Spreekuur Nazorg Besneden Vrouwen

Spreekuur Nazorg Besneden Vrouwen

GGD Den Haag Afdeling gezondheidsbevordering Jeannette Jansen

Projectplan spreekuur (na)zorg besneden vrouwen

Inleiding Sinds 2006 doet Den Haag mee aan de door het ministerie van VWS gefinancierde landelijke pilot gericht op het voorkomen en bestrijden van Vrouwelijke Genitale Verminking (VGV), ook wel meisjesbesnijdenis genoemd. Voorlichting aan en huisbezoeken bij risicogroepen zijn onderdeel van de activiteiten gericht op de preventie van VGV. Deze voorlichtingen en huisbezoeken worden georganiseerd en uitgevoerd door sleutelpersonen. De sleutelpersonen zijn getraind in het bespreekbaar maken van dit (taboe) onderwerp. Vaak gebruiken zij hun eigen ervaring met VGV als ingang bij de ouders/ moeders te kunnen spreken over het mogelijke risico op VGV bij hun dochters. In de voorlichtingen en huisbezoeken gaan zij in op de schadelijke gevolgen van VGV, de strafbaarheid en de ontwikkelingen rondom het Nederlandse beleid tegen VGV (bijvoorbeeld de Verklaring tegen meisjesbesnijdenis). Het doel van de voorlichtingen en huisbezoeken is om de ouders bewust te maken van de kwalijke gevolgen m.b.t. de gezondheid en hen te overtuigen hun dochter(s) niet te (laten) besnijden. Tijdens de huisbezoeken en voorlichtingen komen veelal de ervaringen van de moeders zelf met hun eigen besnijdenis ter sprake. Vaak beseffen zij dan pas dat problemen rondom hun gezondheid samenhangt met hun besnijdenis, wanneer zij hierover spreken met de sleutelpersonen. Er komen dan soms problemen naar boven waar zij nog niet eerder over hebben gesproken. Het gaat zowel om fysieke als psychische problemen, zoals: • ernstige menstruatie klachten • (recidiverende) urineweginfecties • chronische buikpijn • chronische infecties • problemen bij geslachtsgemeenschap • problemen bij de bevalling • vruchtbaarheidsstoornissen • depressiviteit • gevoelens van onbegrip • psychische trauma’s Ook uit de onderzoeken: ‘Versluierde pijn’ (Pharos, 2010) blijkt dat veel vrouwen kampen met problemen rondom hun besnijdenis. Een zesde van de door Pharos geïnterviewde vrouwen voldeed aan de criteria voor PTSS en een derde aan de criteria voor angststoornissen of een depressieve stoornis. Een derde van de respondenten van Pharos geeft aan pijn te hebben bij het vrijen en een groot deel van de respondenten ervaart seksuele belemmeringen door hun besnijdenis. De meeste vrouwen weten niet bij wie zij met deze problemen terecht kunnen. Ook vinden zij het soms lastig de stap te zetten naar een medicus. Dit enerzijds omdat sommige vrouwen het lastig vinden om te spreken over hun problemen, anderzijds vanwege een aantal negatieve ervaringen met medici (vrouwen die zich onbegrepen voelden, verloskundigen die te laat ingrepen, huisartsen die de klachten niet relateerden aan VGV etc.).

De sleutelpersonen adviseren de vrouwen die kampen met klachten gerelateerd aan hun besnijdenis, om via de huisarts hulp te zoeken bij een professional. Toch blijkt dit voor veel vrouwen een te grote stap. Als ze al naar de huisarts gaan voor doorverwijzing, komen zij nog vaak niet bij de juiste specialist terecht. Dit doordat er veelal sprake is van meerdere problemen tegelijkertijd en de vrouwen vaak de belangrijkste problemen niet in eerste instantie kenbaar maken.

1

Projectplan spreekuur (na)zorg besneden vrouwen Om de kloof tussen deze vrouwen en de medici te dichten is het idee van een spreekuur ontstaan. Het spreekuur zal een laagdrempelig punt worden, waar besneden vrouwen terecht kunnen voor hun vragen en klachten. Het spreekuur zal gedraaid worden door een (intercultureel) verpleegkundige, die de tijd heeft om te luisteren naar de vragen en problemen van de vrouwen en die na één of meerdere gesprekken, indien nodig, de vrouwen kan doorverwijzen naar de juiste specialist. Voordelen van een dergelijk spreekuur zijn: • besneden vrouwen voelen zich gehoord • er is voldoende tijd om de hulpvraag te analyseren en begrip voor de culturele achtergronden • de vrouwen komen bij de juiste specialist terecht • er kan indien nodig multidisciplinaire hulp geboden worden • de vrouwen blijven niet met hun problematiek doorlopen, maar krijgen in een vroeg stadium al hulp. • uiteindelijk kunnen kosten bespaard worden doordat vrouwen met de juiste hulpvraag bij de juiste specialist terecht komen, in plaats van dat alleen de symptomen worden bestreden.

2


Cijfers Exacte cijfers over het aantal besneden vrouwen in Nederland, en specifieker in Den Haag zijn er niet. Wel kan, op basis van het aantal vrouwen uit risicolanden en het prevalentie percentage in de landen van herkomst, een schatting gemaakt worden van het aantal besneden vrouwen in Den Haag. Onderstaand volgt een tabel met de aantallen vrouwen uit de risicolanden woonachtig in Den Haag en vervolgens het aantal besneden vrouwen als we uitgaan van het percentage dat besneden is in het land van herkomst. (landkaart Pharos). In Den Haag wonende vrouwen uit risicolanden: Land etniciteit CBS

15-45 jaar

46 + jaar

Eindtotaal

% besneden vrouwen in land van herkomst

Benin Burkino Faso Centraal Afrika Republiek Democratische Republiek Kongo Djibouti Egypte Eritrea Ethiopië Gambia Ghana Guinee Guinee Bissau Ivoorkust Jemen Kameroen Kenia Liberia Mali Mauritanië Niger Nigeria Senegal Sierra Leone Soedan Somalia Tanzania Togo Tsjaad Uganda Totaal risicolanden

7 14 3 106

0 1 1 25

7 15 4

13% 72% 25% 10%

3 433 23 161 11 490 28 5 29 8 94 84 38 3 1 5 280 26 111 126 368 57 47 1 65 2628

1 82 3 33 0 269 0 1 3 0 10 14 10 0 0 1 38 0 4 20 60 6 8 0 3 593

131 4 515 26 194 11 759 28 6 32 8 104 98 48 3 1 6 318 26 115 146 434 63 55 1 68 3226

93% 91% 89% 74% 78% 4% 96% 45% 36% 38% 1% 27% 58% 85% 72% 30% 30% 28% 94% 90% 98% 15% 6% 44% 1%

3

Schatting aantal besneden vrouwen op basis van % in land van herkomst 1 11 1 13 4 469 23 144 9 30 27 3 12 3 1 26 28 3 1 2 2 7 108 131 425 9 3 1 1 1591


In de regio Haaglanden (m.u.v. Den Haag) wonende vrouwen uit risicolanden: (Leidschendam- Voorburg, Rijswijk, Wassenaar, Pijnacker, Nootdorp, Delft, Zoetermeer, Westland, Midden- Delfland)

Land etniciteit CBS

15 + jaar

Benin Burkino Faso Democratische Republiek Kongo Djibouti Egypte Eritrea Ethiopië Gambia

1 1 98 5 226 13 113 9 154

Ghana Guinee Guinee Bissau Ivoorkust Jemen Kameroen Kenia Liberia Mali Mauritanië Nigeria Senegal Sierra Leone Soedan Somalia Tanzania Togo Tsjaad Uganda Totaal risicolanden

14 13 13 6 6 66 13 1 4 120 10 30 69 380 38 12 0 27 1475

% besneden vrouwen in land van herkomst 13% 73% 10% 93% 91% 89% 74% 78% 4%

Schatting aantal besneden vrouwen op basis van % in land van herkomst

96% 45% 36% 38% 1% 27% 58% 85% 72% 30% 28% 94% 90% 98% 15% 6% 60% 1%

13 6 5 2 1 18 6 1 3 36 3 28 56 373 6 1 0 1 858

0 1 10 4 206 11 84 7 6

Op basis van de uitkomsten van de onderzoeken van Pharos en de ervaringen en inschatting van de sleutelpersonen, kan verondersteld worden dat minimaal 1/3 van de besneden vrouwen kampt met psychische problemen gerelateerd aan de besnijdenis. Volgens inschatting van de sleutelpersonen ondervindt minimaal de helft van de besneden lichamelijke klachten naar aanleiding van hun besnijdenis. Voor minimaal de helft van de besneden vrouwen zou een spreekuur waar zij met hun vragen en klachten terecht kunnen dus een relevant aanbod zijn.

4


Doel en inhoud spreekuur Een spreekuur voor besneden vrouwen kan ondergebracht worden binnen het Hagaziekenhuis. Voordeel hiervan is dat er zo min mogelijk kans is op een stigma, omdat de vrouwen voor de buitenwereld niet naar een speciaal spreekuur voor besneden vrouwen gaan. Het spreekuur zal gedraaid worden door een intercultureel verpleegkundige, die zelf afkomstig is uit een van de risicolanden. De verpleegkundige kan in een of meerdere gesprekken ingaan op de vragen en problemen van de vrouwen en de hulpvraag analyseren. Via het Hagaziekenhuis kan de verpleegkundige ondersteuning krijgen en doorverwijzen naar een team van specialisten zoals psycholoog, gynaecoloog, seksuoloog, uroloog, verloskundige etc. Als doorverwijzing naar een van de specialisten wenselijk is, kan de verpleegkundige zorgdragen voor een warme overdracht, en eventueel meegaan naar de specialist wanneer verwijzing nodig is. Vrouwen worden op deze manier zoveel mogelijk vanuit het spreekuur geholpen en hoeven zo min mogelijk naar andere locaties. De intercultureel verpleegkundige kan tevens haar collega’s informatie geven over VGV.

Randvoorwaarden Een belangrijke voorwaarde voor een goedlopend spreekuur is dat de vrouwen het spreekuur weten te vinden. Er dient op verschillende manieren bekendheid aan het spreekuur worden gegeven: • Sleutelpersonen besteden aandacht aan het spreekuur in hun huisbezoeken en voorlichtingen; • Het spreekuur bekend maken d.m.v. aandacht via websites, radioprogramma’s en kranten voor de doelgroepen, en via de landelijke en lokale dagbladen De intercultureel verpleegkundige werkt outreachend en maakt zichzelf bekend door over haar spreekuur te vertellen bij zelforganisaties, vrouwengroepen, in moskeeën etc. • Er wordt informatie over het spreekuur gegeven aan professionals, zoals verloskundigen, kraamzorg, huisartsen, welzijnswerk etc. • Er komt informatie over het spreekuur beschikbaar op de verschillende websites zoals Hagaziekenhuis Pharos, www.denhaag.nl , en diverse zelforganisaties

5


Financiën Voor het spreekuur wordt uitgegaan van 8 uur per week inzet door de intercultureel verpleegkundige. De kosten hiervan bedragen op jaarbasis circa € 17.000, -. In hoeverre het spreekuur rendabel is, hangt af van het aantal vrouwen dat doorverwezen wordt naar een specialist en waarvoor een DBC wordt gedeclareerd. Onderstaande tabellen geven een minimale en maximale schatting van het aantal vrouwen dat jaarlijks het spreekuur bezoekt en het aantal vrouwen dat daadwerkelijk doorverwezen wordt naar een specialist. Hierbij moet worden opgemerkt dat de verwachting is dat de verpleegkundige in eerste instantie veel tijd zal moeten besteden aan het bekend maken van het spreekuur en veel outreachend zal werken. Het eerste jaar zal het bereik hierdoor wellicht lager zijn. Dit is meegenomen in de eerste tabel, de minimale variant. Wanneer meerdere vrouwen tijdens het spreekuur en na doorverwijzing van de verpleegkundige goed geholpen zijn, zullen andere vrouwen d.m.v. mond op mond reclame waarschijnlijk sneller bij het spreekuur aankloppen voor hulp. Van deze situatie is uitgegaan in de tweede tabel, de maximale variant.

Minimale variant

Den Haag Haaglanden Totaal

Schatting aantal besneden vrouwen

Aantal vrouwen met problemati ek (50%)

2628 1475

1314 737

Aantal vrouwen dat naar spreekuur wil gaan (45%) 591 332

3503

2051

923

Kosten per jaar Loonkosten intercultureel verpleegkundige t.b.v. spreekuur 8 uur per week Communicatie Congressen/ trainingen/ intervisie intercultureel verpleegkundige Totaal

Aantal vrouwen dat het eerste jaar bij spreekuur gezien kan worden (op basis van 1 dag per week)

Aantal vrouwen dat doorverwezen wordt

100

75 waarvan circa 30 naar psycholoog en circa 45 naar gynaecoloog, seksuoloog en/of uroloog,

€ 15.000 € 1.000 € 1.000 € 17.000

Opbrengsten per jaar 45 trajecten bij gynaecoloog, uroloog, seksuoloog, 30 trajecten bij psycholoog, (bestaande uit intake, anamnese, 3 behandelcontacten) Totaal

Gemiddeld circa € 300, - per consult. Totaal per jaar: € 13.500, Gemiddeld circa € 729, - per traject. Totaal per jaar: € 21.870, € 35.370, -

6


Maximale variant

Den Haag Haaglanden Totaal

Schatting aantal besneden vrouwen

Aantal vrouwen met problematiek (50%)

Aantal vrouwen dat naar spreekuur wil gaan

2628 1475 3503

1314 737 2051

591 332 923

Opbrengsten per jaar 90 trajecten bij gynaecoloog, seksuoloog en/of uroloog 60 trajecten bij psycholoog/ psychiater (bestaande uit intake, anamnese, 3 behandelcontacten) Totaal

Aantal vrouwen dat per jaar bij spreekuur gezien kan worden (op basis van 1 dag per week) 200

Aantal vrouwen dat doorverwezen wordt

150 waarvan circa 60 naar psycholoog circa 90 naar gynaecoloog, seksuoloog en/of uroloog

Gemiddeld circa € 300, - per consult. Totaal per jaar: € 27.000, Gemiddeld circa € 729, - per traject. Totaal per jaar: € 43.740, € 70.740, -

De loonkosten voor de verpleegkundigen blijven voor de minimale en maximale variant hetzelfde

7

Spreekuur Nazorg Besneden Vrouwen

Recommend Documents