STAALBOUWWEDSTRIJD 2006 (cat B residenteel + renovatie) woonboot Notre Dame d’ Espérance een intrigerende ontmoetingsplaats voor oude en nieuwe staaltoepassingen
©foto(2)
opdrachtgevers/architecten: bart cobbaert & bertien stegeman, voorhavenkaai 14 – 9000 gent, contact
[email protected] stabiliteit: gilbert cobbaert, ter couter 19 – 8930 menen uitvoering: metaalcomfort, C. Heymanstraat 7, 8800 oostende fotografie: luc roymans (1), laurent brandajs (2), bart cobbaert (3) ©foto(3)
Het drijvend eigendom dateert uit 1929 en is gebouwd op de scheepswerf in Thuin. Het is 39m lang en 5m breed , heeft een dieselmotor en komt regelrecht uit de beroepsvaart. Onderstaand maakt U kennis met de transformatie van een scheepsruim, van transportmiddel tot woning. De woonst is opgevat als een aaneenschakeling van volumes, in glas en staal, geplaatst in het ruim van een schip, los van de scheepswand, alsof het een lading containers betreft, met behoud van het zicht op de prachtige, geklinknagelde scheepswand.
©foto(3)
Vrijheid De gebouwde omgeving heeft vanuit zichzelf een permanent karakter en dit staat in schril contrast met de snelheid waarmee de technologische en maatschappelijke ontwikkelingen zich in de westerse maatschappij voltrekken. De door een schip aangeboden mobiliteit en de daarbij gepaard gaande vrijheid van het ‘urbaan nomadisme’ zijn ontegensprekelijk een middel tot ontzenuwing van deze paradox tussen het statische gebouw en de dynamische woonwensen. Van de Kempen tot in het Noorden van Frankrijk kennen de waterwegen geen geheimen meer voor ‘Onze Dame’.
©foto(3)
Een woonboot Daar waar voorheen een benepen kajuit een heel schippersgezin moest weten te huisvesten, draait alles nu om het potentieel van de laadruimte. Het scheepsruim oogt enorm groots en deed aanvankelijk dromen van één gigantische leefruimte. Dit brengt evenwel ook een aantal nadelen met zich mee: → zo kan bij dergelijk loft-concept elke vorm van opdeling nefast zijn. Gezien evenwel twee kinderkamers werden vooropgesteld en privacy mogelijk moest zijn voor iedere bewoner, waren af te sluiten slaapcellen aldus vereist en moeilijk te realiseren zonder het algemeen ruimtelijk gevoel te reduceren; → in de winter tranen condensdruppels langs de nauwelijks 5mm dikke stalen boothuid; in de zomer verwarmt de zon het zwart metalen jasje tot zo’n 80°C. Alleen al uit hoofde comfort dient het casco dus thermisch geïsoleerd waardoor de prachtige structuren, die zo eigen zijn aan de scheepswand, achter een banale gipskartonnen wand dreigen te worden verborgen; → de vrijheid van wonen biedt voordelen, maar vereist evenzeer een vindingrijke architectuur die zich weet in te passen in iedere omgeving. Bij het louter zoeken van daglicht via patrijspoorten, bestaat de kans een donker ‘kelderbestaan’ te zullen moeten leiden wanneer aangemeerd aan een hoge kade of naast schippers-buren; → …
©foto(3)
©foto(3)
©foto(3)
Het concept Bovenstaande en andere bijzondere randvoorwaarden werden bij dit ontwerp niet als verarming of beperking van de ontwerpvrijheden aanzien, doch eerder als nieuwe logica aan het ontwerpproces toegevoegd ter uitdaging en aanknopingspunt voor het ontwikkelen van nieuwe ideeën. In dit ontwerp werden de afdekluiken van het laadruim weggenomen en werden in de ‘cabriolet’ 14 nieuw gemodelleerde stalen ‘containers’ geplaatst. Het vrij van de zijwanden opstellen van de containers, bood niet enkel een oplossing voor de bouwfysische problematiek der bootwanden, doch verenigt ook onmiddellijk de wens om de prachtige textuur der geklinknagelde wand zichtbaar te houden. Het zicht op de scheepswanden houdt de herinnering aan het vorige leven van het schip levendig. De nieuwe elementen passen op een respectvolle en discrete wijze in het historisch kader.
©foto(1)
De containers werden zó geschikt dat een aantal aangename patio’s in het ruim ontstonden die vanuit de beglaasde leefruimtes als een visuele uitbreiding van de eerder beperkte woonoppervlakte worden ervaren. Licht en lucht worden als dusdanig tot in het hart van het scheepsruim toegelaten; het is er gezellig en beschut vertoeven. De onderlinge schakeling en kanteling gebeurde in antwoord op de specifieke eisen der achterliggende woonfuncties. Hierdoor zijn hoogtes variabel en wordt de lading een uitgesproken karakter gegeven.
©foto(1)
De patio’s staan met elkaar in verbinding, waardoor de woonvolumes voor de kinderen reuze blokken ogen in een box. Het potentieel gevaar van het water voor de kleine bewoners is gereduceerd door het verplaatsen van buitenplaats op dek naar patio’s in het beschut ©foto(2) scheepsruim. Middels deze ingrepen ontstaat er binnen het geborgen laadruim een heldere en open architectuur die intimiteit weet te bewaren, doch deze tegelijk overstijgt door haar diepe perspectieven en verrassende verbondenheid met de onmiddellijke omgeving..
35
90
4
5
Ø20mm
180
180
voetplaat m
70
ZITHOEK BOX10
verticale doorsnede BOX10_V_01
55
onderprofiel UPN180
stelvijzels draadstang 250
©foto(1)
De containers op zich bestaan uit stalen skeletten (warm gewalste profielen) waarbij de gesloten boven- zijvlakken zijn uitgevoerd in staal (zink-chromaat anti-roest tot purafwerkingscoating) als verwijzing naar de stalen wanden van de vroegere scheepsroef. De open zijvlakken zijn over de volledige oppervlakte beglaasd. De materiaalkeuze van staal en glas vormt een logisch onderdeel van de gehanteerde architectuurtaal. De onderlinge aansluiting tussen de volumes werden soepel gehouden om tegemoet te komen aan de bewegingen die het schip maakt. Zelfs tot in het interieur plooit het staal zich gewillig naar diverse toepassingen – van sanitaire cel tot trappenhuis- binnen een geraffineerd concept. Zo is bijvoorbeeld de gehele sanitair cel geconcipieerd als een compact stalen meubel bestaande uit een trapvorm en een parallel geplaatste kuip. De trap is een logisch gevolg van het te overbruggen hoogteverschil tot het toilet, dat boven een composttank is geplaatst. De kuip fungeert als lavabo, bad en/of douche, al naar gelang de positie van de gebruiker op de flankerende trap. Ergonomie troef! Vorm en functie zijn complementair. Ook de ifv anti-slip tot onderhoudseisen wisselende staalafwerking, van vlakstaal tot traanplaat, getuigt van dit uitgangspunt.
©foto(3)
©foto(1)
©foto(1)
Besluit : De transformatie beantwoordt aan de intenties om voeling met het schip te behouden: enerzijds door de opvatting van de woning als scheepslading en anderzijds door de nadruk op de zichtbaar gehouden geklinknagelde scheepswand. Het staal en de wijze waarop dit voelbaar aanwezig is, speelt een cruciale rol in de beleving van dit ontwerp. De sobere en minimalistische ‘containers’ respecteren het specifiek historisch kader en laten het tegelijk tot zijn volle recht komen; ze leggen een subtiel verband tussen oud en nieuw. Het project is zowat een drijvend staalmuseum, met respect voor de industriële archeologie zonder daarbij evenwel de hedendaagse mogelijkheden uit de weg te gaan. De architectuur is een nauwgezette verkenning van het thema van de samenhang. De grote transparantie vrijwaart een natuurlijke lichtinval; speelse kantelingen verzorgen een dynamishe ruimte-indruk. Het in een eerste oogopslag zeer eenvoudig lijkend idee wordt gekenmerkt door helderheid, spanning en dynamiek.
©foto(1)
