Starterprogramma Geheugentraining voor Professionals
Speedlearning/Speedreading
1
Deel 2b Starterprogramma Geheugentraining voor Professionals
2
Inhoudsopgave Module 4 Trainen van uw geheugen...................................................................................... 5 Algemene doelstelling geheugentraining............................................................................ 5 Verband tussen leesproblemen en geheugentraining ........................................................ 7 Hoe werkt het brein?.......................................................................................................... 9 1. Kleine hersenen ........................................................................................................10 2. Limbisch systeem......................................................................................................10 3. Grote hersenen .........................................................................................................11 Enkele feiten over uw brein ...........................................................................................13 Werking van de hersenen..............................................................................................14 Neuronen ......................................................................................................................15 Ontwikkeling van de breinstructuren..............................................................................16 Hoeveel breinen heeft u? ..............................................................................................17 De linker en rechter hersenhelft.....................................................................................18 Sinistra ..........................................................................................................................18 Dextra ...........................................................................................................................21 De kracht van samenwerking ........................................................................................25 Verschillende soorten intelligenties: ..................................................................................28 Hoe neemt u het meest effectief kennis op?..................................................................29 De Grieken en Romeinen als geheugenkunstenaars.....................................................30 Welke voordelen levert dit u op? ...................................................................................31 De zes basistechnieken die u moet kennen! .....................................................................32 De vijf ‘vrouwelijke’ basisregels .....................................................................................33 Vijf essentiële geheugentechnieken..................................................................................36 Beschouwing en het substitutiewoord............................................................................36 Associatie......................................................................................................................40 7 Pijlers van een goede associatie ................................................................................43 Verbindtechniek (ketting, roltrap) en verhaal .................................................................48 Kapstokwoorden............................................................................................................51 Het alfabetsysteem........................................................................................................58 Geheugenlijsten................................................................................................................62 Uw ervaringen met brainbuilding.......................................................................................66 Rewind your mind!.........................................................................................................66
3
Module 5 Leesstrategie: Lezen en leren in drie fasen...........................................................70 Fase 1: De warming up voor het leren/lezen .....................................................................71 Hoe verkent u leer- en leesstof?....................................................................................72 Fase 2: Sporten! (Tijdens het leren)..................................................................................78 Fase 3: Cooling down na het leren....................................................................................79 Goede samenvattingen en een beter begrip! ....................................................................80 Wat is een samenvatting? .............................................................................................81 Soorten samenvattingen................................................................................................81 Hoe maakt u een goede samenvatting? ........................................................................83 Procedure Alinea samenvatten......................................................................................84 Driekolommenschema...................................................................................................86 Uw Persoonlijke leerstijl bepalen.......................................................................................87 Leertypen ......................................................................................................................91 Mogelijkheden om uw denkwijzen te ontwikkelen ..........................................................92 Ontwikkel uzelf door balans in uw breinkracht te brengen! ............................................93 Tips voor een gunstige leeromgeving ...............................................................................95 Uw ervaringen met leren...................................................................................................98 Rewind your mind!.........................................................................................................98
4
Module 4 Trainen van uw geheugen In deze module leert u hoe uw brein werkt en wat de relatie is tussen uw werking van uw hersenen en snellezen. U ontdekt welke functies waar operationeel zijn. Daarnaast weet u aan het einde van deze module ook wat basis- en meer geavanceerde geheugentechnieken zijn en hoe u deze praktisch kunt toepassen in uw situatie. Ook leert u de optimale leertechniek kennen die u bij lezen direct kunt gebruiken.
Algemene doelstelling geheugentraining De hedendaagse mens dient steeds sneller steeds meer informatie te verwerken. De druk wordt groter en wat betekent dit voor u? Veel mensen hebben sinds de lagere school niets meer aan hun leestechnieken en de ontwikkeling van hun geheugen gedaan. Hoe heeft u zichzelf hier ontwikkeld?
In ieder geval is een ding duidelijk: bij al onze handelingen gebruiken we ons geheugen; lopen, spreken, chatten, denken, schrijven, lachen, socializen of eten. Zonder ons geheugen zijn we daartoe niet in staat.
Als u in de bioscoop naar een film kijkt, dan is het in werkelijkheid zo, dat voor ieder beeld dat u ziet, hetzelfde plaatje ongeveer zestien keer per seconde met korte donkere tussenpozen op uw netvlies komt. Op elke filmrol staat dus ieder beeld of iedere scène zestien keer op precies dezelfde wijze geregistreerd. Deze informatie wordt via uw netvlies in uw hersenen opgeslagen en daar heel even vastgehouden of herinnerd, totdat het volgende plaatje via het netvlies de hersenen wordt binnengestuurd. Omdat onze hersenen in staat zijn één zestiende van een seconde of langer de afdruk of het geheugenspoor van een dergelijk plaatje vast te houden, lijkt het alsof u één enkel beeld ziet terwijl het er in feite zestien zijn.
5
Kortom, uw geheugen zorgt ervoor dat u kunt opereren als mens. Natuurlijk is een goede ontwikkeling van uw geheugen belangrijk. Toch zijn er veel mensen die aangeven dat hun geheugen afneemt naarmate ze ouder worden en… er weinig aan doen. Er zijn ook mensen die teksten lezen en zichzelf afvragen: wat heb ik nu precies gelezen. Kent u zulke mensen, misschien direct in uw omgeving… misschien iemand die u heel goed kent? Andere mensen hebben moeite om prioriteitenlijsten of telefoonnummers te onthouden… en weer andere mensen zijn direct na het horen van een naam deze direct al weer vergeten… Eh, hoe heet hij/zij ook al weer?
De algemene doelstelling van deze module is dan ook dat we u helpen uw geheugen optimaal te benutten waardoor u datgene wat u leest en wilt onthouden ook daadwerkelijk kunt reproduceren.
Zoals ik altijd zeg: “Iedereen heeft al een geniaal brein. Ook u! U hoeft enkel de gebruiksaanwijzing te kennen en te weten hoe u geheugentechnieken praktisch kunt toepassen!”
6
Verband tussen leesproblemen en geheugentraining Onderzoek in geheugenpsychologie toont aan dat het mogelijk is uw geheugen op specifieke gebieden te verbeteren door gebruik te maken van geheugentechnieken. Een aantal van die technieken wordt hier beschreven, variërend van simpel tot meer geavanceerd.
Bij lezen is een goed geheugen van wezenlijk belang. De meeste mensen zijn hetgeen ze lezen voor het einde van de zin al weer vergeten. Dit heeft, zoals we eerder al zagen, een aantal oorzaken. De relatie tussen lezen en uw hersenwerking wordt hiermee nogmaals benadrukt.
U leest: •
Fonetisch. Dit houdt in dat u leest met een begeleidende stem in uw hoofd. Hierdoor vertraagt u uw leessnelheid. Een zichtbaar beeld dat u visualiseert onthoudt u 100 keer beter en neemt u 1000 keer sneller op. Fonetisch lezen zorgt ervoor dat de meeste mensen op volwassen leeftijd nog steeds de leessnelheid van een kind hebben. Gevolg geen focus en dus losse woorden en daar kan uw brein minder functioneel mee omgaan.
•
Repeterend en zonder vertrouwen. Tijdens het lezen van de zin zijn de meeste mensen niet overtuigd van zichzelf, of ze datgene wat ze gezien hebben ook daadwerkelijk kunnen recapituleren. Vaak zit informatie er wel maar door gebrek aan vertrouwen kan men het niet terughalen.
•
Zonder gericht doel. U stelt u mogelijk vooraf en tijdens het lezen geen vragen die de stof voor u verdiepen waardoor u het eenvoudiger kunt onthouden. U kunt enkel iets onthouden als u het koppelt aan iets dat u al weet. Op het moment dat u geen informatie klaarzet, door de stof te onderzoeken, vragen klaar te zetten en notities te maken, heeft u geen kapstok om de nieuwe informatie aan op te hangen. Gevolg: u neemt van alles waar, enkel u kunt het niet meer terughalen. Een verbinding tussen oude en nieuwe informatie dient zo sterk te zijn dat als u aan het ene begrip denkt daar automatisch een koppeling heeft naar het andere begrip. Vul onderstaande voorbeelden maar eens aan: Ernst & …, Marco …, Oliver & …. enzovoorts. Zo werkt
7
het precies met lezen. Bij nieuwe tekst dient u de kernwoorden te koppelen aan informatie die u al kent. Soms betekent dit dat u betekenisloze begrippen betekenis dient te geven. Hier kom ik bij de geheugentechnieken nog op terug. •
Met te weinig belangstelling. Hierdoor worden uw hersenen niet geactiveerd om de stof daadwerkelijk op te nemen. Als uw brein met van alles bezig is behalve met lezen, dan zou u het via uw onbewuste nog wel terug kunnen halen maar uw bewuste geest weigert dan meestal dienst te doen!
•
Zonder aantekeningen te maken. Wie schrijft, die blijft! Door te noteren maakt u wat u leest visueel. U heeft het dan ten eerste al een keer gezien. Ten tweede is herhaling een basistechniek die al snel tot beter resultaat leidt als u iets dient te herinneren.
•
Zonder samen te vatten. De meeste mensen lezen al springend over een pagina. Hun brein ontvangt dan onsamenhangende informatie. Bovendien vergeten ze dan vaak ook geregeld samen te vatten wat ze gelezen hebben. Het resultaat is dat de woorden in uw hoofd niet als een geheel worden opgenomen maar gefragmenteerd als losse woorden. U gebruikt dan voornamelijk uw linker hersenhelft, waar alle logische zaken huisvesten. Woorden belanden in uw korte termijn geheugen en als ze dan niet snel genoeg opgehaald worden, dan verdwijnen ze ogenschijnlijk ze sneeuw voor de zon. Samenvattingen van stof in eigen woorden verankeren informatie in uw brein.
•
Zonder te visualiseren. Als u tijdens lezen enkel gebruik maakt van logica, woorden, mathematica, analyse, interpretatie van grafieken, dan maakt u alleen gebruik van uw linker hersenhelft. Informatie gaat dan naar uw korte termijn geheugen. Dit betekent dat informatie, zoals het woord het al zegt, kort wordt opgeslagen. Zou u gebruik maken van uw vermogen om ook te visualiseren en kleur, ruimte en geluiden toe te voegen, dan ontstaat een beeld dat opgeslagen wordt in uw lange termijn geheugen. En beelden onthoudt u nu eenmaal beter dan woorden.
Het is onmogelijk om te leren snellezen zonder geheugentraining. Uw hersenen kunnen de informatie wel snel lezen, echter zij zullen moeite hebben de informatie te reproduceren. Door hersengebruik, of anders gezegd hersengymnastiek, creëert u
8
verbindingen tussen hersencellen. Des te meer verbindingen uw hersencellen aangaan, des te sneller u de informatie kunt reproduceren. Hierdoor neemt en uw leessnelheid toe en stijgt uw begripsniveau van de stof. •
Met een kleine woordenschat. Het gevolg is dat u bij elk onbekend woord blijft hangen. Dit vertraagt uw tempo weer, waardoor uw focus verdwijnt, waardoor uw hersenen gaan afdwalen, waardoor u minder opneemt.
•
Met weinig kennis van tekstopbouw. De meeste mensen hebben geen verstand van tekstopbouw. En omdat ze in veel gevallen ook niet actief vragen klaarzetten, wordt de focus een stuk minder. Het resultaat: U weet niet of in mindere mate wat u gelezen heeft.
Als u weet hoe een tekst opgebouwd wordt, dan krijgt uw brein een extra kapstok tot zijn beschikking waar deze informatie aan kan ophangen. Bovendien verkrijgt het automatisch een set met vragen die beantwoord dienen te worden. Het gevolg is dat uw brein onbewust op zoek gaat naar het antwoord op deze vragen. Het resultaat: een betere herinnering van wat u gelezen heeft. De hoogste tijd dus om uw brein op een hoog niveau te brengen. Het niveau waarop u het uitdaagt om het optimale uit uw breincapaciteit te halen. Laten we eerst eens kijken hoe uw brein werkt.
Hoe werkt het brein? Het menselijke brein bestaat functioneel gezien uit drie zelfstandige hersendelen, die elkaar qua ontwikkeling opvolgen en ieder deel heeft verschillende functies.
Het is belangrijk te weten dat, ondanks dat we het brein presenteren als drie zelfstandige hersendelen, deze als een geheel samenwerken. U kunt ze niet los van elkaar zien. Zie ze dus als een groot netwerk van hersendelen die met elkaar samenwerken om ons gestel te laten functioneren.
Nieuwe onderzoeken benaderen de hersenen vanuit deze benadering. Om het voor u begrijpelijk te houden geef ik u een simpele benadering waardoor het geheel helder blijft. Deze benadering van de drie hersenen en hun verschil in ontwikkelingsstadia werden
9
geïdentificeerd door Paul Mc Lean van The National Institute for Mental Health in Washington. 1. Kleine hersenen Het oudste deel bestaat uit de hersenstam en de kleine hersenen (cerebellum). Dit deel wordt ook wel het reptielenbrein genoemd. De kleine hersenen en de hersenstam bevinden zich aan de onderkant van het brein.
De belangrijkste functies zijn het bewaren van het evenwicht, het in stand houden van de lichaamshouding en het beter laten verlopen van bewegingen in de ruimte. Van oudsher zorgt dit gedeelte van de hersenen voor de ‘fight or flight’ reactie. Samengevat zorgen de kleine hersenen zorgen: •
Senso - motorische functies
•
Overleving en territoriumdrift
•
Vecht of vlucht
•
RAS (Reticulair Activerings Systeem). Te trainen door aandacht aan doelen te geven en het stellen van vragen. Je krijgt datgene waar je je op focust.
2. Limbisch systeem Het tweede deel van de hersenen bestaat uit het limbisch systeem of zoogdierenbrein. Dit hersendeel zit in het midden van het brein, in het midden. Daarom noemt men het ook wel de middenhersenen. Het limbisch systeem wordt bedekt door de hersenschors.
Dit deel van de hersenen zorgt onder andere voor de homeostase (balans), de zorg voor een bestendig milieu in het lichaam. Het reguleert de lichaamstemperatuur, de bloeddruk en het bloedsuikergehalte. Dankzij het limbisch systeem kunnen we in ons lichaam een constant klimaat in stand houden dat onafhankelijk is van de invloeden van hitte en kou.
Het belangrijkste en meest verbazingwekkende onderdeel van het limbisch systeem is de hypothalamus. Het is heel klein, ongeveer zo groot als een boon, weegt zo'n vier gram en regelt eten, drinken, slapen en waken, lichaamstemperatuur, chemisch evenwicht, hartritme, hormoonspiegel, seks en emoties. De zintuigen zijn verbonden met de thalamus, behalve het reukorgaan. Geuren gaan direct naar de grote hersenen.
10
Samengevat zorgt het limbisch systeem voor: •
Gevoelens en emoties (amygdala)
•
Geheugen (hippocampus)
•
Bioritme
•
Immuun systeem (hypothalamus)
3. Grote hersenen Het derde en jongste deel van onze hersenen bestaat uit de grote hersenen, ‘thinking cap’ of neo-cortex. Ongeveer 80% van het volume van onze hersenen wordt in beslag genomen door de neo-cortex. Het ziet er uit als een walnoot zonder dop. De hersenschors, die 1,5 tot 3 mm dik is, zou gladgestreken een oppervlakte hebben van ongeveer twee vierkante meter. Denken en aspecten van leren zijn functies van de schors. Veel is nog onbekend. We weten niet hoe we nieuwe ideeën krijgen of wat er exact gebeurt als we iets nieuws leren. De hersenschors is de grootste en buitenste laag van de hersenen en bestaat uit twee hersenhelften (hemisferen). Er is een rechter- en linkerhemisfeer. Deze zijn onderling verbonden via de hersenbalk. De hersenschors bestaat uit hersencellen die worden gevormd uit zenuwen (zie onderstaande tekeningen).
11
Alles heeft met alles te maken en de hersenen moeten worden gezien als één samenwerkend systeem, ondanks de vele specifieke en gelokaliseerde functies. Bovendien is bij hersenbeschadigingen gebleken dat andere gedeelten van de hersenen getraind kunnen worden om het werk van het beschadigde deel over te nemen.
Samengevat zorgen de grote hersenen voor: •
Taal
•
Nuttig gedrag
•
Denken en beslissen
•
Hogere intelligenties
12
Enkele feiten over uw brein In de neocortex bevinden zich 10 tot de macht 12 neuronen. De hersencellen maken verbindingen met ander hersencellen door middel van synapsen en dendrieten. Het aantal verbindingen tussen verschillende neuronen is oneindig. De mogelijke interacties tussen verschillende neuronen is groter dan er atomen zijn in ons melkwegstelsel.
Het aantal mogelijke verbindingen in onze hersenen bedraagt 10 tot de macht 800; het aantal atomen in het heelal bedraagt 10 tot de macht 100. Per minuut vinden er tussen de duizend en 1 miljoen chemische reacties plaats in onze hersenen.
We gebruiken maar 10% van onze hersencapaciteit. Het gewicht is circa 1400 gram, wat neerkomt op 2% van ons lichaamsgewicht. Ongeveer een kwart van alle energie die ons lichaam nodig heeft, is nodig om de hersenen te voeden. De hoeveelheid zuurstof die de hersenen nodig hebben is zelfs 30 % van de totale zuurstof die ons lichaam opneemt. Door onze hersenen te prikkelen, stimuleren we de groei van dendrieten en maken we meer verbindingen. Dit is biologisch aantoonbaar en zorgt zelfs voor een verzwaring van uw hersenen. Ook wordt bij training de kwaliteit van de verbindingen beter.
De sleutel in de connectie tussen synapsen is een substantie genaamd myeline. Myeline is een vettig eiwit dat geproduceerd wordt om twee verbindingsstukken tussen neuronen (synaps, dendriet) te beschermen en sterker te maken wanneer nieuwe informatie opgenomen wordt. De eerste keer dat het gemaakt wordt kost het veel energie. Daarna wordt het steeds gemakkelijker.
Door herhaling beginnen de neuronen zich te verbinden en worden de verbindingsstukken beter gevoed (myelineaanmaak) om die informatie gemakkelijk te kunnen oproepen (kracht en snelheidstraining van de dendrieten). Zonder herhaling verdwijnt dit proces langzaam. Dus: ”Use it or you’ll lose it…”
13
Werking van de hersenen (boterzachte, complexe weefselmassa van 1400 gram)
Graag voorzie ik u van een globale uitleg over uw hersenen. U hoeft immers geen neuroloog te worden. Het dient vooral om u wat inzicht te geven hoe u hersenen werken.
Uw hersenen bestaan, zoals we zojuist hebben gezien, uit drie delen: uw reptielenbrein, uw limbisch systeem en uw neo-cortex. Elk van deze delen heeft zijn eigen specifieke functies. Uw psyche werkt via een tweekamer systeem: de linker- en rechter hersenhelft.
Het is belangrijk dat u de verschillen tussen links en rechts meer als verduidelijking ziet, want uw hersenen werken in zijn geheel mee aan alle processen die er plaatsvinden. De processen uiten zich dan in 8 verschillende intelligenties, die resulteren in uw unieke mix van talenten.
Hemisferen In de afbeelding op de volgende pagina ziet u een bovenaanzicht van de linker- en de rechterhersenhelft, ook wel hemisferen genoemd. In het midden zit de hersenbalk (corpus callosum). Dit is een soort brug tussen de twee hemisferen.
Om te begrijpen wat iemand tegen u zegt, heeft u verschillende hersendelen nodig uit beide hemisferen. Iemand zegt bijvoorbeeld tegen u: “hé, jij leest wel ontzettend snel”. U let dan enerzijds op de intonatie waarmee iemand dat tegen u zegt en anderzijds op de betekenis van de zin. De intonatie wordt opgepikt via hersendelen uit de rechterhemisfeer en de taal en inhoud wordt gehaald uit hersendelen in de linkerhemisfeer. De informatie die beide hersendelen interpreteren geven ze aan elkaar door via het corpus callosum. Op deze manier luistert en analyseert u de wereld om u heen.
14
Neuronen De basis eenheid van onze hersenen is de zenuwcel of neuron. Deze eenheid is microscopisch klein. Er kunnen er 30 duizend in de kop van een speld en als een neuron zo groot zou zijn als een zandkorrel, dan zouden we een vrachtwagen nodig hebben om onze neuronen mee te nemen.
Neuronen verschillen van andere zenuwcellen door hun meer gecompliceerde vorm en hun sterk vertakte uitlopers. Alles wat we doen, vanaf het bewegen van een spier tot onze meest creatieve gedachten, komt voort uit ingewikkelde zenuwfuncties die altijd volgens hetzelfde proces werken.
Dit proces geschiedt door middel van elektrochemische signalen (stroomstootjes en chemische reacties) die van de ene neuron naar de andere worden doorgegeven. Dit gebeurd via zogenaamde neurotransmitters. Dit gebeurt niet langzaam en één voor één maar in snelle, veelvoudige communicatiegolven. We noemen dit ook wel hersengolven.
15
Op het moment dat uw hersenen actief zijn, “zenden” ze een dus een soort hersengolf uit. We onderscheiden er 4: 1. Bèta: De normale staat als u wakker bent. U redeneert, gebruikt uw logisch verstand om analyses te maken en beslissingen te nemen. Het aantal hersengolven is groter of gelijk aan 14 cycli per seconde. De meeste mensen opereren in deze staat. Nadeel is dat u minder waarneemt en daarnaast veel druk in uw hoofd heeft. 2. Alpha: De leerstaat. Uw alertheid is maximaal en u voelt zich toch ontspannen. U onthoudt meer, uw creativiteit en helderheid zijn optimaal en het kost geen enkele moeite om te visualiseren. Het aantal hersengolven is 7 tot 14 cycli per seconde. Dit is de staat die we gebruiken bij snellezen, omdat u dan met focus en toch ontspannen, optimaal informatie kunt opnemen en verwerken. 3. Theta: De droomstaat. U bent in een meer diepe trance. Dit is de staat waarin u zich bevindt vlak voordat u in slaap valt. U gebruikt de droomstaat ook als u mediteert, yoga beoefent, in trance geraakt, zichzelf geestelijk ontspant. 4. Delta: De slaapstaat. U bevindt zich in een diepe slaap en droomt er op los. U bent fysiek geheel ontspannen.
Via een EEG scan zijn deze waarneembaar. In de module ontspanning leert u hoe u zichzelf met muziek, ademhaling en andere ontspanningstechnieken in Alphastaat kunt plaatsen. Door rustig en diep in te ademen brengt u de hartslag richting 60 tellen per minuut. Hierdoor realiseert u dat de frequentie van uw hersengolven daalt tot Alphaniveau. Het is net of u deze 3 elementen in de juiste maat zet. Hierdoor ontstaat rust en overzicht. Bovendien neemt uw concentratie toe. Dit resulteert op zijn beurt weer in een sneller en beter waarnemingsvermogen.
Ontwikkeling van de breinstructuren Hoe ontwikkelt uw brein zich dan? Op vierjarig leeftijd, zijn de lagere breinstructuren voor 80% ontwikkeld en openen de hogere intelligenties zich voor ontwikkeling. •
De sensomotorische functies ontwikkelen zich door direct contact met de omgeving.
•
Het emotioneel - cognitief systeem ontwikkelt zich door spel, imitatie en verhalen.
•
De hogere intelligenties ontwikkelen zich door goede voeding en een goede emotionele gezondheid.
16
Hoeveel breinen heeft u? Door onderzoek zijn wetenschappers er achter gekomen dat er belangrijke verschillen bestaan tussen de functionaliteit van de linker en rechter hersenhelft. De linkerkant speelt een dominante rol bij analytische processen terwijl creatieve processen voornamelijk in de rechter hersenhelft plaats vinden. Bij linkshandige mensen kan dit andersom zijn! Beschouw de verschillen tussen links en recht meer als verduidelijking, want uw hersenen werken in zijn geheel mee aan al deze processen!
Your Brain!! SINISTRA
DEXTRA
LINKS
RECHTS
Spraak
Ritme
Onderdelen
Muziek
Ratio
Verbanden
Analyse
Intuïtie
Volgorde
Patronen en eenheid
Rekenen
Creativiteit
Wiskunde
Verbeeldingskracht
Schrijven en taal
Beelden
Problemen oplossen
Dagdromen
17
De linker en rechter hersenhelft
De hersenonderzoeker, Roger Sperry, ontving in 1981 de Nobelprijs voor zijn onderzoek naar de verschillen tussen de linker en rechter hersenhelft. Hij kwam tot de conclusie dat er verschillende vaardigheden gelokaliseerd zijn in een linker of rechter hersenhelft (hemisfeer).
Sinistra •
Nummers en getallen
Getallen spelen een belangrijke rol in uw leven. Als getallen niet zouden bestaan, dan zouden er ook geen betaalpassen en bankrekeningen mogelijk zijn. Prijzen, winst, kortingen, formaten, metingen, de concurrentiepositie, het marktaandeel, telefoonnummers, huisnummers, leeftijden, bladzijden van boeken, verwijzingen, codes, de aandelenmarkt, de goudprijs, de temperatuur van vandaag, de scores bij sport; alles wordt uitgedrukt in getallen. Getallen geven ons informatie en vergelijkingsmateriaal. We meten de tijd, de dagen, weken, maanden en jaren in getallen.
•
Woorden
Woorden zijn in ons leven van vitaal belang. We communiceren niet alleen in woorden, we denken ook in woorden en gebruiken ze bij de 'gesprekken met onszelf'. Woorden kunnen ons aan het lachen en aan het huilen maken, ons tot actie aanzetten of tot passiviteit dwingen, ons hoop geven of tot wanhoop brengen. Woorden zijn onze werktuigen. Ze vormen de taal waarin we mensen toespreken. Denk maar eens aan uw favoriete spreker. De manier waarop hij u aanspreekt! We gebruiken woorden om uitdrukking te geven aan onze ideeën, zorgen en dromen. Woorden zijn één van de belangrijkste bouwstenen van onze communicatieve vaardigheden. Woorden kunnen een presentatie maar ook een boek breken of maken.
18
•
Logica
Logica weerspiegelt het redenerende vermogen van de hersenen. Bij het leren gebruikt u het vermogen tot logisch denken. Spelletjes als Sudoca of poker stimuleren uw logica. Als men u herhaaldelijk om iets gevraagd heeft, is het logisch om daar een bepaald antwoord op te geven. Dankzij het vermogen tot logisch denken gaat u op zoek naar een cursus snellezen, bestelt een cursus via internet en zit u nu achter uw boek. U zorgt, voor dat u dit doet dat u het internetadres heeft, uw creditcard paraat houdt en een innerlijke motivatie heeft om daadwerkelijk iets met de cursus te doen. Vervolgens gebruikt u uw verstand of uw vermogen tot logisch denken om zo effectief door dit boek te bladeren.
•
Lijsten
Een van de meest gebruikte items om zaken te onthouden en misschien ook wel uw favoriet zijn lijstjes. Ik maak sinds ik kan herinneren al lijsten om gestructureerd te werken. Het helpt bij boodschappen doen, presentaties geven, de tv gids en nog veel meer. Lijsten scheppen orde voor en geven mogelijk aan wat het meest belangrijk voor u is. Ook kunnen ze weergeven wat bij elkaar hoort. Ze geven vaak beknopt en effectief heel precies informatie over een bepaald onderwerp. Bij snellezen gebruiken we het principe van volgorde in mindmaps, maar ook bij scannen en skimmen om de inhoud van een boek snel te kunnen weergeven. Er zit overigens ook een nadeel aan lijstjes. Als u de inhoud niet voldoende verankerd in uw denken, dan kan het zijn dat u zich, bij verlies, het lijstje nog wel kunt herinneren maar de inhoud niet precies meer kunt herhalen. Bij schrijven van dit boek, gebruik ik een mindmap met lijstjes er in verwerkt. Op deze manier houd ik vast aan de opbouw van dit boek. Bovendien kan ik ook eenvoudig zien wat ik nog dien te schrijven voor u.
19
•
Details
De menselijke geest houdt van details die het beeld compleet maken. Overigens hebben ze daar niet altijd oog voor. Uw spiegelneuronen zorgen ervoor dat u wel het globale beeld signaleert maar moeite heeft met kleine veranderingen. Zo kunt uit eten gaan met een gezelschap, zich deels omkleden en niemand die het merkt. Ook kunt u naar ogenschijnlijk dezelfde foto;s kijken maar moeite hebben om de verschillen te signaleren. Als er details ontbreken, dan klopt er volgens ons gevoel iets niet helemaal. Het is een kunst om alle details tot zijn volle recht te laten komen en dit vergt nog al wat doorzettingsvermogen.
Iets waar het in de Westerse maatschappij nog al eens aan ontbreekt. Geen wonder dat Japanse producten zo’n hoge kwaliteit leveren. Men maakt daar gebruik van het Kaizen principe dat nota bene door een Amerikaan is uitgevonden. Het houdt in dat de kwaliteit van elke aspect van een product continue gewaarborgd en verbetert wordt. Dit oog voor detail is vooral merkbaar in de auto-industrie. De kleinste details zijn op orde.
Bij snellezen trechteren we altijd van globaal naar detail. Dit is eenvoudig om dan kennis te kunnen onthouden. Veel mensen hebben moeite met het onthouden van details. Niet omdat ze het niet kunnen. Meer omdat de interesse er niet naar uitgaat en de focus veel te laag is. Bovendien gebruikt men niet de juiste geheugentechnieken om details op te slaan. En toch is het soms belangrijk om details te herinneren. Bijvoorbeeld als u scriptief leest. Nu hoeft u gelukkig niet alles te onthouden. En bovendien streven we hier ook niet naar. Bij snellezen is een begrip van 80-90% voldoende; zeker als het de juiste dingen zijn die u onthoudt!
Denk eens aan uw favoriete restaurant. Staan er verse bloemen op tafel, is het zilver gepoetst? Draagt het personeel schone kleding? U ziet hoe belangrijk details zijn voor het ervaren van kwaliteit bij de goederenproductie en de dienstverlening. Het gaat niet om kleinigheden. Alle details bij elkaar zijn het product. En zo werkt het precies bij snellezen.
20
Dextra •
Beeld
Stelt u zich eens een leven zonder beelden voor. Wat een gemis! Overigens zullen uw hersenen de visuele ruimte in uw hersenen dan gebruiken om uw auditieve elementen in uw brein meer te ontwikkelen. Wat is de natuur toch knap!
De kracht van beelden is onvoorstelbaar groot. Beelden bevatten zo veel meer informatie dan woorden. U kunt ze sneller oproepen, visualiseren en beïnvloeden dan woorden. Ga maar na: U leest ongeveer 240 woorden per minuut, u denkt in ongeveer 1500 beelden per minuut. Vandaar de uitdrukking "een beeld is duizend woorden waard". Beelden kunnen dus een grote hoeveelheid informatie in een ogenblik overdragen. Onze vroegste tekenen van communicatie - grotschilderingen - zijn beelden. De afbeeldingen bij advertenties in kranten en tijdschriften hebben een boodschap en roepen gevoelens en stemmingen op, die allemaal bijdragen het artikel te kopen. Het is niet voor niks dat muziekzenders als TMF en MTV zo gigantisch populair zijn geworden. Zelfs al spreekt u een vreemde taal niet dan kunt u met beelden uitleggen wat u bedoelt. Bovendien ben ik een overtuigd aanhanger van de stelling: “Als u over iets kunt dromen, dan kunt u het waarmaken!”
Met behulp van beelden slaan we informatie op in ons lange termijngeheugen. Kunt u, als u uw ogen sluit, de voordeur van uw huis voor de geest halen?
Een snellezer creëert woordbeelden in zichzelf en de ander, zoals een spiegel duidelijk maakt hoe een nieuw kledingstuk u staat.
•
Fantasie
Heeft u wel eens weg gezwijmeld bij het zien van een mooie man, een mooie vrouw of een bijvoorbeeld een mooie auto (sorry, ik ben nu eenmaal gek op auto’s). Maakte u toen duidelijk een voorstelling hoe het zou zijn als u ermee door een stad zou flaneren?
Hoe vaak heeft u een product of dienst gekocht, omdat u zich voorstelde hoe fantastisch het zou zijn het te hebben of ervan te genieten? Denk eens aan het fitnessprogramma dat u èn een uitstekende conditie bezorgt èn een droomlichaam!
21
Of uw nieuwe droomtuin uit het tijdschrift, met de modernste snufjes! De vakantie van uw leven aan boord van de Love Boat op weg naar de Bahamas! Jazeker, verbeeldingskracht is bij het leren een belangrijk instrument dat grote aantrekkingskracht op uzelf en anderen uitoefent. Sporters gebruiken het om hun prestaties naar hoger niveau te trekken. Ze zien dan dat ze de poging al succesvol hebben afgesloten. Een krachtig middel!
•
Kleuren
De reclame van HP Printers maakt het heel duidelijk. “Can I play with madness?”. Kleuren maken ons bestaan opwindend, boeiend en inderdaad kleurrijk! Kunt u zich een wereld voorstellen, die alleen maar bestaat uit zwart en wit? Ik vind Laurel & Hardy geweldig, begrijp me niet verkeerd. Maar onderzoek eens de kracht van kleuren. Kijk eens rond op uw werk om te zien hoe effectief daar van kleuren gebruik is gemaakt. Hoe kleurrijk is uw kantoor? Uw promotiemateriaal? De verpakking van uw favoriete producten? Als u ooit eens gaat winkelen, let dan eens op hoe kleur wordt gebruikt bij het presenteren van verkoopwaar.
Wat valt er te zeggen over úw kleding? Kleding vormt uw persoonlijkheid. Bent u wel zo kleurrijk als u wilt zijn?
Bij onthouden en leren hebben kleuren vele functies. Ze spelen een rol bij uw woordkeus. Een kleurrijke conversatie boeit en wekt uw belangstelling. Geen wonder dat Marco Borsato zo succesvol is met Symphonica In Rosso. Fabelachtig mooi al dat rood in het Geldredoom.
Snellezers gebruiken kleuren bij maken van mindmaps, visualiseren van de leesstof en markeren van kernwoorden. Hoe levendiger qua kleur iets is, des te beter zal uw brein het onthouden. Zeker als u kleuren koppelt aan betekenissen. Rood is een aandachtspunt, groen is de oplossing van iets, blauw dient nader geanalyseerd te worden enzovoorts. “Have fun with colours and enhance your life.”
22
•
Ritme
Ik ben muzikant en een leven zonder ritme kan ik me niet voorstellen. Het ritme is in elk aspect van uw leven geïntegreerd. Zo kent u het ritme van regen, verkeer, muziek, en tijd: uren, weken, maanden en seizoenen. Maar ook uw natuurlijk ritme, uw bioritme, bepaalt hoe u structuur geeft aan slapen, werken en eten.
Waarom dansen zo veel mensen? Toch niets zo fijn dan uw lichaam ritmisch te laten bewegen als u danst? Als u nu niet zo’n danser bent… toen u kind was dacht u hier niet over na en bewoog u op uw manier op het ritme van muziek! Mijn dochter heeft het nu al in de genen.
Ritme komt ook naar voren in uw communicatie met anderen. Men relateert soms naar het niet op dezelfde golflengte zitten. Vaak heeft dit te maken met snelheid van praten die varieert. Sommige mensen houden van snel, anderen van langzaam. Sommige onder u houden van zinnen met een korte cadans. Anderen houden van een lijzige, langzame en lange cadans.
Wat valt er te zeggen over het ritme van uw stem? Heeft u liever iemand met een saaie , kleurloze en eentonige stem of iemand met een stem als een muziekinstrument; rijk aan klank, toon en muzikaliteit. Een stem die uw aandacht vasthoudt? Gebruik bij samenvatten deze stem om zaken te benadrukken. Het klinkt wellicht vreemd maar het is wel lekker voor uw brein!
Ook lezen en leren kent natuurlijk een ritme. Ten eerste weet u wanneer u vragen stelt, notities maakt, stof herhaalt en hoe u dit opbouwt voor uzelf. U weet nu ook dat het handig is om met een hoog tempo stof door te nemen. Anderzijds is het belangrijk dat u binnen leesstof varieert in leestempo. Snellezers weten dit als geen ander. Ze pushen zichzelf om, met ritmiek, consistent te lezen in een hoog tempo. Ze stoppen niet, kijken niet terug maar lezen door tot ze samenvatten. Daarnaast variëren ze het tempo afhankelijk van hun doelstelling en de soort stof. En zo dagen ze hun brein continue uit om alert te blijven. Uw hersenen genieten hiervan omdat ze nu eenmaal houden van uitdaging, variatie en consistentie.
23
•
Ruimtelijke werking
Ruimtelijke waarneming dient om de afstand tussen objecten te bepalen. Als u danst, loopt of rent maakt u gebruik van deze vaardigheid. Dankzij deze functie leert u hoe u zonder te morsen uw kopje moet optillen.
Ruimtelijke waarneming zorgt ervoor dat u zich bewust bent van uw omgeving, uw producten, uw klanten, uzelf en van de bewegingen die u en anderen maken.
Bepaalde ruimte laten in uw aantekeningen, tussen de alinea van uw e-mail of brief, zorgt ervoor dat u de tekst beter kunt waarnemen.
Het verbreden van uw blik zorgt ervoor dat u in uw leven en natuurlijk tijdens snellezen ook meer bewust waarneemt. Snellezers gebruiken dit fenomeen door naar tekst te kijken met totaaloverzicht, hun blikveld zo breed mogelijk te maken en aantekeningen in een ruimtelijk visueel schema te verwerken.
Samengevat:
Het gebruiken van deze 10 mentale vaardigheden vergroot zowel uw communicatie, als uw studieresultaten.
Uw hersenen houden ervan als al deze vaardigheden, blijvend, worden gestimuleerd.
24
De kracht van samenwerking Voordat ik samen met u uw breincapaciteit ga verdiepen, steek ik u graag nog een hart onder de riem. Voor iedereen die twijfelt aan zijn geheugenmogelijkheden, veroorzaakt door zelftwijfel, een beperkende in plaats van een stimulerende leeromgeving, “niet zo slimme leraren of ouders”, een tekort aan tools om het te kunnen of “een aflatend geheugen als gevolg van ouderdom(*)”:
Uw brein is een erg krachtige computer. In werkelijkheid ontwikkelt u maar een klein percentage van het brein. Ik kan niet precies aangeven hoeveel of hoe effectief u gebruik maakt van uw hersenen.
Dit komt omdat het één groot samenwerkend geheel is. Wel kan ik uit ervaring zeggen, dat de meeste mensen een minder werkend geheugen hebben door een centraal begrip: angst! •
angst voor het onbekende
•
angst voor verandering
•
angst om te falen
•
angst voor vernedering
•
angst om fouten te maken
•
angst om moeite te moeten doen
Wanneer zijn deze angsten ontstaan? Veel mensen herkennen zich in de negatieve feedback van medestudenten en leraren. In veel gevallen zijn de eerder genoemde angsten vanuit de thuissituatie en school ontstaan.
“Ik kan niet” is een keus en houding. Waarschijnlijk is het ook een Self Full Filling Prophecy. Iemand kan als hij niet eens iets probeert ook niet vernederd worden of falen. Soms lijkt het net alsof mensen liever in de veiligheid blijven van wat ze weten of kunnen dan dat ze het risico nemen om fouten te maken en te falen. Ik weet echter één ding zeker: als u meer fouten maakt, krijgt u meer ervaringen, waardoor u beter weet hoe het niet moet en sneller de route ontdekt (ook in uw hoofd) naar een succesvolle beslissing!
25
Het is daarom belangrijk dat u successen goed registreert in uw brein. Maak er als het ware een duidelijke foto van en blaas deze op tot enorme grootte. Uw brein is namelijk gek op een successtory. Op deze manier krijgt u snel toegang tot de oneindige mogelijkheden van uw brein.
Succes wordt voor een groot deel bepaald door hoe u omgaat met tegenslagen en mislukkingen. Zegt u tijdens deze cursus: “Zie je wel, ik kan het niet” of bent u optimistisch?
Een optimist leeft langer en heeft meestal meer succes. De gouden tip is dus: zie uzelf slagen en verwonder u over datgene wat u leert in het heden!
Kortom:
26
U bent uniek!
U bent een geheel, dat groter is dan de kracht van de aparte delen. Niemand in de wereld neemt informatie waar zoals u. Uw hersenen zijn net zo individueel als uw duimafdruk. “You are different, so use it!” Of zoals Iwan Marckmann mij leerde:
Live every day with passion And wonder about things you learn If you’re wondering it means you’re open to learn and educate yourself to train yourself in becoming the brain gladiator you already are!
Succesvolle intelligentie is de som van al uw praktische, analytische en creatieve vaardigheden + oefening.
Kort gezegd: maak gebruik van alle vormen van intelligentie omdat dit in veel gevallen tot succes leidt.
Welke intelligenties onderscheiden we dan?
(*) Het is nooit bewezen dat uw geheugen slechter gaat werken als u ouder wordt. Sterker nog; bij goed onderhoud door juiste voeding, fysieke training, regelmatig breingymnastiek en eliminatie van alcoholgebruik en roken, gaat uw geheugen juist beter werken dan op jeugdige leeftijd. U ontwikkelt meer glial cellen die specifiek helpen bij creëren van onderlinge verbindingen tussen breincircuits. Dit heeft wederom een zeer positief effect op uw vermogen om associaties te maken tussen items die ogenschijnlijk niets met elkaar te maken hebben. Net als Einstein. Uit: The Age Heresy.
27
Verschillende soorten intelligenties: Howard Gardner, hoogleraar Cognitie & Onderwijs aan de Harvard Graduate School of Education en hoogleraar Neurologie aan de Boston University School of Medicine, onderscheidt meer dan 14 soorten intelligenties. In het onderwijs richt men zich met name op: •
Linguïstische intelligentie
•
Mathematische intelligentie
In de kunst, mode en muziek richt men zich met name op: •
Visuele intelligentie
•
Muzikale intelligentie
•
Lichamelijke intelligentie
•
Bewegingsintelligentie
•
Kinesthetische/tactiele intelligentie
Maatschappelijk zijn weer deze intelligenties belangrijk: •
Interpersoonlijke intelligentie
•
Intrapersoonlijke intelligentie
Maar ook de volgende intelligenties krijgen een steeds meer prominente rol in onze maatschappij: •
Naturalistische intelligentie
•
Intuïtieve intelligentie
•
Seksuele intelligentie
•
Spirituele intelligentie
•
Existentiële intelligentie
28
Gebruik al deze vormen om uzelf te prikkelen en lol te krijgen in het aanleren van nieuwe dingen.
Als u wilt weten hoe u deze verschillende intelligenties kunt ontwikkelen, dan adviseer ik u het boek “Hoofdzaken” van Tony Buzan eens te lezen. Hij geeft telkens zijn definitie van het type intelligentie, de voordelen die er aan verbonden zijn, wie een rolmodel was op dat gebied, wat verbazingwekkende feiten zijn waaruit blijkt dat u slimmer bent dan u dacht, een aantal goed geïllustreerde voorbeelden, oefeningen om uw hersenen dat deel extra te laten ontwikkelen en een eindtest om te kijken wat uw status is. Enerverend en leuk om te lezen!
U hoeft het wiel ook niet opnieuw uit te vinden, omdat u gebruik kunt maken van een van de snelste manieren om nieuw informatie te leren: modeling. Modeling is het spiegelen, kopiëren, exact nadoen van het gedrag dat iemand vertoont die al succesvol is.
Hoe neemt u het meest effectief kennis op? Kennis opnemen is een proces dat door velen effectiever kan worden uitgevoerd. De basis van alle kennis zit al in u! Het belangrijkste is dat u alles wat u leert, ophangt aan datgene wat u al weet. Maak sterke verbindingen met oude en nieuwe kennis. Denkt u aan het ene begrip, dan herinnert u zich automatisch het andere!
Stelt u zich eens voor dat u een abstract begrip, dat u niet kent dient, dient te onthouden. Hoe pakt u dit dan aan? De meeste conventionele lezers blijven bij onbekende woorden langdurig stil staan en stampen zo’n woord dan in hun hoofd. Het is veel functioneler om het om te zetten in iets dat u al kent, daar de betekenis aan te koppelen en dit dan consistent te herhalen. U onthoudt dit dan gegarandeerd. Gebruik hiervoor de 10 mentale vaardigheden die uw brein u ter beschikking stelt en schakel al uw zintuigen in. Informatie wordt hierdoor opgeslagen in uw lange termijn geheugen
Zeker als u het dan ook nog een keer herhaalt. Tip: roep oude kennis op in uw herinnering voordat u nieuwe kennis opneemt en roep uw nieuwe kennis op tijd terug voor het weer wegzakt. De kracht van herhalen zit in het feit dat u de associaties (verbindingen) van oude en nieuwe kennis herhaaldelijk activeert. Het gevolg is dat nieuwe informatie beter verankerd raakt in uw geheugen, waardoor u het zich beter kunt herinneren. Simpel en doeltreffend.
29
De Grieken en Romeinen als geheugenkunstenaars De Grieken aanbaden het geheugen zozeer, dat ze het tot de godin Mnemosyne uitriepen. Het moderne woord Mnemotechniek is afgeleid van haar naam.
In de tijd van de Oude Grieken en Romeinen pasten senatoren geheugentechnieken toe, om indruk te maken op medepolitici en het publiek, die bij de provinciebijeenkomsten aanwezig waren. Ze kenden zo honderden details, van dingen die zich afspeelden in hun provincie, uit hun hoofd. Geen wonder dat ze de heersers waren in dat tijdperk! Wat kunnen we hier nu van leren?
De mnemotechniek maakt gebruik van deze principes en voegt daar nog een nieuw element aan toe: verbeelding. Bij verbeelding worden dramatische, overdreven, kleurrijke en sensuele beelden in het geheugen “gegraveerd”. Een mindmap (visueel schema) is in feite een perfect werkend multidimensioneel mnemoplaatje.
Door gebruik te maken van deze technieken heb ik al meer dan 1000 mensen getraind in onder andere: •
Onthouden van ongeveer 50 nieuwe namen van medecursisten
•
Herinneren van lijsten met ongeveer 100 nieuwe producten
•
Het terug kunnen roepen van 40 telefoonnummers
•
Het exact kunnen herinneren van de informatie in een gelezen boek van 100 pagina’s; per pagina, de kernwoorden.
30
Welke voordelen levert dit u op? U zult hierdoor een beter begrip krijgen van de informatie die u juist wel of juist niet wilt onthouden. Ook zult u hierdoor sneller begrijpen waarom de nieuwe kennis voor u van belang is. Dit is op zijn beurt weer goed voor uw motivatie en hierdoor zult u de nieuwe stof onbewust nog beter onthouden. U wordt u immers bewust van delen van de leerstof die u al kent en dat kunnen uw hersenen gewoonweg niet overslaan.
We gebruiken verschillende technieken om hetgeen u leert beter te onthouden. Natuurlijk is het idee achter deze geheugentechnieken, dat u de vermogens van uw geheugen optimaal benut, zodat u dit boek maximaal absorbeert. Dit wil niet zeggen dat u alles dient te onthouden. Uit onderzoek, door de universiteit van Oregon, is gebleken dat het negeren van irrelevante informatie het geheugen juist verbetert. Dit komt omdat onthouden van informatie meer te maken heeft met concentratie op relevante informatie, dan met geheugencapaciteit. Mensen die irrelevante gegevens het beste negeerden, bleken het beste informatie te onthouden. De verklaring hiervoor is dat door te focussen er meer geheugenruimte beschikbaar blijft voor het onthouden van hoofdzaken. Focus u dus op de zaken die voor u relevant zijn.
De zaken die u leest en dient te leren bestaan meestal uit geïsoleerd begrippen die u in één bepaalde vorm krijgt aangereikt Dit is meestal als tekst op papier of op een beeldscherm. Dit kost u veel moeite omdat uw geheugen gek is op een combinatie van beeld, geluid, geur, smaak, aanraking, ruimtelijk inzicht, emotie, taal, structuren en verbanden!!! Als u deze combinatie van elementen in uw geheugen optimaal gebruikt, zult u merken dat u de stof beter onthoudt.
"Your brain loves motion, absurdity, exaggeration, substitution,..."
31
De zes basistechnieken die u moet kennen! De volgende geheugenmethodieken kunt u direct gebruiken om informatie beter te onthouden. U krijgt het gemakkelijk onder de knie en het helpt u informatie goed op te slaan. Hierdoor kunt u de informatie gemakkelijk oproepen wanneer u dat wilt. Onthoud informatie door de volgende technieken of een combinatie van technieken te gebruiken: Wilt u één bepaald item onthouden?
1. Techniek van herhalen: herhaal informatie telkens. Men noemt dit ook wel samenvatten, redundantie of retentie. 2. Verbeeldingstechniek: geef meer betekenis aan het item en vorm u er een beeld bij. In trainersland ook wel visualiseren genoemd. 3. Associatietechniek: breng een nieuw item in verband met iets dat u al kent. Wilt u meerdere feiten tegelijk onthouden?
4. Verbindtechniek: zet alle feiten in een lijst in een bepaalde volgorde door ze met elkaar te verbinden. Associeer ze één voor één met elkaar in een keten. 5. Verhaaltechniek: vlecht informatie aan elkaar tot een samenhangend verhaal 6. Plaatsings- of locitechniek: plaats feiten in gedachten in een bekende ruimte
Als u deze technieken gebruikt, dan mag u uiteraard meerdere technieken op elkaar stapelen. Dit verbetert uw kans op herinnering.
32
De vijf ‘vrouwelijke’ basisregels Ik gebruik graag de metafoor van de vrouw, zodat u deze vijf regels niet meer vergeet! •
Pas de Wet van Jost toe. Als u informatie dient te onthouden, herhaal informatie dan cyclisch. Roep kennis niet te vroeg maar ook zeker niet te laat terug in uw geheugen. Te vroeg herhalen kost u overbodig veel tijd. Te laat herhalen zorgt ervoor dat u het niet meer terug kunt halen. Dit houdt dus in: net voordat de kennis wegzakt, roept u deze weer terug in uw geheugen. Cyclisch betekent dan: na 5 seconden, 15 seconden, 30 seconden, 1 minuut, 15 minuten, 30 minuten, 1 uur, ½ dag, 1 dag, 1week, 1 maand, ½ jaar, 1 jaar. Mannen willen nog al eens wat vergeten, vandaar dat vrouwen zo graag herhalen!
•
Stel uzelf actief vragen. Uw onbewuste (Reticulair Activeringssysteem = RAS) wordt geactiveerd. U krijgt een verhoogde focus omdat uw brein gaat zoeken naar het antwoord op deze vragen. Hij scant als het ware de tekst tot hij het antwoord heeft gevonden. Een vrouw houdt nu eenmaal van interesse tonen door vragen te stellen!
•
Maak notities en liefst een visueel schema. U gebruikt dan beelden, woorden, kleur, ruimtelijkheid enzovoorts, waardoor alles in uw lange termijngeheugen wordt opgeslagen. In de module notities ga ik hier uitvoerig op in. Wie schrijft die blijft. Vrouwen houden van gedichten en liefdesbrieven!
•
Pas het BOAS principe toe. Uw brein houdt niet van normale dingen. Meestal vergeet het deze omdat ze juist te normaal zijn. Het is dan ook gek op zaken die opvallend en extraordinair zijn. Zorg dus dat alles wat u dient te onthouden en wat te normaal is, verandert in een beeld dat Bewegend, Overdreven, Absurd en Substitioneel is. Vrouwen zijn gek op buitengewone, passionele liefdesverklaringen!
•
Visualiseer hetgeen u wilt onthouden. Maak de beelden helder, kleurrijk, absurd, bewegend, sensueel en overdreven. Maak hierbij gebruik van alle zintuigen. Voor zien gebruikt u: verschillende kleuren, ruimtelijkheid en vormen. Voeg dan ook geluid toe: hoor de intonatie, het timbre, de snelheid, de kadans, de richting van het geluid en intensiveer dit. Gebruik uw gevoel om te doorleven wat u voelt. Gebruik ook smaak en reuk om de herinnering te intensiveren. Lezen en herinneren zijn vaardigheden die het beste werken als u al uw zintuigen activeert. De meeste mensen gebruiken enkel hun logica en rationaliteit. Het gevolg is dat u woorden bijna direct vergeet. Niet handig, want het kost u extra tijd. Vrouwen houden van kleur en oog voor detail.
33
Een voorbeeld om u dit te demonstreren
Probeer het maar eens als u namen dient te onthouden. Iemand heet bijvoorbeeld Wouter Plevier. Nu weet u toevallig dat die iemand de schrijver is van dit boek. Stel nu dat u dit niet zou weten, dan heeft u mogelijk geen connectie met de naam en deze persoon. Het zegt u dus niets. En u weet dat woorden snel vergeten worden. U kunt dit eenvoudig onthouden! Hoe? Door mijn naam op te delen in delen die logisch voor u klinken en deze dan als een film voor te stellen.
a. Bijvoorbeeld: stelt u zich eens een groot woud voor. Door dat woud loopt een Pleviervogel, of wellicht Wouter Bos (dubbele associatie: Wouter is mijn naamgenoot die u vast kent en Bos = Woud) of een Wouter die u kent met veel plezier. De eerste associatie die u binnen krijgt is uw juiste verbinding met iets dat u kent. Door mijn naam te veranderen in iets wat in uw belevingswereld bestaat, is het ook substitioneel. We verbinden oude en nieuwe kennis aan elkaar en maken het beeld ook bewegend.
b. Stel nu dat de vogel groter is dan het bos, dan is het ook nog overdreven.
c. Beeld u dan ook eens in dat de vogel roept: “PVDA! PVDA! Dan wordt het zelfs absurd.
d. En ruik dan nog eens de geur van rozen.
Nu weet ik dat dit voor veel mensen hard oefenen is en dit komt omdat u dit lang niet meer gedaan heeft. Mijn advies: zie het als een spel en ervaar plezier bij het spelen. Als u kinderen heeft, oefen dan met hen. Zij zijn hier namelijk heel goed in.
Nu zullen sommigen onder u waarschijnlijk zeggen: “Maar dat kost toch heel veel tijd”. In uw geval waarschijnlijk wel, omdat u nog niet getraind bent. U leert dit overigens zeer snel als u het direct en consistent toepast. In het leven zijn daar heel veel momenten voor. Denk maar eens aan de talloze boodschappenlijstjes, afspraken, data en tijdstippen, ‘to do-lijstjes’, namen van mensen, informatie uit boeken, vakbladen, kranten, e-mail en rapporten die u leest en de essenties van vergaderingen.
34
Weer anderen zeggen: “Maar ik onthoud het zo ook wel”. Tja één naam is eenvoudig maar wat gebeurt er als er 15 mensen rondlopen! Lukt het u dan ook nog. Bovendien gebruikt u dit bij snellezen om meerdere kernwoorden aan elkaar te koppelen. En gemiddeld loopt dat aantal op tussen de 100 – 500 kernwoorden!
Tenslotte zijn er nog mensen die zeggen: “Ik vind het kinderachtig en onzinnig om het op zo’n rare manier te onthouden”. Daar kan ik twee dingen over zeggen. Ten eerste leert een kind 11x sneller dan een volwassene… Hoe zou dat nou komen? Ten tweede heiligt het doel de middelen. Als u op een ”rare” manier zaken wel kunt onthouden die u op een ‘normale’ manier vergeet, waar kiest u dan voor?
Als u zichzelf hierop toelegt dan maakt u deze associaties en beelden in 0,025 seconden! Gelooft u me niet? Denk nu aan uw voordeur van uw huis en maak deze paars! Makkelijk toch?
Past u het vanaf nu geregeld toe, dan vergeet u geen naam meer. Overigens passen we deze technieken bij snellezen continu toe. We verbinden kernwoorden en –zinnen in een logische keten aan elkaar en combineren dat met de vijf ‘vrouwelijke’ basisregels. We gebruiken bovendien ook technieken als associatie, verbindtechniek, kettingsysteem en het logisch kapstoksysteem om informatie te kunnen onthouden. Bovendien verwerken we het ook nog in een visueel schema, waardoor alle belangrijke functies uit uw linker rechter hersenhelft geactiveerd worden. Alle informatie wordt dan opgeslagen in uw lange termijngeheugen. Hierdoor is het dadelijk voor u een peulenschil om informatie te onthouden en terug te roepen!
Mijn advies aan u is: experimenteer ermee. Wacht er niet mee, doe het vanaf nu. Het helpt u, ik beloof het u! Laten we nu de technieken één voor één nader bekijken en er eens wat oefeningen mee doen!
35
Vijf essentiële geheugentechnieken
“Nothing is impossible, I’m possible!”
Onderzoek in de geheugenpsychologie toont onbegrensde mogelijkheden aan om uw reproductievermogen op specifieke gebieden te verbeteren, door gebruik te maken van geheugentechnieken. We zullen hier een drietal van die technieken beschrijven, variërend van simpele tot meer geavanceerde. De stappen om deze technieken onder de knie te krijgen is door te oefenen, oefenen en nogmaals te oefenen.
De technieken zijn achtereenvolgens:
1. Beschouwing en Substitutie 2. Associatie 3. Visualiseren (verbeelden)
Deze werk ik in detail één voor één uit. Ik leg u uit wat de techniek inhoud. Vervolgens geef ik u het stappenplan om het effectief toe te kunnen passen. Dan krijgt u een of meerdere oefeningen zodat u er direct gevoel bij krijgt. Vervolgens leert u waar u dit praktisch kunt toepassen. En uiteindelijk ontvangt u nog een aantal tips en een centrale conclusie. “U heeft al een perfect geheugen, probeer eens datgene te vergeten wat u al weet”
Beschouwing en het substitutiewoord. Wat houdt het in? Beschouwing is de meest eenvoudige van alle geheugentechnieken. Hoe meer betekenis u geeft aan datgene wat u wilt herinneren, hoe succesvoller u in de toekomst zult zijn in het herinneren ervan. Dit is de techniek die ik met u heb doorgenomen om mijn naam te onthouden. Beschouwing betekent dus dat u abstracte begrippen (die u niet kent), concretiseert in iets herkenbaars (dat u wel kent), waardoor u het zich kunt herinneren. Met andere woorden: u wordt succesvol in het concretiseren van uw abstracties.
36
Stappenplan Stel, u ziet de naam Mihalyi Csikszent Mihaly (schrijver van het boek FLOW) en u wilt deze onthouden. Mogelijk zegt deze naam en woorden u helemaal niets. Op hoger niveau wil uw brein betekenis geven aan deze ingewikkelde naam. We doorlopen hiervoor een aantal stappen:
1. Schrijf het woord zoals het vermeld staat exact op.
2. Deel dan, als eerste stap, de naam fonetisch (qua klank) op in woorden/ begrippen die u wel kent.
3. Schrijf ook deze als losse woorden op. In deze fase zorgt u er namelijk voor dat uw brein woorden krijgt die het herkent en begrijpt. a. Bijvoorbeeld: Mihalyi Csickszent Mihaly wordt dan Mie Halen Sik Cent Mie Hal. Deze woorden zeggen u waarschijnlijk al meer: Mie is een soort bami, halen betekent dat u iets meeneemt, een sik is een baard, een cent stamt nog uit de tijd van de gulden, en een Miehal is de plaats waar ze dit verkopen.
4. De vierde stap is dat u dan eenvoudig op een hoger bewustzijnsniveau beschouwing kunt toepassen. Een van de beste manieren om beschouwing toe te passen is het visualiseren van een bizar beeld. U maakt een verhaal van de losse woorden. Bijvoorbeeld: u gaat uw mie halen en betaalt aan een man met een sik een cent in een miehal. a. Ook hier gelden de principes van BOAS en gebruik maken van al uw zintuigen. U ruikt de geur van bami en de sik van die man voelt koud aan. De miehal is van bami gemaakt en 100 meter hoog!!!! b. Deze methode om een betekenisloos woord betekenis te geven, wordt ook wel de sleutelwoordtechniek genoemd. Het is een techniek die bewezen heeft effectief te zijn bij het leren van vreemde woorden of een nieuwe taal.
37
5. Een vijfde stap is dat u ook kijkt naar opvallende kenmerken. Er zit in bovenstaand voorbeeld twee maal Mihalyi en een maal Csikszent. Dit merkwaardige detail kunt u natuurlijk ook gebruiken om de naam te onthouden (zie 2 miehallen!). a. Bij namen van mensen kijkt u naar opvallende uiterlijke kenmerken in het gezicht of postuur. b. Maak daar vervolgens een karikatuur van door die uiterlijke kenmerken mega uit te vergroten. - Bijvoorbeeld: Mijnheer Steggerda heeft ongelofelijk stekelhaar dat alle kanten opsteekt. Het lijkt net een stekelvarken. - Mijnheer Plevier heeft een grote grijns op zijn gezicht en heeft dus veel… juist plezier!
6. Bij talen voegt u nog een extra stap toe. U verbindt de fonetische woorden met de betekenis van het woord. Op deze manier legt u een link naar de herinnering en de betekenis van het woord.. a. Mariposa (vlinder in het Spaans) Marie poseert met een vlinder in Spanje. (simpel en effectief)
Oefening onthouden van woorden Pas exact het stappenplan toe. U weet dat u enkel leert door te doen!
Bekijk onderstaande woorden en laat daar beschouwing en substitutie op. Wees niet bang om te overdrijven. Stap uit uw normale patroon en experimenteer eens met uw creativiteit. Of zoals een fragment uit de film “Dead Poet Society” ons leert: Werp alle normen, waarden en tradities van u af en laat uw energie ongebreideld stromen. Een hele uitdaging? Probeer het eens.
38
Het eenvoudigste is om het woord eerst op te schrijven, in losse stukjes op te delen die herkenbaar voor u zijn en daar vervolgens een lopende film van te maken.
o
Deprivatie = ontbering
o
Syntaxis = geordend systeem
o
Wilma Dorrestein = naam van persoon
o
Vous Voulez = uw wilt
o
Karma = handelen in het Sanskriet
o
Golondrina = zwaluw in het Spaans
o
Excelleren = versnellen
De techniek van beschouwing en substitutie is een speelse maar krachtige techniek om abstracte begrippen te onthouden.
U kunt dit bereiken door: •
Het woord of de naam te veranderen in betekenisvolle woorden die hetzelfde klinken
•
Bizarre, grappige, of andere goed herinnerbare visualisaties van de woorden te maken.
•
De woorden actief en levendig te maken!
•
Gebruik te maken van synesthesie (combinatie van al uw zintuigen en mentale vaardigheden)
Stel u deze week voor aan 3 mensen die u niet kent en pas deze techniek toe. Neem hiervoor bijvoorbeeld iemand van een andere afdeling, of op uw club of op een seminar.
39
Associatie Wat houdt het in? Het begin, de kern van het geheugen, is associatie. De associatie kan onbewust zijn (weinig controle) of bewust (wel controle). De basisregel van associatie is:
U kunt niets onthouden als u het niet koppelt aan datgene wat u al weet!
Belangrijk voor het succes van goede associatie is om twee begrippen zoveel mogelijk in elkaar te laten grijpen. Het is niet voldoende om ze alleen maar naast elkaar te zetten, ze moeten een echte unieke relatie met elkaar hebben. Dit lukt het beste door het kiezen van de eigenschappen die de begrippen gemeenschappelijk hebben of waarmee ze in bepaalde context op elkaar ingrijpen. Een goede context selecteren is vaak de sleutel naar een goede associatie.
Voordat u leert hoe u deze associaties effectief kunt maken, doet u eens het volgende. Stelt u zich eens een roze olifant voor, met de grootte van een brandweerwagen die al skatend door het vondelpark heen beweegt. En visualiseer dit gedurende 30 seconden… Mooi! U bent terug! U merkt mogelijk dat dit u mogelijk helemaal geen moeite kostte of dat u dit best wel lastig vindt. De kracht van associatie is enorm groot. Zeker als u het combineert met visualiseren. Werkelijk alles wat u leest kunt u op hoge snelheid op deze manier onthouden.
We hebben eerder al gezien dat uw hersenen opgebouwd zijn uit neuronen en dat de snelheid waarmee uw brein werkt, bepaald wordt door de mate waarin uw neuronennetwerk is ontwikkeld. Des te meer verbindingen er zijn, des te sneller werkt uw brein. Uw brein leert door nieuwe informatie te associëren met bestaande informatie. Simpel gezegd: “U koppelt datgene wat u niet weet aan wat u al weet”. Hier zit een heel aantal voordelen aan:
Ten eerste leert uw brein nieuwe informatie door bestaande neuronnetwerken uit te breiden. Dit verloopt sneller dan dat u een volledig nieuw netwerk dient aan te maken.
Ten tweede leert uw brein deze informatie door bestaande relaties uit te breiden, gebruik te maken van associatie, en andere bestaande structuren zoals categorieën en hiërarchieën. Naarmate u meer tijd spendeert in het creëren van relaties en associaties tussen oude en nieuwe kennis, neemt uw capaciteit tot herinneren toe!
40
Ten derde uw brein houdt van verbindingen die gebaseerd zijn op overdrijving. Metname als al uw zintuigen en mentale vaardigheden worden ingeschakeld om dit beeld te visualiseren. Zo onthoud u het beeld van een hond naast een skateboard minder goed dan dat van gigantisch grote hond, die aangekleed als skater een halfpipe afrijdt en flips uitvoert.
Deze regels gelden niet enkel voor humoristische zaken. Ze gelden des te meer voor serieuze zaken. Het onderwerp kan dan wel serieus zijn maar we onthouden het veel eenvoudiger als we verbindingen aangaan die uniek, bewegend, overdreven en absurd zijn.
Dit element gaan we nu gebruiken om u verder te ontwikkelen. We doorlopen eerst de algemene techniek van associatie, waarna we ingaan op gelinkte lijsten. Vervolgens leren we u nog het locisysteem aan.
Probeert u de volgende oefening eens. U ziet hieronder 21 woorden staan. U krijgt 2 minuten de tijd om deze uit uw hoofd te leren. Klok uw tijd. Na 2 minuten draait u de pagina om of dekt de woorden af. Noteer vervolgens eens hoeveel woorden u kunt onthouden in de juiste volgorde!
•
kus
zakdoek
bed
•
fototoestel
potlood
berg
•
bril
kam
kok
•
beer
voet
hamer
•
been
deken
geest
•
haar
emmer
zaad
•
peper
eend
theehuis
En hoeveel is uw score? Als u er 15 in correcte volgorde kunt herinneren, uitmuntend gedaan! Er zijn weinig mensen die zo goed zijn als u! Als het niet gelukt is om de woorden te onthouden of in de verkeerde volgorde, dan leg ik u graag uit hoe u dit heel simpel kunt onthouden.
41
Ik geef u 21 korte scenario’s die ik als een film aan u laat voorbijtrekken. Lees een onderdeel van drie woorden en visualiseer dan met al uw zintuigen het verhaal. Maak het zo bewegend, overdreven en absurd mogelijk! Besteed 25 seconden per visualisatie om het echt te zien!
Mijn vrouw geeft me ´s morgens een handkus SMAK en deze vliegt als kussende lipjes door de lucht en ik weet deze te vangen in mijn zakdoek. Ik ben zo ´s morgens nog moe en trek de zakdoek uit tot een groot laken en ga in een bed liggen in mijn auto.
Dan komt er een fotograaf van de playgirl binnen die met zijn fototoestel mijn dunne potlood(benen) fotografeert, die ruiken naar wasolie en bovendien lekker glimmen. Hij fotografeert meer en meer en uiteindelijk ligt de hele kamer vol met een enorme berg van 10.000 foto´s.
Ik zet mijn bril op om de foto´s eens nader te bekijken en schrik enorm van de lengte van mijn beenharen. Ik besluit mijn bril als kam te gebruiken en herschik de haren op de foto. Plotseling groeien er armen en benen en een hoofd aan de kam en op het hoofd verschijnt een koksmuts… en de kam wordt een kok en hij vindt het een goed idee om de haren te gebruiken om zijn kale beer mee te beplakken…
De beer is het daar niet mee eens en trapt vervaarlijk met zijn voet tegen een enorme hamer aan. BANG! Het geluid van het metaal weerklinkt en echoot door de ruimte.
De klap was zo enorm dat het hele linker been van de beer opzwelt eraf valt en in een zachte deken wordt gerold, welke ruikt naar rozenbladeren. De beer ziet lijkbleek en uit zijn lijk verschijnt een geest: Het is Casper het spookje.
De geest verzamelt al het haar wat op de grond ligt en wrijft dit tussen zijn handen en het haar verandert in ronde bolletjes… het lijkt wel vogelzaad…
U besluit het te bestrooien met peper en het ruikt naar suikerspin. U neemt een hapje en uw mond verandert in de snavel van een eend… Ha, eindelijk heeft u een goede snuit om met uw vrouw eens te gaan theeleuten in het theehuis!
42
Associatie bindt woorden of concepten samen.
Dit proces wordt versterkt als u: •
Begrippen structureert: nummers, categorieën, alfabetisch, abstract en concreet, oorzaak en effect, gelijktijdigheid, tijd, dichtbij elkaar
•
Een voorstelling maakt van hoe de begrippen op elkaar ingrijpen
•
Overeenkomstige, tegenovergestelde eigenschappen ontdekt
•
Begrippen in die context plaatst
•
Verbindingen via visualisatie versterkt: absurd, beweging, overdrijving en substitutie.
•
En werkelijk al uw zintuigen gebruikt om dit te doorleven! Denken is niet voldoende! U dient het te zien, horen, voelen, proeven, ruiken!
Dit is de kern van verbindingen maken door visualisatie. U overtuigt uw hersenen dat u echt die beelden ziet en dat het de moeite waard is om het te onthouden.
7 Pijlers van een goede associatie Er zijn 7 pijlers die helpen bij maken van een goede en krachtige associatie.
1. Situaties: Als u twee of meer feiten dient te onthouden, plaats ze dan in een scenario of filmscript. Maak gebruik van beweging en de plaatsbepaling ten opzichte van elkaar. Plaats bijvoorbeeld objecten in, op, aan, tegen, door, of onder elkaar. Laat meerdere dingen tegen elkaar aanbotsen. Geef ze dezelfde smaak, kleur, geur uiterlijk. Laat ze een activiteit met elkaar uitvoeren zoals praten, dansen, zingen, rijmen. Of laat meerdere zaken transformeren tot 1 object. Een wortel en gras bijvoorbeeld transformeren in een lopende mens met armen en benen. Uw brein kan dit allemaal maken. 2. Gebruik symbolen en objecten. Maak gebruik van realistische en echte symbolen/ objecten. Voor de meesten onder u, is het eenvoudiger om daar een (rare) visualisatie mee te doen. Als u bijvoorbeeld het woord geloof ziet staan, gebruik dan het symbool van het kruis in plaats van het woord geloof! En laat daarom heen een gospelkoor swingend zingen. Symbolen zijn zo veel meer aansprekend voor de mens!
43
3. Categorieën: Voordat u meerdere feiten probeert te onthouden, categoriseer ze eerst! Het is veel eenvoudiger voor u om 5 keer 5 feiten te onthouden dan 25 losse feiten. Als u de categorisering aanbrengt, bedenk dan een duidelijke reden waarom u dat zo doet. Dit kan van alfabetisch tot heel creatief bijvoorbeeld vormbepaling. 4. Unieke en ongewone combinaties. Maak beelden die raar en ongewoon zijn en voeg daar een grote mate van overdrijving aan toe. Maak de kleuren helderder, het beeld groter, de geluiden harder en meer surround klinkend. Denk maar eens aan een olifant en vergelijk dit met een paarse olifant die zingt als Christina Aguilera en ruikt naar Hugo Boss! Welk beeld springt meer naar voren? Humor en sexualiteit zijn de ultieme ´triggers for your brain´! 5. Gebruik al uw zintuigen. Voeg beeld, geluid, geur, tast/gevoel en smaak toe. En maak het beeld multidimensioneel. Gebruik vormen, ruimtelijke diepte, kleur (beeld), volume, toonhoogte, richting van geluid, ritme, woorden, rijm (klank), bitter, zoet (geur – smaak), ruw , glad, hard, zacht (gevoel), om uw beelden tot leven te brengen. 6. Voeg emotie toe. Gevoelens helpen u ook om associaties te herinneren. Gebruik humor, seksualiteit, maar ook karikaturen, persiflages en mogelijk zelfs grovere beelden om zaken te herinneren. Uw brein houdt niet van normaal. Wees u wel bewust dat uw onbewuste mogelijk bepaalde beelden blokkeert, als het te persoonlijk voor u wordt. Tip: Gebruik liever positieve beelden. 7. Overdrijf: Pas het BOAS principe wederom toe! Om een of andere duistere reden houdt uw onbewuste van overdrijving. Overdrijf zintuiglijke ervaringen. Maak gebouwen juist enorm groot of heel klein, maak de kleuren juist helder of misschien juist sepia. Overdrijf situaties door ze juist ongewoon te maken. Een hond bijt een man en een man bijt de hond. Maak emoties overdreven door het woord/begrip/object onderdeel te laten zijn van de emotie. Bijvoorbeeld: Een man zat op een stoel te huilen en een man huilde zittend op een stoel en de stoel griende mee!
Stappenplan Als ik kijk naar mijn cursisten, kan ik u zeggen dat veel mensen moeite hebben met associëren. Dit kan enerzijds betekenen dat ik niet zo’n goede deelnemers heb maar daar geloof ik niet in. Veel eerder wijt ik het aan het feit dat de meeste volwassenen gewoon moeite hebben omdat ze het te weinig doen! Mijn advies aan u is dan ook: Oefen ermee en zet door! Naarmate u er meer mee oefent wordt het steeds eenvoudiger en kunt u het ook
44
steeds sneller en uitgebreider. Waarschijnlijk kunt u in het begin de beelden maken en naarmate u meer volleerd raakt, lukt het u ook om daar veel overdrijving en alle zintuiglijke dimensies aan toe te voegen. Lees het stappenplan door. Voor uw gemak illustreer ik het met een voorbeeld.
1. Kies het begrip dat u wilt associëren. Dit is een beeld van a) een object dat aansluit bij b) kennis/informatie die u al kent. Bijvoorbeeld: Het object is de open haard die op gas werkt en het beeld wat ik zie zijn de vlammen in die open haard. 2. Verkies het beeld waarmee u dit wilt associëren. Het stukje informatie dat ik wil onthouden is dat ik, als ik op vakantie ga, het gas moet dicht draaien. Ik kies hiervoor een beeld van een ballon die snel leegloopt. 3. Breng de twee feiten/beelden in een beeld samen. Sluit uw ogen even en visualiseer beide beelden en onderzoek of er tegengestelde zaken in voorkomen. Bijvoorbeeld: Vlammen zijn heet en rood/geel van kleur, de lucht die uit de ballon komt is koel en niet zichtbaar. U dient niet alleen aan de gewenste begrippen te denken, u moet ze daadwerkelijk voor uw geestesoog zien. Het beeld dat u het eerste invalt is gewoonlijk het beste. Zorg er voor dat alléén die begrippen in uw beeld voorkomen, die u wilt associëren. Vreemde elementen kunnen u later in verwarring brengen. Gebruik juist seksuele, absurde beelden die onthoudt u het best en neem genoegen met de opbouw van één enkel beeld. 4. Creëer een primaire verbinding tussen beide objecten/beelden. Gebruik 1 van de 7 pijlers om een verbinding te leggen tussen het eerste en tweede feit/object. Denk na over de vergelijking die u tussen beide beelden heeft gemaakt en pak dan mogelijk het tegenovergestelde eruit. Dit is uw primaire verbinding die u uitvergroot als u aan het eerste begrip denkt. Het is dan het eerste dat u binnenschiet als u aan het eerste beeld denkt. Bijvoorbeeld ik gebruik een ongewone situatie als primaire link. Ik zie dat koele lucht in de vorm van ijsblokjes uit de ballon zweeft (en het vuur blust). 5. Creëer ondersteunende verbindingen. Als u de informatie echt dient te onthouden dan is het nuttig meerdere verbindingen aan te leggen die het beeld ondersteunen om herinnerd te worden. In mijn voorbeeld kan ik er de geur van rozen aan toevoegen (zintuigen), ik kan de ijsblokjes opblazen tot flatgebouwen die een kleine open haard uitblussen (overdrijving) , de vlammetjes rillen van de kou en beginnen te huilen (emoties), en het gebeurd in 3 salvo’s. één…BAAM….twee….BANG….drie….BOEM…(categorieën) enzovoorts. Gebruik
45
dus elementen uit de 7 pijlers om u te ondersteunen. Des te meer verbindingen des te krachtiger wordt de associatie en des te beter kunt u het zich herinneren. 6. Test: Focus u even op iets anders en maak uw hoofd leeg. Denk dan aan het begrip/feit dat u dient te onthouden en het beeld dat u daarbij naar binnen schiet. Focus u eerst op de primaire link die automatisch het tweede beeld en dus begrip oproept? Dan heeft u een goede associatie gemaakt. Lukt dit niet, dan dient u opnieuw tijd te steken in het maken van de krachtige verbinding. En wederom maakt u dan gebruik van een van de 7 pijlers en later 1 of meerdere ondersteunende pijlers. Denk in mijn voorbeeld aan de open haard en zie de vlammen groot en geel/ rood branden. Visualiseer dat duizenden ijsblokjes uit een blauwe ballon schieten in drie salvo’s met luid volume BAAAM…die de vlammetjes doven…waarop deze beginnen te huilen waardoor de haard uitgaat.
Oorzaken van slechte associaties Als u bepaalde begrippen niet meer kunt herinneren dan wil dit niet zeggen dat u dement en oud aan het worden bent. Het zegt alles over de kwaliteit en de soort van uw associaties. Spoor uw slechte associaties op en “fix the problem”. Ik geef u graag de meest voorkomende oorzaken. •
U maakt associaties die u niet prettig vindt.
•
U maakt associaties die te bekend zijn voor uw brein of te veel op al bestaande associaties lijkt.
•
U voegt te weinig kleur, beweging, diepte, gevoel, ruimtelijkheid, geluid toe aan de beelden die u maakt.
•
U creëert een primaire link die te zwak is door te denken aan een begrip in plaats van werkelijk zien van een beeld.
•
U test uw associaties niet.
•
U maakt te weinig gebruik van de elementen uit uw 14 intelligenties: humor, seksualiteit, beweging, sensualiteit, verbeelding, categorisatie, nummeren, kleur, volgorde, positieve beelden, overdrijving, communicatie.
•
U past de Wet van Jost niet toe.
•
U overdrijft onvoldoende.
•
U probeert meer dan 7 zaken te associëren in een keten.
46
Oefening associëren van woorden Probeer het nu nog eens met de kennis die u heeft over associëren. Volg het stappenplan en maak vooral gebruik van BOAS en al uw zintuigen.
Onthoud goed: Denkt u aan een woord dan dient dit automatisch het bijbehorende beeld op te roepen. Daarnaast dient het de primaire verbinding naar het andere beeld/woord te triggeren. Denkt u aan beeld x dan ziet u automatisch ook beeld y. In dit geval: Denkt u aan de appel dan ziet u automatisch ook de schaal. Ook helpt het om de woorden/beelden in groepen te onthouden. U kunt hierdoor grotere hoeveelheden onthouden, dan dat u losse woorden probeert te stampen.
U heeft 3 minuten de tijd om ze te leren. Na drie minuten draait u het vel om. Schrijf dan, aan de hand van uw verhaal, alle woorden in de juiste volgorde op. Controleer vervolgens hoeveel u er goed had en evalueer wat er goed gaat en wat er beter kan.
Als u woorden niet meer kunt herinneren, weet dan dat dit komt omdat de primaire koppeling niet sterk genoeg is geweest en kijk vooral omhoog naar uw visuele geheugen. Daar liggen namelijk alle beelden opgeslagen. Succes! •
Appel
Schaal
•
Vogel
Auto
•
Bank
Lunch
•
Zon
Telefoon
•
Organiser
Beeldscherm
•
Computer
Weg
•
Kantine
Kok
•
Fontein
Watergevecht
•
Politie
Lachen
•
Achtervolging
Feest
•
Confetti
Tagliatelle
•
Stier
Carnaval
•
Perron
Sigaar
•
Baby
Douche
•
Paasei
Boeddha
47
Verbindtechniek (ketting, roltrap) en verhaal Voor veel algemene taken is het niet genoeg slechts de feiten te onthouden. We moeten soms zeker weten dat we alle feiten onthouden. Soms moeten we ze in een bepaalde volgorde herinneren, bijvoorbeeld bij een toespraak. Veel van de geheugentechnieken draaien om het verbinden van een feit (woord, naam enzovoorts) aan een specifieke volgorde.
Bij de verbindtechniek bereikt u positionele ordening in uw geheugen, door dingen die u wilt onthouden met elkaar te associëren. Ze zijn eenvoudigweg gekoppeld. Beginnend met het eerste object dat u koppelt aan uzelf en dat geassocieerd is met het tweede woord, het tweede woord weer met het derde woord enzovoorts. Het eerste item kan geassocieerd zijn met het doel of de reden waarom de lijst moet worden herinnerd.
Als u een lijst met dingen wilt onthouden dan is dit een prima techniek. Denk aan boodschappenlijstjes, prioriteitenlijsten of lijsten met uitgenodigden voor een feest. Het is ook handig als u een aantal dingen dient te onthouden maar geen pen en papier voorhanden heeft. Bij snellezen gebruiken we het om kernwoorden in een samenvatting aan elkaar te verbinden.
Een voorbeeld van zo'n lijst kan zijn:
1. Sanne een brief sturen 2. Badolie kopen 3. Zaad voor de tuin 4. Auto wassen 5. Planning van volgende week doornemen
Hoe onthoudt u dit? Dit is natuurlijk een kort lijstje. Waarschijnlijk zult u dit zo ook al kunnen onthouden. Natuurlijk illustreer ik puur sec de techniek. U krijgt uiteraard hierna een wat meer uitdagende lijst!
48
Probeert u de 5 onderwerpen maar eens te visualiseren. Neem 10 seconden per deel om het goed tot u door te laten dringen en het beeld werkelijk te zien! Lees eerst, sluit dan uw ogen en zie vervolgens het beeld. We koppelen altijd het eerste onderwerp aan uzelf.
1. U ziet uzelf met Sanne in een brief zitten. De brief is gigantisch groot en u houdt deze toch vast met uw linkervoet die er een vliegtuig van vouwt en dit wegstuurt. 2. De brief ruikt naar bad olie en vliegt zo in een bad met geld. 3. U koopt het bad en plant deze als zaadjes in uw tuin 4. U sproeit de zaadjes en uit de grond groeit een plant waar uw auto aan bungelt. Deze wordt meteen meegewassen. 5. Over de autoradio hoort u de planning van uw volgende week op muziek van Kane!
Als u onderdelen vergeet, dan komt dit enerzijds omdat u het beeld niet duidelijk genoeg heeft gevisualiseerd. Anderzijds kan het zijn dat u de koppeling tussen verschillende begrippen niet sterk genoeg heeft gemaakt. U visualiseert dan onvoldoende en maakt ongenoeg gebruik van het BOAS-principe.
Geeft niets! Aan u de uitdaging om hier eens mee te oefenen. U krijgt 2 minuten om 28 woorden op de volgende pagina uit uw hoofd te leren. Draai na 2 minuten het vel om en noteer de woorden in de juiste volgorde.
Zorg ervoor dat u het eerste woord koppelt aan het tweede, zodat als u aan het tweede woord denkt, dan ziet of hoort u automatisch het eerste woord en vice versa. Zorg ervoor dat u de verbindingen in de juiste volgorde kunt vertellen. De meest mensen stampen rijtjes en weten dan misschien wel de juiste woorden te benoemen maar niet de juiste volgorde.
Een tip is om de zin op te delen in een aantal logische woordgroepen. Met andere woorden maak korte verhaaltjes van bijvoorbeeld 3 of 4 woorden achter elkaar.
Denk er om dat u het niet té normaal maakt want dan vergeet u het gegarandeerd. Gebruik absoluut het BOAS-principe en al uw zintuigen om het zo levendig mogelijk te visualiseren. Voeg kleur, geluid, geur, smaak en gevoel toe aan deze beelden.
49
Hoe gekker des te beter u het onthoudt. Ik geeft u graag een kort voorbeeld. Als u denkt aan een dolfijn, dan kunt u deze waarnemen zoals deze normaal is maar u kunt ook een paarse dolfijn zien, die miauwt als een kat en ruikt naar rozen. Ik check later bij u, welke van deze twee u zich nog herinnert! Succes!
De woorden zijn:
Cd-speler, duif, antenne, bank, bom, rivier, vrijend paar, hoed, brug, dental floss, tomaten, rozen, bananen, biologisch wasmiddel, eieren, chocola, tandpasta, motorfiets, negerin, tandarts, jukebox, vliegtuig, cocktail, bulldog, tafeltennis, aardbij,
En gelukt? Probeer dezelfde woorden dan nu eens van achter naar voren te reproduceren!
Zet tenslotte uw afspraken die u volgende week heeft staan in een lijst en oefen deze techniek nog een keer. Heeft u geen afspraken? Oefen dan op een ander lijstje in uw omgeving.
Samengevat: De verbindingstechniek helpt bij koppelen van verschillende begrippen aan elkaar. Het is vooral effectief voor korte tot middellange lijsten waarin elk item verbonden wordt aan het andere. U maakt een stripverhaal waarin een zekere beweging is, waarin iets gebeurt.
De afzonderlijke beelden uit die reeks kunt u later als een film aan uw geestesoog voorbij laten trekken. Als u de koppeling sterk genoeg maakt dan kunt u de lijst zelfs achterstevoren reproduceren. Bij snellezen is dit handig om een krachtige samenvatting te kunnen geven.
50
Kapstokwoorden Bij de volgende techniek gebruikt u sleutelwoorden als kapstok om informatie te onthouden. Sleutelwoorden roepen beelden op waardoor het eenvoudiger wordt om bepaalde informatie te onthouden. U koppelt begrippen eenvoudig aan deze sleutelwoorden door ze met elkaar te associëren. In de eenvoudigste versie van deze technieken worden deze kapstokwoorden gekoppeld aan de getallen 1 tot met 10. Hierdoor is het ook vrij eenvoudig om de volgorde te herinneren.
Kapstokwoorden leiden tot een meer geavanceerde vorm van ‘mental filing’ (opslaan) dan de technieken die hiervoor beschreven zijn. U moet absoluut goed kunnen koppelen voordat u hiermee begint. De meeste van deze technieken kunnen binnen 10 minuten geleerd worden, hoewel verdere oefening nodig is om er de meeste profijt uit te halen.
U leert deze kapstokwoorden één keer uit uw hoofd en gebruikt dan visualisatie, BOAS principe en het kettingsysteem om kernbegrippen te onthouden. U kunt deze systemen gebruiken bij dingen die u wilt onthouden, zoals een to do list, een agenda of een toespraak.
Er bestaan verschillende systemen. Zo bestaat er een rijmsysteem waarbij het cijfer correspondeert met een sleutelwoord dat daar op rijmt. Bijvoorbeeld: 1 – teen, twee – plee, drie – knie, vier – pier, vijf – wijf, zes – mes, zeven – beven, acht – lacht enzovoorts. U bepaalt zelf welke rijmwoorden u gebruikt. U associeert de begrippen die u wilt onthouden met de woorden uit het rijmsysteem.
Ter illustratie: stel ik wil onderstaande lijstje onthouden. 1. Mijn dochter Sanne ophalen van de crèche 2. Eten kopen bij de Albert Heijn 3. E-mail sturen naar Manuela
Dat pak ik als volgt aan: 1. Ik zie mijn dochter op mijn grote (1=) teen sabbelen en van de crèche op dat slijm naar huis glijden. 2. Ik ruik eten en zie mezelf shoppen in de Albert Heijn die zich in mijn (2=) plee bevindt. 3. Ik typ met mijn (3=) knie een e-mail naar Manuela die het handmatig (manueel) naar haar oren brengt!
51
Dit kapstoksysteem gebruikt u met name als u informatie kortere tijd dient te onthouden.
Ik ga iets uitgebreider met u in op mijn favoriete systemen: het Logische Kapstoksysteem, het Alfabetsysteem en Mindmapping (later in de module Notities). Dit gebruiken we bij snellezen om heel snel koppelingen te maken tussen verschillende begrippen. Ervaring leert dat mensen informatie hierdoor goed op langere termijn kunnen herinneren.
Logisch kapstoksysteem Het logisch kapstoksysteem lijkt op het cijferrijmsysteem, met dien verschil dat u nu 20 woorden aan een kapstok verbindt, die ongelofelijk logisch voor u zijn. Bijvoorbeeld cijfer 1 correspondeert met de zon; want in ons melkwegstelsel is er maar 1 zon. Cijfer 2 is gelinkt aan benen; want u heeft waarschijnlijk 2 benen enzovoorts. Deze sleutelwoorden zijn voor uw onbewuste heel simpel en toch logisch.
Overigens kunt u het logische kapstoksysteem zo ver uitbreiden als u wilt. Op het moment dat u dit kapstoksysteem gebruikt, zult u altijd weten in welke volgorde u afspraken heeft, een presentatie dient te geven of een to do list dient af te werken.
U dient dit systeem één keer aan te leren en u zult het nooit meer vergeten. Het is ook mijn favoriete systeem, omdat u het eenvoudig kunt gebruiken samen met de eerder genoemde geheugensystemen. Op deze manier stapelt u meerdere technieken op elkaar. Hierdoor wordt het steeds eenvoudiger voor u om zaken te onthouden.
Stappenplan Om de techniek onder de knie te krijgen dient u de volgende stappen te doorlopen: •
Lees hardop de cijfers en woorden voor.
•
Het kan zijn dat u andere associaties heeft bij de cijfers. Vervang mijn sleutelwoorden dan door die van u! Het is de bedoeling dat uw onbewuste ze snel kan herkennen.
•
Abstracte begrippen dient u eerst concreet om te zetten. -
Bijvoorbeeld: Indien u vrijheid in een concreet beeld omzet, kan dat eruit zien als iemand die zijn ketenen bevrijd. Dit beeld onthoudt u dan gemakkelijk.
•
Leer de lijst in 5 minuten en test dan of de associaties krachtig genoeg voor u zijn, door ze 1x keer in z’n geheel op te schrijven.
52
Twintig woorden die u kunt gebruiken voor de logische kapstok - Mijn sleutelwoord
1. Zon: want er is maar 1 zon.
…
2. Benen: want u heeft 2 benen.
…
3. Driehoek: want deze bestaat uit drie vlakken.
…
4. Auto: omdat een auto 4 banden heeft.
…
5. Handschoen: want hier kunnen 5 vingers in.
…
6. Seks: want dit ligt dicht bij zes – sechs – seks.
…
7. 7-up: want het bevat het getal 7.
…
8. Octopus: want deze heeft 8 tentakels.
…
9. Kat: omdat deze 9 levens heeft.
…
10. Dubbeltje: omdat hier 10 centen in kunnen. de
… de
11. Carnaval: want dit begint op de 11 van de 11 .
…
12. Eieren: omdat er 12 eieren in een dozijn zitten.
…
13. Ongeluk: want dit is het ongeluksgetal.
…
14. Johan Cruijff: speelde altijd met nummer 14.
…
15. Boksen: het wereldkampioenschap beslaat 15 rondes.
…
16. Bromfiets: vanaf uw 16e mag u brommer rijden.
…
17. Magazine: (Seventeen) is een seks magazine.
… e
18. Stemmen omdat u stemgerechtigd bent vanaf uw 18 levensjaar.
…
19. Inch PC scherm: omdat deze soms 19 inch groot zijn.
…
20. Sigaretten: want er zitten 20 sigaretten in een pakje.
…
53
Oefening logische kapstoksysteem Mooi! U bent weer iets slimmer en weet al meer dan 70% van de wereldbevolking over hoe uw brein en geheugen werkt. Eens kijken of dit tot een goed resultaat voor u leidt! Laten we aannemen dat u onderstaande lijst met dingen wilt onthouden:
1. Balletles 2. Televisie 3. Offerte 4. Mobiele telefoon 5. Zonnebril 6. Keukenlade 7. Appelgebak 8. Boeken 9. Vaas 10. Vakantie
Het enige dat u hoeft te doen is deze items in de gewenste volgorde weergeven. Koppel de items aan het juiste sleutelbeeld dat u zojuist geleerd heeft. Maak gebruik van koppeling, associatie, verbeelding en al uw zintuigen. Hoe fantasievoller, des te beter u het zich zult herinneren.
54
U heeft 3 minuten de tijd. Dek dan de woorden af en vul ze hieronder opnieuw in. Schrijf achter elk getal zowel het sleutelwoord als de lijst met dingen die u moet onthouden. Het is ook leuk om kort uw visualisatie erbij te zetten.
Sleutelwoord
Begrip
Visualisatie
1…
…
…
2…
…
…
3…
…
…
4…
…
…
5…
…
…
6…
…
…
7…
…
…
8…
…
…
9…
…
…
10 …
…
…
55
Het is belangrijk dit systeem snel te kunnen toepassen. Oefen het nu nog een keer met wat meer woorden. Overigens is het niet verboden om vrienden, relatie of familie in te schakelen u te testen op uw geheugen. Speel er mee en maak het u goed eigen. U profiteert bij snellezen van deze systemen om snel en accuraat informatie te onthouden.
1. kiezelsteen 2. vliegtuig 3. chinees 4. markt 5. huisvrouw 6. perzik 7. hangmat 8. deurkozijn 9. navel 10. nieuwbouw 11. auto 12. tankstation 13. Postbank 14. stoeptegel 15. fitness 16. sirene 17. groentesoep 18. kabeltrui 19. skibaan 20. wereldreis
U heeft weer 3 minuten de tijd voor het dubbele aantal woorden. U bent nu al een stuk slimmer dan net! Dek vervolgens bovenstaande woorden af en vul ze in de volgende tabel opnieuw in. Schrijf achter elk getal zowel het sleutelwoord als de lijst met dingen die u moet onthouden. Het is ook leuk om kort uw visualisatie erbij te zetten.
56
Sleutelwoord
Begrip
Visualisatie
1…
…
…
2…
…
…
3…
…
…
4…
…
…
5…
…
…
6…
…
…
7…
…
…
8…
…
…
9…
…
…
10 …
…
…
11 …
…
…
12 …
…
…
13 …
…
…
14 …
…
…
15 …
…
…
16 …
…
…
17 …
…
…
18 …
…
…
19 …
…
…
20 …
…
…
Het is belangrijk om dit systeem meer en meer uit te breiden. Een goede oefening is om eens willekeurig door een vriend een 60-tal begrippen uit een boek te laten plukken en deze per groep van 3 willekeurig te laten categoriseren. Aan u dan de taak, om ze te associëren met de sleutelwoorden uit het Logisch kapstoksysteem. U maakt dan gebruik van de verbindtechniek, associatie, verbeelding en het Logisch kapstoksysteem om zowel de woorden precies te herinneren als ook de volgorde waarin u de woorden heeft waargenomen.
57
Het alfabetsysteem Het alfabetsysteem werkt op eenzelfde wijze als het logisch kapstoksysteem. Het verschil is dat in plaats van logische kapstokwoorden nu sleutelwoorden worden geplaatst die beginnen met een bepaalde letter uit het alfabet.
Stappenplan
1. Kies een sleutelbeeld dat begint met de klank van de letter uit het alfabet. a. Bijvoorbeeld appel voor de letter a, beer voor de letter b 2. De eerste associatie die bij u opkomt is de juiste. a. Zorg dat u 1 krachtige associatie heeft. Ziet u de letter dan moet u direct het sleutelbeeld kunnen zien. b. Het eenvoudigste is een woord te nemen waar u sterke verbinding mee heeft. c. Neem een sleutelbeeld dat voor u gemakkelijk te onthouden is. 3. Heeft u meerdere beelden, verkies dan het sleutelbeeld dat qua klank het eerste volgt in een woordenboek. a. Aal komt voor aas, Beek voor beer. b. Op deze manier kunt u, mocht u het vergeten, de klank opzoeken door eenvoudig woorden af te lopen van a richting u! 4. Zit een woord al in de klank van de letter verborgen, neem dan dat woord. Dit maakt het voor u eenvoudiger om de sleutelwoorden te onthouden. a. Bijvoorbeeld Beek voor de b-klank maar ook Effen voor de f-klank. 5. Zorg dat u bij verkiezen van de sleutelwoorden, direct een sterke associatie maakt met iets dat u al kent. Denkt u aan het ene sleutelbeeld dan ziet u automatisch het andere sleutelbeeld en visa versa. 6. Ten slotte kunt u ook mogelijke afkortingen te gebruiken die u al kent. a. Bijvoorbeeld s.v.p. bij de s. b. De voorwaarde is dat u ook hier een krachtig beeld kunt oproepen. c. Bekijk nu eerst mijn favoriete alfabetlijst en stel vervolgens uw eigen alfabetlijst samen.
58
7. Letter - alfabetsleutelwoord en mijn associatie
a. Aap (Snowflake de witte gorilla in Barcelona) b. Beek (achter mijn vakantiehuis) c. Ceder (spar in mijn moeders tuin) d. Deeg (om zondags Danerole croissants mee te maken) e. Egel (die ik de straat over help zodat ze niet platgereden wordt) f.
Effen (planken in mijn nieuwe huis)
g. Geef (het leven draait om geven) h. Haak (die ik gebruik tijdens vissen) i.
Iep (achter in mijn tuin)
j.
Jezus (waar ik mee opgroeide)
k. Kaal (wat ik niet hoop te worden) l.
Elf (wat mooie wezens zijn)
m. Emmen (de dierentuin) n. Ent (uit Lord of the Rings) o. Ode (aan het leven) p. Peer (gaat boven een appel) q. Quote (waar ik op geabonneerd ben) r.
Erts (wat bij mijn moeder in de kast ligt)
s. Eskimo (Waar ik ben geweest) t.
Thee (wat ik altijd drink)
u. Uden (leuke plaats in Brabant) v. Vee (bij mijn vakantiehuis) w. Wee (bij de geboorte van mijn dochter) x. X-factor (leuk programma) y. Ys (waar ik gek op ben) z. Zen (boeddhist)
59
8. Stel nu uw favoriete lijst samen.
Letter
Sleutelwoord
Uw associatie
a. …
…
…
b. …
…
…
c. …
…
…
d. …
…
…
e. …
…
…
f.
…
…
…
g. …
…
…
h. …
…
…
i.
…
…
…
j.
…
…
…
k. …
…
…
l.
…
…
…
m. …
…
…
n. …
…
…
o. …
…
…
p. …
…
…
q. …
…
…
r.
…
…
…
s. …
…
…
t.
…
…
…
u. …
…
…
v. …
…
…
w. …
…
…
x. …
…
…
y. …
…
…
z. …
…
…
60
9. Controleer vervolgens of uw woorden beginnen met de klank van de letter of het letterwoord en niet enkel de juiste letter van het alfabet. a. Appel, boor, cacao, doos zijn daarom minder geschikt. b. Uitzondering is als u, bij controle erachter komt, dat u een voorkeur heeft voor een specifiek sleutelbeeld.
61
Geheugenlijsten Tenslotte geef ik u nog een goede geheugenlijst om snel zaken te onthouden. Dit is gebaseerd op het Hoofdsysteem. U heeft uw vaardigheden van beschouwing en substitutie, associëren, het kettingsysteem, het alfabetsysteem en het logisch kapstoksysteem al enorm verbeterd. U bent nu gereed voor het Hoofdsysteem. Dit kunt u gebruiken om onbeperkte geheugensystemen op te bouwen. Het is een eeuwenoud systeem dat continu wordt verbeterd. Het voordeel van dit systeem is dat u lijsten in willekeurige volgorde kunt onthouden. U kunt er ook datums en getallen mee onthouden en het is mogelijk om uw geheugen op ongelofelijk veel manieren te ordenen en structureren.
De basis van het systeem wordt gevormd doordat elk getal van 0 t/m 9 door een klank van een medeklinker wordt vertegenwoordigd. In mijn cursus laat ik mensen ook plaatsen op hun lichaam in het Engels uitspreken en aanraken. Drie keer herhalen van aanraking en uitspraak is meestal genoeg! Hierdoor ontstaat ook een plaatsingsvorm van mental filing. Ik gebruik de volgende codes:
0 = s. z, zachte c
ceiling
(plafond)
wijs naar het plafond
1 = t, d
toe
(= teen)
raak uw teen
2=n
knee (nie)
(= knie)
raak uw knieën
3=m
muscle
(spier)
raak spieren in bovenbenen
4=r
rear
(achterste) raak uw billen
5=l
lovehandle
(zijkant buik) raak uw lovehandles
shoulder
(schouder) raak uw schouders
6 = j, sj, zje, ch, en Toonloze g (gewist) 7 = k, harde c, Stemhoudend g (garcon) collarbone
(borstbeentje) raak borstbeentje
8 = f, v
face
(gezicht) raak uw gezicht aan
9 = b, p
pointer
(aanwijzer) wijs met uw wijsvinger
De klinkers a, e, i, o , u en de letters h en w worden als invulklanken gebruikt om mooie sleutelwoorden mee te kunnen vormen. U dient nu een sleutelwoord te bedenken dat permanent en direct gekoppeld wordt aan het desbetreffende getal. Dit kunt u dan gebruiken om per pagina kernwoorden aan elkaar te verbinden. U koppelt dan sleutelwoorden van het
62
hoofdsysteem aan de kernwoorden door middel van de verbindtechniek en associatie. U weet dan wat er op welke pagina vermeldt staat. Ook handig bij onthouden van datums! Hier vindt u een voorbeeld van een geheugenlijst waarbij het hoofdsysteem gebruikt wordt.
0 = ZO, SI, ZEE, ASO
26 = NOG
52 = LAN, LEUN,
78 = CAVIA
LAAN 1 = TOE, DOE
27 = nokia, neuk
53 = lam
79 = coupe
2 = nee
28 = navo
54 = loer
80 = face
3 = moe
29 = nap, nop
55 = lelie
81 = fit
4 = ree
30 = mos, mes
56 = log
82 = vin
5=l
31 = mot
57 = loco
83 = femme
6 = esch, ga, ex
32 = man
58 = lava
84 = fier
7 = co, aqua, KI
33 = mom
59 = lap
85 = folie
8 = fa, eva
34 = mier
60 = gas
86 = fiche
9 = pa, beu
35 = moel
61 = gat, god
87 = fake
10 = tas
36 = Max
62 = genie
88 = vive
11 = tot, dood, dot, doet
37 = mak
63 = gemie
89 = vip
12 = ton
38 = maf, mof
64 = gaar
90 = pis
13 = tam
39 = map
65 = gal, gul, gelei
91 = pit
14 = toer, tor
40 = ras, roes, ros
66 =
92 = pin
15 = tol, doel, dol
41 = rat, rot
67 = schok
93 = pyjama
16 = toga
42 = rein
68 = scheve
94 = porie
17 = tak
43 = ram
69 = schep
95 = polo
18 = tof, dof, dove
44 = roer
70 = kas
96 = poog
19 = top, tip dip
45 = rel
71 = kot
97 = pook
20 = neus
46 = rog
72 = kan
98 = paffe
21 = neut
47 = rok, rek
73 = kam
99 = pap
22 = non
48 = rave
74 = koor
100 = tassie
23 = name
49 = roep, rap
75 = cool
24 = naar
50 = los, les
76 = cache
25 = nul
51 = lot
77 = koek
63
Oefen dit nu door 5 pagina’s in uw studieboek te lezen en de kernwoorden aan het sleutelwoord te verbinden dat bij de desbetreffende pagina hoort.
Stel uw eigen hoofdsysteem tot 100 op!
64
Oefen met de verschillende systemen. Maak ze u eigen door 1 week gericht te oefenen tijdens het lezen (maar ook bij de andere aspecten in uw leven waar uw geheugen bij noodzakelijk is) om informatie op te slaan en ook weer terug te kunnen roepen. In het werkboek vindt u nog een veelvoud van oefeningen om uw geheugen te trainen. U bent nu in staat om de aandacht te gaan richten op lezen.
Samengevat
Door de verbindtechniek kunt u informatie sequentieel (in een keten) onthouden en door de kapstoksystemen te gebruiken kunt u informatie in ieder willekeurige volgorde onthouden en reproduceren.
Moeilijke informatie kunt u gemakkelijker maken door substitutie woorden te gebruiken.
Iedere vorm van informatie kunt u koppelen aan informatie die u al kent. Als u er eentje of meerdere niet meer kunt herinneren, betekent het dat u de koppeling niet sterk genoeg heeft gemaakt. (Boas)= "Klap in het gezicht principe van Aristoteles"
De meest eenvoudige geheugentechniek is herhalen van hetgeen u gelezen heeft. Voordat u samenvat ontspant u even een moment door ergens anders op te focussen. Vervolgens vat u in eigen woorden samen wat u gelezen heeft.
U gebruikt hiervoor de Wet van Jost: Haal kennis weer terug, vlak voordat deze is weggezakt. Dus na 10 seconden, ½ minuut, minuut, ½ uur, uur, ½ dag, dag, week, maand, ½ jaar, jaar.
Breingebruik en snellezen hebben 1 belangrijke overeenkomst: Use it or You lose it. Bij niet (meer) oefenen wordt uw capaciteit minder.
In de volgende module gaan we globaal in op het Master Read System. We delen het in 3 globale fasen op die u kunt gebruiken bij leren en lezen. U structureert hierdoor uw leerproces waardoor uw overzicht en begrip van stof verbetert . In daarna volgende hoofdstukken werken we de verschillende deelfasen meer gedetailleerd uit.
65
Uw ervaringen met brainbuilding Rewind your mind! U heeft de module geheugentechnieken achter de rug en zult waarschijnlijk de verschillende methodieken hebben gereflecteerd in de praktijk. Vul onderstaande vragen in om duidelijk inzicht te krijgen wat uw ervaringen zijn geweest.
Wat zijn de 9 oorzaken waardoor uw brein moeite heeft met lezen? Noem er 3! (Voor “the real diehards” noem ze alle 9!)
Uit welke 3 hoofddelen zijn uw hersenen opgebouwd?
Hoewel de verschillende hersenhelften onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden, zijn er toch verschillen aan te wijzen. Welke vaardigheden bevinden zich aan de linker hersenhelft en welke aan de rechter hersenhelft?
66
Wat zijn “de 5 vrouwelijke basisregels” die u kunt toepassen bij snellezen om informatie te onthouden en eenvoudig weer terug te roepen?
Wat is het BOAS principe?
Wat is beschouwing en substitutie?
Noem eens 1 voorbeeld waarin u beschouwing en substitutie toepast.
67
Welke 7 pijlers van associëren kent u?
Hoe werkt de verbindtechniek (kettingsysteem) precies?
Welke kapstoksystemen kent u en hoe werken ze precies?
68
Waarom gebruik ik bij geheugentechnieken en snellezen het credo: “Use it or lose it”?
Beschrijf eens in concrete stappen hoe u de geheugenmodule gaat gebruiken bij (aanleren van) snellezen?
69
Module 5 Leesstrategie: Lezen en leren in drie fasen Aan het einde van deze module weet u globaal welke fasen u doorloopt tijdens leren en lezen. De fasen worden gelinkt met de terminologie die men gebruikt bij sporten. U doet een warming up, u sport, om ten slotte te eindigen met een cooling down. Bovendien krijgt u inzicht wat uw favoriete leerstijl is en wat u kunt doen om u meer allround te ontwikkelen. Ook krijgt u aanwijzingen hoe u uw omgeving optimaal in kunt richten voor lezen en u ontvangt 10 tips voor krachtig lezen. Daarnaast krijgt u een aantal specifieke oefeningen om skimmend lezen te oefenen.
We moedigen u aan te leren in 3 stappen. Ik gebruik in mijn trainingen vaak de metafoor van fitness/sporten om duidelijk te maken dat structuur helpt bij veel processen. Gespreksvoering, vergaderen, presenteren maar ook lezen en leren zijn minder effectief zonder een goede structuur. We delen het leerproces globaal op in de volgende fases: •
Voor het leren/lezen: de warming up.
•
Tijdens het leren/lezen: sporten
•
Na het leren/lezen: de cooling down.
Uiteraard doorlopen we de 14 stappen uit het Master Read Systeem tijdens deze 3 fasen. Bovendien gelden alle wetten uit de geheugenmodule nog steeds en passen we ze nu praktisch toe bij lezen en leren. Elk geheugensysteem krijgt een specifieke plaats waar we het toepassen.
70
Fase 1: De warming up voor het leren/lezen U verkent de leesstof! Waarom? Door het verkennen van de leesstof krijgt u een idee van de terminologie, de schrijfstijl en het onderwerp dat behandeld wordt. U organiseert uw eigen leerproces en maakt vooraf een selectie van delen in de stof die voor u van belang zijn. Globaal zegt u tegen uzelf: wel lezen, niet lezen, globaal lezen, intensief lezen. U warmt zichzelf letterlijk op om te gaan lezen. Kortom, er haakt een aantal praktische voordelen aan het onderzoeken van uw leesstof. Ik zet ze graag even overzichtelijk voor u op een rij. •
U kunt herkenningspunten aanbrengen in de stof en die verwerken in een visueel schema.
•
U genereert stof om vragen over te kunnen bedenken.
•
U ziet de ontbrekende stukken in de schrijver zijn verhaal.
•
U ziet alle informatie minimaal 3 keer. Herhaling zorgt voor een betere herinnering.
•
U bespaart veel tijd door te selecteren wat u wel of niet gaat lezen.
•
U leert welke stof u intensiever of juist minder intensief wilt gaan lezen
•
U weet welke structuuraanduiders de schrijver gebruikt om samenhang te creëren in zijn verhaal.
•
U speurt de stof al een keer af op zoek naar kernwoorden en -zinnen.
•
U krijgt totaaloverzicht van het leesmateriaal
•
En…
Het verkennen van leesstof bespaart u 20% tijd!
Dit wordt nog eens versterkt als u deze informatie verwerkt in een visueel schema. Zogenoemde mindmaps (notitie in de vorm van een plaatje) maken de rode draad van een verhaal heel visueel. Hierdoor wordt het eenvoudig om verbanden met bestaande kennis te leggen. Uw geheugen is nu eenmaal gek op leggen van verbanden tussen uw oude en nieuwe kennis.
71
Het leuke aan deze manier van leren is dat als u de route weet te vinden in de informatie, u vervolgens gericht op zoek kunt gaan naar het antwoord op uw vragen die u vooraf aan uzelf stelt. Het is vergelijkbaar met het proces van musiceren.
Als ik in de studio zit te musiceren, dan heb ik vaak het totaalplaatje al in mijn hoofd hoe het liedje dient te klinken. Ik heb dus wat markeringspunten waar ik naartoe werk. Later vul ik alle details in. Dus we beginnen met de drums en de basgitaar, dan volgen de slaggitaren, dan volgen de toetsenpartijen, dan de koortjes, dan de leadzang en dan alle toeters en bellen zoals sologitaar, extra samples en extra koortjes.
En zo werkt het ook bij lezen. Begin met totaaloverzicht en vul later de details in.
Hoe verkent u leer- en leesstof? Bij verkennen van leesstof doorlopen we stappen 1 t/m 5 uit het Master Read System.
1.
U begint pas met lezen als u gemotiveerd bent. Bent u niet gemotiveerd? Dit betekent dat u uzelf dient te activeren met ’tegenovergestelde vragen’.
2.
U verkent voordat u gaat lezen de stof. U krijgt hierdoor voorkennis over de route in de tekst, de globale inhoud, de stijl van de schrijver, het soort tekst, het soort tekstaanduiders die gebruikt worden door de auteur om verbanden aan te geven.
3.
U stelt zichzelf vooraf vragen over uw kennis, uw doel, de inhoud, de auteur die als focuspunten dienen tijdens en als recapitulatiemiddel na het lezen.
4.
U leest met een pointer (vinger, aanwijzer, regulator, markeerstift) die uw focus verbetert en die hogere snelheden mogelijk maakt.
5.
U stemt uw leesstrategie en de soort leesbeweging af, op het doel en het type tekst dat u gaat lezen. Gaat u de tekst lezen globaal lezen of niet lezen? En als u gaat lezen, bepaal dan welke gedeeltes u leest en hoe intensief. U bepaalt vooraf het blok tekst dat u wilt gaan lezen.
We doorlopen hier kort de 5 stappen. In de volgende module ga ik uitvoering in op skimmen en scannen, vraagstelling en strategieafstemming.
72
1.
Motiveer voor u begint!
Begin pas met lezen als u gemotiveerd bent. Zorg dat uw houding actief is. Beide voeten stevig op de vloer, rug recht en een afstand van 45 tot 60 cm van het materiaal af. Bent u niet gemotiveerd? Besluit dan of u even iets kleins/anders kunt doen om gemotiveerd te raken.
Is dat niet mogelijk? Stel uzelf dan ‘tegenovergestelde vragen’. Geef uzelf focus door vragen te stellen over zaken als: •
Wat vind ik het meest irritante punt in het betoog van deze schrijver?
•
Welke drie passages zijn werkelijk om bij in slaap te vallen?
•
Wat is het meest en het minst bruikbare item uit zijn verhaal?
•
Welke stof, die ik nodig heb, kan ik zo BOAS maken dat ik het nooit meer vergeet?
•
Als ik de stof zou herschrijven, hoe zou ik dit doen? Welke 2 dingen zou ik dan op welke manier de revue laten passeren?
2.
Skim en scan de tekst en verken de opbouw, vorm en structuur van de stof
U bladert snel door tekst heen en onderzoekt waar welke informatie staat, hoe de tekst is opgebouwd en u neemt op wat u opvalt. Het doel is puur een routebeschrijving te krijgen aan de hand waarvan u kunt bepalen of u de tekst gaat lezen en hoe u deze gaat lezen: niet, globaal, informerend, scriptief, studerend.
3.
Stel vragen om uzelf richting te geven en als recapitulatie
Stel leervragen aan uzelf over uw kennis, doelstelling, de inhoud, de auteur. Dit activeert uw RAS en verscherpt dus uw focus. Tijdens verkennen kunt u deze gebruiken om te zoeken in de tekst waar de antwoorden zich bevinden. Mogelijk komt u nog op nieuwe vragen of ontdekt u lege plekken in het verhaal van de schrijver. Daarnaast gebruikt u de vragen om tijdens lezen gericht te zoeken naar de antwoorden.
Hieronder volgen enkele voorbeelden van vragen die u kunt stellen:
73
3a.
Vragen over uw doel
Wat is mijn doel als ik dit materiaal ga lezen? •
Staat mijn leesdoel direct in verband met mijn hogere doelstelling (de reden dat het noodzakelijk is om überhaupt met lezen te beginnen)?
•
Hoe dicht staat dit materiaal in relatie tot mijn leerdoel?
•
Wat wil ik precies uit het materiaal halen dat ik van plan ben te gaan lezen?
•
Wat weet ik al precies allemaal over dit specifieke onderwerp/ de schrijver?
•
Wat zijn de belangrijkste begrippen, definities, stellingen, methoden, formules die ik hiermee kan associëren?
•
Waar gaat het over?
•
Waar bouwt het op voort?
•
Wat betekende dit of dat begrip ook alweer?
•
Hoe goed dien ik het te leren en te onthouden (wel, niet, globaal, specifieke stukken)?
3b.
Vragen over het materiaal •
Stel nu vragen over het materiaal dat u leest. Maak een combinatie van snellezen en Slimlezen om deze vragen te verzamelen. Het draait niet zo zeer om de inhoud, meer om de vorm. Hoe is de tekst opgebouwd.
•
Wat weet ik al over het materiaal?
•
Wat is de moeilijkheidsgraad van het materiaal? Hoe begrijpelijk is het materiaal voor mij?
•
Hoe goed is het materiaal georganiseerd?
•
Hoe gestructureerd is het materiaal opgebouwd?
•
Hoe heeft de auteur de hoofdstukken opgebouwd. Zit er een routebeschrijving bij die duidelijk maakt hoe men de hoofdstukken kan lezen?
•
Staan de hoofdstukken met elkaar in verband, waardoor ik ze in de beschreven volgorde dien te lezen of staan ze los van elkaar en kan ik zelf mijn route bepalen?
•
Is het een betogende of een beschrijvende tekst? Een betogende tekst werkt naar een conclusie toe en heeft een gerichte opbouw. Een beschrijvende tekst is onsamenhangend, elke alinea kan een eigen onderwerp bevatten. Aan het einde staat meestal een soort van samenvatting.
74
•
Komt het voorwoord of de introductie overeen met mijn doelstellingen?
•
Staan er samenvattingen, tests en oefeningen in de tekst?
•
Heeft het materiaal een leesindex of dien ik er een zelf te maken?
•
Bevat het materiaal een woordenlijst? Kan ik dit gebruiken als startpunt voor mijn verkenning?
•
Wat weet ik van de schrijfstijl van de auteur? Heeft de auteur een beschrijvende of een feitelijke wijze van schrijven?
4.
•
Zijn er nog andere boeken of materialen die ik nodig heb voordat ik begin met lezen?
•
Kan ik aantekeningen maken in het materiaal?
•
Is het mogelijk om bepaalde kernzinnen/ woorden te markeren?
•
Bevat het materiaal visuele schema’s die me overzicht kunnen verschaffen?
Gebruik een pointer om de leesbewegingen te maken
Zowel bij verkennen van gestructureerde tekst als bij snellezen gebruikt u een hulpmiddel. Hetzij een pointer, hetzij uw vinger of een markeerstift. U geeft uw ogen de focus die ze nodig hebben. U beweegt gelijkmatig en stopt pas na een vooraf gekozen blok tekst. Daarna verhoogt u uw snelheid met 100 woorden per minuut meer dan uw laatste leessnelheid. Ook varieert u in tempo en leest ook zinnen achteruit. Hierdoor vermindert of elimineert u uw subvocalisatie (meepraten met de tekst die u leest) en dwingt u uzelf te kijken naar totaaloverzicht. Uiteindelijk resulteert dit in een veel hogere snelheid en een verhoogd begrip van de tekst. Bij verkennen van ongestructureerde tekst laat u uw pointer weg. U slaat per 7 seconden een pagina om en scheert dan met uw ogen over de pagina. Alles wat u ziet neemt u in u op om totaaloverzicht te vergaren.
75
5.
Stem leesstrategie en leesbeweging af
Aan de hand van uw leesdoel, het type tekst, en de intensiteit waarmee u wilt lezen stemt u een aantal dingen af:
a. Ga ik de tekst lezen of niet? b. Welke delen ga ik wel en niet lezen? c. Hoe lees ik bepaalde delen: niet, globaal, informerend, scriptief, studerend? d. Welke leesbeweging gebruik ik bij oriënteren en welke bij snellezen? •
Oriënteren - Dwarrel door het midden - Schuin diagonaal - Grove S - Schuine draai - Grove Z-beweging
•
Snellezen - Z-beweging - 2-regelige sprong - Variabele sprong - S-beweging - Horizontale vlakke draai - Verkorte Z-beweging
76
Hierdoor wordt uw leesproces velen malen effectiever. Probeer het maar. Al zou u niets van lezen af weten, dan helpen de adviezen 1 t/m 5 u al aan een enorme tijdswinst. Gelooft u me niet? Maak zo snel mogelijk de volgende 10 vragen. Succes!
1. Zet een kruisje rechtsboven. 2. Onderstreep het eerste woord op deze pagina. 3. Tel hardop van 1 t/m 5 4. Roep uw naam. 5. Zoek het woord oriënteren op deze pagina. 6. Schrijf de cijfers 68 en 72 linksonder op deze pagina. 7. Zet een rondje om het woord succes! 8. Schrijf uw achternaam naast het rondje. 9. Herlees nog een keer de verschillende leesbewegingen. 10. Voer enkel de 1e opdracht uit!
Ziet u wel! De meeste mensen beginnen gewoon zonder na te denken waar ze zullen eindigen. Aarzel niet meer en voer voortaan stappen 1 t/m 5 standaard uit.
Laten we eens kijken naar het middenstuk: Sporten!
77
Fase 2: Sporten! (Tijdens het leren) Lees de stof. Ga gericht door de stof heen op zoek naar antwoorden op de vragen die u heeft bedacht. Bepaal telkens weer welk blok u gaat lezen. Gebruik een markeerstift om de kern uit elke alinea te halen. Beweeg uw pointer met een goede oog-handcoördinatie over de pagina. Zorg dat het tempo gelijkmatig is. Bij snelheidsoefening varieer af en toe in snelheid. Formuleer vervolgens in eigen woorden een samenvatting van datgene wat u geleerd en gelezen heeft.
Verwerk de belangrijkste kernbegrippen in een notitie of een visueel schema.
Bij elk onderdeel dat u bestudeerd/gelezen heeft, roept u de antwoorden op uw leervragen op in uw herinnering.
Gebruik ook vragen als: •
Welke nieuwe inzichten heb ik geleerd?
•
Welke verbanden zijn er met andere zaken?
•
Hoe kun ik het toepassen/gebruiken?
•
Welke nieuwe begrippen/theorieën ken ik nu?
•
Welke voorbeelden kan ik hierbij verzinnen?
•
Welke nieuwe vragen en leerdoelen komen nu bij op?
We doorlopen in deze fase stap 6 t/m 11 van het Master Read System:
6. Voordat u begint met lezen brengt u door uw ademhaling uw hersenen naar Alpha-staat: uw meest alerte en ontspannen leerstaat. 7. U leest dan in een glijkmatig tempo zonder onderbrekingen. U kijkt tijdens lezen niet terug. U staat niet stil bij begrippen die u niet begrijpt en springt al zeker niet door de tekst. 8. U leest grote blokken tekst in plaats van losse woorden. 9. U arceert de kernwoorden en verbindt deze door een samenvatting aan elkaar.
78
10. U gebruikt al uw zintuigen tijdens dit leesproces: uw logische, rationele, analytische elementen van uw linkerhelft van uw hersenen, als wel de creatieve, verbeeldende, ruimtelijke elementen van uw rechter hersenhelft. 11. U verwerkt dit multidimensionele waarnemen in een visueel schema zoals een mindmap of conceptmap.
Fase 3: Cooling down na het leren U bent aan het einde van de leerfase gekomen en heeft veel informatie opgenomen. Voor en tijdens leren heeft u al structuur aangebracht in uw leerproces. U heeft een pracht van een kapstok gecreëerd. In de laatste fase activeert u nog 1 keer de leerstof.
Neem een korte pauze en ontspan u even. Beantwoord nog een keer alle vragen die u eerder bedacht heeft. Het is belangrijk om te communiceren wat u gelezen heeft. Dit kan op heel veel manieren. Leg bijvoorbeeld in gedachten aan iemand anders uit wat u geleerd heeft. Schrijf uw belangrijkste bevindingen in een boekbeschrijving. Vertel een vriend, familielid of collega wat u heeft gelezen. Ik activeer mijn kennis door het met zo veel mogelijk mensen te delen tijdens mijn trainingen. Gebruik uw mindmap of uw notities om de kern te communiceren. Wederom zult u merken dat herhaling werkt om nieuwe kennis beter te onthouden.
Het leuke is dat dit op elk moment kan. Tijdens en na het leren. Vanavond na het eten. Als u in de auto zit en/of in de file staat. Voor u naar bed gaat of als u ’s morgens wakker wordt (u bevindt zich dan vaak al in de meest alerte leerstaat – Alphastaat). De Wet van Jost wordt steeds belangrijker naarmate u informatie ook op langere termijn dient te onthouden.
We doorlopen in de staart de volgende fasen:
11. U verwerkt de laatste waarnemingen in een visueel schema zoals een mindmap of conceptmap. 12. U ontspant een moment en roept (in deze Alphastaat) informatie terug in uw geheugen. Bij sommigen is dit na 3 minuten. Ik neem voor belangrijke stof 10 minuten de tijd om het te laten bezinken. 13. U communiceert dit in mondelinge, schriftelijke of visuele vorm aan uzelf of anderen.
79
14. U (her-)leest op zeer hoge snelheid de belangrijkste punten en koppelt deze met krachtige geheugentechnieken aan elkaar. Hierdoor verbindt u de nieuwe kennis nog een keer met de kennis die u al kent.
Goede samenvattingen en een beter begrip! Okay, nu heeft u prachtige geheugentechnieken en een geniaal leersysteem tot uw beschikking. U weet nu hoe u:
-
abstracte zaken kunt onthouden door beschouwing en substitutie,
-
hoe u kernwoorden door middel van het kettingsysteem aan elkaar kunt verbinden,
-
hoe u krachtige associaties tussen bestaande en nieuwe kennis bereikt,
-
hoe u informatie kunt herinneren door middel van logische kapstoksystemen,
-
u uw leerproces kunt structureren zodat het zijn optimum bereikt.
Tijdens lezen dient u dit alles praktisch toe te passen door de stof die u leest logisch samen te vatten. Herhalen van informatie is een van de meest simpele geheugentechnieken, waar menigeen echter veel moeite mee heeft.
Ook ik weet uit eigen ervaring hoe moeilijk het is om een goede samenvatting van lees- en leerstof te geven. Met grote regelmaat zie ik mensen lezen, die hele paragrafen arceren als zijnde de kern van een tekst!!!?
Het is dus belangrijk u te leren hoe u goede samenvattingen kunt maken. Laten we eerst eens kijken wat een samenvatting precies is en welke methoden u kunt gebruiken.
80
Wat is een samenvatting? Een samenvatting is een vorm van structureren van tekst. U herstructureert de informatie en geeft in eigen woorden weer wat de hoofdzaken zijn.
Een samenvatting is dus: •
een verkorte weergave
•
in eigen woorden
•
van de hoofdzaken
•
van de oorspronkelijke leerstof.
Een samenvatting geeft antwoord op de vraag: wat staat er eigenlijk? Het bevat de belangrijkste gedachten van de verschillende delen van de tekst en van de tekst als geheel. Daarnaast maakt het vaak ook duidelijk hoe de tekst is opgebouwd.
Soorten samenvattingen U kunt kiezen uit twee soorten samenvattingen:
1. Een samenvatting met dezelfde structuur als de leerstof 2. Een samenvatting per vraag die u vooraf heeft gesteld
Welke u gebruikt is afhankelijk van uw persoonlijke voorkeur en de aard van het materiaal. Maak in ieder geval gebruik van notities om te kunnen samenvatten.
Een mindmap geeft vaak de chronologische volgorde weer van een boek of rapport. U leest simpelweg van binnen naar buiten en met de klok mee van rechtsboven naar linksboven. Als u dus een samenvatting geeft volgens de structuur van de leesstof dan leest u het dus exact op deze manier.
Als u graag normale notities maakt, dan adviseer ik om dezelfde structuuraanduiders te gebruiken als de originele tekst. Gebruik kopjes, cijferaanduidingen, paginanummering om snel de informatie terug te kunnen vinden.
81
Als u gebruik maakt van verschillende bronnen van informatie, dan adviseer ik om een centrale mindmap te gebruiken die de grove structuur weergeeft. Maak voor elke bron een aparte mindmap. De software programma’s die er op de markt verkrijgbaar zijn om te ‘mindmappen’ bevatten een standaardfunctie waarmee dit automatisch gegenereerd kan worden.
Als u het graag normaal op papier noteert adviseer ik u om de antwoorden onder elkaar te noteren, die de verschillende bronnen op een specifieke vraag geven (met bronvermelding). Het wordt dan betrekkelijk eenvoudig om het materiaal met elkaar te vergelijken.
82
Hoe maakt u een goede samenvatting? Het allerbelangrijkste van samenvatten is dat u durft te selecteren. Tijdens scannen en skimmen ontdekt u welke stukken belangrijk voor u zijn en welke niet. Maak op basis hiervan een grove selectie uit de tekst. Uitgangspunten zijn uw bestaande kennis over de stof, uw leesdoelstelling(-en) en de vragen die u op basis hiervan heeft geselecteerd. Uiteindelijk zijn de belangrijke delen gescheiden van de zaken die van minder belang zijn. Uw leesstrategie (en dus ook uw samenvatting) wordt op basis hiervan bepaald.
Zo leest u onbelangrijke informatie niet of heel snel, terwijl u aan belangrijke informatie significant meer tijd besteedt. Bij belangrijke informatie kunt u verschillende dingen doen die het proces van samenvatten versterken.
1. Verwerk de hoofdstructuur in een mindmap. a. u zoekt kernwoorden/ kernbegrippen en verwerkt deze in de MM. 2. Noteer in de kantlijn met symbolen wat belangrijk is en wat niet. Gebruik: a. een uitroepteken als het belangrijk is b. een vraagteken als u het verband niet snapt of de tekst (nog) niet begrijpt c. een x teken voor de kern van de tekst d. een s-dwarrel als u het niet eens bent met de schrijver e. opsommingtekens: 1) 2) 3) als iets stapsgewijs onthouden kan worden of als het een belangrijke opsomming betreft. f.
bij samenvatten ziet u dan sneller wat de essentie is.
3. Arceer kernbegrippen en de kernzin van een alinea en noteer ze in de kantlijn. Sommige lezers arceren tijdens lezen, terwijl andere lezers dit na het leesproces doen. Ik ben voorstander van arceren na lezen omdat u op deze manier niet de leesbeweging onderbreekt. Uw brein behoudt totaaloverzicht en u gaat nog steeds als een sneltrein door de stof. 4. Vat de kernbegrippen samen en koppel oude kennis en nieuwe kennis door associatie aan elkaar. De kwaliteit van uw associaties bepaalt in welke mate u zich informatie zult kunnen herinneren. Slechte associaties leiden naar veel informatieverlies. Goede associaties leiden u naar een goede opslag en herinnering. 5. Durf te selecteren. Juist het niet onderscheiden van hoofd- en bijzaken, is een van de belangrijkste oorzaken dat u de grote hoeveelheid onsamenhangende informatie snel vergeet.
83
6. Maak gebruik van de structuur in de stof! Kennis van structuur helpt bij samenvatten. Het is precies als bij tennissen; als ik weet wat de strategie is van de ander, dan lukt het me ook om daar op te anticiperen. In het begin van de alinea geeft de schrijver vaak de structuur aan met een aankondiging of met signaalwoorden. Bijvoorbeeld: "Ik zal nu ingaan op..." of "Twee aspecten wil ik hier toelichten…". Zulke structurerende zinnen kunnen helpen bij het vinden van de kern van een alinea. 7. Formuleer de samenvatting in eigen woorden. Daardoor wordt u gedwongen om de leerstof te lezen, te verwerken en te begrijpen. U legt op deze manier ook verbanden met de kennis die u al heeft. Uw verwerkingsproces en herinnering worden drastisch minder als u teksten letterlijk overneemt.
Procedure Alinea samenvatten U leest een alinea altijd 3 keer. De eerste keer scant en skimt u de tekst op zoek naar structuur en kernbegrippen. De tweede keer snelleest u de alinea. U arceert dan met een markeerstift de belangrijkste begrippen, maakt kanttekeningen en vult uw mindmap aan. De derde keer vat u in eigen woorden samen wat u gelezen heeft en gebruikt daarbij de arceringen, notities, kantekeningen en mindmap als uitgangspunt. Uw herinnering wordt hierdoor significant beter en daardoor kost het minder moeite om een goede samenvatting te maken.
Wat is leuk om te weten? De belangrijkste informatie of hoofdgedachte van een alinea staat in een kernzin, waaraan de andere zinnen (subzinnen) ondergeschikt zijn. In de kernzin staat meestal meer globale en algemene informatie dan in de andere zinnen van de alinea. De kernzin is vaak de eerste, de tweede of de laatste zin van de alinea. Vat deze kernzin kort samen. Schrap de woorden of zinsdelen die niet essentieel zijn.
Als u meer structuur nodig heeft kunt u het volgende stappenplan bekijken en meteen oefenen met uw studieboek. Bepaal welk deel u gaat lezen en doorloop dan de volgende stappen:
84
1. Verken (skim en scan) de tekst. Lees de kopjes en eerste zinnen. Speur naar belangrijke woorden die u nog niet kent of begrijpt en zoek deze op in een woordenboek 2. Stel actief vragen voor u begint met lezen 3. Bepaal de structuur van de tekst. Lees de inleiding en het slot. Hieruit blijkt welke onderwerpen in de kern belangrijk zijn. Vat de inleiding en het slot elk in één zin samen. 4. Bepaal het type tekst dat u leest. Is het betogend of beschrijvend? 5. Schrijf de sleutelwoorden uit de oorspronkelijke tekst op. 6. Formuleer zinnen met deze sleutelwoorden, zonder naar de oorspronkelijke tekst te kijken. 7. Vergelijk daarna wat u geschreven heeft met de oorspronkelijke tekst. 8. Controleer of u alle belangrijke elementen heeft gebruikt in uw samenvatting. 9. Lees het artikel eerst verkennend door en dan nog eenmaal gericht. 10. Markeer de opeenvolgende denkfasen die u in het betoog herkent. 11. Vat elke denkfase in één zin samen. Vaak bestaat elke samenvatting uit een blok van enkele alinea's die bij elkaar horen. Deze alinea’s behandelen vaak een deelonderwerp uit de totale context. Meestal wordt dit deelonderwerp aan het begin of einde van een blok aangekondigd. Er wordt meestal geopend met een vraag of stelling en afgesloten met een conclusie of samenvatting. De tussenliggende alinea’s werken meestal het deelonderwerp verder uit en onderbouwen dit. Als een punt niet vaak herhaalt wordt dan is het meestal ook niet belangrijk. Dus u kunt het dan gewoon weglaten of heel summier aanstippen. a. Bekijk tijdens samenvatten uw kritische vragen. Zij vormen samen met uw doelstelling(-en) de basis waar vanuit u leest. b. Denk ook kritisch na over de inhoudelijke verbanden tussen de alinea's. Denk aan relaties in oorzaak/gevolg, vergelijking/ contrast, probleem/oplossing. c. Geef de verbanden duidelijk in uw samenvatting aan met behulp van signaalwoorden. 12. Vat vervolgens de tekst in zijn geheel in één zin samen. Een eerste conceptsamenvatting kunt u als volgt construeren: a. Begin met de zin die het hele artikel samenvat. b. Schrijf daaronder de zinnen die de opeenvolgende denkfasen samenvatten.
85
c. Breng structuur en verbanden tussen de delen aan, bijvoorbeeld met signaalwoorden en door herhalingen te schrappen 13. Controleer of de samenvatting uw belangrijkste vragen over het artikel beantwoordt. 14. Lees de samenvatting nog eens na en maak er een vloeiende tekst van. a. Als u informatie actief verwerkt, dan is er niets op tegen om informatie, argumenten en inzichten toe te voegen. Dit ondersteunt het proces van associatie. U legt dan eenvoudig verbanden tussen oude en nieuwe kennis. 15. Eventueel kunt u bij de toegevoegde informatie de bron noteren, zodat u later kunt verantwoorden hoe u eraan bent gekomen.
Driekolommenschema Ik gebruik bij studiemateriaal geregeld mindmapping als hulpmiddel om een artikel samen te vatten. Natuurlijk kunt u ook werken met andere vormen zoals een vier-kolommenschema. U noteert de kernwoorden en kernzinnen per kolom en werkt zo van klein naar groot. U vat eerst een alinea samen, vervolgens een blok van een aantal alinea’s, daarna een geheel hoofdstuk en ter afsluiting een samenvatting van een geheel boek. Als u schema klopt, dan is het betrekkelijk eenvoudig om een goede weergave van de tekst te geven. U voert deze laatste stap altijd uit ter controle of u succesvol bent geweest. Het voordeel is dat u totaaloverzicht heeft en het eenvoudig kan vergelijken met uw doelstelling(-en) en uw vragen. Daarnaast slaat u de informatie hierdoor langere tijd op in uw geheugen.
Samenvatting Samenvatting van
Samenvatting per
Samenvatting gehele
van één
hoofdstuk
boek/ tekst/ rapport
een blok alinea's
alinea
U bent weer een stap verder. Laten we nu eens kijken naar wat uw leerstijl eigenlijk is en hoe u zich qua leren nog meer kunt ontwikkelen. Vul hiervoor de volgende leerstijltest zo snel mogelijk in.
86
Uw Persoonlijke leerstijl bepalen U weet nu wat de drie fasen van leren zijn en hoe u door samenvatten uw leer- en leesproces nog meer kunt versterken. Natuurlijk heeft iedereen een eigen manier van leren. Om inzicht te krijgen wat uw favoriete leerstijl is, vul onderstaande test in. Er staan 15 setjes met eigenschappen die u omschrijven als persoon. Kies per vraag het ene woord dat u het beste omschrijft als persoon? Denk niet te veel na over de antwoorden maar kies het antwoord dat het eerste bij u te binnen schiet. Omcirkel uw antwoorden in de tabel op pagina 88.
1.
2.
3.
4.
5.
a
fantasievol
b
onderzoekend
c
realistisch
d
analytisch
a
georganiseerd
b
aanpassend
c
kritisch
d
vragend
a
debatterend
b
creërend
c
gefocust
d
relaterend
a
persoonlijk
b
praktisch
c
academisch
d
avontuurlijk
a
precies
b
flexibel
c
systematisch
d
inventief
87
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
a
delend
b
ordelijk
c
gevoelig
d
onafhankelijk
a
competitief
b
perfectionist
c
coöperatief
d
logisch
a
intellectueel
b
emotioneel
c
hardwerkend
d
risiconemend
a
lezer
b
probleemoplosser
c
mensenvriend
d
planner
a
associatief
b
doordenker
c
origineel
d
herinnerend
a
oordeler
b
spontaan
c
veranderaar
d
directief
a
communicatief
b
uitvindend
c
voorzichtig
d
redenerend
88
13.
14.
15.
a
uitdagend
b
praktisch
c
verzorgend
d
onderzoekend
a
zoeken naar mogelijkheden
b
ideeën verzamelen
c
interpreterend
d
maakt werk af
a
doener
b
voeler
c
denker
d
experimenterend
89
Omcirkel uw antwoorden in onderstaande tabel:
1.
C
D
A
B
2.
A
C
B
D
3.
B
A
D
C
4.
B
C
A
D
5.
A
C
B
D
6.
B
C
A
D
7.
B
D
C
A
8.
C
A
B
D
9.
D
A
B
C
10.
A
C
B
D
11.
D
B
C
A
12.
C
D
A
B
13.
B
C
D
A
14.
A
C
D
B
15.
A
C
B
D
Totaal
Totaal -------1
Totaal
Totaal
--------
--------
--------
2
3
4
1. aantal x 4 = …….
= concreet sequentieel (cs)
2. aantal x 4 = …….
= abstract sequentieel (as)
3. aantal x 4 = .......
= abstract willekeurig (aw)
4. aantal x 4 = …….
= concreet willekeurig (cw)
90
Leertypen U heeft een primaire stijl, ondersteunende stijlen en een te ontwikkelen stijl. De bedoeling is dat u balans brengt in uw leerstijlen door alle aspecten gelijkwaardig uit te voeren. Dit stimuleert de aanmaak van dendrieten en verbindingen tussen de linker- en rechter hersenhelft. Laten we eens kijken wat deze stijlen inhouden en wat goede mogelijkheden voor u zijn om u te ontwikkelen.
Concreet sequentieel
U houdt van een stappenplan en details. U heeft een grote behoefte om te organiseren. Perfectionisme speelt de boventoon. U heeft behoefte aan richting, procedures, organisatie, specifieke stappen en rust. Daarnaast houdt u van mensen die werken volgens hetzelfde principe
Abstract sequentieel
U houdt van denken in concepten en analyseren van informatie. Meestal zijn het mensen die een vergroot filosofisch en wetenschappelijk denkkader hebben. U houdt van logica, rationaliteit en intellect. Diepgang in problemen intrigeert u. U werkt liever alleen dan in een groep. De logica heeft behoefte om gevoed te worden en u bent dus dol op het oplossen van issues. Intellectuele uitdagingen opzoeken is een groot streven. U bent goed in analyseren van mensen en wil graag structuur aanbrengen om overzicht te krijgen.
91
Abstract willekeurig U organiseert uw informatie via reflectie. Veel abstract willekeurigen leven in een ongestructureerde "mensenomgeving". Gevoelens en emoties zijn belangrijk om een leerervaring te verdiepen. U onthoudt het beste informatie als dit iets met uzelf te maken heeft. U houdt van een totaaloverzicht. U bent een creatieve, associatieve denker (niet logisch numeriek maar per geval bekijkend). U bent visueel georiënteerd en denkt in plaatjes. Het is belangrijk voor u om uw staat te beheersen in de omgang met anderen (uw algehele gevoel van top tot teen in uw lichaam).
Concreet willekeurig U bent een liefhebber van persoonlijk contact. U raakt snel verveeld en heeft behoefte aan constante verandering. U leeft realistisch maar heeft een experimentele houding. U leeft en werkt minder gestructureerd en maakt beslissingen op basis van intuïtie. U bent goed in snel vinden van alternatieven. U bent niet direct resultaat- maar meer procesgericht. Daarnaast werkt u het beste onder tijdsdruk (tijdslimieten). Bij verschillende alternatieven dient de omgeving zich meer te richten op vragen dan op veroordelen.
Mogelijkheden om uw denkwijzen te ontwikkelen Tips voor cs-denkers •
Bouw op uw organisatietalent
•
Geef uzelf genoeg details
•
Werk volgens een stappenplan
•
Werk in een rustige omgeving
Tips voor as-denkers •
Beoefen de logica
•
Voed uw intellect
•
Streef naar structuur
•
Analyseer de mensen met wie u samenwerkt
92
Tips voor aw-denkers •
Gebruik uw natuurlijke vaardigheid om met anderen te werken
•
Herken hoe sterk emoties uw focus beïnvloedt
•
Kijk naar het grote geheel
•
Wees op tijd
•
Gebruik visuele hulpmiddelen
Tips voor cw-denkers •
Check uw tijd
•
Los problemen op
•
Accepteer uw behoefte aan verandering
•
Persoonlijk support is erg belangrijk
Ontwikkel uzelf door balans in uw breinkracht te brengen! Bij rechter dominantie (aw of cw) •
Ga na hoe een machine werkt die u vaak gebruikt
•
Organiseer uw foto's in albums
•
Wees exact op tijd (zet je klok vooruit)
•
Volg instructies precies op
•
Ga werken met aandelen
•
Analyseer een probleem tot in de kleinste detail
•
Leer hoe u met een computer moet omgaan
•
Bekritiseer uw favoriete film
•
Organiseer uw boekenplank
93
Bij linker dominantie (as of cs) •
Begrijp de gevoelens van uw huisdier
•
Maak een gerecht zonder recept
•
Speel met klei en ontdek de diepere betekenis ervan
•
Ga filmen zonder aan de kosten te denken
•
Maak een persoonlijk logo
•
Rijd zo maar ergens naar toe
•
Speel met uw kinderen zoals zij dat willen
•
Neem iedere dag tijd voor uw gevoelens
•
Luister naar muziek en zing of neurie mee
•
ervaar uw spiritualiteit op een sensitieve manier.
•
neem een ander route naar huis en ontdek een nieuwe buurt
94
Tips voor een gunstige leeromgeving We kunnen van alles doen om u te ontwikkelen tot een top snellezer, maar ook uw omgeving is belangrijk. Datgene wat u ziet, hoort en kunt aanraken heeft nu eenmaal sterke invloed op uw functioneren. Vergelijk de volgende 2 situaties maar eens met elkaar. 1. U gaat ergens uit eten en komt binnen in omgeving waar de sfeer bepaald wordt door een zacht muziekje op de achtergrond, romantische kaarsverlichting, gezellige aankleding, de geur van lekker eten en vrolijke bediening 2. U gaat uit eten en komt nu in een omgeving terecht waar de sfeer bepaald wordt door harde housemuziek, felle TL-verlichting, chagrijnig personeel, een geur die u niet kunt thuisbrengen, ongezellige aankleding. Wat doet dat met u?
Ditzelfde valt direct door te trekken naar uw lees- en leeromgeving. Een goede werkplek zorgt ervoor dat u optimaal kunt leren en lezen.
Een aantal punten is essentieel: • De mens is ingesteld op het waarnemen van afwisselingen. Bewegingsvrijheid en afwisseling is belangrijk. Ga regelmatig staan en let op uw houding! • De mens is van oorsprong afgestemd op leven in de natuur. Zorg dat u frisse lucht krijgt! Geniet ervan in uw pauzes. • Zorg dat uw werkplek schoon en opgeruimd is. Een onderzoek heeft uitgewezen dat door een schoon bureau de productiviteit stijgt met 12 procent. • Licht en kleuren Licht en kleuren hebben een belangrijke invloed op onze stemming. Helder natuurlijk licht werkt fijn. Wissel wel regelmatig de lichtsterktes af. U heeft favoriete kleuren die gunstig werken op uw leervermogen. Welke zijn dit voor u?
95
• Geur (wat is noodzakelijk om maximale prestatie te verkrijgen) Geur heeft een enorme impact op de hersenen. Het is het oudste zintuig en het is direct verbonden met het limbische systeem. De geur van een citroen verhoogt de concentratie en daarvan gaat men harder werken. Ook de geur van bloemen zorgt ervoor dat uw concentratie verhoogt. •
Smaak
Zorg dat uw zintuigen een optimale prikkeling krijgen. Water met citroen en nootjes bijvoorbeeld. •
Muziek
Het is raadzaam om in een ruimte waar denkwerk wordt verricht niet meer dan 50 decibel aan geluid te hebben. Luister naar muziek die uw hersenen stimuleren zoals barok, new age en klassieke muziek. In de bijlagen vindt u een lijst met gunstige muzieksoorten die uw Alpha-niveau stimuleren. •
Let op uw houding als u leest en leert.
Zit rechtop met beide voeten stevig op de vloer, een rechte rug en met ontspannen schouders. Zuurstof kan dan eenvoudiger naar uw brein stromen. De meeste mensen lezen onderuitgezakt of juist naar voren gebogen bovenop hun leesvoer. U geeft hierdoor ten eerste het signaal af dat het slaaptijd is en ten tweede dat u enkel losse woorden mag lezen. Dit is inspannend en het kost u veel energie. Energie die u juist nodig heeft voor lezen en leren. Houd uw hoofd stil en beweeg enkel uw ogen. U stimuleert uzelf om niet enkel via het centrale blikveld waar te nemen maar ook via uw gehele perifere blikveld.
Samenvatting •
In de warming up bereidt u zich voor op lezen door de stof te verkennen aan de hand van gericht en globaal doorbladeren van de tekst. We noemen dit proces respectievelijk scannen en skimmen. We letten naast de inhoud (waar gaat het over?) ook op de structuur van de tekst (hoe bouwt de schrijver zijn tekst op?). De schrijver kan diverse structuuraanduiders gebruiken om inzicht te verschaffen in zijn denkwereld: inleiding, samenvattingen, titels, betogende of beschrijvende opbouw, woordenlijsten, inhoudsopgave, visuele schema’s,, signaalwoorden enzovoorts. Aan
96
de hand hiervan stelt u zich een aantal vragen om uw brein te activeren actief op zoek te gaan naar deze informatie. U noteert de kern mogelijk in een visueel schema. Ook bepaalt u hier uw leesstrategie. •
Tijdens het sporten leest u met een pointer in consistent tempo en zoekt naar het antwoord op uw vragen. U leest altijd vanuit totaaloverzicht en per blok tekst. De kunst is zo groot mogelijke blokken tekst te zien. Na elk blok tekst kunt u in eigen woorden samenvatten wat u heeft gelezen. Daarnaast kunt u de kernwoorden die u in de tekst tegenkomt markeren.
•
In de cooling down ontspant u een moment en haalt de kennis terug die u wilt onthouden. U doet dit aan de hand van de vragen die u zichzelf heeft gesteld. Vervolgens communiceert u dit in een mondelinge, schriftelijke of visuele vorm naar uw omgeving.
•
Samenvatten is een essentieel onderdeel voor begripvol lezen. Zorg ervoor dat u in eigen woorden de kernbegrippen uit een tekst samenvat. Werk van klein naar groot; neem het kernwoord van een alinea, verbind deze met kernwoorden uit verschillende alinea’s, maak dan een samenvatting per hoofdstuk, waarna u het gehele boek of tekst samenvat. Een mindmap en een 4 kolommenschema zijn hulpmiddelen die u prima kunnen ondersteunen.
•
U heeft ook geleerd dat u een persoonlijke voorkeurstijl in leren heeft. Op basis hiervan zijn er vier soorten leerstijlen:
•
-
Concreet Sequentieel
-
Abstract Sequentieel
-
Abstract willekeurig
-
Concreet willekeurig
Om u zelf te blijven ontwikkelen is het belangrijk dat u balans brengt in uw linker- en rechter breinkracht.
•
-
Bij rechter dominantie (AW of CW) ontwikkelt u meer logische vaardigheden.
-
Bij linker dominantie (CS of AS) ontwikkelt u de meer creatieve vaardigheden.
Ten slotte weet u nu wat u in uw omgeving kunt doen om optimaal te leren: -
Creëer zintuiglijk de meest optimale leeromgeving en experimenteer hiermee.
97
Uw ervaringen met leren Rewind your mind! U heeft de module leertechnieken achter de rug en zult waarschijnlijk de verschillende methodieken hebben gereflecteerd in de praktijk. Vul onderstaande vragen in om duidelijk inzicht te krijgen wat uw ervaringen zijn geweest.
Wat zijn 5 voordelen van verkennen van tekst?
Welke fasen doorloopt u volgens het Master Read System in de warming up?
98
In het sportgedeelte (daadwerkelijke snellezen) dient u te focussen op doorlezen per blok tekst. Waarom is dit?
Welk type leerstijl heeft u en wat zijn de kenmerken daarvan?
Wat gaat u voor acties nemen om meer balans in uw breinkracht te brengen? Noem 3 acties die u deze week al gaat uitvoeren.
Hoe kunt u komen tot een goede samenvatting?
99
