Staat van Utrecht 2014 De kwaliteit van onze woon-, werk- en leefomgeving uitgedrukt in meer dan 100 indicatoren

Staat van Utrecht 2014

De kwaliteit van onze woon-, werken leefomgeving uitgedrukt in meer dan 100 indicatoren

24-01-2015

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s

overzicht indicatoren

colofon


pagina 2 van 190

Staat van Utrecht 2014 Inleiding

Een krachtige economie

De Staat van Utrecht 2014 laat zien dat de provincie Utrecht het op veel terreinen goed doet. De Staat van Utrecht onderstreept de resultaten van de Regional Competitiveness Index, waarin de regio Utrecht zowel in 2011 als 2013 als beste scoort. De economie is krachtig, de beroepsbevolking is hoogopgeleid, burgers voelen zich grotendeels gezond, de mate van sociale en maatschappelijke participatie is goed en de biodiversiteit neemt licht toe. Dit maakt de regio aantrekkelijk om te wonen, te werken en te recreëren. Maar deze hoge aantrekkelijkheid heeft ook een keerzijde: zo hebben de vele verkeersstromen effecten op onze leefomgeving (luchtkwaliteit, geluid) en komen natuur en landschap onder druk te staan door een grote toestroom van bezoekers. De Staat van Utrecht 2014 is een integrale monitor over de kwaliteit van de woon-, werken leefomgeving van de provincie Utrecht. Hij bestrijkt het gehele grondgebied: van steden, tot het landelijk gebied, het oppervlaktewater en de infrastructuur. Ook de kwaliteit van de ondergrond en lucht vormen een onderdeel van de monitor.

• Het percentage mensen dat deelneemt aan het arbeidsproces is het hoogste van Nederland (74,2%). • Utrecht heeft van alle provincies de grootste instroom van werknemers die buiten de provincie wonen (+116,8%). Dat er meer werk is dan aanwezige beroepsbevolking (import van arbeid) leidt ook tot meer mobiliteit. • De reistijd van een auto duurt gemiddeld 18% langer als gevolg van vertraging. Voor een vrachtauto is dit 17%. • De werkloosheid is een van de laagste van Nederland (7,5%). • Utrecht heeft de hoogst opgeleide beroepsbevolking van Nederland (44,4% van alle werknemers). • De R&D-intensiteit in het (semi-)publieke domein is relatief hoog. De private R&D is een stuk lager dan landelijk gemiddeld. • Het Bruto Binnenlands Product van de regio is na Groningen (mét de aardgasbaten) het hoogste van Nederland. Er is sprake van een dalende trend. • Utrecht heeft een relatief groot aandeel verouderde bedrijventerreinen (30,4%).

Mens

Markt

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Het milieu staat deels onder druk, met aantal lichtpuntjes • De chemische kwaliteit van zowel ondiep als diep grondwater voldoet grotendeels aan de norm volgens de kaderrichtlijn water (KRW). • 3% van het oppervlaktewater krijgt het predicaat ‘goed’ voor de ecologische toestand van het oppervlaktewater volgens de KRW. Bijna 50% wordt als ‘matig’ beoordeeld. • De gemiddelde blootstelling van NO2 en fijnstof per woning neemt af. Ten opzichte van andere provincies ligt de belasting hoog. • Utrecht heeft sinds 1990 5418 hectare nieuwe natuur verworven. Dit is 80,4% van het einddoel in 2027. • Het percentage opwekking duurzame energie is zeer laag en ligt flink achter bij de landelijke doelstellingen (2,1 %). De opwekking van wind- en zonne-energie neemt toe. • De gemiddelde soortenrijkdom in akkers, bossen, heide/open zand en moerassen neemt licht toe. De soortenrijkdom in water en graslanden neemt af.

Een sociale, tevreden en aantrekkelijke samenleving, maar eenzaamheid hoog • Het sociaal vertrouwen is hoog in vergelijking met andere provincies (64%). • De tevredenheid met buurtvoorzieningen is de hoogste van Nederland (75,4%). • Ruim 80% van de inwoners van de regio Utrecht (19-65 jaar) beoordelen hun eigen gezondheid als goed.

Mens

Markt


pagina 3 van 190

• De langdurige werkloosheid is het laagst van Nederland (0,98%). • Het aandeel achterstandsleerlingen ten opzichte van andere provincies is een van de laagste in Nederland (9,7%). • In Utrecht voelt bijna 40% van de inwoners zich eenzaam. • Het aantal verkeersdoden per 1 miljard reizigerskilometers is het laagst van alle provincies (1,44). • 70% van de zakenmensen ziet Utrecht als aantrekkelijke bestemming voor congressen en vergaderingen. De provincie scoort daarmee het hoogst in Nederland.

Tot slot De regio Utrecht doet het op veel terreinen heel goed en kent een grote aantrekkingskracht als regio om in te wonen, werken en recreëren. Toch staat een aantal zaken onder druk. Een positief beeld schept verwachtingen, maar vraagt ook om continue alertheid. In deze krachtige regio met een innovatieve kenniseconomie is voldoende kracht aanwezig om maatschappelijke vraagstukken om te zetten in (economische) kansen. De Staat van Utrecht is bedoeld om een bijdrage te leveren aan een integraal inzicht in vraagstukken en kansen. De uitdaging ligt in eerste instantie bij elke regionale partner om haar voordeel te doen met de geboden informatie. Het Netwerk Utrecht2040 ziet het als haar taak om – waar nodig partijen bij elkaar te brengen en initiatieven te stimuleren.

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Hoe zit de Staat van Utrecht in elkaar?


Tabel thema’s en ambities

De Staat van Utrecht bestaat uit 19 thema’s op de gebieden mens, markt en milieu, zoals onderwijs, natuur en landschap, kapitaal, gezondheid, energie en infrastructuur. De thema’s geven gezamenlijk een goede indruk van de huidige stand van zaken in de provincie. Elk thema wordt onderbouwd met een set aan relevante indicatoren, die feitelijke informatie bieden en in veel gevallen ook een duiding kunnen zijn voor handelingsperspectieven. De Staat van Utrecht bevat informatie op hoofdlijnen en is vooral gericht op de langere termijn. Het lange termijnperspectief wordt geschetst door de ambities die per thema zijn vastgesteld. Elke ambitie geeft een beeld van wat in 2040 bereikt zou moeten zijn. De gedachte is dat wij onze provincie met een goed gevoel kunnen nalaten, zonder dat we de consequenties van keuzen afwentelen in tijd (onze kinderen en kleinkinderen) en plaats (onder andere ontwikkelingslanden). De Staat van Utrecht is beleidsarm. De informatie geeft de huidige situatie weer, maar geeft geen waardering. Het is aan elke organisatie om voor zichzelf te bepalen welke waarde een bepaalde uitkomst heeft. Door als regionale partners met elkaar in gesprek te gaan, kan de informatie en eventueel daarop geformuleerd beleid per organisatie input zijn voor een maatschappelijke agenda.

Mens Ambitie • • • • • • • •

Markt

Gezondheid Sociale participatie Werk en inkomen Onderwijs Politieke betrokkenheid Woonomgeving Veiligheid Cultuur en recreatie

lichamelijk en geestelijk gezond niemand wordt uitgesloten zichzelf staande houden sluit aan op behoefte, van hoge kwaliteit zeggenschap geschikte woning, aantrekkelijke omgeving iedereen is en voelt zich veilig groot en divers aanbod

Markt Ambitie • • • • • •

Arbeid Economisch profiel Infrastructuur en bereikbaarheid Kapitaal Kennis Ruimte voor bedrijven

vraag en aanbod in evenwicht dynamisch en divers goed bereikbaar voldoende beschikbaar intensief en innovatief afgestemd op vraag

Milieu Ambitie • • • • •

Mens

pagina 4 van 190

Bodem en water Lucht en geluid Natuur en landschap Grondstoffen Energie

zijn schoon van goede kwaliteit divers en hoge kwaliteit geen verspilling klimaatneutraal in 2040

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


leeswijzer

colofon


Het eerste deel bevat de thema's met per thema informatie over de context, de huidige situatie, het perspectief voor de toekomst, dwarsverbanden met andere thema's en een lijst met de gebruikte indicatoren. Deel twee bevat de pagina's van alle gebruikte indicatoren voor de thema's van de Staat van Utrecht.

De Staat van Utrecht 2014 is een momentopname van de regio met meer dan 100 indicatoren die de kwaliteit van de woon-, werken leefomgeving duiden. Het doel van de Staat van Utrecht is om het gesprek te stimuleren tussen regionale stakeholders (bedrijven, overheden, instellingen, maatschappelijke organisaties) over een duurzame ontwikkeling van de regio. Deze gesprekken zouden ertoe moeten leiden dat stakeholders - alleen of met partners - de juiste handelingsperspectieven formuleren en gerichte activiteiten ontplooien. De themabladen zijn de basis voor het overall beeld van hoe het er in Utrecht voor staat en zijn een kwalitatieve vertaling van de indicatorenpagina’s. Ze zijn tot stand gekomen aan de hand van gesprekken met experts op de domeinen mens, markt en milieu.

Dwarsverbanden

3V anaf een themapagina kunt u navigeren naar de gebruikte indicatoren voor dat thema of naar andere gerelateerde themapagina's. Via de menubalken boven en onder kunt u op elk moment naar een andere plek in het document navigeren. Vanuit de indicatorenpagina's achterin dit document kunt u gemakkelijk weer terug naar het thema of naar het volledige indicatorenoverzicht.

Indicatoren

Context Hier treft u een korte schets aan van het betreffende thema.

Situatie Hier treft u de belangrijkste feitelijke resultaten van de indicatoren van het betreffende thema.

Een thema staat nooit op zichzelf. Elk thema heeft wel een of meer verbindingen met andere thema’s. Bij de dwarsverbanden treft u een of meerdere verbindingen aan met een korte toelichting. Ook hier betreft het geen uitputtende lijst, maar gaat het om een indicatie waar verbindingen te leggen zijn. Uiteraard zijn meer en andere dwarsverbanden denkbaar. De genoemde dwarsverbanden zijn gebaseerd op gesprekken met een aantal experts van diverse organisaties op het terrein van mens, markt of milieu. 3 Klik op een pictogram om naar de pagina van het thema te navigeren.

Hier treft u een lijst van indicatoren aan die zijn gebruikt voor het betreffende thema. De selectie van indicatoren is gebaseerd op wetenschappelijke inzichten en gesprekken met experts. De set aan gepresenteerde indicatoren vormt in feite het topje van de ijsberg. Op het moment dat stakeholders een vraagstuk willen aanpakken, is het goed denkbaar dat aanvullend andere indicatoren worden toegevoegd om een meer precieze duiding te kunnen vaststellen. Zo kunnen stakeholders de juiste handelingsperspectieven formuleren en gerichte activiteiten ontplooien. Alle indicatorenpagina's zijn opgenomen aan het eind van dit document. 3 Klik op een indicator om naar de betreffende pagina te gaan. Vanaf de indicator kunt u met 1 klik terug naar het thema of naar het overzicht.

Perspectief Hier treft u enkele suggesties over mogelijke handelingsperspectieven. Het betreft geen uitputtende lijst. Uiteindelijk bepalen regionale partners, alleen of samen met anderen, hoe zij een bepaald vraagstuk willen oppakken. De genoemde suggesties zijn gebaseerd op gesprekken met een aantal experts op het domein van mens, markt of milieu.

5 k lik op een van de pictogrammen om naar het betreffende thema te gaan.

Mens

pagina 5 van 190

Markt

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon


pagina 6 van 190

overzicht thema’s Mens

Cultuur en recreatie

Markt 9

Gezondheid

12

15

Participatie: Werk en inkomen Onderwijs

17

Milieu

Arbeid

28

Bodem en water

41

30

Energie

43

Economisch profiel

Infrastructuur en bereikbaarheid 32

Kapitaal

35

Politieke betrokkenheid

20

Kennis

37

Participatie: Sociaal en maatschappelijk

22

Ruimte voor bedrijven

39

Woonomgeving

24

Veiligheid

26

Mens

Markt

Grondstoffen

46

Lucht en geluid

48

Milieu

Natuur en landschap

51

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon


pagina 7 van 190

overzicht indicatoren Cultuur en recreatie

Onderwijs

Tevredenheid met buurtvoorzieningen

96 97

Bezoek cultuurinstellingen

55

Spreiding scholen

76

Tevredenheid met groenvoorzieningen

Staat van het gebouwde cultureel erfgoed

56

Kwaliteit basisonderwijs

77

Migratiesaldo 98

Omvang cultureel erfgoed

57

Kwaliteit voortgezet onderwijs

78

Buurtbeleving

Zakelijke reizen

58

Voortijdig schoolverlaters

79

Wateroverlast 100

Zakelijke bijeenkomsten

59

Achterstandsleerlingen

80

Leesgedrag

60

Omvang cultuursector

61


Dagtochten openluchtrecreatie

62

Landelijke verkiezingen

81

Slachtoffers geweldscriminaliteit

102

Provinciale statenverkiezingen

82

Slachtoffers vermogensdelicten

103

Gemeenteraadsverkiezingen 83

Slachtoffers huiselijk geweld

104

Gezondheid

99

Veiligheid Onveiligheidsgevoel 101

Ervaren gezondheid

63

Deelname politieke acties

84

Jeugdcriminaliteit 105

Geestelijke gezondheid

64

Vertrouwen in instituties

85

Sociale overlast

Levensverwachting

65

Chronisch zieken

66


Riskant gedrag

67

Sociaal vertrouwen

86

Overstromingsrisico’s 109

Bewegen 68

Sociale uitsluiting

87

Inbraken 110

Afstand huisarts

Eenzaamheid 88

69

Participatie: Werk en inkomen

106

Verkeersdoden 107 Kans op ramp

108

Sociale contacten met familie, buren, vrienden 89

Arbeid

Informele hulp en mantelzorg

Werkgelegenheid 111

90

Benutting arbeidspotentieel

Bijstand 70

112

Arme huishoudens

71

Woonomgeving

Vermogen huishoudens

72

Transacties

91

Totale druk

114

Moeite met rondkomen

73

Transacties (vervolg)

92

Groene druk

115

Langdurige werkloosheid

74

Woningvoorraad naar eigendom

93

Grijze druk

116

Arbeidsongeschiktheid

117

Jeugdwerkloosheid 75

Woningwaarde 94 Tevredenheid woning

Mens

Werkloosheid 113

Markt

95

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon


pagina 8 van 190

Economisch profiel


Sectorstructuur 118

Aanbod bedrijventerreinen

143

GFT afval

Oprichtingen en opheffingen

119

Verouderde bedrijventerreinen

144

Verpakkingsglas 171

Snelle groeiers

120

Netto/bruto verhouding bedrijventerreinen

145

Huishoudelijk restafval

172

BBP van de regio

121

Voorraadbestendigheid bedrijventerreinen

146

Oud papier en karton

173

Economische groei

122

Aanbod kantoorruimte

147

Kunststof verpakkingsmateriaal

174

Arbeidsproductiviteit

123

Aanbod bedrijfsruimte

148

Leegstand winkels

149

Faillissementen 124

Grondstoffen

Lucht en geluid Overschrijdigen fijnstof (PM10) langs wegen

Infrastructuur en bereikbaarheid

Bodem en water

170

176

Modal split

125

Bodemsanering 150

Overschrijdigen stikstofdioxide (NO2) langs wegen 176 (2 pagina's) 177

Bereikbaarheid auto

126

Chemische toestand ondiep grondwater

151

Blootgestelde woningen fijnstof (PM10)

Bereikbaarheid fiets

127

Chemische toestand diep grondwater

152

Blootgestelde woningen stikstofdioxide (NO2) 179

Bereikbaarheid vrachtvervoer

128

Kwaliteit drinkwater

153

Geurhinder 180

Reizigerstevredenheid bus en tramvervoer

129

Chemische toestand oppervlaktewater

154

Geluidshinder 181

Aandeel deelauto’s

130

Ecologische toestand oppervlaktewater

155

Geluidbelaste woningen

182

Bezetting en capaciteit P&R

131

Lichtemissie

183

178

Energie Emissie koolstofdioxide

156

Natuur en landschap

Gasverbruik huishoudens

157

Soortenrijkdom 184

Investeringsniveau 133

Electriciteitsverbruik huishoudens

158

Instandhouding soorten

185

Vertrouwen in economie

Energielabels woningen

159

Nieuwe natuur

186

Gasverbruik bedrijven

160

Stikstofdepositie 187

Elektriciteitsverbruik bedrijven

161

Oppervlakte stad

188

Kapitaal Rendement bedrijven

132 134

Kennis Innovatie potentieel

135

Opwekking zonne-energie

162

Oppervlakte natuur

189

Aandeel hoog opgeleiden

136

Opwekking windenergie

163

Oppervlakte grasland

190

Capaciteit WO en HBO

137

Duurzame energie

164

R&D intensiteit

138

Laadpunten

165

Life sciences

139

Vulpunten 166

High en medium tech

140

Schone personenauto’s

167

Gebruik innovatiesubisidies

141

Schone bussen

168

Creatieve industrie

142

Stadsverwarming 169

Mens

Markt

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon



pagina 9 van 190

context 3 situatie & perspectief 3 dwarsverbanden & indicatoren 3

AMBITIE: HET CULTURELE EN RECREATIEVE AANBOD IS GROOT EN DIVERS

context

Aantal rijksmonumenten in Utrecht Totaal 5.664 (exclusief gemeentelijke monumenten)

Met cultuur wordt het belang van (of reactie op) bestaande normen en waarden onderstreept. Bij cultuur gaat het om het beschermen en behouden van cultureel erfgoed, zoals monumenten, de aanwezigheid van en de toegang tot culturele voorzieningen en het aanbieden van culturele activiteiten. De belangstelling voor het cultuurlandschap groeit; steeds meer recreanten en toeristen vinden hun weg er naar toe. De mate van recreatie geeft een goede indicatie over hoe inwoners en bezoekers van de regio de aantrekkelijkheid ervan waarderen. Ook kan recreatie een belangrijk onderdeel vormen van de economie, zowel in stedelijk als landelijk gebied.

Mens

Markt

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon


situatie Waar staan we nu? • Bezoek cultuurinstellingen is structureel hoger dan landelijk, maar neemt zowel landelijk als provinciaal af. • Omvang van Utrechtse cultuursector is groot, afname is iets sterker dan landelijke trend. • Utrecht beschikt over een groot aantal rijksmonumenten. Restauratiekosten van slecht onderhouden erfgoed relatief hoog. • Het aantal dagtochten in de openlucht stijgt licht. • Utrecht wordt door zakelijke toeristen gezien als meest aantrekkelijke provincie voor congressen en vergaderingen.

Mens


pagina 10 van 190


perspectief Wat kunnen we doen? • Waken voor een verdere afname van het cultureel aanbod. • Zorgen voor innovatieve financieringsconstructies voor onderhoud monumenten. • Het vergroten van de bekendheid van en de samenhang tussen recreatieve routes. • Het stimuleren van de vraag naar kenniscongressen in samenwerking met uitvoeringspartners.

Markt

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon




Cultuur en recreatie + Woonomgeving

Cultuur en recreatie + Economisch profiel

De aanwezigheid van cultureel erfgoed draagt bij aan de waarde van woningen. Dit kan mede de hoge WOZwaarde in de regio Utrecht verklaren. Rijksmonumenten in de nabijheid kunnen bijdragen aan de kwaliteit van de leef- en woonomgeving. Bezuinigingen in het cultuur- en recreatiedomein kunnen leiden tot een daling van de tevredenheid met de woonomgeving.

De toename van het zakelijk toerisme is een interessante ontwikkeling, ook voor de regionale economie. Zakelijke keuzen voor de regio Utrecht onderstreept de aantrekkelijkheid van de regio.

pagina 11 van 190

Bekijk de indicatoren Bezoek cultuurinstellingen 3

Cultuur en recreatie + Kapitaal

Staat van het gebouwde cultureel erfgoed 3

Voor de instandhouding van het erfgoed in de provincie zijn veel financiële middelen nodig. De middelen van de provincie lopen echter terug, zodat financiering vanuit andere bronnen noodzakelijk wordt.

Omvang cultureel erfgoed 3 Zakelijke reizen 3 Zakelijke bijeenkomsten 3 Leesgedrag 3 Omvang cultuursector 3 Dagtochten openluchtrecreatie 3

dwarsverbanden Mens

Markt

indicatoren Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Gezondheid



AMBITIE: DE INWONERS ZIJN LICHAMELIJK EN GEESTELIJK GEZOND

context

Een van de voorwaarden voor een vitale samenleving is een gezonde bevolking, lichamelijk en psychisch. Een goede gezondheid draagt bij aan het welzijn en welbevinden van inwoners en daarmee aan het realiseren van maatschappelijke doelstellingen zoals sociale en economische participatie. De gezondheid van de bevolking valt af te meten aan zowel objectieve als subjectieve maatstaven. De overheid heeft een verantwoordelijkheid voor de gezondheid van de bevolking, maar een individuele inwoner zeker ook.

Mens

pagina 12 van 190

Markt

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Gezondheid

situatie Waar staan we nu? • Ruim 80% van de inwoners van de provincie beoordelen hun eigen gezondheid als goed • Inwoners hebben goed toegang tot de gezondheidszorg (afstand tot huisarts is klein). • De geestelijke ongezondheid is hoog ten opzichte van andere provincies. • 37% van het aantal inwoners kampt met een of meer langdurige aandoeningen. • Het vertonen van riskant gedrag daalt en is tevens laag t.o.v. andere provincies. • Het aantal mensen dat voldoende beweegt ligt rond de 60 procent.

Mens


pagina 13 van 190


perspectief Wat kunnen we doen? • Aandacht besteden aan de zelfredzaamheid van de inwoners. • Het stimuleren van regelmatige lichamelijke activiteit.

Markt

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon


Gezondheid


Woonomgeving + Gezondheid

Gezondheid + Sociale participatie

Er is een duidelijke relatie tussen gezondheid en woonomgeving. Denk bijvoorbeeld aan een gezond binnenklimaat en een gezonde leefomgeving (fijnstof geeft klachten, geluidsoverlast veroorzaakt stress, groen daarentegen ontstresst).

Zelfredzame mensen zijn en voelen zich vaker gezond, hebben het gevoel dat ze hun eigen leven kunnen indelen en kunnen zo beter deelnemen aan de samenleving. Preventie blijft belangrijk, maar het hebben van een aandoening hoeft geen gevolgen te hebben voor zelfredzaamheid en het kunnen participeren. Als hier tenminste voldoende voorzieningen en mogelijkheden voor worden getroffen.

pagina 14 van 190

Klimaat + Gezondheid + Woonomgeving In steden treedt steeds vaker hittestress op, onder andere door toenemende verharding van de bebouwde omgeving. Het temperatuurverschil tussen stad en omliggend land kan oplopen tot meer dan -5 graden. Te hoge temperaturen in de stad kunnen effecten hebben op de gezondheid en een negatief effect op de aantrekkelijkheid van de woonomgeving.

Gezondheid + Natuur en landschap Voldoende en gevarieerd groen in de buurt heeft een direct effect op de geestelijke en lichamelijke gezondheid, zorgt voor ontspanning en frisse lucht, zeker in combinatie met bewegen. Bovendien gaat het vandalisme tegen, verlaagt het effectief de temperatuur in de stad en verhoogt het het waterbergend vermogen.

Bekijk de indicatoren Ervaren gezondheid 3 Geestelijke gezondheid 3 Levensverwachting 3 Chronisch zieken 3 Riskant gedrag 3 Bewegen 3 Afstand huisarts 3

dwarsverbanden Mens

Markt

indicatoren Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Participatie: Werk en inkomen AMBITIE: BURGERS ZIJN IN STAAT ZICH ECONOMISCH STAANDE TE HOUDEN

context

Het hebben van werk vormt een van de belangrijkste ordenende principes in onze samenleving. Het biedt eerst en vooral mogelijkheden om inkomen te verwerven. Daarnaast kan werk bijdragen aan de behoefte van mensen om zichzelf te verwezenlijken en biedt het toegang tot allerlei sociale netwerken. Het is belangrijk dat inwoners in staat zijn zichzelf economisch staande te houden.

Mens

situatie

Waar staan we nu? • Utrecht heeft landelijk gezien één van de laagste percentages vanhuishoudens dat gebruik maakt van een bijstandsuitkering. • Het percentage jeugdige werkzoekenden is het laagst van heel Nederland. • Het percentage arme huishoudens is een van de laagste in Nederland, maar neemt licht toe. • Bijna een kwart van de inwoners heeft enige of grote moeite om rond te komen met hun inkomen. • De langdurige werkloosheid is het laagst van alle provincies in Nederland.

Markt


pagina 15 van 190

context & situatie & perspectief 3 dwarsverbanden & indicatoren 3

perspectief Wat kunnen we doen? • Verbeteren van de aansluiting tussen (laagen middelbaar geschoolde) werknemers en arbeidsmarkt.

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon


Participatie: Werk en inkomen

pagina 16 van 190


Werk en Inkomen + Onderwijs

Werk en Inkomen + Gezondheid + Sociale participatie

Het aandeel jeugdige werkzoekenden in Utrecht is erg laag. Dit houdt verband met het gegeven dat veel jongeren besluiten een vervolgopleiding te doen (vooral middelbaar en hoger opgeleiden). Dit heeft vervolgens wel consequenties voor het aanbod van laaggeschoolde werkgelegenheid. Vacatures zijn op dit punt soms lastig te vervullen.

Inwoners die moeite hebben met financieel rondkomen participeren vaak ook minder in de samenleving. Tevens blijkt dat dit soms gerelateerd is aan de mate van gezondheid. Mensen die moeite hebben met rondkomen, hebben vaker een minder goede gezondheid.

Bekijk de indicatoren Bijstand 3 Arme huishoudens 3 Vermogen huishoudens 3 Moeite met rondkomen 3 Langdurige werkloosheid 3 Jeugdwerkeloosheid 3

dwarsverbanden Mens

Markt

indicatoren Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Onderwijs


pagina 17 van 190


AMBITIE: HET ONDERWIJS SLUIT AAN OP DE MAATSCHAPPELIJKE BEHOEFTE EN IS VAN HOGE KWALITEIT

context

Onderwijs is van groot belang voor de ontwikkeling van onze (kennis)samenleving en haar individuele burgers en is gericht op het overbrengen van kennis, vaardigheden en attitudes. Het onderwijs heeft drie hoofdfuncties: kwalificatie, selectie & allocatie en socialisatie.

Mens

Onderwijs vindt op allerlei manieren plaats: in formele setting, maar ook in informele setting. Onderwijs moet voortdurend in ontwikkeling zijn om in te kunnen spelen op de veranderende behoeften van de samenleving en de arbeidsmarkt. Het is belangrijk dat het onderwijs

Markt

aansluit op de maatschappelijke behoeften en dat het van goede kwaliteit is. Tevens is het zinvol dat iedereen er voor zorgt dat zijn of haar competenties aansluiten op de maatschappelijke behoeften.

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Onderwijs

pagina 18 van 190


situatie

perspectief

Waar staan we nu? • Bijna 100% van de basisscholen voldoet aan de eisen van de Onderwijsinspectie. De laatste jaren is een sterke verbetering merkbaar. • Meer dan 12,5% van middelbare scholen voldoet niet aan de eisen van de Onderwijsinspectie. De laatste jaren is de situatie verslechterd. • Het aandeel achterstandsleerlingen is ten opzichte van andere provincies een van de laagste in Nederland. • Gemiddeld liggen meer dan twee scholen binnen een straal van 1 km van een huishouden. Utrecht scoort daarmee landelijk goed. • Het aantal voortijdig schoolverlaters neemt af, maar ligt nog net boven het landelijk gemiddelde.

Wat kunnen we doen? • Verbeteren van de kwaliteit van middelbare scholen. • Het verbeteren van de aansluiting van het middelbaar (beroeps)onderwijs op de arbeidsmarkt.

Mens


Markt

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Onderwijs


pagina 19 van 190


Onderwijs + Arbeidsmarkt De aansluiting van onderwijs op de arbeidsmarkt moet goed zijn, zowel op MBO, op HBO als op universitair niveau. Onvoldoende aansluiting maakt dat bedrijven geen geschikte medewerkers kunnen vinden. Mogelijk gevolg is dat ze medewerkers elders moeten werven of dat ze zelf medewerkers gaan opleiden. In het ergste geval besluiten ze te vertrekken naar een locatie waar wel voldoende geschikte medewerkers zijn te vinden.

Bekijk de indicatoren Spreiding scholen 3 Kwaliteit basisonderwijs 3 Kwaliteit voortgezet onderwijs 3 Voortijdig schoolverlaters 3 Achterstandsleerlingen 3

dwarsverbanden Mens

Markt

indicatoren Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon


Burgers participeren op verschillende manieren in de samenleving: sociaal, economisch maar ook politiek. Politieke participatie draait om de mate waarin burgers betrokken zijn bij de besluitvorming die henzelf als individu en de samenleving als geheel raakt. Daarin speelt het vertrouwen dat de burger heeft in de politiek en haar instituties een belangrijke rol. Vertrouwen in de politiek zegt ook iets over de wijze waarop de politiek de samenleving betrekt in haar processen en besluitvorming (participerende overheid). Belangrijk is dat de burger zeggenschap heeft in politieke besluitvorming die hem of haar en de samenleving en haar toekomst aangaat en daar ook gebruik van maakt. Voorwaarde daarvoor is dat de politiek zich ook participerend opstelt.

Mens

pagina 20 van 190


AMBITIE: ELKE BURGER HEEFT ZEGGENSCHAP IN POLITIEKE BESLUITVORMING

context


situatie

Waar staan we nu? • De opkomstpercentages bij zowel gemeenteraadsverkiezingen, provinciale statenverkiezingen als landelijke verkiezingen liggen hoger dan het landelijk gemiddelde. • De inwoners zijn ten opzichte van andere provincies meer betrokken bij politieke activiteiten. • Het vertrouwen van inwoners in instituties ligt rond het landelijk gemiddelde, al neemt dit vertrouwen wel af. Dit volgt de landelijke trend.

Markt

perspectief Wat kunnen we doen? • Ontwikkelen van nieuwe vormen van participatie in besluitvorming die vertrouwen en draagvlak kunnen vergroten.

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon



pagina 21 van 190


Politieke betrokkenheid + Sociale participatie Een hoog politiek en institutioneel vertrouwen versterkt tevens het vertrouwen in elkaar (sociaal vertrouwen) en vice versa. Een hoger vertrouwen is tevens goed voor de sociale cohesie in een gebied.

Bekijk de indicatoren Landelijke verkiezingen 3 Provinciale statenverkiezingen 3 Gemeenteraadsverkiezingen 3 Deelname politieke acties 3 Vertrouwen in instituties 3

dwarsverbanden Mens

Markt

indicatoren Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon




AMBITIE: DE SOCIALE PARTICIPATIE IS GEWAARBORGD. NIEMAND WORDT UITGESLOTEN

context

Mensen ontwikkelen zich door te participeren in netwerken. Daardoor krijgen ze toegang tot hulpbronnen die ze individueel niet zouden kunnen bereiken. Dat kunnen netwerken zijn binnen kleine, min of meer gesloten eenheden (familie, klas, voetbalclub), maar ook grotere en meer open netwerken. Participatie in sociale netwerken is van belang voor het welzijn van mensen, maar ook voor economische productiviteit en groei. Het is waardevol als participatie in de samenleving is gewaarborgd. Niemand zou zich uitgesloten moeten voelen. Iedereen heeft het recht zijn eigen identiteit en diversiteit te koesteren en uit te dragen, in woord en gedrag, zolang dit anderen niet beperkt om hetzelfde te doen.

Mens

situatie

Waar staan we nu? • Een groot deel van de inwoners verleent informele hulp of mantelzorg. Dit neemt licht toe. • Met informele hulp scoort Utrecht ruim boven het landelijk gemiddelde. • Het sociaal vertrouwen is hoog in vergelijking met andere provincies. • Het aantal sociale contacten neemt licht af. Utrecht volgt daarmee de landelijke trend. • Een kleine 5% van de inwoners is matig tot sterk sociaal uitgesloten. • In de provincie voelt bijna 40% zich matig tot ernstig eenzaam.

Markt

pagina 22 van 190

perspectief Wat kunnen we doen? • Aandacht besteden aan toenemende tijdsdruk op het verlenen van mantelzorg. • Aandacht besteden aan het terugdringen van het eenzaamheids-gevoel van de inwoners.

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon



Sociale participatie + Veiligheid Veiligheidsgevoel heeft alles te maken met participatie. Hoe groter het sociaal vertrouwen, des te veiliger voelen inwoners zich. Ook kan een zekere vorm van onveiligheid weer leiden tot een toename aan sociaal vertrouwen en cohesie. Bijvoorbeeld een verkeersongeval door te hard rijden kan leiden tot acties in buurten om zelf aan de slag te gaan (kinderen die verkeerborden tekenen). Of bij een toename van inbraken of (auto)branden, waarbij de buurt zelf voor preventie (buurtwacht) gaat zorgen.

pagina 23 van 190


Sociale participatie + Woonomgeving Voor veel huishoudens is het bezitten van een eigen woning een ideaal. Eigen woningbezit leidt tot meer binding met de woning en de woonomgeving en meer betrokkenheid bij de wijk. Er is daarom doorgaans sprake van een positieve relatie tussen het aandeel koopwoningen en de mate van sociale participatie.

Bekijk de indicatoren Sociaal vertrouwen 3 Sociale uitsluiting 3 Eenzaamheid 3 Sociale contacten met familie,buren, vrienden 3 Informele hulp en mantelzorg 3

dwarsverbanden Mens

Markt

indicatoren Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Woonomgeving


pagina 24 van 190


AMBITIE: IEDEREEN HOEFT TOEGANG TOT EEN GESCHIKTE WONING IN EEN AANTREKKELIJKE OMGEVING

context

Het hebben van goede huisvesting vormt in iedere samenleving een belangrijke voorwaarde om als burger te kunnen functioneren. Daarbij gaat het om meer dan het spreekwoordelijke dak. Het gaat ook om de kwaliteit van de woonomgeving: veilig, gezond en publieke en dagelijkse voorzieningen die in voldoende mate aanwezig zijn.

Mens

situatie

Waar staan we nu? • De provincie kent een positief migratiesaldo: er komen meer mensen wonen dan er vertrekken. • De tevredenheid met buurtvoorzieningen is de hoogste van Nederland, met groenvoorzieningen net iets lager dan het landelijk gemiddelde. • De tevredenheid met de woning is groot, maar daalt licht. • De woningwaarde is de op een na hoogste van Nederland. • Het aantal woningtransacties stijgt licht. • De verdeling van woningen naar eigendom (koop, huur) is vergelijkbaar met de Nederlandse situatie. Per gemeente zijn aanzienlijke verschillen.

Markt

perspectief Wat kunnen we doen? • Zorgen voor betaalbare woningen voor mensen met een laag inkomen. • Verbeteren van de woningvoorraad door binnenstedelijke transformaties, kwalitatief en kwantitatief. • Gezonder en veiliger maken van de woonomgeving met het oog op klimaatverandering (wateropvang en hittestress).

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon


Woonomgeving


Woonomgeving + Werk en inkomen

Woonomgeving + Energie + Werk en inkomen

De gemiddelde woningprijs in Utrecht is relatief hoog. Daardoor kan het voorkomen dat woningen minder toegankelijk zijn voor inwoners met een laag inkomen.

Energiekosten zijn een belangrijk deel van de woonlasten. Het terugdringen van het energieverbruik is niet alleen goed voor het klimaat, maar ook voor het terugdringen van de woonlasten. Woningcorporaties nemen initiatieven om deze energielasten te verlagen. Zoals de ontwikkeling van energiezuinige nul-op-demeter woningen.

Woonomgeving + Economisch profiel De arbeidsmarkt wordt steeds flexibeler, zowel qua dienstverband als werklocatie. Het nieuwe werken biedt mensen de kans om niet perse dichtbij het werk te wonen. Dit kan consequenties hebben voor de woningmarkt, bijvoorbeeld een toenemende vraag naar huurwoningen voor mensen met hoge inkomens die niet gebonden willen zijn.

Bekijk de indicatoren Transacties 3

Woonomgeving + Sociale participatie Mensen willen steeds langer in hun eigen huis blijven wonen. Belangrijk daarbij is dat de woning en de woonsituatie daarvoor geschikt zijn. Levensloopbestendigheid van de woning (en woning voorraad) is daarbij belangrijk

Woningvoorraad naar eigendom 3 Woningwaarde 3 Tevredenheid woning 3 Tevredenheid met buurtvoorzieningen 3 Tevredenheid met groenvoorzieningen 3

Woonomgeving + Gezondheid + Lucht en geluid

Migratiesaldo 3

Er is een relatie tussen milieubelasting, gezondheid en de kwaliteit van wonen. Met name geluid beïnvloedt het welbevinden. Groen in de omgeving heeft een bewezen positieve invloed op de gezondheid van mensen.

Buurtbeleving 3 Wateroverlast 3

dwarsverbanden Mens

pagina 25 van 190

Markt

indicatoren Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Veiligheid

Zowel het individu als de samenleving hebben een bepaalde mate van veiligheid nodig om goed te kunnen functioneren. Veiligheid gaat over bescherming tegen geweld, criminaliteit, (natuur)rampen, verkeersongevallen, maar ook over veiligheid op het werk en in en rondom het huis. Het is zinvol om een onderscheid te maken tussen min of meer geobjectiveerde (on)veiligheid in termen van risico´s om ergens slachtoffer van te worden en de subjectieve beleving van veiligheid, het (on)veiligheidsgevoel.

Mens

pagina 26 van 190


AMBITIE: IEDEREEN IS EN VOELT ZICH VEILIG

context


situatie Waar staan we nu? • Het aantal verkeersdoden per 1 miljard reizigerskilometers is het laagst van alle provincies. • Het onveiligheidsgevoel neemt licht af, maar is hoger dan het landelijk gemiddelde. • De jeugdcriminaliteit is een van de laagste van Nederland. Alleen Noord-Brabant scoort beter. • De beleefde sociale overlast door inwoners neemt af. Ligt rond het landelijk gemiddelde. • Het aantal incidenten van bedrijven met een verhoogd risico is laag. • Door de (lage) ligging van grote delen van Utrecht blijft overstroming een risico.

Markt

perspectief Wat kunnen we doen? • Terugdringen van overstromingsrisico’s. • Verbeteren van sociale veiligheid, er zijn grote verschillen tussen gemeenten.

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Veiligheid

Veiligheid + Woonomgeving De kans op overstroming of wateroverlast in Utrecht is aanwezig. Vanuit dit perspectief is het interessant om na te gaan op welke wijze maatregelen getroffen kunnen worden in de gebouwde omgeving. Denk aan water-robuust bouwen of het ontwikkelen van (binnenstedelijke) overloopgebieden. Ook risicovolle bedrijven (werken met gevaarlijke stoffen) kunnen invloed hebben op het veiligheidsgevoel in de woonomgeving.


pagina 27 van 190


Veiligheid + Infrastructuur en bereikbaarheid Gevaarlijke stoffen worden vaak vervoerd over de weg of het spoor. Dit brengt risico’s met zich mee voor voorzieningen en gevoelige bestemmingen die er vlak bij liggen. De risicokaart brengt de (water)wegen en spoorlijnen waarover gevaarlijke stoffen worden vervoerd in kaart.

Bekijk de indicatoren Onveiligheidsgevoel 3 Slachtoffers geweldscriminaliteit 3 Slachtoffers vermogensdelicten 3 Slachtoffers huiselijk geweld 3 Jeugdcriminaliteit 3 Sociale overlast 3 Verkeersdoden 3 Kans op ramp 3 Overstromingsrisico’s 3 Inbraken 3

dwarsverbanden Mens

Markt

indicatoren Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Arbeid


AMBITIE: VRAAG EN AANBOD VAN ARBEID ZIJN IN EVENWICHT

context

Arbeid in economische termen verwijst naar het vermogen van de mens om een bijdrage te leveren aan het proces van het produceren van goederen en het leveren van diensten. Het gaat hier niet om de zelfverwezenlijking die een individu kan putten uit het verrichten van werk of om de drang naar erkenning. De kwaliteit van het beschikbare aanbod (kennis, ervaring, creativiteit) en de (kwantitatieve) beschikbaarheid van het werk vormen samen een cruciale economische factor. Het functioneren van de arbeidsmarkt is van groot belang om vraag en aanbod bij elkaar te brengen. Utrecht heeft een zeer belangrijke werkgelegenheidsfunctie in Nederland. De provincie is door haar centrale ligging tegelijkertijd ook een werkgelegenheidshart van Nederland.

Mens

pag 28 van 190

situatie Waar staan we nu? • Utrecht heeft van alle provincies de grootste instroom van werknemers die buiten de provincie wonen. • Utrecht heeft een hoge en nog steeds stijgende potentiële beroepsbevolking. De hoogste van Nederland. • Utrecht heeft een relatief laag werkloosheidspercentage. Een van de laagste in Nederland. • De werkloosheid stijgt vergelijkbaar met Nederland. • Utrecht heeft een relatief jonge (beroeps) bevolking. Meer jongeren én minder ouderen. • Utrecht heeft een laag aantal werknemers met een WAO-uitkering. Een van de laagste van Nederland.

Markt

perspectief Wat kunnen we doen? • Zorgen dat het niet hoog opgeleide deel van de (werkloze) beroepsbevolking aansluiting vindt en houdt op de regionale arbeidsmarkt. • Het stimuleren van om-, her- en bijscholing om het verlies van arbeidsplaatsen in de ene sector op te vangen in andere sectoren.

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Arbeid


Arbeid + Kennis + Woonomgeving

Arbeid + Infrastructuur en bereikbaarheid

Utrecht ontleent haar positie aan haar centrale ligging, aan haar aantrekkelijk woon- en leefklimaat en aan haar goed ontwikkelde kennisinfrastructuur. Kwaliteiten die gekoesterd moeten worden om aantrekkelijk te blijven voor kenniswerkers.

De relatie tussen arbeid en mobiliteit, in zijn oude fysieke vorm als ook in de modernere vorm van connectiviteit, is evident. Het is een belangrijke voorwaarde voor de verdere ontwikkeling van Utrecht. Een goede infrastructuur (weg, ov, fiets) en een sterke ICT-infrastructuur zijn hiervoor noodzakelijk.

pag 29 van 190

Arbeid + Kennis

In toenemende mate is voor de instandhouding van de kwaliteit van de werknemer een lerende houding van belang. Permanente investering zowel vanuit de werknemer als de werkgever is daarom belangrijk.

Arbeid + Sociale participatie Met de invoering van de Wet Arbeidsparticipatie hebben overheden en bedrijven een gedeelde opgave om mensen met een afstand tot de reguliere arbeidsmarkt zinvol te laten deelnemen aan werk en samenleving.

Bekijk de indicatoren Werkgelegenheid 3 Benutting arbeidspotentieel 3 Werkloosheid 3 Totale druk 3 Groene druk 3 Grijze druk 3 Arbeidsongeschiktheid 3

dwarsverbanden Mens

Markt

indicatoren Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Economisch profiel


AMBITIE: DE ECONOMISCHE STRUCTUUR IS DYNAMISCH EN DIVERS

context

De kracht van een regionale economie wordt in belangrijke mate bepaald door de in de regio aanwezige bedrijvigheid. Daarbij gaat het zowel om het geheel van al die bedrijven, maar ook om de grootteklasse- en sectorale structuur (de regionale productiestructuur). Deze structuur moet zodanig zijn dat deze economische groei kan genereren, maar ook conjuncturele schokken kan opvangen. Het is belangrijk dat de economie concurrerend is (zowel nationaal als internationaal) en dat de economische structuur permanent wordt vernieuwd en versterkt door de komst van startende en zich nieuw vestigende ondernemingen.

Mens

pag 30 van 190

situatie Waar staan we nu? • Utrecht is sterk vertegenwoordigd in informatie en communicatie, financiële instellingen en zakelijke diensten. • Handel, zakelijke diensten en zorg zijn de dragers van de economie. • Het Bruto Binnenlands Product van de regio is na Groningen (mét de aardgasbaten) het hoogste van Nederland. Er sprake van een dalende trend. • Het aantal snel groeiende bedrijven is groter dan in de meeste andere provincies. • De arbeidsproductiviteit is een van de beste van Nederland. • Utrecht heeft een van de laagste percentages faillissementen van Nederland. Het aantal neemt toe, maar is minder dan het landelijk gemiddelde.

Markt

perspectief Wat kunnen we doen? • Het opvangen van grote bezuinigingen in de verzorgende economie. • Het verbeteren van de resultaten van Utrechtse deelregio’s met een structureel achterblijvende economie. • Het ombuigen van de dalende trend van het BBP van de regio.

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Economisch profiel

pag 31 van 190


Economisch profiel + Gezondheid + Woonomgeving Dragende Utrechtse sectoren zoals de zorgsector (incl. onderzoek, medische technologie en groothandel) kunnen bijdragen leveren aan een gezonder woon-, werken leefklimaat, niet alleen in Utrecht maar ook elders. Financiële instellingen, zakelijke diensten en bedrijven in de informatie- en communicatiesector kunnen ontwikkelingen versnellen in transities naar gezonder en duurzamer werken en leven.

Bekijk de indicatoren Sectorstructuur 3 Oprichtingen en opheffingen 3 Snelle groeiers 3 BBP van de regio 3 Economische groei 3 Arbeidsproductiviteit 3 Faillissementen 3

dwarsverbanden Mens

Markt

indicatoren Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon


pag 32 van 190


AMBITIE: ECONOMISCHE CENTRA EN MAATSCHAPPELIJKE VOORZIENINGEN ZIJN GOED BEREIKBAAR

context

In onze ‘hoog mobiele’ samenleving speelt bereikbaarheid en de daarbij behorende infrastructuur in al zijn verschijningsvormen een steeds crucialere rol. Dat geldt niet alleen voor het economisch functioneren van de samenleving, maar ook voor het sociale functioneren. Het is belangrijk

Mens

dat economische centra en maatschappelijke voorzieningen, scholen en ziekenhuizen, goed bereikbaar zijn. Uitgangspunt daarbij is hoe je inwoners/werknemers optimaal faciliteert om via de verschillende vervoersmodaliteiten van A naar B te komen.

Markt

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon


situatie Waar staan we nu? • De reistijd van een autorit duurt gemiddeld 18% langer als gevolg van vertraging. Voor een vrachtauto is dit 17%. • Meer dan een kwart van de fietsritten is zeer vertraagd. • De bezettingsgraad van P&R bij treinstations is hoog, bij bus- of tramstations aan de randen van de stad en langs snelwegen beduidend lager. • De verdeling van de verplaatsingen van reizigers wijkt niet sterk af van het Nederlandse gemiddelde. • Het aandeel deelauto’s is de hoogste van alle provincies.

Mens

pag 33 van 190


perspectief Wat kunnen we doen? • Het verbeteren van de toegang tot werklocaties en maatschappelijke voorzieningen door het aanbieden van kwalitatief hoogstaande vervoersnetwerken. • Het combineren van een goed werkende ‘draaischijf’ voor de automobiliteit in Nederland met de beperkte capaciteit voor autoverkeer in stedelijk gebied. • Het verbeteren van de fietsinfrastructuur in het stedelijk gebied. • Het ontwikkelen van vlotte, veilige en comfortabele fietsroutes op. afstanden tot 15 km, onder andere voor de elektrische fiets.

Markt

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

pag 34 van 190


Infrastructuur + Arbeid Hoe meer arbeidsplaatsen, des te hoger de mobiliteitsbehoefte. In Utrecht zijn er meer arbeidsplaatsen dan werknemers, dus vindt een positieve migratie plaats. Dit zegt iets over de kracht van de Utrechtse economie, maar levert tegelijkertijd extra druk op voor de infrastructuur. Een toename van het plaatsen tijdonafhankelijk werken (Het Nieuwe Werken) kan deze druk mogelijk voor een deel opvangen.


Infrastructuur + Gezondheid + Woonomgeving De (auto)mobiliteit kan negatieve effecten hebben voor de gezondheid van de inwoners van de provincie Utrecht (NO2, fijnstof). Dit kan ook leiden tot een minder aantrekkelijke woon-, werken leefomgeving (met name geluid en luchtkwaliteit).

Bekijk de indicatoren Modal split 3 Bereikbaarheid auto 3 Bereikbaarheid fiets 3 Bereikbaarheid vrachtvervoer 3 Reizigerstevredenheid bus en tramvervoer 3 Aandeel deelauto’s 3 Bezetting en capaciteit P&R 3

dwarsverbanden Mens

Markt

indicatoren Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Kapitaal

pag 35 van 190


AMBITIE: ER IS VOLDOENDE KAPITAAL BESCHIKBAAR VOOR BEDRIJVIGHEID EN ONDERNEMERSCHAP

context

Tot kapitaal(goederen) wordt alles gerekend wat voor de productie van goederen of diensten wordt gebruikt. Te denken valt hierbij aan machines, apparaten, transportmiddelen, grond en gebouwen, kortom ‘productief kapitaal’. Het is economisch van groot belang dat niet alleen voldoende kapitaalgoederen aanwezig zijn en dat deze van goede kwaliteit zijn, maar ook dat de voorraad via investeringen minimaal op peil wordt gehouden dan wel uitgebreid wordt. Het is belangrijk dat bedrijven voldoende winst maken om te kunnen investeren en dat zij voldoende investeren om het productieve vermogen van de economie in stand te houden en te versterken.

Mens

situatie

Waar staan we nu? • Het (beginnend) herstel van de economie loopt in Utrecht licht voor op Nederland. • Een groeiend aandeel bedrijven geeft aan dat de winstgevendheid verbeterd is. Utrecht loopt in de pas met het gemiddelde van Nederland. • Het aandeel bedrijven dat aangeeft dat de investeringen zullen toenemen, is verder gestegen. Utrecht scoort hierin hoog ten opzichte van andere provincies.

Markt

perspectief Wat kunnen we doen? • Het versterken van de financiële onderdelen in het ecosysteem voor ambitieuze ondernemers. • Het vergroten van het aandeel bedrijven met een verbeterde winstgevendheid.

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Kapitaal

Kapitaal + Kennis Inzetten op productiviteitsgroei betekent eerst en vooral inzetten op versterking van innovatie (keuze voor niches waarin je goed bent) en benutten van je innovatiepotentieel. Dit laatste vraagt ook om versterking van ondernemerschap. Er is wel potentie maar dat vertaalt zich vaak nog niet in nieuwe bedrijvigheid. Opschaling van innovatieve activiteiten vraagt bovendien vormen van financiering die nog relatief vaak buiten beeld blijven (durfkapitaal).

pag 36 van 190


Kapitaal + Ruimte voor bedrijven Op het moment dat de conjunctuur aantrekt en de investeringen toenemen is er ruimte nodig voor bedrijvigheid. Volumegroei is gezien de schaarste aan ruimte in Utrecht een minder voor de hand liggende strategie. Utrecht kan beter inzetten op productiviteitsgroei (= innovatie). Ook door transformatie van lege kantoren en verouderde / leegstaande bedrijventerreinen is nog veel ruimte te creëren.

Bekijk de indicatoren Rendement bedrijven 3 Investeringsniveau 3 Vertrouwen in economie 3

dwarsverbanden Mens

Markt

indicatoren Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Kennis


AMBITIE: ER IS EEN KENNISINTENSIEVE EN INNOVATIEVE ECONOMIE

context

Bij kennis gaat het in de eerste plaats om kennis die gebruikt wordt in het productieproces. Daarnaast vormt het een steeds belangrijkere ‘input’ in onze kennissamenleving. Een onderscheid kan gemaakt worden tussen menselijke kennis en kennis opgeslagen in de kapitaalgoederen. Voor het op peil houden en vernieuwen van de kennis van bedrijven en beroepsbevolking is een goede kennis- en creatieve infrastructuur onontbeerlijk. Belangrijk is dat investeringen van bedrijven gericht zijn op voortdurende vernieuwing van producten, productieprocessen en dienstverleningsprocessen en dat het creatieve, innovatieve en aanpassingsvermogen van het bedrijfsleven voortdurend wordt versterkt.

Mens

pag 37 van 190

situatie Waar staan we nu? • Utrecht heeft de hoogst opgeleide beroepsbevolking van Nederland. Dit neemt licht af. • De capaciteit WO/HBO ten opzichte van de bevolkingsomvang is na Groningen het hoogst. • Het aandeel hoger opgeleiden dat deelneemt aan vervolgcursussen en –opleidingen is landelijk het hoogst. • Utrecht heeft een relatief hoge R&D intensiteit in het (semi-)publieke domein. De private R&D is een stuk lager dan landelijk gemiddeld. • Utrecht heeft landelijk het hoogste innovatiepotentieel. Het aantal innovatieve starters is laag. • Het aandeel life sciences is na Groningen het hoogste in Nederland en is redelijk stabiel in de tijd. • Het aandeel creatieve industrie is in vergelijking met de rest van Nederland hoog en nog steeds groeiend.

Markt

perspectief Wat kunnen we doen? • Het stimuleren van innovatief en ambitieus ondernemerschap om economische groei en innovatie te versterken. • Het verbinden van kennisnetwerken met economische kansen als potentiële bron van innovatie. • Het stimuleren van R&D van ondernemingen.

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Kennis

Kennis + Energie Voor de ontwikkeling van o.a. duurzame energie zijn ondernemers noodzakelijk: zij ontwikkelen producten en diensten die dit mogelijk en makkelijk maken. Instellingen en ondernemingen kunnen hun eigen processen en ketens verder verduurzamen.

pag 38 van 190


Kennis + Gezondheid Wetenschappers en ondernemers kunnen producten en diensten ontwikkelen die bijdragen aan de gezondheid en aan een gezonde woon-, werken leefomgeving. Ook kunnen zij in hun eigen bedrijfsvoering gezond(er) werken en leven stimuleren.

Bekijk de indicatoren Innovatie potentieel 3 Aandeel hoog opgeleiden 3

Capaciteit WO en HBO 3

Kennis + Sociale participatie Sociaal, betrokken ondernemerschap groeit in Utrecht (denk bijvoorbeeld aan Specialisterren of i-Did Fashion) en kan worden uitgebouwd.

R&D intensiteit 3 Life sciences 3 High en medium tech 3 Gebruik innovatiesubisidies 3 Creatieve industrie 3

dwarsverbanden Mens

Markt

indicatoren Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon


pag 39 van 190


AMBITIE: DE BESCHIKBARE RUIMTE VOOR BEDRIJVIGHEID IS OPTIMAAL AFGESTEMD OP DE VRAAG

context

Economische activiteiten vinden altijd ergens plaats: op een bedrijventerrein, in bedrijfsruimten, kantoren, winkels en in toenemende mate onder invloed van de digitale revolutie thuis en in (semi) openbare ruimten. Beschikbaarheid, segmentatie en (steeds belangrijker) de kwaliteit van bedrijventerreinen, bedrijfsruimten en kantoren zijn belangrijke randvoorwaarden voor het goed functioneren van de regionale economie. Voor de kwaliteit van de leefomgeving is het belangrijk dat de beschikbare ruimte voor bedrijvigheid zorgvuldig wordt beheerd: zuinig ruimtegebruik en aangepast aan huidige behoeften.

Mens

situatie

Waar staan we nu? • Aanbod van kantoren in de provincie Utrecht neemt toe, maar volgt de Nederlandse trend. • De ontwikkeling van de beschikbaarheid van bedrijventerreinen wijkt af: in Nederland komen uitgeefbare bedrijventerreinen bij, in Utrecht wordt de ruimte krapper. • Utrecht heeft een relatief hoog aandeel verouderde bedrijventerreinen. • Utrecht heeft relatief weinig leegstand van winkels, op Noord-Holland na de laagste van heel Nederland. Wel zijn er binnen de provincie duidelijk verschillen in de leegstandproblematiek.

Markt

perspectief Wat kunnen we doen? • Voorkomen van verdere leegstand en verloedering van kantoorruimten. • Extra aandacht besteden aan de leegstand van winkels in relatie tot de kwaliteit van de openbare ruimte. • Stimuleren van transformatie van leegstaande kantoren en verouderde bedrijventerreinen om ruimte te scheppen voor nieuwe (vormen van) bedrijvigheid. • Voorkomen dat nieuwe gebouwen worden gerealiseerd zonder goede businesscase.

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

pag 40 van 190


Ruimte voor bedrijven + Werk en inkomen Leegstand van winkels vraagt om aandacht omdat Utrecht al een leegstandsprobleem heeft, zeker in bepaalde gemeenten. Het besteedbaar inkomen van burgers stijgt vooralsnog niet of nauwelijks en er is sprake van veranderd koopgedrag (web shoppen).


Ruimte voor bedrijven + Energie Verouderde kantoren en bedrijfspanden hebben vaak een hoog energiegebruik. Transformatie of renovatie kan samengaan met energiebesparing.

Bekijk de indicatoren Aanbod bedrijventerreinen 3

Verouderde bedrijventerreinen 3

Ruimte voor bedrijven + Woonomgeving De (grote) leegstand van kantoren kan leiden tot een verslechtering van de leefbaarheid van een gebied. Herontwikkeling of transformatie kan bijdragen aan nieuwe impulsen voor gebiedsontwikkeling.

Netto/bruto verhouding bedrijventerreinen 3 Voorraadbestendigheid bedrijventerreinen 3 Aanbod kantoorruimte 3 Aanbod bedrijfsruimte 3 Leegstand winkels 3

dwarsverbanden Mens

Markt

indicatoren Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Bodem en water


AMBITIE: DE BODEM EN HET (GROND)WATER ZIJN SCHOON

context

De kwaliteit van de bodem heeft betrekking op de bovenste grondlaag waarin menselijke en biologische processen plaatsvinden. Door verontreinigingen van deze grondlaag kunnen deze processen verstoord raken. Grondwater wordt door drinkwaterbedrijven, industrie en landbouw gebruikt als drinken beregeningswater, omdat dit water over het algemeen zuiver is. Bij oppervlaktewater onderscheiden we stromende wateren zoals rivieren en beken en stilstaande wateren zoals meren, kanalen, sloten en vennen. Het oppervlaktewater wordt door de mens gebruikt in de landbouw en voor recreatie en transport. Daarnaast speelt het oppervlaktewater een rol bij de kwaliteit van natuur.

Mens

pag 41 van 190

situatie Waar staan we nu? • Een aantal spoedlocaties, met mogelijk onaanvaardbare risico’s voor de mens, is nog niet volledig gesaneerd. • De chemische kwaliteit van zowel ondiep als diep grondwater voldoet grotendeels aan de norm volgens de Kaderrichtlijn Water (KRW). • De kwaliteit van het drinkwater is zeer goed, wel voortdurend aandacht voor verontreinigingen bij productielocaties. • 3 % van het oppervlaktewater krijgt het predicaat ‘goed’ voor de ecologische toestand volgens de Kaderrichtlijn Water (KRW). Bijna 50% wordt als ‘matig’ beoordeeld.

Markt

perspectief Wat kunnen we doen? • Blijvend aandacht besteden aan verontreinigingen van ondiep en diep grondwater (met name bestrijdingsmiddelen). • Verder verbeteren van de oppervlaktewaterkwaliteit voor het functioneel gebruik (onder andere landbouw, natuur en industrie).

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

pag 42 van 190

Bodem en water

Bodem en water + Gezondheid In de bodem kunnen vluchtige componenten (zoals PER) voorkomen, die mede bepalend zijn voor het veilig kunnen wonen op de grond. Vluchtige stoffen kunnen uitdampen, in woningen terecht komen en zo mogelijk gezondheidsrisico’s veroorzaken.


Bodem en water + Natuur en landschap De waterkwaliteit en de (grond)waterstanden zijn van invloed op de kwaliteit van de natuur. Door verontreinigingen in het oppervlaktewater kunnen ecosystemen worden bedreigd. De grondwaterstand is van belang voor de kwaliteit van natuurgebieden. Door grondwateronttrekkingen en ingrepen in de afvoer van oppervlaktewater zijn (delen van) deze gebieden verdroogd. Verdroging van natuurgebieden is een aandachtspunt.

Bekijk de indicatoren Bodemsanering 3 Chemische toestand ondiep grondwater 3 Chemische toestand diep grondwater 3 Kwaliteit drinkwater 3 Chemische toestand oppervlaktewater 3 Ecologische toestand oppervlaktewater 3

dwarsverbanden Mens

Markt

indicatoren Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Energie

pag 43 van 190


AMBITIE: IN 2040 IS DE PROVINCIE UTRECHT KLIMAATNEUTRAAL

context

Energie is onontbeerlijk voor ons dagelijks functioneren. Aan het (overvloedig) gebruik van fossiele brandstoffen voor energieomzetting zitten twee kanten. In de eerste plaats gaat het om een eindige voorraad waarvan uitputting dreigt. Daarnaast veroorzaakt het gebruik van fossiele brandstoffen

negatieve milieueffecten, in het bijzonder het broeikaseffect. Energiebesparing en opwekken en gebruik van duurzame energie zijn mogelijkheden om deze effecten en het risico op uitputting te verminderen. Ze leveren nieuwe economische kansen en

besparen kosten voor bewoners en bedrijven. In het Energieakkoord is door overheden, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties afgesproken om in 2023 te komen tot een inzet van 16% duurzame energiebronnen.

Veroorzakers van CO2-uitstoot

Mens

Markt

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Energie

situatie Waar staan we nu? • Het gas- en elektriciteitsverbruik van huishoudens neemt licht af en volgt de algemene trend in Nederland. • Het gas- en elektriciteitsverbruik van bedrijven is laag. • Het percentage opwekking duurzame energie is zeer laag en ligt flink achter bij de landelijke en provinciale doelstellingen. • Wind- en zonne-energie vertonen een stijgende lijn, maar liggen (ver) onder het landelijk gemiddelde. • Het gemiddelde energielabel van woningen ligt tussen D en E. Hiermee is Utrecht gemiddeld. • Het aantal laadpunten voor elektrische auto’s per 100.000 inwoners is een van de hoogste in Nederland.

Mens

pag 44 van 190


perspectief Wat kunnen we doen? • Het vergroten van het aandeel opwekking duurzame energie, zoals zonne-energie, windenergie, biomassa en waterkracht. • Het terugdringen van energieverbruik biedt veel kansen en mogelijkheden, zowel voor woningen (koop en huur) als voor bedrijven.

Markt

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Energie

pag 45 van 190


Bekijk de indicatoren Emissie koolstofdioxide 3 Gasverbruik huishoudens 3

Energie + Infrastructuur en bereikbaarheid De emissie van CO2 wordt o.a. veroorzaakt door verkeer. Een aanzienlijk deel van het verkeer rondom Utrecht (33%) heeft noch vertrek noch aankomst in onze regio. Utrecht wordt niet voor niets beschouwd als draaischijf van Nederland. Vermindering van verlieskilometers, schonere auto’s, meer ov en fietsverkeer dragen allen bij aan een reductie van CO2 emissie.

Energie + Economisch profiel Veel energiebesparingsmaatregelen verdienen zichzelf snel terug. Ze leveren dus zowel voor huishoudens als bedrijven een interessante kostenbesparing op. Isolatie en opwekking van duurzame energie dragen bij aan (veelal regionale) economie en werkgelegenheid.

Energie + Woonomgeving Het gas- en elektriciteitsverbruik van woningen kan omlaag. Het is dan wel bepalend of de woning in eigendom is of wordt gehuurd. Het is interessant om te investeren in de isolatie van de eigen woning of het plaatsen van zonnepanelen. Dat levert op termijn financiële voordelen op. Voor huurwoningen is dat ingewikkelder. Op dat vlak zijn echter wel initiatieven die energiebesparing ook voor corporaties en huurders aantrekkelijk maken. Denk bijvoorbeeld aan nul-op-demeter woningen: gerenoveerde comfortabele woningen zonder energielasten.

Electriciteitsverbruik huishoudens 3 Energielabels woningen 3 Gasverbruik bedrijven 3 Elektriciteitsverbruik bedrijven 3 Opwekking zonne-energie 3 Opwekking windenergie 3 Duurzame energie 3 Laadpunten 3 Vulpunten 3 Schone personenauto’s 3 Schone bussen 3 Stadsverwarming 3

dwarsverbanden Mens

Markt

indicatoren Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Grondstoffen

pag 46 van 190


AMBITIE: DE GRONDSTOFFENSTROOM IS CIRCULAIR (ER VINDT GEEN VERSPILLING PLAATS)

context

Afval komt vrij doordat producten verwerkt en gebruikt c.q. verbruikt worden. De verwerking van afval (o.a. storten, verbranding) kan leiden tot diverse milieuproblemen. Door hergebruik en recycling kunnen deze effecten worden verminderd en kan tevens een bijdrage geleverd worden aan het tegengaan van de uitputting van grondstoffen. Een belangrijke voorwaarde voor effectief hergebruik en recycling is dat afvalstromen zuiver bij de verwerker worden aangeboden.

Mens

situatie

Waar staan we nu? • Het gescheiden inzamelen van GFT en glas is stabiel. De provincie Utrecht volgt daarbij het landelijk gemiddelde. • De hoeveelheid huishoudelijk restafval is de laatste 10 jaar met ongeveer 10% afgenomen. Utrecht doet het iets beter dan het landelijk gemiddelde. • De inzameling van de hoeveelheid oud papier en karton neemt af. Utrecht zit iets onder het landelijk gemiddelde. • De inzameling van kunststof verpakkingsmateriaal neemt sterk toe, waarbij Utrecht onder het landelijk gemiddelde blijft.

Markt

perspectief Wat kunnen we doen? • Blijvend aandacht besteden aan het hergebruiken van grondstoffen. Deze zijn waardevol en kunnen bijdragen aan het verminderen van de winning van nieuwe grondstoffen en het vergroten van duurzame energieopwekking. • Stimuleren van het hergebruik van bouwen sloopafval (geen indicator, wel actueel). • Besparen van grondstoffen in de (wegen)bouw, door hergebruik en duurzaam ontwerpen.

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Grondstoffen

pag 47 van 190


Grondstoffen + Energie Materialen die gescheiden worden ingezameld, kunnen weer worden hergebruikt. Daarmee worden grondstoffen en energie bespaard. Ook kan met ingezamelde grondstoffen energie worden opgewekt. Denk bijvoorbeeld aan energie uit biomassa. Deze energie wordt opgewekt door verbranding, vergassing of vergisting van organische materialen, zoals hout, gft-afval, bermafval (gras), maar ook plantaardige olie, mest en (delen van) speciaal hiervoor geteelde gewassen.

Bekijk de indicatoren GFT afval 3 Verpakkingsglas 3 Huishoudelijk restafval 3 Oud papier en karton 3 Kunststof verpakkingsmateriaal 3

dwarsverbanden Mens

Markt

indicatoren Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Lucht en geluid

pag 48 van 190


AMBITIE: DE UTRECHTSE LUCHT IS VAN GOEDE KWALITEIT

context De luchtkwaliteit wordt beïnvloed door emissies die vrijkomen bij vrijwel alle menselijke activiteiten. Belangrijke emissiebronnen zijn industrie, verkeer en landbouw. Naast de eigen bronnen wordt de luchtkwaliteit in Utrecht bepaald door emissies in het buitenland en andere provincies. De kwaliteit van de lucht heeft invloed op de gezondheid van mensen en de ontwikkeling van de natuur. Burgers die bloot staan aan hoge concentraties luchtverontreinigende stoffen

Mens

lopen kans op vroegtijdige sterfte en een aanzienlijk verlies aan gezonde levensjaren. Voor lucht en geluid bestaan (Europese) wettelijke normen. Maar ook onder die normen treedt gezondheidsschade op. Er zou ook gekeken kunnen worden naar gevoelige bestemmingen (zoals kinderdagverblijven, scholen en woningen) en de afstand tot de bron (bijvoorbeeld een weg). Hetzelfde geldt voor geluiden geurhinder. Ook hier geldt dat beneden de normen wel hinder ervaren kan worden.

Markt

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Lucht en geluid


situatie

perspectief

Waar staan we nu? • Het aantal overschrijdingen van de grenswaarden van NO2 langs wegen neemt af. Bij fijnstof (PM10) zijn er geen overschrijdingen van Europese normen. • De gemiddelde blootstelling van NO2 en fijnstof per woning neemt af. Maar ten opzichte van andere provincies ligt de belasting per woning hoog. • De ervaren geluids- en geurhinder neemt licht af, maar liggen hoger dan het landelijk gemiddelde. • 7,5% van de woningen in de provincie Utrecht heeft een geluidsbelasting boven de 65 dB. Maar ten opzichte van andere provincies ligt de belasting per woning hoog. • De ervaren geluids- en geurhinder neemt licht af, maar liggen hoger dan het landelijk gemiddelde. • 7,5% van de woningen in de provincie Utrecht heeft een geluidsbelasting boven de 65 dB.

Wat kunnen we doen? • Het verbeteren van de luchtkwaliteit door nationale en lokale maatregelen. • Het aanpakken van geluidsoverlast in het algemeen en bij woningen in het bijzonder. • Extra aandacht besteden aan de situatie rondom gevoelige bestemmingen, zodat deze minder overlast (lucht en geluid) ondervinden.

Mens

pag 49 van 190

Markt

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

pag 50 van 190

Lucht en geluid


Lucht en geluid + Infrastructuur en bereikbaarheid

Lucht en geluid + Gezondheid

Verkeer is nog steeds een belangrijke bron van geluidsoverlast en luchtvervuiling. Het treffen van maatregelen om geluidsoverlast te voorkomen door (toenemende) mobiliteit is belangrijk.

Luchtverontreiniging heeft een negatieve invloed op de gezondheid van mensen. Ongeveer 5-7 % van de totale ziektelast wordt veroorzaakt door milieufactoren, waarin luchtverontreiniging veruit het grootste aandeel heeft. Ter vergelijking: roken is verantwoordelijk voor 13% van de ziektelast, 5% is het gevolg van ernstig overgewicht. De laatste jaren ontstaat meer aandacht voor roet en zware metalen, de meest schadelijke fracties in het fijnstof die onder andere worden uitgestoten door verkeer. Meer informatie: www.nationaalkompas.nl

Bekijk de indicatoren Overschrijdigen fijnstof (PM10) langs wegen 3 Overschrijdigen stikstofdioxide (NO2) langs wegen (2 pagina's) 3 Blootgestelde woningen fijnstof (PM10) 3 Blootgestelde woningen stikstofdioxide (NO2) 3 Geurhinder 3 Geluidshinder 3 Geluid belaste woningen 3 Lichtemissie 3

dwarsverbanden Mens

Markt

indicatoren Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Natuur en landschap

pag 51 van 190


AMBITIE: DE KWALITEIT VAN NATUUR EN LANDSCHAP IS HOOG

context

Het gevarieerde landschap is één van de kernkwaliteiten van Utrecht. Rijkgeschakeerde natuurgebieden, landschappen en landgoederen die ieder voor zich unieke kwaliteiten hebben. De steden in de regio hebben verschillende gezichten: aantrekkelijke (stad)landschappen en de historische binnensteden van Utrecht en Amersfoort. De afstanden tussen de

Mens

landschappen en de steden en dorpen zijn klein. De natuur heeft zowel een consumptiewaarde voor de mens met recreatie en ontspanning als een intrinsieke waarde in de vorm van de biodiversiteit. Door maatschappelijke ontwikkelingen zoals verstedelijking, luchtemissies en intensivering van de landbouw, staan zowel de kwaliteit als de kwantiteit

Markt

van de natuur onder druk. Een aantrekkelijk landschap en een gevarieerde natuur is essentieel voor een goed leef- en vestigingsklimaat in de provincie. Het doel is dat in 2027 het Natuurnetwerk is gerealiseerd (1500 hectare nieuwe natuur en nog eens 2700 hectare). Daarnaast is de ambitie om 3000 ha. natuur te ontwikkelen met private financiering.

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

Natuur en landschap

situatie Waar staan we nu? • De gemiddelde soortenrijkdom in akkers, bossen, heide/open zand en moerassen neemt licht toe. De soortenrijkdom in water en graslanden neemt nog af. • De oppervlakte natuur en grasland in de provincie ligt boven het landelijke gemiddelde. De provincie heeft het grootste percentage oppervlakte stad. • Sinds 1990 heeft de provincie Utrecht 5418 ha. nieuwe natuur verworven (2013). Dit is 80,4% van het einddoel in 2027. • Het oppervlakte natuurgebied dat beschermd is tegen stikstofdepositie is ruim groter dan het landelijk gemiddelde. • Utrecht heeft op één provincie na het minste aantal knelpunten, zoals versnippering, vermesting en verdroging, om soorten in stand te houden.

Mens

pag 52 van 190


perspectief Wat kunnen we doen? • Blijvend aandacht besteden aan het vergroten van de soortenrijkdom. • Stimuleren dat de groene contour door regionale partners wordt omgezet in nieuwe natuur. • Kansen zoeken voor herstel biodiversiteit in agrarisch gebied.

Markt

Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon

pag 53 van 190

Natuur en landschap

Natuur en landschap + Cultuur en recreatie Natuur en landschap zijn aantrekkelijk voor recreatieve activiteiten. Voldoende variatie, bijzondere monumenten en goede voorzieningen maken Utrecht tot een recreatief aantrekkelijk gebied.


Natuur en landschap + Gezondheid Natuur in de buurt draagt bij aan de fysieke en geestelijke gezondheid van mensen, door bewegen, ontspanning en schone lucht.

Bekijk de indicatoren

Natuur en landschap + Woonomgeving Groen heeft een bufferende werking bij het verwerken van grote hoeveelheden water. Denk aan overloopgebieden, waar kortstondig grote hoeveelheden extra water kunnen worden geborgen. In de stedelijke omgeving vervult het groen in de stad (parken, plantsoenen, tuinen, maar ook groene daken) een vergelijkbare rol. Toenemende verharding vermindert het bufferend vermogen.

Soortenrijkdom 3 Instandhouding soorten 3 Nieuwe natuur 3 Stikstofdepositie 3 Oppervlakte stad 3 Oppervlakte natuur 3 Oppervlakte grasland 3

dwarsverbanden Mens

Markt

indicatoren Milieu

inleiding

leeswijzer

overzicht thema’s


colofon


pagina 54 van 190

Colofon Inhoud: Michiel Linskens [email protected] 06 - 21124704 Proces: Jeannine van Bree [email protected] 030 - 2567358

Mens

Uitgave: Netwerk Utrecht2040 Ontwerp: Schwandt Infographics, Houten Opmaak: Ontwerpburo Suggestie & illusie, Utrecht Eerste druk, 15 december 2014, Utrecht Tweede druk, 24 januari 2015, Utrecht

De Staat van Utrecht is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met Telos, kenniscentrum voor duurzame ontwikkeling, verbonden aan de Universiteit van Tilburg. Telos heeft een grote bijdrage geleverd in het ordenen van de thema’s en de indicatoren, het aanleveren van cijfermateriaal en het duiden van de resultaten.

Website: www.utrecht2040.nl/staat-van-utrecht

Markt

Milieu

bezoek cultuurinstellingen MENS MENS

pagina 55 van 190



Bezoek cultuurinstellingen

MILIEU

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel cultuurinstellingen bezoekt een inwoner gemiddeld per jaar?

Een inwoner bezoekt gemiddeld 2,23 cultuurinstellingen per jaar

Toelichting De indicator bezoek cultuurinstellingen maakt inzichtelijk of iedereen actief dan wel passief kan deelnemen aan cultuur. Deze indicator kan onder druk komen te staan door bijvoorbeeld een economische crisis.

Vergelijking in de tijd (Cultuurbezoek in procenten) 3,00

Nederland Utrecht

2,75

Bron: CBS, 2012

2,50

2,23%

2,25

2,00 2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Vergelijking tussen provincies (Cultuurbezoek in procenten) Noord-Holland

3,84%

Utrecht

2,23%

Zuid-Holland

2,22%

Noord-Brabant

1,96%

Groningen

1,95% 1,42%

Overijssel Gelderland

1,25%

Limburg

1,18%

Friesland

1,01%

Zeeland

0,99% 0,76%

Flevoland Drenthe

Ambitie

Het culturele en recreatieve aanbod is groot en divers

77 terug naar thema 77 naar overzicht

-

0,68%

Staat van het gebouwde cultureel erfgoed MENS MENS

pagina 56 van 190



Staat van het gebouwde cultureel erfgoed

MILIEU

MARKT Vraag

Hoeveel monumenten zijn matig tot slecht onderhouden?

Toelichting Deze indicator zegt iets over de mate waarin het cultureel erfgoed wordt beschermd. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) toetst het onderhoud van monumenten en beoordeelt deze als slecht, matig, redelijk of goed. Het is belangrijk om de staat van onderhoud minstens op een redelijk niveau te houden om hoge onderhoudskosten te voorkomen. Het grootste deel van de onderhoudskosten (76%) komt namelijk voor rekening van de matig tot slecht onderhouden monumenten.

indicator

Huidige waarde

29% is matig tot slecht onderhouden

Staat van het gebouwde culturele erfgoed (percentage) Slecht

7%

Matig

32% goed

22% matig

Redelijk Goed

39% redelijk

restauratiekosten naar staat van onderhoud in procenten) Restauratiekosten (Verdeling (percentage) Restauratiekosten Slecht

7%

Bron: Provincie Utrecht, Erfgoedmonitor, 2014 47% slecht

Restauratiekosten Matig

17% redelijk

Restauratiekosten Redelijk Restauratiekosten Goed

29% matig

Vergelijking tussen gemeenten (matige en slechte monumenten per gemeente in %) procenten) A. Woudenberg B. Renswoude C. Vianen D. Rhenen E. Leusden F. Oudewater G. De Bilt H. Bunschoten I. IJsselstein J. Veenendaal K. Houten L. Nieuwegein M. Amersfoort N. Montfoort O. Bunnik P. Utrechtse Heuvelr. Q. Stichtse Vecht R. Lopik S. Baarn T. De Ronde Venen U. Woerden V. Utrecht

Ambitie



70 53 47 41 36 32 32 31 29 29 28 27 27 25 23 23 23 23 22 22 22 19

W. Soest X. Zeist Y. Wijk bij Duurstede Z. Eemnes

17 13 11 9

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter het aantal monumenten in slechte en matige staat.

Z

T Q U F

H

S W

G V

N I R

L

E

X K

C

M A

O

P Y

B J D

Omvang cultureel erfgoed MENS MENS

pagina 57 van 190



Omvang cultureel erfgoed

MILIEU

MARKT Vraag

Hoeveel rijksmonumenten zijn er per 10.000 inwoners?

Toelichting Deze indicator zegt iets over de mate waarin cultureel erfgoed voorkomt in de regio. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) houdt de stand van zaken voor de rijksmonumenten bij en publiceert deze op de erfgoed databank (www.monumenten.nl/kennisbank). Er zijn 5479 rijksmonumenten in de provincie Utrecht. Bron: Rijksdienst voor het cultureel erfgoed, 2013

indicator

Huidige waarde

Er zijn 44 rijksmonumenten per 10.000 inwoners

rijksmonumenten 10.000 inwoners) Vergelijking in de tijd (Aantal (Omvang cultureel erfgoedper in aantallen) Nederland

50

Utrecht

46

44

42 38 34

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2013

2012

rijksmonumenten perin10.000 inwoners) Vergelijking tussen provincies (Aantal (Omvang cultureel erfgoed aantallen)

Zeeland

96,8

Friesland

64,4

Noord-Holland

51,7

Limburg

47,6

Utrecht

44,0

Groningen

43,9

Overijssel

34,6

Gelderland

30,6

Drenthe

26,2

Zuid-Holland

25,6

Noord-Brabant Flevoland

23,5 -

2,0

Vergelijking tussen gemeenten (Omvang cultureel erfgoed per in ?) 10.000 inwoners)

Ambitie



A. Oudewater B. Stichtse Vecht C. Renswoude D. Utrechtse Heuvelr. E. Vianen F. Lopik G. Bunnik H. Wijk bij Duurstede I. Montfoort J. Baarn K. Eemnes L. Utrecht M. Woudenberg N. De Ronde Venen O. De Bilt P. Leusden Q. Amersfoort R. Zeist S. Rhenen T. Houten U. Woerden V. IJsselstein

163,1 126,9 106,3 98,1 91,0 89,3 86,5 70,3 64,6 61,4 48,9 46,8 44,6 39,4 37,6 32,4 30,5 29,0 28,4 24,4 21,7 19,3

W. Nieuwegein X. Soest Y. Bunschoten Z. Veenendaal

13,6 8,4 5,9 3,0

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter het cultureel erfgoed.

K

N B U A

Y

J X

O L

I F

Q P

R

V W E

T

M

G

D H

C Z S

Zakelijke reizen MENS MENS

pagina 58 van 190



Zakelijke reizen

MILIEU

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel meerdaagse zakelijke reizen en overnachtingen vinden jaarlijks plaats?

Er vinden 492.000 binnenlandse zakenreizen plaats en 734.000 zakelijke overnachtingen

Toelichting Het aantal binnenlandse zakenreizen en overnachtingen geeft een indruk van de aantrekkelijkheid van de regio. De afname kan voor een belangrijk deel verklaard worden door de crisis (kostenbesparingen) en de steeds betere mogelijkheden van online videoconferenties.

Vergelijking in de tijd (Zakelijke reizen Utrecht × 1.000) 1300

Meerdaagse binnenlandse zakenreizen Overnachtingen meerdaagse binnenlandse zakenreizen

1100

900

Het ContinuZakenreisOnderzoek (CZO) vindt tweejaarlijks plaats. Het onderzoek heeft een continu karakter waarbij respondenten eens per kwartaal worden ondervraagd over de door hen ondernomen binnen- en of buitenlandse zakenreizen. Bij de binnenlandse zakenreismarkt worden de meerdaagse zakenreizen in beeld gebracht. Bron: CZO, 2013

734 700

492 500 2011

2013

Vergelijking in de tijd (Zakelijke reizen Nederland in miljoenen) 11

Meerdaagse binnenlandse zakenreizen Overnachtingen meerdaagse binnenlandse zakenreizen

9

6.1

3.8

7

5

3 2011

Ambitie



2013

Zakelijke bijeenkomsten MENS MENS

pagina 59 van 190



Zakelijke bijeenkomsten

MILIEU

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoe aantrekkelijk vinden zakenreizigers, die wel eens een zakelijke bijeenkomst organiseren, de provincie?

70% van de zakenreizigers die wel eens een zakelijke bijeenkomst organiseren vindt de regio Utrecht aantrekkelijk

Toelichting Met deze indicator wordt de aantrekkelijkheid van de provincie voor georganiseerde zakelijke bijeenkomsten in kaart gebracht. De indicator zegt iets over de profilering van een regio. Bron: CZO, 2013

(Aantrekkelijkheid zakelijke in procenten) Vergelijking tussen provincies (Zakelijke bijeenkomsten in bijeenkomsten procenten)

Utrecht

70%

Gelderland

55%

Zuid-Holland

55%

Noord-Holland

53%

Noord-Brabant

49%

Limburg

42%

Overijssel

36%

Drenthe

30%

Friesland

27%

Zeeland

24%

Groningen

20%

Flevoland

17%

2010/2011

2012/2013

zakelijke in procenten) Vergelijking tussen steden (Aantrekkelijkheid (Zakelijke bijeenkomsten in bijeenkomsten procenten)

Utrecht

74%

Amsterdam

66%

Den Haag

61%

Rotterdam

50%

Amersfoort

48%

Den Bosch

46%

Maastricht

46%

Leiden

40%

Arnhem

37%

Breda

35%

Nijmegen

32%

Eindhoven

29%

-

Groningen

27%

Ambitie

Alkmaar

21%


Tilburg

18%

Enschede

15%


2010/2011

2012/2013

Leesgedrag MENS MENS

pagina 60 van 190



Leesgedrag

MILIEU

MARKT Vraag

Wat is het gemiddeld aantal uitleningen per jaar per bibliotheeklid van de openbare bibliotheek?

Toelichting Het gemiddelde aantal uitleningen per persoon is een manier om het culturele aanbod te meten in de vorm van papier en digitaal materiaal. Lezen is een manier om meer bekend te raken met de eigen en andere culturen. De openbare bibliotheek kan door middel van een goed aanbod, zowel voor de allochtone als autochtone jeugd een venster vormen op de wereld.

indicator Huidige waarde

Een bibliotheeklid leent 39 keer per jaar

Vergelijking in de tijd (Leesgedrag, (Aantal uitleningen per bibliotheek lid)bibliotheeklid) aantal uitleningen per Utrecht 42

41

Let op: Van de gemeenten Nieuwegein, Veenendaal en Eemnes zijn geen cijfers beschikbaar.

40

39

Bron: BISC Utrecht, 2013

39

2013

2012 Vergelijking tussen gemeenten (Leesgedrag (Leesgedrag; aantal aantal uitleningen) uitleningen) A. Utrecht B. Amersfoort C. Stichtse Vecht D. Houten E. Woerden F. Zeist G. Utrechtse Heuvelr. H. De Bilt I. Soest J. De Ronde Venen K. IJsselstein L. Leusden M. Baarn N. Rhenen O. Bunschoten P. Wijk bij Duurstede Q. Vianen R. Woudenberg S. Montfoort T. Bunnik U. Oudewater V. Lopik

Ambitie



2.559.591 1.424.847 495.621 484.752 463.150 426.853 422.249 383.171 359.090 342.878 318.017 274.945 200.799 189.493 163.069 159.939 148.784 141.373 121.262 101.874 90.476 72.088

W. Renswoude X. Eemnes Y. Nieuwegein Z. Veenendaal

48.310 – – –

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter de hetXX. aantal uitleningen.

X

J C E U

O

M

A S K T Y D V Q

B

I

H

L

F

R G P

W Z N

Omvang cultuursector MENS MENS

pagina 61 van 190



Omvang cultuursector

MILIEU

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel culturele voorzieningen zijn er gemiddeld binnen een straal van 10 km?

Binnen een straal van 10 km zijn er 6,4 culturele voorzieningen

Toelichting Het aantal culturele instellingen (musea, bioscopen en podiumkunsten) binnen de regio geeft een indicatie over de toegankelijkheid en het aanbod. Bij deze indicator gaat het om het gemiddeld aantal culturele voorzieningen binnen een straal van 10 kilometer.

voorzieningen een straal van 10 km) Vergelijking in de tijd (Aantal (Omvang cultuursectorbinnen in procenten) Nederland

7,5

Utrecht

7,0 6,5

6,4%

6,0 5,5

Bron: CBS, 2012

2008

2012

2010

(Aantal voorzieningen een straal van 10 km) Vergelijking tussen provincies (Omvang cultuursectorbinnen in procenten) Noord-Holland

13,8% 8,1%

Zuid-Holland Utrecht

6,4%

Noord-Brabant

3,6%

Gelderland

3,2%

Limburg

2,9%

Groningen

2,9%

Overijssel

2,6%

Friesland

1,9%

Zeeland

1,6% 1,3%

Drenthe Flevoland

-

0,9%

Vergelijking tussen gemeenten (Omvang cultuursectorbinnen in procenten) (Aantal voorzieningen een straal van 10 km)

Ambitie



A. Utrecht B. De Bilt C. Nieuwegein D. Zeist E. Bunnik F. Houten G. Eemnes H. Stichtse Vecht I. Soest J. Baarn K. Amersfoort L. Leusden M. Rhenen N. Veenendaal O. Utrechtse Heuvelr. P. IJsselstein Q. Montfoort R. Vianen S. Oudewater T. Lopik U. Bunschoten V. Renswoude

11,1 10,0 9,8 8,3 8,1 6,3 6,2 5,5 5,5 5,4 4,8 3,4 3,0 2,9 2,7 2,5 2,4 2,4 2,2 2,2 2,1 2,0

W. Woerden X. Woudenberg Y. Wijk bij Duurstede Z. De Ronde Venen

1,9 1,9 1,4 1,0

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter de omvang cultuursector.

G

Z H W S

U

J

A Q P C T

L

D F

R

K

I

B

X

E

O Y

V N M

Dagtochten openluchtrecreatie MENS MENS

pagina 62 van 190



Dagtochten openluchtrecreatie

MILIEU

MARKT Vraag

indicator

Huidige waarde

Wat is de ontwikkeling van het aantal dagtochten in de openlucht ten opzichte van het aantal dagtochten in 2005? Toelichting

Het aantal dagtochten in de openlucht is 6% hoger dan in 2005 Vergelijking in de tijd (Index dagtochten in openluchtrecreatie in procenten, 2005 = 100)

Utrecht kent veel natuurschoon en een divers recreatie aanbod. Voor het recreatief gebruik van het landschap dient dit goed bereikbaar en toegankelijk te zijn. De ontwikkeling van het aantal dagtochten in de open lucht geeft aan hoeveel gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheden voor openluchtrecreatie. Deze indicator geeft niet aan of de openluchtrecreatie

Dagtochten

108

Utrecht

openluchtrecreatie

106

106

104

Bron: Monitor toerisme en recreatie Utrecht 2012, Ecorys (gegevens voor 2011)

102

100 2005

Ambitie



2007

2009

2011

Ervaren gezondheid MENS MENS

pagina 63 van 190

Gezondheid


Ervaren gezondheid

MILIEU

MARKT Vraag

Hoeveel procent van de inwoners beoordeelt zijn/ haar gezondheid als goed?

Toelichting Ervaren gezondheid, ook wel subjectieve gezondheid of gezondheidsbeleving genoemd, weerspiegelt het oordeel over de eigen gezondheid. Ervaren gezondheid is een samenvattende gezondheidsmaat van alle gezondheidsaspecten die relevant zijn voor de persoon in kwestie. Deze onderliggende gezondheidsaspecten variëren per persoon en hebben vaak betrekking op zowel de lichamelijke als de geestelijke gezondheid. Voorbeelden zijn ziekten, lichamelijke beperkingen en handicaps, fitheid, vermoeidheid en depressieve gevoelens. Ook leefstijlfactoren, zoals voeding, roken en lichamelijke activiteit kunnen mede het oordeel over de eigen gezondheid bepalen. Op het niveau van de bevolking is het grootste deel van de ervaren ongezondheid toe te schrijven aan rugaandoeningen en artrose, omdat deze aandoeningen vaker voorkomen. De ervaren gezondheid is niet gecorrigeerd voor leeftijd en opleiding. Bron: GGD Regio Utrecht, Gemeente Utrecht, Volksgezondheid 2012

Ambitie

De burgers zijn lichamelijk en geestelijk gezond



82,2% beoordeelt eigen gezondheid als goed

Vergelijking tussen gemeenten (Ervaren gezondheid: zeer goed tot goed) A. Eemnes B. Montfoort C. Renswoude D. Woudenberg E. Lopik F. Oudewater G. De Ronde Venen H. Houten I. Soest J. Leusden K. Woerden L. Wijk bij Duurstede M. Bunnik N. Bunschoten O. IJsselstein P. Stichtse Vecht Q. Baarn R. De Bilt S. Vianen T. Zeist U. Amersfoort V. Utrecht

87,4 87,2 86,3 86,3 86,0 85,5 84,3 84,3 83,9 83,5 83,5 83,4 83,2 83,0 82,9 82,9 82,5 82,3 82,0 81,9 81,8 81,8

W. Rhenen X. Veenendaal Y. Utrechtse Heuvelr. Z. Nieuwegein

81,1 80,3 79,7 78,7

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter beter de beoordeling van eigen gezondheid. XX.

A

G P K F

N

Q

V B O Z E

U

I

R

J

T H S

D

M

Y L

C X W

Geestelijke gezondheid MENS MENS

pagina 64 van 190

Gezondheid


Geestelijke gezondheid

MILIEU

MARKT Vraag

Hoeveel procent van de 19 tot 65-jarigen is psychisch ongezond?

Toelichting Toelichting psychisch ongezond: De cijfers hebben betrekking op de ‘Mental Health Inventory 5’ ofwel ‘MHI-5’. Dit is een internationale standaard voor een specifieke meting van de psychische gezondheid, bestaande uit 5 vragen. De MHI-5 betreft vragen die steeds betrekking hebben op hoe men zich in de afgelopen 4 weken voelde op het gebied van zenuwachtig zijn, in de put zitten, kalm en rustig voelen, neerslachtig en somber voelen en geluksgevoel. De precieze omvang van de prevalentie van psychische problematiek, zelfs als er eenduidigheid bestond over de definitie daarvan, is niet te achterhalen. Bijna 25% van de bevolking zou jaarlijks een periode van psychische ziekte doormaken. In Nederland bereikt de geestelijke gezondheidszorg 10% van deze mensen. Lang niet iedereen zoekt hulp of heeft behoefte aan hulp.


10,6% van de inwoners is psychisch ongezond

Vergelijking tussen provincies (Psychisch ongezond in procenten, GGD 2008/2011) Limburg Flevoland

Bronnen:Grafiek Geestelijke gezondheid: GGD 2008/2011 Grafiek Kans op angststoornis of depressie: GGD Regio Utrecht, Gemeente Utrecht, Volksgezondheid, 2012 Ambitie



12,2%

Noord-Holland

11,0% 10,6%

Utrecht Zuid-Holland

10,1%

Noord-Brabant

10,1%

Gelderland

9,5% 8,9%

Drenthe

8,6%

Groningen

7,9%

Overijssel

7,7%

Friesland Zeeland

Toelichting kans op angststoornis of depressie: De indicator is gemeten middels een vragenlijst (zowel digitaal als schriftelijk) voor volwassenen. Voor het meten van het “risico op een angststoornis of depressie (matig)” is de landelijke standaardvraagstelling van de Lokale en Nationale Monitor Gezondheid gehanteerd waarbij gebruik is gemaakt van de Kessler Psychological Distress Scale, K10. Een depressieve stoornis is een stemmingsstoornis waarbij een aanhoudende neerslachtige stemming en een ernstig verlies aan interesse in dagelijkse activiteiten een rol spelen. Een depressie leidt tot belangrijke beperkingen in sociaal, emotioneel en lichamelijk functioneren. Van een angststoornis is mogelijk sprake wanneer heftige angstklachten optreden zonder een reële bedreiging. Angststoornissen gaan vaak gepaard met een depressieve stoornis of met stoornissen in het gebruik van psychoactieve middelen.

12,9%

6,9%

-

Nederland 9,7% Vergelijking tussen gemeenten (Kans op angststoornis of depressie in procenten, GGD Utrecht, 2012) A. Amersfoort B. Zeist C. IJsselstein D. Veenendaal E. Nieuwegein F. Houten G. Baarn H. Stichtse Vecht I. Woerden J. Wijk bij Duurstede K. Woudenberg L. Rhenen M. Bunnik N. De Bilt O. Soest P. Vianen Q. De Ronde Venen R. Eemnes S. Utrechtse Heuvelr. T. Leusden U. Utrecht V. Oudewater

49 48 47 46 46 46 46 46 45 45 44 44 43 43 43 43 42 41 41 41 40 39

W. Bunschoten X. Renswoude Y. Lopik Z. Montfoort

38 37 37 36

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter het risico op een angststoornis of depressie.

R

Q H I V

W

G O

N U

Z C E Y

A T

B F P

K

M

S J

X D L

Levensverwachting MENS MENS

pagina 65 van 190

Gezondheid


Levensverwachting

MILIEU

MARKT Vraag

Wat is de gemiddelde levensverwachting van inwoners in de provincie Utrecht?

Toelichting


De gemiddelde levensverwachting is 81 jaar (2010)

Vergelijking tussen provincies (Levensverwachting in jaren)

De levensverwachting is een uitkomst van allerlei gezondheidsfactoren, zoals: leefstijl, zorg, omgeving en preventie.

Zeeland

81,1

Utrecht

81,0

Bron: Nationaal kompas volksgezondheid, 2007/2010

Noord-Holland

80,6

Friesland

80,5

Drenthe

80,5

Flevoland

80,5

Zuid-Holland

80,5

Noord-Brabant

80,4

Gelderland

80,3

Overijssel

80,3 80,0

Limburg Groningen

79,9

-

Nederland 80,5

Vergelijking tussen gemeenten (Levensverwachting in jaren) A. Eemnes B. Bunnik C. Montfoort D. Leusden E. Rhenen F. Houten G. Wijk bij Duurstede H. Woudenberg I. De Ronde Venen J. IJsselstein K. Vianen L. Soest M. Lopik N. Stichtse Vecht O. Utrechtse Heuvelr. P. Nieuwegein Q. Bunschoten R. De Bilt S. Oudewater T. Woerden U. Amersfoort V. Veenendaal

Ambitie

De burgers zijn lichamelijk en geestelijk gezond 77 terug naar thema 77 naar overzicht

84,4 83,2 82,5 82,4 82,3 82,2 82,2 82,0 81,9 81,9 81,9 81,8 81,7 81,6 81,5 81,4 81,3 81,3 81,3 81,1 80,9 80,6

W. Zeist X. Utrecht Y. Baarn Z. Renswoude

80,2 80,0 79,4 79,4

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe hoger de levensverwachting.

A

I N T S

Q

Y L

R X

C J P M

D

W F

K

U H

B

O G

Z V E

Chronisch zieken MENS MENS

pagina 66 van 190

Gezondheid


Chronisch zieken

MILIEU

MARKT Vraag

Hoeveel procent van de inwoners hebben te maken met één of meer langdurige aandoeningen?

Toelichting Een chronische ziekte is een onomkeerbare aandoening zonder uitzicht op volledig herstel en met een relatief lange ziekteduur. Een chronische ziekte onderscheidt zich door een langdurig beroep op de zorg. Veel chronisch zieken hebben meer dan één chronische aandoening (multimorbiditeit). Chronisch zieken hebben een verminderde kwaliteit van leven in vergelijking met mensen zonder een chronische aandoening. Het percentage chronisch zieken in een samenleving geeft een beeld van de algehele fysieke gezondheidstoestand. De meest voorkomende chronische aandoeningen zijn: nek- en rugklachten, harten vaatziekten, kanker, astma, COPD, diabetes mellitus, osteoporose. Bron: GGD Regio Utrecht, Gemeente Utrecht, Volksgezondheid, 2012

Ambitie




36,8% is chronisch ziek

Vergelijking tussen gemeenten (Chronisch zieken in procenten) A. Wijk bij Duurstede B. Nieuwegein C. Vianen D. Baarn E. Utrechtse Heuvelr. F. IJsselstein G. Leusden H. Stichtse Vecht I. Bunschoten J. De Ronde Venen K. Zeist L. Bunnik M. De Bilt N. Soest O. Lopik P. Amersfoort Q. Eemnes R. Houten S. Veenendaal T. Oudewater U. Montfoort V. Utrecht

44,3 42,7 41,6 40,2 39,6 39,4 39,2 39,2 39,1 39,1 39,1 39,0 37,8 37,8 37,2 36,3 36,3 36,3 35,8 35,6 34,9 34,2

W. Woerden X. Renswoude Y. Rhenen Z. Woudenberg

34,1 33,2 32,4 31,5

Gemeenten Provincie ProvincieUtrecht Utrecht Gemeenten Hoe donkerder donkerderde degemeente gemeentehoe hoegroter groter Hoe het percentage percentagechronisch chronischzieken. zieken. het

Q

J H W T

I

D N

M V

U F B O

G

K R

C

P Z

L

E A

X S Y

Riskant gedrag MENS MENS

pagina 67 van 190

Gezondheid


Riskant gedrag

MILIEU

MARKT Vraag

Hoeveel inwoners van 20 jaar en ouder vertoont riskant gedrag (zwaar roken, excessief drinken, obesitas)?

Toelichting Deze indicator zegt iets over hoe mensen invulling geven aan hun eigen verantwoordelijkheid voor een gezonde leefstijl. De indicator riskant gedrag is opgebouwd uit de volgende drie elementen:


22,7% vertoont riskant gedrag

Vergelijking in de tijd (Riskant gedrag in procenten)

30

22,7%

UÊ<Ü>ÀiÊÀiÀÃ\Ê*iÀÃiÊìÊiiÊÃ}>>ÀÊiÉ of pijp roken zijn meegeteld als roker met 0 sigaretten per dag. Het cijfer betreft het percentage personen in de bevolking van 12 jaar of ouder die per dag 20 of meer sigaretten roken. UÊ<Ü>ÀiÊ`ÀiÀÃ\Ê"ìÀÊâÜ>ÀiÊ`ÀiÀÃÊÜÀ`ÌÊ verstaan: voor vrouwen min. 4 glazen op één dag in de week, voor mannen min 6 glazen op één dag in de week. UÊ ÀÃÌ}ÊÛiÀ}iÜVÌ\Ê*iÀÃiÊiÌÊiiÊ ÊÛ>Ê 30 en hoger. Cijfers betreffen personen van 20 jaar of ouder. Het riskant gedrag uitgedrukt in procenten is een optelsom van de percentages zware drinkers, zware rokers en ernstig overgewicht. Bron: Vergelijking in tijd: CBS, 2008/2011

40

Utrecht

2007

2011

2008

Vergelijking tussen provincies (Percentage: Zware drinkers, Zware rokers, Ernstig overgewicht) Zware drinkers Overijssel

11,9% 11,9%

Noord-Brabant Limburg

11,4%

Noord-Holland

11,3% 10,7%

Groningen

10,2%

Friesland

9,0%

Gelderland

8,6%

Drenthe

7,9%

Utrecht

7,6%

Zuid-Holland

7,2%

Flevoland

6,9%

Zeeland Zware rokers

7,6%

Flevoland

6,2%

Groningen Friesland Noord-Holland

-

5,9% 5,9%

Limburg

5,9%

Noord-Brabant

5,7%

Overijssel

5,5%

Zuid-Holland

5,5%

Zeeland

5,4%

Gelderland

5,0%

Utrecht Drenthe

4,9% 4,5%

Ernstig overgewicht Flevoland

14,9%

Limburg Ambitie


Drenthe

12,3%

Overijssel

12,2%

Zuid-Holland

12,1%

Gelderland Noord-Brabant Noord-Holland

77 naar overzicht

13,0%

Groningen

Zeeland

77 terug naar thema

13,2%

11,9% 11,6% 11,3% 10,1%

Friesland

10,0%

Utrecht

9,9%

20 10

Bewegen MENS MENS

pagina 68 van 190 Gezondheid


Bewegen

MILIEU

MARKT Vraag

Hoeveel procent van de inwoners van 18 tot en met 65 jaar voldoet aan de Nederlandse Norm voor Gezond Bewegen (NNGB)? Toelichting De norm voor gezond bewegen bij volwassenen houdt in dat men ten minste 5 dagen per week gedurende een half uur per dag matig intensief beweegt. Regelmatige lichamelijke activiteit bevordert de kwaliteit van leven en kent diverse gezondheidsvoordelen. Matig intensieve lichamelijke activiteit, zoals fietsen of stevig wandelen, heeft al een gunstig effect op de gezondheid, mits deze regelmatig wordt verricht. Het kan indirect of direct het risico verlagen op het ontstaan van ziekten. Bewegen kan het beloop van een aantal chronische aandoeningen zoals coronaire hartziekten, diabetes mellitus type 2, osteoporose, beroerte (CVA) en depressie, gunstig beïnvloeden. Bron: GGDAtlas Regio Utrecht 2013

Ambitie




58,3% van de inwoners voldoet aan de Nederlandse Norm voor Gezond Bewegen Vergelijking Vergelijking tussen tussen gemeenten gemeenten(Voldoet (Voldoetaan aande deNNGB NNGBininprocenten) procenten) A. Baarn B. Montfoort C. De Bilt D. Bunnik E. Oudewater F. Utrechtse Heuvelr. G. Utrecht H. Lopik I. Woerden J. Eemnes K. Veenendaal L. Leusden M. Zeist N. Stichtse Vecht O. Amersfoort P. Vianen Q. De Ronde Venen R. Soest S. Renswoude T. Houten U. Woudenberg V. Wijk bij Duurstede

64,3 63,6 63,1 62,1 61,2 60,6 60,3 58,8 58,7 58,6 58,5 58,4 58,4 57,5 56,8 56,8 56,7 56,1 55,5 55,4 55,3 55,1

W. Nieuwegein X. Bunschoten Y. IJsselstein Z. Rhenen

55,0 54,6 54,1 46,8

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe beter wordt voldaan aan de NNGB. NNGB

J

Q N I E

X

A R

C G

B Y D W T H P

O L

M

U F V

S K Z

Afstand huisarts MENS MENS

pagina 69 van 190

Gezondheid


Afstand huisarts

MILIEU

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Wat is de gemiddelde afstand (km) voor inwoners tot de huisartsenpraktijk?

De gemiddelde afstand tot de huisartsenpraktijk bedraagt 800 meter

Toelichting Gezondheidszorg dient voor iedereen toegankelijk en bereikbaar te zijn. Er dienen voldoende zorgvoorzieningen in de directe omgeving aanwezig te zijn.

Vergelijking in de tijd (Afstand in km) Nederland

1,1

Utrecht

1,0 0,9

Bron: CBS, 2012

0,8

0,8 2007

2008

2009

0,7

2011

2010

Vergelijking tussen provincies (Afstand in km) Drenthe

1,5

Friesland

1,4

Groningen

1,2

Overijssel

1,2

Flevoland

1,1

Gelderland

1,1

Zeeland

1,1

Noord-Brabant

0,9

Limburg

0,9

Utrecht

0,8 0,7

Noord-Holland Zuid-Holland

0,7

-

Vergelijking tussen gemeenten (Afstand in km)

Ambitie



A. Vianen B. Leusden C. Eemnes D. Nieuwegein E. Renswoude F. Baarn G. De Ronde Venen H. Rhenen I. Utrechtse Heuvelr. J. Veenendaal K. Lopik L. Oudewater M. Stichtse Vecht N. Woerden O. Woudenberg P. Zeist Q. Bunnik R. Bunschoten S. De Bilt T. IJsselstein U. Soest V. Amersfoort

1,8 1,5 1,1 1,1 1,1 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 0,9 0,9 0,9 0,9 0,9 0,9 0,8 0,8 0,8 0,8 0,8 0,7

W. Houten X. Montfoort Y. Wijk bij Duurstede Z. Utrecht

0,7 0,7 0,7 0,6

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter de afstand tot een huisarts.

C

G M N L

R

F U

S Z

X T D K

V B

P W A

O

Q

I Y

E J H

Bijstand MENS MENS

pagina 70 van 190 Participatie: werk en inkomen


Bijstand

MILIEU

MARKT Vraag

Hoeveel huishoudens kunnen niet zelf voorzien in hun levensonderhoud en maken langdurig gebruik van de bijstandsuitkering? Toelichting Bijstand is onwenselijk voor de maatschappelijke participatie. Deze indicator is een belangrijke graadmeter voor het voorkomen van sociale isolatie.


4,2% van de huishoudens maken gebruik van een bijstandsuitkering Vergelijking in de tijd (Bijstand in procenten) Nederland

7

Utrecht

6 5

Bron: CBS, 2014

4,2% 2007

2008

2009

2010

2011

2012

4 3

2014

2013

Vergelijking tussen provincies (Bijstand in procenten) 7,7%

Groningen 6,8%

Zuid-Holland Friesland

6,1%

Noord-Holland

6,0%

Flevoland

5,7%

Limburg

5,6% 5,3%

Drenthe Overijssel

5,1%

Gelderland

4,5%

Noord-Brabant

4,2%

Utrecht

4,2%

Zeeland

3,9%

-

Nederland 5,5%

Vergelijking tussen gemeenten (Bijstand in procenten)

Ambitie

Burgers zijn in staat zich economisch staande te houden


A. Utrecht B. Veenendaal C. Amersfoort D. Zeist E. Baarn F. Nieuwegein G. Soest H. De Bilt I. IJsselstein J. Rhenen K. Vianen L. Utrechtse Heuvelr. M. Wijk bij Duurstede N. Woerden O. Stichtse Vecht P. Houten Q. De Ronde Venen R. Eemnes S. Lopik T. Bunschoten U. Leusden V. Bunnik

6,3 4,7 4,6 4,6 4,3 4,1 3,7 3,0 2,9 2,9 2,9 2,8 2,8 2,5 2,4 2,3 2,2 2,1 2,1 2,0 2,0 1,6

W. Woudenberg X. Montfoort Y. Oudewater Z. Renswoude

1,5 1,4 1,4 1,1

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe meer groterbijstand. de langdurige bijstand.

R

Q

E O

N Y

G

H A

X S

I

F

C U

D P

K

T

W

V

L M

Z B J

Arme huishoudens MENS MENS

pagina 71 van 190

Participatie: werk en inkomen


Arme huishoudens

MILIEU

MARKT Vraag

Wat is het aandeel van de inkomens dat langer dan 1 jaar valt onder de lage-inkomensgrens (armoede door ziekte, werkloosheid, overlijden partner etc.)? Toelichting Armoede is een situatie waarin men door een veelheid van oorzaken terecht kan komen (bijv. door ziekte, werkloosheid, overlijden partner). De mate waarin een gemeenschap in staat is het aantal huishoudens dat onder een sociaal aanvaardbaar minimum zit, beperkt te houden is een indicatie van de solidariteit van die samenleving met sociaal zwakkeren. Bron: CBS, 2012


7,1% van de inkomens valt onder de lage-inkomensgrens. Vergelijking in de tijd (Arme huishoudens in procenten) Nederland

14

Utrecht

12 10 8

7,1% 6 2005

2006

2007

2008

2009

2010

2012

2011

Vergelijking tussen provincies (Arme huishoudens in procenten) 10,1%

Groningen Noord-Holland

9,5% 9,2%

Zuid-Holland

8,8%

Flevoland Friesland

8,5%

Limburg

8,5%

Drenthe

7,6%

Overijssel

7,6%

Gelderland

7,2%

Zeeland

7,2%

Utrecht

7,1%

Noord-Brabant

7,0%

-

Vergelijking tussen gemeenten (Arme huishoudens in procenten)

Ambitie



A. Utrecht B. Amersfoort C. Zeist D. Veenendaal E. Montfoort F. Stichtse Vecht G. Soest H. Utrechtse Heuvelr. I. Bunnik J. Rhenen K. Woerden L. Houten M. Baarn N. Eemnes O. IJsselstein P. Renswoude Q. Vianen R. Wijk bij Duurstede S. De Bilt T. Bunschoten U. De Ronde Venen V. Leusden

13,2 4,5 2,1 1,7 1,6 1,5 1,2 1,2 1,1 1,0 1,0 0,8 0,7 0,7 0,5 0,4 0,4 0,4 0,3 0,2 0,2 0,2

W. Lopik X. Nieuwegein Y. Woudenberg Z. Oudewater

0,2 0,2 0,2 0,1

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter het aantal arme huishoudens.

N

U F K Z

T

M G

S A

E O I X L W Q

B V

C

Y H R

P D J

Vermogen huishoudens MENS MENS

pagina 72 van 190



Vermogen huishoudens

MILIEU

MARKT Vraag

Hoeveel huishoudens voldoen aan de NIBUD-norm (buffer van 5000 euro)?

Toelichting Het NIBUD instituut raadt huishoudens aan een bepaald bedrag (omstreeks 5.000 euro) minimaal achter de hand te houden als vermogen om als buffercapaciteit te dienen in geval van incidenten. Deze indicator meet het aantal huishoudens dat voldoet aan dit advies.


68% van de huishoudens voldoen aan NIBUD-norm

huishoudens aan de NIBUD-norm in procenten) Vergelijking in de tijd (Aandeel (Vermogen huishoudensdat in voldoet procenten) Nederland

69

Utrecht

68%

68 67 66 65

Bron: CBS, 2011 2006

2007

2008

2009

2011

2010

Vergelijking tussen provincies (Aandeel (Vermogen huishoudens procenten) huishoudens datin voldoet aan de NIBUD-norm in procenten) Zeeland

72,2%

Noord-Brabant

70,2%

Drenthe

69,7%

Gelderland

69,1%

Utrecht

68,5%

Friesland

68,3%

Overijssel

67,1%

Limburg

66,6%

Noord-Holland

63,7%

Zuid-Holland

62,9% 60,8%

Groningen Flevoland

59,0%

-

(Aandeel huishoudens dat aan de NIBUD-norm in procenten) Vergelijking tussen gemeenten (vermogen huishoudens in voldoet ?)

Ambitie



A. Bunnik B. Oudewater C. Renswoude D. Montfoort E. Lopik F. De Ronde Venen G. Woudenberg H. De Bilt I. Houten J. Leusden K. Utrechtse Heuvelr. L. Woerden M. Eemnes N. Bunschoten O. Wijk bij Duurstede P. Baarn Q. Stichtse Vecht R. Rhenen S. Soest T. IJsselstein U. Vianen V. Veenendaal

83 82 82 81 79 78 78 77 77 77 77 76 75 74 74 73 73 72 72 71 70 69

W. Zeist X. Amersfoort Y. Nieuwegein Z. Utrecht

68 67 65 59

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe meer groter huishoudens aan de NIBUD-norm. het vermogenvoldoen huishoudens.

M N

F

P Q

L B

S

H Z

D T Y E

X J

W I U

G

A

K O

C V R

Moeite met rondkomen MENS MENS

pagina 73 van 190


Moeite met rondkomen

MILIEU

MARKT Vraag

Hoeveel procent van de inwoners heeft de afgelopen 12 maanden enige moeite of grote moeite gehad om rond te komen met hun inkomen? Toelichting De vraagstelling zegt niets over hoogte van het daadwerkelijke inkomen, maar mogelijk wel ‘iets’ over de stress die samenhangt met het gevoel geld te kort te komen om ‘normaal’ te kunnen leven. De ervaren financiële situatie kan invloed hebben op de algemene gezondheid. Financiële problemen kunnen eerst tot piekeren, lagere participatie, minder sociale contacten en een verslechtering van de geestelijke gezondheid leiden en later tot lichamelijke klachten.

Bron: GGD Regio Utrecht, Gemeente Utrecht, Volksgezondheid, 2012

Ambitie





23,8% heeft moeite met rondkomen

Vergelijking tussen gemeenten (Moeite met rondkomen in procenten) A. Utrecht B. Zeist C. Nieuwegein D. Vianen E. Eemnes F. Utrechtse Heuvelr. G. Amersfoort H. IJsselstein I. Rhenen J. Baarn K. Leusden L. Stichtse Vecht M. Bunnik N. Veenendaal O. Wijk bij Duurstede P. Woerden Q. Soest R. Houten S. Bunschoten T. De Ronde Venen U. Oudewater V. Woudenberg

30,0 27,2 24,6 24,5 23,4 23,1 22,7 22,6 22,6 21,8 21,3 21,3 20,9 20,8 19,7 19,3 19,0 18,7 17,7 17,6 17,2 16,9

W. Lopik X. De Bilt Y. Renswoude Z. Montfoort

16,1 15,7 14,3 14,1

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter de XX. moeite met rondkomen.

E

T L P U

S

J Q

X A

Z H M C R W D

G K

B

V F O

Y N I

Langdurige werkloosheid MENS MENS

pagina 74 van 190



Langdurige werkloosheid

MILIEU

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Welk percentage van de beroepsbevolking is langer dan 24 maanden werkloos?

0,98% van de beroepsbevolking is langer dan 24 maanden werkloos

Toelichting Langdurige werkloosheid is zowel vanuit economisch als sociaal oogpunt onwenselijk. Deze indicator is om twee redenen opgenomen. Allereerst geeft het een indicatie over hoe solidair de samenleving is. In een solidaire samenleving mag langdurige werkloosheid niet voorkomen. Daarnaast gaat langdurige werkloosheid ook hand in hand met een aantal andere maatschappelijke problemen, zoals armoede en sociale uitsluiting, naarmate de werkloosheid langer duurt wordt het risico om sociaal geïsoleerd te raken groter.

Vergelijking in de tijd (Langdurige werkloosheid in procenten) 1,5

1,46%

Nederland Utrecht

1,2

0,98% 0,9

0,6

Bron: CBS, 2013

0,3 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Vergelijking tussen provincies (Langdurige werkloosheid in procenten) Flevoland

2,53% 1,82%

Drenthe Zuid-Holland

1,60%

Limburg

1,58%

Noord-Brabant

1,54% 1,49%


1,42%

Friesland

1,34%

Overijssel

1,34%

Gelderland

1,27% 1,18%

Zeeland Utrecht

-

0,98% Nederland 1,46%

Ambitie



Jeugdwerkloosheid MENS MENS

pagina 75 van 190



Jeugdwerkloosheid

MILIEU

MARKT Vraag

Hoeveel procent van de jeugd in de leeftijdscategorie 16 t/m 22 jaar heeft geen werk, maar zoekt wel werk? Toelichting Om te toetsen of het onderwijs aansluit op de maatschappelijke behoefte is deze onder andere vertaald naar de economische behoefte op de arbeidsmarkt. Aan de hand van de indicator jeugdwerkloosheid wordt zicht verkregen op de mate waarop het onderwijs aansluit op de arbeidsmarkt. Voor het in kaart brengen van jeugdwerkloosheidcijfers zijn meerdere bronnen beschikbaar. Wij hebben gekozen voor data van het CBS, omdat deze eenvoudig te verkrijgen zijn. Het CBS hanteert een definitie van jeugdwerkloosheid die gebaseerd is op beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt. De jeugdwerkloosheidcijfers van het CBS zijn gebaseerd op een combinatie van gegevens uit de enquête beroepsbevolking (EBB) en de registraties van het CWI. De jeugdwerkloosheidcijfers van het CBS omvat alle jongeren in de leeftijd van 15 tot en met 24 jaar die, ongeacht de duur van de werkloosheid, in een bepaald jaar als werkloos geregistreerd staan. Hierin zijn dus ook de jeugdigen meegenomen die 1 of 2 jaar werkloos zijn. Vraag is dan of deze werklozen iets zeggen over de wijze waarop het genoten onderwijs aansluit op de arbeidsmarkt. Naarmate de werkloosheid langer duurt is het aannemelijk dat er andere factoren in het spel zijn dan alleen de kwaliteit van het genoten onderwijs. Een andere bron voor data omtrent jeugdwerkloosheid is het CWI. Het CWI telt alleen jongeren mee die ingeschreven staan als niet-werkende werkzoekenden. Dit laatste levert een lager percentage op omdat niet alle jongeren die geen werk hebben zich inschrijven bij het CWI. Oorzaak is bijvoorbeeld dat niet alle scholieren en/of studenten die op zoek zijn naar een bijbaan van meer dan 12 uur per week zich inschrijven bij het CWI. Voor de invulling van deze indicator zijn de gegevens uit Kinderen in Tel gehanteerd. Bron: Kinderen in Tel, 2012 Ambitie




0,76% van de jeugd zoekt werk

Vergelijking in de tijd (Jeugdwerkloosheid in procenten) Nederland

1,8

Utrecht

1,5 1,2

0,76

0,9 0,6

2012

2011 Vergelijking tussen provincies (Jeugdwerkloosheid in procenten) Drenthe

2,13%

Flevoland

1,89%

Friesland

1,76% 1,70%

Groningen

1,48%

Zeeland

1,31%

Zuid-Holland Overijssel

1,24%

Gelderland

1,19%

Limburg

1,16%

Noord-Brabant

1,07% 0,88%

Noord-Holland Utrecht

0,76%

-

Vergelijking tussen gemeenten (Jeugdwerkloosheid in procenten) A. Vianen B. Rhenen C. Nieuwegein D. Soest E. IJsselstein F. Zeist G. Amersfoort H. Wijk bij Duurstede I. Veenendaal J. Baarn K. Bunnik L. Bunschoten M. Eemnes N. Lopik O. Utrechtse Heuvelr. P. Utrecht Q. De Bilt R. Stichtse Vecht S. De Ronde Venen T. Woerden U. Houten V. Leusden

1,80 1,36 1,30 1,15 1,05 0,98 0,96 0,96 0,91 0,89 0,88 0,83 0,83 0,76 0,76 0,62 0,60 0,60 0,55 0,49 0,46 0,43

W. Oudewater X. Woudenberg Y. Montfoort Z. Renswoude

0,36 0,10 0,09 –

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter de jeugdwerkloosheid.

M L

S

J R

T W

D

Q P

Y E C N

G V

F U A

X

K

O H

Z I B

Spreiding scholen MENS MENS

pagina 76 van 190

Onderwijs


Spreiding scholen

MILIEU

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel scholen liggen binnen een straal van 1 kilometer?

Binnen een straal van 1 kilometer liggen gemiddeld meer dan 2 scholen (2,5)

Toelichting Voor de jeugd is het belangrijk dat onderwijs dicht in de buurt is, zodat ze van het onderwijs kunnen genieten zonder een lange reistijd.

Vergelijking in de tijd (Spreiding scholen binnen 1 km) Nederland

3,0

Utrecht

2,8

2,5

Bron: CBS, 2012

2,6 2,4 2,2

2006

2007

2008

2009

2010

2012

2011

Vergelijking tussen provincies (Spreiding scholen binnen 1 km) Zuid-Holland

3

Flevoland

2,6

Noord-Holland

2,6 2,5

Utrecht 2

Overijssel Gelderland

1,9

Zeeland

1,7

Noord-Brabant

1,7

Groningen

1,6

Friesland

1,6 1,5

Drenthe Limburg

1,4

-

Vergelijking tussen gemeenten (Spreiding scholen binnen 1 km)

Ambitie

Onderwijs sluit aan op behoefte en is van hoge kwaliteit


A. Woudenberg B. Houten C. Utrecht D. De Bilt E. Veenendaal F. Amersfoort G. Wijk bij Duurstede H. Baarn I. Eemnes J. Woerden K. IJsselstein L. Soest M. Montfoort N. Nieuwegein O. Renswoude P. Rhenen Q. Stichtse Vecht R. Bunschoten S. Lopik T. Utrechtse Heuvelr. U. Zeist V. De Ronde Venen

3,4 3,3 3,3 3,0 2,7 2,6 2,6 2,3 2,3 2,3 2,2 2,2 2,1 2,1 2,0 2,0 2,0 1,9 1,9 1,8 1,8 1,7

W. Vianen X. Bunnik Y. Leusden Z. Oudewater

1,7 1,6 1,6 1,4

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter de spreiding scholen.

I

V Q J Z

R

H L

D C

M K X N B S W

F Y

U

A T G

O E P

Kwaliteit basisonderwijs MENS MENS

pagina 77 van 190

Onderwijs


Kwaliteit basisonderwijs

MILIEU

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel procent van de basisscholen voldoen niet aan de eisen van de onderwijsinspectie?

2,4% van de basisscholen voldoen niet aan de gestelde eisen

Toelichting De kwaliteit van het basisonderwijs is een belangrijke variabele voor de totale kwaliteit van het onderwijs.

basisonderwijs in procenten) Vergelijking in de tijd (Kwaliteit (Basisscholen dat niet voldoet aan de eisen in procenten) 15

Nederland Utrecht

12

Bron: Onderwijsinspectie, 2012

9

6

2,4% 2010

3

2012

2011

basisonderwijs in procenten) Vergelijking tussen provincies (Kwaliteit (Basisscholen dat niet voldoet aan de eisen in procenten) Flevoland

9,5% 4,8%

Groningen Friesland

4,2%

Noord-Holland

4,2%

Zuid-Holland

4,1%

Drenthe

2,7%

Gelderland

2,7%

Utrecht

2,4%

Overijssel Zeeland

1,3%%

Noord-Brabant

1,2%

Limburg

Ambitie



1,7%

-

0,8%

Kwaliteit voortgezet onderwijs MENS MENS

pagina 78 van 190

Onderwijs


Kwaliteit voortgezet onderwijs

MILIEU

MARKT Vraag

Hoeveel scholen in het voortgezet onderwijs voldoen niet aan de eisen van de onderwijsinspectie? Toelichting De kwaliteit van het voortgezet onderwijs is, net als het basisonderwijs, een belangrijke variabele voor de totale kwaliteit van het onderwijs.

indicator

Huidige waarde

12,5% scholen in het voortgezet onderwijs voldoen niet aan de gestelde eisen voortgezet in procenten) Vergelijking in de tijd (Kwaliteit (Voortgezet onderwijsonderwijs dat niet voldoet aan de eisen in procenten) 18

Nederland Utrecht

15

Bron: Onderwijsinspectie, 2012

12,5%

12

9

6 2010

2012

2011

Vergelijking voortgezet onderwijs procenten) Vergelijking tussen tussen provincies provincies (Kwaliteit (Voortgezet onderwijs dat niet involdoet aan de eisen in procenten) Friesland

19,4% 17,2%

Groningen 14,0%

Zuid-Holland

12,5%

Utrecht Limburg

10,3% 10,0%

Drenthe Gelderland

9,5%

Noord-Brabant

9,1%

Noord-Holland

7,3%

Flevoland

6,5% 5,4%

Overijssel Zeeland

Ambitie



-

1,5%

Voortijdig schoolverlaters MENS MENS

pagina 79 van 190

Onderwijs


Voortijdige schoolverlaters

MILIEU

MARKT Vraag

Hoeveel procent voortijdige schoolverlaters zijn er?

Toelichting Voortijdige schoolverlaters zijn leerlingen (jonger dan 23 jaar) uit het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs die op 1 oktober van het volgende schooljaar het (bekostigd) onderwijs hebben verlaten en niet in het bezit zijn van een startkwalificatie (dat wil zeggen minimaal een havo- of vwo-diploma, of een diploma op mbo 2-niveau). Veel jongeren ondervinden problemen in hun leerloopbaan, waardoor ze te vroeg stoppen met hun opleiding en geen startkwalificatie halen. Het behalen van startkwalificatie geeft een beter perspectief op de arbeidsmarkt en een eigen plek in de samenleving. Dit is goed voor de jongere zelf, goed voor de maatschappij en goed voor de economie. Bij deze indicator gaat het om het aantal leerlingen/deelnemers dat gedurende het jaar uitstroomt uit het bekostigd onderwijs zonder diploma op minimaal havo- of mbo 2-niveau, als percentage van het aantal leerlingen of deelnemers dat op 1 oktober van het schooljaar jonger is dan 23 jaar en een geldige inschrijving aan het vo of mbo heeft. Bron: Kinderen in Tel, 2014

indicator

Huidige waarde

3,3% jongeren verlaat voortijdig de school

Vergelijking in de tijd (Voortijdig schoolverlaters in procenten) Nederland

4,0

Utrecht

3,8 3,6

3,3%

3,4 3,2

2012

2011

Vergelijking tussen provincies (Voortijdig schoolverlaters in procenten) Zuid-Holland

3,7%

Flevoland

3,6%

Noord-Holland

3,6% 3,3%

Utrecht Limburg

3,2%

Gelderland

3,1%

Groningen

3,0%

Noord-Brabant

3,0% 2,9%

Zeeland Overijssel

2,7%

Friesland

2,7%

Drenthe

2,6%

-

Nederland 3,2%

Vergelijking tussen gemeenten (voortijdig schoolverlaters in procenten)

Ambitie



A. Nieuwegein B. Utrecht C. Vianen D. Zeist E. Soest F. Amersfoort G. Bunschoten H. Baarn I. IJsselstein J. Utrechtse Heuvelr. K. De Bilt L. Stichtse Vecht M. Renswoude N. Lopik O. Eemnes P. Wijk bij Duurstede Q. Veenendaal R. De Ronde Venen S. Montfoort T. Houten U. Woerden V. Rhenen

4,2 4,1 4,0 3,9 3,7 3,6 3,5 3,4 3,4 3,3 3,1 3,1 2,9 2,9 2,6 2,6 2,6 2,5 2,4 2,4 2,3 2,3

W. Woudenberg X. Leusden Y. Bunnik Z. Oudewater

2,3 2,0 1,8 1,6

Gemeenten Gemeenten Provincie Provincie Utrecht Utrecht Hoe Hoe donkerder donkerder de de gemeente gemeente hoe hoe groter groter het aandeel vroegtijdig het aantal voortijdigschoolverlaters. schoolverlaters.

O

R L

E

K

U Z

G

H

B S N

I

A

X

D T

C

F W

Y

J P

M Q V

Achterstandsleerlingen MENS MENS

pagina 80 van 190

Onderwijs


Achterstandsleerlingen

MILIEU

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel procent achterstandsleerlingen zijn er?

Het aandeel achterstandsleerlingen is 9,7%

Toelichting Alle kinderen hebben recht op onderwijs, zoals weergegeven in het VN-Kinderrechtenverdrag. Bij de indicator achterstandsleerlingen gaat het om het aantal leerlingen van 4 tot en met 12 jaar in het primair onderwijs met een groter risico op achterstand. Scholen krijgen voor deze leerlingen extra personele en materiële middelen. In het algemeen daalt het landelijk percentage achterstandsleerlingen. Omdat de achterstandsscore bepaald wordt door het opleidingsniveau van de ouders is een mogelijke conclusie dat de daling vooral te maken heeft met het feit dat het opleidingsniveau van ouders aan het stijgen is. Bron: Kinderen in Tel, 2012

Vergelijking in de tijd (Achterstandsleerlingen in procenten) Nederland

14

Utrecht

13 12 11

9,7%

10

2012

2011

Vergelijking tussen provincies (Achterstandsleerlingen in procenten) Zuid-Holland

15,1%

Zeeland

12,0%

Noord-Holland

11,7%

Limburg

11,4%

Noord-Brabant

11,3% 10,9%

Flevoland Groningen

10,6%

Gelderland

10,5%

Overijssel

10,0%

Utrecht

9,7%

Drenthe

9,5%

Friesland

7,1%

-

Nederland 11,6% Vergelijking tussen gemeenten (Achterstandsleerlingen (Achterstandsleerlingen) in procenten)

Ambitie



A. Utrecht B. Rhenen C. Bunschoten D. Veenendaal E. Nieuwegein F. Lopik G. IJsselstein H. Oudewater I. Soest J. Vianen K. Zeist L. Montfoort M. Woerden N. Renswoude O. Amersfoort P. Woudenberg Q. De Ronde Venen R. Wijk bij Duurstede S. Stichtse Vecht T. Utrechtse Heuvelr. U. Baarn V. De Bilt

16,4 15,9 14,3 12,1 11,6 10,9 8,9 8,6 8,3 8,2 8,0 7,7 7,7 7,4 7,4 7,2 6,7 6,6 6,4 6,4 5,0 4,9

W. Leusden X. Eemnes Y. Houten Z. Bunnik

3,9 2,6 2,3 0,5

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter het percentage achterstandsleerlingen. de XX.

X

Q S M H

C

U

A L G E F

O

I

V

W

K Y J

P

Z

T R

N D B

Landelijke verkiezingen MENS MENS

pagina 81 van 190



Landelijke verkiezingen

MILIEU

MARKT Vraag

Wat is de gemiddelde opkomstpercentage bij de laatste landelijke verkiezingen?

Toelichting Deze indicator zegt iets over hoe het ervoor staat met de (morele) plicht van burgers (18 jaar en ouder) om gebruik te maken van zeggenschap in politieke besluitvorming. Deze indicator laat tevens zien hoe actief betrokken inwoners zijn bij politieke besluitvorming.


78,4% heeft gestemd

Vergelijking in de tijd (Opkomstpercentage landelijke verkiezingen in procenten) Nederland

87

Utrecht

84

78,4%

81 78 75

Bron: Kiesraad, 2012 2002

2003

2006

2012

2010

Vergelijking tussen provincies (Opkomstpercentage landelijke verkiezingen in procenten) Utrecht

78,4%

Friesland

77,1%

Gelderland

77,0%

Drenthe

76,9%

-

Overijssel

76,5%

Groningen

75,7%

Zeeland

75,6%

Noord-Holland

74,7%

Zuid-Holland

73,2%

Noord-Brabant

72,7%

Flevoland

72,3%

Limburg

70,7%

Vergelijking tussen gemeenten (Opkomstpercentage landelijke verkiezingen in procenten)

Ambitie

Elke burger heeft zeggenschap in politieke besluitvorming


A. Renswoude B. Bunnik C. Leusden D. De Bilt E. Montfoort F. Eemnes G. Woudenberg H. Utrechtse Heuvelr. I. Houten J. Woerden K. Oudewater L. De Ronde Venen M. Bunschoten N. Rhenen O. Wijk bij Duurstede P. Lopik Q. Stichtse Vecht R. Veenendaal S. Soest T. Amersfoort U. Zeist V. Baarn

85,2 84,4 83,1 82,7 82,4 82,3 82,3 82,0 81,5 81,1 80,8 80,4 80,1 80,1 79,1 79,1 78,8 78,3 78,1 78,1 77,8 77,3

W. IJsselstein X. Utrecht Y. Vianen Z. Nieuwegein

76,8 76,2 75,4 73,4

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter de opkomst landelijke verkiezingen.

F

L Q J K

M

V S

D X

E W Z P

C

U I

Y

T G

B

H O

A R N

Provinciale statenverkiezingen MENS MENS

pagina 82 van 190



Provinciale Staten verkiezingen

MILIEU

MARKT Vraag

Wat is de gemiddelde opkomstpercentage bij de laatste Provinciale Staten verkiezingen?

Toelichting Deze indicator zegt iets over hoe het ervoor staat met de (morele) plicht van burgers (18 jaar en ouder) om gebruik te maken van de zeggenschap in politieke besluitvorming. Deze indicator laat tevens zien hoe actief betrokken inwoners zijn bij politieke besluitvorming.

indicator

Huidige waarde

61,7% heeft gestemd

Vergelijking in de tijd (Opkomstpercentage provinciale staten verkiezingen in procenten) Nederland

Utrecht

65

61,7%

60 55 50 45


2011

2007

Vergelijking tussen provincies (Opkomstpercentage provinciale staten verkiezingen in procenten) Utrecht

61,7%

Friesland

59,9%

Zeeland

58,8%

Drenthe

58,7%

Gelderland

58,6%

Groningen

58,2%

Overijssel

57,7%

Noord-Holland

57,2%

Zuid-Holland

54,0%

Flevoland

53,6% 51,7%

Limburg Noord-Brabant

51,4%

-

Vergelijking tussen gemeenten (Opkomstpercentage provinciale staten verkiezingen in procenten)

Ambitie



A. Bunnik B. De Bilt C. Woudenberg D. Utrechtse Heuvelr. E. Renswoude F. Leusden G. Montfoort H. Eemnes I. Rhenen J. Woerden K. Soest L. Houten M. Zeist N. De Ronde Venen O. Baarn P. Lopik Q. Bunschoten R. Veenendaal S. Oudewater T. Amersfoort U. Wijk bij Duurstede V. Stichtse Vecht

71,0 70,5 69,3 68,4 67,8 67,7 66,5 65,6 65,2 63,8 63,5 63,5 63,2 62,9 62,4 62,1 62,0 61,8 61,5 61,2 60,3 59,7

W. Utrecht X. Vianen Y. IJsselstein Z. Nieuwegein

59,4 57,0 55,6 53,4

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter de opkomst provinciale staten verkiezingen.

H

N V J S

Q

O K

B W

G Y Z P

F

M L

X

T C

A

D U

E R I

Gemeenteraadsverkiezingen MENS MENS

pagina 83 van 190



Gemeenteraadsverkiezingen

MILIEU

MARKT Vraag

Wat is de gemiddelde opkomstpercentage bij de laatste gemeentelijke verkiezingen?

Toelichting Deze indicator zegt iets over hoe het ervoor staat met de (morele) plicht van burgers (18 jaar en ouder) om gebruik te maken van de zeggenschap in politieke besluitvorming. Deze indicator laat tevens zien hoe actief betrokken inwoners zijn bij politieke besluitvorming.

indicator

Huidige waarde

57,5% heeft gestemd

Vergelijking in de tijd (Opkomstpercentage gemeenteraadsverkiezingen in procenten) Nederland

65

Utrecht

62

57,5% 59 56 53


2006

2014

2010

Vergelijking tussen provincies (Opkomstpercentage gemeentelijke verkiezingen in procenten) Zeeland

58,6%

Friesland

57,7%

Utrecht

57,5%

Gelderland

57,0%

Drenthe

56,6%

Overijssel

56,6%

Groningen

56,2%

Limburg

53,0%

Noord-Holland

52,6%

Zuid-Holland

52,5%

Flevoland

52,2%

Noord-Brabant

50,2%

-

Vergelijking tussen gemeenten (Opkomstpercentage gemeentelijke verkiezingen in procenten)

Ambitie



A. Woudenberg B. Renswoude C. De Bilt D. Eemnes E. Montfoort F. Rhenen G. Utrechtse Heuvelr. H. Bunnik I. Oudewater J. Bunschoten K. Veenendaal L. Woerden M. Leusden N. Baarn O. De Ronde Venen P. Houten Q. Soest R. Wijk bij Duurstede S. Zeist T. Lopik U. Amersfoort V. Stichtse Vecht

72,9 72,1 65,9 65,0 64,6 63,8 63,7 63,3 63,3 62,3 61,9 61,8 61,2 60,4 60,3 59,9 58,8 57,9 56,8 56,7 56,3 55,9

W. Utrecht X. Vianen Y. IJsselstein Z. Nieuwegein

54,2 52,0 51,6 47,5

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter de opkomst gemeentelijke verkiezingen.

D

O V L I

J

N Q

C W

E Y Z T

M

S P

X

U A

H

G R

B K F

Deelname politieke acties MENS MENS

pagina 84 van 190



Deelname politieke acties

MILIEU

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel personen van 18 of ouder heeft in de laatste 5 jaar deelgenomen aan politieke acties?

52% van de inwoners heeft de laatste 5 jaar deelgenomen aan een politieke actie

Toelichting Deze indicator heeft betrekking op het inschakelen van media of een politieke partij, deelname aan een inspraak-/discussiebijeenkomst of hoorzitting, contact met een politicus of ambtenaar, deelname aan een actiegroep, protestactie/-mars/demonstratie, via internetdeelname aan een politieke discussie of andere activiteiten om iets politiek aan de orde te stellen of invloed uit te oefenen op de politiek of overheid.

Vergelijking in de tijd (Deelname politieke acties in procenten) 55

Nederland

52%

Utrecht

50

45

40

Deze indicator laat zien hoe actief betrokken inwoners zijn bij politieke besluitvorming.

35

Bron: CBS, Sociale Samenhang en Welzijn 2012 2012

2009/2010

Vergelijking tussen provincies (Deelname politieke acties in procenten) Utrecht

52% 48%

Groningen Flevoland

47%

Gelderland

45%

Noord-Holland

45%

Zeeland

45% 44%

Drenthe

43%


42%

Noord-Brabant

41% 39%

Friesland Limburg

-

39% Nederland 44%

Ambitie



Vertrouwen in instituties MENS MENS

pagina 85 van 190



Vertrouwen in instituties

MILIEU

MARKT Vraag

Huidige waarde

Hoeveel procent van de ondervraagde personen van 18 jaar en ouder heeft aangegeven ‘tamelijk veel’ of ‘heel veel’ vertrouwen te hebben in instituties en politieke personen? Toelichting

indicator

52% heeft vertrouwen in instituties

Vergelijking Vergelijking tussen provincies in de tijd (Vertrouwen in instituties in procenten)

Bij maatschappelijke participatie gaat het om Nederland Friesland politieke betrokkenheid en het recht dat mensen hebben om hun stem te laten gelden en als volwaarUtrecht dige burgers deel te nemen aan de maatschappij, Noord-Holland mee te mogen denken over de vormgeving van het beleid en om een afwijkende mening te mogen Overijssel hebben en te verkondigen. Dit biedt de essentiële Gelderland ruimte om het leven naar eigen inzicht in te kunnen 2009 vullen en werkt als corrigerend instrument voor Zuid-Holland

Utrecht

66

40%

62

40%

52%

58

38%

54

37% 2012

50

37% 37%

het overheidsbeleid, waardoor dit beter kan worden Uitsplitsing tussen provincies (Vertrouwen in instituties in procenten) Flevoland 36% afgestemd op de wensen en behoeften van de 33% Pers Groningen Leger Politie Rechters Ambtenaren Grote maatschappij. Ook dat kan bijdragen aan de bedrijven kwaliteit van leven. Noord-Brabant 32% Nederland 58 68 68 44 31 44 Vertrouwen is vooral gericht op de instituties die Drenthe 31% verantwoordelijk zijn voor het beleid. Dit kan zowel Groningen 59 63 67 45 27 43 28% publiek beleid op nationaal en lokaal niveau zijn, Zeeland Friesland 61 70 69 45 32 40 als beleid van bijvoorbeeld vakbonden of pensioen26% Limburg Drenthe 59 72 65 44 33 46 fondsen waar een breed maatschappelijk belang Nederland 35% mee gemoeid is. Het institutioneel vertrouwen is Overijssel 64 69 69 48 30 48 opgebouwd uit de volgende elementen: leger, politie, Flevoland 64 64 68 49 36 49 rechters, ambtenaren, pers en grote bedrijven. Gelderland 59 68 68 46 31 42 Bron: CBS, Sociale Samenhang en Welzijn, 2012 Utrecht 57 69 73 41 32 39

Ambitie



Noord-Holland

58

69

72

44

34

46

Zuid-Holland

58

66

67

44

32

45

Zeeland

52

73

68

40

32

43

Noord-Brabant

57

68

67

42

27

46

Limburg

56

63

63

38

30

43

Sociaal vertrouwen MENS MENS

pagina 86 van 190

Participatie: sociaal en maatschappelijk


Sociaal vertrouwen

MILIEU

MARKT Vraag

Hoe is het vertrouwen van inwoners van 18 jaar of ouder in andere mensen?

Toelichting Voor de sociale participatie van de samenleving is het van groot belang om sociaal vertrouwen te hebben. Dit is de basis waardoor participatie vorm kan krijgen. Bron: CBS, Sociale Samenhang en Welzijn, 2012


64% vindt de meeste mensen wel te vertrouwen

Vergelijking tussen provincies (Sociaal vertrouwen in procenten) Overijssel

64%

Utrecht

64%

Zeeland

64% 63%

Gelderland

61%

Drenthe Groningen

59%

Friesland

59%

Noord-Holland

58%

Noord-Brabant

57% 54%

Flevoland

53%

Zuid-Holland Limburg

-

50% Nederland 58

Ambitie

De sociale participatie is gewaarborgd. Niemand wordt uitgesloten.


Sociale uitsluiting MENS MENS

pagina 87 van 190


Sociale uitsluiting

MILIEU

MARKT


indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel procent van de inwoners is matig tot sterk sociaal uitgesloten?

4,3% van de inwoners is matig tot sterk sociaal uitgesloten

Toelichting Sociale uitsluiting houdt in dat mensen niet volledig kunnen deelnemen aan de samenleving. Dit kan veroorzaakt worden door individuele omstandigheden, maar ook door factoren uit de omgeving. Onvoldoende sociale contacten of financiële middelen bijvoorbeeld kunnen leiden tot sociale uitsluiting. Maar ook gebrek aan medische zorg, slechte woonomstandigheden of discriminatie kunnen er voor zorgen dat mensen sociaal uitgesloten raken. Bron: GGD Regio Utrecht, Gemeente Utrecht, Volksgezondheid, 2012

Ambitie



Vergelijking tussen gemeenten (Matig tot sterk sociaal uitgesloten in procenten) A. Utrecht B. Amersfoort C. Nieuwegein D. Soest E. De Bilt F. Baarn G. Vianen H. IJsselstein I. Utrechtse Heuvelr. J. Veenendaal K. Leusden L. Wijk bij Duurstede M. Zeist N. Bunnik O. Woerden P. Rhenen Q. Montfoort R. Stichtse Vecht S. Houten T. Bunschoten U. De Ronde Venen V. Oudewater

7,3 6,3 5,3 5,2 5,1 5,0 4,9 4,7 4,4 4,4 4,1 4,1 3,9 3,8 3,7 3,6 3,4 3,4 2,9 2,5 2,5 2,1

W. Renswoude X. Lopik Y. Eemnes Z. Woudenberg

1,8 1,7 1,5 1,5

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter de sociale uitsluiting.

Y

U R O V

T

F E A Q H N C S X G

D

B K

M

Z I L

W J P

Eenzaamheid MENS MENS

pagina 88 van 190


Eenzaamheid

MILIEU

MARKT Vraag

Hoeveel procent van de inwoners voelt zich eenzaam?

Toelichting Eenzame mensen ervaren te weinig betekenisvolle relaties met anderen. Dit betreft niet alleen de kwaliteit en de frequentie van contacten, de omvang van het netwerk, maar ook de behoefte aan betekenisvolle relaties. Eenzaamheid zorgt voor een lagere kwaliteit van leven en vergroot het risico op gezondheidsproblemen, zoals depressie, harten vaatziekten, een ongezonde leefstijl en vervroegd overlijden. Eenzaamheid hangt samen met factoren uit de directe omgeving, zoals bijvoorbeeld het verlies van een partner. Ook persoonlijkheidskenmerken zijn gerelateerd aan eenzaamheid, zoals een gebrek aan sociale vaardigheden, weinig zelfvertrouwen, pessimisme en verlegenheid. Eenzaamheid is gemeten op basis van 11 vragen die samen de schaal van De Jong-Gierveld wordt genoemd. Bron: GGD Regio Utrecht Gemeente Utrecht, Volksgezondheid, 2012

Ambitie





38% van de inwoners voelt zich eenzaam

Vergelijking tussen gemeenten (Eenzaamheid in procenten) A. Nieuwegein B. Zeist C. Eemnes D. Amersfoort E. De Ronde Venen F. IJsselstein G. Woerden H. Bunnik I. Soest J. Wijk bij Duurstede K. Stichtse Vecht L. Veenendaal M. Oudewater N. De Bilt O. Utrechtse Heuvelr. P. Houten Q. Rhenen R. Leusden S. Vianen T. Baarn U. Montfoort V. Lopik

45,7 45,0 42,6 42,2 41,9 40,6 40,4 39,5 39,5 39,5 39,4 39,2 38,5 37,6 37,1 37,0 36,4 36,0 35,7 35,1 34,9 34,8

W. Renswoude X. Utrecht Y. Woudenberg Z. Bunschoten

34,0 33,8 32,3 30,6

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter de XX. eenzaamheid.

C

E K G M

Z

T

X U F A V

D

I

N

R

B P S

Y

H

O J

W L Q

Sociale contacten met familie,buren, vrienden MENS MENS


pagina 89 van 190 Staat van Utrecht 2014

Sociale contacten met familie, buren en vrienden

MILIEU

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel procent van de inwoners heeft wekelijks/veel contact met familie, vrienden, buren en buurtgenoten?

Inwoners hebben één keer per week contact met familie (84%) en vrienden (79%) en veel contact met buren (46%) en buurtgenoten (34%)

Toelichting Of bewoners veel of weinig sociale contacten hebben is uit het Woononderzoek Nederland (WoON) gehaald. Er zijn vier categorieën: contacten met buren, overige buurtgenoten, familie-leden en vrienden. Deze zijn alle vier apart opgenomen in het bestand. Omdat het WoON een enquêtebestand is, kan niets betrouwbaars op gemeenteniveau worden gepresenteerd. Er zijn daarom alleen gegevens op provincieniveau opgenomen. De vragen zijn als categorieën aan de respondenten voorgelegd. Voor contacten met buren en andere buurtgenoten is de stelling “Ik heb veel contact met mijn directe buren (of buurtgenoten) voorgelegd. Antwoordmogelijkheden lopen van “helemaal mee eens” tot “helemaal mee oneens”. Voor contacten met vrienden en familie is de vraag gesteld hoe vaak er contact is. Antwoordcategorieën lopen van minstens 1 keer per week, tot zelden of nooit. Bron: Leefbaarometer 2012

Minstens 1 keer per week contact met familie (procenten) Nederland

90%

Utrecht

84% 80%

2006

2009

2012

70%

Minstens 1 keer per week contact met vrienden (procenten) Nederland

90%

Utrecht

79% 2006

2009

2012

80%

70%

Veel contact met buren (procenten) Nederland

60%

Utrecht

50%

46% 2006

2009

2012

40%

Veel contact met andere buurtgenoten (procenten) Nederland

50%

Utrecht

40%

34% 2006

Ambitie



2009

2012

30%

Informele hulp en mantelzorg MENS MENS

pagina 90 van 190



Informele hulp en mantelzorg

MILIEU

MARKT Vraag

Wat is het aandeel personen van 18 jaar of ouder dat informele hulp geeft minstens één keer per maand? Toelichting Informele hulp wordt vaak gegeven in de vorm van mantelzorg. Dit is zorg die niet in het kader van een hulpverlenend beroep wordt aangeboden aan een hulpbehoevende, door personen uit diens omgeving, waarbij de zorgverlening rechtstreeks voortvloeit uit de sociale relatie. Wie deze zorg langdurig en intensief geeft, kan minder tijd overhouden voor andere sociale contacten en overbelast raken. Mantelzorg is een specifieke vorm van informele hulp en bevat de zorg die mensen geven aan een bekende uit hun omgeving, zoals de partner, ouders, kind, buren of vrienden, als deze persoon voor langere tijd ziek, hulpbehoevend of gehandicapt is. Deze zorg kan bestaan uit het huishouden doen, wassen en aankleden, gezelschap houden, vervoer, geldzaken regelen, etc. Mantelzorg wordt niet betaald en op den duur kan het verlenen van hulp leiden tot een zware (fysieke, psychische of tijd) belasting van de mantelzorger. Bronnen: Grafieken Informele hulp: CBS, Sociale Samenhang en Welzijn, 2012 Grafiek Mantelzorg: GGD Regio Utrecht, Gemeente Utrecht, Volksgezondheid, 2012

indicator

Huidige waarde

37% van 19-65 jarigen geeft informele hulp

Vergelijking in de tijd (Informele hulp in procenten) Nederland

40

Utrecht

37%

38 36 34 32

2012

1997/2008 Vergelijking tussen provincies (Informele hulp in procenten) Gelderland

38%

Utrecht

37%

Zeeland

35% 34%

Groningen Drenthe

33%

Flevoland

33%

Noord-Brabant

33%

Limburg

33%

Noord-Holland

32%

Zuid-Holland

32% 31%

Overijssel Friesland

30%

-

Nederland 33%

Vergelijking tussen gemeenten (Mantelzorg, (Mantelzorg ineen procenten) specifieke vorm van informele hulp, in procenten)

Ambitie



A. Baarn B. De Ronde Venen C. Nieuwegein D. Rhenen E. Eemnes F. Lopik G. Woudenberg H. Bunnik I. Woerden J. Bunschoten K. De Bilt L. Vianen M. Oudewater N. Veenendaal O. Leusden P. Stichtse Vecht Q. Utrechtse Heuvelr. R. Houten S. Renswoude T. Wijk bij Duurstede U. IJsselstein V. Soest

18,8 17,5 17,4 16,2 16,0 16,0 15,8 15,2 14,8 14,7 14,5 14,5 14,3 14,3 13,7 13,4 13,4 13,3 13,2 13,2 12,7 12,2

W. Montfoort X. Amersfoort Y. Zeist Z. Utrecht

11,7 11,4 11,3 8,4

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe meer mantelzorg.

E

B P I M

J

A V

K Z

W U C F

X O

Y R L

G

H

Q T

S N D

Transacties MENS MENS

pagina 91 van 190

Woonomgeving


Transacties

MILIEU

MARKT Vraag

Wat is de gemiddelde transactieprijs van een koopwoning en hoeveel transacties vinden er jaarlijks plaats? Toelichting De ontwikkeling van de gemiddelde transactieprijzen en het aantal transacties per half jaar geeft een indicatie van de situatie op de wonignmarkt.


De gemiddelde transactieprijs in 2014 is 252.000 Euro en het aantal transacties neemt (weer) toe Vergelijking in de tijd (Woonomgeving – gemiddelde transactieprijs × 1.000 euro) 310

Utrecht

295 280

Bron: Woningmarktonderzoek 2014, provincie Utrecht

252

265 250

2010

2011

2012

2014

2013

Vergelijking in de tijd (Woonomgeving – aantal transacties) 7.500

Utrecht

6.500

5.337

5.500 4.500 3.500

2010

2011

2012

2014

2013

Vergelijking in de tijd (Transacties woningvoorraad) 10.500

Utrecht

10.000 9.500 9.000

8.642 2011

Ambitie

Iedereen heeft toegang tot een geschikte woning in een aantrekkelijke omgeving 77 terug naar thema 77 naar overzicht

2012

2013

8.500

Transacties MENS MENS

pagina 92 van 190

Woonomgeving


Transacties

MILIEU

MARKT


De gemiddelde transactieprijs in 2014 is 252.000 Euro en het aantal transacties neemt (weer) toe Vergelijking tussen gemeenten (Woonomgeving – transactieprijs × 1.000 euro) A. De Bilt B. Utrechtse Heuvelr. C. Zeist D. Eemnes E. Baarn F. De Ronde Venen G. Oudewater H. Bunnik I. Renswoude J. Soest K. Stichtse Vecht L. Leusden M. Houten N. Woerden O. IJsselstein P. Vianen Q. Amersfoort R. Wijk bij Duurstede S. Utrecht T. Rhenen U. Lopik V. Woudenberg

355 334 315 304 297 290 290 277 272 268 261 260 257 247 243 243 239 239 238 237 235 230

W. Bunschoten X. Montfoort Y. Veenendaal Z. Nieuwegein

228 225 212 189

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter XX. de transactie

D

F K N

Q

J

A S

X O Z U

G

W

E

L

C M

V

H

B

I Y

R

P

T

Vergelijking tussen gemeenten (Transacties woningvoorraad) A. Utrecht B. Amersfoort C. Nieuwegein D. Veenendaal E. Zeist F. Stichtse Vecht G. Woerden H. Soest I. Utrechtse Heuvelr. J. Houten K. De Bilt L. De Ronde Venen M. IJsselstein N. Baarn O. Leusden P. Wijk bij Duurstede Q. Bunschoten R. Montfoort S. Rhenen T. Woudenberg U. Bunnik V. Vianen

Ambitie


2620 1053 501 480 417 359 335 312 304 288 280 219 218 178 148 124 118 102 102 101 99 90

W. Lopik X. Oudewater Y. Eemnes Z. Renswoude

67 49 42 36

Gemeenten Provincie Provincie Utrecht Utrecht Gemeenten Hoe donkerder donkerder de de gemeente gemeente hoe hoe groter groter Hoe de XX. transactie de

Y

L F G X

Q

N H

K A

R M C W

B O

E J V

T

U

I P

Z D S

Woningvoorraad naar eigendom MENS MENS

pagina 93 van 190

Woonomgeving


Woningvoorraad naar eigendom

MILIEU

MARKT Vraag

Hoe is de woningvoorraad verdeeld naar eigendom, hoeveel procent is koop en hoeveel huur?

Toelichting Voor veel huishoudens is het bezitten van een eigen woning een ideaal. Eigen woningbezit leidt tot meer binding met de woning en de woonomgeving en meer betrokkenheid bij de wijk. Er is daarom doorgaans sprake van een positieve relatie tussen het aandeel koopwoningen en de beleving van de leefbaarheid in de woonomgeving. Daarbij geeft het aandeel koopwoningen doorgaans een beeld van het aandeel huishoudens met een midden- of hoger inkomen. Het beleid van de Nederlandse overheid is gericht op het bevorderen van het eigen woningbezit. Bron: Woningmarktmonitor provincie Utrecht 2014

indicator

Huidige waarde

56% van de woningvoorraad bestaat uit koop en 43% uit huur Vergelijking tussen gemeenten (Woningvoorraad naar eigendom) Nederland Provincie Utrecht Amersfoort Baarn De Bilt Bunnik Bunschoten Eemnes Houten IJsselstein Leusden Lopik Montfoort Nieuwegein Oudewater Renswoude Rhenen De Ronde Venen Soest Stichtse Vecht Utrecht (gemeente) Utrechtse Heuvelrug Veenendaal Vianen Wijk bij Duurstede Woerden Woudenberg Zeist Koop

Huur sociaal

50%

Huur overig

Onbekend

Vergelijking in de tijd (Woningvoorraad naar eigendom in procenten) Nederland

Utrecht

Ambitie


2009 Koop

2010 Huur sociaal

2011 Huur overig

2012 Onbekend

2013

Woningwaarde MENS MENS

pagina 94 van 190

Woonomgeving


Woningwaarde

MILIEU

MARKT Vraag

Wat is de woningwaarde per vierkante meter?

Toelichting Om de woningwaarde per vierkante meter weer te geven is een model gebruikt waarmee voor alle woningen in Nederland nauwkeurig de marktwaarde is berekend. Niet alleen voor de koopwoningen, maar ook voor huurwoningen. In dit model worden kenmerken van de woning zelf (zoals type, oppervlakte en bouwjaar) gecombineerd met tal van omgevingscondities (zoals leefbaarheid, nabijheid van voorzieningen, groen, water, woonmilieu et cetera) en regionale kenmerken, waarvan we de invloed op de waarde statistisch is vastgesteld. Voor iedere gemeente en provincie is de mediaan vierkante meter prijs van de totale woningvoorraad weergegeven. Bron: Rigo 2014


De woningwaarde per vierkante meter bedraagt 2.100 Euro Vergelijking tussen provincies (Woningwaarde per vierkante meter) Noord-Holland

2.240

Utrecht

2.100

Zuid-Holland

1.790

Gelderland

1.740

Noord-Brabant

1.740

Overijssel

1.580

Zeeland

1.560 1.480

Drenthe Friesland

1.440

Groningen

1.410

Flevoland

1.400

Limburg

1.390

-

Vergelijking tussen gemeenten (Woningwaarde per vierkante meter) A. Bunnik B. Lopik C. Woudenberg D. Baarn E. Utrecht F. Woerden G. Bunschoten H. Eemnes I. Oudewater J. Leusden K. Rhenen L. Veenendaal M. Zeist N. De Ronde Venen O. Wijk bij Duurstede P. Nieuwegein Q. Houten R. IJsselstein S. Montfoort T. Stichtse Vecht U. Amersfoort V. Vianen

Ambitie


2.470 2.460 2.430 2.380 2.350 2.350 2.340 2.310 2.270 2.240 2.240 2.220 2.210 2.200 2.190 2.170 2.160 2.130 2.130 2.110 2.060 2.060

W. De Bilt X. Soest Y. Utrechtse Heuvelr. Z. Renswoude

2.040 1.980 1.930 1.920

Gemeenten Gemeenten Provincie Provincie Utrecht Utrecht Hoe Hoe donkerder donkerder de de gemeente gemeente hoe hoe hoger groter de de woningwaarde. XX.

H

N T F I

G

D X

W E

S R P B

U J

M Q V

C

A

Y O

Z L K

Tevredenheid woning MENS MENS

pagina 95 van 190

Woonomgeving


Tevredenheid woning

MILIEU

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoe tevreden zijn inwoners met hun woning?

88% van de inwoners is tevreden met hun woning

Toelichting Onvrede over de eigen woning kan verschillende oorzaken hebben, maar de meeste mensen die van plan zijn te verhuizen noemen het meest als reden dat de huidige woning te klein is.

Vergelijking in de tijd (Tevredenheid woning in procenten) Nederland

90,0

Utrecht

89,5 89,0

Bron: WoOn, 2012

88,5

88% 2006

88,0

2012

2009

Vergelijking tussen provincies (Tevredenheid woning in procenten) Drenthe

92,5%

Zeeland

91,2%

Friesland

91,1%

Gelderland

91,1%

Flevoland

91,0%

Noord-Brabant

90,7%

Limburg

89,3%

Overijssel

89,2%

Groningen

88,4%

Utrecht

88,0%

Zuid-Holland

87,3%

Noord-Holland

87,0%

-

Vergelijking tussen gemeenten (tevredenheid woning in procenten)

Ambitie


A. Bunschoten B. Eemnes C. Rhenen D. Leusden E. Bunnik F. Houten G. Vianen H. De Bilt I. Woerden J. De Ronde Venen K. Utrechtse Heuvelr. L. Montfoort M. Wijk bij Duurstede N. Amersfoort O. Stichtse Vecht P. Veenendaal Q. IJsselstein R. Oudewater S. Woudenberg T. Lopik U. Baarn V. Soest

94,3 93,8 92,1 92,1 91,7 91,7 90,5 89,9 89,4 89,2 88,3 87,5 86,8 86,8 86,2 84,3 83,6 82,6 82,6 82,1 80,4 80,0

W. Nieuwegein X. Zeist Y. Utrecht Z. Renswoude

79,7 78,9 71,6 –

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter de tevredenheid woning.

B

J

U O

I R

V

H Y

L Q E W F T G

A N D

X

S K M

Z P C

Tevredenheid met buurtvoorzieningen MENS MENS

pagina 96 van 190

Woonomgeving


Tevredenheid met buurtvoorzieningen

MILIEU

MARKT Vraag

Hoeveel inwoners zijn tevreden met buurtvoorzieningen?

Toelichting In een goede woonomgeving dienen publieke en dagelijkse voorzieningen toegankelijk en bereikbaar te zijn. Hierbij kan onderscheid gemaakt worden tussen basisvoorzieningen en andere voorzieningen.

indicator

Huidige waarde

75,4% is tevreden met buurtvoorzieningen

Vergelijking in de tijd (Tevredenheid buurtvoorzieningen in procenten) Nederland

79

Utrecht

77

75,4%

75 73

Bron: WoOn, 2012

71 2006

2012

2009

Vergelijking tussen provincies (Tevredenheid met buurtvoorzieningen in procenten) Utrecht

75,4%

Flevoland

75,3%

Groningen

73,6%

Overijssel

73,5%

Noord-Holland

72,5%

Gelderland

72,2%

Friesland

72,1%

Zuid-Holland

71,9%

Limburg

70,0%

Drenthe

69,3%

Noord-Brabant

69,2%

Zeeland

63,5%

-

Vergelijking tussen gemeenten (tevredenheid met buurtvoorzieningen in procenten)

Ambitie


A. Utrecht B. Leusden C. Houten D. Wijk bij Duurstede E. Amersfoort F. Bunschoten G. Nieuwegein H. Zeist I. Oudewater J. Woudenberg K. De Bilt L. IJsselstein M. Bunnik N. Soest O. Woerden P. Baarn Q. Veenendaal R. Stichtse Vecht S. Utrechtse Heuvelr. T. Rhenen U. Lopik V. De Ronde Venen

78,6 78,3 78,2 78,1 77,4 77,1 76,4 76,3 75,4 75,4 73,8 72,7 72,2 72,2 72,1 71,7 71,7 70,0 69,5 68,4 66,7 64,7

W. Eemnes X. Vianen Y. Montfoort Z. Renswoude

64,6 63,5 56,9 –

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter de tevredenheid met buurtvoorzieningen.

W F

V

P R

O I

N

K A

Y L G U

E B

H C X

J

M

S D

Z Q T

Tevredenheid met groenvoorzieningen MENS MENS

pagina 97 van 190

Woonomgeving


Tevredenheid met groenvoorzieningen

MILIEU

MARKT Vraag

Hoeveel inwoners zijn tevreden met groenvoorzieningen in de buurt?

Toelichting Aan bewoners is gevraagd: “Hoe tevreden bent u met het groen in de buurt?”

indicator

Huidige waarde

77% is tevreden met groenvoorzieningen in de buurt

Vergelijking in de tijd (Tevredenheid groenvoorzieningen in procenten) Nederland

84

Utrecht

82

De tevredenheid met groen in de buurt geeft aan in hoeverre het natuurlijk netwerk in de directe omgeving aan de wensen van de bevolking voldoet.

80 78

77%

Bron: WoOn, 2012

2006

76

2012

2009

Vergelijking tussen provincies (Tevredenheid met groenvoorzieningen in procenten) Friesland

83%

Drenthe

83%

Gelderland

82%

Groningen

80%

Flevoland

80%

Overijssel

79%

Zeeland

79%

Noord-Brabant

78%

Utrecht

77%

Noord-Holland

77%

Limburg

77%

Zuid-Holland

74%

-

Vergelijking tussen gemeenten (Tevredenheid met groenvoorzieningen in procenten)

Ambitie


A. Rhenen B. Utrechtse Heuvelr. C. Houten D. Leusden E. De Bilt F. Bunschoten G. Soest H. Woudenberg I. Lopik J. Woerden K. Bunnik L. Montfoort M. Veenendaal N. Oudewater O. Zeist P. Amersfoort Q. De Ronde Venen R. Baarn S. Vianen T. IJsselstein U. Nieuwegein V. Stichtse Vecht

92,1 91,5 90,5 90,5 88,6 88,6 84,7 82,6 82,1 81,7 79,2 79,2 78,7 78,3 78,1 77,6 77,1 76,1 73,8 73,8 73,7 72,5

W. Utrecht X. Eemnes Y. Wijk bij Duurstede Z. Renswoude

69,3 68,8 63,2 –

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter de tevredenheid met groenvoorzieningen.

X

Q V J N

F

R G

E W

L T U I

D

O C

S

P H

K

B Y

Z M A

Migratiesaldo MENS MENS

pagina 98 van 190

Woonomgeving


Migratiesaldo

MILIEU

MARKT Vraag

Wat is het saldo van het aantal mensen dat zich heeft gevestigd in de regio minus het aantal dat is vertrokken?

Toelichting Het migratiesaldo weerspiegelt de woonaantrekkelijkheid van een regio.


Het migratiesaldo is 1,7%

Vergelijking in de tijd (Migratiesaldo in procenten) 8

Utrecht

6

Bron: CBS, 2013

1,7%

4 2 0

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Vergelijking tussen provincies (Migratiesaldo in procenten) Noord-Holland

2,2%

Utrecht

1,7% 0,4%

Zuid-Holland Gelderland

0,3%

Noord-Brabant

0,2% – 0,5%

Groningen Drenthe

– 1,7%

Overijssel

– 1,8%

Limburg

– 2,1%

Friesland

– 2,4% – 3,4%

Zeeland Flevoland

–- 5,7%

Vergelijking tussen gemeenten (Migratiesaldo in procenten)

Ambitie


A. Utrecht B. Baarn C. Bunnik D. Amersfoort E. Bunschoten F. Stichtse Vecht G. Soest H. Renswoude I. Woudenberg J. Woerden K. Nieuwegein L. Wijk bij Duurstede M. IJsselstein N. Veenendaal O. De Ronde Venen P. Lopik Q. Montfoort R. De Bilt S. Houten T. Leusden U. Zeist V. Eemnes

9,8 5,9 4,2 2,9 2,6 2,2 1,4 0,9 0,6 0,3 -0,3 -0,9 -1,2 -1,8 -2,1 -3,3 -3,4 -3,6 -3,8 -4,1 -4,2 -4,8

W. Vianen X. Rhenen Y. Oudewater Z. Utrechtse Heuvelr.

-5,0 -5,6 -6,7 -9,2

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter de migratie.

V

O F J Y

E

B G

R A

Q M C K S P W

D T

U

I Z L

H N X

Buurtbeleving MENS MENS

pagina 99 van 190

Woonomgeving


Buurtbeleving

MILIEU

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel procent van de mensen beleeft de buurt positief, zeer positief of uiterst positief?

88,3% beleeft de buurt positief, zeer positief of uiterst positief

Toelichting

Buurtbeleving (procenten)

De buurtbeleving wordt in zeven klassen weergegeven: van zeer negatief tot en met uiterst positief. Het zijn objectieve oordelen in de zin dat bewoners in gebieden met een negatieve leefbaarheid ook daadwerkelijk ontevreden zijn over hun woonomgeving. Gebieden met een zeer negatieve, negatieve of matige leefbaarheid kunnen daarom gezien worden als gebieden met leefbaarheidsproblemen. Als data zijnvoor alle gemeenten en provincies de verdeling naar deze zeven klassen weergegeven. Er is dus bijvoorbeeld te zien hoe groot het aandeel bewoners in een gemeente is die te maken hebben met een ‘matig positieve’ leefbaarheid. Bron: Leefbaarometer, 2012

48% uiterst positief 48% zeer positief

32,1% positief

0,1% negatief 3,1% matig 8,4% matig positief

Vergelijking tussen provincies (Buurtbeleving in procenten) Zeeland

96%

Friesland

95%

Drenthe

95%

Gelderland

92%

Overijssel

91%

Limburg

91%

Noord-Brabant

90%

Utrecht

88%

Groningen

86%

Flevoland

78%

Noord-Holland

78%

Zuid-Holland

72%

-

Nederland 85%

Vergelijking tussen gemeenten (Buurtbeleving in procenten)

Ambitie


A. Baarn B. Bunnik C. Bunschoten D. De Ronde Venen E. Eemnes F. Houten G. Leusden H. Lopik I. Montfoort J. Oudewater K. Renswoude L. Wijk bij Duurstede M. Woudenberg N. De Bilt O. Rhenen P. Utrechtse Heuvelr. Q. Woerden R. Stichtse Vecht S. IJsselstein T. Soest U. Vianen V. Nieuwegein

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 98 98 98 98 97 93 93 92 91

W. Veenendaal X. Amersfoort Y. Zeist Z. Utrecht

89 88 86 70

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe hoger het percentage positief tm zeer positief waardering op buurtbeleving.

E

D R Q J

C

A T

N Z

I H

X G

Y

S V

F U

M

B

P L

K W O

Wateroverlast MENS MENS

pagina 100 van 190

Woonomgeving


Wateroverlast

MILIEU

MARKT Vraag

Hoeveel hectare overschrijdt de landelijke norm (Nationaal Bestuursakkoord Water) voor risico op wateroverlast?

Toelichting Als gevolg van hevige regenval kunnen bepaalde gebieden tijdelijk te maken krijgen met te veel water. In het Nationaal Bestuursakkoord Water Actueel (NBW-A) zijn afspraken gemaakt over het voorkomen van wateroverlast. In de provinciale waterverordeningen is hiervoor een normering opgenomen. In 2007 is bepaald hoeveel wateroverlast in Utrecht voorkomt. Hierbij is rekening gehouden met klimaatverandering. De waterschappen werken aan het beperken van de wateroverlast. Dit gebeurt


2.100 ha oppervlakte overschrijdt de landelijke norm op wateroverlast Onderverdeling naar waterschappen (Wateroverlast) De Ronde Venen (AGV)

0

Bethunepolder en omstreken (AGV)

0

HDSR ten westen van Utrecht

1.000

HDSR ten oosten van Utrecht

1.100

Vergelijking in de tijd (Wateroverlast in hectare) 3500

Utrecht

2800

in het kader van de watergebiedsplannen van de waterschappen, die ongeveer eens per 10 jaar worden opgesteld.

2100

Op basis van de normen uit het NBW-A kan bepaald worden welke gebieden een risico hebben op wateroverlast en hoe groot deze gebieden zijn. Dit berekende oppervlak waarbij de norm wordt overschreden wordt hier als indicator gegeven.

1400

750

Streefgetal

Bron: Provincie Utrecht en waterschappen (2013) 2007

Ambitie


2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017 2018

700

Onveiligheidsgevoel MENS MENS

pagina 101 van 190

Veiligheid


Onveiligheidsgevoel

MILIEU

MARKT Vraag

Welk percentage van de inwoners voelt zich wel eens onveilig?

Toelichting Naast de objectieve indicatoren die de veiligheid meten in het thema veiligheid, geeft deze indicator het subjectieve gevoel van (onveiligheid) aan dat inwoners ervaren.


27,5% voelt zich wel eens onveilig

Vergelijking in de tijd (Onveiligheidsgevoel in procenten) 32

Nederland Utrecht

30

Bron: CBS, 2011

27,5%

28

26

24 2008

2009

2011

2010

Vergelijking tussen provincies (Onveiligheidsgevoel in procenten) Noord-Holland

28,4%

Zuid-Holland

27,8%

Utrecht

27,5% 26,6%

Flevoland Noord-Brabant

24,5%

Gelderland

24,0%

Limburg

23,5%

Groningen

23,3%

Overijssel

20,1%

Friesland

19,0% 17,9%

Drenthe Zeeland

Ambitie

Iedereen is en voelt zich veilig


-

17,6%

Slachtoffers geweldscriminaliteit MENS MENS

pagina 102 van 190

Veiligheid


Slachtoffers geweldscriminaliteit

MILIEU

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel personen op de 10.000 inwoners heeft een geweldsdelict ondervonden?

5,2 personen op de 10.000 inwoners heeft een geweldsdelict ondervonden

Toelichting Slachtofferschap van gewelddelicten komt relatief weinig voor, maar de impact van gewelddelicten op zowel het slachtoffer als op de samenleving is vele malen groter dan de impact van zogenaamde vermogenscriminaliteit.

Vergelijking in de tijd (Aantal geweldsdelicten per 10.000 inwoners) 6,4

Nederland Utrecht

6,0

Bron: CBS, 2011

5,6

5,2

5,2

4,8 2008

2009

2011

2010

Vergelijking tussen provincies (Aantal geweldsdelicten per 10.000 inwoners) Noord-Holland

5,9

Zuid-Holland

5,8

Flevoland

5,6

Limburg

5,4 5,2

Utrecht Gelderland

5,1

Groningen

5,1

Noord-Brabant

5,1

Friesland

4,6 4,2

Overijssel

4,0

Drenthe Zeeland

Ambitie



-

2,1

Slachtoffers vermogensdelicten MENS MENS

pagina 103 van 190

Veiligheid


Slachtoffers vermogensdelicten

MILIEU

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel personen op de 10.000 inwoners heeft een vermogensdelict ondervonden?

13,6 personen op de 10.000 inwoners heeft een vermogensdelict ondervonden

Toelichting Vermogensdelicten komen veel vaker voor dan geweldscriminaliteit, maar de impact op zowel het slachtoffer als ook de samenleving is geringer dan bij geweldscriminaliteit. Onder vermogensdelicten wordt o.a. inbraak, fietsdiefstal, diefstal van auto’s, vernieling aan of diefstal van auto’s verstaan.

Vergelijking in de tijd (Vermogensdelicten per 10.000 inwoners) 20

Nederland Utrecht

18

16

Bron: CBS, 2011

13,6

14

12 2008

2009

2011

2010

Vergelijking tussen provincies (Vermogensdelicten per 10.000 inwoners) Noord-Holland

15,6 14,6

Zuid-Holland

14,2

Groningen

13,6

Utrecht Noord-Brabant

13,0 12,7

Limburg Gelderland Flevoland

10,6

Overijssel

10,5

Friesland

9,9

Drenthe

9,9

Zeeland

Ambitie



11,7

-

7,2

Slachtoffers huiselijk geweld MENS MENS

pagina 104 van 190

Veiligheid


Slachtoffers huiselijk geweld

MILIEU

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel procent van de 19 tot 65 jarigen is ooit slachtoffer van huiselijk geweld geweest?

7,7% van de 19–65 jarigen is ooit slachtoffer van huiselijk geweld geweest

Toelichting

gemeenten (Ooit slachtoffer geweest huiselijk geweld) Vergelijking tussen gemeentenÊ"ÌÊÃ>VÌvviÀÊ}iÜiiÃÌÊÕÃiÊ}iÜi`ÊÊ«ÀViÌi®

Huiselijk geweld is geweld dat door iemand uit de huiselijke kring wordt gepleegd (gezinsleden, familieleden, (ex)partners, huisvrienden). Slachtoffers en daders van geweld kunnen zowel vrouwen, kinderen als mannen zijn. Het kan gaan om: UÊ*ÃÞVÃVÊvÊiÌiiÊ}iÜi`Ê}iÌÀiÌiÀ`]Ê gekleineerd of uitgescholden worden, etc.) UÊV>iÊ}iÜi`ÊÃ>ì`]Ê}iÃV«ÌÊiÊ geslagen, etc.) UÊ"}iÜiÃÌiÊÃiÃÕiiÊÌi>ìÀ}ÊÃiÃÕiiÊ getinte opmerkingen, ongewenst aangeraakt, etc.) UÊ-iÃÕiiÊÃLÀÕÊ>>}iÀ>`ÊvÊÛiÀÀ>VÌ® Huiselijk geweld heeft grote gevolgen op iÊÌiiÊ}iLi`°Ê iÊiiÀìÀi`ÊÛ>ÊìÊ ÃÊ >VÌvviÀÃÊÀ}ÌÊ>ÃÌÊÛ>Ê}iÛiiÃÊÛ>ÊLÃheid, angst en neerslachtigheid. Velen krijgen minder vertrouwen in de medemens of in zichzelf. "Ê>ÊiÌÊ}iÜi`ÊiìÊÌÌÊ«ÀLiiÊiÌÊ intimiteit en seksualiteit. Bron: GGD Regio Utrecht, Gemeente Utrecht, Volksgezondheid, 2012

Ambitie



A. Nieuwegein B. Baarn C. Utrechtse Heuvelr. D. Amersfoort E. Wijk bij Duurstede F. Rhenen G. Zeist H. Woerden I. Leusden J. Soest K. Oudewater L. IJsselstein M. Stichtse Vecht N. Woudenberg O. Eemnes P. Utrecht Q. Vianen R. Bunnik S. Montfoort T. Veenendaal U. De Bilt V. De Ronde Venen

11,1 10,4 10,0 9,9 9,9 9,2 8,8 8,7 7,9 7,9 7,8 7,4 7,3 7,1 7,0 6,9 6,6 6,5 6,2 5,9 5,8 5,7

W. Bunschoten X. Lopik Y. Renswoude Z. Houten

5,3 4,6 4,3 4,2

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter het aandeel slachtoffers huiselijk geweld. de XX.

O

V M H K

W

B J

U P

S L A X

I

G Z

Q

D N

R

C E

Y T F

Jeugdcriminaliteit MENS MENS

pagina 105 van 190

Veiligheid


Jeugdcriminaliteit

MILIEU

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Welk percentage van de kinderen is voor de rechter verschenen voor een delict?

2,06% van de kinderen verscheen voor de rechter vanwege delict

Toelichting Jeugdcriminaliteit is een veelbesproken thema in de politiek en de media. Meestal gaat het om kleine eenmalige delicten, zoals vechtpartijen, winkeldiefstal en vandalisme. Deze jongeren leren van hun fouten en kunnen weer normaal participeren in de samenleving. Aan de andere kant is er een kleine groep jongeren die regelmatig in aanraking komt met justitie, ook voor grotere delicten. Zij vormen een groter probleem omdat het waarschijnlijk is dat ze in het verdere leven vaker met justitie in aanraking zullen komen. Bron: Kinderen in Tel, 2012

(Aandeel jeugdcriminaliteit in procenten) Vergelijking in de tijd (Jeugdcriminaliteit) Nederland

3,4

Utrecht

3,1 2,8 2,5

2,06%

2,2

2012

2011

Vergelijking tussen provincies in procenten) provincies (Jeugdcriminaliteit (Aandeel jeugdcriminaliteit in procenten) Zuid-Holland

2,83%

Noord-Holland

2,77%

Flevoland

2,67%

Zeeland

2,41%

Drenthe

2,35%

Overijssel

2,21%

Gelderland

2,21%

Groningen

2,20%

Limburg

2,17%

Friesland

2,16%

Utrecht

2,06%

Noord-Brabant

2,04%

-

gemeenten (Jeugdcriminaliteit (Aandeel jeugdcriminaliteit in procenten) Vergelijking tussen gemeenten in procenten)

Ambitie



A. Zeist B. Utrecht C. Nieuwegein D. Amersfoort E. Baarn F. Rhenen G. Renswoude H. Eemnes I. Soest J. IJsselstein K. Bunschoten L. Utrechtse Heuvelr. M. Vianen N. Wijk bij Duurstede O. Stichtse Vecht P. Veenendaal Q. Woerden R. De Ronde Venen S. Oudewater T. De Bilt U. Leusden V. Houten

3,25 2,94 2,66 2,54 2,12 1,97 1,95 1,86 1,76 1,69 1,58 1,58 1,56 1,56 1,52 1,48 1,46 1,28 1,23 1,21 1,10 0,93

W. Woudenberg X. Bunnik Y. Lopik Z. Montfoort

0,88 0,67 0,65 0,60

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter het aandeel jeugdcriminaliteit. de jeugdcriminaliteit.

H

R O Q S

K

E

B Z J X C V Y M

D

I

T

U

A

W L N

G P F

Sociale overlast MENS MENS

pagina 106 van 190

Veiligheid


Sociale overlast

MILIEU

MARKT Vraag

Hoeveel procent van de inwoners vindt dat fysieke verloedering vaak voorkomt?

Toelichting De maatschappelijke impact van verloedering is groot. Het kan onder andere leiden tot aantasting van het leefgenot van burgers. Verloedering kan leiden tot gevoelens van onveiligheid, normvervaging en trekt vaak vandalisme en dergelijke aan.


3,3% vindt dat fysieke verloedering vaak voorkomt

Vergelijking in de tijd (Sociale overlast in procenten) 4,0

Nederland Utrecht

3,8

3,6

Bron: CBS, 2011

3,4

3,3% 3,2 2008

2009

2011

2010

Vergelijking tussen provincies (Sociale overlast in procenten) Noord-Holland

3,7%

Zuid-Holland

3,6%

Flevoland

3,6%

Utrecht

3,3%

Limburg

3,2%

Noord-Brabant

3,1%

Groningen

3,1%

Drenthe

3,0%

Gelderland

3,0%

Zeeland

2,8% 2,7%


Ambitie



-

2,7%

Verkeersdoden MENS MENS

pagina 107 van 190

Veiligheid


Verkeersdoden

MILIEU

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Wat is het aantal verkeersdoden afgezet tegen 1 miljard reizigerskilometers?

Er zijn 1,44 verkeersdoden per 1 miljard reizigerskilometers

Toelichting Slachtofferschap binnen het verkeer is een risico waar de samenleving mee om moet gaan. Het aantal verkeersongevallen met gewonden is een objectieve maat van de aanwezigheid van veiligheidscondities in de leefomgeving en van het (verkeers)gedrag van mensen. Voor deze indicator is gekozen voor het aantal verkeersdoden, mede omdat het aantal verkeersongevallen minder goed wordt geregistreerd dan in het verleden het geval was. Het aantal reizigerskilometers is het aantal kilometers wat in een bepaalde regio in een heel jaar gereisd wordt. Wanneer het aantal verkeersdoden wordt afgezet tegen het aantal reizigerskilometers ontstaat een betrouwbare indicator. Meer reizigerskilometers is over het algemeen inherent aan meer verkeersdoden. Ter aanvulling ook het aantal verkeersdoden per 100.000 inwoners. Bron: CBS, 2013

Vergelijking in de tijd (Aantal verkeersdoden per 1 miljard reizigerskilometers) Nederland

5

Utrecht

4 3

1,44

1 2010

2011

2013

2012

Vergelijking tussen provincies (Aantal verkeersdoden per 1 miljard reizigerskilometers) 4,93

Drenthe Gelderland

4,07

Zeeland

4,00

Overijssel

3,91

Groningen

3,89

Limburg

3,54

Friesland

2,68

Noord-Brabant

2,58

Noord-Holland

2,27

Zuid-Holland

2,19

Flevoland

2,16

Utrecht

-

1,44

Vergelijking tussen provincies (Aantal verkeersdoden per 100.000 inwoners) Drenthe

7,14

Zeeland

5,25

Gelderland

4,91

Groningen

4,81 4,56

Overijssel Limburg Ambitie


4,01

Friesland

3,40

Noord-Brabant

3,28

Flevoland

2,76

Noord-Holland

2,57 2,36



2

-

1,85

Kans op ramp MENS MENS

pagina 108 van 190

Veiligheid


Kans op ramp

MILIEU

MARKT Vraag

Hoeveel ongewone voorvallen hebben zich voorgedaan bij bedrijven die gerelateerd zijn aan externe veiligheid? Toelichting Bedrijven en installaties, voornamelijk in de industrie, vormen een risico voor de externe veiligheid. Het aantal ongewone voorvallen met externe veiligheid dat voorkomt bij bedrijven moet daarom dan ook worden geminimaliseerd. Goede indicastoren voor ongewone voorvallen zijn: a. Het aantal inrichtingen waar het plaatsgebonden risico (PR) niet voldoet aan de wet per jaar b. Het aantal inrichtingen waar het groepsrisico wordt overschreden (GR). Plaatsgebonden risico (PR) is een begrip dat uitdrukking geeft aan de mate van externe veiligheid van een locatie. Het PR wordt gedefinieerd als “de kans per jaar dat een persoon, die zich continu en onbeschermd op een bepaalde plaats bevindt, overlijdt als direct gevolg van een ongeval met gevaarlijke stoffen bij een risicovolle activiteit”. Inrichtingen met een plaatsgebonden risico moeten wettelijk gesaneerd worden. Het groepsrisico (GR) is de kans per jaar dat een groep personen van een bepaalde grootte (bijvoorbeeld 10, 100 of 1000 personen) tegelijk slachtoffer wordt van een ongeval met gevaarlijke stoffen. Het groepsrisico is daarmee een maat voor de maatschappelijke ontwrichting die ontstaat door een ongeval met gevaarlijke stoffen. Sanering van situaties waar een groepsrisico wordt overschreden is wettelijk niet verplicht, maar vanuit het oogpunt van veiligheid wel wenselijk. De kaart toont het overzicht van bedrijven die werken met gevaarlijke stoffen. Bij ongevallen met gevaarlijke stoffen gaat het om een groot ongeluk op een bedrijfsterrein. Er zijn veel bedrijven met gevaarlijke stoffen die zo’n risico vormen. Bedrijven met een risico voor een heel klein gebied staan niet op de risicokaart. Bron: Provincie Utrecht, 2013 Ambitie




In 6 gevallen hebben zich ongewone voorvallen voorgedaan gerelateerd aan externe veiligheid Vergelijking Vergelijkingin inde detijd tijd(Kans (Kansop opramp) rampen) 40

aantal instellingen waar groepsrisico is overschreden aantal instellingen waar plaatsgebonden risico is overschreden

30

20

6

10

0 0 2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Kaart van bedrijven de provincie Utrechtstoffen) die werken met risicovolle stoffen) Kaart(Overzicht (Locaties waar gewerkt in wordt met gevaarlijke

Amersfoort

Woerden Utrecht

Zeist

Veenendaal Utrecht

!"#$%&'!(!%&)*+,#-*%&./0-1234$/%&5

Bron: kadaster

Overstromingsrisico’s MENS MENS

pagina 109 van 190

Veiligheid


Overstromingsrisico’s

MILIEU

MARKT Vraag

Welk percentage van de waterkeringen dat water uit de Neder-Rijn, Lek, Eemmeer en Eem keert, voldoet aan de overstromingsveiligheidseisen? Toelichting Het percentage waterkeringen dat voldoet aan de veiligheidseisen is een van de factoren die bijdraagt aan het totale risico om slachtoffer te worden van een overstroming.


78% van de waterkeringen voldoet aan de overstromingsveiligheidseisen Kaart gevolgen keringen (Snel-langzaam/ diep-ondiep, VNK 2014) (8 gevolgendoorbraak doorbraak primaire primaire keringen) Eemmeer

snel en ondiep langzaam en diep langzaam en ondiep

De kaart geeft een inschatting van de snelheid en diepte van een overstroming in onze provincie bij een dijkdoorbraak langs de Nederrijn/Lek of vanuit de Eem/het Eemmeer. Overstromingen vanuit regionale wateren zijn op deze kaart niet meegenomen.

blijft droog primaire kering indirecte primaire kering

Bron: Provincie Utrecht, 2011, VNK, 2014

Nederrijn

Ambitie



snel en diep

Inbraken MENS MENS

pagina 110 van 190 Veiligheid


Inbraken

MILIEU

MARKT Vraag

Hoeveel procent van de bevolking denkt dat de kans op inbraak in zijn of haar woning (heel) groot is? Toelichting Aan de respondenten is de vraag gesteld: ‘Hoe groot denkt u dat de kans is dat u in de komende 12 maanden zelf slachtoffer wordt van ‘inbraak in woning’.


12,5% van de bevolking denkt dat de kans op inbraak groot is Vergelijking in de tijd (Inschatting kans op inbraak in procenten) 14

Nederland Utrecht

12,5%

Antwoordmogelijkheden: ‘heel groot’, ‘groot’, ‘niet groot en niet klein’, ‘klein’, ‘heel klein’, ‘geen antwoord’.

12

Onder ‘(heel) groot’ worden alle respondenten verstaan die als antwoord ‘heel groot’ of ‘groot’ hebben gegeven.

11

10

Deze indicator is een goede indicator voor de mate waarin mensen zich veilig voelen in de eigen omgeving, naast de indicator onveiligheidsgevoel. Bron: CBS, Veiligheidsmonitor, 2013

2013

2012

Vergelijking tussen provincies (Inschatting kans op inbraak in procenten) Flevoland

18,5% 14,5%

Zuid-Holland Noord-Holland

12,6%

Utrecht

12,5%

Noord-Brabant

12,0%

Limburg

12,0%

Gelderland

11,3%

Overijssel

11,1% 8,9%

Zeeland

8,3%

Drenthe

7,3%

Friesland Groningen

-


Ambitie



13

MILIEU Werkgelegenheid MARKT MARKT

pagina 111 van 190

Arbeid


Werkgelegenheid

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoe verhoudt de werkgelegenheid in de regio zich ten opzichte van de werkzame beroepsbevolking?

De verhouding tussen de werkgelegenheid en de werkzame beroepsbevolking bedraagt 116,8%

Toelichting Bij de werkgelegenheid gaat het om arbeid in een bepaalde regio. Dit betreft zowel mensen die in de regio zelf wonen als mensen die van elders komen. Bij de werkzame beroepsbevolking gaat het om mensen die in een regio wonen en deze kunnen zowel binnen als buiten die regio emplooi vinden. De verhouding tussen aanwezige werkgelegenheid en werkzame beroepsbevolking geeft aan of een regio per saldo arbeid ‘importeert’ om de banen in de regio te vervullen of juist arbeid ‘exporteert’ om aan de vraag in omliggende regio’s te voldoen. De verhouding tussen beide grootheden wordt aangeduid met de term werkgelegenheidsfunctie en is een maat voor de regionale kwantitatieve vraag-aanbod verhouding. Bron: CBS, 2012

Vergelijking in de tijd (Werkgelegenheid in procenten) Nederland

125

Utrecht

116,8%

120 115 110 105

2008

2009

2010

2012

2011

Vergelijking tussen provincies (Werkgelegenheid in procenten) Utrecht

116,8%

Noord-Holland

112,5%

Noord-Brabant

109,4%

Overijssel

107,6%

Zuid-Holland

104,8%

Gelderland

103,2%

Limburg

102,5%

Groningen

98,2%

Drenthe

96,0%

Friesland

92,9%

Zeeland

92,8%

Flevoland

84,6%

-

Vergelijking tussen gemeenten (Werkgelegenheid in procenten)

Ambitie

Vraag en aanbod van arbeid zijn in evenwicht


A. Nieuwegein B. Utrecht C. Bunnik D. Zeist E. Renswoude F. Amersfoort G. Woerden H. Baarn I. Vianen J. Utrechtse Heuvelr. K. Bunschoten L. Leusden M. Houten N. Veenendaal O. De Bilt P. Soest Q. Woudenberg R. Montfoort S. De Ronde Venen T. Oudewater U. Lopik V. Stichtse Vecht

139,0 135,7 128,8 122,8 115,6 115,6 110,9 110,0 107,3 103,5 98,2 97,2 96,8 95,0 93,6 84,9 82,3 82,1 80,1 78,2 76,3 75,6

W. IJsselstein X. Eemnes Y. Rhenen Z. Wijk bij Duurstede

74,1 70,4 64,6 53,0

Gemeenten GemeentenProvincie ProvincieUtrecht Utrecht Hoe Hoedonkerder donkerderde degemeente gemeentehoe hoegroter groter de dewerkgelegenheidsfunctie. XX.

X

S V G T

K

H P

O B

R W A U

F L

D M I

Q

C

J Z

E N Y

MILIEU Benutting arbeidspotentieel MARKT MARKT

pagina 112 van 190

Arbeid


Benutting arbeidspotentieel Vraag Wat is het aandeel van de beroepsbevolking ten opzichte van de totale bevolking tussen de 15 en 65 jaar?

Toelichting De arbeidsparticipatie is het aandeel van de beroepsbevolking in de totale bevolking tussen de 15 en 65 jaar (ook wel aangeduid als potentiële beroepsbevolking). Wanneer het uitsluitend het werkzame deel van de beroepsbevolking betreft, spreekt men van netto participatie. Volgens de definitie die in Nederland meestal wordt gehanteerd, worden uitsluitend personen die minimaal 12 uur per week werken, tot de werkzame beroepsbevolking gerekend. Bron: CBS, 2013

indicator

Huidige waarde

74,2% van de bevolking tussen 15 en 65 jaar werkt

Vergelijking in de tijd (Benutting arbeidspotentieel in procenten) Nederland

74,2%

Utrecht

75 74 73 72 71

2010

2011

2013

2012

Vergelijking tussen provincies (Benutting arbeidspotentieel in procenten) Utrecht

74,2%

Flevoland

73,9%

Noord-Holland

73,7%

Gelderland

72,7%

Noord-Brabant

72,3%

Friesland

72,2%

Zuid-Holland

71,5%

Drenthe

71,4%

Overijssel

71,2%

Zeeland

70,7% 68,9%

Limburg Groningen

68,5%

-

Vergelijking tussen gemeenten (Benutting arbeidspotentieel in procenten)

Ambitie



A. Lopik B. De Bilt C. Leusden D. Houten E. Bunschoten F. Stichtse Vecht G. Rhenen H. Utrecht I. Eemnes J. Amersfoort K. Woerden L. Montfoort M. Zeist N. IJsselstein O. Vianen P. Baarn Q. Soest R. Veenendaal S. Wijk bij Duurstede T. Utrechtse Heuvelr. U. Bunnik V. Renswoude

81,1 81,0 78,6 76,0 75,0 75,0 74,8 74,6 74,4 74,3 73,9 73,8 73,3 73,2 73,2 73,1 72,8 71,9 71,5 70,6 69,4 68,9

W. Woudenberg X. De Ronde Venen Y. Nieuwegein Z. Oudewater

67,5 – – –

Gemeenten Provincie Utrecht Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe hoe groter groter de XX. benutting van het arbeidspotentieel.

I

X F K Z

E

P B H L N U Y D A O

Q

J C

M

W T S

V R G

MILIEU Werkloosheid MARKT MARKT

pagina 113 van 190

Arbeid


Werkloosheid Vraag Hoeveel procent van de beroepsbevolking is werkloos?

Toelichting Het werkloosheidpercentage zegt iets over het functioneren van de arbeidsmarkt. Een hoog werkloosheidpercentage duidt er op dat de arbeidsmarkt slecht functioneert. Dit kan zowel het gevolg zijn van het in kwantitatief en kwalitatief opzicht niet goed op elkaar aansluiten van vraag en aanbod.


7,5% van de beroepsbevolking is werkloos

Vergelijking in de tijd (Werkloosheid in procenten) 10

Nederland Utrecht

8

7,5% 6

Bron: CBS, 2013 4

2 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Vergelijking tussen provincies (Werkloosheid in procenten) Flevoland

10,9% 9,6%

Groningen Friesland

9,3% 9,0%


8,4%

Limburg

8,3%

Drenthe

8,2%

Noord-Holland

8,1%

Gelderland

7,6%

Utrecht

7,5%

Noord-Brabant

7,5%

Zeeland

Ambitie

De economische structuur is dynamisch en divers


-

5,8%

MILIEUdruk Totale MARKT MARKT

pagina 114 van 190

Arbeid


Totale druk Vraag Wat is de verhouding tussen de potentiële beroepsbevolking en niet-werkenden?

Toelichting Totale druk is de verhouding tussen de potentiële beroepsbevolking en de niet-werkenden. Hoe lager het percentage werkenden, hoe hoger de druk voor hen om sociale voorzieningen betaalbaar te houden voor de niet-werkenden. De totale druk betreft het aantal personen van 0 tot 20 jaar én 65 jaar of ouder per honderd personen van 20 tot 65 jaar. Bron: CBS, 2014


De verhouding bedraagt 65,1%

Vergelijking in de tijd (Potentiële beroepsbevolking/niet-werkenden in procenten) Nederland

68

Utrecht

66

65,1%

64 62 60

1996

1998

2000

2002

2004

2006

2008

2010

2014

2012

Vergelijking tussen provincies (Potentiële beroepsbevolking/niet-werkenden in procenten) Zeeland

76,4%

Drenthe

76,1%

Friesland

74,0% 71,3%

Overijssel

70,4%

Gelderland Noord-Brabant

67,6%

Limburg

67,4% 65,6%


65,1% 64,1%

Groningen

63,2%

Flevoland Noord-Holland

63,1%

-

Nederland 67,2% Vergelijking tussen gemeenten (Potentiële beroepsbevolking/niet-werkenden in procenten)

Ambitie



A. Utrechtse Heuvelr. B. Bunnik C. Bunschoten D. Woudenberg E. Renswoude F. Soest G. Nieuwegein H. Zeist I. Baarn J. Lopik K. Oudewater L. De Ronde Venen M. IJsselstein N. Rhenen O. Vianen P. Veenendaal Q. Woerden R. Leusden S. De Bilt T. Stichtse Vecht U. Houten V. Wijk bij Duurstede

86,1 85,5 82,6 81,4 80,9 79,3 77,5 77,2 76,7 76,4 75,9 75,8 73,2 73,2 72,5 72,1 72,0 71,7 71,5 69,4 67,8 65,8

W. Amersfoort X. Eemnes Y. Montfoort Z. Utrecht

65,2 63,8 61,2 48,6

GemeentenProvincie ProvincieUtrecht Utrecht Gemeenten Hoedonkerder donkerderde degemeente gemeentehoe hoegroter groter Hoe de potentiele beroepsbevolking/niet werkenden. de XX.

X

L T Q K

C

I F

S Z

Y M B G U J O

W R

H

D A V

E P N

MILIEU druk Groene MARKT MARKT

pagina 115 van 190

Arbeid


Groene druk Vraag Wat is de verhouding tussen het aandeel jongeren ten opzichte van de potentiële beroepsbevolking?

Toelichting Groene druk is de verhouding tussen het aandeel kinderen/jongeren ten opzichte van de potentiële beroepsbevolking.


De verhouding bedraagt 40%

Vergelijking in de tijd (Aandeel jongeren/potentiële beroepsbevolking in procenten) Nederland

42

Utrecht

40,0%

40

De groene druk betreft de verhouding tussen het aantal personen van 0 tot 20 jaar en het aantal personen van 20 tot 65 jaar. Bron: CBS, 2014

41

39 38 1996

1998

2000

2002

2004

2006

2008

2010

2014

2012

Vergelijking tussen provincies (Aandeel jongeren/potentiële beroepsbevolking in procenten) Flevoland

44,4%

Overijssel

41,6%

Friesland

41,0%

Drenthe

40,1%

Utrecht

40,0%

Gelderland

39,9%

Zeeland

39,0% 38,1%

Zuid-Holland Noord-Brabant

37,5% 36,3%

Noord-Holland

35,2%

Groningen Limburg

32,9%

-

Nederland 38,2%

Vergelijking tussen gemeenten (Aandeel jongeren/potentiële beroepsbevolking in procenten)

Ambitie



A. Oudewater B. Woudenberg C. Lopik D. Leusden E. De Bilt F. Renswoude G. Eemnes H. Veenendaal I. Bunschoten J. De Ronde Venen K. Nieuwegein L. Houten M. Woerden N. Bunnik O. Amersfoort P. Utrechtse Heuvelr. Q. Zeist R. Soest S. Vianen T. IJsselstein U. Rhenen V. Wijk bij Duurstede

51,4 49,5 47,2 46,6 46,5 45,7 45,2 45,0 44,8 44,6 44,5 44,0 44,0 43,5 43,4 43,1 42,4 42,0 41,5 41,4 41,4 40,3

W. Stichtse Vecht X. Baarn Y. Montfoort Z. Utrecht

39,9 38,5 34,8 33,6

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter het aandeel de XX. jongeren/potentiële beroepsbevolking.

G

J W M A

I

X R

E Z

Y T K C

O D

Q L S

B

N

P V

F H U

MILIEUdruk Grijze MARKT MARKT

pagina 116 van 190

Arbeid


Grijze druk Vraag Wat is de verhouding tussen het aandeel ouderen ten opzichte van de potentiële beroepsbevolking?

Toelichting Grijze druk is de verhouding tussen het aandeel ouderen ten opzichte van de potentiële beroepsbevolking.


De verhouding bedraagt 25,1%

Vergelijking in de tijd (Aandeel ouderen/potentiële beroepsbevolking in procenten) Nederland

29

Utrecht

25,1%

25

De grijze druk betreft de verhouding tussen het aantal personen van 65 jaar of ouder en het aantal personen van 20 tot 65 jaar. Bron: CBS, 2014

27

23 21 1996

1998

2000

2002

2004

2006

2008

2010

2014

2012

Vergelijking tussen provincies (Aandeel ouderen/potentiële beroepsbevolking in procenten) Zeeland

37,4% 36,0%

Drenthe Limburg

34,4%

Friesland

33,0%

Gelderland

30,5%

Noord-Brabant

30,1%

Overijssel

29,7% 28,9%

Groningen

27,5%

Zuid-Holland

26,7%

Noord-Holland

25,1%

Utrecht Flevoland

18,7%

-

Nederland 29,0% Vergelijking tussen gemeenten (Aandeel ouderen/potentiële beroepsbevolking in procenten)

Ambitie



A. Utrechtse Heuvelr. B. Bunnik C. Baarn D. Bunschoten E. Soest F. Renswoude G. Zeist H. Nieuwegein I. Woudenberg J. IJsselstein K. Rhenen L. De Ronde Venen M. Vianen N. Stichtse Vecht O. Lopik P. Woerden Q. Veenendaal R. Montfoort S. Wijk bij Duurstede T. Leusden U. De Bilt V. Oudewater

43,1 42,0 38,2 37,8 37,3 35,2 34,8 33,0 32,0 31,9 31,8 31,2 30,9 29,5 29,1 27,9 27,2 26,4 25,5 25,1 25,0 24,5

W. Houten X. Amersfoort Y. Eemnes Z. Utrecht

23,9 21,8 18,6 15,0

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter het aandeel ouderen/potentiële beroepsbevolking. de XX.

Y

L N P V

D

C E

U Z

R J B H W O M

X T

G

I A S

F Q K

MILIEU Arbeidsongeschiktheid MARKT MARKT

pagina 117 van 190

Arbeid


Arbeidsongeschiktheid

indicator

Vraag

Huidige waarde

Wat is het percentage WAO-uitkeringen t.o.v. de beroepsbevolking?

Het percentage WAO-uitkeringen t.o.v. de beroepsbevolking bedraagt 4%

Toelichting Mensen kunnen een beroep doen op verschillende wettelijke regelingen waar het gaat om arbeidsongeschiktheid. Onderscheid wordt gemaakt tussen de WAO (Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering), de Wajong (Wet Arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten) en de WAZ (Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen). Hier worden het aantal WAO-uitkeringen gehanteerd als indicator.

Vergelijking in de tijd (Arbeidsongeschiktheid in procenten) 12,5 10,0 7,5 5,0 Nederland

4,0%

Utrecht

2,5

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Vergelijking tussen provincies (Arbeidsongeschiktheid in procenten)

Bron: CBS, 2014 Limburg

6,3% 5,2%

Drenthe Noord-Holland

4,9%

Groningen

4,7%

Overijssel

4,7%

Flevoland

4,6%

Noord-Brabant

4,5%

Gelderland

4,2%

Zeeland

4,1%

Utrecht

4,0% 3,7%

Friesland Zuid-Holland

3,6%

-

Nederland 4,4% Vergelijking tussen gemeenten (Arbeidsongeschiktheid in procenten)

Ambitie



A. Baarn B. Montfoort C. Woudenberg D. Amersfoort E. Soest F. Wijk bij Duurstede G. Veenendaal H. Zeist I. Utrechtse Heuvelr. J. De Bilt K. Bunnik L. IJsselstein M. Stichtse Vecht N. Utrecht O. Eemnes P. Vianen Q. Houten R. Renswoude S. Rhenen T. Bunschoten U. Leusden V. Woerden

5,5 5,1 5,0 4,8 4,7 4,6 4,5 4,4 4,3 4,3 4,1 4,0 3,9 3,9 3,8 3,8 3,8 3,4 3,3 2,9 2,9 2,6

W. Lopik X. De Ronde Venen Y. Nieuwegein Z. Oudewater

2,1 – – –

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter de arbeidsongeschiktheid.

O

X M V Z

T

A E

J N

B L Y W

U

H Q

P

D C

K

I F

R G S

MILIEU Sectorstructuur MARKT MARKT

pagina 118 van 190

Economisch profiel


Sectorstructuur

indicator

Vraag

Huidige waarde

In welke sectoren is Utrecht sterker vertegenwoordigd dan het Nederlands gemiddelde?

Zakelijke diensten (16,5%), Informatie en Communicatie (6,5%), Financiële instellingen (4,5%)

Toelichting De sectorstructuur geeft een beeld van het Utrechtse profiel. Bron: LISA, 2013

Vergelijking tussen sectoren (In procenten) (Aandeel arbeidsplaatsen in procenten) Landbouw en Visserij

1,2%

Industrie

5,4%

Nutsbedrijven

0,4%

Bouw

5,7%

Handel

17,8%

Vervoer en Opslag

3,6%

Horeca

3,8%

Informatie en Communicatie

6,5%

Financiele instellingen

4,5%

Zakelijke diensten

16,5%

Overheid

6%

Onderwijs

7,6%

Zorg

15,9%

Overige diensten

5,3%

Nederland

Ambitie



Utrecht

MILIEU Oprichtingen en opheffingen MARKT MARKT

pagina 119 van 190

Economisch profiel


Oprichtingen en opheffingen

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoe heeft het aantal oprichtingen en opheffingen zich ontwikkeld ten opzichte van 2007?

De index van de oprichtingen bedraagt 116 en voor de opheffingen 152

Toelichting Nieuwe bedrijven hebben een positieve invloed op de werkgelegenheid. Ook hebben nieuwe startende bedrijven een positieve invloed op de ontwikkeling van de arbeidsproductiviteit. Dit zit hem niet zozeer in de eigen initiële arbeidsproductiviteit (deze is immers bij de start laag), maar vooral in hun positieve invloed op de structurele ontwikkeling van de arbeidsproductiviteit. Dit komt doordat bestaande bedrijven hun gedrag aanpassen en doordat startende ondernemingen in de tijd een snelle groei van de arbeidsproductiviteit laten zien. Nieuwe startende ondernemingen hebben vaak inzichten en dwingen daarmee bestaande bedrijven scherp te blijven,–en zich aan te passen aan de zich wijzigende concurrentieverhoudingen op hun markten. Het aandeel opheffingen is een graadmeter voor de dynamiek binnen de economie van de regio. Het laat zien in hoeverre bedrijven in een regio onder andere een economische crisis weten te overleven.

bedrijven, 2007=100) Vergelijking in de tijd (Index opheffingen van bedrijven) 5735

6520

6705

4950

5735

6800

8725

170

152 150

130

110 Nederland 90

Utrecht 2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

10650

11360

Vergelijking in de tijd (Index oprichtingen van bedrijven) bedrijven, 2007=100) 9785

11385

10515

8595

11615

116

Bron: CBS 2014

130

120

110

100 Nederland 90

Utrecht 2007

Ambitie



2008

2009

2010

2011

2012

2013

MILIEU groeiers Snelle MARKT MARKT

pagina 120 van 190

Economisch profiel


Snelle groeiers

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel procent van de bedrijven heeft in drie jaar tijd minimaal een groei van 60% gerealiseerd?

10% van het aantal bedrijven heeft in drie jaar tijd minimaal een groei van 60% gerealiseerd

Toelichting

Vergelijking tussen provincies (In procenten)

Het percentage snelle groeiers zegt iets over de economische dynamiek in een regio.

Friesland

11%

Bron: CBS, 2010/2012

Flevoland

11%

Utrecht

10%

Noord-Holland

10%

Drenthe

9%

Overijssel

9%

Gelderland

8%

Zuid-Holland

8%

Zeeland

8%

Noord-Brabant

8% 7%

Groningen Limburg

Ambitie



-

7%

MILIEU BBP van de regio MARKT MARKT

pagina 121 van 190

Economisch profiel


BBP van de regio Vraag Wat is verhouding tussen het bruto binnenlands product (BBP) per hoofd van de bevolking in de regio ten opzichte van het bruto binnenlands product per hoofd van de bevolking (BBP)? Toelichting


Het BBP van de regio bedraagt 16,7% meer dan het landelijke BBP

Vergelijking in de tijd (BRP per hoofd, Nederland = 100)

De ontwikkeling van het bruto binnenlands product van de regio is een indicator voor de economische groei en de concurrentiepositie in de regio. Om de regio’s onderling te kunnen vergelijken en ook vergelijkingen in de tijd te kunnen maken wordt gebruik gemaakt van het BBP van de regio per hoofd van de bevolking. Het BBP van de regio betreft de waarde van de totale regionale productie minus de waarde van het intermediaire verbruik. Bij dit laatste gaat het om goederen en diensten die in het productieproces worden verbruikt voor verdere bewerking en voor de productie van andere goederen en diensten zoals ingekochte grondstoffen, halffabricaten en diensten van accountantskantoren. De term marktprijzen geeft aan dat er wordt gecorrigeerd voor belastingen en subsidies. De toevoeging per hoofd van de bevolking wijst erop dat het BBP van de regio wordt gerelateerd aan de bevolkingsomvang. Bron: CBS, 2011

130

Utrecht

126

122

118

116,7 114 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010 2011

Vergelijking tussen provincies (BRP per hoofd, Nederland = 100) 138,9

Groningen Utrecht

116,7

Noord-Holland

111,1

Noord-Brabant

100,0 97,2

Zuid-Holland Zeeland

94,4

Limburg

88,9

Overijssel

86,1

Gelderland

83,3

Friesland

80,6 75,0

Drenthe Flevoland

-

72,2 Nederland 100

Ambitie



MILIEU Economische groei MARKT MARKT

pagina 122 van 190

Economisch profiel


Economische groei Vraag Wat is de procentuele groei van het Bruto Binnenlands Product (BBP)?

Toelichting Deze indicator is een graadmeter voor de versterking van de Utrechtse economie als geheel. Het bruto binnenlands product (BBP) is de totale geldwaarde van alle in een land geproduceerde finale goederen en diensten per jaar.


De groei van het BBP bedraagt – 1,2%

Vergelijking in de tijd (Economische groei in procenten) 4

Nederland Utrecht

2

Bron: CBS, 2013

0

– 1,2%

-2

-4 2008

2009

2010

2011

2012

2013

Vergelijking tussen provincies (Economische groei in procenten) 2,7%

Groningen Flevoland

-0,6%

Noord-Holland

-0,7%

Zeeland

-0,7%

Friesland

-0,9%

Drenthe

-0,9%

Noord-Brabant Gelderland Utrecht Zuid-Holland Limburg Overijssel

-1,1% -1,2% -1,2% -1,2% -1,5% -1,6% Nederland -0,8%

Ambitie



MILIEU Arbeidsproductiviteit MARKT MARKT

pagina 123 van 190

Economisch profiel


Arbeidsproductiviteit

indicator

Vraag

Huidige waarde

Wat is de toegevoegde waarde per werknemer ( x 1000 euro)?

De toegevoegde waarde per werknemer is 79.300 euro

Toelichting De tevredenheid van bedrijven/ondernemers in een bepaalde regio met het behaalde rendement op het geïnvesteerde vermogen zegt iets over het investeringsklimaat in betreffende regio. Bedrijven die positief zijn over het behaalde rendement en dus over het investeringsklimaat in hun regio zullen minder snel geneigd zijn om die reden hun heil elders te zoeken. Hiervan gaat een zekere uitstraling uit naar bedrijven elders. De positieve indruk van een regio trekt andere bedrijven aan, hetgeen de economische potentie van de regio vergroot.

Vergelijking in de tijd (Arbeidsproductiviteit in 10.000 euro) 82

Nederland Utrecht

80

79,3 78

76

74

Bron: CBS, 2009 2007

2009

2008

Vergelijking tussen provincies (Arbeidsproductiviteit in 10.000 euro) 110,4

Groningen Zeeland

80,5

Utrecht

79,3

Noord-Holland

77,6 74,7

Zuid-Holland Noord-Brabant Limburg

71,2

Flevoland

70,6

Friesland

70,2

Overijssel

68,6

Drenthe

68,3

Gelderland

Ambitie



73,1

-

66,7

MILIEU Faillissementen MARKT MARKT

pagina 124 van 190

Economisch profiel


Faillissementen Vraag Wat is het percentage failliet verklaarde bedrijven?

Toelichting Het aandeel faillissementen is een graadmeter voor de dynamiek binnen de economie van de regio. Het laat zien in hoeverre bedrijven in een regio een economische crisis weten te overleven.


Het percentage failliet verklaarde bedrijven bedraagt 0,61% Vergelijking in de tijd (Faillissementen) (Faillissementen in procenten) 0,8

Nederland Utrecht

0,7

0,61%

Bron: CBS, LISA, 2013

0,6

0,5

0,4 2009

2010

2011

2013

2012

(Faillissementen in procenten) Vergelijking tussen provincies (Faillisementen) Overijssel

1,04% 0,97%


0,78%

Noord-Brabant

0,77%

Flevoland

0,73%

Groningen

0,73%

Drenthe

0,73%

Limburg

0,68%

Utrecht Noord-Holland

0,57%

Friesland

0,56%

Zeeland

Ambitie



0,61%

-

0,39%

MILIEU split Modal MARKT MARKT

pagina 125 van 190

Infrastructuur/bereikbaarheid

Modal split


indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel verplaatsingen vinden plaats met de auto, OV, (brom)fiets en lopend?

43% van de verplaatsingen vindt plaats per auto, 6% per OV, 30% per (brom)fiets en 19% lopend

Toelichting De bereikbaarheid van een regio hangt onder andere af van de mate waarin reizigers gebruik kunnen maken van de aanwezige infrastructuur van de verschillende vervoermodaliteiten. De verdeling van reizigers in de provincie Utrecht wijkt niet sterk af van het Nederlandse gemiddelde. De keuze voor een bepaald vervoermiddel hangt sterk af van de reisafstand, maar ook de kwaliteit van de vervoersnetwerken hebben hierop invloed. Bron: CBS, 2013

Vergelijking tussen Utrecht en Nederland in 2013 (Modal split: Verplaatsingen in procenten) Auto

43%

OV

6%

(brom)Fiets

30%

Lopen

19%

Overige

1% Utrecht

Vergelijking tussen Utrecht en Nederland in 2013 (Modal split: Afgelegde kilometers in procenten) Auto

73%

OV

13%

(brom)Fiets

9%

Lopen

3%

Overige

2% Utrecht

Ambitie

Economische centra en maatschappelijke voorzieningen zijn goed bereikbaar 77 terug naar thema 77 naar overzicht

Nederland

Nederland

MILIEU Bereikbaarheid auto MARKT MARKT

pagina 126 van 190


Bereikbaarheid auto


indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel procent langer is de gemiddelde reistijd door vertraging?

De reistijd van een autorit duurt gemiddeld 18% langer als gevolg van vertraging

Toelichting Deze indicator geeft een beeld van de gemiddelde vertraging voor automobiliteit in de regio. Autobezit en het gebruik ervan zijn de laatste 25 jaar enorm gestegen en lijkt nog steeds verder toe te nemen. Het grote aantal auto’s op de wegen leidt steeds meer tot dichtslibbing van het wegennet, met name in de centra en tijdens de spitsuren. Ondernemingen worden als gevolg hiervan moeilijker bereikbaar. Aangezien een moderne economie niet zonder een goed functionerend verkeers- en vervoerssysteem kan, zal de economie nadeel ondervinden van het dichtslibben van het wegennet. Bron: CROW, Mobiliteitsscan. Met data uit NRM West (Rijkswaterstaat), 2014

Ambitie


Vergelijking tussen gemeenten (Bereikbaarheid auto in procenten) (Vertraging autorit in procenten) A. Amersfoort B. Eemnes C. Baarn D. De Bilt E. Leusden F. Zeist G. Bunschoten H. Montfoort I. Soest J. Utrecht K. Woerden L. IJsselstein M. Nieuwegein N. Vianen O. Woudenberg P. Bunnik Q. Houten R. Utrechtse Heuvelr. S. Lopik T. Renswoude U. Stichtse Vecht V. De Ronde Venen

19 19 18 18 18 18 17 17 17 17 17 16 16 16 16 15 15 15 14 14 14 13

W. Oudewater X. Rhenen Y. Veenendaal Z. Wijk bij Duurstede

13 13 13 13

Gemeenten Provincie Utrecht groter dede Hoe donkerder de gemeente hoe slechter bereikbaarheid auto. vertraging autoritten.

B

V U K W

G

C

J H L P M Q S N

A

I

D

E

F

O R Z

T Y X

MILIEU Bereikbaarheid fiets MARKT MARKT

pagina 127 van 190


Bereikbaarheid fiets Vraag Hoeveel procent van de ritten met de fiets is zeer vertraagd?

Toelichting Deze vraag wordt beantwoord vanuit de Mobiliteitsscan, met data vanuit het Verkeersmodel Regio Utrecht 2015. Daarbij is de categorie “zeer vertraagd” gedefinieerd als een rit die 14% langzamer is dan een hemelsbrede en ongehinderde rit. De verplaatsingen op de fiets zeggen iets over de kwaliteit van de fietsverbindingen in de regio. Wanneer veel mensen korte en langere afstanden op de fiets afleggen leidt dit tot meer duurzaam vervoer. Bron: CROW, Mobiliteitsscan. Met data uit VRU 3.1u – 2014

Ambitie




28,3% van de fietsritten is zeer vertraagd

Vergelijking tussen gemeenten (Bereikbaarheid fiets in procenten) (Aandeel zeer vertraagde fietsritten in procenten) A. Utrecht B. Vianen C. Baarn D. Nieuwegein E. IJsselstein F. Wijk bij Duurstede G. Stichtse Vecht H. Woerden I. Amersfoort J. Lopik K. Montfoort L. Veenendaal M. Bunschoten N. Houten O. Soest P. Zeist Q. De Bilt R. Bunnik S. Utrechtse Heuvelr. T. Eemnes U. Rhenen V. Leusden

43,1 40,9 29,7 29,5 29 25,5 20,6 20,6 19,8 19,2 17,9 17,8 16,7 16,3 14,8 13,3 13 12 11,6 10,4 10,3 10,2

W. Renswoude X. De Ronde Venen Y. Oudewater Z. Woudenberg

7,1 6,6 6,6 6,4

Gemeenten Provincie Utrecht groter de Hoe donkerder de gemeente hoe slechter bereikbaarheid fiets. het aandeel zwaar vertraagde fietsritten.

T

X G H Y

M

C O

Q A

K E D J

I V

P N B

Z

R

S F

W L U

MILIEU Bereikbaarheid vrachtvervoer MARKT MARKT

pagina 128 van 190


Bereikbaarheid vrachtvervoer


indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel procent langer is de gemiddelde reistijd door vertraging?

De reistijd van een vrachtautorit duurt gemiddeld 17% langer als gevolg van vertraging

Toelichting Deze indicator geeft een beeld van de gemiddelde vertraging voor goederenvervoer over de weg in de regio. Autobezit en het gebruik ervan zijn de laatste 25 jaar enorm gestegen en lijkt nog steeds verder toe te nemen. Het grote aantal auto’s op de wegen leidt steeds meer tot dichtslibbing van het wegennet, met name in de centra en tijdens de spitsuren. Ondernemingen worden als gevolg hiervan moeilijker bereikbaar. Aangezien een moderne economie niet zonder een goed functionerend verkeers- en vervoerssysteem kan, zal de economie nadeel ondervinden van het dichtslibben van het wegennet. Bron: CROW, Mobiliteitsscan. Met data uit NRM West (Rijkswaterstaat), 2014

Ambitie


Vergelijking tussen gemeenten (Bereikbaarheid vrachtvervoer in procenten) (Vertraging vrachtautorit in procenten) A. Eemnes B. Zeist C. Amersfoort D. De Bilt E. Leusden F. Montfoort G. Baarn H. Soest I. Woerden J. Houten K. Nieuwegein L. Utrecht M. Bunnik N. IJsselstein O. Lopik P. Renswoude Q. Utrechtse Heuvelr. R. Vianen S. Wijk bij Duurstede T. Woudenberg U. Bunschoten V. De Ronde Venen

20 18 17 17 17 17 16 15 15 14 14 14 13 13 13 13 13 13 13 13 12 12

W. Oudewater X. Rhenen Y. Stichtse Vecht Z. Veenendaal

12 12 12 12

Gemeenten Provincie Utrecht groter de Hoe donkerder de gemeente hoe slechter bereikbaarheid vrachtvervoer. de vertraging vrachtautoritten.

A

V Y I W

U

G H

D L

F N K O

C E

B J R

T

M

Q S

P Z X

MILIEU Reizigerstevredenheid bus en tramvervoer MARKT MARKT

pagina 129 van 190



Reizigerstevredenheid bus en tramvervoer

indicator

Vraag

Huidige waarde

Met welk rapportcijfer, op een schaal van 1 tot 10, waarderen de busreizigers het regionale openbaar vervoer?

Busreizigers waarderen het regionaal openbaar vervoer met een 7,3 (concessiegebied provincie Utrecht) en een 7,2 (concessiegebied Bestuur Regio Utrecht)

Toelichting De waardering voor het regionale openbaar vervoer is een graadmeter voor de kwaliteit. Op deze manier kan een inschatting worden gemaakt van de mate waarin de regio beschikt over goede regionale OV-verbindingen per bus/tram.

Vergelijking in de tijd (Klanttevredenheid OV) 8,0

Nederland Utrecht (Bestuur Regio Utrecht) (Concessiegebied Bestuur Regio Utrecht) Utrecht (Provincie Utrecht)provincie Utrecht) (Concessiegebied

7,8

Bron: OV-klantenbarometer 2013, Kennisplatform Verkeer en Vervoer

7,6

7,3

7,2 2009

Ambitie


2010

2011

2012

2013

7,4

7,2

7,0

MILIEU Aandeel deelauto’s MARKT MARKT

pagina 130 van 190



Aandeel deelauto’s Vraag Wat is de indexscore van het aandeel deelauto’s per inwoner?

Toelichting Deelauto’s leiden gemiddeld gezien tot efficiënter gebruik van het autovervoer. CROW hanteert een score voor het gebruik van deelauto’s. De indexscore is gestandaardiseerd naar een schaal van 0,5 (slechtste score) tot 5,5 (beste score). Bron: CROW, 2013


De indexscore is 3,8 voor het aandeel deelauto’s

Vergelijking tussen provincies (Indexscore aandeel deelauto’s) Utrecht

3,8

Noord-Holland

3,4 3,1


3,0 2,8

Drenthe Groningen

2,7

Noord-Brabant

2,7

Overijssel

bereikbaarheid auto.

Zeeland

2,7 2,7

Friesland

2,6

Limburg

2,6

Flevoland

2,5

-

Nederland 2,9 Vergelijking tussen gemeenten (Indexscore aandeel deelauto’s) A. Bunnik B. IJsselstein C. Utrecht D. De Bilt E. Utrechtse Heuvelrug F. Amersfoort G. Vianen H. Houten I. Soest J. Zeist K. Leusden L. Nieuwegein M. Wijk bij Duurstede N. Woerden O. Veenendaal P. Baarn Q. Woudenberg R. De Ronde Venen S. Lopik T. Oudewater U. Bunschoten V. Montfoort

Ambitie


5.5 5.5 5.5 5.2 4.9 4.6 4.3 4.2 4.2 4.0 3.8 3.8 3.5 3.4 3.3 3.3 3.3 3.3 3.2 3.1 3.1 2.9

W. Rhenen X. Eemnes Y. Renswoude Z. Stichtse Vecht

2.5 2.3 2.3 -

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe meer deelauto’s.

X

R Z N T

U

P I

D

S

B

L G

K

J

C V

F Q

A H

E M

Y O W

MILIEU Bezetting en capaciteit P&R MARKT MARKT

pagina 131 van 190


Bezetting en capaciteit P+R


indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel P+R locaties zijn volledig bezet?

35% van de P+R locaties is volledig bezet

Toelichting

Capaciteit en bezetting P+R plaatsen (in aantallen en procenten)

Een Parkeer en Reis-voorziening (P+R), is een parkeervoorziening bij een halte of station die bedoeld is voor automobilisten die vervolgens met het openbaar vervoer verder reizen.

Naam

In en op de rand van de provincie Utrecht zijn er 26 P+R-locaties nabij stations die samen ruimte bieden aan 5000 auto’s. Hiervan is circa 35% volledig bezet, 35% is voor meer dan 75% bezet en de rest is ongeveer voor de helft bezet. Van de drie P+R-locaties langs de rand van de stad Utrecht (Westraven, Papendorp en Utrecht Science Park, met aansluiting op de tram of bus) is bekend dat de bezettingsgraden een stuk lager zijn. De vier P+R locaties langs snelwegen (aansluitend op busvervoer) bieden ruimte aan 1000 auto’s, maar zijn voor minder dan 10% bezet. De hoge bezettingsgraad van de P+R’s bij stations vormt een sterke aanwijzing dat de vraag naar overstap auto-trein groter is dan het aanbod. Gemiddeld minder dan een kwart vrije ruimte brengt in de praktijk namelijk al risico op het niet vinden van een plek met zich mee. De lage bezettingsgraad van de overige P&R’s laat zien dat een overstap van auto naar laagwaardiger OV minder aantrekkelijk wordt gevonden door reizigers. Bron: Met Graumans, 2012, Capaciteits- en bezettingscijfers van 2011

Capaciteit

Bezetting

Amersfoort-Centraal

610

40-60 %

Amersfoort-Schothorst

200

>75 %

Amersfoort-Vathorst Utrecht

133

40-60 %

Baarn

181

40-60 %

Bilthoven

154

40-60 %

Breukelen

216

100%

Bunnik

28

100%

Den Dolder

68

>75 %

Treinstations Provincie Utrecht

Driebergen-Zeist

319

100%

Hollandsche Rading

82

>75 %

Houten-Castellum

70

40-60 %

Maarssen

63

100%

Overvecht

92

>75 %

Rhenen

64

100%

Soest-Zuid

43

100%

Veenendaal-Centrum

67

>75 %

Vleuten

80

100%

Woerden

236

>75 %

Barneveld-Noord

430

40-60 %

Culemborg

384

>75 %

Ede-Wageningen

619

100%

Geldermalsen

292

>75 %

Hilversum-Sportpark

318

>75 %

Veenendaal-De Klomp

282

100%

Westraven (tram)*

.

.

Papendorp (bus)*

.

.

Treinstations buiten Provincie Utrecht

Stadsrand Utrecht

Snelweg-P+R (tijdelijk Utrecht Bereikbaar) Ambitie

Leusden-Zuid (bus De Uithof)

255

<10 %

Economische centra en maatschappelijke voorzieningen zijn goed bereikbaar

Soesterberg (bus De Uithof)

210

<10 %

Meerkerk (bus Utrecht Centraal)

250

<10 %

Stichtse Brug (thans buiten gebruik)

210

<10 %

Soestdijk

46

>75 %

Maarn

43

100%


Overige stations

* Cijfers ontbreken of hebben een andere vorm (verkochte combikaartjes)

MILIEU Rendement bedrijven MARKT MARKT

pagina 132 van 190

Kapitaal


Rendement bedrijven Vraag Hoeveel procent van de bedrijven geeft aan dat de winstgevendheid de afgelopen drie maanden is verbeterd? Toelichting De tevredenheid van bedrijven/ondernemers met het behaalde rendement op het geïnvesteerde vermogen, zegt iets over het investeringsklimaat in de betreffende regio.


16,6% geeft aan dat de winstgevendheid is verbeterd

Vergelijking in de tijd (Rendement in percentages) 20

Nederland

16,6%

Utrecht

16

Bedrijven die positief zijn over het behaalde rendement en dus over het investeringsklimaat in hun regio zullen minder snel geneigd zijn om hun heil elders te zoeken. Hiervan gaat een zekere uitstraling uit naar bedrijven elders. De positieve indruk van een regio trekt andere bedrijven aan, hetgeen de economische potentie van de regio vergroot. Bron: CBS, COEN, 2014

12

8

4 2009

2010

2011

2012

2014

2013

Vergelijking tussen provincies (Rendement in percentages) Friesland

20,8%

Gelderland

17,9%

Zeeland

17,3% 16,6%

Utrecht Noord-Brabant

15,8%

Groningen

15,4%

Flevoland

15,4%

Noord-Holland

14,5%

Limburg Overijssel

13,3%

Zuid-Holland

13,2%

Drenthe

Ambitie

Er is voldoende kapitaal beschikbaar voor bedrijvigheid en ondernemerschap 77 terug naar thema 77 naar overzicht

13,7%

-

11,7%

MILIEU Investeringsniveau MARKT MARKT

pagina 133 van 190

Kapitaal


Investeringsniveau Vraag Hoeveel procent van de bedrijven geeft aan te verwachten dat de investeringen zullen toenemen in het verslagjaar? Toelichting Het investeringspeil van bedrijven dient op een zodanig niveau te zijn dat de bedrijven kunnen beschikken over een adequaat machinepark en een up-to-date uitrusting waar het de ICT betreft.


22,1% verwacht dat investeringen zullen toenemen

Vergelijking in de tijd (Verwachting toename investeringen in procenten) 25

Nederland

22,1%

Utrecht

20

Uit een groei van de investering blijkt ook het vertrouwen van ondernemers in de nabije toekomst. Een hogere investeringsbereidheid is in het algemeen goed voor de economie. Op lange termijn leidt het tot uitbreiding van productiecapaciteit. Op korte termijn leveren de bestellingen van investeringsgoederen werk en inkomen op. Bron: CBS, COEN, 2014

15

10

5 2009

2010

2011

2012

2014

2013

Vergelijking tussen provincies (Verwachting toename investeringen in procenten) Utrecht

22,1%

Noord-Brabant

19,0%

Zeeland

18,6%

Noord-Holland

18,1% 17,7%

Zuid-Holland Drenthe

15,8%

Gelderland

15,5%

Limburg

15,3%

Friesland

14,8%

Flevoland

13,4%

Overijssel

13,2%

Groningen

-


Ambitie


MILIEU Vertrouwen in Economie MARKT MARKT

pagina 134 van 190

Kapitaal


Vertrouwen in economie Vraag Hoeveel procent van de bedrijven verwacht dat het economisch klimaat de komende drie maanden gaat verbeteren? Toelichting Het aantal bedrijven dat vertrouwen heeft in een beter economisch klimaat is van groot belang, omdat vertrouwen cruciaal is om investeringsbeslissingen te nemen. De economie drijft als het ware op het vertrouwen van bedrijven en consumenten.


18,1% verwacht dat het economisch klimaat zal verbeteren Vergelijking in de tijd (Vertrouwen in economie in procenten) Nederland

Utrecht

18,1%

25 20 15 10 5

Bron: CBS, COEN, 2014 2009

2010

2011

2012

2013

2014

Vergelijking tussen provincies (Vertrouwen in economie in procenten) Noord-Brabant

18,4%

Drenthe

18,2%

Limburg

18,2%

Utrecht

18,1% 17,6%

Friesland Gelderland

17,3%

Zeeland

16,3%

Groningen

15,1%

Zuid-Holland

15,0%

Flevoland

14,7%

Noord-Holland Overijssel

Ambitie


14,4% -

11,7%

MILIEU Innovatie potentieel MARKT MARKT

pagina 135 van 190

Kennis


Innovatiepotentieel Vraag Wat is de index van het innovatiepotentieel van de provincie Utrecht?

Toelichting Met innovatie creëren bedrijven en instellingen efficiëntie en onderscheidend vermogen. In een meer dynamische economie wordt dit steeds belangrijker. Op nationaal en regionaal niveau versterkt innovatie de economische basis. De toegevoegde waarde die het oplevert, vormt een bron van nieuwe werkgelegenheid en groei en verdient daarom de aandacht. Uitgangspunten voor het bepalen van de regionale innovatie-potentie zijn het profiel van de werkzame bevolking, ondernemerschap en innovatieve bedrijvigheid als ‘enablers’ van innovatie. Om de vergelijking te maken is gekeken naar vijf indicatoren: 1. het aantal hoger opgeleiden, 2. het aantal kenniswerkers, 3. het aantal innovatieve banen 4. de gemiddelde groei van het aantal innovatieve starters en 5. het percentage zelfstandigen. Bron: ING Economisch Bureau, 2014

Ambitie

Er is een kennisintensieve en innovatieve (diensten) economie



De index bedraagt 115 (Nederland = 100)

Uitsplitsing tussen provincies (Index Innovatiepotentieel, Nederland = 100) Innovatiepotentieel

totaal innovatie potentie

% hoger opgeleiden

% kenniswerkers

Innovatie banen

Groei inn. Starters

% zelfstandigen

Utrecht

115

128

130

112

75

111

Noord-Holland

110,0

117

114

108

95

114

Flevoland

101,0

86

94

116

125

87

Zuid-Holland

101,0

101

103

95

115

88

Overijssel

98,0

89

91

99

125

99

Noord-Brabant

97,0

96

92

111

85

99

Gelderland

97,0

94

95

96

105

119

Groningen

94,0

104

97

76

95

106

Friesland

89,0

82

83

80

105

119

Limburg

85,0

83

85

89

75

93

Zeeland

82,0

68

77

82

105

95

Drenthe

82,0

76

80

81

85

96

MILIEU Aandeel hoog opgeleiden MARKT MARKT

pagina 136 van 190

Kennis


Aandeel hoog opgeleiden Vraag Hoeveel procent van de totale beroepsbevolking is hoogopgeleid?

Toelichting Een stijging van het opleidingsniveau van de (beroeps)bevolking is een belangrijke maatschappelijke ontwikkeling. Het aandeel hoogopgeleide mensen in de beroepsbevolking geeft aan hoe kennisintensief de in de regio aanwezige productiefactor arbeid is. Een hoog opgeleide beroepsbevolking heeft als voordeel dat de factor arbeid in een regio beter in staat zal zijn aan de steeds hogere eisen van de werkgevers te voldoen in vergelijking met regio’s met een laag geschoolde beroepsbevolking. Kennisintensieve arbeid levert in het algemeen een hogere arbeidsproductiviteit op. Bron: CBS, 2012

indicator

Huidige waarde

44,4% is hoog opgeleid

Vergelijking in de tijd (Aandeel hoogopgeleiden) hoog opgeleiden in procenten)

Nederland

44,4% 50

Utrecht

44 38 32 26 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Vergelijking tussen provincies (Aandeel hoog opgeleiden) opgeleiden in procenten)

Utrecht

44,4%

Noord-Holland

39,5% 36,1%

Zuid-Holland

35,1%

Groningen

34,1%


33,4%

Overijssel

31,5%

Flevoland

29,3%

Limburg

28,7%

Friesland

28,5% 27,7%

Drenthe Zeeland

25,3%

-

Nederland 35% Vergelijking tussen gemeenten gemeenten (Aandeel (Aandeel hoog hoog opgeleiden) opgeleiden in procenten)

Ambitie



A. Utrecht B. De Bilt C. Zeist D. Bunnik E. Houten F. Amersfoort G. Bunschoten H. Eemnes I. Oudewater J. Renswoude K. Baarn L. Utrechtse Heuvelr. M. Soest N. Leusden O. Stichtse Vecht P. IJsselstein Q. Woerden R. Rhenen S. De Ronde Venen T. Woudenberg U. Vianen V. Nieuwegein

60,9 54,9 49,8 49,4 46,7 44,7 44,0 44,0 44,0 44,0 38,9 38,6 38,5 37,8 35,2 35,1 34,9 34,4 32,7 32,1 31,8 31,5

W. Wijk bij Duurstede X. Veenendaal Y. Montfoort Z. Lopik

31,0 28,8 25,4 21,1

Gemeenten Provincie Utrecht Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe hoe groter groter de XX. het aandeel hoog opgeleiden.

H

S

K O

Q I

M

B A

Y P V Z

G F N

C E U

T

D

L W

J X R

MILIEU Capaciteit WO en HBO MARKT MARKT

pagina 137 van 190

Kennis


Capaciteit WO en HBO Vraag Welk aandeel in procenten hebben de WO en HBO leerlingen op de totale bevolking?

Toelichting


4,8% volgt voltijd of deeltijd een WO of HBO studie

Vergelijking in de tijd (Capaciteit WO en HBO) HBO in procenten)

De indicator beoogt de verspreiding van de kennis weer te geven. De totale scholingscapaciteit in WO en HBO per provincie wordt uitgedrukt als het aantal voltijd en deeltijdstudenten in dit type onderwijs als aandeel op de totale bevolking per provincie. Voor een onderneming zijn het opleidingsniveau en de vaardigheden van de beroepsbevolking zeer belangrijk. Voor een goed ontwikkeld bedrijfsleven is toegang tot hoogwaardige kennis en gekwalificeerd personeel essentieel. Het wetenschappelijk en technologisch arbeidspotentieel van een land zorgt voor het merendeel van de innovaties. Dit wordt hier uitgedrukt in arbeidspotentieel dat een opleiding heeft op HBOof academisch niveau. Bron: CBS, 2012

Nederland

4,8%

Utrecht

5,0 4,5 4,0 3,5 3,0

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009 2010

2011

2012

Vergelijking tussen provincies (Capaciteit WO WO en en HBO) HBO in procenten) 7,3%

Groningen Utrecht

4,8%

Noord-Holland

4,1%

Zuid-Holland

4,0%

Gelderland

3,6%

Overijssel

3,6%

Noord-Brabant

3,6%

Limburg

3,4%

Friesland

3,2%

Flevoland

2,9% 2,1%

Drenthe Zeeland

-

1,8%

Vergelijking tussen gemeenten (Capaciteit WO en HBO HBO)in procenten)

Ambitie



A. Utrecht B. Zeist C. Houten D. Bunnik E. De Bilt F. Amersfoort G. Nieuwegein H. Woerden I. IJsselstein J. De Ronde Venen K. Veenendaal L. Woudenberg M. Montfoort N. Leusden O. Lopik P. Wijk bij Duurstede Q. Stichtse Vecht R. Soest S. Baarn T. Oudewater U. Bunschoten V. Vianen

10,2 3,8 3,7 3,6 3,4 3,2 3,1 3,1 3,0 3,0 3,0 2,8 2,8 2,8 2,6 2,6 2,6 2,5 2,5 2,4 2,4 2,4

W. Eemnes X. Utrechtse Heuvelr. Y. Renswoude Z. Rhenen

2,4 2,3 2,2 2,0

Gemeenten Gemeenten Provincie Provincie Utrecht Utrecht Hoe Hoe donkerder donkerder de de gemeente gemeente hoe hoe groter groter de WO en HBO. de capaciteit XX.

W U

J

S Q

H T

R

E A

M I O

F N

B

G

C V

L

D

X P

Y K Z

MILIEU R&D intensiteit MARKT MARKT

pagina 138 van 190

Kennis


R&D intensiteit Vraag Hoeveel procent van het Bruto Binnenlands Product wordt aan R&D uitgegeven?

Toelichting


2,24% van het BBP wordt uitgegeven aan R&D

Vergelijking in de tijd (Uitgaven R&D in procenten BBP)

Investeringen in R&D (Research en Development) zijn van groot belang voor de moderne, kennisintensieve economie. R&D draagt immers bij aan het niveau en de benutting van kennis, die op hun beurt weer cruciaal zijn voor het vermogen van bedrijven om producten en productiemethoden te innoveren. Technologische vooruitgang wordt bereikt door de ontwikkeling, verspreiding en toepassing van kennis en R&D. Dit kan dus worden gezien als één van de kennispijlers

Nederland

2,24%

Utrecht

2,2 2,0 1,8 1,6 2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009 2010 2011

2012

Vergelijking tussen provincies (Uitgaven R&D in procenten BBP) Gelderland

Bron: CBS, 2011

2,4

2,58%

Overijssel

2,29%

Flevoland

2,26%

Utrecht

2,24%

Zuid-Holland

2,12%

Noord-Holland

2,09%

Noord-Brabant

2,01%

Limburg

1,81% 1,77%

Groningen 1,28%

Drenthe

1,01%

Friesland Zeeland

0,72%

-

Nederland 2,03

Vergelijking tussen provincies (Uitgaven in R&D in % BBP naar bedrijven,overheid, hoger onderwijs) Gelderland

Ambitie


2,58%

Overijssel

2,29%

Flevoland

2,26%

Utrecht

2,24%

Zuid-Holland

2,12%

Noord-Holland

2,09%

Noord-Brabant

2,01%

Limburg

1,81%

Groningen

1,77% 1,28%

Drenthe

1,01%

Friesland Zeeland


0,72%

Bedrijven

Overheid

Nederland 2,03% Hoger onderwijs

LifeMILIEU sciences MARKT MARKT

pagina 139 van 190

Kennis


Life sciences Vraag Welk aandeel (percentage) heeft de werkgelegenheid in life sciences ten opzichte van de totale werkgelegenheid?

Toelichting De sector life science is een belangrijk onderdeel van de bedrijvigheid in de provincie Utrecht en daardoor van belang voor de doelstelling die de provincie zich heeft gesteld m.b.t. het groen, gezond en slim zijn van de Utrechtse economie. Life sciences bevat alles wat te maken heeft met farmaceutische industrie, medische techniek en onderzoek. Bron: LISA 2013 (provincies), PAR (tijd en gemeenten)


Er is 2,7% werkgelegenheid in life sciences. Dit betreft 18.000 arbeidsplaatsen. Vergelijking in de tijd (Life Sciences werkgelegenheid × 1000) 2,7%

2,7%

2,7%

2,7%

2,6%

2,6%

2,6%

2,7%

2,6%

2,6%

2,7%

20 19

18,0

2004 2005

17 16

Utrecht 2003

18

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Vergelijking tussen provincies (Lifesciences in procenten) 5,3%

Groningen Utrecht

2,7%

Limburg

2,1%

Noord-Holland

1,8%

Zuid-Holland

1,8%

Gelderland

1,6%

Noord-Brabant

1,5%

Flevoland

1,4% 1,1%

Drenthe Overijssel

0,7% 0,6%

Friesland Zeeland

-

0,2%

Vergelijking tussen gemeenten (Lifesciences in procenten)

Ambitie



A. De Bilt B. Utrecht C. De Ronde Venen D. Zeist E. Woerden F. Veenendaal G. Houten H. Stichtse Vecht I. Soest J. IJsselstein K. Nieuwegein L. Amersfoort M. Vianen N. Eemnes O. Leusden P. Montfoort Q. Baarn R. Woudenberg S. Oudewater T. Bunnik U. Utrechtse Heuvelr. V. Bunschoten

11,8 4,5 2,7 2,4 2,3 1,7 1,6 1,5 1,4 1,3 1,2 1,1 1,1 0,9 0,9 0,9 0,8 0,8 0,8 0,5 0,5 0,4

W. Wijk bij Duurstede X. Lopik Y. Rhenen Z. Renswoude

0,4 0,3 0,3 0,2

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter XX. de werkgelegenheid in lifesciences.

N

C

Q H

E S

I

A B

P J T K G X M

V L O

D

R U W

Z F Y

MILIEU High en medium tech MARKT MARKT

pagina 140 van 190

Kennis


High- en medium tech werkgelegenheid

indicator

Vraag

Huidige waarde

Wat is het aandeel van high en medium tech werkgelegenheid in de industrie en kennisintensieve high tech diensten ten opzichte van de totale werkgelegenheid?

Er is 3,4% werkgelegenheid in de high en medium tech werkgelegenheid. Dit betreft 23.100 arbeidsplaatsen. Vergelijking in de tijd (High en medium tech werkgelegenheid × 1000)

Toelichting In de internationale concurrentie tussen ondernemingen speelt de technologie- en kenniscomponent van de producten en diensten een zeer belangrijke rol. De highen medium tech industrie zijn afhankelijk van hoogopgeleid personeel. Er is een wisselwerking tussen de aanwezigheid van deze kennisintensieve industrieën en het opleidingsniveau van de bevolking Deze industrieën vestigen zich daar waar veel menselijk kapitaal aanwezig is, maar maakt de regio ook aantrekkelijk voor hoogopgeleiden als ze daar gevestigd is. Bron: CBS, 2012

3,81%

3,98%

3,43%

24,0

3,44%

23,5 23,0

23,1

22,5 22,0

Utrecht 2000

2004

2012

2008

Vergelijking tussen provincies (High en medium tech werkgelegenheid × 1000) 6,96

Groningen Limburg

5,32

Flevoland

3,67

Zeeland

3,54

Gelderland

3,46

Utrecht

3,44 3,32

Zuid-Holland Noord-Brabant

3,12

Drenthe

2,70

Noord-Holland

2,64 2,03


-

1,35

gemeenten(High (Highen enmedium mediumtech techwerkgelegenheid werkgelegenheidx×1000) 1000) Vergelijking tussen provincies

Ambitie



A. Utrecht B. De Bilt C. Amersfoort D. Zeist E. De Ronde Venen F. Nieuwegein G. Soest H. Woerden I. Veenendaal J. Stichtse Vecht K. Houten L. IJsselstein M. Baarn N. Utrechtse Heuvelr. O. Leusden P. Vianen Q. Bunschoten R. Bunnik S. Montfoort T. Woudenberg U. Lopik V. Eemnes

11,5 2,4 1,8 1,0 1,0 0,9 0,8 0,7 0,7 0,5 0,5 0,3 0,3 0,2 0,1 0,1 0,1 0,1 – – – –

W. Oudewater X. Wijk bij Duurstede Y. Rhenen Z. Renswoude

– – – –

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter de High- en medium tech werkgelegenheid.

V

E J H W

Q

M G

B A

S L F U

C O

D K P

T

R

N X

Z I Y

MILIEU Gebruik innovatiesubisidies MARKT MARKT

pagina 141 van 190

Kennis


Gebruik innovatiesubsidies Vraag Wat is het percentage bedrijven dat een WBSO-subsidie aanvraagt?

Toelichting De mate van innovatie zegt iets over de vernieuwingskracht van het bedrijfsleven. Utrecht huisvest in 2013 (bron: Lisa) 8,7% van het totaal aantal bedrijven Nederland. Het aantal aanvragers van innovatiesubsidies blijft daarbij in verhouding achter. Het aantal Utrechtse bedrijven dat gebruik maakt van innovatiesubsidies stijgt ondanks de crisis.

indicator

Huidige waarde

2% van de bedrijven vraagt een WBSO-subsidie aan

aantal bedrijven) Vergelijking in de tijd (Ontwikkeling gebruik gebruik WBSO, WBSO, groeipercentage aantal bedrijven in procenten) 28

Nederland Utrecht

21

14

Bron: Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, 2014

2%

7

0 2010

2011

2012

2013

loonsom) Vergelijking in de tijd (Ontwikkeling gebruik gebruik WBSO, WBSO, groeipercentage aantal bedrijven in procenten) 40

Nederland Utrecht

30

20

7%

10

0 2010

Ambitie



2011

2012

2013

MILIEU Creatieve industrie MARKT MARKT

pagina 142 van 190

Kennis


Creatieve industrie Vraag Welk aandeel in procenten heeft de werkgelegenheid in de creatieve industrie ten opzichte van de totale werkgelegenheid?

Toelichting De creatieve industrie is voor de regio van groot belang. Creatieve industrie (o.a. kunst en cultuur, media, entertainment, vormgeving, architectuur, gaming, mode, etc.) voegen waarde toe aan economie, cultuur en maatschappij. Goede culturele en creatieve voorzieningen dragen ook bij aan de aantrekkelijkheid van steden voor toeristen, bedrijven en bewoners. Hiermee wordt tevens de kennisinfrastructuur positief beïnvloed. De creatieve industrie bestaat uit 3 deelsectoren: 1. Creatieve Zakelijke Dienstverlening, waaronder architectuur, grafische sector, PR en (ruimtelijk) ontwerp 2. Kunsten: diensten voor toerisme, kunsten, cultuurinstellingen 3. Media en Entertainment: uitgeverijen, film, televisie en toeristische trekpleisters. Bron: LISA 2013 (provincies), PAR (tijd en gemeenten)


Er is 3,8% werkgelegenheid in de creatieve industrie. Dit betreft 25.400 arbeidsplaatsen. Vergelijking in de tijd (Aandeel creatieve industrie) 3,0%

3,1%

3,2%

3,2%

3,3%

3,3%

3,4%

3,5%

3,7%

3,7%

30000

3,8%

27000

25.4

24000 21000 18000

Utrecht 2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Vergelijking tussen provincies (Aandeel creatieve industrie in procenten) Noord-Holland

6,4%

Utrecht

3,7%

Gelderland

3,3% 3,2%

Groningen Noord-Brabant

2,9% 2,7%

Flevoland

2,6%

Drenthe Friesland

2,4%

Zuid-Holland

2,4%

Limburg

2,4% 2,1%

Overijssel Zeeland

1,9%

-

Vergelijking tussen gemeenten (Aandeel creatieve industrie in procenten)

Ambitie



A. Eemnes B. Baarn C. Houten D. Utrecht E. Soest F. Wijk bij Duurstede G. Amersfoort H. Stichtse Vecht I. De Bilt J. De Ronde Venen K. Utrechtse Heuvelr. L. IJsselstein M. Bunnik N. Leusden O. Rhenen P. Woudenberg Q. Nieuwegein R. Oudewater S. Woerden T. Veenendaal U. Zeist V. Montfoort

7,5 6,9 5,6 4,9 4,5 4,5 4,0 3,8 3,4 3,3 2,9 2,8 2,7 2,5 2,5 2,5 2,2 2,2 2,2 2,1 2,0 1,9

W. Vianen X. Bunschoten Y. Lopik Z. Renswoude

1,9 1,8 1,4 1,1

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter de creatieve industrie. XX.

A

J H S R

X

B E

I D

V L M Q C Y W

G N

U

P K F

Z T O

MILIEU bedrijventerreinen Aanbod MARKT MARKT

pagina 143 van 190



Aanbod bedrijventerreinen

indicator

Vraag

Huidige waarde

Wat is de index van het uitgeefbare oppervlak (2002 = 100)?

Ten opzichte van 2002 is er nog 57% uitgeefbaar terrein over

Toelichting Voor de ontwikkeling van de bedrijvigheid, in het bijzonder voor nieuw aan te trekken bedrijven van buiten de provincie en voor bedrijven die op hun huidige locatie te krap in hun ruimtelijke jasje zitten, is het van belang dat er in Utrecht voldoende ruimte beschikbaar is voor bedrijventerreinen. Als indicator is gebruik gemaakt van een index. Bron: IBIS, 2014

Vergelijking in de tijd (Index uitgeefbaar bedrijventerrein, 2002 = 100) Nederland

140

Utrecht

120 100

57

80 60

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Vergelijking in de tijd (Oppervlakte uitgeefbaar bedrijventerrein in hectare) ha) 550

Utrecht

480 410

259,1 340 270 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

bedrijventerreinen in hectare) Vergelijking tussen gemeenten (Aanbod bedrijventerreinen)

A. Nieuwegein B. Utrecht C. Bunschoten D. Amersfoort E. Houten F. Soest G. Vianen H. Leusden I. Woerden J. De Ronde Venen K. Veenendaal L. Renswoude M. Eemnes N. Montfoort O. Baarn P. Utrechtse Heuvelr. Q. Wijk bij Duurstede R. De Bilt S. Stichtse Vecht T. Zeist U. Lopik V. Rhenen

Ambitie

De beschikbare ruimte voor bedrijvigheid is optimaal afgestemd op de vraag


67,6 55,9 24,9 21,9 16,0 9,9 9,7 7,7 7,7 6,9 5,9 4,3 3,9 3,7 3,5 2,0 1,4 1,4 1,3 1,1 1,0 0,6

W. Woudenberg X. IJsselstein Y. Bunnik Z. Oudewater

0,5 0,2 0,0 0,0

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter bedrijventerreinen. de voorraad XX.

M C O

J S I Z

F

R B

N X A U

H

T E

G

D W

Y

P Q

L K V

MILIEU Verouderde bedrijventerreinen MARKT MARKT

pagina 144 van 190



Verouderd bedrijventerrein Vraag Hoeveel procent van de voorraad bedrijventerreinen is verouderd?

Toelichting Voor gemeenten en provincies is het vaak (financieel) aantrekkelijker om een nieuw bedrijventerrein aan te leggen dan een bestaand bedrijventerrein op te knappen. Dit kan ervoor zorgen dat bestaande bedrijventerreinen op termijn verloederen, wat voor de bedrijven gevestigd op het verouderde bedrijventerrein kan leiden tot omzetverlies en imagoschade. Eventueel zijn de bedrijven gedwongen te verhuizen met potentieel negatieve gevolgen voor de werkgelegenheid in een gemeente. Daarnaast zorgt het overaanbod van ruimte op bedrijventerreinen voor lage grondprijzen, verspilling van ruimte en landschapsvervuiling. Bron: IBIS, 2014

indicator

Huidige waarde

30,4% van de bedrijventerreinen is verouderd

Vergelijking tussen provincies (Aandeel verouderde bedrijventerreinen in procenten) Noord-Holland

45,4%

Noord-Brabant

31,4%

Zeeland

30,6%

Utrecht

30,4% 28,6%

Friesland Gelderland

27,9%

Limburg

27,7% 25,9%

Groningen Overijssel

21,4% 18,3%

Zuid-Holland

13,9%

Flevoland Drenthe

9,8%

-

Vergelijking tussen provincies (Aantal verouderde bedrijventerreinen) Noord-Brabant

198

Noord-Holland

157

Gelderland

129 95

Zuid-Holland Friesland

86

Overijssel

85

Limburg

72 51

Groningen Utrecht

45

Zeeland

45 17

Flevoland Drenthe

Ambitie



-

13

MILIEU Netto/bruto verhouding bedrijventerreinen MARKT MARKT

pagina 145 van 190



Netto/brutoverhouding bedrijventerreinen Vraag Wat is de verhouding (percentage) tussen het bedrijfsoppervlak en het uitgegeven grondoppervlak van het bedrijventerrein? Toelichting De netto/bruto-verhouding is de verhouding tussen het aantal uitgeefbare hectares bedrijventerrein en de totale oppervlakte van het bedrijventerrein. Deze indicator is opgenomen om een maat van zuinig ruimtegebruik te kunnen aanduiden met behulp van een kwantitatieve methode. Naarmate de verhouding netto/bruto hoger is, gaat de hoeveelheid uitgeefbare ruimte gepaard met minder bruto ruimtebeslag. Omdat, zeker in Nederland, ruimte schaars is speelt de netto/brutoverhouding een belangrijke rol in ruimtelijke vestigingsvoorwaarden. Bron: IBIS, 2014

indicator

Huidige waarde

74,7% van een bedrijventerrein is bedrijfsoppervlak

Vergelijking in de tijd (Netto-Bruto verhouding bedrijventerreinen) Nederland

Utrecht

74,7%

76 75 74 73 72

2008

2009

2010

2011

2012

2014

2013

Vergelijking tussen provincies (Netto-Bruto verhouding bedrijventerreinen) Zeeland

79,2%

Limburg

78,7%

Friesland

78,1%

Drenthe

77,4%

Zuid-Holland

76,3%

Overijssel

76,2%

Gelderland

75,9%

Utrecht

74,7%

Noord-Brabant

73,6%

Noord-Holland

68,3% 64,3%

Groningen Flevoland

57,8%

-

Vergelijking tussen gemeenten (Netto-Bruto verhouding bedrijventerreinen)

Ambitie



A. Zeist B. De Ronde Venen C. Montfoort D. Woudenberg E. Leusden F. Bunnik G. Wijk bij Duurstede H. Bunschoten I. Woerden J. Renswoude K. Lopik L. IJsselstein M. Vianen N. Nieuwegein O. Utrecht P. Veenendaal Q. Utrechtse Heuvelr. R. Baarn S. Stichtse Vecht T. Oudewater U. Amersfoort V. Soest

92,3 85,4 83,7 82,1 81,8 80,5 78,5 78,3 77,3 76,2 74,3 74,1 73,9 73,8 73,3 73,3 72,3 71,5 71,3 70,8 69,6 69,5

W. Houten X. Eemnes Y. De Bilt Z. Rhenen

68,5 68,3 65,5 65,3

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter Netto-Bruto verhouding bedrijventerreinen. de XX.

X

B S I T

H

R V

Y O

C L F N W K M

U E

A

D Q G

J P Z

MILIEU Voorraadbestendigheid bedrijventerreinen MARKT MARKT

pagina 146 van 190



Voorraadbestendigheid bedrijventerreinen

indicator

Vraag

Huidige waarde

Voor hoeveel jaar is er nog aanbod bedrijventerrein?

Er is nog voor elf jaar aanbod van bedrijventerreinen

Toelichting Het aanbod is gedeeld door de gemiddelde uitgifte in de periode 2005 tot en met 2013. Deze waarde zegt iets over hoe lang je voort kunt met het aanbod op basis van het uitgifte tempo. Bron: IBIS 2014

Vergelijking tussen provincies (Voorraadbestendigheid in jaren) Flevoland

47

Noord-Holland

40 31

Groningen

30


18

Gelderland

18

Limburg

18

Noord-Brabant

17 14

Drenthe Utrecht

11

Friesland

11

Zeeland

-

10 Nederland 21

Vergelijking in de tijd (Totaal uitgeefbaar oppervlak Nederland Nederland)in hectare) Gemeente

10000

Particulier

8000

6000

4000

2000

0 2006

Ambitie



2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

MILIEU kantoorruimte Aanbod MARKT MARKT

pagina 147 van 190



Aanbod kantoorruimte

indicator

Vraag

Huidige waarde

Wat is de verhouding tussen het aanbod kantoorruimte in 2012 in vergelijking tot 2003?

Er is 44% meer aanbod kantoorruimte in 2012 ten opzichte van 2003

Toelichting

Vergelijking in de tijd (Index aanbod kantoorruimte)

Het aanbod van de kantoren zegt bij benadering iets over de leegstand ervan. Het percentage leegstand van kantoren zegt iets over de werking van de kantorenmarkt in de regio Utrecht. Voor de indicator is gebruik gemaakt van een rapport van DTZ Zadelhoff, hierbij is de regio ‘Utrecht en omgeving’ gehanteerd, hier vallen onder: Utrecht, Houten, Maarssen en Nieuwegein. In totaal wordt circa 18% van de voorraad kantoren aangeboden (1,1 miljoen m2 t.o.v. de circa 6 miljoen m2 aan voorraad, bron Bak 2014).

160

Nederland

144,1

Utrecht

145

130

115

Bron: Provincie Utrecht, Vastgoedmarkt 2014

100 2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Vergelijking in de tijd (Aanbod kantoorruimte in m2)

1.111.000

Utrecht

1150000

1050000

950000

850000

750000 2003

Ambitie



2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

MILIEU bedrijfsruimte Aanbod MARKT MARKT

pagina 148 van 190



Aanbod bedrijfsruimte

indicator

Vraag

Huidige waarde

Wat is de verhouding tussen het aanbod bedrijfsruimte in 2012 in vergelijking tot 2003?

Er is 17% minder aanbod bedrijfsruimte in 2012 ten opzichte van 2003

Toelichting

Vergelijking in de tijd (Index aanbod 2003 = 100)

Naast bedrijventerreinen en kantoorruimte is ook het aanbod bedrijfsruimte/winkelruimte van belang voor de economische bedrijvigheid in de regio. Voor deze indicator is een indexcijfer gehanteerd met als basisjaar 2003.

140

Nederland Utrecht

125

Bron: Provincie Utrecht, Vastgoedmarkt 2014

110 100 95

83 80 2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Vergelijking in de tijd (Aanbod bedrijfsruimte m2) 925000

Utrecht

850000

775000

700000

659.500 2003

Ambitie



2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

625000

MILIEU Leegstand winkels MARKT MARKT

pagina 149 van 190



Leegstand winkels Vraag Wat is het percentage leegstaande verkooppunten in de regio?

Toelichting Het aantal leegstaande verkooppunten zegt iets over het beheer van de beschikbare capaciteit aan winkels.


5,3% van de winkels staat leeg

Vergelijking in de tijd (Leegstand winkels) Nederland

8

Utrecht

7

5,3%

Bron: Locatus, 2014

6 5 4

2008

2010

2014

2012

Vergelijking tussen provincies (Leegstand winkels) Limburg

10,4%

Overijssel

8,1% 7,8%


7,5%

Zuid-Holland

7,2%

Zeeland

7,1%

Drenthe

6,9%

Flevoland

6,8%

Gelderland

6,6% 6,2%

Friesland

5,3%

Utrecht Noord-Holland

4,6%

-

Nederland 6,9%

Vergelijking tussen gemeenten (Leegstand winkels)

Ambitie



A. Eemnes B. Zeist C. Veenendaal D. Leusden E. De Bilt F. Bunschoten G. Stichtse Vecht H. Woerden I. Montfoort J. Baarn K. De Ronde Venen L. Rhenen M. Soest N. Lopik O. Vianen P. Houten Q. Utrechtse Heuvelr. R. Utrecht S. Wijk bij Duurstede T. Oudewater U. Amersfoort V. Nieuwegein

8,2 8,0 7,7 7,4 7,2 7,1 6,4 6,3 6,0 5,8 5,7 5,5 5,4 5,2 5,1 4,9 4,8 4,7 4,7 4,4 3,9 3,9

W. Woudenberg X. Bunnik Y. Renswoude Z. IJsselstein

3,6 2,8 1,9 1,6

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter de leegstand XX. winkels.

A

K G H T

F

J M

E R

I N

Z V

D

B P

O

U W

X

Q S

Y C L

MENS Bodemsanering MILIEU MILIEU

pagina 150 van 190

Bodem en water


Bodemsanering

MARKT Vraag

Hoeveel humane spoedlocaties zijn nog niet volledig gesaneerd?

Toelichting De overheid streeft naar sanering van humane spoedlocaties voor eind 2015. Daarnaast dienen de locaties waarbij spoedeisende saneringen nodig zijn in beeld te zijn en zoveel mogelijk beheerst te worden in verband met ecologische- en verspreidingsrisico’s. Spoedeisende gevallen zijn die gevallen van bodemverontreiniging waarbij onacceptabel risico bestaat voor mens en/of milieu.


45 humane spoedlocaties zijn niet volledig gesaneerd

Kaart (Humane spoedlocaties bodemverontreiniging per gemeente, 2013)

3 de Stichtse Vecht 2 de Bilt

Naast de saneringen van spoedeisende gevallen worden ook saneringen uitgevoerd als gevolg van maatschappelijke ontwikkelingen. Hierbij maakt de maatschappelijke ontwikkeling dat een verontreiniging aangepakt moet worden. Het kaartje toont het aantal humane spoedlocaties die nog niet volledig zijn gesaneerd. Bron: PBL, 2013

1 1 Eemnes Bunschoten

4 de Ronde Venen

24 Utrecht

3 Soest 1 Zeist

1 Woudenberg

1

Montfoort 1 Oudewater

1 Utrechtse Heuvelrug

1 Veenendaal 1 Rhenen

!"#$%&'!(!%&)*+,#-*%&./0-1234$/%&5

Ambitie

De bodem en het (grond)water zijn schoon


Bron: RIVM

MENS Chemische toestand ondiep grondwater MILIEU MILIEU

pagina 151 van 190

Bodem en water


Chemische toestand ondiep grondwater

MARKT Vraag

Hoeveel procent van het aantal meetpunten in het ondiepe (freatisch) grondwater voldoet aan de KRW-norm? Toelichting De kwaliteit van het ondiepe grondwater heeft betrekking op de bodem of wel de bovenste grondlaag waarin zich menselijke en biologische processen plaatsvinden. Door verontreinigingen van deze grondlaag kunnen deze processen verstoord raken. Daarnaast kunnen verontreinigingen uitspoelen naar het oppervlaktewater of het diepere grondwater. Als zodanig biedt de kwaliteit van het bovenste grondwater inzicht in de eventuele latere verontreiniging van het oppervlakte- of grondwater.

indicator

Huidige waarde

De chemische toestand van het ondiepe (freatische) grondwater voldoet grotendeels aan de gestelde norm 89% voldoet grotendeels aan de wettelijke norm voor nitraat 91% voldoet grotendeels aan de wettelijke norm voor nikkel Kaart (Beoordeling chemische kwaliteit ondiep grondwater, Kaderrichtlijn Water, 2013) AKK-KLEI AKK-ZAND BOO-KLEI BOO-ZAND

Wettelijke normen Nitraat < 50 mg/liter nitraat (als indicator voor vermesting) Nikkel < 20 µg/liter nikkel (als indicator voor zware metalen)

GRA-KLEI

Individueel vormen afzonderlijke bestrijdingsmiddelen geen probleem, maar vaak worden wel één of meerdere middelen in het grondwater aangetroffen. Dit is een aandachtspunt.

NAT-ZAND

GRA-VEEN GRA-ZAND MAJ-KLEI MAJ-ZAND

Het kaartje toont dat de bemonstering van ondiep grondwater in 2014 in verschillende grondsoorten plaats heeft gevonden. Bron: Rapportage meetronde freatische grondwaterkwaliteit 2014, Grontmij

Ambitie



Bron: IHW, bewerking PBL

MENS Chemische toestand diep grondwater MILIEU MILIEU

pagina 152 van 190

Bodem en water


Chemische toestand diep grondwater

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Wat is de chemische toestand van het (diepe) grondwater?

De chemische toestand van het diepe grondwater voldoet grotendeels aan de gestelde norm

Toelichting Het diepe grondwater wordt vaak door drinkwaterbedrijven opgepompt en gereinigd als drinkwater. Daarnaast maken individuele bedrijven in de industrie en de landbouw gebruik van dit water. Een belangrijke reden waarom diep grondwater veel gebruikt wordt is dat dit water over het algemeen zuiver is. Verontreinigingen in dit water kunnen de functie van het water aantasten of in ieder geval vragen om extra zuiveringsstappen voordat het gebruikt kan worden. Deze verontreinigingen komen in het diepe grondwater terecht doordat grondwater langzaam naar het diepere grondwater stroomt en stoffen opneemt uit de bodem.

93% van de meetpunten in het diepe grondwater voldoet grotendeels aan de wettelijke norm voor nitraat 96% van de meetpunten in het diepe grondwater voldoet grotendeels aan de wettelijke norm voor cadmium 89% van de meetpunten in het diepe grondwater voldoet grotendeels aan de wettelijke norm voor BAM (Grondsoorten provincie kwaliteit, Utrecht) Kaderrichtlijn Water, 2013) Kaart (Beoordeling chemische Fysisch geografische geografisch regios

Wettelijke normen Nitraat < 50 mg/liter nitraat (als indicator voor vermesting) Cadmium < 0,35 µg/liter cadmium (als indicator voor zware metalen) BAM (2,6-dichloorbenzamide) < 0,1 µg/liter BAM (als indicator voor bestrijdingsmiddelen) Individueel vormen afzonderlijke bestrijdingsmiddelen geen probleem, maar vaak worden wel één of meerdere middelen in het grondwater aangetroffen. Dit is een aandachtspunt. Het kaartje toont de verschillende grondsoorten in de provincie Utrecht. De kwaliteit van de bodem en van het grondwater hangt af van de grondsoort ter plaatse, waardoor er niet gesproken kan worden van een gemiddelde kwaliteit. Bron: KRW-PMG meetronde, 2012

Ambitie



bebouwing dekzand rivierklei stuifzandgebied Amersfoort

stuwalgebied veengebied zeeklei

Utrecht

Kwaliteit drinkwater MILIEU

pagina 153 van 190

Bodem en water


Kwaliteit drinkwater Vraag Welk percentage van alle metingen bij de productielocaties van waterbedrijf Vitens overschrijdt de wettelijke norm voor drinkwater? Toelichting


0,4% voldoet niet aan de wettelijke norm

Kaart (Kwaliteit drinkwater - kaartje waterwingebieden)

Drinkwater in Nederland is van goede kwaliteit. Door verontreinigingen in het oppervlakte- en grondwater bestaat er echter ook de kans dat verontreinigingen terechtkomen in het drinkwater. Hierdoor zijn extra zuiveringsstappen nodig of ontstaan er in het ergste geval risico’s voor de volksgezondheid. De indicator voor de kwaliteit drinkwater is gebaseerd op metingen die door Vitens zijn gedaan aan het uitgaande reinwater bij productielocaties in de provincie Utrecht. Deze metingen zijn gericht op een groot aantal fysische en chemische parameters. Voor deze indicator zijn alle parameters beschouwd, en is gekeken of er overschrijdingen plaatsvinden. Het kaartje toont de verschillende waterwingebieden en grondwaterbeschermingsgebieden in de provincie Utrecht. Bron: Waterkwaliteit Utrecht productiebedrijven, Vitens Laboratorium, 2014

Ambitie



Eempolder Baarn Bethunepolder Lage Vuursche

Amersfoort-Koedijkerweg

Soest

Soestduinen Woerden-Kamerik

Groenekan

De Meern

Beerschoten Zeist Driebergen

Linschoten Montfoort

Amersfoort-Berg

Bilthoven

Leidsche Rijn

Woudenberg

Bunnik Doorn

Nieuwegein

Leersum

Veeenendaal

Tull en ‘t Waal Lopik

Vianen

Cothen Rhenen Waterwingebied Grondwaterbeschermingsgebied

MENS Chemische toestand oppervlaktewater MILIEU MILIEU

pagina 154 van 190

Bodem en water


Chemische toestand oppervlaktewater

MARKT Vraag

Welk percentage van de 64 waterlichamen voldoet aan de eisen in de KRW voor de chemische toestand? Toelichting Het oppervlaktewater wordt door de mens gebruikt in de landbouw en voor recreatie. Daarnaast biedt het oppervlaktewater plaats aan ecosystemen. Door verontreinigingen in het oppervlaktewater kunnen ecosystemen en de volksgezondheid worden bedreigd.

indicator

Huidige waarde

52% voldoet aan de wettelijke eisen

6#,37&2'8%&9*:*#;$3<&=

Kaart (Beoordeling chemische kwaliteit, Kaderrichtlijn Water, 2013)

Kwaliteit Voldoet Voldoet niet

De KaderRichtlijn Water (KRW) beoordeelt de kwaliteit van het oppervlaktewater. Dit gebeurt op verschillende kwaliteitsaspecten. De chemische kwaliteit wordt beoordeeld door de concentratie van prioritaire stoffen in het water. Als totaal oordeel wordt gegeven “voldoet” of “voldoet niet”. Het kaartje toont welk oppervlaktewater wel of niet voldoet aan de eisen in de KRW voor de chemische toestand. Bron: Informatiehuis water, factsheets oppervlaktewater en GIS bestand (2014)

Ambitie



Bron: IHW, bewerking PBL !"#$%&'!(!%&)*+,#-*%&./0-1234$/%&5

Ecologische toestand oppervlaktewater MILIEU

pagina 155 van 190

Bodem en grondwater


Ecologische toestand oppervlaktewater Vraag Bij welk percentage waterlichamen is de biologische kwaliteit en de fysisch chemische kwaliteit ‘goed’ of ‘matig’ beoordeeld? Toelichting Het oppervlaktewater wordt door de mens gebruikt in de landbouw en voor recreatie. Daarnaast biedt het oppervlaktewater plaats aan ecosystemen. Door verontreinigingen in het oppervlaktewater kunnen ecosystemen en de volksgezondheid worden bedreigd. De KaderRichtlijn Water (KRW) beoordeelt de kwaliteit van het oppervlaktewater. Dit gebeurt op verschillende kwaliteitsaspecten. De biologische kwaliteit wordt beoordeeld met het voorkomen van organismen in het water. Het totaaloordeel wordt gegeven in vier categorieën, namelijk “goed”, “matig”, “ontoereikend” en “slecht”. Het kaartje toont de verschillende kwaliteiten van het oppervlaktewater voor de ecologische toestand. Bron: Informatiehuis water, factsheets oppervlaktewater en GIS bestand, 2014

indicator

Huidige waarde

De kwaliteit van de waterlichamen is voor 3,1% goed en voor 48,9% matig conform de KRW Vergelijking tussen provincies (Ecologische toestand toestand ‘goed’ oppervlaktewater) oppervlaktewater) Flevoland

12,0%

Gelderland

9,0%

Friesland

6,5%

Noord-Holland

6,4%

Drenthe

6,2%

Limburg

6,2%

Overijssel

4,9% 4,3%

Zuid-Holland

3,9%

Zeeland

3,1%

Utrecht

2,6%


-

1,8% Nederland 5,3%

Kaart (Beoordeling ecologische kwaliteit, Kaderrichtlijn Water, 2013) Kwaliteit Zeer goed Alleen biologie goed Matig Ontoereikend Slecht Niet bekend

Bron: IHW, bewerking PBL

Ambitie



MENS Emissie koolstofdioxide MILIEU MILIEU

pagina 156 van 190

Energie


Emissie koolstofdioxide

MARKT Vraag

Hoeveel bedraagt de uitstoot CO2 per inwoner per jaar (ton)?

Toelichting Koolstofdioxide is het gas dat de grootste bijdrage levert aan de toename van het broeikaseffect. Door de versterking van het broeikaseffect blijft de ingestraalde warmte van de zon meer aan het aardoppervlak, waardoor het warmer wordt. Dit heeft diverse effecten zoals extremere weersomstandigheden (langere drogere perioden en zwaardere buien) en stijging van de zeespiegel. Op basis van internationale afspraken dient Nederland in 2020 20% minder uitstoot van broeikasgassen te hebben dan in 1990. Dit zal onder andere bereikt worden via energiebesparing en inzet van duurzame energie. In het Energieakkoord hebben overheden, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties afspraken gemaakt hoe dit doel te bereiken. Utrecht, Houten en Nieuwegein hebben naast gas en elektriciteitsnetwerken ook stadsverwarming. Dit is gunstig voor CO2 reductie, waardoor deze lager uit kan vallen dan in de tabel is vermeld. Bron: Emissieregistratie (2012)


Per inwoner wordt 5,4 ton per jaar uitgestoten

(Ton CO2 Utrecht per inwoner per jaar)inwoner) Vergelijking in de tijd (Uitstoot ton CO per 2

8

Utrecht

6

5,4 Europese doelstelling 5,0 1990

1995

2000

2005

2010

4

2012

per2 inwoner) per inwoner per jaar) Vergelijking tussen provincies (CO (Ton2 CO Zeeland

39,5 12,7


12,1

Groningen

11,7

Noord-Holland

11,7

Noord-Brabant

10,2

Flevoland

9,4

Gelderland

7,9 6,9

Drenthe Friesland

5,5

Overijssel

5,4

Utrecht

-

5,4 Nederland 10,9

Vergelijking tussen gemeenten (CO (Ton2 CO per inwoner per jaar) per2 inwoner)

Ambitie

Utrecht is energieneutraal


A. Vianen B. Eemnes C. Bunnik D. Woerden E. Utrecht F. Stichtse Vecht G. Utrechtse Heuvelr. H. Renswoude I. Baarn J. De Ronde Venen K. Woudenberg L. De Bilt M. Nieuwegein N. Lopik O. Leusden P. Amersfoort Q. Zeist R. Soest S. Rhenen T. Houten U. Montfoort V. Bunschoten

10,8 10,4 7,8 7,3 6,7 6,4 6,1 5,9 5,6 5,5 5,4 5,3 5,2 5,0 4,4 4,4 4,3 3,8 3,8 3,5 3,4 3,4

W. Oudewater X. Wijk bij Duurstede Y. Veenendaal Z. IJsselstein

3,2 3,1 2,9 2,6

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter de XX. het uitstoot van CO2.

B

J F D W

V

I R

L E

U Z C M T N A

P O

Q

K G X

H Y S

MENS Gasverbruik huishoudens MILIEU MILIEU

pagina 157 van 190

Energie


Gasverbruik huishoudens

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel bedraagt het gasverbruik per huishouden per jaar?

Een huishouden gebruikt gemiddeld 1396 m3 gas per jaar

Toelichting De indicator is gebaseerd op het standaardjaargebruik. Dit wil zeggen dat er op het geregistreerde jaargebruik een correctie is toegepast voor het temperatuurverloop in een jaar. Door de correctie fluctueert de indicator minder als gevolg van weersinvloeden. Ongeveer 16% van het energiegebruik in Nederland vindt plaats in woningen van particuliere huishoudens. Voor een groot deel wordt deze energie gebruikt in de vorm van aardgas. Dit gebruik van energie veroorzaakt onder andere emissies van koolstofdioxide en daarmee de versterking van het broeikaseffect.

Vergelijking in de tijd (Gasverbruik huishoudens) Nederland

1940

Utrecht

1820 1700 1580 1460

1396 2004

2006

2008

2009

2010

2012

2011

Vergelijking tussen provincies (Gasverbruik huishoudens) 1910

Drenthe

1830

Groningen

In het Energieakkoord is door overheden, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties afgesproken om tot 2023 een besparing te realiseren van 1,5% per jaar. Deze besparing geldt over het totale energiegebruik in Nederland. Specifieke energiedoelstellingen voor de woningbouw zijn niet afgesproken. Wel zijn er afspraken gemaakt over het verbeteren van de woningvoorraad op energiegebied.

Zeeland

Bron: Klimaatmonitor, RWS Leefomgeving (2012)

Utrecht

Friesland

1747

Overijssel

1739

Limburg

1733

Gelderland

1640

Noord-Brabant

1592 1512 1396

Noord-Holland

1374 1296

Zuid-Holland Flevoland

1098

-

Nederland 1505 Vergelijking tussen gemeenten (Gasverbruik huishoudens)

Ambitie



A. Utrechtse Heuvelr. B. De Bilt C. Baarn D. Bunnik E. Renswoude F. Eemnes G. Lopik H. Rhenen I. Soest J. Zeist K. Woudenberg L. Bunschoten M. De Ronde Venen N. Oudewater O. Leusden P. Montfoort Q. Stichtse Vecht R. Vianen S. Wijk bij Duurstede T. Woerden U. Veenendaal V. Amersfoort

2023 1924 1875 1825 1825 1776 1776 1776 1776 1776 1727 1677 1677 1677 1628 1628 1628 1628 1579 1529 1480 1332

W. IJsselstein X. Houten Y. Nieuwegein Z. Utrecht

1332 1170 1080 1023

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter hoger het gasverbruik. de XX.

F

M Q T N

L

C

Z P W Y G

V

I

B

O

J X R

K

D

A S

E U H

MENS Electriciteitsverbruik huishoudens MILIEU MILIEU

pagina 158 van 190

Energie


Elektriciteitsverbruik huishoudens

MARKT Vraag

Hoeveel bedraagt het energieverbruik per huishouden (kWh/jaar)?

Toelichting Naast aardgas voor verwarming wordt er in woningen elektriciteit verbruikt voor het laten functioneren van apparaten en verlichting. Veel van de elektriciteit in Nederland wordt nog opgewekt in energiecentrales uit fossiele brandstoffen. Deze opwekking leidt tot de uitstoot van schadelijke stoffen en de uitputting van niet hernieuwbare energiebronnen.

indicator

Huidige waarde

Een huishouden verbruikt gemiddeld 3228 kWh/jaar

Vergelijking in de tijd (Elektriciteitsverbruik huishoudens) Nederland

3600

Utrecht

3500 3400

3228

3300 3200

2004

2006

2008

2009

2010

2012

2011

Bron: Klimaatmonitor, RWS Leefomgeving 2012 Vergelijking tussen provincies (Elektriciteitsverbruik huishoudens ) Noord-Brabant

3517

Flevoland

3515

Limburg

3437

Overijssel

3421

Drenthe

3402

Gelderland

3373

Utrecht

3228

Groningen

3050

Zeeland

3008

Friesland

2994

Zuid-Holland

2984

Noord-Holland

2941

-

Nederland 3201 Vergelijking tussen gemeenten (Elektriciteitsverbruik huishoudens)

Ambitie



A. Bunschoten B. Lopik C. Renswoude D. De Ronde Venen E. Montfoort F. Wijk bij Duurstede G. Utrechtse Heuvelr. H. Eemnes I. Rhenen J. Woudenberg K. Bunnik L. Houten M. IJsselstein N. Leusden O. Oudewater P. De Bilt Q. Soest R. Stichtse Vecht S. Vianen T. Nieuwegein U. Veenendaal V. Woerden

3900 3900 3850 3700 3700 3700 3650 3600 3600 3600 3550 3550 3550 3550 3550 3500 3500 3500 3450 3350 3350 3350

W. Zeist X. Baarn Y. Amersfoort Z. Utrecht

3300 3250 3100 2650

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter de XX. het elektriciteitsverbruik in huishoudens.

H

D R V O

A

X Q

P Z

E M T B

Y N

W L S

J

K

G F

C U I

MENS Energielabels woningen MILIEU MILIEU

pagina 159 van 190

Energie


Energielabels woningen

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Wat is het gemiddelde energie labelniveau van woningen met een energielabel?

Het gemiddelde niveau van woningen met een energielabel ligt tussen D en E (index 1.75)

Toelichting Energielabels zijn verplicht bij het verkopen van een woning en is bedoeld om energiebesparende maatregelen te stimuleren. In het Nationaal energieakkoord is afgesproken dat in 2030 alle woningen gemiddeld een energielabel A hebben, dit komt overeen met een gemiddelde energieindex van 1,05 of kleiner. De energie-index geeft inzicht in de energiezuinigheid van woningen en wordt gebruikt om het energielabel van een woning af te leiden. > 2,41 labels F en G 1,61 – 2,40 labels D en E 1,06 – 1,60 labels B en C 1,05 labels A, A+ en A++ Totaal aantal gelabelde woningen provincie Utrecht: 147166. Totaal aantal woningen: 537078 (CBS, 2013) Percentage gelabelde woningen: 27,4% Bron: Klimaatmonitor, RWS Leefomgeving (2013)

Vergelijking in de tijd (Energielabels woningen) Nederland

2,1

Utrecht

2,0 1,9

1,75 2008

2009

2010

2011

1,8 1,7

2013

2012

Vergelijking tussen provincies (Energielabels woningen) Friesland

1,82

Limburg

1,82

Noord-Holland

1,8

Zuid-Holland

1,8

Utrecht

1,75

Zeeland

1,74

Groningen

1,73

Noord-Brabant

1,73

Gelderland

1,71

Overijssel

1,69 1,66

Drenthe Flevoland

1,51

-

Nederland 1,76 Vergelijking tussen gemeenten (Energielabels woningen)

Ambitie



A. Renswoude B. Zeist C. Soest D. Oudewater E. De Bilt F. Baarn G. Utrecht H. Rhenen I. Vianen J. Utrechtse Heuvelr. K. Eemnes L. De Ronde Venen M. Veenendaal N. Amersfoort O. Bunschoten P. Nieuwegein Q. Stichtse Vecht R. Lopik S. Woerden T. Bunnik U. Wijk bij Duurstede V. Montfoort

1,95 1,91 1,90 1,89 1,87 1,85 1,84 1,82 1,80 1,78 1,73 1,72 1,72 1,71 1,70 1,70 1,67 1,66 1,64 1,62 1,61 1,60

W. IJsselstein X. Woudenberg Y. Leusden Z. Houten

1,57 1,47 1,43 1,37

Gemeenten Provincie Utrecht Utrecht Hoe donkerder de gemeente gemeente hoe hoe groter hoger de XX. energielabels hoe minder zuinig.

K

L Q S D

O

F C

E G

V W P R

N Y

B Z I

X

T

J U

A M H

MENS Gasverbruik bedrijven MILIEU MILIEU

pagina 160 van 190

Energie


Gasverbruik bedrijven

MARKT Vraag

Hoeveel bedraagt het gasverbruik van bedrijven en instellingen in m3 per werknemer?

Toelichting De indicator is het totale gasverbruik bij bedrijven en instellingen in m3 aardgas. In deze indicator is het energiegebruik voor de opwekking en elektriciteit niet meegenomen. Meer dan de helft van het energiegebruik in Nederland komt voor rekening van bedrijven. Deze energie wordt voor een groot deel gebruikt om productieprocessen te laten draaien. Een deel van deze energie wordt gebruikt voor het produceren van producten voor de export. Voor een groot deel wordt deze energie gebruikt in de vorm van aardgas. Dit gebruik van energie veroorzaakt onder andere emissies van koolstofdioxide en daarmee de versterking van het broeikaseffect. Bronnen: Klimaatmonitor, RWS Leefomgeving, CBS Statline (2012)


Per werknemer/jaar wordt 677 m3 gas verbruikt

Vergelijking in de tijd (Gasverbruik bedrijven per werknemer m3) Nederland

4500

Utrecht

3600 2700 1800

677 2010

900

2012

2011

Vergelijking tussen provincies (Gasverbruik bedrijven per werknemer m3) Zeeland

23114

Limburg

5062 4339

Groningen

3475

Zuid-Holland Drenthe

2415

Noord-Brabant

2254

Friesland

1944

Gelderland

1866

Noord-Holland

1717

Overijssel

1159 677

Utrecht Flevoland

-– Nederland 2723

Vergelijking tussen gemeenten (Gasverbruik bedrijven per werknemer m3)

Ambitie



A. Woerden B. Eemnes C. De Ronde Venen D. Rhenen E. Bunschoten F. Soest G. Stichtse Vecht H. Bunnik I. Lopik J. Montfoort K. Veenendaal L. Baarn M. Renswoude N. Zeist O. Oudewater P. Woudenberg Q. Wijk bij Duurstede R. De Bilt S. Utrechtse Heuvelr. T. Vianen U. IJsselstein V. Amersfoort

1931 1815 1560 1477 1271 1200 1147 990 918 918 878 868 851 808 797 785 772 744 734 714 630 540

W. Nieuwegein X. Houten Y. Leusden Z. Utrecht

378 – – –

Gemeenten Provincie Provincie Utrecht Utrecht Hoe donkerder de de gemeente gemeente hoe hoe hoger hoger het gasverbruik.

B

C G A O

E

L F

R Z

J U H W X I T

V Y

N

P S Q

M K D

MENS Elektriciteitsverbruik bedrijven MILIEU MILIEU

pagina 161 van 190

Energie


Elektriciteitsverbruik bedrijven

MARKT Vraag

Hoeveel bedraagt het elektriciteitsverbruik van bedrijven en instellingen in kWh per werknemer?

Toelichting De indicator is het totale elektriciteitsverbruik bij bedrijven en instellingen in kWh. Meer dan de helft van het energiegebruik in Nederland komt voor rekening van bedrijven. Deze energie wordt voor een groot deel gebruikt om productieprocessen te laten draaien. Een deel van deze energie wordt gebruikt voor het produceren van producten voor de export. Naast aardgas wordt elektriciteit als energiedrager ingezet. Veel van de elektriciteit in Nederland wordt nog opgewekt in energiecentrales uit fossiele brandstoffen. Deze opwekking leidt tot de uitstoot van schadelijke stoffen en de uitputting van niet hernieuwbare energiebronnen. Bronnen: Klimaatmonitor, RWS Leefomgeving, CBS Statline (2012)

indicator

Huidige waarde

Per werknemer wordt 5307 kWh/jaar verbruikt

Vergelijking in de tijd (Electriciteitsverbruik bedrijven per werknemer kWh/jaar) Nederland

15000

Utrecht

12500 10000 7500

5307

5000 2010

2012

2011

Vergelijking tussen provincies (Electriciteitsverbruik bedrijven per werknemer kWh/jaar) 20987

Groningen Zeeland

19276

Limburg

11345

Noord-Brabant

10111 9471


9032

Flevoland

8895

Friesland

8389

Drenthe

7988

Gelderland

7875

Overijssel

7849

Utrecht

-

5307 Nederland 9424

Vergelijking tussen gemeenten (Electriciteitsverbruik bedrijven per werknemer kWh/jaar)

Ambitie



A. Bunschoten B. De Ronde Venen C. Lopik D. Woudenberg E. Bunnik F. Stichtse Vecht G. Rhenen H. Soest I. Montfoort J. Renswoude K. Veenendaal L. Eemnes M. Oudewater N. Wijk bij Duurstede O. Woerden P. Vianen Q. De Bilt R. Nieuwegein S. Leusden T. IJsselstein U. Houten V. Utrechtse Heuvelr.

9380 8901 8760 8280 7927 7916 7751 7472 7402 7078 7017 6905 6495 6229 5648 5572 5545 5509 5439 5161 4746 4638

W. Zeist X. Utrecht Y. Baarn Z. Amersfoort

4595 4558 4536 4388

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter het elektriciteitsverbruik bij bedrijven.

L

B F O M

A

Y H

Q X

I C

Z S

W

T R

U P

D

E

V N

J K G

MENS Opwekking zonne-energie MILIEU MILIEU

pagina 162 van 190

Energie


Opwekking zonne-energie

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel zonne-energie wordt er door middel van PV-installaties omgezet in elektriciteit?

109 TJ zonne-energie wordt door middel van PV-installaties in elektriciteit gezet.

Toelichting Zonne-energie is een grote bron van energie op aarde. Uiteindelijk is vrijwel alle energie indirect afkomstig van de zon. Zonne-energie kan worden omgezet in elektriciteit door middel PV panelen. De omzetting van zonne-energie leidt niet tot de uitputting van energievoorraden of de uitstoot van schadelijke stoffen zoals broeikasgassen. PV panelen kunnen geplaatst worden op daken van gebouwen en in het open veld. Niet alle daken zijn geschikt voor de plaatsing van panelen. Geschikte daken zijn bij voorkeur op het zuiden georiënteerd en constructief stevig genoeg om het extra gewicht te dragen. Hoewel niet alle daken geschikt zijn, is het potentieel geschikt dakoppervlak nog ruim voldoende om een grote hoeveelheid PV panelen te installeren. Het totaal aan omgezette zonne-energie is gegeven terajoule (TJ). Één TJ is ongeveer gelijk aan de energie die gebruikt wordt voor de verwarming van 17 woningen. Bron: RWS Klimaatmonitor, 2013

Vergelijking in de tijd (Zonne-energie in TJ) 125

Utrecht

109

100 75 50 25

2008

2009

2010

2011

2013

2012

Vergelijking tussen provincies (Zonne-energie in TJ) Noord-Brabant

297

Gelderland

238

Noord-Holland

201 196

Zuid-Holland

182

Overijssel Limburg

166

Friesland

116

Utrecht

109 102

Drenthe 83

Groningen 67

Flevoland Zeeland

-

58

Vergelijking tussen gemeenten (Zonne-energie in TJ)

Ambitie



A. Utrecht B. Houten C. Amersfoort D. Veenendaal E. Utrechtse Heuvelr. F. Woerden G. De Ronde Venen H. Stichtse Vecht I. Leusden J. Soest K. Nieuwegein L. De Bilt M. Zeist N. Wijk bij Duurstede O. Woudenberg P. Bunnik Q. Lopik R. Bunschoten S. Montfoort T. IJsselstein U. Rhenen V. Vianen

17,7 13,8 12,1 6,7 6,3 5,5 4,8 4,4 4,2 3,6 3,1 2,8 2,8 2,7 2,3 2,2 2,1 1,8 1,7 1,6 1,5 1,2

W. Oudewater X. Baarn Y. Eemnes Z. Renswoude

1,1 1 1 0,6

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe hoger de zonne-energie opwekking

Y

G H F W

R

X J

L A

S T K Q

C I

M B V

O

P

E N

Z D U

MENS Opwekking windenergie MILIEU MILIEU

pagina 163 van 190

Energie


Windenergie

MARKT Vraag

Hoeveel windenergie wordt omgezet in elektriciteit?

Toelichting Windenergie is een van de mogelijkheden om elektriciteit op te wekken uit hernieuwbare bronnen. De omzetting van windenergie leidt niet tot de uitputting van energievoorraden of de uitstoot van schadelijke stoffen zoals broeikasgassen. Het totaal aan omgezette windenergie is gegeven in TJ. Dit is ongeveer gelijk aan de energie die gebruikt wordt voor de verwarming van 17 woningen. Bron: RWS Klimaatmonitor, 2013


96 TJ windenergie wordt in elektriciteit omgzet

Vergelijking in de tijd (Windenergie in TJ) 100

Utrecht

96

85 70 55 40

2008

2009

2010

2011

2013

2012

Vergelijking tussen provincies (Windenergie in TJ) Flevoland

4370 2817


2582 2362

Zeeland 1867

Zuid-Holland 1224

Friesland Noord-Brabant

757

Gelderland

231

Overijssel

149

Utrecht

96

Limburg

95

Drenthe

-

82

Vergelijking tussen gemeenten (Windenergie in TJ)

Ambitie



A. Houten B. Lopik C. De Ronde Venen D. Amersfoort E. Baarn F. Bunnik G. Bunschoten H. De Bilt I. Eemnes J. IJsselstein K. Leusden L. Montfoort M. Nieuwegein N. Oudewater O. Renswoude P. Rhenen Q. Soest R. Stichtse Vecht S. Utrecht T. Utrechtse Heuvelr. U. Veenendaal V. Vianen

38,3 38,3 19,1 – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

W. Wijk bij Duurstede X. Woerden Y. Woudenberg Z. Zeist

– – – –

Gemeenten GemeentenProvincie ProvincieUtrecht Utrecht Hoe hoe meer Hoedonkerder donkerderdedegemeente gemeente hoe groter windenergie de XX.

I

C R X N

G

E Q

H S

L J F M A B V

D K

Z

Y T W

O U P

MENS Duurzame energie MILIEU MILIEU

pagina 164 van 190

Energie


Duurzame energie

MARKT Vraag

Hoeveel procent van het totale energieverbruik (van woningen en bedrijven) wordt duurzaam opgewekt?

Toelichting De indicator wordt gegeven als het percentage opgewekte duurzame energie ten opzichte van het energiegebruik in de regio. In de berekening is de opwekking uit windmolens op zee en warmtepompen niet meegenomen, omdat deze gegevens niet op regioniveau beschikbaar zijn. Enkele bekende duurzame energiebronnen zijn: biomassa, afval, wind en zon. Daarnaast zijn er nog enkele kleine bronnen. Veel van de energie die in Nederland wordt gebruikt, wordt omgezet vanuit fossiele energiedragers. Aan deze manier van energieomzetting zijn veel milieueffecten gekoppeld, bijvoorbeeld het broeikaseffect en de uitputting van energievoorraden. Naast energiebesparing is de inzet van duurzame energiebronnen een manier om deze effecten te verminderen. Bron: Klimaatmonitor, RWS Leefomgeving 2011


Er wordt 2% duurzame energie opgewekt in de provincie Utrecht Vergelijking in de tijd (Duurzame energie) energie in procenten) Nederland

In het Energieakkoord is door overheden, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties afgesproken om in 2023 te komen tot een inzet van 16% duurzame energiebronnen.

Utrecht

6 5 4

2%

3 2

2011

2010 Vergelijking tussen provincies (Duurzame energie in procenten) Flevoland

13%

Friesland

7%

Groningen

6%

Drenthe

6%

Gelderland

6%

Noord-Brabant

6%

Overijssel

4%

Noord-Holland

4% 3%

Zuid-Holland Zeeland

2%

Utrecht

2%

Limburg

-

2%

Vergelijking tussen gemeenten (Duurzame (Duurzame energie) energie in procenten)

Ambitie



A. Lopik B. Rhenen C. Utrechtse Heuvelr. D. Bunschoten E. Montfoort F. Soest G. Baarn H. Oudewater I. Renswoude J. Wijk bij Duurstede K. De Ronde Venen L. De Bilt M. Zeist N. IJsselstein O. Bunnik P. Veenendaal Q. Nieuwegein R. Stichtse Vecht S. Woerden T. Eemnes U. Vianen V. Amersfoort

7 5 4 3 3 3 3 3 3 3 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 –

W. Houten X. Leusden Y. Utrecht Z. Woudenberg

– – – –

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter hoger het de XX. duurzame energie. aandeel

T

K R S H

D

G F

L Y

E N O Q W A U

V X

M

Z C J

I P B

MENS Laadpunten MILIEU MILIEU

pagina 165 van 190

Energie


Laadpunten

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel laadpunten voor elektrische (motor)voertuigen zijn er per 10.000 inwoners?

Per 10.000 inwoners zijn er 6,3 laadpunten voor elektrische (motor)voertuigen

Toelichting Voertuigen die op elektriciteit rijden hebben geen uitstoot van verontreinigende stoffen en produceren minder geluid. Elektrische motorvoertuigen* zijn er in twee varianten, namelijk volledig elektrisch en plug-in hybride (die zowel op brandstof als op elektriciteit rijden). De actieradius van elektrische voertuigen is over het algemeen lager dan van hun brandstof gebruikende alternatieven. Ook het opladen van een elektrisch voertuig duurt langer dan het tanken van brandstof. Daarom zijn er op verschillende plekken laadpunten nodig, waar de accu’s van de elektrische voertuigen kunnen worden opgeladen.

Vergelijking in de tijd (Laadpunten per 10.000 inwoners) 7,5

Utrecht

6,0

6,3

4,5 3,0 1,5 2012

2014

2013

Vergelijking tussen provincies (Laadpunten per 10.000 inwoners) Noord-Holland

7,4

Utrecht

*De laadpunten die hier beschouwd worden, zijn bedoeld voor auto’s en lichte bedrijfswagens, elektrische fietsen en brommers blijven buiten beschouwing.

Zuid-Holland

Bron: RWS Klimaatmonitor, 2013

Zeeland

6,3 6,1 5,6

Flevoland 5,1 4,7


4,1

Friesland

3,4

Limburg

3,1

Overijssel

3,0 2,8

Groningen Drenthe

2,2

-

Nederland 5,1 Vergelijking tussen gemeenten (Laadpunten per 10.000 inwoners)

Ambitie

Voertuigen maken gebruik van schone brandstoffen


A. Utrecht B. Utrechtse Heuvelr. C. Woerden D. Eemnes E. Nieuwegein F. Veenendaal G. Bunnik H. Lopik I. Wijk bij Duurstede J. Amersfoort K. Zeist L. Leusden M. Renswoude N. Oudewater O. Stichtse Vecht P. Soest Q. De Bilt R. Baarn S. Bunschoten T. De Ronde Venen U. Montfoort V. IJsselstein

52,1 33,0 22,9 17,2 10,8 10,5 8,9 7,1 6,5 6,3 5,2 5,2 5,1 4,9 4,7 3,7 3,6 2,9 2,8 2,7 2,3 2,0

W. Houten X. Rhenen Y. Vianen Z. Woudenberg

1,7 1,4 1,3 0,8

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter meer de XX. laadpunten per 10.000 inwoners.

D

T O C N

S

R

A U V E H

L

K W

Y

J

P

Q

Z

G

B I

M F X

MENS Vulpunten MILIEU MILIEU

pagina 166 van 190 Energie


Vulpunten

MARKT Vraag

Hoeveel vulpunten (tankstations) van alternatieve brandstoffen voor wegverkeer zijn er per 10.000 inwoners?

Toelichting In het wegverkeer worden benzine en diesel als belangrijkste brandstoffen gebruikt. Deze brandstoffen zijn voor het grootste deel gemaakt uit fossiele brandstoffen (aardolie). Door het gebruik van deze brandstoffen raken voorraden uitgeput en wordt onder andere koolstofdioxide uitgestoten. In plaats van de traditionele brandstoffen kunnen voertuigen ook gebruik maken van hernieuwbare brandstoffen en brandstoffen waarvan de voorraden groter zijn. Onder deze brandstoffen behoren bijvoorbeeld CNG en LNG (respectievelijk gecomprimeerd en vloeibaar aardgas), groen gas, biodiesel en bio-ethanol. Om voertuigen die hiervoor geschikt zijn, in staat te stellen daadwerkelijk gebruik te maken van deze brandstoffen zijn vulpunten (tankstations) nodig. Bron: RWS Klimaatmonitor, 2013


Per 10.000 inwoners zijn er in Utrecht 0,06 vulpunten voor alternatieve brandstoffen voor het wegverkeer Vergelijking in de tijd (Vulpunten per 10.000 inwoners) 0,08

Utrecht

0,06

0,06

0,04 0,02 0,00

2009

2012

2014

2013

Vergelijking tussen provincies (Vulpunten per 10.000 inwoners) Friesland

0,29 0,20

Drenthe Overijssel

0,17

Groningen

0,15

Flevoland

0,15

Gelderland

0,12

Noord-Brabant

0,10 0,09


0,07

Noord-Holland

0,07 0,06

Utrecht Zeeland

-

0,05 Nederland 0,11

Vergelijking tussen gemeenten (Vulpunten per 10.000 inwoners)

Ambitie



A. Veenendaal B. Woerden C. Houten D. Eemnes E. Utrecht F. Stichtse Vecht G. Amersfoort H. Baarn I. Bunnik J. Bunschoten K. De Bilt L. De Ronde Venen M. IJsselstein N. Leusden O. Lopik P. Montfoort Q. Nieuwegein R. Oudewater S. Renswoude T. Rhenen U. Soest V. Utrechtse Heuvelr.

0,46 0,42 0,41 0,40 0,21 0,16 0,13 – – – – – – – – – – – – – – –

W. Vianen X. Wijk bij Duurstede Y. Woudenberg Z. Zeist

– – – –

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter meer de XX. vulpunten per 10.000 inwoners.

D

L F B R

J

H U

K E

P M I Q C O W

G N

Z

Y V X

S A T

MENS Schone personenauto’s MILIEU MILIEU

pagina 167 van 190

Energie


Schone personenauto’s

MARKT Vraag

Hoeveel personenauto’s maken gebruik van alternatieve brandstoffen of elektriciteit per 1.000 auto’s?

Toelichting Traditioneel maken personenauto’s gebruik van brandstoffen gemaakt uit fossiele brandstoffen (aardolie). Voorraden van fossiele brandstoffen kunnen uitgeput raken en bij de verbranding ervan ontstaat onder andere koolstofdioxide (het belangrijkste broeikasgas). Autofabrikanten brengen de laatste jaren auto’s op de markt die gebruik kunnen maken van alternatieve brandstoffen (o.a. CNG, LNG, groen gas, biodiesel en bio-ethanol) en elektriciteit. Deze auto’s brengen minder van deze nadelige effecten met zich mee. Bron: RWS Klimaatmonitor, 2013


Van de 1000 auto’s in Utrecht zijn er 24,3 die gebruik maken van alternatieve brandstoffen of elektriciteit Vergelijking in de tijd (Schone personenauto’s, aantal per 1000) 25

Utrecht

24,3

23 21 19 17

2013

2012

Vergelijking tussen provincies (Schone personenauto’s, aantal per 1000) Flevoland

27,2

Utrecht

24,3

Noord-Brabant

17,6

Noord-Holland

13,9

Zuid-Holland

13,7

Gelderland

10,7

Limburg

9,7

Drenthe

8,8

Overijssel

8,7

Zeeland

7,9

Groningen

7,7

Friesland

7,0

-

Nederland 14,0 Vergelijking tussen gemeenten (Schone personenauto’s, aantal per 1000)

Ambitie



A. Vianen B. Utrecht C. Zeist D. Amersfoort E. Woerden F. De Ronde Venen G. Lopik H. Veenendaal I. Stichtse Vecht J. Woudenberg K. Bunnik L. De Bilt M. Eemnes N. Utrechtse Heuvelr. O. Soest P. Renswoude Q. Leusden R. Oudewater S. Nieuwegein T. Baarn U. Houten V. IJsselstein

65,4 31,1 28,5 23,9 23,7 20,7 19,9 17,2 16,0 15,4 15,1 14,3 13,3 12,8 12,5 11,4 11,4 11,3 10,9 10,0 9,5 9,1

W. Montfoort X. Rhenen Y. Bunschoten Z. Wijk bij Duurstede

8,9 8,6 8,3 7,3

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter het de XX. schone auto’s. aandeel

M Y

F

T I

E R

O

L B

W V S G

D Q

C U A

J

K

N Z

P H X

MENS Schone bussen MILIEU MILIEU

pagina 168 van 190

Energie


Schone bussen

MARKT Vraag

Huidige waarde

Hoe schoon zijn de bussen die in Utrecht gebruikt worden voor het openbaar vervoer?

Toelichting

Duurzaamheidscijfer 3 4 7 8 8 8 9 8

Bron: Kennisplatform Verkeer en Vervoer, 2012

Ambitie



De bussen die in Utrecht gebruikt worden voor het openbaar vervoer scoren een 7,7 voor het streekvervoer en 5,5 voor het stadsvervoer in Utrecht Schone bussen, regionaal vervoer (duurzaamheidscijfer) Vergelijking tussen consessiegebieden (Regionaal vervoer)

Bussen voor het stads- en streekvervoer rijden traditioneel op diesel als belangrijkste brandstof. Het voordeel van deze brandstof is dat de bussen lang kunnen blijven rijden zonder te tanken. Dieselvoertuigen stoten echter meer vervuilende stoffen uit dan voertuigen op andere brandstoffen. Dit kan vooral in de binnensteden, lokaal tot hogere concentraties van vervuilende stoffen leiden. Met behulp van betere motoren kan de uitstoot van dieselvoertuigen worden verminderd. Vanuit de Europese Unie zijn er normen opgesteld waaraan voertuigen moeten volden (de zogenaamde Euronormen. Daarnaast is het mogelijk om bussen te laten rijden op alternatieve brandstoffen zoals elektriciteit en LPG. Het Kennisplatform Verkeer en Vervoer heeft voor alle concessiegebieden voor openbaar vervoer op basis van de samenstelling van de bussen een gemiddelde score voor de duurzaamheid van bussen berekend. Voor deze berekening is gebruik gemaakt van de onderstaande onderverdeling van motortechniek. Hoe hoger het cijfer hoe duurzamer. Type motor/ energiebron Euro II Euro III Euro IV Euro V EEV Hybride Elektrisch Overig (LPG)

indicator

Zuid Limburg Oost-Brabant Duin- & Bollenstreek (incl. Leiden) Hoeksche Waard/Goeree Overflakkee Noord- en Zuidwest Friesland Zuidoost Friesland Groningen-Drenthe Midden Brabant West-Brabant Waterland Zaanstreek Midden Overijssel Provincie Utrecht Regiovervoer Utrecht Veluwe Regionaal busvervoer Haaglanden Haarlem-IJmond Noord- en Midden Limburg Zuidoost-Brabant Gooi- en vechtstreek Amstelland-Meerlanden Zeeuws-Vlaanderen Achterhoek-Rivierenland Midden-Zeeland Noord-Zeeland Voorne-Putten & Rozenburg Noord-Holland Noord Drechtsteden, Alblasserwaard, Vijfheerenlanden IJsselmond Twente Zutphen-Hengelo-Oldenzaal

Li NB ZH ZH Fr Fr Gr NB NB NH NH Ov Ut Ut Ge ZH NH Li NB NH NH Ze Ge Ze Ze ZH NH ZH Fl Ov Ov

7,9 7,7 7,7 7,7 7,7 7,7 7,7 7,7 7,7 7,7 7,7 7,7 7,7 7,7 7,6 7,6 7,6 7,6 7,5 7,5 7,5 7,4 7,3 7,2 6,7 6,3 5,7 5,1 4,8 4,1 4,0

Vergelijking tussen consessiegebieden vervoer) Schone bussen, grootstedelijk vervoer (Grootstedelijk (duurzaamheidscijfer) Stadregio Arnhem Nijmegen Meijerij Rotterdam c.a. Lelystad Haaglanden (stadsvervoer) Almere Amsterdam Stadsvervoer Utrecht

Ge NB ZH Fl ZH Fl NH Ut

7,9 7,7 7,7 7,7 7,7 7,6 6,8 5,5

MENS Stadsverwarming MILIEU MILIEU

pagina 169 van 190

Energie


Stadsverwarming

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel procent van de woningen is aangesloten op stadsverwarming?

10,1% van de woningen is aangesloten op stadsverwarming

Toelichting In Nederland worden woningen in de meeste gevallen verwarmd door een centrale verwarming die wordt gevoed met energie uit aardgas. Alternatief kan gebruik worden gemaakt van stadverwarming waarbij de warmte centraal wordt opgewekt en gedistribueerd naar de woningen. Stadsverwarming maakt het mogelijk om voor de verwarming gebruik te maken van restwarmte van bijvoorbeeld energiecentrales. Bron: Klimaatmonintor, RWS Leefomgeving (Aandeel stadsverwarming [%]) (2012)

met stadsverwarming) Vergelijking in de tijd (Woningen (Stadsverwarming woningen in procenten) Nederland

12

Utrecht

10,1%

10 8 6 4

2004

2006

2008

2009

2010

2012

2011

met stadsverwarming) Vergelijking tussen tussen provincies provincies (Woningen (Stadsverwarming woningen in procenten) Flevoland

31,6%

Utrecht

10,1% 5,3%


4,2%

Noord-Brabant

3,9% 1,5%

Overijssel

1,2%

Gelderland Drenthe

0%

Friesland

0%

Groningen

0%

Limburg

0%

Zeeland

-0% Nederland 4,1

Vergelijking tussen gemeenten (Woningen (Stadsverwarming woningen in procenten) met stadsverwarming)

Ambitie



A. Nieuwegein B. Utrecht C. Houten D. Amersfoort E. Baarn F. Bunnik G. Bunschoten H. De Bilt I. De Ronde Venen J. Eemnes K. IJsselstein L. Leusden M. Lopik N. Montfoort O. Oudewater P. Renswoude Q. Rhenen R. Soest S. Stichtse Vecht T. Utrechtse Heuvelr. U. Veenendaal V. Vianen

52 26 16 – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

W. Wijk bij Duurstede X. Woerden Y. Woudenberg Z. Zeist

– – – –

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter meer de XX. woningen met stadsverwarming

J

I S X O

G

E R

H B

N K A M

D L

Z C V

Y

F

T W

P U Q

MENS GFT afval MILIEU MILIEU

pagina 170 van 190 Grondstoffen


GFT afval

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel kilo GFT produceert een inwoner per jaar?

Een inwoner produceert jaarlijks 81 kg GFT

Toelichting

kilo’s)per inwoner) Vergelijking in de tijd (GFT-afval in kilo’s

Ongeveer 40% van het afval dat vrij komt bij huishoudens is groente-, fruit- en tuinafval. Dit afval kan nuttig worden hergebruikt in de vorm van compost of worden omgezet in biogas en gebruikt voor energieopwekking.

Nederland

95

Utrecht

90

81 85 80

Bron: CBS Statline, 2012

75 2001

2002

2003 2004

2005 2006

2007 2008

2009 2010

2011 2012

Vergelijking tussen provincies (GFT-afval in kilo’s) kilo’s per inwoner) 138

Drenthe Friesland

124

Zeeland

109 104

Gelderland Groningen

88

Overijssel

87

Utrecht

81

Limburg

79

Noord-Brabant

78

Flevoland

71 55


42

-

Nederland 78 Vergelijking tussen gemeenten (GFT-afval in kilo’s kilo’s) per inwoner) Vergelijking

Ambitie

De grondstoffenstroom is circulair (er vindt geen verspilling plaats)


A. Utrechtse Heuvelr. B. Oudewater C. Woudenberg D. Eemnes E. De Bilt F. Montfoort G. Bunnik H. Soest I. Lopik J. Rhenen K. Wijk bij Duurstede L. Zeist M. De Ronde Venen N. Renswoude O. Vianen P. Baarn Q. Stichtse Vecht R. Houten S. Veenendaal T. Bunschoten U. Leusden V. Woerden

159 138 138 133 131 129 128 124 110 110 106 106 105 103 102 97 97 92 85 82 81 81

W. Amersfoort X. Nieuwegein Y. IJsselstein Z. Utrecht

72 69 61 32

Gemeenten Provincie Utrecht Utrecht Hoe donkerder de gemeente gemeente hoe hoe meer meer GFT-afval.

D

M Q V B

T

P H

E Z

F Y G X R I O

W U

L

C A K

N S J

MENS Verpakkingsglas MILIEU MILIEU

pagina 171 van 190

Grondstoffen


Verpakkingsglas

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel kilo gescheiden verpakkingsglas wordt ingezameld per inwoner?

Een inwoner zamelt per jaar 22 kg verpakkingsglas in

Toelichting

(Glas)in kilo’s per inwoner) Vergelijking in de tijd (Glas

Verpakkingsglas dat vrijkomt bij huishoudens kan opnieuw worden ingezet bij de productie van glazen verpakkingen. Hierdoor kan niet alleen op grondstoffen worden bespaard, maar wordt ook aanzienlijk minder energie gebruikt in de productie van glas.

Nederland

26,0

Utrecht

24,5

22

23,0 21,5 20,0

Bron: CBS Statline, 2012 2001

2002

2003 2004

2005 2006

2007 2008

2011 2012

2009 2010

(Glas)in kilo’s per inwoner) Vergelijking tussen provincies (Glas Limburg

25

Gelderland

22

Zeeland

22

Utrecht

22

Noord-Brabant

21

Noord-Holland

21

Friesland

21

Overijssel

21

Groningen

20 19

Drenthe 17

Flevoland Zuid-Holland

14

-

Nederland 21 Vergelijking tussen gemeenten (Glas (Glas)in kilo’s per inwoner) Vergelijking

Ambitie



A. Woudenberg B. Leusden C. Eemnes D. Wijk bij Duurstede E. Baarn F. Oudewater G. De Bilt H. Soest I. Zeist J. De Ronde Venen K. Montfoort L. Utrechtse Heuvelr. M. Bunnik N. Vianen O. Utrecht P. Bunschoten Q. IJsselstein R. Stichtse Vecht S. Houten T. Veenendaal U. Amersfoort V. Lopik

33 31 29 28 26 26 25 25 25 24 24 24 23 23 22 21 21 21 20 20 19 19

W. Woerden X. Rhenen Y. Nieuwegein Z. Renswoude

19 17 16 16

Gemeenten Provincie Utrecht Utrecht Hoe donkerder de gemeente gemeente hoe hoe groter meer de XX. verpakkingsglas.

C

J R W F

P

E H

G O

K Q M Y S V N

U B

I

A L D

Z T X

MENS Huishoudelijk restafval MILIEU MILIEU

pagina 172 van 190

Grondstoffen


Huishoudelijk restafval

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel kilo huishoudelijk restafval produceert een inwoner per jaar?

Een inwoner produceert jaarlijks 224 kg huishoudelijk restafval

Toelichting

Vergelijking in de tijd (Huishoudelijk restafval in kilo’s) kilo’s per inwoner)

Gemeenten zamelen afval in bij huishoudens. In toenemende mate wordt afval gescheiden ingezameld. Een deel van het afval wordt niet gescheiden ingezameld en wordt als restafval afgevoerd. In sommige gevallen kan het restafval nog nagescheiden worden, maar meestal wordt dit restafval verbrand. Door het verbranden van dit afval kunnen de materialen niet meer nuttig worden hergebruikt en zijn dus nieuwe grondstoffen nodig. Wel kan nog een deel van energie aanwezig in het afval worden teruggewonnen. Bron: CBS Statline, 2012

Nederland

270

Utrecht

258 246

224

234 222

2001

2002

2003 2004

2005 2006

2007

2008

2009

2011 2012

2010

Vergelijking tussen provincies (Huishoudelijk restafvalininkilo’s) kilo’s per inwoner) (Huishuidelijk restafval Noord-Holland

250

Zeeland

244 232

Drenthe

224

Utrecht

220

Groningen Zuid-Holland

217

Flevoland

213

Friesland

204

Overijssel

197

Gelderland

186

Noord-Brabant Limburg

169 143

-

Nederland 219 Vergelijking tussen gemeenten (Huishoudelijk restafval in kilo’s) Vergelijking kilo’s per inwoner)

Ambitie



A. Renswoude B. Utrecht C. Wijk bij Duurstede D. Montfoort E. Nieuwegein F. Zeist G. Stichtse Vecht H. IJsselstein I. Amersfoort J. Eemnes K. Rhenen L. Veenendaal M. Woerden N. Bunschoten O. Oudewater P. Vianen Q. Lopik R. Baarn S. De Ronde Venen T. De Bilt U. Soest V. Woudenberg

260 260 245 233 231 228 226 225 223 215 215 214 210 209 206 206 203 200 200 199 198 197

W. Bunnik X. Utrechtse Heuvelr. Y. Houten Z. Leusden

193 191 190 152

Utrecht Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente gemeente hoe hoe meer meer huishoudelijk restafval.

J

S G M O

N

R U

T B

D H E Q

I Z

F Y P

V

W

X C

A L K

MENS Oud papier en karton MILIEU MILIEU

pagina 173 van 190

Grondstoffen


Oud papier en karton

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel kilo gescheiden oud papier en karton wordt ingezameld per inwoner per jaar?

Een inwoner zamelt per jaar 53 kg gescheiden papier en karton in

Toelichting

Vergelijking in de tijd (Oud papier en karton in kilo’s) kilo’s per inwoner)

Oud papier en karton maakt ongeveer een kwart uit van het afval dat bij huishoudens wordt opgehaald. Dit papier kan worden hergebruikt bij de productie van papier. Hierdoor kan worden bespaard op het gebruik van primaire grondstoffen uit hout en hoeft minder energie gebruikt te worden in de productie van papier. Bron: CBS Statline, 2012

Nederland

77

Utrecht

70 63 56

53 2001

2002

2003 2004

2005 2006

2007

2008

2009

49

2011 2012

2010

Vergelijking tussen provincies (Oud papier en karton in kilo’s) kilo’s per inwoner) Zeeland

75

Friesland

75

Limburg

73 68

Drenthe Gelderland

64

Groningen

64

Noord-Brabant

64

Overijssel

62

Flevoland

58

Utrecht

53 46


38

-

Nederland 59 59

Vergelijking tussen gemeenten (Oud papier en karton in kilo’s) Vergelijking kilo’s per inwoner)

Ambitie



A. Lopik B. Bunnik C. Montfoort D. Soest E. Leusden F. De Bilt G. Wijk bij Duurstede H. Baarn I. Houten J. Vianen K. De Ronde Venen L. Oudewater M. Utrechtse Heuvelr. N. Woudenberg O. Eemnes P. Zeist Q. Renswoude R. Rhenen S. Amersfoort T. IJsselstein U. Bunschoten V. Nieuwegein

82 78 78 74 73 70 68 67 66 66 65 65 65 65 62 60 59 56 54 54 53 50

W. Stichtse Vecht X. Woerden Y. Veenendaal Z. Utrecht

50 46 40 37

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe meer oud papier en karton ingezameld.

O

K W X L

U

H D

F Z

C T V A

S E

P I J

N

B

M G

Q Y R

MENS Kunststof verpakkingsmateriaal MILIEU MILIEU

pagina 174 van 190

Grondstoffen


Kunststof verpakkingsmateriaal

MARKT Vraag

Hoeveel kilo gescheiden kunststof wordt ingezameld per inwoner?

Toelichting

indicator

Huidige waarde

Een inwoner zamelt per jaar 4,8 kg kunstof in

Vergelijking in de tijd (Verpakkingsplastic in kilo’s) kilo’s per inwoner)

Kunststof verpakkingen worden pas sinds enkele jaren structureel gescheiden ingezameld. Het gescheiden ingezameld kunststof kan (gedeeltelijk) worden hergebruikt in nieuwe kunststof producten. Hierdoor wordt bespaard op de inzet van nieuwe kunststoffen uit aardolie.

Nederland

8

Utrecht

6

4,8

4 2 0

Bron: CBS Statline, 2012 2001

2002

2003 2004

2005 2006

2007

2008

2009

2010

2011 2012

Vergelijking tussen provincies (Verpakkingsplastic in kilo’s) kilo’s per inwoner) Limburg

14

Flevoland

11

Gelderland

9

Noord-Brabant

9

Overijssel

9

Zeeland

6

Drenthe

6

Utrecht

5

Groningen

4

Noord-Holland

3

Zuid-Holland

3

Friesland

-

1 Nederland 6,5

Vergelijking tussen gemeenten (Verpakkingsplastic in kilo’s) Vergelijking kilo’s per inwoner)

Ambitie



A. Renswoude B. Vianen C. Woudenberg D. Bunnik E. Lopik F. Rhenen G. Soest H. Baarn I. Bunschoten J. Eemnes K. Houten L. De Bilt M. De Ronde Venen N. Nieuwegein O. Woerden P. IJsselstein Q. Leusden R. Montfoort S. Oudewater T. Stichtse Vecht U. Utrechtse Heuvelr. V. Veenendaal

10 10 10 9 8 8 8 7 7 7 7 6 6 6 6 5 5 5 5 5 5 5

W. Wijk bij Duurstede X. Zeist Y. Amersfoort Z. Utrecht

5 5 4 2

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe meer gescheiden kunststof ingezameld.

J

M T O S

I

H G

L Z

R P D N K E B

Y Q

X

C U W

A V F

MENS Overschrijdigen fijnstof (PM10) langs wegen MILIEU MILIEU

pagina 175 van 190

Lucht


Overschrijdingen fijnstof (PM10) langs wegen

MARKT Vraag

Hoeveel kilometer overschrijding van fijnstof komt uit boven de grenswaarde van 31,9 en 29,9 µg/m3?

Toelichting De kilometeroverschrijding PM10 is boven de 24-uurgemiddelde waarde van 50 µg/m3 die maximaal 35 maal mag worden overschreden (etmaalnorm). Deze waarde komt overeen met een PM10 jaargemiddelde waarde van 31,9 µg/m3. Luchtverontreiniging heeft een negatieve invloed op de gezondheid van mensen. Ongeveer 5-7 % van de totale ziektelast wordt veroorzaakt door milieufactoren, waarin luchtverontreiniging veruit het grootste aandeel heeft. Ter vergelijking bijvoorbeeld roken is verantwoordelijk voor 13% van de ziektelast, 5% is het gevolg van ernstig overgewicht.

indicator

Huidige waarde

Er zijn geen overschrijdingen van de grenswaarden

Vergelijking in de tijd (Overschrijdingen fijnstof (PM10) langs wegen wegen)in km) 40

Nederland

30 20 10 0 2007

2010

2011

2012

2013

Vergelijking in de tijd (Overschrijdingen fijnstof (PM10) langs wegen) wegen in km) 0,75

Utrecht

0,50

Langdurige blootstelling aan fijnstof kan leiden tot luchtwegklachten en harten vaatziekten. Vooral de kleinere deeltjes in fijnstof (elementair koolstof en ultra fijnstof) zijn schadelijk voor de gezondheid. Sinds 11 juni 2011 moet overal in de provincie Utrecht aan de Europese normen voor fijnstof worden voldaan. Echter ook onder deze normen kunnen gezondheidseffecten optreden. De grootste bron in Utrecht voor fijnstof (door de mens veroorzaakte luchtverontreiniging) is wegverkeer, gevolgd door de intensieve veehouderij. Huishoudens (vooral hout stook) zijn een groeiende bron. Bron: Monitoringstool NSL 2013

Ambitie

De Utrechtse lucht is van goede kwaliteit


0,25

0

0,00 -0,25

2007

2010

2011

2012

2013

Vergelijking tussen provincies (Overschrijdingen fijnstof (PM10) langs wegen) wegen in km) Limburg

2

Noord-Holland

0,5

Groningen

0

Friesland

0

Drenthe

0

Overijssel

0

Flevoland

0

Gelderland

0

Utrecht

0

Zuid-Holland

0

Zeeland

0

Noord-Brabant

-0

MENS Overschrijdigen stikstofdioxide (NO2) langs wegen MILIEU MILIEU

pagina 176 van 190

Lucht


Overschrijdingen stikstofdioxide (NO2) langs wegen

MARKT Vraag

Hoeveel kilometer overschrijding van stikstofdioxide langs alle (hoofd)wegen komt uit boven de grenswaarde van 40,5 µg/m3? Toelichting De wettelijke norm is dat er geen receptorpunten mogen zijn waarbij de jaargemiddelde concentratie stikstofdioxide (NO2) boven 40,5 µg/m3 uitkomt. Een receptorpunt geeft de situatie weer over ca. 100 meter langs een zijde van de weg. Hoewel de luchtkwaliteit de afgelopen decennia aanzienlijk is verbeterd in de provincie Utrecht, is er een aantal locaties in de provincie waar de Europese normen voor stikstofdioxide wordt overschreden. Voor 1 januari 2015 moet overal in de provincie Utrecht aan de Europese normen voor stikstofdioxide worden voldaan. Echter ook onder deze normen kunnen gezondheidseffecten optreden. Luchtverontreiniging heeft een negatieve invloed op de gezondheid van mensen. Ongeveer 5-7 % van de totale ziektelast wordt veroorzaakt door milieufactoren, waarin luchtverontreiniging veruit het grootste aandeel heeft. Ter vergelijking bijvoorbeeld roken is verantwoordelijk voor 13% van de ziektelast, 5% is het gevolg van ernstig overgewicht. In Utrecht is het wegverkeer de grootste bron van door de mens veroorzaakte luchtverontreiniging met stikstofdioxide. Op verschillende locaties (in het stedelijk gebied en langs het hoofdwegennet) is er sprake van concentraties boven de wettelijke grenswaarden. Bron: Monitoringstool NSL 2013

Huidige waarde

8,9 km heeft een overschrijding boven de norm van 40,5 µg/m3 Vergelijking in de tijd (Overschrijdingen stikstofdioxide (NO2) langs wegen) wegen in km) 800

Nederland

600 400 200 0 2009

2010

2011

160 120 80

8,9

77 naar overzicht

40 0

2009

2010

2011

2012

2013

Vergelijking tussen provincies (Overschrijdingen stikstofdioxide (NO2) langs wegen) wegen in km) Zuid-Holland

15,5

Utrecht

8,9

Noord-Brabant

6,9 6,1

Noord-Holland 4,0 1,0

Flevoland

77 terug naar thema

2013

Utrecht

Limburg


2012

wegen in km) Vergelijking in de tijd (Overschrijdingen stikstofdioxide (NO2) langs wegen)

Gelderland

Ambitie

indicator

0,1

Groningen

0

Friesland

0

Drenthe

0

Overijssel

0

Zeeland

-0

MENS Overschrijding stikstofdioxide (NO2) langs wegen (2) MILIEU MILIEU

pagina 177 van 190

Lucht


Overschrijdingen stikstofdioxide (NO2) langs wegen

MARKT

indicator

Huidige waarde

8,9 km heeft een overschrijding boven de norm van 40,5 µg/m3 wegen in km) Vergelijking tussen gemeenten (Overschrijdingen stikstofdioxide (NO2) langs wegen) A. Utrecht B. Woerden C. Houten D. Vianen E. Bunnik F. Nieuwegein G. Stichtse Vecht H. Zeist I. Amersfoort J. Baarn K. Bunschoten L. De Bilt M. De Ronde Venen N. Eemnes O. IJsselstein P. Leusden Q. Lopik R. Montfoort S. Oudewater T. Renswoude U. Rhenen V. Soest

Ambitie



7,7 0,5 0,2 0,2 0,1 0,1 0,1 0,1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

W. Utrechtse Heuvelr. X. Veenendaal Y. Wijk bij Duurstede Z. Woudenberg

0 0 0 0

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter de XX.

N

M G B S

K

J V

L A

R O F Q

P

H C

D

I Z

E

W Y

T X U

MENS Blootgestelde woningen fijnstof (PM10) MILIEU MILIEU

pagina 178 van 190

Lucht


Blootgestelde woningen fijnstof (PM10)

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Wat is de gemiddelde concentratie fijnstof (PM10) voor woningen?

De gemiddelde concentratie fijnstof (PM10) bedraagt 21,8 µg/m3

Toelichting De concentraties van alle woningen liggen tussen de waarden 31,9 (Europese norm) en 20 (kleiner dan 20 is de advieswaarde van WHO). Luchtverontreiniging heeft een negatieve invloed op de gezondheid van mensen. Ongeveer 5-7 % van de totale ziektelast wordt veroorzaakt door milieufactoren, waarin luchtverontreiniging veruit het grootste aandeel heeft. Ter vergelijking bijvoorbeeld roken is verantwoordelijk voor 13% van de ziektelast, 5% is het gevolg van ernstig overgewicht. Langdurige blootstelling aan fijnstof kan leiden tot luchtwegklachten en harten vaatziekten. Vooral de kleinere deeltjes in fijnstof (elementair koolstof en ultra fijnstof) zijn schadelijk voor de gezondheid. Sinds 11 juni 2011 moet overal in de provincie Utrecht aan de Europese normen voor fijnstof worden voldaan. Echter ook onder deze normen kunnen gezondheidseffecten optreden. De grootste bron in Utrecht voor fijnstof (door de mens veroorzaakte luchtverontreiniging) is wegverkeer, gevolgd door de intensieve veehouderij. Huishoudens (vooral hout stook) zijn een groeiende bron. Bron: Monitoringsrapportage NSL 2014

woning per µg/m3) Vergelijking in de tijd (Gemiddelde concentratie fijnstof PM10 per woning) Nederland

30

Utrecht

28 26

21,8 2009

2010

2011

24 22

2013

2012

woning per µg/m3) Vergelijking tussen provincies (Gemiddelde concentratie fijnstof PM10 per woning) Limburg

22,6

Noord-Brabant

22,3

Utrecht

21,8

Zuid-Holland

21,4

Gelderland

21,3 20,2

Noord-Holland Overijssel

19,7

Zeeland

19,4

Flevoland

18,9 17,7

Drenthe

16,9

Groningen Friesland

16,6

-

PM10 per per woning) woning per µg/m3) Vergelijking tussen gemeenten (Gemiddelde concentratie fijnstof PM10

Ambitie



A. Utrecht B. Nieuwegein C. Renswoude D. Veenendaal E. Amersfoort F. Vianen G. Houten H. IJsselstein I. Bunnik J. Woudenberg K. Leusden L. Zeist M. Rhenen N. De Bilt O. Lopik P. Stichtse Vecht Q. Woerden R. Wijk bij Duurstede S. Montfoort T. Oudewater U. Utrechtse Heuvelr. V. Soest

24,0 23,6 23,5 23,4 23,1 23,0 23,0 23,0 22,9 22,9 22,8 22,7 22,7 22,6 22,6 22,5 22,5 22,4 22,4 22,2 22,2 22,1

W. Bunschoten X. Baarn Y. Eemnes Z. De Ronde Venen

22,1 22,0 21,8 21,8

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe hoger de woning. gemiddelde fijnstofconcentratie per woning

Y

Z P Q T

W

X V

N A

S H B O

E K

L G F

J

I

U R

C D M

MENS Blootgestelde woningen stikstofdioxide (NO2) MILIEU MILIEU

pagina 179 van 190

Lucht


Blootgestelde woningen stikstofdioxide (NO2)

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Wat is de gemiddelde concentratie waarde NO2 in µg/m3 voor de woningen?

De gemiddelde concentratie stikstofdioxide (NO2) per woning bedraagt 22,2 µg/m3

Toelichting De blootstelling aan stikstofdioxide is een indicator voor het mengsel van luchtverontreiniging, waaronder roet, gerelateerd aan wegverkeer. De gezondheidseffecten door stikstofdioxide treden ook op onder de wettelijke normen. Wanneer NO2 gebruikt wordt als indicator voor het mengsel van verontreinigingen dan beveelt de WHO lagere grenswaarden aan met het oog op een gezonde leefomgeving. Utrechtse burgers die bloot staan aan hoge concentraties luchtverontreinigende stoffen lopen de kans op vroegtijdige sterfte en een aanzienlijk verlies aan gezonde levensjaren. In Utrecht is het wegverkeer de grootste bron van door de mens veroorzaakte luchtverontreiniging. Op verschillende locaties (in het stedelijk gebied en langs het hoofdwegennet) is er sprake van blootstelling aan concentraties die in meer of mindere mate negatieve gezondheidseffecten veroorzaken. 0,0818% van de woningen zit boven de grenswaarde van 40,5 µg/m3. 11,1% van de woningen zit onder de waarde van 20 µg/m3. Deze waarde is in de Gezondheidseffectscreenings(GES) methode de grens tussen GES-klasse 3 en 4, waarvoor de milieu-gezondheidskwaliteit als vrij matig wordt omschreven. Bron: Monitoringsrapportage NSL 2014

Vergelijking in de tijd (Gemiddelde concentratie stikstofdioxide per woning) woning per µg/m3) stikstofdioxide N0 NO22 per Nederland

30

Utrecht

28 26

22,2

24 22

2009

2010

2011

2013

2012

stikstofdioxide N0 NO22 per per woning) woning per µg/m3) Vergelijking tussen provincies (Gemiddelde concentratie stikstofdioxide Zuid-Holland

25,7

Utrecht

22,2

Noord-Brabant

22,1

Noord-Holland

20,1

Limburg

19,7

Gelderland

19,4

Zeeland

18,7

Overijssel

15,7 14,8

Flevoland

13,7

Groningen

13,0

Drenthe Friesland

12,3

-

(Gemiddelde concentratie concentratie stikstofdioxide stikstofdioxideN0 NO22per perwoning) woning per µg/m3) Vergelijking tussen gemeenten (Gemiddelde

Ambitie



A. Utrecht B. Nieuwegein C. Vianen D. De Bilt E. Stichtse Vecht F. Amersfoort G. Zeist H. IJsselstein I. Woerden J. Bunnik K. Veenendaal L. Houten M. Baarn N. Montfoort O. Oudewater P. Eemnes Q. Soest R. Lopik S. Leusden T. Woudenberg U. Rhenen V. De Ronde Venen

28,7 28,0 25,0 24,4 24,2 24,2 24,1 24,0 23,4 23,2 23,2 22,4 21,8 21,6 21,5 21,4 21,4 21,3 21,1 20,7 20,6 20,3

W. Utrechtse Heuvelr. X. Renswoude Y. Bunschoten Z. Wijk bij Duurstede

19,9 19,6 19,5 19,2

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe hoger hoger de de gemiddelde gemiddelde stikstofdioxideconcentratie stikstofdioxideconcentratieper perwoning woning.

P

V E I O

Y

M Q

D A

N H B R

S

G L

C

F T

J

W Z

X K U

MENS Geurhinder MILIEU MILIEU

pagina 180 van 190

Lucht


Geurhinder

MARKT Vraag

Hoeveel procent van de inwoners geeft aan vaak overlast te ondervinden van stank, stof en/of vuil in hun buurt? Toelichting Geurhinder kan leiden tot lichamelijke klachten zoals hoofdpijn en ademhalingsklachten. Bronnen van geurhinder zijn de industrie, de agrarische bedrijvigheid en het wegverkeer. In opkomst is de geuroverlast door open haarden en allesbranders. Met vergunningverlening en handhaving wordt de geurhinder van bedrijven beheerst. De waarde van de indicator is bepaald als het percentage respondenten dat ‘vaak’ antwoord op de vraag: “In welke mate ondervindt u in deze buurt overlast van stank, stof en/of vuil?”. Bron: WoonOnderzoek Nederland 2012


7,5% van de inwoners geeft aan vaak last te hebben van stank, stof en/of vuil Vergelijking in de tijd (Geurhinder) (Vaak last van geurhinder in procenten) Nederland

10

Utrecht

9 8

7,5%

7 6

2006

2012

2009

Vergelijking tussen provincies (Geurhinder) (Vaak last van geurhinder in procenten) Noord-Holland

8,9% 8,2%


7,8% 7,5%

Utrecht Overijssel

5,2%

Noord-Brabant

5,2%

Flevoland

4,8%

Groningen

4,3%

Gelderland

4,2%

Zeeland

3,3% 3,2%

Friesland Drenthe

2,3%

-

Nederland 6,2% Vergelijking tussen gemeenten (Geurhinder) (Vaak last van geurhinder in procenten)

Ambitie



A. Utrecht B. Wijk bij Duurstede C. Nieuwegein D. Oudewater E. Montfoort F. Zeist G. De Bilt H. Amersfoort I. IJsselstein J. Leusden K. Vianen L. Stichtse Vecht M. Woudenberg N. Veenendaal O. Woerden P. Houten Q. Lopik R. Utrechtse Heuvelr. S. Bunschoten T. Rhenen U. Soest V. De Ronde Venen

11,7 10,5 9,0 8,7 8,3 5,3 5,1 5,0 4,9 4,8 4,8 4,6 4,3 3,9 3,8 3,6 3,6 3,2 2,9 2,6 2,4 1,2

W. Baarn X. Bunnik Y. Eemnes Z. Renswoude

– – – –

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter last van geurhinder. de XX.

Y

V L

U

G

O D

S

W

A E Q

I

C

J

F P

K

H M

X

R B

Z N T

MENS Geluidshinder MILIEU MILIEU

pagina 181 van 190

Lucht


Geluidshinder

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel procent van de inwoners ervaart in zijn of haar buurt vormen van geluidsoverlast?

10% van de inwoners geeft aan vaak geluidsoverlast te hebben

Toelichting De overlast die mensen ervaren van geluid heeft een negatieve invloed op de gezondheid van mensen. Naast een hinderlijke ervaring kan geluidsoverlast leiden tot gezondheidseffecten zoals slaapverstoring, hoge bloeddruk en harten vaatziekten. Met deze indicator komt de beleving van geluidhinder tot uiting. Bronnen van geluidsoverlast zijn weg-, rail- en vliegverkeer en industrie, maar bijvoorbeeld ook burenlawaai. De waarde van de indicator is bepaald als het percentage respondenten dat ‘vaak’ antwoord op de vraag: “In welke mate ondervindt u in deze buurt vormen van geluidsoverlast?”. Bron: WoonOnderzoek Nederland 2012

Vergelijking in de tijd (Geluidshinder (Geluidhinder inprocenten) procenten) in procenten) (Vaak last vaningeluidshinder Nederland

13

Utrecht

12 11 10

10%

9 2006

2012

2009

Vergelijking tussen provincies (Geluidhinder (Vaak last vaningeluidshinder (Geluidshinder inprocenten) procenten) in procenten) Noord-Holland

12,4%

Limburg

10,3%

Utrecht

10%

Zuid-Holland

9,9% 8,3%

Groningen

7,7%

Overijssel Noord-Brabant

7,3%

Friesland

7,1%

Gelderland

7%

Flevoland

6,1% 5,2%

Drenthe Zeeland

4,8%

-

Nederland 8,6% inprocenten) procenten) in procenten) Vergelijking tussen gemeenten (Geluidshinder (Geluidhinder (Vaak last vaningeluidshinder

Ambitie



A. Zeist B. IJsselstein C. Utrecht D. Vianen E. De Bilt F. Stichtse Vecht G. Nieuwegein H. Veenendaal I. Amersfoort J. Baarn K. Woudenberg L. Utrechtse Heuvelr. M. Bunnik N. Wijk bij Duurstede O. Lopik P. Soest Q. Woerden R. Rhenen S. Houten T. Oudewater U. Montfoort V. Leusden

13,2 13,1 12,9 11,9 10,1 10,1 9,8 9,4 8,9 8,7 8,7 8,5 8,3 7,9 7,1 7,1 6,7 5,3 4,8 4,3 4,2 3,2

W. Bunschoten X. De Ronde Venen Y. Eemnes Z. Renswoude

2,9 1,2 – –

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter last van geluidshinder. de geluidhinder.

Y

X F Q T

W

J P

E C

U B M G S O D

I V

A

K L N

Z H R

MENS Geluid belaste woningen MILIEU MILIEU

pagina 182 van 190

Lucht


Geluidbelaste woningen

MARKT Vraag

Wat is het aandeel geluidbelaste woningen boven de 65 dB en wat is het aandeel geluidbelaste woningen lager dan 50 dB? Toelichting Het voorkomen van (onnatuurlijke) geluiden in de omgeving is een bron van hinder. Geluid heeft een signaalfunctie van mogelijk gevaar. Effecten die door geluidhinder kunnen optreden zijn verminderde concentratie en verstoring van slaap. Ook lichamelijke effecten zoals een verhoogde bloeddruk en harten vaatziekten kunnen optreden (globaal boven de 61 dB Lden). Bij hoge geluidsniveaus kan gehoorschade optreden. De voorkeurswaarde voor geluidsbelasting op woningen bedraagt 50 dB Lden. Geluidhinder kan worden veroorzaakt door een groot aantal bronnen. Verkeer is de belangrijkste bron van geluidhinder in de provincie Utrecht. Een andere grote bron van geluidhinder is burenlawaai. De indicator is opgesteld aan de hand van de cumulatieve geluidskaart. Deze kaart geeft een indicatief beeld van de geluidbelasting van weg-, rail- en vliegverkeer, windturbines en industrie.


7,5% van de woningen ligt boven de 65 dB en 10,7% van de woningen ligt beneden de 50 dB geluidbelaste woningen Vergelijking tussen gemeenten (Aantal geluidsbelaste woningenlager lagerdan dan50 50dB. dB Lden) Vergelijking tussen gemeenten woningen lager 50 dB Lden) Totaal aantal woningen = 552.918,(Aantal totaal geluidsbelaste aantal woning lager dan 50 dBdan = 58.898) A. Houten W. Veenendaal 6.635 509 A. Houten W. Renswoude Veenendaal 6.635 509 B. Utrechtse Heuvelr. X. 5.677 456 B. Utrechtse X. Vianen Renswoude 5.677 456 C. Utrecht Heuvelr. Y. 5.672 402 C. Utrecht Y. Vianen 5.672 402 D. Leusden Z. Eemnes 5.104 363 D. Zeist Leusden Z. Eemnes 5.104 363 E. 4.667 E. Stichtse Zeist Vecht 4.667 F. 3.500 F. Stichtse Vecht Gemeenten Provincie Utrecht 3.500 G. Wijk bij Duurstede 3.330 Gemeenten Provincie Utrecht G. De WijkBilt bij Duurstede Hoe donkerder de gemeente hoe hoger de 3.330 H. 2.803 Hoe donkerder de gemeente hoe hoger de H. De Bilt geluidbelasting van woningen. 2.803 I. Amersfoort 2.342 geluidbelasting van woningen. I. Amersfoort 2.342 J. Soest 2.231 J. Soest 2.231 K. Rhenen 2.140 K. Woerden Rhenen 2.140 L. 1.952 L. Woerden 1.952 M. IJsselstein Z R 1.920 M. Woudenberg IJsselstein Z R 1.920 S N. 1.542 V S N. Woudenberg 1.542 O. Bunnik 1.431 V I F O. Lopik Bunnik 1.431 J P. I 1.376 F H J P. Lopik 1.376 D Q. Montfoort H 1.053 L D Q. Bunschoten Montfoort 1.053 C E L R. 984 N C E R. Bunschoten 984 N X S. De Ronde Venen 868 Q M O X T Q B S. Oudewater De Ronde Venen U 868 W O T. 845 M U A T B W T. Oudewater 845 P G A U. Nieuwegein 551 K Y P G U. Baarn Nieuwegein 551 K V. 545 Y V. Baarn 545

Bron: RIVM, 2011 Vergelijking tussen gemeenten (Aantal geluidsbelaste woningenhoger hogerdan dan65 65dB. dB Lden ) geluidbelaste woningen Vergelijking tussen gemeenten woningen 65 dB Lden ) Totaal aantal woningen = 552.918,(Aantal totaal geluidsbelaste aantal woning hoger dan hoger 65 dBdan = 41.681) A. Utrecht W. Renswoude 20520 141 A. W. Renswoude 20520 141 B. Utrecht Amersfoort X. Wijk bij Duurstede 6599 134 B. X. Wijk bij Duurstede 6599 134 C. Amersfoort Veenendaal Y. Vianen 1691 112 C. Y. 1691 112 D. Veenendaal Nieuwegein Z. Vianen Eemnes 1469 51 D. Nieuwegein Z. Eemnes 1469 51 E. De Bilt 1461 E. De Bilt Heuvelr. 1461 F. Utrechtse 1281 Gemeenten Provincie Utrecht F. 1281 G. Utrechtse Woerden Heuvelr. 1202 Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe hoger de G. Woerden 1202 H. Zeist 1069 Hoe donkerder de geluidbelasting vangemeente woningen.hoe hoger de H. Zeist Vecht 1069 I. Stichtse 792 geluidbelasting van woningen. I.J. Stichtse 792 Soest Vecht 787 J. 787 K. Soest Rhenen 662 K. Rhenen 662 L. Houten 559 L. 559 M. Houten Lopik Z V 474 M. Lopik Z V 474 Q N. IJsselstein 466 O Q N. 466 O. IJsselstein Baarn 442 O B I O. Baarn 442 J P. Bunnik 411 B E I J P. 411 R Q. Bunnik De Ronde Venen 312 E G R Q. De Ronde Venen A 312 H R. Leusden G 302 T A H R. 302 T W S. Leusden Oudewater 208 U N P W S U F S. Oudewater D 208 C T. Woudenberg 198 N D L P S F C T. 198 M X U. Woudenberg Montfoort L 191 K Y M X U. Montfoort 191 V. Bunschoten K 147 Y V. Bunschoten 147 Ambitie



MENS Lichtemissie MILIEU MILIEU

pagina 183 van 190

Lucht


Lichtemissie

MARKT Vraag

Wat is de gemiddelde emissie van licht volgens satellietwaarnemingen (in µW/m/sr)?

Toelichting Lichtvervuiling wordt veroorzaakt door het nachtelijke gebruik van kunstlicht. Bronnen van lichtvervuiling zijn onder andere wegverlichting, verlichting van (kantoor)gebouwen en terreinen en belichting in de glastuinbouw. Lichtvervuiling leidt bij de mens tot hinder en mogelijke gezondheidseffecten. Ook verstoort het planten en dieren. Bovendien gaat lichtvervuiling vaak gepaard met energieverspilling. Donkerte is een oerkwaliteit, vergelijkbaar met rust en stilte. Er is een toenemende maatschappelijk vraag naar de bescherming van donkerte. De gegevens voor deze indicator zijn bepaald aan de hand van satelliet waarnemingen op dagen zonder maanlicht. De waarnemingen zijn gecorrigeerd voor bewolking, maar niet voor open vuur en ruis. De metingen hebben plaatsgevonden in de periode 18-26 april 2012 en 11-23 oktober 2012 tussen 1 en 3 uur ‘s nachts. Met behulp van de waarnemingsgegevens in een GIS kaart zijn de gemiddelde waarden voor het totale oppervlak van de provincie bepaald. Bron: Earth Observation Group, NOAA National Geophysical Data Center, 2012

Ambitie




De lichtemissie bedraagt 4,9 µW/m/sr

Vergelijking tussen provincies (Lichtemissie µW/m/sr) Zuid-Holland

51,3

Flevoland

12,4

Noord-Holland

11,2

Limburg

5,7

Utrecht

4,9

Noord-Brabant

4,2

Gelderland

3,1

Zeeland

2,5

Drenthe

2,1

Overijssel

1,8

Groningen

1,5

Friesland

-

0,9 Nederland 8,2

Vergelijking tussen gemeenten (Lichtemissie µW/m/sr) A. Utrecht B. Nieuwegein C. Veenendaal D. Amersfoort E. IJsselstein F. Houten G. Zeist H. Vianen I. Woerden J. De Ronde Venen K. Soest L. Stichtse Vecht M. Bunschoten N. Bunnik O. Baarn P. De Bilt Q. Montfoort R. Eemnes S. Renswoude T. Leusden U. Oudewater V. Rhenen

16,4 14,3 10,4 10,0 6,3 5,7 4,9 4,7 4,5 4,4 4,4 4,1 3,5 3,3 3,3 3,1 2,7 2,6 2,5 2,4 2,4 2,2

W. Woudenberg X. Utrechtse Heuvelr. Y. Lopik Z. Wijk bij Duurstede

2,1 2,0 1,8 1,7

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter de lichtemissie.

R

J L I U

M

O K

P A

Q E B Y

T

G F

H

D W

N

X Z

S C V

MENS Soortenrijkdom Soortenrijkdom MILIEU MILIEU

pagina 184 van 190

Natuur en landschap


Soortenrijkdom

MARKT Vraag

Wat is de gemiddelde kwaliteit van de soortenrijkdom in zes biotopen?

Toelichting Voor de vulling van deze indicator zijn gegevens gebruikt van de vlakdekkende inventarisaties in het buitengebied van de provincie Utrecht. Hierbij zijn alleen flora/vegetatie gegevens betrokken. Faunagegevens zijn 2,0 nog niet voor de hele provincie beschikbaar. Er wordt onderscheid gemaakt tussen de volgende leefgebieden: graslanden, akkers, bossen. heide 1,8 en open zand, moerassen en water.

indicator Huidige waarde*

De De De De De De

gemiddelde gemiddelde gemiddelde gemiddelde gemiddelde gemiddelde

kwaliteit kwaliteit kwaliteit kwaliteit kwaliteit kwaliteit

van van van van van van

graslanden is 1,27 akkers is 1,71 bossen is 1,51 heide/open zand is 1,57 moerassen is 1,38 water is 1,38

Vergelijking in de tijd (Soortenrijkdom)

Akkers Moerassen

Water Heide en open zand

1,8

1,71

Voor de Evaluatie van het Natuurbeleid in het 1,6 kader van het provinciale beleid (Natuurbeleid 2.0) is per leefgebied en per km-hok bepaald

1,57 1,51

of er op basis van het aantal karakteristieke 1,4 soorten sprake is van een hoge, matige of lage kwaliteit. Bij de analyse zijn de gegevens in relatie tot het oppervlak gewogen en per 1,2leefgebied geaggregeerd. De verschillende kwaliteitsklassen zijn als volgt gewogen: 5: hoge kwaliteit 3: matige kwaliteit 1: lage kwaliteit In het algemeen varieert een gemiddelde kwaliteit tussen de 1,0 en 2,0. Bron: Evaluatie natuurbeleid provincie Utrecht 1992 – 2012 (gegevens voor 2010). Berekening: Provincie Utrecht. *N.B.: de waarde voor 2005 is overgenomen uit de Staat van Utrecht 2010. Deze waarde is op een iets andere manier tot stand gekomen dan de waarden voor 1990 en 2010, maar de waarden zijn wel voldoende met elkaar vergelijkbaar

Ambitie

De kwaliteit van natuur en landschap is hoog


5,0

Graslanden Bossen

1,38 1,38 1,27

1,6

1,4

1,2 1990

2005

2010

MENS Instandhouding soorten MILIEU MILIEU

pagina 185 van 190

Natuur en landschap


Instandhouding soorten

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel knelpunten zijn er bij het in standhouden van soorten?

3,1% van de knelpunten bij het in standhouden van soorten in Nederland bevindt zich in Utrecht

Toelichting

Vergelijking tussen provincies (Knelpunten instandhouding soorten in procenten)

De soortenrijkdom in Nederland staat voortdurend onder druk. De oorzaken van deze druk zijn onder andere versnippering, vermesting en verdroging. Daarnaast speelt het ontbreken van geschikt leefgebied een rol bij de instandhouding van soorten. Op basis van kenmerken van natuurgebieden kan worden bepaald hoeveel knelpunten er zijn bij de instandhouding van soorten en waar deze zich bevinden.

Drenthe

Bron: PBL, 2010

Noord-Holland

Limburg

21,7%

Gelderland

15,1% 10,6%

Noord-Brabant

10,2%

Friesland

10,0% 8,0%

Overijssel

6,7% 4,9%

Zuid-Holland Flevoland

3,4%

Zeeland

3,2%

Utrecht

3,1%

Groningen

Ambitie



-

3,0%

MENS Nieuwe natuur MILIEU MILIEU

pagina 186 van 190

Natuur en landschap


Nieuwe natuur

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel ha nieuwe natuur is sinds 1990 verworven?

Er is 5.418 ha nieuwe natuur verworven sinds 1990. Dit is 80,4% van het doel van 6.739 ha in 2027

Toelichting De EHS is een netwerk van natuurgebieden. Doel van de EHS is het realiseren van grotere natuurgebieden en het aanbrengen van verbindingen tussen natuurgebieden. In grotere natuurgebieden is een meer diverse natuur mogelijk. Door verbindingen kunnen soorten zich over meer gebieden verspreiden. Naast natuurgebieden maken agrarisch natuurbeheersgebieden gedeeltelijk deel uit van de EHS. Om de gewenste ecologische duurzaamheid te bereiken heeft de provincie Utrecht gekozen voor het realiseren van een ruimtelijk stabiele,

Vergelijking in de tijd (Oppervlakte nieuwe natuur in hectare)

6739

Doelstelling Akkoord van Utrecht

5418

7000 6400 5800 5200 4600

Utrecht 2007

2008

2009

2010

2011

2013

2012

Vergelijking in de tijd (Oppervlakte nieuwe natuur in hectare) 120000

Nederland

duurzaam te behouden Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Ontwikkeling van nieuwe natuur is voor de totstandkoming hiervan een belangrijke voorwaarde.

110000

In 2011 is met het Akkoord van Utrecht de doelstelling herijkt tot de realisatie van 6.739 ha nieuwe natuur in 2027. 5.418 hectare nieuwe natuur is verworven, dit is 80,4%.

80000

Het Akkoord van Utrecht heeft daarnaast als ambitie om 3000 hectare nieuwe natuur te realiseren met andere financieringsbronnen dan vanuit Rijksbudget. D aarvan is nog niets ingevuld. Bron: Natuurmeting op Kaart 2013 (peildatum: 1-1-2013)

100000 90000

2007

2008

2009

2010

2011

2013

2012

Vergelijking tussen provincies (Aandeel realisatie nieuwe natuurdoelstelling in procenten) Flevoland

81,9%

Utrecht

80,4% 76,7%


72,7%

Drenthe

71,0%

Gelderland

70,4% 68,9%

Groningen Zeeland

64,6%

Friesland

62,0%

Noord-Brabant Limburg Overijssel

Ambitie



60,9% 53,9% 50,4%

MENS Stikstofdepositie MILIEU MILIEU

pagina 187 van 190

Natuur en landschap


Stikstofdepositie

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoe goed zijn Natura 2000 gebieden beschermd tegen vermesting door stoffen vanuit de lucht?

57% van de oppervlakte van Natura 2000 gebieden is beschermd tegen vermesting vanuit de lucht

Toelichting Vermesting leidt in natuurgebieden tot een toename van soorten die goed bestand zijn tegen een hoge hoeveelheid meststoffen in de bodem. Deze soorten groeien dan extra hard en verdringen soorten die minder voedingsstoffen nodig hebben. De soortenrijkdom van de natuur neemt daardoor af. Een deel van de vermesting in natuurgebieden is afkomstig uit de lucht, zogenaamde depositie. Voor natuurgebieden zijn op basis van vegetatieeigenschappen kritische depositiewaarden vastgesteld. Boven deze depositiewaarde kan vermesting de soortenrijkdom aantasten. Voor Natura 2000 gebieden is het streven de depositie tot onder de depositiewaarden te verminderen. Hiervoor wordt onder andere de Programmatische Aanpak Stikstofdepositie ingezet. Bron: PBL, 2010

Vergelijking in de tijd (Bescherming stikstofdepositie in procenten) 75

Nederland Utrecht

45

30

15 1990

2010

2000

Vergelijking tussen provincies (Bescherming stikstofdepositie in procenten) Flevoland

100% 94%

Groningen Zeeland

81%

Noord-Holland

69%

Friesland

66%

Zuid-Holland

57%

Utrecht

57%

Overijssel

34% 17%

Drenthe Noord-Brabant

14%

Gelderland Limburg

10% -

9% Nederland 32%

Ambitie



60

57%

MENS Oppervlakte stad MILIEU MILIEU

pagina 188 van 190

Natuur en landschap


Oppervlakte stad

MARKT

indicator

Vraag

Huidige waarde

Hoeveel procent van het totale oppervlakte bestaat uit stedelijke bebouwing?

12,5% van de totale oppervlakte bestaat uit stedelijke bebouwing

Toelichting Met de indicator stedelijkheid wordt de beleving van stedelijke bebouwing in het landschap gemodelleerd. De aanname daarbij is: hoe meer bebouwing, hoe minder aantrekkelijk het landschap. De indicator is samengesteld uit de oppervlakten van de volgende typen bebouwing: - woonterrein - terrein voor detailhandel en horeca - terrein voor openbare voorzieningen - terrein voor sociaal-culturele voorzieningen De indicator stedelijkheid wordt bepaald aan de hand van de gegevens over bodemgebruik van het CBS. De normeringen zijn afkomstig van onderzoek in het kader van BelevingsGIS 2.0 (Alterra, 2005). Hierin is voor verschillende landschapstypen gevraagd welke elementen het landschap aantrekkelijk maken. Bron: CBS Statline, Bodemgebruik, 2010

Vergelijking in de tijd (Stedelijkheid in procenten) Nederland

Utrecht

12,5%

15 13 11 9 7

2000

2003

2006

2010

2008

Vergelijking tussen provincies (Stedelijkheid in procenten) Utrecht

12,5% 11,7%


10,4%

Noord-Brabant

8,9% 8,6%

Noord-Holland Gelderland

7,0%

Overijssel

5,6%

Drenthe

4,5% 4,2%

Groningen Zeeland

2,7%

Flevoland

2,6%

Friesland

-

2,3% Nederland 6,5%

Vergelijking tussen gemeenten (Stedelijkheid in procenten)

Ambitie



A. Veenendaal B. Nieuwegein C. Amersfoort D. Utrecht E. Zeist F. Soest G. IJsselstein H. Baarn I. De Bilt J. Stichtse Vecht K. Houten L. Leusden M. Utrechtse Heuvelr. N. Bunschoten O. Bunnik P. Rhenen Q. Woerden R. Vianen S. Wijk bij Duurstede T. Woudenberg U. Eemnes V. Montfoort

41,7 34,0 33,2 30,8 27,5 20,8 20,2 16,3 15,4 14,8 11,0 8,8 8,6 8,0 7,6 7,5 7,2 6,6 6,2 5,2 4,9 4,9

W. De Ronde Venen X. Renswoude Y. Oudewater Z. Lopik

4,4 3,2 2,9 2,7

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter grotet de stedelijkheid. XX.

U

W J Q Y

N

H F

I D

V G B Z

L

E K

R

C T

O

M S

X A P

MENS Oppervlakte natuur MILIEU MILIEU

pagina 189 van 190

Natuur en landschap


Oppervlakte natuur

MARKT Vraag

Hoeveel procent van de totale oppervlakte bestaat uit bos en natuurlijk terrein?

Toelichting Met de indicator oppervlakte natuur wordt de waardering van het Nederlandse landschap gemodelleerd. De aanname daarbij is: hoe natuurlijker, hoe aantrekkelijker. De indicator oppervlakte natuur wordt bepaald aan de hand van de gegevens over bodemgebruik voor bos en natuurlijke terrein van het CBS. De normeringen zijn afkomstig van onderzoek in het kader van BelevingsGIS 2.0 (Alterra, 2005). Hierin is voor verschillende landschapstypen gevraagd welke elementen het landschap aantrekkelijk maken. Bron: Bodemgebruik, CBS Statline (2010)


14,2% bestaat uit bos of open natuurlijk gebied

Vergelijking in de tijd (Oppervlakte natuur in procenten) Nederland

16

Utrecht

14,2%

15 14 13 12

2000

2003

2006

2010

2008

Vergelijking tussen provincies (Oppervlakte natuur in procenten) Gelderland

22,3%

Drenthe

16,6%

Noord-Brabant

16,6%

Limburg

16,1% 14,2%

Utrecht

13,5%

Overijssel Flevoland

9,7%

Noord-Holland

7,4%

Friesland

6,6% 6,2%

Zuid-Holland

4,9%

Groningen Zeeland

-


Vergelijking tussen gemeenten (Oppervlakte natuur in procenten)

Ambitie



A. Baarn B. Utrechtse Heuvelr. C. Zeist D. Soest E. Leusden F. Rhenen G. Woudenberg H. De Bilt I. De Ronde Venen J. Wijk bij Duurstede K. Vianen L. Amersfoort M. Bunnik N. Renswoude O. Stichtse Vecht P. Nieuwegein Q. Veenendaal R. Eemnes S. Lopik T. Utrecht U. Houten V. IJsselstein

49,7 45,4 44,3 38,5 34,2 31,4 24,5 23,6 11,2 8,7 8,3 8,0 5,2 5,2 3,9 3,5 3,3 2,7 2,1 1,7 1,7 1,6

W. Montfoort X. Woerden Y. Oudewater Z. Bunschoten

1,6 0,7 0,4 0,3

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe groter meer oppervlakte natuur. de XX.

R

I O X Y

Z

A D

H T

W V P S

L E

C U K

G

M

B J

N Q F

MENS Oppervlakte grasland MILIEU MILIEU

pagina 190 van 190

Natuur en landschap


Oppervlakte grasland

MARKT Vraag

Hoeveel procent van het totale oppervlakte bestaat uit grasland?

Toelichting Met de indicator oppervlakte natuur wordt de waardering van het Nederlandse landschap gemodelleerd. De aanname daarbij is: hoe natuurlijker, hoe aantrekkelijker. De indicator oppervlakte natuur wordt bepaald aan de hand van de gegevens over bodemgebruik voor bos en natuurlijke terrein van het CBS. De normeringen zijn afkomstig van onderzoek in het kader van BelevingsGIS 2.0 (Alterra, 2005). Hierin is voor verschillende landschapstypen gevraagd welke elementen het landschap aantrekkelijk maken. Bron: CBS Statline, Landbouwtelling, 2010


38,7% bestaat uit grasland

Vergelijking in de tijd (Oppervlakte grasland in procenten) Nederland

60

Utrecht

38,7%

50 40 30 20

2000

2003

2006

2010

2008

Vergelijking tussen provincies (Oppervlakte grasland in procenten) Overijssel

41,8%

Utrecht

38,7%

Friesland

32,4% 31,2%

Gelderland 25,0%

Drenthe Zuid-Holland

22,1%

Groningen

21,8%

Noord-Brabant

20,7%

Noord-Holland

17,5%

Limburg

15,6% 6,2%

Zeeland Flevoland

-

5,6% Nederland 24%

Vergelijking tussen gemeenten (Oppervlakte grasland in procenten)

Ambitie



A. Oudewater B. Montfoort C. Bunschoten D. Lopik E. Woerden F. Renswoude G. Woudenberg H. Bunnik I. De Ronde Venen J. IJsselstein K. Eemnes L. Stichtse Vecht M. Wijk bij Duurstede N. Houten O. Vianen P. Leusden Q. De Bilt R. Rhenen S. Utrechtse Heuvelr. T. Amersfoort U. Baarn V. Soest

73,2 71,6 65,4 64,8 63,1 51,6 49,2 48,4 48,4 44,9 44,8 43,3 40,0 39,8 36,3 30,6 30,2 26,4 23,0 19,8 16,6 15,6

W. Utrecht X. Veenendaal Y. Zeist Z. Nieuwegein

12,8 6,1 5,2 3,5

Gemeenten Provincie Utrecht Hoe donkerder de gemeente hoe meer oppervlakte grasland.

K

I

U L

E A

V

Q W

B J D

Z

T P

Y N

O

C

G

H

S M

F X R

Staat van Utrecht 2014 De kwaliteit van onze woon-, werk- en leefomgeving uitgedrukt in meer dan 100 indicatoren

Recommend Documents