Module religie: Over God gesproken: een reis door religie land Leerjaar 4 H/V Toets over de aangereikte leerstof in de derde toetsweek,week13, plus eigen reflectie/mening op de aangeboden stof en een artikel. ‘Spreken over God is kijken naar de bron, waarmee alles begonnen is’. In de eerste twee lessen gaan we kennismaken met Paulus, een apostel, tevens tijdgenoot van Jezus Christus. Paulus deelt met Jezus dat zij beiden hun oorsprong hebben in de Joodse traditie. Over Jezus wordt in het NT van de bijbel geschreven dat Hij in alles wat Hij heeft gedaan en gezegd, dat deed in naam van God, die Hij Vader noemde. Gods Geest was de voedingsbron in Jezus leven. Zelf heeft Jezus daarover gezegd: ‘Wie mij ziet, ziet mijn Vader die in de hemel woont’. Met andere woorden door Jezus zijn manier van leven wordt God zichtbaar gemaakt. Saulus daarentegen, pas later heet hij Paulus, gelooft niet dat Jezus leven een afspiegeling is van God. Immers Jezus leven eindigde aan het kruis. Voor een rechtgeaarde jood, was in die tijd van de eerste eeuw, sterven aan het kruishout een scandalon, schandaal, zouden wij nu zeggen. Alleen misdadigers, geboefte, kreeg in die tijd binnen het Romeinse Rijk de doodstraf door kruisiging opgelegd. Saulus heeft daarom zich in eerste instantie afzijdig gehouden van de eerste volgelingen van Jezus, die zich later christenen zijn gaan noemen. Sterker nog, hij vond dat hij het recht had om hen het zwijgen op te leggen. Het bijzondere doet zich voor dat hij van strijder tegen de volgelingen van Jezus, deelgenoot wordt van deze groep en later een groot verkondiger voor het christelijk geloof. De oudste christelijke uitspraken zijn van Paulus en niet van de evangelisten zoals Matteüs of Marcus.
Paulus levensgeschiedenis: Saulus wordt Paulus(kleintje)
Paulus is geboren in Klein-Azië in de plaats Tarsus, huidig Turkije,aan het begin van de christelijke jaartelling. Hij groeide op als diaspora jood in de joodse traditie in een Griekse cultuur. Zijn ouders waren rijk en bezaten tevens het Romeins burgerschap. Hij was een kosmopoliet, beheerste het Grieks, Aramees, Hebreeuws en Latijn. Paulus gaat als puber naar Jeruzalem om daar studie te maken van de Joodse wet en voorschriften. Hij studeerde aan de Farizeese school van Gamaliël. Voor zijn levensonderhoud was hij gelijktijdig tenten maker van beroep. Het jodendom van de eerste eeuw was veelkleurig. Er waren vier hoofdstromen: Farizeeën,strikt in de leer, volks, opstanding, progressief. Sadduceeën, wettisch, geen opstanding, Grieks en aristocratisch. Zeloten, alleen God, weerzin tegen de keizer. Essenen, sekte, exclusief jodendom, eindtijd verwachting. Paulus sloot zich niet aan bij de groep van volgelingen van Jezus. Bekend is dat hij deze groep bekritiseerde en ooggetuige was van de eerste christelijke martelaar: Stefanus (32). Ongeveer in het jaar 35 kreeg hij van de hogepriester van de tempel te Jeruzalem een brief, bestemd voor de synagoge te Damascus. Paulus wilde daar de eerste volgelingen van Christus het zwijgen opleggen, zowel joden als niet joden. Maar eerst zijn optreden in Jeruzalem. We lezen Handelingen 7: 51-8:1-3 en maken een korte samenvatting over: • Waarom werd Stefanus gedood en welke rol speelde Saulus daarin? • Op welke wijze vervolgde Saulus de gelovigen in Jeruzalem?
Handelingen is een boek in het NT dat een weergeeft hoe de eerste christenen de boodschap van Jezus hebben verspreid, tegen welke problemen ze aanliepen, discussie over verschil van interpretatie op de wet van Mozes en de leer van Christus. Vanaf hoofdstuk 8 wordt Paulus rol als apostel van Jezus uitvoerig beschreven. Paulus keerde zich tegen de eerste volgelingen van Jezus, omdat hij als Farizeeër zich stipt hield aan de Tora, de eerste vijf boeken van het OT, ook wel de boeken van Mozes genoemd. Paulus kon het niet geloven dat Jezus de beloofde messias was, omdat Jezus schandalig aan het kruis werd gedood. Daarnaast ging Jezus zelf regelmatig in discussie met de Farizeeërs over de interpretatie van de wet van Mozes. Een duidelijk voorbeeld is het verhaal over Jezus’ genezing op sabbat. Volgens de wet mag je op sabbat niet werken. Volgens Jezus was de sabbat er voor de mens om op adem te komen. Iemand genezen op sabbat betekende dan ook voor Jezus een mens nieuw levensruimte gunnen. Welzijn van de mens plaatste Jezus boven het feit dat men zich stipt aan de regels hield. We lezen Handelingen 9 :1-19 Geef antwoord op de volgende vragen: • • • •
Waarom ging Paulus naar Damascus? Wat gebeurde er onderweg daar naartoe? Wordt Paulus bekeerd of juist geroepen? Leg uit wat jouw visie daarover is. Welke metamorfose ondergaat Paulus?
Paulus’ ontmoeting op de weg naar Damascus: bekering of roeping? We zijn de laatste les geëindigd met de steniging van de christen Stefanus. Dat was in het jaar 32 na Christus. Hij was een gelovige jood die Jezus Christus is gaan erkennen als de langverwachte Messias en die na zijn dood weer zal terugkeren op aarde. Paulus/Saulus was bij de steniging van Stefanus aanwezig als fanatieke vervolger van de groep joden die Jezus Christus als de langverwachte Messias zijn gaan zien en geloven. Paulus was een voorstander van de steniging maar tegelijk onder de indruk van de persoon Stefanus die vast bleef houden aan zijn geloof en hiervoor wilde sterven. Het rotsvaste geloof in God en in Jezus Christus en zijn moed om hiervoor te willen sterven had Paulus aan het denken gezet. Maar ook na de dood van Stefanus is Paulus een fanatieke vervolger gebleven van de joden die in Jezus Christus zijn gaan geloven. Misschien wilde hij wel laten zien dat hijzelf wel een vrome jood was die leefde volgens de Tora. Maar het geloof en de moed van Stefanus heeft Paulus misschien toch wel aan het twijfelen gebracht over zijn vervolgingsdrift. Veel christelijke joden waren uit Jeruzalem gevlucht naar andere streken en steden. Paulus had zich voorgenomen om deze mensen na te reizen en hen te overtuigen om zich te houden aan het naleven van de Tora. Zo hoopte hij dat hij de groei van de groep joodse christenen kon stoppen. Een van de steden waar de joodse christenen naartoe gevlucht waren, was Damascus (nu de hoofdstad van Syrië). Paulus ging op weg naar deze stad om zijn vervolging van de joodse christenen buiten Jeruzalem op zich te nemen. Onderweg werd Paulus overvallen door een ’hemels licht’ waardoor hij op de grond viel. En hij hoorde - volgens het verhaal in het bijbelboek Handelingen van de Apostelen - een ’stem’ die zei: ’Saul, Saul, waarom vervolg jij mij?’ En Paulus antwoordde: ’wie bent u, Heer?’ En de stem zei: ’Ik ben Jezus die jij vervolgt. Maar ga nu de stad in, daar zal je gezegd worden wat je moet doen.’ (Handelingen 9) De reisgenoten van Paulus waren verbijsterd, want ze hoorden wel een stem maar zagen niemand. Saulus stond op maar kon niets meer zien. Het licht had hem verblind. Zijn vrienden brachten hem naar Damascus. Na drie dagen kon hij weer zien. Wat was dit voor een wonderlijke gebeurtenis? Later zou Paulus schrijven dat hij deze gebeurtenis heeft beschouwd als het begin van zijn werk als apostel. Maar was het een bekering of een roeping? Zeker geen bekering, omdat hij van niemand de christelijke boodschap heeft gehoord of door een volgeling van Christus hiervan is overtuigd.
Paulus zelf was ervan overtuigd dat hij door het ingrijpen van God zelf was geworden tot wie hij nu was. Paulus had Jezus nooit ontmoet en kon dus ook niet weten dat het Jezus was die hij op weg naar Damascus had ontmoet. Ook al schreef hij later dat hij Jezus zelf had ontmoet op die weg en zijn stem had gehoord. Het is aannemelijk dat Paulus zijn visioen heeft bedacht om dezelfde status als de ’echte’ apostelen te krijgen. Hierdoor kon hij ervoor zorgen dat hij gemakkelijker toegang zou krijgen tot de joodse christenen in Damascus en later in andere steden. Het was voor deze mensen natuurlijk wel lastig te accepteren dat de man die hen eerst vervolgde nu zei dat hij door God is uitverkoren als apostel. De gebeurtenis van Damascus was dus geen ’bekering’ tot een nieuwe religie maar een ’roeping’ binnen zijn eigen godsdienst het jodendom. Paulus wilde de mensen ervan overtuigen dat God een andere weg dan de weg van de Tora had gekozen om de mensheid te redden. Het was de weg van Jezus Christus, de christelijke weg. En die boodschap verkondigen werd de nieuwe levenstaak van Paulus. En dat hieruit het christendom zou ontstaan met 1,5 miljard volgelingen, kon Paulus toen natuurlijk nog niet bevroeden.
Naast het boek Handelingen heeft Paulus brieven geschreven aan de vele christelijke gemeentes die hij heeft gesticht. In totaal zijn er 13 brieven van Paulus in het NT van de Bijbel opgenomen. Van 7 weet men zeker dat ze door Paulus zelf zijn geschreven, de overige kunnen pseudo- epigrafisch zijn. De langste brief is de brief die Paulus heeft geschreven aan de Romeinen te Rome, totaal van ± 7094 woorden, zonder typemachine als hulpmiddel wel te verstaan. De korte is de brief gericht aan der gemeente te Filemon, 328 woorden. In een tijdsbestek van ongeveer 25 jaar heeft Paulus drie zendingsreizen gemaakt. In totaal heeft hij 17.000 km. afgelegd. Deels te voet, deels per schip. Doel was steeds om mensen enthousiast te maken voor het christelijk geloof en mensen duidelijk te maken dat het niet enkel de Tora is die mensen dichter bij God brengen, maar dat het om een juiste levenshouding gaat. Paulus richtte zich ook tot mensen die heiden waren, dat wil zeggen niet vertrouwd met de joodse traditie. De mannen waren dus niet besneden volgens de joodse wet op de achtste dag en kosjer eten was voor deze heidenen een onbekend fenomeen. In zijn brieven beschrijft Paulus wat een juiste levenshouding is tegenover God en in navolging van Christus. In de brief aan de Galaten, Galaten 5:22-6: 1-10, leest men hoe Paulus de mensen onderwees. Nieuw is de wet van Christus door het werk van de Heilige Geest.
Korinte!
!
Korinte,plaats Griekenland, is één van de plaatsen waar Paulus een christelijke gemeente heeft gesticht. Deze gemeente bestond uit joden en heidenen. Korinte is een havenstad waar mensen uit verschillende culturen en landen elkaar ontmoeten ten tijde van Paulus. Paulus is van Athene waarschijnlijk te voet naar Korinte gegaan. Kenmerkend voor de stad was de grote Apollotempel met 38 Dorische zuilen. en het daaraan verbonden theater, dat plaats bood aan 14.000 toeschouwers. In Korinte was ook een synagoge. Archeologen hebben een steen gevonden met als opschrift:’ Synagoge van de Hebreeën’. Paulus vond onderdak bij de tentenmakers Aquila en Priscilla. Zij hadden zich bekeerd tot volgelingen van Christus. Overdag hiep Paulus dit echtpaar met het maken van tenten. In de synagoge kreeg Paulus weinig gehoor om de weg van Jezus te volgen. Maar tijdens zijn werkzaamheden kwam hij in gesprek met heidenen. Zij bekeerden zich tot het christendom. Steeds meer heidenen sloten zich aan, zodat het huis van Aquila en Priscilla te klein werd. Een zekere Titus Justus stelde zijn huis beschikbaar.In het atrium kon Paulus de toeschouwers toespreken. Dit huis lag naast de synagoge. ! !
! ! In 146 voor Christus was Korinte door de Romeinen verwoest. Honderd jaar later door Julius Caesar herbouwd als Romeins kolonie. Vanaf dat moment voelden de inwoners zich superieur als Romeinse stad op Griekse bodem. Vanaf die tijd kregen de inwoners vaak bezoek van de intellectuele bovenlaag toen, zoals belangrijke filosofen. Sofisten trokken rond als leraar en probeerden hun gehoor te overtuigen dat zij de ware kennis bezaten. Onderling bestond er een grote rivaliteit.!
In de eerste christelijke gemeente van Korinte, halverwege de eerste eeuw, ontstond er, evenals bij de filosofen, verdeeldheid over wie men moest gehoorzamen. Ik ben van Paulus zeiden de mensen die het eens waren met Paulus’ visie, maar gelijktijdig waren er ook mensen die aanhanger waren van Apollos, Petrus of Christus. Apollos kwam uit Egypte. Hij behoorde daar tot een joodse gemeenschap, waarvan ook de joodse filosoof Philo deel uitmaakte. Apollos is ook in Korinte geweest. Petrus was een volgeling en dus ooggetuige van Jezus geweest. In die éne gemeenschap was er al verdeeldheid over wie spreekt met gezag en wat willen wij belijden. Paulus probeert de essentie van het christelijk geloof te benadrukken en de éénheid te bewaren. ! Aan deze gemeente schreef Paulus brieven. Eén van deze brieven heeft als thema: Geloof, hoop en liefde (1Korinte 13:1-13).! Voordat deze tekst gelezen wordt beschrijven we in het kort wat wij in de 21 ste eeuw onder geloof, hoop en liefde verstaan. (Wright,p.201)! We lezen de tekst en beantwoorden de volgende vragen:! • Welke kwaliteiten schrijft Paulus toe aan het begrip Liefde?! • Deel jij de mening van Paulus over de liefde of zijn er beschrijvingen waar jij een andere mening bent toegedaan?! • Wat zou Paulus bedoelen met: ‚ Nu kijken we nog in een wazige spiegel, maar straks…’ (vers 12)?!
! ! ! !
Paulus levensgang als apostel en levenseinde Evenals we niet exact weten wanneer Paulus geboren is weten we ook niet met zekerheid wanneer hij gedood is en waar hij begraven ligt. Na zijn bekering onderweg naar Damascus treedt hij op als apostel, iets wat steeds opnieuw weerstand oproept. Er zijn joden die blijven ontkennen dat de Jezus de messias is, zoals Paulus beweerde, daarnaast zijn er Joden die het verafschuwen dat hij vrijelijk omgaat met de interpretatie van de wet van Mozes. Wat Paulus is overkomen staat hoofdzakelijk beschreven in Handelingen(auteur is de evangelist Lucas). Over de weerstand van joden gericht tegen Paulus lezen we vanaf hoofdstuk 21. Paulus reist naar Jeruzalem en zoekt daar de apostelen op, jodenchristenen. Hij deelde zijn successen van bekeerlingen onder de heidenen, maar hoorde van de apostelen dat er negatief over hem werd gesproken t.a.v. zijn opvattingen over besnijdenis en reinheid-rituelen. Paulus krijgt het advies om naar de tempel te gaan en daar aan de priesters en Schriftgeleerden om hen te laten zien dat hij zich aan de wettelijke voorschriften houdt. Reiniging- en offervoorschriften. In de tempel wordt hij gevangen genomen omdat de leiding van de tempel hem beticht van onreine praktijken. In Jeruzalem ontstaat onrust, de tempelleiding wil de dood van Paulus. De generaal over de Romeinse soldaten te Jeruzalem geeft opdracht om Paulus in de boeien te slaan. Hij werd gevangen gezet in de kazerne. Paulus beriep zich op zijn Romeins burgerschap, zonder vorm van proces mocht een Romeins burger niet gevangen gezet worden. Paulus werd vrijgelaten en moet verschijnen voor de hogepriester. Paulus blijft beweren dat hij zich houdt aan de wil van God. Joodse leiders willen Paulus doden, maar een neef van Paulus waarschuwde hem. De generaal van het leger hielp Paulus om te vluchten per paard onder begeleiding van soldaten. Hij wordt voorgeleid aan Felix, bestuurder van de provincie Judea. De generaal gaf Paulus een brief mee waarom hij gevangen was gezet. Paulus zat twee jaar in de gevangenis te Caesarea. Paulus bleef bij zijn overtuiging dat hij zich hield aan de joodse wet en naar Jeruzalem was gegaan om geld te geven aan de armen. Joodse leiding bleven hem zien als onruststoker en even gevaarlijk als een besmettelijke ziekte. In Handelingen 27 lezen we dat Paulus als gevangene onder leiding van Julius, een centurie, per schip naar Rome werd verbannen. Julius beschikte over een diploma, waarop vermeld stond, dat hij tegen betaling een schipper kon dwingen gevangen te transporteren. Door herfststormen leidt dit schip schipbreuk en spoelden ze aan op eiland Malta.
Hier verbleven ze drie maanden. Uiteindelijk kwam Paulus als gevangene aan te Rome. Hij mocht in een huis wonen dat bewaakt werd. Hier ging Paulus ook prediken dat Christus de vervulling is van de wet van Mozes en de belofte van God als messias, beschreven bij de profeten(Jesaja). Tot een proces of veroordeling komt het niet. Paulus heeft in een brief, gericht aan christenen in Milete, wel geschreven over het feit dat keizer Nero brand had gesticht te Rome bij Circus Maximus in het jaar 64. Dat Nero de christenen daar beschuldigde van brandstichting. Volgens overlevering is Paulus waarschijnlijk in 67 in Rome onthoofd en begraven aan de Via Ostiense. In de vierde eeuw heeft keizer Constantijn boven dit graf een kerk laten bouwen. Later is Paulus sarcofaag bijgezet in de crypte. Men zegt dat Paulus graf te vinden is in de Sint Paulus basiliek te Rome. Maar zeker is dit niet! We lezen Romeinen 5. Probeer antwoord te geven welke waarden Paulus toekent aan het leven als christenen?
