoerend werk en Zwaartepuntcollectie Zwaartepuntbibliotheken afstemminq Landelijk Subsidieverlening aan Rijk het Sectorinstituut en aan Bibliotheek.nl « Visieontwikkeling Seetorinstituut * Boven provinciale coördinatie en afstemming « Opbouw collectie Nederland. Selecteert de content Content digitale Branchevereniging bibliotheek voor de digitale bibiiotheek Nationale collectie Koninklijke bibliotheek Universitaire collecties Universiteitsbibliotheken Bibliotheek, ni • Beheer en exploitatie Landelijke digitale van de digitale bibliotheek met bibiiotheek basiscontent * Toegang tot de digitale, en .fysieke collectie Coüectie Nederland

Niveau collectie

HAVO/VWO/M B02

HBO/HBO+

WO WO

ToeHchting • Een basisbibliotheek heeft een collectie die tenminste overeenkomt met het onderwijsniveau dat leidt tot een startkwalificatie voor de arbeidsmarkt; • De collecties van bibliotheken van HBO-instellingen worden niet tot de collectie NL gerekend, omdat deze niet algemeen toegankelijk zijn; •

Het sectorinstituut onderzoekt nut en noodzaak van wisselen achtergrondcollecties in het provinciaal collectiebeleid.

10

Vergadering: Agendapunt:

18 november 2004 06

Monnickendam, 3 november 2004

Nummer:

72A

Portefeuillehouder: Steller:

Mevrouw mr. drs. M . C . G . Keijzer mevrouw L. Pos-Wolhoff

A a n de Raad Onderwerp Intentieverklaring bibliotheekwerk Voorstel 1. Instemmen met het principe van de vorming van een basisbibliotheek. 2. E r kennis van nemen dat het college samen met het bestuur van de huidige bibliotheekorganisatie onderzoekt of voor de vorming van een basisbibliotheek een fusie met andere bibliotheken nodig is. 3. D e intentie uitspreken o m met ingang van uiterlijk 2008 minimaal € 11,00 per inwoner (excl. huisvestingskosten) te willen besteden aan het bibliotheekwerk. 4. Een verklaring afgeven aan de provincie omtrent de bepalingen rond de "rijksregeling ad € 5,5 miljoen" voor gemeenten onder 30.000 inwoners. 5. Een verklaring afgeven aan de provincie omtrent de verhoging van de subsidie voor het bibliotheekwerk tot het instap- en richtlijnniveau. Inleiding O p 2 september 2004 hebben wij via de zogenaamde "NieuwsFlits" van het Procesbureau voor Bibliotheekvernieuwing vernomen dat de gemeente, om in aanmerking te kunnen komen voor de "ondersteuningsregeling basisbibliotheken", voor 1 december 2004 een definitieve aanvraag hiervoor moet indienen bij de provincie en een definitieve verklaring moet afgeven, die door de gemeenteraad moet zijn getekend. In de Nieuwsflits werd verwezen naar een ledenbrief van de V N G over de aanvulling op het Koepelconvenant herstructurering openbaar bibliotheekwerk die op 10 augustus 2004 is uitgebracht. Deze stukken liggen voor u ter inzage. Waar gaat het om, zult u zich afvragen. Als bijlage treft u een notitie met achtergrondinformatie aan over het bibliotheekvernieuwingsproces. U kunt daarin lezen wat er sinds 2000 is gebeurd en in welke fase het proces zich inmiddels bevindt. De directe aanleiding voor dit raadsvoorstel is evenwel de Aanvulling op het Koepelconvenant die invulling geeft aan de besteding van de door het kabinet-Balkenende II beschikbaar gestelde intensiveringsmiddelen voor bibliotheekvernieuwing in de periode 2005 t / m 2007 en de zogeheten € 5,5 miljoen-regeling. Deze laatste regeling is ontworpen o m inhoud te geven aan het opdrachtgeverschap van kleine gemeenten met minder dan 30.000 inwoners. D e Aanvulling op het Koepelconvenant schetst concrete doelen die de partijen voor het einde van 2007 bereikt moeten hebben. D e te bereiken situatie in 2007 valt uiteen i n twee sporen: 1. Het eerste spoor is de inhoudelijke vernieuwing. D i t spoor is gericht op een verbetering en verbreding van de ckenstverlening aan gebruikers. Bij verbreding van de dienstverlening gaat het om het verbeteren en het zichtbaar maken van de samenwerking tussen de bibliotheek en andere partijen bijv. het onderwijs en de bibliotheek als beleidsinstrument voor integraal beleid, bijv. voor vitaal platteland.

2.

D e bibliotheken en de gemeenten zijn hiervoor primair verantwoordelijk. Gemeenten maken als opdrachtgever jaarlijks (na 2007 vierjaarlijks) vernieuwingsafspraken met de bibliotheek en andere betrokken organisaties over een geleidelijke groei naar een niveau van dienstverlening dat overeenkomt met de richtlijnen. D e richtlijnen geven aan waaraan een goede bibliotheek moet voldoen. Het gaat daarbij o m activiteiten die gericht zijn op de kernfuncties informatie, cultuur, educatie, lezen en maatschappelijk forum. Naast deze kernfuncties kan een bibliotheek zich profileren op aanvullende functies. D e richtlijnen worden voor het eind van dit jaar vastgesteld door de bibliotheekbranche en het bestuurlijk overleg van het Rijk, I P O en de V N G . Het tweede spoor betreft de vernieuwing van het bibliotheekstelsel. D i t spoor is gericht op de versterking van de bibliotheken door vergroting van de schaal en door samenwerking in provinciale netwerken. Het gaat o m de vorming van basisbibliotheken, die voldoen aan de richtlijnen.

Over de wijze waarop deze doelen worden bereikt maken de provincies, gemeenten en bibliotheken per provincie afspraken in zgn. marsrouteplannen. D e provincies stellen deze plannen op, samen met en gedragen door de gemeenten en de bibliotheken. D e plannen bepalen de inhoud, het tempo en de voorwaarden voor het vernieuwingsproces in de betreffende provincie en regio. D e bedoeling was dat de marsroute door de provincie N - H voor 1 december 2004 zou worden vastgesteld, maar de provincie heeft ambtelijk laten weten dat dit tijdpad niet haalbaar zal zijn. Men streeft ernaar de marsroute voor 1 januari 2005 vast te stellen. D i t onderwerp is besproken i n de vergadering van de commissie Maatschappelijke Zorg van 27 oktober 2004 O p dat moment is geen concreet advies uitgebracht.

Argumenten 1.1 Waarborg van de bibliotheekvoorziening in de gemeente voor de langere termijn. D e eisen die aan een goede bibliotheekvoorziening worden gesteld zijn voor onze bibliotheek niet langer in een "stand alone"-situatie te realiseren. Daarvoor gaan de ontwikkelingen i n de bibliotheekbranche, de technologie en de samenleving te snel en zijn de antwoorden daarop te complex. 1.2 Samenwerking levert een surplus op dat meer is dan de som der delen. Efficiencyvoordeel kan worden geboekt in de formatieve inzet van de bibliotheken. Effectiviteitswinst ontstaat door meer gebruikers of instellingen te bedienen. Kwaliteitswinst wordt vooral gevonden in onderlinge taakverdeling, waardoor specialisatie mogelijk is en een betere dienstverlening kan worden bereikt. Continuïteitswinst kan worden verkregen door het management beter te equiperen en i n te zetten, ontwikkelperspectieven voor zittende medewerkers en nieuwe medewerkers te bieden, betere mogelijkheden om voor elkaar in te springen én het zelf doen van sommige facilitaire functies waardoor er directere lijnen ontstaan en er minder afhankelijkheid is van derden. 1.3 Om gebruik te kunnen maken van de extra geldstromen is dit een voorwaarde. Als onze gemeente gebruik w i l maken van de financiële regelingen uit bijlage 1 van de notitie (de € 5,5 miljoenregeling, vernieuwingsimpulsgelden en frictiekostengelden) dan zal ze met andere gemeenten samen een basisbibliotheek i n het netwerk moeten vormen. Daarnaast lopen we de kans dat, als wij niet overgaan tot de vorming van een basisbibliotheek, wij geen gebruik kunnen maken van de provinciale subsidie voor stelsel- en netwerktaken en loopt de bibliotheek het risico niet langer deel te kunnen nemen aan de Stichting Overleg Openbare Bibliotheken. 2.1 De gemeente heeftfeitelijk geen zeggenschap over de organisatievorm. D e Stichting Openbare Bibliotheek Waterland is een zelfstandig rechtspersoon. Formeel juridisch betekent dit dat een besluit tot fusie alleen genomen kan worden door de huidige rechtspersonen i.q. de (stichtings)besturen van de bibliotheken. D e gemeenten staan hier dus feitelijk buiten omdat zij immers de subsidieverlener zijn. Wanneer er sprake is van een fusie, zijn alle gemeenten subsidiënt van die ene (basisbibliotheek. Wel zal de gemeente zich moeten uitspreken over de vraag of zij de uitvoering van het bibliotheekwerk in haar gemeente op w i l dragen aan een (gefuseerde) basisbibliotheek of dat zij verder w i l met de huidige bibliotheekorganisatie in een stand alone-situatie. Met het bestuur van de Stichting Openbare Bibliotheek Waterland wordt hierover van gedachten gewisseld.

3.1 De bibliotheek blijft anders verstoken van faciliteiten waardoor de dienstverlening aan de burger ernstig tekortschiet. Als de gemeente ervoor kiest de financiering van de bibliotheek niet naar het instapniveau te brengen dan betekent dit het volgende: — de gemeente kan geen intensiveringsmiddelen;

beroep doen

op

de door

het

Rijk extra beschikbaar

gestelde

— de bibliotheek kan niet doorgroeien of deel uitmaken van een basisbibliotheek; — de gemeente noch de bibliotheekorganisatie zullen worden opgenomen in het provinciaal marsrouteplan en het provinciaal bibliotheeknetwerk; — de bibliotheek is geen door de Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB) gecertificeerde bibliotheek; — op termijn bestaat de kans dat de bibliotheek haar lidmaatschap van de V O B verliest, met alle gevolgen van dien (geen aansluiting meer op het landelijk bibliotheeknetwerk zoals bibliotheek.nl, Aladin, en dergelijke); — de gemeente handelt niet (meer) conform het artikel l i b van de Wet op het specifiek cultuurbeleid. 3.2 Het netwerk van basisbibliotheekvoorîeningen is hierbij gebaat. Als meerdere gemeenten zouden besluiten niet te voldoen aan de voorwaarden van het instapniveau dan komt het dekkende netwerk van basisbibliotheken in gevaar. M e n verwacht dat in dat geval de rijksoverheid geneigd zal zijn meer specifiekere wetgeving op het gebied van het openbaar bibliotheekwerk te ontwerpen. 3.3 De kosten voor de gemeente nemen sowieso toe. D e provinciale ondersteuning van ProBiblio zal met ingang van 1 januari 2006 gaan veranderen. Deze organisatie verzorgt op dit moment o.a. de directievoering, de bedrijfsvoering, ICT-beheer en informatisering (leenverkeer) voor onze bibliotheek. Hiervoor in de plaats komt een Provinciale Service Organisatie (PSO) die zich vooral zal richten op kenniscoördinatie, innovatie en het ondersteunen van taken die in alle basisbibliotheken in het Noord-Hollandse netwerk van belang zijn. Dat betekent dat de bibliotheek i n onze gemeente zelf opdraait voor de kosten van de directievoering en administratie tenzij zij deze taken onderbrengt bij de basisbibliotheek die daarvoor middels de subsidie voor frictiekosten een bijdrage van de provincie zal ontvangen. D e enige andere mogelijkheid is dat deze functies afgenomen zullen worden van de P S O , maar dan tegen een kostendekkend tarief omdat de provincie deze taken niet meer subsidieert. Volgens informatie van de provincie was er met deze subsidiëring van deze taken een bedrag gemoeid van ongeveer € 17.000,00. 4 + 5. De verklaring is nodig om de subsidie te ontvangen. D e gemeente kan alleen voor de subsidie van het Rijk in aanmerking komen als zij de betreffende verklaringen afgeeft. Doet zij dat niet dan loopt de gemeente in 2005 in ieder geval een bedrag van ongeveer € 14.000,00 mis uit de € 5,5 miljoenregeling. D e verdelingsmaatstaf voor de intensiveringsregeling moet nog worden bepaald. Kanttekeningen / . / Het huidige bibliotheekaanbod voldoet. D e gemeente en wellicht ook het merendeel van de gebruikers zijn best tevreden over het huidige bibliotheekwerk in de gemeente. Alleen kunnen we dan niet spreken over een openbare bibliotheek, die met een hoogwaardige dienstverlening aansluiting heeft op de ontwikkelingen i n en eisen van de (kennis) s amenleving. 3.1 Het instapniveau is het absolute minimum. Het instapniveau dat behaald moet worden is het niveau waarop een bibliotheek nog net een absoluut minimum aan kerndiensten kan leveren. De dienstverlening is berperkt van kwaliteit en de omvang en het bereik en het gebruik zijn laag. D e bibliotheek kan alleen door de inzet van een groot aantal vrijwilligers in stand worden gehouden en professionele deskundigheid is nauwelijks beschikbaar. 3.2 De gemeente moet binnen de begroting middelen vrij maken voor het bibliotheekwerk. Met ingang van 2005 heeft u de subsidie voor het bibliotheekwerk verlaagd. Het bedrag per inwoner excl. huisvestingskosten bedraagt dan € 9,03. Dat betekent, uitgaande van 17.274 inwoners dat er € 34.030,00 extra subsidie voor het bibliotheekwerk moet worden vrijgemaakt in de begroting 2008 of zo mogelijk eerder. Het instapniveau moet formeel vanaf 1 januari 2007 gehaald worden. De provincie heeft echter laten weten dat maatwerk bespreekbaar is. Als de gemeente die meewil in de basisbibliotheek in de

intentieverklaring aangeeft dat zij binnen drie jaar (dus 1-1-2008) wel wil voldoen aan de norm dan kan dat worden afgesproken.

3.3 Op voorhand is niet in te schatten of de gemeentelijke bijdrage verder verhoogd moet worden. Bureau A C T A heeft eerder geconcludeerd dat de gemeentelijke bijdrage voor de gefuseerde basisbibliotheek per inwoner verder verhoogd zou moeten worden tot € 14,00 en uiteindelijk zelfs € 18,00 per inwoner zou moeten worden. E e n deel van deze verhoging vloeit vermoedelijk voort uit de landelijke kwaliteitseisen die de branche samen met de bestuurlijke overlegpartners gaat vastleggen.

In dit stadium valt niet te zeggen hoe de minimale kwaliteitseisen eruit gaan zien en welke kosten dit nog voor de gemeente met zich mee zal brengen. Daar staat tegenover dat de gemeente niet langer via inputsubsidiëring het bibliotheekwerk in stand zal houden, maar dat zij opdrachtgever wordt en dat het daarbij voor de hand ligt taak- en productieafspraken te maken met de basisbibliotheek. 4.1 Risico voor de gemeente. Als de gemeente er uiteindelijk niet in slaagt € 11,00 per inwoner vrij te maken in de begroting en dus het vereiste instapniveau te behalen dan zal zij het geld uit de € 5,5 rniljoenregeling moeten terugbetalen. Het gaat dan om een bedrag van ongeveer € 14.000,00. Op zichzelf hoeft dat geen probleem te zijn omdat zij het geld in dat geval ook niet heeft uitgegeven voor de vorming van de basisbibliotheek.

Financiële toelichting V o o r de begroting 2005 heeft dit geen gevolgen. Verhoging van de subsidie voor het bibliotheekwerk zal wellicht in ieder geval in de begroting van 2008 zijn beslag moeten krijgen. Het gaat daarbij o m een bedrag van ongeveer € 34.000,00. In 2005 moet duidelijk worden hoe de financieringsstromen er precies uit gaan zien, welke financiële bijdrage van de provincie verwacht mag worden, aan welke minimale kwaliteitsnormen de bibliotheek moet voldoen en hoeveel de kosten van de backoffice zullen gaan bedragen.

Communicatie Het bibliotheekbestuur en de provincie moeten geïnformeerd worden over het besluit en vervolgtraject.

het

Uitvoering en planning — N a besluitvorming door de raad moeten voor 1 december 2004 de intentieverklaringen opgestuurd worden naar de provincie Noord-Holland. — In 2005 moeten samen met de andere gemeenten die willen overgaan tot de vorming van een basisbibliotheek in Waterland/Zaanstreek (in ieder geval de gemeenten Purmerend en EdamVolendam) concrete afspraken gemaakt worden over de invulling van de backoffice en de kosten die daaraan verbonden zijn. — O o k moet het opdrachtgeverschap in 2005 vorm gegeven worden.

Burgemeester en wethouders van Waterland,

D e secretaris,

D e burgemeester,

(Th.J. Luitjes)

(Mr. E . F . Jongmans)

Nummer:

72B

Portefeuillehouder: Onderwerp: Agendapunt:

mevrouw mr. drs. M . C . G . Keijzer intentieverklaring bibliotheekwerk 06

D e raad van de gemeente Waterland, Gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders;

B E S L U I T : I. In te stemmen met het principe van de vorming van een basisbibliotheek. II. Vooralsnog de intentie uit te spreken dat daaruit voortvloeiend met ingang van 2008 minimaal € 11,00 per inwoner (excl. huisvestingskosten) zal worden besteed aan het bibliotheekwerk.

Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Waterland, gehouden op 18 november 2004

D e raad voornoemd,

D e griffier,

D e voorzitter,

(Drs. J.A. Baars)

(Mr. E.F. Jongmans)

Nummer:

72C

Portefeuillehouder: Onderwerp:

mevrouw mr. drs. M . C . G . Keijzer verklaring subsidie 2005 openbare bibliotheek gelet op de bepalingen rond de "rijksregeling ad € 5,5 miljoen" voor gemeenten onder 30.000 inwoners

D e raad van de gemeente Waterland, Gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 12 oktober 2004, gelet op artikel 189 Gemeentewet

Verklaart dat: 1.

de gemeente op 1 december 2003

17.274 inwoners had (CBS cijfers);

2.

bij de openbare bibliotheek binnen de gemeente financieel in staat wil stellen o m vanaf 1 januari 2005 personeel en/of personele taken van de door de provincie gefinancierde provinciale bibliotheekcentrale over te nemen;

3.

dit met name directie- en administratievoering betreft;

4.

de gemeente in 2005 i n aanmerking w i l komen voor een compensatie door de provincie uit de 'rijksregeling ad € 5,5 miljoen' van € 0,82 per inwoner;

5.

hij de openbare bibliotheek binnen de gemeente w i l laten deelnemen aan het proces van bibliotheeken stelselvernieuwing, zoals beschreven in het tussen de staatssecretaris van O C W , het I P O en de V N G overeengekomen Koepelconvenant herstructurering openbaar bibliotheekwerk d.d. 20 december 2001 en de bestuurlijke afspraken over de Aanvulling bij dit convenant d.d. 16 juni 2004;

6.

de openbare bibliotheek gelet op punt 5 onderdeel gaat vormen van een basisbibliotheek en deel zal nemen aan het provinciale en landelijke bibliotheeknetwerk, zoals beschreven i n het door de provincie met de gemeenten e.a. overeen te komen marsrouteplan 2005-2007;

7.

hij de gemeentelijke subsidie voor de openbare bibliotheek binnen twee jaar (met een uitloop naar drie jaar) w i l verhogen gelet op het zogeheten instapniveau, hetgeen voor een gemeente tot 30.000 inwoners €11,- per inwoner per jaar exclusief huisvestingskosten betreft;

8.

de subsidie van de gemeente voor de openbare bibliotheek uiterlijk eind 2008 voldoet aan, of hoger is dan het op de extra rijksmiddelen afgestemde richtlijnniveau;

hij gelet op de punten 7 en 8 naast deze verklaring inzake de € 5,5 miljoen regeling ook een verklaring 'verhoging subsidie' ondertekent en bijvoegt.


D e raad voornoemd,

de griffier,

de voorzitter,

Drs. J.A. Baars

Mr. E.F. Jongmans

Nummer:

72D

Portefeuillehouder: Onderwerp:

mevrouw mr. drs. M . C . G . Keijzer verklaring hoogte subsidie openbare bibliotheek conform instap- en richtlijnniveau

D e raad van de gemeente Waterland, Gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 12 oktober 2004, gelet op artikel 189 Gemeentewet

Verklaart dat: 1.

hij de openbare bibliotheek binnen de gemeente wil laten deelnemen aan het proces van bibliotheeken stelselvernieuwing, zoals beschreven i n het tussen de staatssecretaris van O C W , het I P O en de V N G overeengekomen Koepelconvenant herstructurering openbaar bibliotheekwerk d.d. 20 december 2001 en de bestuurlijke afspraken over de Aanvulling bij dit convenant d.d. 16 juni 2004;

2.

de openbare bibliotheek gelet op punt 1 onderdeel gaat vormen van een basisbibliotheek en deel zal nemen aan het provinciale en landelijke bibliotheeknetwerk, zoals beschreven i n het door de provincie met de gemeenten overeen te komen marsrouteplan 2005-2007;

3.

de gemeente in aanmerking wil komen voor de gelden die het Rijk in de periode 2005 tot en met 2007 e.v. voor de bibliotheeken stelselvernieuwing ter beschildsing stelt;

4.

de gemeente op 31 december 2003 17.274 inwoners had (CBS-cijfers);

5.

op de gemeentebegroting 2003 een bedrag van totaal van € 186.285,00 is opgenomen voor de bekostiging van de openbare bibliotheek, hetgeen gelijk staat aan een subsidie van € 10,78 per inwoner exclusief huisvestingskosten;

6.

dit totaal lager is dan het zogeheten instapniveau van € 11,00;

7.

de bijlage een getrouwe weergave van de gemeentelijke begrotingsposten 2003 voor de openbare bibliotheek vormt;

8.

hij van plan is het onder punt 5 genoemde totaal op te hogen, zodat de gemeentelijke subsidie in 2007 (met een uidoop naar 2008) voor de openbare bibliotheek gelijk of hoger is dan € 11,00 (voor gemeenten onder 30.000 inwoners), per inwoner per jaar exclusief huisvestingskosten;

9.

hij de gemeentelijke subsidie voor de openbare bibliotheek uiterlijk eind 2008 w i l laten toe groeien naar het op de extra rijksmiddelen afgestemde richtlijnniveau;


D e raad voornoemd,

de griffier,

de voorzitter,

Drs. J A . Baars

M r . E.F. Jongmans

O O O IM

CTl

o o m o"

o o

06 m

OT

o

CD

O

<«)

0 0

0 0

<-i-

O O O

IX) LD

0 0

0 0

O O O

O O

O (O

*H fM

in

N

00

O O

O O

O O

O O

O O

O

LO

CO

ID

rC ixT o" H

fN

(X)

E

ro

T3 c O) _^ O 't= c O

o ro ui cn o 00

o o

O CD

O CO

«3

LD

TH IX)

<3"

O
O)

QJ

O CD

O

O

(N

O

00 rLO

O O

O O

o"

o"

o CJ r-.~ cn o cd

O

CD

iri v«)

O !

£ ro T3 c

ai CL

o o o" O cn

T3

c _ro

o o

o o o"

o ixT

CD CN

IX)

5-1

1_

o

O

ID

T-i

CU +-> fö

cu o CD

T3 C

_nj

L-

c CU

00

O) +J ro

E

c

|op '+-»

c

ai

to

ai > c CU

00

C CU

4-» 1/1

X

CU o

ro ro 'CL ro

•a

o _^ o

c

>

c CU +-» io O

CU O

3 X

'>

1-

ai

-C i_ cu 13 c O

CU c c

o ra

w T3 O

c cu CL

00

o

L _ CU cu T3

E

^

ro OJO C

ro ro

5 C CU

>

"5 <

E

cu

W)

c cu

1

ro

5

QT

c CU

CU

00 c

ro CU

CU ro

>

m

c

ro ro

c CU

c CU +-»

c cu c

cu

-c 00 c cu

+-» _ro

CU >

CU X)

00 cu ai E

oo c

i= M

> *-

X O ro CL

dl

to 3 £ —

Quo vadis Bibliotheek Waterland

April 2011

Inleiding B i b l i o t h e e k W a t e r l a n d is o p 1 januari 2 0 0 7 o n t s t a a n d o o r d e f u s i e v a n z e s bibliotheekorganisaties, daarbij waren o o k z e s g e m e e n t e n betrokken. D e betrokken g e m e e n t e n zijn B e e m s t e r , G r a f t - D e R i j p , P u r m e r e n d , W a t e r l a n d , L a n d s m e e r e n E d a m V o l e n d a m . In h e t f u s i e p r o c e s z i j n v o o r a l p r a k t i s c h e , o p e r a t i o n e l e a f s p r a k e n g e m a a k t . D e p o r t e f e u i l l e h o u d e r s h e b b e n a a n g e g e v e n d a t zij b e h o e f t e h e b b e n a a n e e n v i s i e o p d e t o e k o m s t v a n het bibliotheekwerk. H e t o n d e r h a v i g e d o c u m e n t is d a a r t o e o p g e s t e l d e n geeft d e r i c h t i n g a a n v o o r d e o n t w i k k e l i n g v a n d e b i b l i o t h e e k in d e r e g i o . H e t m o n d t uit in d e a a n b e v e l i n g a l s g e m e e n t e n in W a t e r l a n d e e n s a m e n w e r k i n g s o v e r e e n k o m s t t e s l u i t e n . M e t d e z e samenwerkingsovereenkomst wordt e e n stevig fundament g e l e g d voor d e Bibliotheek W a t e r l a n d in d e k o m e n d e j a r e n . E e n gemeenschappelijke visie v a n d e z e s g e m e e n t e n als belangrijkste subsidieverstrekker v o o r d e n i e u w e b a s i s b i b l i o t h e e k w a s e r niet. E e n e e n d u i d i g e v i s i e o p h e t b i b l i o t h e e k w e r k v o o r d e r e g i o i s n o o d z a k e l i j k o m d a t d e b i b l i o t h e k e n in d e r e g i o W a t e r l a n d e e n n e t w e r k v o r m e n . E e n regionaal bibliotheeknetwerk k a n alleen g o e d functioneren op basis v a n e e n g e d e e l d e visie e n g e d e e l d e uitgangspunten, o p basis v a n o v e r e e n s t e m m i n g over d e koers van d e bibliotheek e n o p basis v a n e e n regionaal draagvlak daarvoor. Dat ontbreekt n o g e n d a t i s e e n v a n d e o o r z a k e n v a n d e p r o b l e m e n in d e a f g e l o p e n j a r e n . In d i e z i n i s d e v o r m i n g v a n d e b a s i s b i b l i o t h e e k in d e r e g i o W a t e r l a n d niet g o e d a f g e h e c h t . E e n g e d e e l d e visie geeft richting a a n d e ontwikkeling v a n het c o n c e p t b a s i s b i b l i o t h e e k . G e l i j k t i j d i g g e e f t h e t d e g e m e e n t e h o u v a s t in d e l o k a l e i n v u l l i n g e n h a a r s u b s i d i e b e l e i d . U i t e r a a r d g a a t h e t d e g e m e e n t e n o o k o m d e f i n a n c i e r b a a r h e i d v a n d e l o k a l e v e s t i g i n g e n . In e e n f i n a n c i e e l l a s t i g e tijd w a a r i n g e m e e n t e n g e c o n f r o n t e e r d w o r d e n m e t b e z u i n i g i n g e n e n gelijktijdig d e v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d k r i j g e n v o o r n i e u w e t a k e n , m o e t g o e d g e k e k e n w o r d e n naar d e kosten v a n d e bibliotheek, d e efficiëntie e n het bereik. D e f u n d a m e n t e l e v r a a g d a a r b i j i s w e l k e r o l d e b i b l i o t h e e k in d e g e m e e n t e n w i l e n k a n s p e l e n , e n o n d e r w e l k e condities dat mogelijk is. H e t d o c u m e n t d a t v o o r u ligt, i s tot s t a n d g e k o m e n in n a u w e s a m e n w e r k i n g t u s s e n d e bibliotheek e n d e d e e l n e m e n d e g e m e e n t e n a a n d e Bibliotheek W a t e r l a n d e n is a l s volgt opgebouwd. H o o f d s t u k 1 g e e f t in h e t kort a a n w e l k b e l a n g d e g e m e e n t e n in W a t e r l a n d h e c h t e n a a n h e t b i b l i o t h e e k w e r k in d e r e g i o . Hoofdstuk 2 beschrijft het k a d e r w a a r b i n n e n d e bibliotheek opereert w a a r b i j het t u s s e n d e d i v e r s e p a r t i j e n Rijk, V N G e n I P O a f g e s p r o k e n b i b l i o t h e e k c h a r t e r d e l e i d r a a d i s . H o o f d s t u k 3 b e s c h r i j f t d e t r e n d s in d e s a m e n l e v i n g e n d e g e v o l g e n d a a r v a n v o o r h e t bibliotheekwerk. H o o f d s t u k 4 z o o m t in o p d e s i t u a t i e in d e r e g i o W a t e r l a n d In h o o f d s t u k 5 e n 6 w o r d t h e t t o e k o m s t p e r s p e c t i e f v a n d e B i b l i o t h e e k W a t e r l a n d g e s c h e t s t . Dat g e s c h i e d t a a n d e h a n d v a n e e n aantal s c e n a r i o ' s (hoofdstuk 5) e n besluit m e t d e ontwikkelingsrichting v o o r d e Bibliotheek W a t e r l a n d (Hoofdstuk 6). In h o o f d s t u k 7 w o r d e n t e n s l o t t e d e b e s l i s p u n t e n g e n o e m d .

2

Hoofdstuk 1 H e t b e l a n g v a n het b i b l i o t h e e k w e r k Gemeenschappelijke visie Bibliotheken zijn niet meer w e g te denken uit d e s a m e n l e v i n g . Zij v o r m e n e e n belangrijke toegangspoort tot kennis en vormen z o e e n belangrijk o n d e r d e e l v a n d e educatieve infrastructuur in steden en d o r p e n . Bibliotheken zijn laagdrempelige voorzieningen die sterk in d e lokale g e m e e n s c h a p p e n zijn verankerd. Het belang van d e bibliotheken komt tot uitdrukking in d e grote spreiding v a n vestigingen. D e Bibliotheek Waterland heeft d e volgende visie op d e toekomst: •

Bibliotheek Waterland presenteert in haar vestigingen e e n aantrekkelijke collectie fysieke en digitale informatiebronnen.

•

D e bibliotheek verleidt haar klanten o m gebruik te m a k e n v a n d e z e collectie en neemt waar mogelijk drempels weg voor haar klanten.

•

D e bibliotheek is aangesloten o p het landelijk netwerk e n gebruikt dit netwerk o m haar digitale dienstverlening verder uit te breiden.

•

D e bibliotheek werkt nauw s a m e n met het onderwijs e n stimuleert leesbevordering en leesplezier.

•

D e bibliotheek is e e n professionele samenwerkingspartner v o o r andere instellingen e n partijen e n heeft e e n positieve houding ten aanzien van samenwerking daar waar dit mogelijkheden biedt o m haar doelstellingen verder te realiseren.

Het belang v a n het bibliotheekwerk o p zich staat niet ter discussie. V e e l e e r is d e vraag o p welke wijze d e bibliotheek z a l moeten inspelen o p d e verdere veranderingen in d e samenleving. A n n o 2011

is er voorts d e c o m p l i c e r e n d e factor van d e krimpende

o v e r h e i d s f i n a n c i ë n . M e e r d a n ooit is het z a a k z o efficiënt mogelijk met d e s c h a a r s e middelen o m te g a a n en gelijktijdig d e uitdaging a a n te g a a n d e dienstverlening van d e bibliotheek a a n te p a s s e n e n op e e n a a n v a a r d b a a r peil te h o u d e n . D e Bibliotheek Waterland zit m i d d e n in dit p r o c e s van verandering. N a e e n periode van moeilijkheden herpakt d e bibliotheek zich. Zij kan dat alleen d o e n in nauwe samenwerking en met steun van de g e m e e n t e n . D a a r o m is het onderschrijven v a n d e koers v a n d e Bibliotheek Waterland van wezenlijk belang, is het v a n belang dat g e m e e n t e n in d e regio s a m e n w e r k e n e n dat ook formaliseren, als sluitpunt van d e basisbibliotheekvorming in d e regio. S a m e n w e r k i n g is d e noodzakelijke voorwaarde voor e e n kwalitatief g o e d e dienstverlening. Z o n d e r samenwerking g e e n toegang tot e e n bibliotheeknetwerk dat die dienstverlening garandeert. De g e m e e n t e n en d e bibliotheek leggen hun samenwerking vast middels e e n overeenkomst. D a a r m e e spreken d e g e m e e n t e n ook uit d e bibliotheek als organisatie in stand te houden. Dat laat onverlet d e vrijheid als g e m e e n t e n te v a r i ë r e n in kwantiteit e n kwaliteit van de gevraagde dienstverlening. Zij d o e n dat tegen d e achtergrond v a n op rijksniveau gemaakte afspraken. Daarbij zijn vanzelfsprekend relevant d e ontwikkelingen die zich in de samenleving voordoen en d e

3

v e r a n d e r e n d e rol v a n d e b i b l i o t h e k e n a l s g e v o l g v a n v e r a n d e r i n g e n in d e informatievoorziening.

Hoofdstuk 2 H e t k a d e r v a n het b i b l i o t h e e k w e r k In 1994 heeft I F L A / U N E S C O het manifest over d e o p e n b a r e bibliotheek gepubliceerd. In dit manifest wordt d e o p e n b a r e bibliotheek b e s c h r e v e n als d e plaatselijke toegangspoort tot kennis. D e Wet op het specifiek cultuurbeleid (1994) is daarnaast b e p a l e n d geweest voor het openbaar bibliotheekwerk. Hierin staat d e taakverdeling tussen d e overheden o m s c h r e v e n en wordt w e e r g e g e v e n dat d e g e m e e n t e d e taak heeft o m het lokaal bibliotheekwerk te bekostigen. In Nederland sloten V N G , IPO e n O C W e n d e bibliotheeksector in 2001 e e n koepelconvenant. Dit convenant vormde o . a . d e aanzet tot d e basisbibliotheekvorming en d e innovatiegelden voor bibliotheekvernieuwing. W e l k e functies d e bibliotheek heeft in te vullen is in 2005 in de richtlijn voor d e kernfuncties als volgt o m s c h r e v e n : 1. Warenhuis van kennis e n informatie 2. Centrum voor ontwikkeling en educatie 3. Encyclopedie v a n kunst e n cultuur 4. Inspiratiebron voor lezen e n literatuur 5. Podium voor ontmoeting e n debat O p 17 d e c e m b e r 2009 is het bibliotheekcharter 2010 - 2012 door minister Plasterk v a n O C W , het IPO e n d e V N G ondertekend. Het belangrijkste doel v a n het charter is d e bibliotheekinnovatie. Hierin staat: 'gemeenten: zijn verantwoordelijk voor het uitvoerend werk van d e fysieke bibliotheek e n d e lokale c o m p o n e n t van d e landelijke digitale bibliotheek, voor lokale netwerken, voor de aansluiting daarvan o p provinciale e n landelijke netwerken, v o o r de implementatie van landelijk o v e r e e n g e k o m e n innovaties'. In het regeerakkoord van het huidige kabinet W D - C D A is o p g e n o m e n dat 'de uitgaven a a n behoud en beheer van cultureel erfgoed, b i b l i o t h e k e n en het Nationaal Archief z o v e e l mogelijk zullen worden ontzien' ( R e g e e r a k k o o r d W D - C D A , Vrijheid e n verantwoordelijkheid).

5

Hoofdstuk 3 T r e n d s in d e s a m e n l e v i n g e n d e rol v a n d e bibliotheek In h e t b o e k " d e o p e n b a r e b i b l i o t h e e k t i e n j a a r v a n n u , d e h o o f d l i j n e n " v a n F r a n k H u y s m a n s e n C a r l i e n Hillebrink (een uitgave v a n het S C P , 2 0 0 8 ) wordt e e n a a n t a l t r e n d s b e s c h r e v e n d a t r e l e v a n t is v o o r b i b l i o t h e e k W a t e r l a n d e n d e h a a r s u b s i d i ë r e n d e g e m e e n t e n . D e z e trends zijn: 1. V a n e e n w e r e l d m e t e e n b e p e r k t a a n b o d a a n i n f o r m a t i e e n b e p e r k t e t o e g a n g tot informatie n a a r e e n wereld met e e n overvloedig a a n b o d a a n informatie e n ruime toegang 2 . D e m e d i a e n i n f o r m a t i e m a r k t k o m e n in t o e n e m e n d e m a t e in h a n d e n v a n p r i v a t e partijen. 3. 4.

I n f o r m a t i e is in t o e n e m e n d e m a t e d i g i t a a l b e s c h i k b a a r . Individualisering v a n d e s a m e n l e v i n g , het publiek v e r w a c h t a l s klant b e h a n d e l d te w o r d e n met o p het individu t o e g e s n e d e n informatie

5. 6.

M e e r n a d r u k o p b e e l d c u l t u u r , i.t.t. g e d r u k t e e n a u d i o v i s u e l e m e d i a V a n allocutie (omroepen) naar consultatie e n conversatie. C o m m u n i c a t i e wordt minder eenrichtingsverkeer (van z e n d e r n a a r ontvanger) m a a r tweerichtingsverkeer,

7.

)

m e n is z e n d e r é n ontvanger. D e s a m e n l e v i n g heeft behoefte a a n b u r g e r s die z i c h continu blijven o n t w i k k e l e n . D e o v e r h e i d o n d e r s t e u n t v i a d e lijn " e e n l e v e n l a n g l e r e n "

8. V e r g r i j z i n g v a n d e s a m e n l e v i n g 9 . G l o b a l i s e r i n g g a a t h a n d in h a n d m e t l o k a l i s e r i n g 1 0 . H e t v o o r z i e n i n g e n n i v e a u in k e r n e n i s s t e r k b e p a l e n d v o o r d e a a n t r e k k e l i j k h e i d a l s vestigingsgebied D e rol v a n d e B i b l i o t h e e k bij d e z e t r e n d s : A d 1. D e rol v a n d e b i b l i o t h e e k v e r a n d e r t h i e r d o o r , m a a r w o r d t niet o v e r b o d i g . W a a r v r o e g e r d e n a d r u k l a g o p o n t s l u i t i n g (het t e r b e s c h i k k i n g s t e l l e n v a n b r o n n e n ) ligt d e n a d r u k n u o p o r d e n i n g ( w e l k e b r o n n e n z i j n b e t r o u w b a a r ) . O o k z i j n e r g r o e p e n in d e s a m e n l e v i n g d i e h u n w e g niet w e t e n t e v i n d e n in h e t i n f o r m a t i e o e r w o u d . O o k v o o r d e z e g r o e p e n s p e e l t d e b i b l i o t h e e k e e n rol, o . a . d o o r d e i n z e t v a n m e d i a - c o a c h e s . M e d i a w i j s h e i d ( h o e g a ik o m m e t d e b e s c h i k b a r e m e d i a e n h u n i n f o r m a t i e ) b e h o o r t tot h e t d o m e i n v a n d e b i b l i o t h e e k . G e m e e n t e n h e b b e n b e l a n g bij b u r g e r s d i e i n f o r m a t i e n a a r w a a r d e w e t e n in t e s c h a t t e n , e n z e h e b b e n e r b e l a n g bij d a t a l l e g r o e p e n in d e s a m e n l e v i n g t o e g a n g h e b b e n tot i n f o r m a t i e . A d 2 . D e b i b l i o t h e e k w o r d t in t o e n e m e n d e m a t e e e n v r i j p l a a t s w a a r b u r g e r s b e t r o u w b a r e t o e g a n g tot i n f o r m a t i e k r i j g e n z o n d e r c o m m e r c i ë l e b e l a n g e n . O o k v o o r g e m e e n t e n is h e t b e l a n g r i j k d a t i n f o r m a t i e v o o r d e s a m e n l e v i n g b e s c h i k b a a r is z o n d e r d a t i n f o r m a t i e m e d e gestuurd wordt door commerciële belangen. A d 3 . D e b i b l i o t h e e k s p e e l t h i e r o p in d o o r a a n e e n l a n d e l i j k e d i g i t a l e i n f r a s t r u c t u u r t e w e r k e n . D e z e ontwikkeling wordt d o o r het Rijk b e t a a l d . N u al wordt v e e l digitale informatie b e s c h i k b a a r g e s t e l d in d e b i b l i o t h e e k , i n f o r m a t i e w a a r d e b u r g e r bij p a r t i c u l i e r g e b r u i k v o o r zou moeten betalen.

^ J

A d 4 . D e o p z e t v a n e e n l a n d e l i j k e d a t a b a s e m o e t b i b l i o t h e k e n in s t a a t s t e l l e n b e t e r i n v u l l i n g te g e v e n a a n individuele k l a n t w e n s e n . A d 5 . D e b i b l i o t h e e k richt z i c h z e k e r niet u i t s l u i t e n d o p g e d r u k t e m e d i a . A d 6. D e k l a n t e n v a n d e b i b l i o t h e e k k u n n e n n o g n a u w e r b e t r o k k e n w o r d e n bij d e c o l l e c t i e e n d i e n s t v e r l e n i n g v a n d e bibliotheek, b i j v o o r b e e l d d o o r a a n s c h a f s u g g e s t i e s te d o e n A d 7. D e k e n n i s e c o n o m i e v r a a g t o m w e r k n e m e r s d i e z i c h b l i j v e n d o n t w i k k e l e n . M e n w e r k t niet m e e r z i j n h e l e l e v e n bij é é n b a a s . S c h o l i n g s t o p t niet a l s m e n z i j n / h a a r o p l e i d i n g h e e f t v o l t o o i d . D e b i b l i o t h e e k o n d e r s t e u n t m e n s e n d i e z i c h v e r d e r (willen) o n t w i k k e l e n . Dit b e p e r k t de maatschappelijke kosten, bijvoorbeeld d o o r "employability".

6

A d 8 . Bibliotheken constateren dat d e groep 5 5 + weer veel m e e r gaat l e z e n . D e t o e n e m e n d e vergrijzing biedt bibliotheken d u s k a n s e n . D e z e g r o e i e n d e groep heeft d u s ook belang bij e e n g o e d e bibliotheekvoorziening. A d 9. Informatie vanuit de hele wereld is vrijwel instant beschikbaar. Tegelijk roept d e z e globalisering d e behoefte op a a n e e n overzichtelijke, herkenbare s a m e n l e v i n g . D e bibliotheek als vestiging is ook e e n plek die d e sociale c o h e s i e in e e n samenleving versterkt. Tegelijk biedt d e bibliotheek k a n s o p verdieping voor d i e g e n e n die m e e r willen weten over wat zich in d e wereld afspeelt. A d 10. D e z e trend wordt niet g e n o e m d in d e a a n g e h a a l d e bron "de o p e n b a r e bibliotheek tien jaar van nu". T o c h g a a n veel g e m e e n t e n met krimp te m a k e n krijgen d e k o m e n d e jaren. E e n krimpende bevolking betekent minder inkomsten zowel uit g e m e e n t e f o n d s als via woningbouw. Het voorzieningenniveau in e e n kern is voor veel m e n s e n d o o r s l a g g e v e n d o m e r g e n s te g a a n w o n e n . V o o r m e n s e n met kinderen is e e n bibliotheek daarbij e e n belangrijke voorziening.

7

Hoofdstuk 4 D e situatie in d e regio W a t e r l a n d Korte terugblik, feiten en kengetallen Korte terugblik D e v o r m i n g v a n d e b a s i s b i b l i o t h e e k W a t e r l a n d is v a n a f h e t b e g i n ( 2 0 0 7 ) niet g e h e e l a f g e r o n d . O f s c h o o n e r b e s l o t e n is d e b a s i s b i b l i o t h e e k t e v o r m e n e n v e s t i g i n g e n in s t a n d t e h o u d e n , is dit p r o c e s niet a f g e h e c h t in d e v o r m v a n e e n g e m e e n s c h a p p e l i j k b e l e i d s k a d e r . E r zijn g e e n a f s p r a k e n g e m a a k t o v e r d e o m v a n g e n b e k o s t i g i n g v a n d e B a c k O f f i c e , i n d e x e r i n g v a n s u b s i d i e s e n a u t o m a t i s e r i n g . In dit v a c u ü m i s d e b i b l i o t h e e k in d e l o o p v a n 2 0 0 9 in m o e i l i j k h e d e n g e k o m e n e n m o e s t a c h t e r a f e e n f o r s f i n a n c i e e l t e k o r t g e r e p a r e e r d worden. D e gemeenten hebben hiervoor hun verantwoordelijkheid g e n o m e n . D e b i b l i o t h e e k h e e f t i n t e r n o r d e o p z a k e n g e s t e l d e n b e s l o t e n tot r e o r g a n i s a t i e . D e R a a d v a n T o e z i c h t v a n Bibliotheek W a t e r l a n d heeft d e n i e u w e directeur ( b e g o n n e n o p 1 juli 2 0 1 0 ) als opdracht m e e g e g e v e n e e n plan te schrijven v o o r d e o p z e t v a n d e o r g a n i s a t i e . D i t r e o r g a n i s a t i e p l a n is in s e p t e m b e r g o e d g e k e u r d d o o r d e R a a d v a n t o e z i c h t e n in o k t o b e r d o o r d e O R v a n b i b l i o t h e e k W a t e r l a n d . In 2 0 1 1 z a l d e f o c u s l i g g e n o p d e v o l g e n d e z a k e n : 1. O p t i m a l i s a t i e v a n d e d i e n s t v e r l e n i n g in d e b i b l i o t h e k e n 2. N a u w e r e s a m e n w e r k i n g met het onderwijs 3. F i n a n c i e e l e e n g e z o n d e o r g a n i s a t i e blijven In 2 0 1 2 k u n n e n d a a r v a n d e v r u c h t e n g e p l u k t w o r d e n , w a a r b i j z o n d e r w a t b e r e i k t is in 2 0 1 1 te verliezen d e focus verbreed kan worden naar: 1. U i t b r e i d i n g v a n d e d i g i t a l e d i e n s t v e r l e n i n g a a n d e k l a n t e n 2. O n d e r s t e u n i n g v a n het o n d e r w i j s (en mogelijk a n d e r e d o e l g r o e p e n ) m e t m e d i a w i j s h e i d 3. H e c h t e s a m e n w e r k i n g met a n d e r e lokale (culturele) o n d e r n e m e r s D e b e l a n g r i j k s t e d o e l s t e l l i n g blijft e e n s u c c e s v o l l e , m a a t s c h a p p e l i j k r e l e v a n t e o r g a n i s a t i e t e z i j n d i e m e e r w a a r d e l e v e r t v o o r d e i n w o n e r s v a n d e g e m e e n t e n b e t r o k k e n bij b i b l i o t h e e k Waterland. I n m i d d e l s is h e t f i n a n c i ë l e p e r s p e c t i e f v o o r d e g e m e e n t e n d r a s t i s c h g e w i j z i g d e n m o e t e n e r b e z u i n i g i n g e n w o r d e n d o o r g e v o e r d o p het g e b i e d v a n s u b s i d i e s . O m d e B i b l i o t h e e k W a t e r l a n d in dit k a d e r t e p l a a t s e n , is e e n v e r g e l i j k i n g g e m a a k t m e t a n d e r e b i b l i o t h e k e n e n andere gemeenten. Feiten en kengetallen T a b e l 1: g e b r u i k e r s g e g e v e n s : v e r g e l i j k i n g l a n d e l i j k / W a t e r l a n d (cijfers 2 0 0 9 ) Vergelijking landelijk/Waterland

Landelijk

Waterland

lndex(landelijk=100%)

24,29

26,61

110

Collectie per inwoner

1,94

1,85

95

Collectie per gebruiker

7,28

6,96

96

Uitlening per inwoner

6,32

8,21

130

26,04

30,41

117

Gemeentelijk subsidie per inwoner

€26,89

€21,40

80

Gemeentelijk subsidie per gebruiker

€112,30

€80,36

72

Gebruikerspercentage

Uitlening per gebruiker

8

Eigen inkomsten per inwoner

€ 4,27

€ 5,28

124

Eigen inkomsten per gebruiker

€17,58

€19,83

113

Huisvestingskosten per inwoner

€7,24

€7,42

102

Huisvestingskosten per gebruiker

€29,80

€27,89

94

Personeelskosten per inwoner

€15,98

€10,58

66

Personeelskosten per gebruiker

€65,78

€39,73

60

T e n opzichte v a n de landelijke cijfers valt o p wat betreft d e gebruikersindices dat Waterland boven het landelijk gemiddelde zit e n wat betreft het gemeentelijk subsidie v e r onder het landelijk gemiddelde. W a t betreft d e eigen inkomsten presteert Waterland boven het landelijk gemiddelde. D e personeelskosten bevinden zich ver onder het landelijk gemiddelde. In d e huisvestingskosten zien w e e e n geringere afwijking zowel naar b o v e n als naar beneden. A l s we d e z e getallen m e e r toespitsen o p d e afzonderlijke g e m e e n t e n ontstaat het volgende beeld.

Tabel 2: gebruiksgegevens gemeenten Waterland/Graft-De Rijp (inwoners 2010 bedragen 201 1) Beemster Purmerend Landsmeer Graft-De EdamWaterland

Rijp

Volendam

17.057

8.584

6.489

28.506

10.253

Aantal vestigingen

3

1

1

2

1

Aantal leden (% van de bevolking)

4.257

2.330

1.801

7.490

2.296

(24.96%)

(26.23%)

(27.75%)

(26,28%)

(22.39%)

(26,56%)

Aantal uitleningen

129.019

45.244

58.076

248.289

61.382

662.218

Aantal bezoekers

58.445 (alleen Monnickendam)

Niet bekend

32.746

99.563(alleen Volendam)

40.780

293937

€328.412

€161800

€168.800

€620.700

€226.100

Per inwoner inclusief huisvestingskosten

€19,25

€18,50

€26,01

€21,77

€22,05

€21,68

Per inwoner exclusief huisvestingskosten

€13,59

€12,20

€19,32

€16,45

€15,16

€13,90

Per lid

€77,15

€69,44

€93,73

€82,87

€98,47

€81,64

Per uitlening

€2,55

€3,58

€2,91

€2,50

€3,68

€2,55

Aantal inwoners

Subsidiebedrag

79.039 1 20.991

€1.713.800

9

O p e e n v e r z o r g i n g s g e b i e d v a n t e g e n d e 1 5 0 . 0 0 0 i n w o n e r s trekt B i b l i o t h e e k W a t e r l a n d m e e r d a n e e n half miljoen b e z o e k e r s , zijn e r rond d e 4 0 . 0 0 0 l e d e n e n realiseert d e bibliotheek m e e r d a n 1,2 m i l j o e n u i t l e n i n g e n . T a b e l 3 : k e n g e t a l l e n b e g r o t i n g b i b l i o t h e e k 2009-2011 2009 index 2010 Waterland

index

2011

index

Totale begroting

€4.144.834

100

€4.066.000

98

€3.999.300

96

Subsidie

€3.379.883'

100

€3.262.500

97

€3.207.800

95

Subsidie als % van de begroting Eigen inkomsten Kosten huisvesting

81.3%

80.3%

80.2%

€754.028

100

€792.500

105

€791.500

105

€1.066.489

100

€1.120.000

105

€1.113.400

104

T a b e l 4 : d e p e r s o n e l e i n z e t e n o u t p u t v e r g e l e k e n ( c i j f e r s 2009) Index HelmondIndex Biblioooster Waterland schelde Peel

Index

Midden-F ryslan

Index

Aantal FTE

35

100

44

126

37.7

108

43

123

Aantal leden

41.323

100

36.102

87

32.783

79

36.077

87

Aantal leden als % inwoners

28.1%

Aantal uitleningen

1.512.530

23.8%

100

1.104.839

21.5%

73

1.016.113

25%

67

1.328.344

87

Uit t a b e l 4 k a n d e c o n c l u s i e w o r d e n g e t r o k k e n d a t v e r g e l e k e n m e t b i b l i o t h e k e n in a n d e r e g e m e e n t e n m a a r v a n e e n gelijke grootte d e Bibliotheek W a t e r l a n d m e t e e n geringere p e r s o n e l e inzet aanzienlijk beter scoort. D e bibliotheek realiseert d e z e prestaties tegen e e n verhoudingsgewijs lager kostenniveau, instapniveau In 2 0 0 7 w a s d e a f s p r a a k d a t d e a a n d e b a s i s b i b l i o t h e e k d e e l n e m e n d e g e m e e n t e n o p z i j n minst z o u d e n voldoen a a n het instapniveau. Het instapniveau is het absolute m i n i m u m wat e e n g e m e e n t e moet subsidiëren o m deel te n e m e n a a n d e basisbibliotheekvorming. Het is z e k e r g e e n kwaliteitsnorm m a a r b e n e d e n dat m i n i m u m is g e e n a c c e p t a b e l e b i b l i o t h e e k v o o r z i e n i n g mogelijk. D a t n i v e a u i s in 2 0 0 3 v a s t g e s t e l d o p € 1 1 , 0 0 p e r i n w o n e r v o o r g e m e e n t e n tot 3 0 . 0 0 0 i n w o n e r s e n € 1 2 , 0 0 v o o r g e m e e n t e n v a n 3 0 . 0 0 0 tot 9 0 . 0 0 0 i n w o n e r s ( i n s t a p n i v e a u i s t o t a l e subsidie minus huisvestingskosten). A n n o 2 0 1 0 z i e t h e t g e ï n d e x e e r d e i n s t a p n i v e a u e r a l s v o l g t uit, m e t d a a r n a a s t d e s u b s i d i e v a n d e g e m e e n t e n in W a t e r l a n d .

10

Tabel S: geïndexeerd instapniveau Jaar

Accres gemeentefonds

2003

30.000 inwoners

30.000 - 90.000 inwoners

€11,00

€12,00

2004

-0.26%

€10,97

€11,96

2005

1.64%

€11,15

€12,17

2006

2.95%

€11,48

€12,53

2007

4.24%

€11,97

€13,06

2008

5.40%

€12,61

€13,76

2009

4.54%

€13,18

€14,38

2010

0%

€13,18

€14,38

T a b e l 6: s i t u a t i e i n s t a p n i v e a u W a t e r l a n d v o l g e n s b e g r o t i n g 2011 Beemster €12,20 Waterland

€13,59

Landsmeer

€15,16

Graft-De Rijp

€19,32

Edam-Volendam

€16,45

Purmerend

€13,90

Hoofdstuk 5 Scenario's voor bibliotheek Waterland G e m e e n t e n h e b b e n e n b e h o u d e n d e verantwoordelijkheid v o o r het bibliotheekwerk. B i n n e n d a t g e g e v e n e n t e g e n h e t licht v a n d e o n t w i k k e l i n g e n in d e f i n a n c i ë l e p o s i t i e v a n g e m e e n t e n , i s e e n a a n t a l s c e n a r i o ' s te s c h e t s e n v o o r d e o n t w i k k e l i n g v a n d e B i b l i o t h e e k W a t e r l a n d e n d e wijze waarop g e m e e n t e n hun positie beleidsmatig e n financieel b e p a l e n . M e t d e k e n n i s v a n d e f i n a n c i ë l e p a r a m e t e r s in W a t e r l a n d e n d e d i v e r s e g e m e e n t e n w o r d t in H o o f d s t u k 6 e e n richting g e s c h e t s t dat het m e e s t recht doet a a n d e a l i n g e z e t t e o n t w i k k e l i n g e n in d e a f z o n d e r l i j k e g e m e e n t e n . 1. N u l s c e n a r i o D i t s c e n a r i o h o u d t in d a t g e m e e n t e n h u n s u b s i d i e s b e v r i e z e n e n e r g e e n d i a l o o g is t u s s e n g e m e e n t e n en bibliotheek. Het s c e n a r i o komt n e e r o p e e n s l u i p e n d e v e r s c h r a l i n g , e e n t o e n a m e v a n vrijwilligerswerk e n uiteindelijk e e n uitsterfconstructie. G e s t e l d k a n w o r d e n d a t e e n v a n d e o o r z a k e n v a n d e p r o b l e m e n d i e in d e b i b l i o t h e e k W a t e r l a n d o n t s t o n d e n in h e t j a a r 2 0 0 9 , w a s h e t b e v r i e z e n (niet i n d e x e r e n ) v a n d e s u b s i d i e s . Voorts ontbrak e e n gestructureerde vorm v a n overleg tussen d e g e m e e n t e n e n d e bibliotheek waardoor d e bibliotheekbestuurder beslissingen geïsoleerd n a m z o n d e r d r a a g v l a k v o o r d e z e b e s l i s s i n g e n in d e g e m e e n t e n .

2 . Sturen o p centralisatie In dit s c e n a r i o w o r d t i n g e z e t o p c e n t r a l i s a t i e , e e n o n t w i k k e l i n g d i e l a n d e l i j k a l e e r d e r is i n g e z e t . M e d e h i e r d o o r is h e t f i j n m a z i g e n e t w e r k v a n b i b l i o t h e e k v e s t i g i n g e n d a t z o k e n m e r k e n d w a s v o o r d e s i t u a t i e in g e h e e l N e d e r l a n d e n h e t r e s u l t a a t w a s v a n d e t o e n m a l i g e b i b l i o t h e e k w e t , flink v a n k a r a k t e r v e r a n d e r d e n is h e t a a n t a l v e s t i g i n g e n in d e loop der jaren sterk verminderd. P u r m e r e n d h e e f t in d e a f g e l o p e n j a r e n d e z e lijn g e v o l g d . D a a r is n u s p r a k e v a n é é n v e s t i g i n g v o o r g e h e e l P u r m e r e n d . E e n d e r g e l i j k e o n t w i k k e l i n g is o o k d e n k b a a r v o o r d e andere gemeenten. H e t n a d e e l is d a t in g e m e e n t e n m e t v e r s c h i l l e n d e k e r n e n d e a f s t a n d tot d e b i b l i o t h e e k f o r s groter wordt e n d e dienstverlening sterk a a n kwaliteit inboet. 3. S t u r e n o p d e c e n t r a l i s a t i e H e t d e r d e s c e n a r i o i s j u i s t het t e g e n o v e r g e s t e l d e , s t u r e n o p d e c e n t r a l i s a t i e . D a a r b i j w o r d e n doelgroepen als jeugd, jongeren, ouderen e n migranten centraal gesteld. G e k o z e n wordt v o o r e e n wijkgerichte b e n a d e r i n g . E r is s p r a k e v a n familiebibliotheken met e e n beperkt aanbod. T e n d e l e w o r d t dit b e l e i d a l u i t g e v o e r d . D e k l e i n e r e v e s t i g i n g e n in W a t e r l a n d k e n n e n g e e n volledige collectie m a a r voeren e e n collectie gericht o p specifieke d o e l g r o e p e n . V o o r de a c h t e r g r o n d c o l l e c t i e w o r d t in e e r s t e i n s t a n t i e g e b r u i k g e m a a k t v a n P u r m e r e n d , d a a r n a v a n h e t p r o v i n c i a a l n e t w e r k e n in l a a t s t e i n s t a n t i e v a n h e t l a n d e l i j k n e t w e r k . 4. A f b o u w e n s u b s t i t u t i e S c e n a r i o 4 is s t u r e n o p a f b o u w v a n d e o p e n b a r e b i b l i o t h e e k in h a a r h u i d i g e v o r m e n k i e z e n v o o r s u b s t i t u t i e . H e t a c c e n t k o m t te l i g g e n o p s c h o o l b i b l i o t h e k e n , b i b l i o t h e k e n in t e h u i z e n e n / o f b o e k e n k a s t e n in b u u r t c e n t r a . E n : j e g e e f t i e d e r k i n d m i s s c h i e n e e n t a b l e t c o m p u t e r o f e-reader.

12

Hoewel er in het land wel initiatieven zijn die het bibliotheekwerk sterker linken a a n d e scholen is er g e e n gemeente die d e z e stap al heeft gezet. Dat is ook verklaarbaar als m e n naar d e huidige gebruikscijfers kijkt, ook onder v o l w a s s e n e n . Bibliotheken worden veelvuldig bezocht en kennen h o g e gebruiksratio's. 5. S t u r e n o p i n h o u d Scenario 5 is sturen op inhoud (collectie) e n activiteiten, door speerpunten te kiezen. Z a k e n als leesbevordering e n literatuur, voor- e n v r o e g s c h o o l s e educatie, cultuurpunt e n cultuurmakelaar. Het gaat o m e e n verbinding tussen verschillende functies, het Kulturhus, het "huis van d e wijk", cultuurclusters e n (als voorbeeld) het G r o n i n g e r F o r u m . D e kern van c r o s s over is d a t j e voldoende m a s s a houdt (financieel, organisatorisch e n ruimtelijk), d e "traffic" op g a n g houdt e n vergelijkbare functies bundelt. Het is in feite het c r e ë r e n van e e n nieuw type culturele instelling. J e kunt combineren met é é n v a n d e a n d e r e s c e n a r i o ' s . O o k dit scenario wordt in de regio Waterland d e e l s al uitgevoerd. Denk bijvoorbeeld a a n het wijksteunpunt in E d a m waarin d e bibliotheek samenwerkt met a n d e r e partijen. Dat drukt d e gebruikerskosten e n levert traffic voor d e a n d e r e instellingen.

13

Hoofdstuk 6 Pragmatisch samenwerken met lokale verschillen E e n a n d e r e m a n i e r v a n kijken o m d e positie v a n bibliotheken e n d e B i b l i o t h e e k W a t e r l a n d te b e p a l e n is d e v o l g e n d e : 1. B i b l i o t h e k e n m e t e e n l a g e s u b s i d i e e n g e r i n g e p r e s t a t i e s 2. Bibliotheken met e e n lage subsidie e n hoge prestaties 3. Bibliotheken met e e n hoge subsidie e n geringe prestaties 4. Bibliotheken met e e n hoge subsidie en hoge prestaties O p b a s i s v a n d e t a b e l l e n uit h o o f d s t u k 4 e n d e v e r g e l i j k i n g m e t d e l a n d e l i j k e g e m i d d e l d e c i j f e r s m a g d u i d e l i j k z i j n d a t B i b l i o t h e e k W a t e r l a n d in c a t e g o r i e 2 valt. D a a r n a a s t h e e f t B i b l i o t h e e k W a t e r l a n d het k o s t e n n i v e a u v a n a f 2 0 0 9 n o g v e r d e r t e r u g g e b r a c h t . D e B i b l i o t h e e k W a t e r l a n d is d a a r m e e e e n e x c e l l e n t e p r e s t e e r d e r , m e t e e n in v e r h o u d i n g l a g e subsidie, h o g e prestaties q u a leden e n uitleningen e n e e n o p de verschillende lokale situaties g e b a s e e r d e dienstverlening. U i t h e t v o o r g a a n d e i s a f te l e i d e n d a t e r g e e n s p r a k e is v a n e e n u n i f o r m m o d e l d a t t o e p a s b a a r is o p a l l e g e m e e n t e n . D e b i b l i o t h e e k is d e w e g i n g e s l a g e n v a n d i f f e r e n t i a t i e e n v e r s c h e i d e n h e i d , g e b a s e e r d o p d e lokale o m s t a n d i g h e d e n e n d e lokale cultuur. D e fysieke v e s t i g i n g blijft o n d a n k s a l l e o n t w i k k e l i n g e n o p h e t g e b i e d v a n d i g i t a l i s e r i n g e n i n f o r m a t i s e r i n g daarbij z e k e r v a n groot b e l a n g . D e f y s i e k e vestiging is e e n v o o r w a a r d e o m d e d i e n s t v e r l e n i n g g o e d uit te k u n n e n v o e r e n . K l a n t e n g e b r u i k e n d e b i b l i o t h e e k a l s i n s p i r a t i e b r o n e n k o m e n tot k e u z e s d o o r in c o n t a c t t e k o m e n m e t d e c o l l e c t i e . L e z e n , l e e s p l e z i e r e n j e z e l f blijven o n t w i k k e l e n zijn belangrijk z o d a t j o n g e m e n s e n o p k u n n e n g r o e i e n tot v o l w a a r d i g e b u r g e r s e n b u r g e r s z i c h k u n n e n b l i j v e n o n t w i k k e l e n . O m dit t e realiseren werkt d e bibliotheek n a u w s a m e n met d e onderwijsinstellingen binnen h a a r v e r z o r g i n g s g e b i e d . O o k o m d e e l te n e m e n a a n d e digitale s a m e n l e v i n g m o e t e n m e n s e n r a a d w e t e n m e t d e a a n g e b o d e n i n f o r m a t i e e n is l e e s v a a r d i g h e i d d u s e e n b e l a n g r i j k c r i t e r i u m o m d e e l te k u n n e n n e m e n a a n d e m a a t s c h a p p i j . D e bibliotheek ontsluit v e e l digitale informatie die a n d e r s alleen t e g e n betaling verkrijgbaar is. M e t behulp v a n m e d i a c o a c h e s m a a k t d e b i b l i o t h e e k k l a n t e n ( n o g ) w i j z e r in d e d i g i t a l e w e r e l d . D e l a n d e l i j k e d i g i t a l e d i e n s t e n z u l l e n d e b i b l i o t h e e k d e k o m e n d e j a r e n h e l p e n tot e e n n o g b e t e r a a n b o d v o o r h a a r k l a n t e n t e komen.

Het scenario voor de toekomst van de Bibliotheek Waterland is er derhalve een van verdere pragmatische samenwerking met erkenning van lokale verschillen en flexible dienstverlening. Om als bibliotheek te kunnen werken is het noodzakelijk een centraal apparaat te hebben en in stand te houden dat deze ontwikkeling ondersteunt. Gemeenten en bibliotheek maken daarover afspraken en formaliseren deze via een samenwerkingsovereenkomst. Samenwerking geformaliseerd B i n n e n dit m o d e l v a n p r a g m a t i s c h e s a m e n w e r k i n g m o e t e n n a d e r e a f s p r a k e n w o r d e n g e m a a k t o v e r d e w i j z e w a a r o p g e m e e n t e n d e b i b l i o t h e e k o r g a n i s a t i e in s t a n d h o u d e n . Het gaat dan met n a m e over de kosten v a n de backoffice. Zonder backoffice en zonder een g e d e e l d e verantwoordelijkheid d a a r v o o r k a n e r g e e n a d e q u a t e e n kwalitatief g o e d e lokale dienstverlening worden g e b o d e n .

14

D e gemeenten e n bibliotheekorganisaties in Waterland hebben in 2007 e e n fundamentele stap gezet in d e vorm van regionale samenwerking. Met n a m e d e gemeenten in d e regio o n d e r d e 30.000 inwoners waren a a n g e w e z e n op d e z e samenwerking omdat dat e e n vereiste w a s e n is voor toegang tot e e n grootschalig bibliotheeknetwerk en omdat d e rol v a n d e provinciale bibliotheekcentrale werd gewijzigd. Er is derhalve sprake van e e n o n o m k e e r b a a r proces. D e gemeenten in d e regio erkennen met d e af te sluiten samenwerkingsovereenkomst het belang van d e z e samenwerking en ronden d a a r m e e het p r o c e s van basisbibliotheekvorming formeel af.

De financiën van de Bibliotheek Waterland: onderscheid tussen kosten backoffice en frontoffice a. de backoffice D e kosten van d e Bibliotheek Waterland worden g e v o r m d door d e frontoffice e n de backoffice. D e backoffice omhelst het centrale apparaat dat nodig is o m d e dienstverlening in d e vestigingen te organiseren. D e g e m e e n t e n staan garant voor d e z e backoffice-kosten. Het voorstel is dat te d o e n naar rato v a n het aantal inwoners van d e d e e l n e m e n d e g e m e e n t e n . D a a r m e e wordt a a n g e s l o t e n o p d e bestaande praktijk. D e kostenopzet en de verdeling van d e backoffice (BA) ziet er als volgt uit:

gemeente Beemster EdanWolendam Graft- D e Rijp

inwoneraantal 8584 28506 6489

bijdrage baten BA

als %

bijdrage kosten B A

5,73%

€ 63.008,68

€2.148,75

€209.149,25

€7.132,50

€47.613,89

€1.623,75

19,02% 4,33%

Landsmeer

10233

6,83%

€75.104,59

€2.561,25

Purmerend

79038

52,72%

€ 579.723,88

€ 19.770,00

Waterland totaal

17057

11,38%

€125.137,67

€ 4.267,50

149907

100,01%

€1.099.737,96

€ 37.503,75

De kosten van d e backoffice zijn in d e afgelopen twee jaar fors naar b e n e d e n gebracht en zitten nu o p e e n b a s a a l niveau. V e r d e r e besparingen op d e backoffice zijn niet mogelijk zonder d e bibliotheek als organisatie in het geding te brengen.

b. de frontoffice De frontoffice behelst d e dienstverlening die d e Bibliotheek Waterland biedt in haar vestigingen in d e verschillende g e m e e n t e n . D e o m v a n g van d e frontoffice is in tegenstelling tot d e backoffice binnen z e k e r e g r e n z e n variabel. Het is a a n d e individuele gemeenten o m afspraken te m a k e n met d e bibliotheek over te leveren diensten. Eventuele bezuinigingen raken derhalve in eerste instantie d e frontoffice, dat wil z e g g e n het a a n b o d van de collectie, de openingsuren e n d e kwaliteit van d e dienstverlening.

15

Indexering E e n p r o b l e e m p u n t blijft d e v e r g o e d i n g v a n k o s t e n s t i j g i n g e n v o o r z o v e r d e z e n i e t z i j n d o o r t e r e k e n e n in d e t a r i e v e n . O m d a t d e i n k o m s t e n uit l i d m a a t s c h a p p e n z o ' n . . . . % b e d r a g e n v a n d e begroting v a n de bibliotheek, m o e t e n a u t o n o m e kostenstijgingen als g e v o l g v a n C A O afspraken en materiële kostenstijgingen op andere wijze worden o p g e v a n g e n . D e g e m e e n t e n z o u d e n dat m o e t e n d o e n v i a indexering v a n d e s u b s i d i e d i e d e z e k o s t e n o n t w i k k e l i n g dekt. O m d a t h i e r o v e r g e e n g e z a m e n l i j k u i t g a n g s p u n t is te f o r m u l e r e n , w o r d t v o o r g e s t e l d dat d e individuele g e m e e n t e n hierin g e s c h e i d e n o p e r e r e n e n d e m a t e v a n i n d e x e r i n g k o p p e l e n a a n h e t in d e g e m e e n t e v i g e r e n d e b e l e i d . V o o r e e n r e g i o n a l e o r g a n i s a t i e a l s d e b i b l i o t h e e k is d a t e e n c o m p l i c e r e n d g e g e v e n . I m m e r s , h e t a c h t e r w e g e l a t e n v a n v o l d o e n d e i n d e x e r i n g r a a k t d i r e c t e n v o o r a l d e f r o n t o f f i c e m a a r in l a a t s t e i n s t a n t i e o o k d e backoffice. Dit a l l e s betekent dat g e m e e n t e n w e l d e k o s t e n v a n d e b a c k o f f i c e v o l l e d i g i n d e x e r e n , m a a r w a t betreft d e f r o n t o f f i c e k e u z e n k u n n e n m a k e n in h e t a a n t a l v e s t i g i n g e n e n h e t n i v e a u v a n d i e n s t v e r l e n i n g b i n n e n h u n g r e n z e n . D a t is d e l o k a l e v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d d i e b i n n e n h e t model van de pragmatische samenwerking (weliswaar binnen z e k e r e grenzen) overeind blijft. Z e k e r e g r e n z e n o m d a t v e r d e r g a a n d e k e u z e n t e n a a n z i e n v a n d i e n s t v e r l e n i n g o o k d e bibliotheek als organisatie raakt e n d a a r m e e d e o m v a n g v a n d e backoffice. R e s e r v e - en v e r m o g e n s v o r m i n g B i j v e r m o g e n s v o r m i n g is s p r a k e v a n e e n s p a n n i n g s v e l d . E n e r z i j d s m o e t e n g e s u b s i d i e e r d e o r g a n i s a t i e s v o l d o e n d e vrijheid v a n h a n d e l e n h e b b e n o m s l a g v a a r d i g e n bedrijfsmatig te k u n n e n w e r k e n . In d a t k a d e r is h e t v a n b e l a n g e e n e v e n t u e e l p o s i t i e f r e s u l t a a t n i e t d i r e c t e n v o l l e d i g af te r o m e n . E e n kleine r e s e r v e biedt d e m o g e l i j k h e i d e e n korte p e r i o d e , w a a r i n het f i n a n c i e e l w a t m i n d e r g a a t , t e o v e r b r u g g e n . A f r o m e n k a n in e e n f i n a n c i e e l g u n s t i g e p e r i o d e a l s o n g e w e n s t effect h e b b e n dat t e g e n het e i n d e v a n het s u b s i d i e j a a r u i t g a v e n w o r d e n g e d a a n d i e niet d i r e c t n o o d z a k e l i j k z i j n . A n d e r z i j d s moet v o o r k o m e n w o r d e n dat, o p kosten v a n d e g e m e e n s c h a p , overmatig a a n r e s e r v e r v o r m i n g bij i n s t e l l i n g e n w o r d t g e d a a n . D e v o r m i n g v a n r e s e r v e s e n v o o r z i e n i n g e n is d u s tot o p z e k e r e h o o g t e w e n s e l i j k , m a a r h e t a a n t a l e n d e o m v a n g m o e t e n b e p e r k t b l i j v e n . Inmiddels heeft d e bibliotheek met het r e k e n i n g s r e s u l t a a t 2 0 1 0 , € 2 6 . 0 0 0 positief, w e e r wat r e s e r v e k u n n e n o p b o u w e n . G e b r u i k e l i j k is d a t o r g a n i s a t i e s in d e o m v a n g v a n d e b i b l i o t h e e k b e s c h i k k e n o v e r e e n e g a l i s a t i e r e s e r v e v a n 1 0 % v a n het s u b s i d i e b e d r a g . D e g e m e e n t e P u r m e r e n d h o u d t dit p e r c e n t a g e a a n . G e a d v i s e e r d w o r d t d a t a l l e g e m e e n t e n in W a t e r l a n d dat percentage ook a a n h o u d e n . Dat geeft d e bibliotheek enige armslag o m mogelijke t e g e n v a l l e r s o p te v a n g e n z o n d e r direct e e n b e r o e p te d o e n o p d e s u b s i d i ë r e n d e gemeenten. In d e c o n c e p t - s a m e n w e r k i n g s o v e r e n k o m s t i s o p g e n o m e n d a t d e b i b l i o t h e e k in o v e r l e g m e t d e g e m e e n t e n e e n e g a l i s a t i e r e s e r v e p e r g e m e e n t e o p b o u w t ter h o o g t e v a n 1 0 % v a n het subsidiebedrag. Zijn v e r d e r e k o s t e n b e s p a r i n g e n m o g e l i j k ? G e l e t o p h e t g e e n in o r g a n i s a t o r i s c h e n f i n a n c i e e l o p z i c h t r e e d s h e e f t p l a a t s g e v o n d e n , is h e t niet m o g e l i j k a a n d e k o s t e n k a n t v e r d e r e b e s p a r i n g e n t e r e a l i s e r e n . A l l e e n e e n i n g r i j p e n d e w i j z i g i n g in h e t a a n t a l v e s t i g i n g e n k a n b e s p a r i n g e n o p l e v e r e n . D e g r e n z e n v a n e f f i c i e n c y v e r b e t e r i n g zijn b e r e i k t . D e b i b l i o t h e e k p r e s t e e r t m e t relatief g e r i n g e m i d d e l e n a l optimaal. D r a s t i s c h e b e z u i n i g i n g e n z o u d e n h e t b i b l i o t h e e k w e r k in d e r e g i o o n d e r e e n k w a l i t a t i e f l a a g

16

peil voeren. Dit laat onverlet dat g e m e e n t e n kunnen besluiten tot centralisatie e n e e n grotere vestiging binnen hun grenzen in stand h o u d e n . W a t wel opvalt, is dat d e huisvestingskosten van s o m m i g e vestigingen van d e Bibliotheek Waterland relatief hoog zijn. Het b e s p r e k e n van alternatieve huisvesting of het met meerdere organisaties gebruik m a k e n van d e huisvesting lijkt d u s e e n g o e d e w e g o m kosten te besparen. In d e combinatie van huisvesting en functie zijn er verschillende ontwikkelingen: D e grote vestigingen, Purmerend en mogelijk ook V o l e n d a m , kennen naast e e n uitleenfunctie ook e e n duidelijke verblijfsfunctie als stadstudiecentrum. In kleinere vestigingen kan g e k o z e n worden voor samenwerking met het onderwijs als participant in e e n B r e d e S c h o o l . A a n d a c h t s p u n t is d e openstelling voor a n d e r e g r o e p e n dan leerlingen van d e school. Ilpendam e n D e Rijp opteren voor d e z e richting. E e n andere keuze voor kleinere vestigingen is e e n constructie zoals in E d a m , in e e n wijksteunpunt. D o o r gezamenlijk gebruik dalen d e huisvestingslasten per participant. Bovendien zorgt de bibliotheek voor traffic voor d e a n d e r e instellingen. A a n d a c h t s p u n t hier is dat partijen wel raakvlak met elkaar moeten h e b b e n . Bredere samenwerkingsverbanden zijn ook mogelijk. In Purmerend delen archief e n bibliotheek ook e e n aantal ruimtes, ontwikkelen z e gezamenlijke activiteiten e n s t e m m e n z e collectiebeleid o p elkaar af. M a a r ook a n d e r e combinaties zijn mogelijk. Samenwerking met c o m m e r c i ë l e partijen, mits er g o e d e afspraken worden gemaakt, is ook e e n optie. A a n d e batenkant zet Bibliotheek Waterland in op e e n nog nauwere samenwerking met het onderwijs. D a a r v o o r zijn bij d e reorganisatie twee a c c o u n t m a n a g e r s educatie aangesteld. S c h o l e n betalen nu al e e n kleine bijdrage v o o r d e diensten van d e bibliotheek. D e bedoeling is d e z e baten d e k o m e n d e jaren te laten groeien door enerzijds het dienstenpakket uit te breiden en anderzijds d e z e diensten a a n m e e r s c h o l e n a a n te bieden. W a a r d e verhouding subsidie - eigen inkomsten nu o n g e v e e r 82:18 is, is het streven o m in d e k o m e n d e jaren tot e e n verhouding 75:25 te k o m e n .

17

Hoofdstuk 7

Beslispunten: 1. O n d e r s c h r i j v e n v a n d e o n t w i k k e l i n g s r i c h t i n g v a n d e B i b l i o t h e e k W a t e r l a n d : Het scenario met

voor de toekomst

erkenning

apparaat

van lokale

verschillen

met een gedegen

Gemeenten

van de Bibliotheek

en bibliotheek

en flexibele

continuïteit maken

Waterland dienstverlening.

om de ontwikkeling

daarover

is pragmatische

afspraken

samenwerking

Voorwaarde

te volgen

is een

en actief

en formaliseren

deze

vorm via

centraal te

geven.

een

samenwerkingsovereenkomst. 2. D e g e m e e n t e n s t a a n g a r a n t v o o r d e b a c k o f f i c e - k o s t e n . Het

voorstel

is dat te doen

naar rato van het aantal

inwoners

van de

deelnemende

gemeenten. 3. I n d e x e r i n g v a n d e s u b s i d i e v o o r d e b a c k o f f i c e - k o s t e n v i n d t v o l l e d i g p l a a t s . 4. I n d e x e r i n g v a n d e s u b s i d i e v o o r d e f r o n t o f f i c e - k o s t e n v i n d t p l a a t s v o l g e n s het in d e g e m e e n t e g e l d e n d e beleid. Dat houdt

in dat gemeenten

van dienstverlening

binnen

dit wel een complicerend

keuzes

kunnen

hun grenzen.

maken

in het aantal

Voor een regionale

vestigingen

organisatie

de bibliotheek

een beroep

te doen

niveau

als de bibliotheek

is

gegeven.

5. D e b i b l i o t h e e k v o r m t p e r g e m e e n t e e e n r e s e r v e v a n 10% v a n het Dat geeft

en het

enige

armslag

om mogelijke

op de subsidiërende

tegenvallers

subsidiebedrag.

op te vangen

zonder

direct

gemeenten.

6. U i t s p r e k e n dat d e g e m e e n t e n blijven s a m e n w e r k e n e n d e B i b l i o t h e e k W a t e r l a n d in s t a n d z u l l e n h o u d e n e n hiertoe d e s a m e n w e r k i n g s o v e r e e n k o m s t o n d e r t e k e n e n . De gemeenten belang formeel

van deze

in de regio

erkennen

samenwerking

met de af te sluiten

en ronden

daarmee

samenwerkingsovereenkomst

het proces

van

het

basisbibliotheekvorming

af.

Bijlage: 1. c o n c e p t s a m e n w e r k i n g s o v e r e e n k o m s t

18

Bijlage Samenwerkingsovereenkomst Bibliotheek Waterland Ondergetekenden: D e gemeente P u r m e r e n d , te d e z e n o p grond v a n artikel 171 v a n d e G e m e e n t e w e t rechtsgeldig vertegenwoordigd door d e burgemeester, D e gemeente E d a m - V o l e n d a m etc. D e gemeente Waterland etc. D e gemeente Beemster etc D e gemeente Graft-De Rijp etc D e gemeente L a n d s m e e r etc. hierna te n o e m e n d e g e m e e n t e n ; en Bibliotheek Waterland, te d e z e rechtsgeldig vertegenwoordigd d o o r . . . . Overwegende: •

dat partijen w e n s e n te omschrijven e n vast te leggen dat zij o p het gebied van het bibliotheekwerk in hun g e m e e n t e n s a m e n w e r k e n e n dat zij w e n s e n vast te leggen op welke wijze zij d e bibliotheek Waterland in stand zullen h o u d e n

•

dat Bibliotheek Waterland e e n laagdrempelige basisvoorziening is die sterk in d e lokale g e m e e n s c h a p geworteld is

•

dat Bibliotheek Waterland e e n belangrijke educatieve e n recreatieve functie heeft, gericht op leeservaring, leesplezier e n leren c q . kennisverwerving, kennisverrijking e n informatieoverdracht

Komen overeen O n d e r d e v o l g e n d e voorwaarden:

1. Algemeen (begripsbepalingen) 1.1 Bibliotheek D e basisbibliotheek z o a l s vastgelegd in d e nota ' O p e n poort tot kennis' van d e stuurgroep Meijer.

19

1.2 B i b l i o t h e e k v e s t i g i n g E e n v o o r z i e n i n g in e e n d e e l n e m e n d e g e m e e n t e w a a r i n e e n v o l l e d i g d a n w e l g e d e e l t e l i j k a a n b o d van diensten wordt g e b o d e n ten b e h o e v e van a l g e m e e n publiek.

1.3 D i e n s t e n e

a a n b i e d e n e n uitlenen v a n e e n collectie fysieke informatiedragers

•

d o o r g e l e i d e n v a n v r a a g n a a r b o e k e n / i n f o r m a t i e d r a g e r s in h e t

e

b e s c h i k b a a r stellen v a n digitale

«

bibliotheeknetwerk

informatiebronnen

w a a r mogelijk digitale informatie o o k ontsluiten v o o r thuisgebruik v o o r bibliotheekleden

•

scholieren wegwijs maken

•

j a a r a a n b o d primair onderwijs

«

organisatie v a n lezingen en tentoonstellingen die s a m e n h a n g e n met d e primaire doelstelling

•

aanbod voor speciale doelgroepen

1.4 B a c k o f f i c e D e o m v a n g v a n d e B a c k o f f i c e i s n a d e r t e b e p a l e n m a a r b e v a t in i e d e r g e v a l d e v o l g e n d e functies: •

directie e n m a n a g e m e n t van d e bibliotheek

«

alle taken die v o o r e e n reguliere bedrijfsvoering v a n d e bibliotheek noodzakelijk zijn: f i n a n c i ë n , facilitair, P & O , I G T e n a d m i n i s t r a t i e / s e c r e t a r i a a t

«

bibliotheektechnische diensten: collectievorming, mediaverwerking, mediawijsheid, d o m e i n k e n n i s e n promotie

1.5. F r o n t o f f i c e D e directe diensten die worden a a n g e b o d e n op d e bibliotheekvestiging, a a n d e balie e n via de website.

1.6

Huisvesting 1.6.1

Zorg voor de huisvesting

D e g e m e e n t e n die e e n bibliotheekvestiging h e b b e n , dragen ieder afzonderlijk zorg voor d e bekostiging v a n de huisvesting van d e betreffende

bibliotheekvestiging.

D e g e m e e n t e n d r a g e n e r i e d e r a f z o n d e r l i j k z o r g v o o r d a t d e b i b l i o t h e e k v e s t i g i n g e n in hun g e m e e n t e d o e l m a t i g e n veilig zijn e n v o l d o e n a a n d e n o r m e n v a n alle r e l e v a n t e regelgeving waaronder de arbeidsomstandighedenwet. 1.6.2

Definitie h u i s v e s t i n g s k o s t e n

Huur d a n wel kapitaallasten, o n d e r h o u d g e b o u w buitenkant en binnenkant, o n d e r h o u d i n v e n t a r i s , s c h o o n m a k e n , w a t e r , e n e r g i e , b e l a s t i n g e n ( O Z B , dijk- e n p o l d e r l a s t e n ) , verzekeringen, beveiliging, overige huisvestingslasten, arbotoepassingen, en ook de d i r e c t a a n h u i s v e s t i n g s k o s t e n g e r e l a t e e r d e p e r s o n e l e k o s t e n , bijv. s c h o o n m a k e r of huismeester.

20

2.

Doelstellingen

2.1 Toegang tot informatie en kennis D e g e m e e n t e n b e o g e n met d e bibliotheek de toegang tot informatie e n kennis te garanderen. Dit in het belang van d e ontwikkeling van jeugdigen in hun g e m e e n t e n tot volwaardige d e e l n e m e r s a a n het maatschappelijk verkeer en in het belang van v o l w a s s e n e n o m zich te (blijven) ontwikkelen en kennis te vergaren waardoor zij volwaardig d e e l n e m e r zijn e n blijven a a n d e samenleving.

2.2 Erkenning D e g e m e e n t e n erkennen het belang v a n d e bibliotheek e n spreken uit d e bibliotheek op e e n adequate wijze in hun g e m e e n t e n in stand te h o u d e n .

3. Subsidiering 3.1 Subsidiebeschikking D e g e m e e n t e n leggen d e afspraken met d e bibliotheek neer in e e n subsidiebeschikking waarvan het m o d e l voor d e g e m e e n t e n gelijk is.

O p e e n nader te bepalen tijdstip wordt o v e r g e g a a n op e e n s y s t e e m van subsidiering voor 4 jaar. In d e subsidiebeschikking wordt in ieder geval o p g e n o m e n het aantal vestigingen per g e m e e n t e , d e openingstijden van d e vestigingen, het aantal leden, het aantal uitleningen, het aantal b e z o e k e r s e n voorts d e activiteiten die s a m e n h a n g e n met d e diensten z o a l s o m s c h r e v e n in lid 1.3.

3.2 Kosten Backoffice D e g e m e e n t e n s u b s i d i ë r e n d e Backoffice met ingang van 1 januari 2012

naar rato van

het aantal inwoners.

3.3 Kosten Frontoffice D e g e m e e n t e n m a k e n afzonderlijke prestatie-afspraken met d e bibliotheek Waterland over het niveau v a n dienstverlening, d e te leveren diensten per vestiging, neer te leggen in d e subsidiebeschikking.

3.4 Indexering D e g e m e e n t e n indexeren jaarlijks d e subsidiebedragen met e e n percentage dat in de g e m e e n t e van vestiging van kracht is.

21

3.5 B e v o o r s c h o t t i n g D e b e v o o r s c h o t t i n g v i n d t in v i e r t e r m i j n e n p l a a t s , t e w e t e n uiterlijk in j a n u a r i , a p r i l , juli e n o k t o b e r v a n het l o p e n d e k a l e n d e r j a a r . 4. P l a n n i n g - en c o n t r o l 4.1 I n d i e n i n g b e g r o t i n g , j a a r v e r s l a g , w e r k p l a n D e b i b l i o t h e e k d i e n t v ó ó r 1 a p r i l v a n h e t l o p e n d e j a a r bij d e g e m e e n t e n d e b e g r o t i n g in v o o r d e v o l g e n d e begrotingsperiode. T e v e n s wordt e e n w e r k p l a n v o o r het k o m e n d e j a a r i n g e d i e n d . D e j a a r r e k e n i n g e n j a a r v e r s l a g v a n het a f g e l o p e n j a a r w o r d e n i n g e d i e n d v ó ó r 1 april. D e jaarrekening wordt v o o r z i e n v a n e e n accountantsverklaring. In h e t j a a r v e r s l a g i s in i e d e r g e v a l e e n v e r s l a g v a n d e g e l e v e r d e p r o d u c t e n e n d i e n s t e n per gemeente opgenomen. In d e j a a r r e k e n i n g w o r d t o p h o o f d l i j n e n p e r g e m e e n t e v e r a n t w o o r d h o e d e w e r k e l i j k e k o s t e n z i c h h e b b e n v e r h o u d e n tot d e b e g r o o t t e k o s t e n . 4.2 E g a l i s a t i e r e s e r v e D e b i b l i o t h e e k b o u w t in o v e r l e g m e t d e g e m e e n t e n e e n e g a l i s a t i e r e s e r v e p e r g e m e e n t e o p ter hoogte v a n m a x i m a a l 1 0 % v a n het s u b s i d i e b e d r a g . 4.3 B e s t e m m i n g s r e s e r v e s D e b i b l i o t h e e k k a n in h a a r b e g r o t i n g a f s c h r i j v e n o p i n v e s t e r i n g e n c o n f o r m d e a l g e m e e n g e l d e n d e n o r m e n , bijv. 3 j a a r v o o r c o m p u t e r s e n 1 0 j a a r v o o r m e u b i l a i r ( b o e k e n k a s t e n ) . D a a r n a a s t is h e t d e b i b l i o t h e e k t o e g e s t a a n b e s t e m m i n g s r e s e r v e s t e v o r m e n v o o r v e r v a n g i n g v a n m e u b i l a i r , c o m p u t e r s e t c . B e s t e d i n g v a n d e g e l d e n is g e b a s e e r d o p e e n investeringsplan dat d e instemming behoeft van d e subsidiërende g e m e e n t e n . 5.

Overleg

5.1

Bestuurlijk D e g e m e e n t e n o v e r l e g g e n m i n i m a a l 1 k e e r per j a a r g e z a m e n l i j k o v e r het beleidsplan/werkplan, begroting e n j a a r r e k e n i n g .

5.2 A m b t e l i j k D e g e m e e n t e n o v e r l e g g e n op ambtelijk n i v e a u m i n i m a a l 1 keer per j a a r ter v o o r b e r e i d i n g v a n het bestuurlijk o v e r l e g . 6.

Geschillen V e r s c h i l l e n v a n m e n i n g t u s s e n p a r t i j e n t e r z a k e v a n d e uitleg e n u i t v o e r i n g v a n d e z e o v e r e e n k o m s t zullen z o v e e l mogelijk langs minnelijke w e g worden opgelost. I n d i e n e e n v e r s c h i l v a n m e n i n g l a n g s m i n n e l i j k e w e g niet is o p g e l o s t , w o r d t g e a c h t e e n g e s c h i l t e b e s t a a n . In d a t g e v a l w o r d t in e e r s t e i n s t a n t i e e e n o n a f h a n k e l i j k e m e d i a t o r aangesteld.

22

Mocht e e n v a n d e partijen besluiten e e n g e s c h i l voor te leggen a a n d e rechter, d a n is ter z a k e van het geschil b e v o e g d de rechter in het arrondissement A l k m a a r / H a a r l e m . 7.

Duur van de samenwerkingsovereenkomst

7.1 Duur D e voorliggende samenwerkingsovereenkomst geldt voor o n b e p a a l d e tijd e n gaat in o p 1 januari 2012. 7.2 Opzegging D e partijen kunnen d e overeenkomst tussentijds o p z e g g e n met inachtneming v a n e e n opzegtermijn v a n e e n jaar. O p z e g g i n g dient per a a n g e t e k e n d e brief, met o p g a a f v a n redenen, a a n alle partijen bekend g e m a a k t te worden. 7.3 Afbouwregeling Indien e e n v a n d e g e m e e n t e n de s a m e n w e r k i n g s o v e r e e n k o m s t opzegt, z a l e e n afbouwregeling v a n kracht worden. D e afbouw v a n d e subsidie geschiedt o v e r e e n periode v a n drie jaar e n met d e volgende percentages: 7 5 % v a n d e subsidie in het eerste jaar, 5 0 % in het tweede jaar e n 2 5 % in het derde jaar. Dit z o u kunnen leiden tot evenredige vermindering van producten en diensten. A l d u s overeengekomen o p Namens de gemeenten

Namens de Stichting Bibliotheek Waterland

23

Model

subsidiebeschikking

Betreft: s u b s i d i e v e r l e n i n g s b e s c h i k k i n g

Op

201

h e b b e n wij u w s u b s i d i e a a n v r a a g v o o r 2 0 1 . . . o n t v a n g e n .

Hierin vraagt u €

s u b s i d i e v o o r het j a a r 2 0 1 . . . .

Het besluit O p b a s i s v a n u w a a n v r a a g h e b b e n wij b e s l o t e n u w a a n v r a a g t e h o n o r e r e n v o o r m a x i m a a l €

Specificatie Subsidie huisvesting : Subsidie backoffice

: S u b s i d i e frontoffice

:

H o o g t e s u b s i d i e 201...: B a s i s v o o r d e b e r e k e n i n g v a n h e t s u b s i d i e b e d r a g v o r m t h e t in d e m e e r j a r e n b e g r o t i n g v a n d e gemeente

beschikbare budget.

D e z e b e s c h i k k i n g is g e r e g i s t r e e r d o n d e r d o s s i e r n u m m e r

e n betreft e e n p e r i o d i e k e

s u b s i d i e v o o r het tijdvak 201 Motivatie D e a c t i v i t e i t e n d r a g e n bij a a n h e t b e l e i d z o a l s g e f o r m u l e e r d in d e P r o g r a m m a b e g r o t i n g 201

o n d e r het P r o g r a m m a

D e g e m e e n t e subsidieert Bibliotheek W a t e r l a n d o m d e v o l g e n d e doelstellingen te b e r e i k e n : «>

T o e g a n g b i e d e n tot k e n n i s e n i n f o r m a t i e in d e m e e s t b r e d e z i n v a n h e t w o o r d

•

Bijdragen aan leesbevordering

•

Bijdragen aan democratische vorming en

•

Plaatselijk kenniscentrum

cultuurparticipatie

Doelgebonden verplichtingen A a r d e n o m v a n g v a n d e activiteiten w a a r v o o r s u b s i d i e w o r d t v e r l e e n d In h e t j a a r 2 0 1

wordt de subsidie a a n g e w e n d voor

24

1.

het o p b o u w e n , beheren e n toegankelijk m a k e n v a n e e n pluriforme collectie informatiedragers het uitlenen van informatiedragers het beschikbaar stellen en ontsluiten v a n informatie

2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

het organiseren van k l a s s e n b e z o e k e n het organiseren v a n leesbevorderende activiteiten het organiseren van tentoonstellingen e n lezingen het ondersteunen en faciliteren v a n schoolbibliotheekwerk overige activiteiten zoals bijdrage/promotie kinderboekenweek, kinderjury, literaire salon etc.

9

Daartoe houdt Bibliotheek Waterland in d e g e m e e n t e 1.

vestiging(en) in stand:

Vestiging O p e n i n g s uren per week:

2.

uur

Vestiging Openingsuren per week

D e Bibliotheek heeft in 201 tenminste

uur

in g e m e e n t e

leden

bezoekers: tenminste

uitleningen

Verstrekken van gegevens welke nodig zijn voor vaststelling In d e jaarrekening worden d e balans e n d e winst- e n verliesrekening voorzien v a n e e n deugdelijke toelichting waarbij significante afwijkingen tussen begroting e n rekening nader worden toegelicht.

Het uitoefenen van controle door een accountant Met d e jaarrekening is e e n accountantsverklaring vereist over d e jaarstukken. Wij verwijzen u hiervoor naar d e subsidieverordening e n het controleprotocol.

De wijze en tijdstippen waarover informatie wordt verstrekt G a a r n e ontvangen wij halverwege het jaar, uiterlijk 1 juli 201

e e n tussentijdse rapportage

over d e uitvoering v a n d e activiteiten w a a r v o o r subsidie wordt verleend, d e ontwikkeling van de ledenaantallen e n d e hoeveelheid uitleningen per vestigingspunt.

Juridische grondslag O p d e z e beschikking is d e volgende regelgeving v a n toepassing: •

A l g e m e n e wet bestuursrecht (Awb);

•

A l g e m e n e Subsidieverordening g e m e e n t e

25

D e wettekst v a n d e A l g e m e n e wet bestuursrecht kunt u r a a d p l e g e n o p www.wetten.nl. V o o r het inzien en downloaden van de gemeentelijke verordeningen en/of specifieke beleidsregels v e r w i j z e n wij u n a a r o n z e w e b s i t e Bevoorschotting H e t s u b s i d i e b e d r a g w o r d t in 4 t e r m i j n e n v o o r g e s c h o t e n v o l g e n s h e t o n d e r s t a a n d s c h e m a . €

B e v o o r s c h o t t i n g 95%

€

Totaal voorschot

Vervaldatum Termijn 1 Termijn 2 Termijn 3 Termijn 4 D e termijnbedragen worden overgemaakt op bankrekeningnummer 14.27.75.827 ten n a m e v a n B i b l i o t h e e k W a t e r l a n d o.v.v. d o s s i e r n u m m e r Meldingsplicht wijzigingen Wij wijzen u erop dat u o n s , op grond v a n artikel Subsidieverordening

van de Algemene

direct o p d e h o o g t e stelt v a n r e l e v a n t e w i j z i g i n g e n . H e t g a a t

h i e r b i j o m v e r a n d e r i n g e n in d e f i n a n c i ë l e e n / o f o r g a n i s a t o r i s c h e v e r h o u d i n g e n e n / o f beëindiging v a n activiteiten of w e r k z a a m h e d e n v a n d e instelling. Verantwoording U w o r d t v e r z o c h t uiterlijk w e k e n n a e i n d e b o e k j a a r verantwoording af te l e g g e n o v e r d e d o o r u b e s t e d e s u b s i d i e g e l d e n . H i e r v o o r m a a k t u g e b r u i k v a n het formulier v o o r v a s t s t e l l i n g . Uit d e z e g e g e v e n s m o e t d u i d e l i j k b l i j k e n w e l k e a c t i v i t e i t e n , w e l k e k o s t e n e n o p b r e n g s t e n zijn g e r e a l i s e e r d . Wij v r a g e n u e e n vergelijking te m a k e n met u w activiteitenplan e n begroting o p b a s i s w a a r v a n s u b s i d i e is v e r l e e n d .

In h e t c o n t r o l e p r o t o c o l v i n d t u d e s p e c i f i e k e e i s e n d i e wij s t e l l e n a a n d e v e r a n t w o o r d i n g v a n d e v e r l e e n d e s u b s i d i e . In d e b i j l a g e v i n d t u h e t c o n t r o l e p r o t o c o l . D e z e k u n t u o o k , n e t a l s h e t formulier v o o r vaststelling, terug vinden o p

26

Vaststelling D e vaststelling van de subsidie vindt plaats binnen 13 w e k e n nadat wij d e volledige verantwoording van u hebben ontvangen. Indien nodig wordt n a d e vaststelling het resterende subsidiebedrag uitbetaald. A l s u niet voldoet aan d e verplichtingen kan dit leiden tot e e n lagere vaststelling. A l s d e subsidie lager wordt vastgesteld dan het verleende bedrag, wordt dit verrekend of teruggevorderd.

Correspondentie O n d e r formele correspondentie verstaan wij originele brieven die u hebt ondertekend. V e r m e l d hierbij altijd het dossiernummer. Emailberichten b e s c h o u w e n wij niet als formele correspondentie. Hoogachtend,

burgemeester e n wethouders van De belanghebbende bij dit besluit, kan op grond van artikel 7:1 van de Algemene wet bestuursrecht binnen zes weken nadat het besluit is bekend gemaakt, hiertegen een bezwaarschrift indienen bij burgemeester en wethouders van Het bezwaarschrift moet ondertekend zijn en bevat ten minste: de naam en het adres van de Indiener, de dagtekening, een omschrijving van het besluit waartegen het bezwaar is gericht, de gronden van het bezwaar. Daarnaast kan op grond van artikel 8:81 van genoemde wet, indien onverwijlde spoed, gelet op de betrokken belangen, dat vereist, de voorzieningenrechter van de rechtbank te Haarlem, Postbus 1621,2003 BR, worden verzocht een voorlopige voorziening te treffen. Een dergelijk verzoek zal in het algemeen niet in behandeling worden genomen voordat de indiener een griffierecht heeft gestort

27

[email protected] Van: Verzonden: Aan:

Pos, Lindy < [email protected] > d i n s d a g 6 d e c e m b e r 2 0 1 1 8:07 Frans P o r t e n g e n ; Dijk v a n , J a n n e k e ; Ellen B o k h o v e ; F T . K o e l e m e i j e r @ p u r m e r e n d . n l ; [email protected]

CC: Onderwerp:

[email protected] RE: B i b l i o t h e e k W a t e r l a n d

LS Ik h e b o o k a l e e r d e r laten w e t e n d a t o n s c o l l e g e m e t v e e l pijn e n m o e i t e a k k o o r d is g e g a a n (geldt w e l m a a r v o o r e e n j a a r ) . H e t w a c h t e n is n u o p d e b e s l u i t v o r m i n g d o o r E d a m - V o l e n d a m . D a a r n a k a n d e o n d e r t e k e n i n g g e p l a n d w o r d e n . A l s e r e e n a f s p r a a k g e p l a n d g a a t w o r d e n , d a n lijkt mij d a t dit n a d e r a a d v a n E d a m - V o l e n d a m m o e t p l a a t s v i n d e n . M i s s c h i e n h e t h a n d i g s t o m dit v i a d a t u m p r i k k e r . n l o f z o i e t s te p l a n n e n ? M e t v r i e n d e l i j k e groet, dy P o s b e l e i d s m e d e w e r k e r afdeling Z o r g e n Welzijn werkdagen maandag t/m donderdag

GemeenteWATERLAK

p

Bezoekadres: Pierebaan 3,1141 G V Monnickendam Postadres: Telefoon:

P o s t b u s 1000, 1140 B A M o n n i c k e n d a m (0299)658551

E m a i l printen? D e n k a a n het milieu!

n: F r a n s P o r t e n g e n f m a i l t o : F . P o r t e n q e n @ E d a m - V o l e n d a m . n l 1 rzonden: 0 6 d e c e m b e r 2 0 1 1 7 : 5 0 ^ a n : Dijk v a n , J a n n e k e ; E l l e n B o k h o v e ; F T . K o e l e m e i j e r @ p u r m e r e n d . n l : P o s , L i n d y ; h i c @ l a n d s m e e r . n l CC: [email protected] Onderwerp: R E : B i b l i o t h e e k W a t e r l a n d LS O n s c o l l e g e h e e f t b e s l o t e n o m het in d e r a a d te b r e n g e n . D a t g e b e u r t o p 15 d e c e m b e r 2 0 1 1 . Daarna kan naar verwachting de ovk worden getekend. F r a n s : m i s s c h i e n h e b jij n o g n i e u w s n.a.v. v e r b o u w i n g e . a . ?

Vriendelijke Groet, Frans Portengen, Gemeente Edam-Volendam, Afdeling S A M / b e l e i d . 0299-398387

G o e d idee, Ik kan:

1

13 d e c e m b e r ' s m i d d a g s 15 d e c e m b e r ' s m i d d a g s 19, 20, 22, 2 7 , 28 en 29 d e c e m b e r . Met vriendelijke groet, E . (Ellen) B o k h o v e Beleidsmedewerker kunst, cultuur en toerisme @:

[email protected]

3:

( 0 2 9 9 ) 3 9 1 9 79

www.landvanleeghwater.nl

Gemeente Graft-De Rijp Postbus 16 1483 ZG De Rijp kantooradres: Sloep 7 1483 HA De Rijp

fl,

3 (0299) 39195 (0299) 39198u @ gemeenteO.qraftderiip.nl www.qraftderiip.nl

Van: Dijk v a n , J a n n e k e frna ilto: i. v a n d i j k ( ö ) b e e m s t e r . n e t ] Verzonden: m a a n d a g 5 d e c e m b e r 2 0 1 1 1 6 : 1 5 Aan: E . B o k h o v e @ q r a f t d e r i i p . n l : F r a n s P o r t e n g e n ; f b e r q f e l d @ b i b l i o t h e e k w a t e r l a n d . n l : [email protected]; Pos, Lindy Onderwerp: B i b l i o t h e e k W a t e r l a n d

FT.Koelemeiier®purmerend.nl;

Beste allen, Z o vlak v o o r S i n t e r k l a a s a v o n d lijkt mij e e n g o e d m o m e n t o m jullie te v r a g e n n a a r d e s t a n d v a n z a k e n m.b.t. d e Bibliotheek W a t e r l a n d . Is i e d e r e g e m e e n t e i n m i d d e l s a k k o o r d m e t d e o v e r e e n k o m s t ? M i s s c h i e n is h e t z i n v o l o m b i n n e n k o r t w e e r bij e l k a a r t e k o m e n v o o r e e n ambtelijk o v e r l e g ? D a n k u n n e n w e u i t w i s s e l e n w a t e r bij d e v e r s c h i l l e n d e g e m e e n t e n s p e e l t e n w a t v o o r n i e u w s e r v a n u i t d e b i b l i o t h e e k w e r e l d is. G r a a g h o o r ik v a n jullie

Met vriendelijke groet, Janneke van Dijk Beleidsmedewerker Cultuur en Welzijn Telefoon: (0299) 68 21 82 Aanwezig: maandag t/m vrijdagochtend Rijn Middelburgstraat 1, 1462 NV Middenbeemster Postbus 7, 1462 ZG Middenbeemster Bezoek ook eens onze website: www.beemster.net

******************************************************** *************************** D I S C L A I M E R : Aan de inhoud van dit bericht kunnen geen rechten 2

worden ontleend. De informatie is uitsluitend bestemd voor de geadresseerde. Gebruik door derden is verboden. Openbaarmaking, vermenigvuldiging en verstrekking van deze informatie aan derden is niet toegestaan. ******************************************************* ïf» Sjc ï|c

$Jfi s|c sfï

3^C ï|C ï|C 3|C

ï|c j|C S|C 3|ï S|C ïfï

S|c Sjfi ï|C ï|c ï | ï s|c ï|c

Voorbehoud Gemeente Waterland: Aan de inhoud van dit e-mailbericht kunnen geen rechten worden ontleend, tenzij dit expliciet in dit bericht is verwoord. De informatie verzonden met dit e-mailbericht is uitsluitend bestemd voor de geadresseerde. Indien het wordt ontvangen door iemand anders, wordt deze verzocht het te retourneren aan de afzender. Dit e-mail bericht is door de afzender gecontroleerd op de aanwezigheid van virussen. Toch kan de gemeente Waterland niet garanderen dat dit bericht, eventueel met bijlagen, geen computervirus(sen) bevat. Het is daarom altijd verstandig menkomende e-mail inclusief bijlagen te controleren op virussen. Internet: www.waterland.nl

j

stadhouders advocaten

Recommend Documents