MAART 2014
NAAR EEN DUURZAAM ENERGIESYSTEEM HOE ENEXIS BIJDRAAGT AAN DE REALISATIE VAN DE ENERGIEDOELSTELLINGEN TOEKOMSTVAST MAKEN VAN DE ENERGIENETTEN Enexis neemt haar verantwoordelijkheid om, vanuit een maatschappelijk belang, de netten betaalbaar, betrouwbaar en veilig te houden. Daarnaast moeten de netten flexibel kunnen omgaan met vraag en aanbod voor de realisatie van nationale en Europese energiedoelstellingen, zoals die van het energieakkoord. Binnen de huidige wettelijke kaders investeert Enexis daarom in projecten en concepten die tot doel hebben de stabiliteit van het net te handhaven, te komen tot efficiënter netbeheer en te leren van ontwikkelingen in de technische en sociale context van het energienet, zoals lokale energieopwekking en –opslag, energiebesparing, elektrisch vervoer, slimme energiewijken, systeemintegratie en tariefdifferentiatie. De energietransitie stelt nieuwe eisen aan het energienet. Enexis draagt bij aan de realisatie van de nationale energiedoelstellingen door te investeren in pilots rondom energiebesparing en de slimme meter en op het gebied van smart grids (gedragsverandering die leidt tot een flexibel gebruik van energie). De ervaringen uit de pilot worden gedeeld met marktpartijen.
DE ENERGIESECTOR ONDERGAAT EEN FUNDAMENTELE WIJZIGING De taken en rollen van de traditionele spelers op het energiespeelveld verschuiven. Zo worden bijvoorbeeld de oorspronkelijke centrale productiefaciliteiten meer en meer ingezet als back-up faciliteit voor het geval dat duurzame energie niet voorhanden is. De eindgebruikers ontwikkelen zich naar actieve, energiebewuste en energie producerende (coöperaties van) consumenten met specifieke wensen als het gaat om energieverbruik. De netbeheerder is de partij met publieke aandeelhouders die deze ontwikkelingen ziet in het licht van het totale energiesysteem, investeert in het blijvend geschikt houden van de energienetten en daarmee de transitie naar een duurzaam systeem faciliteert.
DE ENERGIETRANSITIE VLOEIEND LATEN VERLOPEN Eind 2013 werd tijdens een rondetafelbijeenkomst van Netbeheer Nederland, het Actieplan Duurzame Energievoorziening in relatie tot het Energieakkoord besproken door ruim 30 maatschappelijke organisaties. Geconstateerd werd onder andere dat de transitie een lange termijn traject is, en dat flexibel handelen door de partijen in het belang van de klant een vereiste is. Een breed gedragen uitkomst is dat de netbeheerders een initiërende en coördinerende rol kunnen, zo niet moeten vervullen in het proces van samenwerking om de transitie vloeiend te laten verlopen. Daarnaast zal bestaande wet- en regelgeving moeten meebewegen om geen belemmering te gaan vormen voor deze ontwikkeling. 1
POSITION PAPER
NAAR EEN DUURZAAM ENERGIESYSTEEM
MAART 2014
ENERGIEBESPARING IS ONDERDEEL VAN STRATEGIE ENEXIS Energiebesparing draagt zowel bij aan het betaalbaar houden van de energievoorziening als aan het betaalbaar houden van de energienetten doordat netverzwaringen kunnen uitblijven. Ook is energiebesparing onlosmakelijk verbonden aan de realisatie van de maatschappelijke business case van de slimme meter. Daarnaast draagt energiebesparing bij aan de reductie van netverliezen en de CO2footprint. Het beperken van de energiebehoefte is om deze redenen een logisch streven van Enexis, en start met bewustwording.
PORTFOLIO VAN INITIATIEVEN Enexis heeft een portfolio van initiatieven ontwikkeld die concreet invulling geeft aan haar strategie. Deze initiatieven worden zorgvuldig opgezet: • Excellente uitvoering van de huidige taken is buiten kijf. Geen concessies aan veiligheid, betrouwbaarheid en betaalbaarheid van de energienetten; • Getoetst aan en in lijn met de huidige wet- en regelgeving; • Passend bij de energietransitie, energieakkoord en competenties Enexis; • Zo veel mogelijk in samenwerking met partners en waar zinvol via green deals; • Geen marktverstoring of bevoordeling groepsmaatschappijen (level playing field). De uitvoering van deze initiatieven is pragmatisch en resultaatgericht: • Bijdragen om een markt te laten ontstaan en het aanjagen van versnelling; • Resultaten vrij ter beschikking voor marktpartijen; • Altijd bereid eigen initiatief te ruilen voor iets beters; • Met als einddoel de transitie naar een meer duurzame toekomst te bespoedigen.
Voorbeelden van initiatieven Jouw Energie Moment Onder de noemer ‘Jouw Energiemoment’ voert Enexis in Zwolle en Breda een tweetal smart grids pilot projecten uit. Consumenten worden in staat gesteld regie te voeren over hun eigen energiehuishouding. Doel is het onderzoeken van energiegedrag van consumenten, en de gevolgen voor het energienet. In Breda wordt bekeken wat het effect is van wisselende prijzen op het verbruiksgedrag van mensen. Enexis werkt hiertoe samen met energieleverancier Greenchoice. In Zwolle heeft Enexis, in samenwerking met woningbouwvereniging SWZ, Eneco, de TU Eindhoven en technische partners CGI en Flexicontrol een tweede pilot gestart. Woningen in de Muziekwijk krijgen toegang tot een slimme energie-infrastructuur. Enexis onderzoekt met de consortiumleden of dynamische tarieven, benutting van eigen opgewekte duurzame energie, en bijvoorbeeld vergelijk met de buren, aanslaan bij de deelnemers. Meer informatie? Zie www.jouwenergiemoment.nl.
2
POSITION PAPER
NAAR EEN DUURZAAM ENERGIESYSTEEM
MAART 2014
Stichting e-laad
Stichting e-laad is in 2009 opgericht en een initiatief van de samenwerkende netwerkwerkbedrijven Liander, Enexis, Endinet, Cogas, Rendo Netwerken, Westland Infra, Delta Netwerkbedrijf en Tennet. Samen bereiden zij het elektriciteitsnetwerk voor op de grootschalige introductie van elektrisch rijden. Om ervaring op te doen met de gevolgen voor het netwerk en om het elektrisch rijden mogelijk te maken, plaatst en onderhoudt Stichting e-laad publieke oplaadpunten in heel Nederland. De stichting plaatste bijna 2.500 publieke oplaadpunten in 284 gemeenten E-laad participeert samen met o.a. een consortium van autofabrikanten en met Stichting Urgenda in de Green Deal van The New Motion (Infrastructuur Elektrisch Vervoer). Vanaf 2014 concentreert de stichting zich op een rol als kennis- en expertisecentrum en op het onderhoud en beheer van alle bestaande publieke oplaadpunten. Ondanks de stop op nieuwe laadpunten toont het gebruik van de laadpunten een duidelijk stijgende trend. Meer informatie? Zie www.e-laad.nl.
Van Zon krijg Je Energie Van Zon krijg je energie is een initiatief van Fudura, onderdeel van het netwerkbedrijf, dat zich erop richt om leerlingen al op jonge leeftijd kennis te laten maken met energietechniek. Hiermee beoogt Enexis, naast energiebewustzijn, de interesse in technische beroepen in de energiesector te vergroten. Er is een lespakket ontwikkeld, waarmee energiegebruik en energieopwekking beeldend gemaakt worden, gekoppeld aan zonnepanelen en een slimme meter. In 2013 zijn er negen basisscholen die gebruik maken van het aanbod. Op basis van deze ervaring is het doel om dit in 2014 uit te breiden naar 100 scholen. Meer informatie? Zie www.vanzonkrijgjeenergie.nl.
Energie in beeld Met Energie in Beeld krijgen gemeenten een gevisualiseerd inzicht in het energieverbruik en het opwekken van elektriciteit binnen de gemeentegrens. Deze gegevens zijn uitgewerkt per wijk (geanonimiseerd, tot op postcodeniveau) en worden aangevuld met data waardoor de gemeente in staat is analyses te maken en ontwikkelingen te monitoren. Energie in Beeld helpt de gemeente bij het onderbouwen en meetbaar maken van haar klimaatbeleid en levert zo een bijdrage aan het halen van de CO2-doelstellingen. Energie in Beeld wordt gratis aangeboden aan gemeenten door Enexis, Liander en Stedin. Meer informatie? Zie www.energieinbeeld.nl. 3
POSITION PAPER
NAAR EEN DUURZAAM ENERGIESYSTEEM
MAART 2014
Goeie Peer De stichting Natuur en Milieu, Enexis en Liander hebben samen een innovatief concept ontwikkeld om consumenten op een leuke manier energie te laten besparen met behulp van de slimme meter en een online community. Goeie Peer is onderdeel van een green deal met het ministerie van EZ, en levert een bijdrage aan het behalen van de maatschappelijke business case van de slimme meter. Goeie Peer is een online platform dat gekoppeld is aan de slimme meter en is daarmee een goed voorbeeld van de nieuwe mogelijkheden die daarmee ontstaan. De netbeheerders hebben hieraan meegewerkt door expertise te leveren bij de concept ontwikkeling en werken hier in de pilot aan mee door klanten te wijzen op de mogelijkheden die Goeie Peer biedt. Op dit moment zijn er 800 deelnemers aan Goeie Peer. Eerste cijfers laten zien dat de actieve gebruikers van Goeie Peer bijna 6% meer energie besparen. Meer informatie? Zie www.goeiepeer.nl.
Initiatieven rondom slimme meter In de tweede helft van 2014 onderzoekt Enexis met een pilot of de klantacceptatie van de slimme meter door middel van de Ectual wordt gestimuleerd. Het is een eenvoudig en relatief goedkoop apparaatje, zonder display of app, voor in de meterkast dat realtime verbruiksdata uit de slimme meter via de P1-poort (dit is de consumentenpoort) beschikbaar stelt in het thuisnetwerk (Wifi) van de klant. Leverancier Essent en dienstverlener Greeniant hebben de uitdaging aangenomen om apps te ontwikkelen waarmee klanten verbruiksgegevens daadwerkelijk in kunnen zien. Naast klantacceptatie wordt in het onderzoek tevens gemeten of het beschikbaar stellen van verbruiksdata in combinatie met door marktpartijen aangeboden energiediensten, bijdraagt aan het verminderen van energieverbruik. Dat is relevant met het oog op de betaalbaarheid van de energienetten alsook voor de haalbaarheid van de nationale energiebesparingsdoelen. Het onderzoek wordt begeleid vanuit de TU Delft. Meer informatie? Zie www.ectual.nl. Enexis heeft in Den Bosch een testlaboratorium geopend waarin alle typen slimme meters hangen voor zowel gas als elektriciteit. Ontwikkelaars kunnen gratis gebruikmaken van deze testruimte. Enexis heeft het testlab ingericht om ontwikkelaars zo goed mogelijk te ondersteunen bij het ontwikkelen van P1-toepassingen. Die geven consumenten en bedrijven meer inzicht in hun energieverbruik. In het testlab is een wifiverbinding en kunnen bezoekers een beroep doen op de technische kennis van Enexis-medewerkers. Meer informatie? Zie www.slimmemetertestlab.nl. 4
POSITION PAPER
NAAR EEN DUURZAAM ENERGIESYSTEEM
MAART 2014
Buurkracht
Met Buurkracht, een initiatief van Fudura, onderdeel van het netwerkbedrijf, bouwt Enexis voort op de resultaten van de ‘Blok voor Blok’ projecten. Het doel van Buurkracht is om buurten en haar bewoners te faciliteren en te stimuleren in het nemen van energiebesparende maatregelen. Dat begint met het zoeken naar initiatiefnemers/ambassadeurs in buurten en met hen samen buurtbijeenkomsten te organiseren om bewoners te informeren over de energiebesparing mogelijkheden in hun buurt. Daarnaast biedt Buurkracht een platform waar bewoners hun verbruik kunnen inzien en vergelijken met de buurt. Op dat platform krijgen bewoners ook inzicht, op basis van hun profiel, hoeveel zij kunnen besparen met diverse maatregelen en kunnen initiatiefnemers collectieve (inkoop) acties opzetten waar bewoners zich voor in kunnen schrijven. Door het enthousiasme van initiatiefnemers/ambassadeurs en het ontbreken aan een commercieel motief, wordt besparen meer toegankelijk. Bovendien draagt het bij aan de sociale cohesie binnen een buurt. Enexis werkt in Buurkracht samen met Milieu Centraal, Natuur&Milieu Federatie, Kies Groen Licht (energieadviseurs) en diverse leveranciers van energiebesparende maatregelen. Het Buurkracht project is in het derde kwartaal van 2013 van start gegaan met de eerste 15 buurten. Meer informatie? Zie www.buurkracht.nl.
-----------------------------------------------------------------------------------
Over Enexis Enexis is de regionale netbeheerder in de provincies Groningen, Friesland, Drenthe, Flevoland (Noordoostpolder), Overijssel, Noord-Brabant en Limburg. Enexis is verantwoordelijk voor de ontwikkeling en aanleg van energiedistributie-netwerken (gas- en elektriciteit) alsook voor het onderhoud en beheer van deze netten. Daarmee is Enexis verantwoordelijk voor de distributie van stroom naar 2,7 miljoen klanten en gas naar 2,1 miljoen klanten, en vormt Enexis de schakel tussen de klant en de energieleverancier. Enexis heeft ruim 4.300 medewerkers. www.enexis.nl Voor vragen of opmerkingen kunt u contact opnemen met Paul Emans, Public Affairs,
[email protected], +31 6 528 464 73.
5
