STAD GENT VOORBEELDCONSUMENT Naar een strategisch en duurzaam aankoopbeleid
1
0. Inhoud Presentatie I.
Trends in duurzaam aankopen
II.
Duurzaam aankoopbeleid Stad Gent
III.
Best Practices Stad Gent
2
I. Trends in duuzaam aankopen
3
Duurzame uitdagingen
Ecologische uitdagingen: Klimaat, CO²-uitstoot, grondstoffen- en, materiaalgebruik, energie, water, afval, bodem, ...
Economische uitdagingen: F-F-F crisis, duurzame economie, globalisering, jobs + kwaliteit arbeid, investeringen, schaarse grondstoffen, …
Sociale uitdagingen: Werkloosheid, depressie, vergrijzing bevolking, sociale uitsluiting, armoede, grotere kloof arm-rijk, …
4
Wat is duurzaam aankopen? Het consequent integreren van sociale, ecologische en economische criteria in alle fasen van het aankoopproces, waarbij zowel ‘de beste prijs/kwaliteit’ als een bijdrage aan duurzaamheid wordt verkregen.
5
Internationale dynamiek • EU en VN maken prioriteit van duurzaam aankopen • Duurzaam aankopen = onderdeel van beleid voor:
duurzame consumptie & productie EU strategie voor duurzame ontwikkeling geïntegreerd productbeleid EU parlement MVO resolutie (2007): duurzaamheidscriteria bij investeringen en handelsovereenkomsten opnemen
• Nationale actieplannen duurzaam aankopen; ook federaal en Vlaanderen hebben nu actieplan (2009-2011)
6
Koopkracht = duurzame hefboom? With such significant market power, public authorities are not only able to achieve substantial environmental, social and financial improvements but are also able to excercice considerable influence in shifitng the whole market towards the supply of more sustainable products and services”
Publieke koopkracht in EU : 16% van het GDP! 7
II. Duurzaam aankoopbeleid Stad Gent
8
1. Uitgangspunten
• Voortrekkersrol: stad als klant • Koopkracht als hefboom voor verandering • Strategisch aankopen draagt bij tot het realiseren van de doelstellingen van de organisatie (Gent 2020) • Verder professionaliseren van een strategische en duurzame aankoopfunctie 9
2. Meerwaarde voor Gent 1.
professionaliseren en verduurzamen van eigen interne bedrijfsvoering
2.
vergroten van positieve en verminderen van negatieve impacten
3.
direct / indirect bijdragen aan duurzaamheidsdoelstellingen + verbeteren algemene levenskwaliteit
4.
stimuleren MVO en duurzame innovatie bij leveranciers
5.
creëren van nieuwe duurzame economische activiteiten en kansen, ook regionaal en lokaal
6.
geven van het goede voorbeeld aan burgers als duurzame consument 10
3. Historiek
•
Werkgroep duurzaam aankopen (2004 - …) • interdepartementaal • symbooldossiers
•
Project duurzaam aankopen (2010 – 2020) • goedkeuring door College van Burgemeester en Schepenen in 2008 • projectleider aangesteld in 2010 binnen het departement Facility Management 11
4. Project Duurzaam Aankopen 2020
•
Doelstellingen project: tegen 2020 zijn de principes van duurzaamheid verankerd in het aankoopbeleid van de Stad Gent
•
Het project bestaat uit 3 grote deelprojecten: •
een strategisch traject
•
het ontwikkelingsproject FM
•
stadsbrede verankering
12
A. Het Strategisch Traject DOELSTELLING – het strategisch aankoopbeleid voor de Stad Gent is gedefinieerd (2012) en gecommuniceerd •
Uitgangspunt: hoe definiëren we een aankoopbeleid ter ondersteuning van de doelstellingen van de organisatie? •
•
Aankoop = koopkracht = strategische hefboom
kopen van producten en diensten met de maximale SROI voor een duurzame samenleving •
13
Stadsmissie Gent 2020
'Gent, een scheppende stad, die door een doorgedreven bundeling van alle creatieve krachten een voortrekkersrol speelt bij de ontwikkeling van een duurzame, solidaire en open samenleving.’
14
De 5 wegen naar Gent 2020 GSD 1 - We sturen onze werking en verbeteren voortdurend in de richting van een performante, dynamische organisatie. GSD 2 - We verzekeren het beheer en de kwaliteitsvolle inzet van onze menselijke, financiële en materiële middelen als ondersteuning van onze werking.
Gent 2020
15
kwaliteitsvolle inzet middelen
1.
Inzicht in de aankoopstromen – spend analyse
2.
Uitbesteden of niet? Beslissingsmethodiek – taken en efficiëntiedebat
3.
efficiënter en bewuster gebruik van publieke middelen en materialen o.a. levenscyclus benadering
4.
kopen van producten en diensten met de laagste impact én de meeste meerwaarde voor een duurzame samenleving maximale SROI
5.
beter managen van risico’s voor de organisatie
16
Kennis, innovatie en creativiteit
•
Gent wil voortrekker zijn op het vlak van een STRATEGISCH en DUURZAAM aankoopbeleid
•
Ontwikkeling van innovatieve tools • • •
•
Duurzaamheidsimpacttool via SROI Ontwikkeling duurzame criteriadocumenten Integratie van levenscyclusdenken in aankopen
Opbouw en ontwikkeling expertisecentrum duurzaam aankopen •
Voortrekker voor creatieve toepassing van de wettelijke mogelijkheden binnen het veld overheidsopdrachten
17
Sociale pijler duurzaamheid Tegen 2020 is voor elke Gentenaar gelijke toegang tot kwaliteitsvol leven, wonen, werken en onderwijs maximaal gegarandeerd. •
Meer en betere werkgelegenheid
•
Gent is aantrekkelijk voor ondernemen. We stimuleren, ondersteunen en begeleiden ondernemers in hun ontwikkeling en duurzame groei
•
Tegen eind 2012 zijn er in Gent 1.000 extra banen in de sociale economie
•
Versterking inzetbaarheid van werkzoekenden met het oog op integratie op de arbeidsmarkt
•
Diversiteit en anti-discriminatie (non-discriminatieclausule)
18
Sociale pijler duurzaamheid
Internationale solidariteit
• •
Eerlijke handel
•
Internationale arbeidsconventies (ILO-normen)
19
Economische pijler duurzaamheid
Stimuleren van een gediversifieerde economie •
Globale tendens tot schaalvergroting opdracht: clusteren van dossiers tot één grote opdracht •
Hoe kunnen we overheidsopdrachten toegankelijker maken voor: •
Kleine en Middelgrote Ondernemingen – KMO’s
•
Sociale economie bedrijven als leverancier
•Creëren
lokale groei en jobs
20
Economische pijler duurzaamheid
Bedrijven aanmoedigen bij het ontwikkelen van duurzame technologische en sociale innovaties •
Bedrijven aanmoedigen én ondersteunen bij het verankeren van de principes van duurzaamheid in bedrijfsvoering
•
Stijgende vraag naar duurzame producten, diensten en werken geeft een belangrijk signaal aan bedrijfsleven en zet aan tot duurzaam ondernemerschap
•
Creëren van nieuwe markten voor nieuwe producten en diensten stimuleert duurzame innovatie
21
Economische pijler duurzaamheid
Stimuleren en ondersteunen sociale economie sector •
Link met DAK 2020 •
Principeakkoord Stad Gent
•
Stijgende vraag naar leveringen, werken en diensten van de sociale economie bedrijven
•
Verminderen subsidieafhankelijkheid
•
Creatie jobs bij sociale economie bedrijven
•
Bevordering samenwerking reguliere en sociale bedrijven
•
Ondersteunen professionalisering sector 22
Ecologische pijler duurzaamheid Tegen 2020 biedt Gent haar inwoners een gezonde en kwaliteitsvolle leefomgeving en heeft Gent een kleinere ecologische voetafdruk
Verminderen ecologische voetafdruk via bijdrage aan: •
Gentse Klimaatverbond •
Duurzaam aankopen heeft significante impact op klimaatdoelstellingen: CO² reductie, luchtkwaliteit, energie, mobiliteit, enz.
• •
Realisatie doelstellingen samenwerkingsovereenkomst “milieu” Vergaande ontwikkelingen en realisaties op het vlak van groene overheidsaankopen, bijvoorbeeld: green digital charter, (green
ICT), FSC hout, groen vlootbeheer, groene energie,electrisch materiaal, catering, verf, verlichting,…
23
B. Ontwikkelingsproject FM • DOELSTELLING – het ontwikkelingsproject FM is gerealiseerd, een draaiboek voor de realisatie van een duurzame aankooporganisatie is voorhanden. • De centrale vraag hier is: hoe verankeren we duurzaamheid in het aankoopproces? • • • • • •
Aankoopstrategie en -planning Aankoopsegmentering en -categorisering Aankoopproces Aankoopinformatie en -analyse Aankooptools en methodieken Competenties en expertise
24
C. Stadsbrede verankering
Bijlage 1 GR : organogram stad Gent versie mei 07
Dienst Ombudsvrouw
Gemeenteraad en fracties
Autonome bedrijven
Intergemeente lijke samenwerking
(2)
Stedelijke VZW’s Burgemeester Stadsontvanger *
(2)
College Burgemeester en Schepenen en kabinetten Stadssecretaris * (1) Adj stads secr *
(3)
Diensten die rechtstreeks ressorteren onder stadssecretaris
Managementteam
(1) In toepassing van art 92 kan de secretaris de uitoefening van het dagelijks personeelsbeheer toevertrouwen aan de stadsontvanger, de departementshoofden, de luitenant-kolonel en de dienstchefs." (2) artikel 94 van het gemeentedecreet (3) artikel 93 van het gemeentedecreet
Departement Werk en Economie
DEPARTEMENTEN
Het managementteam bestaat uit alle functies met een * (in uitvoering van artikel 96 van het gemeentedecreet)
Departement Stadspromotie en Sport
GERICHTE
Departementshoofd* Departementshoofd* Departementshoofd*
Departement Ruimtelijke Planning, Mobiliteit en Openbaar Domein
EXTERN
Departementshoofd*
Departement Onderwijs en Opvoeding
Departementshoofd * Departement Facility Management
Departement Milieu, Groen en Gezondheid
Departementshoofd * Departement Personeel en Organisatie
Departementshoofd*
Departementshoofd* Departement Stafdiensten
Luitenant.kolon el - dienstchef
Korpschef
Eéngemeentezone lokale politie
Departementshoofd* Departementshoofd*
Departement Brandweer
Departement Financiën
Departement Cultuur
D E P A R T E M E N T E N
Departement Bevolking en Welzijn
O N D E R S T E U N E N D E
DOELSTELLING - De gevalideerde (duurzame) aankoopprocessen en de hierop geënte aankooporganisatie, ontwikkeld en getest binnen het departement FM, worden uitgerold over de volledige organisatie.
25
IV. Best practices CASE 1 – opdracht schoonmaakdiensten CASE 2 – concessie resto AC PORTUS
26
Case I – Schoonmaakdiensten •
Gunningcriteria: opleiding en begeleiding
•
Technische criteria : •
Ecologische schoonmaakmiddelen, doseersysteem, etc.
•
Water en energiebesparende schoonmaaktechnieken Uitvoeringsvoorwaarden
• •
Nieuw: samenwerking in onderaanneming met sociale economiebedrijven
•
Afvalbeleid
•
Duurzaam HR-beleid: opzetten beheersssysteem + actieplan / starten met Investors in People
•
Aanmoedigen integratie kansengroepen op arbeidsmarkt: vacatures verspreiden via jobkanaal, jobcoaching voorzien voor nieuwe medewerkers 27
GOLDEN SERVICE AWARD VOOR DUURZAAM ONDERNEMEN ! 28
Case II – Resto AC PORTUS •
Actieplan tewerkstelling
•
Duurzame catering
•
Duurzame inrichting
•
Afvalbeleid
29
Sociale overwegingen •
Actieplan tewerkstelling met minstens 3 acties
•
Te kiezen uit volgende programma’s: •
Aanbieden stageplaatsen/werkervaring tijdens de looptijd van de onderhavige overeenkomst.
•
Aanbieden van opleidingen aan laaggeschoolde medewerkers in functie van competentieversterking;
•
Opzetten van samenwerking met onderwijsinstellingen;
•
Begeleidingsacties op de werkvloer;
•
Duurzaam HR-beleid ter behoud van de medewerkers.
30
Sociale overwegingen
•
Controle •
Het tewerkstellingsplan voor het bevorderen van de instroom, de inzetbaarheid en het behoud van medewerkers zal jaarlijks en op het einde van de onderhavige overeenkomst worden geëvalueerd. •
Zelfevaluatie door de concessiehouder
•
Kwalitatieve evaluatie door de Stad Gent.
31
Sociale overwegingen •
De samenwerking met bedrijven uit de sociale economie voor deelaspecten van onderhavige opdracht worden aangemoedigd. Domeinen voor mogelijke samenwerking zijn: •
levering van broodjes en/of beleg en/of dessert •
drukwerk (menu, informatie, etc.) • •
kleine renovatiewerken schoonmaakopdrachten •
decoratie •
32
enz.
Sociale overwegingen
•
Indien nieuwe aanwerving noodzakelijk is, •
vacature publiceren via Jobkanaal (naast andere aanwervingskanalen) waarbij de concessiehouder zich ertoe verbindt de vacature bekend te maken aan werkzoekenden uit de kansengroepen (allochtonen, ouderen en personen met een arbeidshandicap)
•
voor een nieuwe medewerker uit deze doelgroep zal een externe jobcoach worden aangesteld tijdens de inwerkperiode met het oog op de duurzame integratie van de nieuwe medewerker op de werkvloer
33
Duurzame Catering
•
De Stad Gent hecht groot belang aan duurzaamheid. Daarom wordt verwacht dat in het personeelsrestaurant AC Portus duurzame maaltijden aangeboden worden die minstens voldoen aan onderstaande duurzaamheidscriteria: •
Minder vlees
•
Seizoensgebonden producten
•
Lokale producten
•
Fair Trade producten
•
Biologische producten
34
a. Minder vlees •
dagelijks worden volwaardige maaltijden aangeboden zowel vegetarisch als niet-vegetarische;
•
er wordt actief deelgenomen aan de Donderdag Veggiedag campagne, op donderdag is de dagschotel vegetarisch;
•
dagelijks bevat het assortiment broodbeleg twee vegetarische keuzes (kaas niet meegerekend);
•
rundsvlees en schaap- of lamsvlees worden elk wekelijks slechts één keer aangeboden in de dagschotel
35
b. Seizoensgebonden producten •
groenten en fruit dienen steeds seizoensgebonden geserveerd te worden;
•
indien gewerkt wordt met diepvriesproducten dienen, vanuit een sensibiliserend oogpunt, ook deze in het juiste seizoen in de menu’s en recepten verwerkt te worden;
•
ook voor vis wordt rekening gehouden met de seizoenen
36
c. Lokale productie •
vliegtuigproducten worden vermeden;
•
1 keer per maand worden lokale streekproducten in de kijker gezet en gebruikt
37
d. Fair trade producten •
bij gebruik van producten en grondstoffen die niet in Europa of de VS geproduceerd worden en ingevoerd worden uit ontwikkelingslanden wordt gestreefd naar producten die Fair Trade gelabeld zijn •
•
het gaat hierbij minimaal om koffie, thee, exotisch fruitsap, exotisch fruit (zoals bananen), suiker, chocolade, rijst, couscous en quinoa
minimaal één van de aangeboden dranken draagt een Fair Trade label
38
e. Biologische producten •
minimum de helft van het drankenassortiment en het dessertenassortiment is biologisch;
•
meergranenbroodjes zijn biologisch
39
Inrichting •
Energiezuinige inrichting
•
Maximaal gebruik van dagverlichting
•
Meubilair FSC of gelijkwaardig
•
Rekening houden met de TCO van de keukenapparatuur
•
Natuurverf
•
Etc.
40
Afvalbeleid •
De concessiehouder dient duurzaam verpakkingsmateriaal te gebruiken en afval te vermijden.
•
Daartoe dient voldaan te worden aan onderstaandestaande duurzaamheidscriteria: •
het aanleveren van voedingsproducten voorbereide maaltijden gebeurt in herbruikbare recipiënten;
•
dranken worden aangekocht in retourflessen, niet in PMD;
•
de maaltijden worden aan het personeel aangeboden met afwasbaar servies, bestek, glazen, kopjes;
•
wegwerpportieverpakkingen worden zoveel mogelijk vermeden.
41
Controle bij de uitvoering? WIE?
•
Dossierbeheerder vastgoedbeheer, duurzaamheidsexperten, projectleider duurzaam aankopen, concessiehouder.
•
•
WAT?
•
Startvergadering vóór de opening van het restaurant (nov 2010)
•
Opvolgvergadering na 1 maand werking (jan 2011)
•
•
Evaluatie door Stad Gent: is er voldaan aan alle uitvoeringsvoorwaarden in het bestek?
•
Evaluatie door de concessiehouder: verloopt alles zoals gepland in de overeenkomst met de Stad Gent?
•
Voorstel voor het opmaken van een actieplan met acties op het vlak van duurzaamheid en communicatie.
Toekomst: 3-maandelijkse opvolgvergadering contract + actieplan. 42
43
