Southampton Six de gebeten hond

01_EVMI_cover 17-12-14 13:19 Pagina 1

www.evmi.nl

n r. 3 - a p r i l 2 0 1 0

E i s m a Vo e d i n g s m i d d e l e n i n d u s t r i e

Mars Nederland gaat voor groen

Southampton Six de gebeten hond Danone maakt werk van Hygienic Design

www.nutri-akt.nl

02_adv_02 17-12-14 14:38 Pagina 2

Hoofd Research & Development Stevige manager met ambitie en perspectief

Vlaardingen

Damco Bakkerijgrondstoffen B.V. is een Nederlands familiebedrijf dat zich al 75 jaar richt op de productie van hoogwaardige banketgrondstoffen voor de bakkerijbranche, waaronder amandel- en banketspijs, marsepein en roompoeder. In alle productgroepen biedt Damco een uitgebreid assortiment aan dat in vrijwel elke behoefte van elke klant kan voorzien. Veel van deze producten worden zowel onder merk als onder Private Label verkocht. Damco heeft een ambitieuze en heldere toekomstvisie en werkt aan een gericht verbeteren optimaliseringsproces. Ter versteviging van de R&D afdeling zoeken wij een gemotiveerde en daadkrachtige Hoofd Research & Development die verantwoordelijk is voor het managen van de R&D afdeling (totaal 4 mensen) met als doel het optimaliseren en ontwikkelen van bestaande en nieuwe producten en processen. Consultant: Dirk-Jan van Veldhuizen, telefoon 0317-468686 of 06-53137885

Technical Services Specialist Die kiest voor technologie, chocoladeapplicaties en (internationale) klanten

Deventer

Cargill is, met ruim 160.000 medewerkers in 68 landen, wereldwijd hoofdrolspeler in de voedselketen en houdt zich onder andere bezig met de handel in, open overslag, transport en industriële verwerking van voornamelijk agrarische grondstoffen. Cargill Cocoa and Chocolate heeft een omvangrijke infrastructuur en organisatie in cacaobonen producerende landen. In 6 Europese fabrieken wordt een breed pakket aan industriële chocoladeproducten geproduceerd, variërend van witte, melk en pure chocolade tot chocodrops, coatings en vullingen. Deze producten worden in belangrijke mate vermarkt in de (internationale) zoetwaren-, zuivel- , bakkerij- en ijsindustrie. Voor technologische marktondersteuning vanuit de nieuwe state-of-the-art productielocatie in Deventer zijn wij vanwege uitbreiding van het team op zoek naar een ervaren Technical Services Specialist. Consultant: Jakob Jan Verbraak, telefoon 0317-468686 of 06-51820349

Bakery Application Specialist Pragmatic baking technologist with strong analytical skills

Made (Netherlands)

AB Mauri is a global group of yeast and bakery ingredient companies with an impressive footprint. With more than 5,000 employees world wide, they are one of the largest producers and distributors of yeast and bakery ingredients. The Baking Technology Group (BTG) is the innovation and development “engine room” of AB Mauri’s substantial bakery ingredients business. With teams focused on research and design, application and development, BTG is delivering genuine added value and fulfilling their customer requirements. To be based at our Baking Technology Centre in The Netherlands we are searching for an enthusiastic Bakery Application Specialist, with strong analytical skills, who is responsible for screening, testing and evaluating new bakery materials for application into existing and new bakery products. Consultant: Dirk-Jan van Veldhuizen, telephone +31(0)317-468686 or +31(0)6-53137885

Associate Technical Director New high impact position at ambitious world leader

Rotterdam/Velddriel

With approximately 80 plants in 30 countries, Provimi is a world leader in animal nutrition and related know-how. With about 8,000 employees among which are 450 scientists serving their clients in all markets, Provimi is a world leader in animal nutrition solutions. Provimi delivers innovative, practical and result oriented animal feeds and feeding programmes to modern producers. In 2009, Provimi started Feed Solutions, a company-wide initiative to create a global technology and marketing structure for Provimi, to assist customers to cope with the pressures they face in their business. To further strengthen the team for Swine Nutrition we are searching for a highly-motivated Associate Technical Director Swine, who will be responsible, in close cooperation with the Technical Director Swine and the Research Director Swine, for the definition and implementation of the Provimi swine nutrition portfolio. Consultant: Jakob Jan Verbraak, telephone +31(0)317-468686 or +31(0)6-51820349

Quality Improvement & Audit Manager Dynamic role between co-packers and local multi-disciplinary teams

Elst

H.J. Heinz Company is one of the largest food companies worldwide. In The Netherlands Heinz has a prime position in the food market with A-labels like Honig, De Ruijter, Venz, Karvan Cévitam, Roosvicée, Lessini, Brinta, Amoy, Wyko, HP, Lea & Perrins and Heinz of course. In Continental Europe, Heinz’s production locations are located in The Netherlands, Poland, Belgium, Germany France and Spain. In total Heinz has approximately 60 Co-Packers that produce about 600 products for the Continental European market. The Continental Europe QA team is based in Elst. We are currently searching for an enthusiastic Quality Improvement & Audit Manager Co-Packing who is responsible for ensuring that Co-Packers produce to the same high standards as Heinz factories. This is an interesting next step in the career for candidates with experience in Quality Assurance. Consultant: Annoek Kogelman, telephone +31(0)317-468686 or +31(0)6-12504148

Voor meer informatie zie onze website: www.dupp.nl of mail uw reactie naar: [email protected]

Gen. Foulkesweg 66, 6703 BW Wageningen i www.dupp.nl e [email protected] t 0317-468686

03_Inhoud 17-12-14 14:34 Pagina 3

www.evmi.nl

n r. 3 - a p r i l 2 0 1 0

Inhoud


Mars Nederland gaat voor groen

Southampton Six de gebeten hond Danone maakt werk van Hygienic Design

nr.3 april 2010

www.nutri-akt.nl

Bij de voorpagina:

Op de verpakking van producten met azo-kleurstoffen moet vanaf de zomer een waarschuwing komen te staan. Met name in de UK liggen deze Southampton Six onder vuur.

Mixed

4

Verrijken babyvoeding

Kort nieuws uit de sector

Kleurstoffen

8

Southampton Six in de beklaagdenbank

Interview directeur Foodwatch

12

‘Bedrijven moeten integer worden’

Green order

14

Duurzame logistiek bij Mars

Nice to Meat

18

Hamburgers voor Hilton

Netwerkborrel

Themadag granen

21

UniTube-verpakking

26

‘Geen knoeiboel’

Zoutreductie

27

Sojasaus Kikkoman

Markt

29

Productnieuws

Energiebesparing

30

Compressorenproducent Atlas Copco

Tand des tijds

NVVL

20

25

Weerstandverhogend colostrum

Verwerkende industrie onder druk

32

Rang is alleen Rang als er Rang op staat

Service

34

Cartoon, agenda en colofon

Hygienic Design

22

Processing bij Danone

Eisma Voedingsmiddelenindustrie | april 2010

3

04-07_Mixed 17-12-14 13:25 Pagina 4

Kort nieuws Heetste chilipeper De in Groot-Brittannië geteelde Infinity chilipeper is de heetste peper ter wereld. Hij verslaat daarmee de vorige recordhouder, de Bhut Jolokia. Dat blijkt uit onderzoek van de Warwick University. Boycot Jamie-lunch Veel kinderen van een school die deelneemt aan het Amerikaanse tv-programma ‘Jamie Oliver’s Food Revolution’ boycotten de verse en gezonde alternatieven van de Britse tv-kok. Ontslagen Tropicana-Looza Tropicana-Looza in het het Vlaams-Limburgse Hoepertingen schrapt 35 van de 123 banen. De fruitsappenproducent stopt verder met de productie van glazen 1 literflessen Tropicana vanwege de dalende vraag in Frankrijk. Junkfood verslavend Junkfood is even verslavend als drugs. Ratten die uitsluitend voeding als cake en worsten gevoerd kregen, gingen liever dood dan dat ze overstapten op gezonde voeding. Dat blijkt uit een studie van het Scripps Research Institute in Florida.

Onderzoek spieren ouderen

Wageningen Universiteit start met een onderzoek naar de effecten van voeding en beweging op de spieren van ouderen. De ProMuscle-studie onderzoekt hoe leeftijdsgerelateerd verlies van spiermassa en kracht met behulp van voeding en beweging kan worden tegengegaan. Het onderzoek wordt uitgevoerd door de afdeling Humane Voeding. Onderzoek voorkennis De overname van de Britse brouwer Scottish & Newcastle door Heineken en Carlsberg is één van de transacties die wordt bekeken in de voorkenniszaak in de Londense City. Hierbij zijn zeven bankiers en handelaren gearresteerd. Flavonolen en beroerte Flavonolen in thee, groenten en fruit, chocolade en rode wijn kunnen het risico op het krijgen van een beroerte met 20 procent verminderen. Die conclusie trekt Peter Hollman van de afdeling Humane Voeding en het Rikilt, beide onderdeel van de Wageningen Universiteit. Dat thee goed was voor hart en bloedvaten was al langer bekend.

4


Mixed FrieslandCampina stopt met Optimel Control AMERSFOORT - FrieslandCampina is gestopt met Optimel Control. De eetlustremmende zuiveldrank had volgens het concern te weinig doorstroom. Optimel Control wordt al sinds vorig jaar oktober niet meer verkocht, bevestigt FrieslandCampina-woordvoerder Rob van Dongen desgevraagd aan evmi.nl. Volgens hem is vorig jaar na het besluit sprake ge-

De sanering van het product werd niet naar buiten gebracht. Wel werden mensen die ernaar vroegen over het besluit geïnformeerd, zegt Van Dongen. Het betekent een vertrek met stille trom van een product dat in 2006 in Nederland groots op de markt werd gezet. Het verzadigende drankje was volgens Campina aanvankelijk zo’n groot succes dat niet meer aan

coating van galactolipiden uit haverolie. Doordat het pas in het tweede deel van de dunne darm vrijkomt, worden honger-

weest van een geleidelijke uitstroom om de voorraad op te maken. Behalve in Nederland is het ook in Duitsland, waar het Optiwell Control heet, van de markt gehaald. Of het product in Rusland ook niet meer verkrijgbaar is, kon de woordvoerder niet bevestigen. De website Campinacontrol.ru blijkt echter niet meer in de lucht.

de vraag konden worden voldaan. Critici beweerden toen dat dit een marketingtruc was. Aan de andere kant stond Optimel Control bij de introductie direct al ter discussie. Critici twijfelden aan de werking van het verzadigende ingrediënt. De zuiveldrank maakte gebruik van het eetlustremmende ingrediënt Fabuless van DSM. Fabuless bestaat uit palmolie in een

signalen onderdrukt. Er zijn veel onderzoeken gedaan naar de verzadigende werking van Olibra, de werkzame stof van Fabuless. De uitkomsten zijn echter niet eensluidend. De zuivelrange Optimel blijft overigens wel bestaan, want de producten onder dat merk lopen volgens het bedrijf goed. Ook in Duitsland blijft Optiwell op de markt.

Nepkeurmerk scoort bij consument DEN HAAG – Consumenten hebben een groot vertrouwen in keurmerken. Zelfs een door de Consumentenbond gemaakt nep-keurmerk geniet vertrouwen. Daar kwam de bond achter na eigen onderzoek, zo staat in de Consumentengids. De bond had een logo verzonnen (‘Gemaakt zonder kinderhanden, als garantie tegen kinderarbeid’) en aan een panel van 2864 personen laten zien. 68 Procent herkende het logo als keurmerk. 29 Procent was zelfs bereid meer voor een product met dit logo te betalen. Slechts 17 procent had door dat het een nietbestaand logo was. Die score was bijna even groot als dat van het Beter Leven-keurmerk van de Dierenbescherming. Daarvan dacht 21 procent dat het een nep-logo was. De bond concludeert dat mensen goedgelovig zijn en al snel vertrouwen hebben in een gelikt logo.

04-07_Mixed 17-12-14 13:25 Pagina 5

Column Johma legt focus op huismerksalades LOSSER - Johma gaat voortaan vooral huismerksalades produceren. Het eigen merk Johma komt wat meer op de achtergrond. Dat zegt algemeen directeur Erik Bras van de saladeproducent in de Levensmiddelenkrant. Volgens Bras, die afkomstig is van Unilever, is de fabriek in Losser alleen rendabel voor grote volumes en dus ongeschikt voor niches. Johma maakt een moeilijke periode door. Bras wijt dit deels aan veranderende eigendomsverhoudingen. Zo kwam het bedrijf onder meer terecht bij Uniq

waar het volgens hem moest opdraaien voor kosten die elders gemaakt werden. Ook is het merk Johma verpieterd doordat er amper reclamebudgetten waren. Hierdoor werd de saladeproducent naar eigen zeggen gepasseerd door andere fabrikanten die beter, innovatiever en goedkoper konden produceren. Per 1 juli raakt Johma de helft van het productievolume kwijt omdat het contract voor private label producten voor het Duitse Nadler stopt. Dit voormalige zusterbedrijf gaat deze producten namelijk weer

zelf produceren. Bras denkt dat het agressief betreden van de Nederlandse markt van huismerken de enige manier is om weer op te krabbelen. Hij verwacht het pleit te beslechten met betaalbare, lekkerdere en betere producten dan de concurrentie en vernieuwende concepten. Het bedrijf moet in zijn ogen huismerken als corebusiness gaan zien. "Wij zijn dus niet een merkfabrikant met wat private labelcontractjes, maar een saladeproducent die daarnaast nog een merk in de aanbieding heeft."

Nieuwe uitstraling EVMI LEEUWARDEN - Eisma Voedingsmiddelenindustrie, is sinds 1 januari de nieuwe naam van voorheen Elsevier Voedingsmiddelenindustrie. De overgang naar de nieuwe uitgever, Eisma Businessmedia, bracht de naamsverandering met zich mee. Met de naamsverandering is ook de lay-out van het blad veranderd. Daarbij past ook een nieuw beeldmerk. De afkorting EVMI is leidend, in lijn met de url www.evmi.nl. Deze uitgave is de www.evmi.nl eerste kennismaking met het beeldmerk van Eisma Voedingsmiddelenindustrie. n r. 3 - a p r i l 2 0 1 0


Speculoospasta inzet octrooistrijd GENT - In België is een juridisch gevecht losgebroken rond speculoospasta. Concurrenten van Lotus Bakeries, die de speculoospasta met succes op de markt heeft gezet, zijn naar de rechtbank gestapt om de geldigheid van het octrooi aan te vechten. Dat bericht de Belgische krant De Tijd. Lotus Bakeries heeft het octrooi van de pasta niet zelf aangevraagd maar kocht het in mei 2009 van twee deelnemers die in 2007 meededen aan het Belgische tv-programma De Bedenkers, de Belgische versie van Het Beste Idee van Nederland. Speculoospasta is een ongekende hit in België. Inmiddels zijn diverse concurrenten met eigen versies van de pasta gekomen, maar Lotus heeft ze steeds gemaand te stoppen met de productie. De Belgische fabrikant stelt met het patent alleenrecht te hebben op de productie van speculoospasta in België. De concurrentie is nu naar de rechtbank van koophandel in Gent gegaan om het octrooi nietig te verklaren. Volgens hen zou het product niet in aanmerking komen voor octrooi. Lotus stelt alle vertrouwen in een goede afloop te hebben. Het concern heeft nooit willen zeggen hoeveel het verdient aan de pasta. Analisten schatten de omzet op zo’n 10 miljoen euro per jaar.

Verpakkingen zijn het sluitstuk van een product. Het omhulsel is het visitekaartje van het product. Die verpakking moet consumenten niet alleen verleiden tot aanschaf, maar is ook de plek voor informatieoverdracht. Daarnaast is de verpakking bedoeld het product te beschermen tot de ‘te gebruiken tot’-datum is bereikt. Steeds vaker verbaas ik me over de hoeveelheid verpakkingsmateriaal om een product. Neem bijvoorbeeld thee. De blaadjes zitten in een zakje, dat op zijn beurt is verpakt in een papiertje. Samen met nog 19 van die papieren zakjes zitten ze in een doosje dat vervolgens is omhuld door een stuk plastic. Die geplastificeerde doosjes zitten, voor ze in het schap komen, geza-

Noten kraken menlijk in een grote doos. Is zo'n hoeveelheid verpakking echt nodig voor producten met hoge omloopsnelheid? De gemiddelde Nederlander heeft thee echt geen twee jaar in de kast staan. In een horecagelegenheid worstelde ik onlangs met een theezakje in een geplastificeerd omhulsel. Na verschillende pogingen en vergeefse hulp van mijn buurman, heb ik mijn tanden in de verpakking gezet om het zakje te bevrijden. Welke ingenieur heeft dit bedacht? Is de gebruiker nog wel in beeld bij dergelijke verpakkingsinnovaties? Moeten alle mantelzorgers binnenkort op cursus omdat ze bij alle ouderen een deel van hun tijd besteden aan het openen van potjes, zakjes en pakjes van levensmiddelen? Of zijn er op de academie voor industrieel ontwerp inmiddels knappe koppen bezig om hulpmiddelen te ontwikkelen voor het openen van onmogelijke verpakkingen? Vorige maand is de jury voor de Gouden Noot, de prijs voor de innovatieve verpakkingen en verpakkingsproducten, bekendgemaakt. In totaal 21 experts buigen zich over de innovaties. In principe zijn zij allemaal ervaringsdeskundigen. Het is te hopen dat ze die dagelijkse praktijk betrekken in hun oordeel. Wie verpakt om te laten zien hoe goed de machine kan verpakken, verdient geen Gouden Noot. In een tijd waar we ons voortdurend bewust moeten zijn van het milieu, moeten alle ogen juist gericht zijn op maximale functionaliteit met minimale verpakkingsmiddelen. Wat dat betreft heeft de voedingsmiddelenindustrie nog veel harde noten te kraken. Jacqueline Wijbenga, hoofdredacteur


5

04-07_Mixed 17-12-14 13:25 Pagina 6

Column Fabrikanten zijn al jaren bezig om het aantal additieven in de producten te verminderen. E-nummers zijn door de EU goedgekeurde hulpstoffen, maar veel consumenten hebben liever dat ze er niet in zitten. En eerlijk is eerlijk, misschien zitten er ook wel stoffen tussen die wat minder onschadelijk zijn dan aanvankelijk werd gedacht. EU-voedselagentschap EFSA houdt op het moment alle E-nummers tegen het licht om te kijken of de aanvaarbare dagelijkse inname (ADI) moet worden gewijzigd . Van sommige E-nummers heeft EFSA de ADI een tijdje geleden al aangepast. Het gaat om enkele van de zes azo-kleurstoffen. Nadat het Europees Parlement daarop heeft aangedrongen moeten de azo-kleurstoffen, ook wel bekend als de Southampton Six, vanaf de zomer op het etiket de waarschuwing bevatten dat

Kleurige kinderparacetamol die kleurstoffen de activiteit of oplettendheid van kinderen nadelig kunnen beïnvloeden. Ik heb onlangs thuis wat kastdeurtjes opengetrokken op zoek naar producten waar deze kleurstoffen inzitten. Juist omdat fabrikanten zich al jaren met met clean labelling bezighouden, verbaasde het mij dat ik in ieder kastje wel wat van de Southampton Six aantrof. In de koelkast (piccalilly en curry), in het keukenkastje (decoratiemateriaal voor taart) en in het medicijnkastje. In Strepsils (tegen beginnende keelpijn) bleek namelijk E104 (Chinolinegeel) te zitten. Wat mij echter nog het allermeeste verbaasde, was de vrolijk oranje gekleurde paracetamol voor kinderen van drie maanden tot vier jaar. Het is curieus dat daar Zonnegeel FCF (E110) in zit. Een kleurstof in een geneesmiddel voor kinderen waar, volgens onderzoekers van de universiteit van Southampton, kinderen juist hyperactief van worden… Een geneesmiddel hoeft er toch niet als een snoepje uit te zien? Het lijkt mij een goed voorbeeld van onnodig gebruik van een additief. Weg ermee dus. De fabrikant van de DA kinderparacetamol mag meteen ook nog wat anders van het etiket halen. Want van menstruatiepijn hebben kinderen tot vier jaar echt geen last… Norbert van der Werff, redacteur

6


Mixed Colzaco en Verstegen samen in koolzaadolie EIBERGEN - Coöperatieve koolzaadvereniging Colzaco en Verstegen Spices & Sauces gaan samenwerken bij de verkoop van koolzaadolie en daarvan afgeleide producten op de Nederlandse markt. De eerste producten komen op de markt onder de merknaam Brassica, dat wordt vermarkt als pure en eerlijke spijsolie. Colzaco won begin dit jaar met Brassica de Horecava Innovation Award in de categorie Food & Beverage. Het assortiment omvat drie smaakvarianten in een glazen fles (500

ml.): Brassica Classic, Brassica Culinair en Brassica Rotisserie. Binnenkort wordt het assortiment verder uitgebreid met culinaire koolzaadproducten voor de professionele markt. Het merk Brassica blijft eigendom van Colzaco. Verstegen

faciliteert en ondersteunt bij de verkoop en distributie. De Brassica koolzaadolie wordt vervaardigd uit in Nederland geteelde koolzaad. Colzaco stelt dat het niet is geraffineerd en één van de zuiverste oliesoorten is. Het heeft een goudgele kleur en een nootachtige smaak. Door de milde persing wordt een olie verkregen met volgens het bedrijf een optimale verhouding tussen Omega-3 en Omega-6. Daarmee is het volgens Colzaco een goed alternatief voor olijfolie.

Werknemer eet gezonder AMSTERDAM - Ruim de helft van werkend Nederland is de afgelopen twee jaar bewuster gaan kiezen voor gezonde alternatieven op het werk. Dat blijkt uit onderzoek van Eurest, onderdeel van Compass Group Nederland. Het onderzoek is gehouden onder meer dan 1100 werknemers die werkzaam zijn in bedrijfspanden met meer dan 100 werknemers. Naast gezonde producten zijn ook biologische en maatschappelijk verantwoorde producten populairder geworden, stelt Brigitte Campfens, marketingmanager van Eurest. “We spelen hierop in door het aanbieden van een volledig biologisch assortiment, als de klant dit wenst. Producten als brood, melk, beleg, verse salades en fruit kunnen wij honderd procent biologisch aanbieden.”

Sara Lee verkoopt cups voor Nespresso DEN HAAG – Sara Lee gaat in Frankrijk capsules verkopen voor het Nespresso-apparaat van Nestlé. Eerder waren er al navulbare cups waar consumenten zelf koffie in kunnen doen op de markt. De cups worden verkocht

onder de naam l’Or. Ze zijn voorlopig alleen in Frankrijk verkrijgbaar, zegt een woordvoerder van Sara Lee in de Volkskrant. Het is wel de bedoeling de cups ook in andere landen op de markt te brengen. Sara Lee stelt met de

cups geen patenten van Nestlé te schenden. Sara Lee is het moederbedrijf van Douwe Egberts, dat samen met Philips de Senseo ontwikkelde. DE kreeg ook te maken met navolgers die pads voor de Senseo gingen verkopen.

04-07_Mixed 17-12-14 13:25 Pagina 7

Column Slimmer bevoorraden tegen verspilling WAGENINGEN - Slimmere bevoorrading van winkels en informatie aan klanten dat producten na de tht-datum nog best te consumeren zijn. Die maatregelen moeten ervoor zorgen dat niet langer 30 tot 40 procent van de voeding ergens in de keten wordt weggegooid.Deze aanbevelingen doet onderzoeker Yuka Waarts van het LEI. Zij onderzoekt in opdracht van het ministerie van LNV de mogelijkheden om de verspilling van voedingsmiddelen in de keten (vanaf de producent tot aan de consument) in 2015 met 20 procent te verminderen. Op dit moment gooien Nederlanders jaarlijks zo’n 3,6 miljard euro aan voedsel weg. Dat is ruim een derde van alle food die voor mensen bestemd was. Verspillen is voor Waarts overigens meer dan alleen weggooien. Ook het niet optimaal gebruiken van grondstoffen valt hieronder. Een van de redenen van voedselverspilling is dat mensen te veel inkopen. Vervolgens gooien ze, volgens Waarts, veel weg omdat ze de houdbaarheidsdatum te serieus nemen. “Die tht-datum geeft aan dat het product tot dat moment kwalitatief goed is. Maar het is na die datum vaak nog best goed te consumeren.” Aan de andere kant plaatsen retailers vaak te grote bestellingen, omdat ze denken dat consumenten een vol schap waarderen, of uit onervarenheid. Volgens Waarts zijn er veel redenen voor voedselverspilling en is er dus ook niet één oplossing. Wel geeft ze aan dat het probleem aandacht nodig heeft. Minder verspilling leidt namelijk tot lager energieverbruik en mondiale voedselzekerheid.

EVMI verhuist naar nieuw pand DOETINCHEM – Eisma Voedingsmiddelenindustrie is verhuisd naar een nieuw pand. De eerste drie maanden na de overname door de Eisma Media Groep waren de medewerkers nog gevestigd in het pand van Reed Business in Doetinchem. EVMI is gevestigd aan de Informaticaweg 3c in Doetinchem. Het postadres is postbus 361, 7000 AJ Doetinchem. Hoofdredacteur Jacqueline Wijbenga (058-2954862, [email protected]) werkt vanuit de vestiging in Leeuwarden , (eind)redacteur Tom van der Meer (0314-353115, [email protected]) en redacteur Norbert van der Werff (0314-353116, [email protected]) vanuit Doetinchem. Accountmanager Miguel van Kol is bereikbaar op 06-42759518. Vlak na de verhuizing werd bekend dat de Eisma Media Groep nog een groot pakket vakbladen wil overnemen van Reed Business. Het gaat in totaal om zestien titels, waaronder Vismagazine en diverse uitgeefactiviteiten in onder meer de sectoren bouw, automotive en de paardensector. Met de voorgenomen aankoop gaan 52 medewerkers mee over. De activiteiten worden na overname vanuit de Eisma vestiging Doetinchem voortgezet. Daarnaast zullen er nieuwe medewerkers bij de vestiging in Leeuwarden worden aangetrokken. Eisma Media Groep algemeen directeur Egbert van Hes: “Deze acquisitie is een zeer belangrijke versterking van de portfolio van onze vakinformatie uitgeverijen. De titels zijn sterke merken, gemaakt door bekwame medewerkers voor belangrijke doelgroepen! Bij realisatie van de voorgenomen overname wordt Eisma Media Groep een grote speler op de Nederlandse markt van vakinformatie en wordt er werkgelegenheid geboden aan circa 130 medewerkers en vele honderden freelancers.”

Een paar weken geleden verscheen een somber rapport van het Innovatieplatform. U weet wel: de club die de Nederlandse voedingsindustrie wel even op de kaart zou zetten. Bouw op talent! heet het ding. Volgens het rapport verslechtert de concurrentiepositie van het Nederlandse bedrijfsleven en verwordt de vaderlandse economie tot een klompendanseconomie. De overheidsgelden die de afgelopen jaren de innovatie moesten stimuleren hebben dus geen effect gehad, zou je zeggen. Wel – dat klopt niet. Het is veel erger. Het innovatiecircus, inclusief het Innovatieplatform, heeft niet alleen gefaald , maar heeft de haperingen in de Nederlandse economie ook mede veroorzaakt.

Charade Kenmerkend voor het Innovatieplatform is bijvoorbeeld dat de notulen van sommige vergaderingen al zijn uitgetikt voordat de betrokkenen samenkomen. Als de vergaderingen zijn besloten gaat een koffertje open en verschijnen de notulen ter ondertekening op tafel, verzekeren betrouwbare bronnen. Die werkwijze geeft aan wat het Innovatieplatform eigenlijk is. Een geldverslindende charade. En als het daarbij bleef, wel, dan bleef de schade beperkt tot enkele overdreven riante salarisstroken. Maar organisaties als het Innovatieplatform doen meer dan geld opmaken. Ze hebben invloed. Ze sturen. We laten ze voor ons beslissen dat er miljoenen moeten naar ‘genomics’ en ‘nanotechnologie’, zonder dat we eens kritisch kijken waarop die wijsheid is gebaseerd. Als we dat wel zouden doen, dan zouden we weten dat de innovatieparasieten elkaar nakakelen en BV Nederland het moeras insturen. Als we de moeite namen om zelf na te denken, dan zouden we ons realiseren dat de voedingssector het vuur aan de schenen gelegd krijgt door fabrikanten uit landen als Brazilië. Zonder die technologische hoogtestandjes waarvoor onze innovatiegoeroes ons willen laten dokken. En zonder Innovatieplatform. Ambtenaren stellen voor, 400 miljoen te bezuinigen op het innovatiecircus. Onderzoeksinstituten en zelfbenoemde experts schreeuwen moord en brand. Laten we hopen dat de politiek er niet naar luistert. Voor onze economie zijn die bezuinigingen een zegen. Willem Koert, freelance journalist


7

08-09-11_Southampton6 17-12-14 13:27 Pagina 8

Trends en ontwikkelingen

Southampton Six in de beklaagdenbank Tekst en foto’s: Norbert van der Werff

Na de Guildford Four en de Birmingham Six zijn er in de Britse voedingsmiddelensector sinds enkele jaren ook enkele verdachte kleur-

Een greep uit het keu-

stoffen: de Southampton Six. Ze zouden hyperactiviteit bij kinderen

kenkastjes levert flink wat producten met

veroorzaken. Producenten halen de zes kleurstoffen uit hun produc-

azo-kleurstoffen op. In custard zit Chinoli-

ten. Gaat de rest van de EU volgen? In elk geval wordt deze zomer een

negeel (E104) en Zonnegeel FCF (E110).

waarschuwing op de verpakking verplicht.

Waarschuwing op azo-kleurstoffen 8


De Southampton Six danken hun naam aan de University of Southampton waar in 2007 onderzoek naar de zes synthetische kleurstoffen werd verricht. Het gaat om Tartrazine (E102), Chinolinegeel (E104), Zonnegeel FCF (E110), Azorubine (E122), Ponceau 4R (E124) en Allurarood AC (E129), die samen de groep azo-kleurstoffen vormen. Ze worden gebruikt in frisdrank, bakkerijproducten, desserts, sauzen, kruidenmixen en zoetwaren. Naast de zes kleurstoffen plaatsten de onderzoekers onder leiding van Donna McCann ook het conserveermiddel natriumbenzoaat (E211) in het beklaagdenbankje. De onderzoekers namen in opdracht van de Food Standards Agency (FSA) - het Britse voedselagentschap dat de functies van Voedingscentrum en VWA combineert - een combinatie van twee mixen van kleurstoffen onder de loep, beide met natriumbenzoaat. Het onderzoek werd gedaan bij 153 kinderen van drie jaar en 144 kinderen van acht en negen jaar oud. Zij kregen vóór het onderzoek een dieet zónder de kleurstoffen waarnaar onderzoek werd verricht. Vervolgens kregen ze gedurende zes weken iedere dag een drankje met één van de beide onderzochte mixen óf een vruchtensap. Alle drankjes hadden volgens de onderzoekers dezelfde smaak en zagen er hetzelfde uit. Om het gedrag van de kinderen te observeren werden leraren, ouders en onafhankelijke observeerders ingeschakeld. Bovendien werden in de klas opnamen gemaakt. De oudere kinderen werden ook nog met de computer getest. De onderzoekers concludeerden dat beide mixen leidden tot hyperactiviteit bij zowel driejarige kinderen als bij kinderen van acht en negen jaar oud. Het drukke gedrag trad meer op bij de mix met Zonnegeel, Chinolinegeel, Azorubine en Allurarood (mix A) dan bij de mix met Zonnegeel en Azorubine, Tartrazine en Ponceau (mix B). De resultaten van het onderzoek, dat werd gepubliceerd in The Lancet, zijn vervolgens geëvalueerd door het onafhankelijke Committee on Toxicity (COT). Dat stelde dat niet


vaarbare dagelijkse inname (ADI) van de kleurstoffen of natriumbenzoaat niet hoeft te worden gewijzigd.

onomstotelijk vast is komen te staan dat de onderzochte kleurstoffen hyperactiviteit bij kinderen veroorzaken, maar dat het onderzoek wel wijst op een verband. Individuele smaakstoffen EU-voedselagentschap EFSA was al bezig met onderzoek naar alle additieven toen McCann het onderzoek publiceerde. Naar aanleiding van de Britse bevindingen verzocht de Europese Commissie EFSA als eerste te kijken naar de bewuste kleurstoffen. De resultaten van die studie, door het Panel on Food Additives, Flavourings, Processing Aids and Food Contact Materials (AFC-panel), werden gepubliceerd in maart 2008. EFSA kon niet zoveel met het Britse onderzoek: de uitkomsten waren niet consistent voor leeftijd, geslacht, de specifieke mix en het soort observeerder (ouder, leraar of onafhankelijke observeerder). Bovendien was niet duidelijk of de gesignaleerde effecten eigenlijk wel van invloed waren op het functioneren of de prestaties op school. Met andere woorden: of de kinderen er nadelen van ondervonden. Voornaamste probleem was echter dat de data niets zeggen over de individuele smaakstoffen. Het AFC-panel liet verschillende rekenmethodes los op de data van McCann en concludeerde dat er ‘limited evidence’ is dat de twee verschillende mixen van synthetische kleurstoffen op sommige kinderen een klein en statistisch significant effect hebben op de activiteiten en aandacht. De effecten waren zoals vermeld echter niet zichtbaar voor alle kinderen in de verschillende leeftijdsgroepen, en ook niet consistent voor de twee mixen. “De bevindingen zijn dus wellicht relevant voor specifieke individuen die gevoelig zijn voor voedingsadditieven in het algemeen en kleurstoffen in voeding in het bijzonder”, aldus de opinie. “Het is echter niet mogelijk de mate waarin die gevoeligheid voorkomt in de algemene populatie te testen en betrouwbare data voor de gevoeligheid van individuele additieven zijn niet beschikbaar.” Al met al concludeerde het Panel dat de aan-

Waarschuwing Met die EFSA-opinie kwam er echter geen einde aan het verhaal. Het Europees Parlement wilde namelijk dat er een waarschuwing komt op verpakkingen van producten met één of meer van de zes azo-kleurstoffen. Er gingen ook stemmen op om de zes kleurstoffen helemaal te verbieden, maar dat voorstel haalde het niet. Die verplichte waarschuwing wordt vanaf 20 juli van dit jaar in de EU van kracht. Op de verpakking moet de naam of het E-nummer van de kleurstof komen te staan met de waarschuwing: “… kan de activiteit of oplettendheid van kinderen nadelig beïnvloeden.” Alleen voor gebruik van deze kleurstoffen voor gezondheids- of andere markeringen op vleesproducten en het stempelen of versieren van eierschalen wordt een uitzondering gemaakt. Vrijwillige ban Ook de Food Standards Agency ondernam actie na de EFSA-opinie. De FSA adviseerde ouders van hyperactieve kinderen of kinderen met ADHD om hun kinderen producten met één of meer van de zes kleurstoffen niet meer te laten consumeren. Bovendien stelde de FSA in november 2008 een vrijwillige ban in van de Southampton Six-kleurstoffen. Voedingsmiddelenbedrijven spannen zich sindsdien in om de kleurstoffen uit hun producten te halen. Fabrikanten die geen gebruik maken van de kleurstoffen kunnen zich op een lijst op de website van de FSA laten zetten. Daardoor wordt het voor fabrikanten extra interessant om de additieven te weren en zich op die manier te onderscheiden. Of om zich aan te melden omdat de bewuste

kleurstoffen voor de vrijwillige ban toch al niet in de producten zaten, puur als marketinginstrument dus. De FSA paste de publiciteitstruc overigens ook al toe met lijsten van bedrijven die aangaven de doelstellingen om zout uit producten te halen te hebben gerealiseerd. Er staan op de FSA-website lijsten voor cateraars en restaurantketens, voedingsmiddelenproducenten en retailers. Op de lijst van restaurants staan slechts vier namen, waaronder Burger King en McDonald’s. De retail-lijst telt momenteel negen namen, waaronder marktleider Tesco en Sainsbury’s. Het gaat dan om het private label en in het geval van Whole Foods Market om alle producten. Veruit de langste lijst is echter de fabrikantenlijst. Daar staan maar liefst 59 producenten op, waaronder buitenlandse bedrijven als Danone en Heinz. De publiciteit kan overigens ook weer averechts werken. De website Action on Additives van The Food Commission, een Britse nonprofit organisatie voor gezonde en veilige voeding, verweet Cadbury en Mars een jaar geleden namelijk weliswaar te hebben toegezegd de azo-kleurstoffen uit producten te halen, maar dat niet te hebben gedaan. “Cynisch PR-opportunisme”, noemt coördinator Anna Glayzer dat op de site. “Dat is hoogst onverantwoordelijk gedrag van grote multnationale zoetwarenfabrikanten, zeker als veel andere grote bedrijven wél aan herformulering hebben gedaan.” Toch wijzigen ADI Ook voor EFSA zelf was na de opinie van het AFC-panel de kous nog niet af. Het Panel voor Food additives and nutrient sources added to food (ANS-Panel) bestudeerde namelijk eveneens de Southampton Six, in het kader van het onderzoek naar alle additieven.

B Piccalilly dankt de gele kleur onder meer aan Tartrazine (E102).

Ook in strepsils zit één van de Southampton Six, namelijk E104.


9


Aan de paashagel van AH is E104 toegevoegd.

Dit Panel adviseerde voor drie daarvan, Chinolinegeel, Zonnegeel FCF en Ponceau 4R, wél een lagere aanvaardbare dagelijkse inname. Dat had echter in geen van de drie gevallen te maken met hyperactiviteiteit. Daarover zei John Larsen, de voorzitter van het ANS-Panel, dat de beschikbare data, waaronder die uit de Southampton studie, géén oorzakelijk verband tussen de individuele kleurstoffen en gedragsveranderingen aantonen. Van Tartrazine stelde het Panel vast dat het irritatie van de huid kan veroorzaken bij mensen die daar gevoelig voor zijn, maar de aanbevolen maximale inname hoefde niet te worden aangepast. Hoe zit het met de aanpassingen van die andere drie? Bij studies wordt uitgegaan van het ‘No Observed Adverse Effect Level’ (NOAEL). Dat is de grootste hoeveelheid van de stof die de meest gevoelige proefdieren zonder schadelijke gevolgen op de lange termijn kunnen binnenkrijgen. Bij Ponceau 4R lag de laagste gemeten NOAEL op 70 milligram per kilo lichaamsgewicht per dag. Die NOAEL kwam uit een studie naar een nieraandoening bij muizen. Voor mensen wordt dan nog een onzekerheidsfactor van honderd gehanteerd. Het Panel adviseert daarom de ADI te verlagen van maximaal 4 milligram per kilo lichaamsgewicht per dag naar 0,7 milligram per kilo lichaamsgewicht per dag. Kinderen die behoren tot de groep die het meeste inneemt (97,5de percentiel), krijgen

Curry met Ponceau 4R (E124).

echter meer binnen dan dat aanbevolen maximum.Voor Chinolinegeel werd de ADI verlaagd van maximaal 10 naar 0,5 milligram per kilo per dag. Het Panel berekende dat de maximale inname voor sommige volwassenen en kinderen veel hoger ligt. Bij Zonnegeel werd vanwege onvolledige gegevens een extra onzekerheidsfactor van 2,5 gehanteerd en een ADI van 1,0 vastgesteld voor een periode van twee jaar. In die periode wordt extra onderzoek gedaan. Lost vanzelf op Midden november van het afgelopen jaar schreef EFSA te verwachten dat de Europese

Commissie de opinies over de lagere ADI’s bespreken met de EU-lidstaten om te komen tot een reductie van de kleurstoffen, zodat de consumptie beneden de nieuwe norm blijft. Dat kan betekenen dat er een reductie komt van het niveau waarin de kleurstoffen zijn toegestaan. Misschien dat dat wel helemaal niet hoeft en het probleem zich vanzelf oplost. Want wie wil er nu een product op de markt hebben met een waarschuwing dat de gebruikte kleurstof(fen) de activiteiten van kinderen negatief beïnvloedt? Fabrikanten zullen ze wel uit de producten halen ook al is helemaal niet aangetoond dat de afzonderlijke kleurstoffen een negatieve invloed hebben.

BBB

Zelfs kinderparacetamol bevat een kleurstof (E110), die in verband wordt gebracht met hyperactiviteit. Eisma Voedingsmiddelenindustrie | april 2010

11

10_adv_10 17-12-14 13:17 Pagina 10

Durft u uw silo ook zo enthousiast te openen?

Tja, het is een gewetensvraag. Maar geen onbelangrijke. Want hoe mooi en smaakvol uw producten uiteindelijk ook op tafel worden geserveerd, de kwaliteit staat of valt met de gang die ze daarvoor hebben gemaakt. Bijvoorbeeld in en uit de silo. Net als in de keuken gelden ook in silo’s strenge reinigingsvoorschriften. En net als in de keuken heeft u ‘fijnproevers’

nodig om deze te kunnen uitvoeren. Bij Spekschoor Industriële Reiniging treft u alle ingrediënten aan voor een grondige en professionele reiniging van uw silo’s en andere productiefaciliteiten. Voilá: vakkundige mensen, gecertificeerd materiaal, snelle en accurate afhandeling van zaken, een uitstekende service en – als slagroom op de pudding – een uniek

www.spekschoorbv.nl

silo certificeringsysteem. Waarmee u te allen tijde verzekerd bent van topkwaliteit. Want schoon is één; spik en span is Spekschoor. Neem nu zelf de proef op de som. Bel ons voor een vrijblijvende kennismaking of offerte (0413) 351 284. Of open onze website op www.spekschoorbv.nl Dat durft tenslotte iedereen….

12-13_Claims 17-12-14 15:11 Pagina 12


EFSA verwijst antioxidanten naar

prullenmand Tekst: Norbert van der Werff Foto’s: Harrij Onstein, Norbert van der Werff

EFSA heeft eind februari het tweede deel van de opinies over generieke gezondheidsclaims (artikel 13.1) gepubliceerd. Kreeg bij de eerste partij tweederde van de aanvragen een negatieve beoordeling, nu werden vrijwel alle claims afgekeurd, waaronder claims over antioxidanten, verzadiging en opnieuw probiotica.

Wederom was het slikken voor bedrijven in de voedingsmiddelenindustrie. Na het grote aandeel afwijzingen in de eerste batch, werd er al over gespeculeerd dat in de volgende partijen nog meer claims de toets der kritiek van het panel voor dietetic products, nutrition & allergies (NDA-panel) niet zouden kunnen doorstaan. De resultaten waren ontluisterend. Slechts een stuk of negen van de 416 ingediende gezondheidsclaims werden door EFSA voldoende bewezen geacht, zo blijkt uit inventarisatie van de 31 EFSA-opinies. Redenen afwijzing Volgens EFSA zijn claims vooral afgekeurd omdat de werkzame stof niet voldoende gekarakteriseerd is; het voordeel voor de gezondheid niet bewezen is; of onvoldoende studies bij mensen zijn gedaan om de claim te ondersteunen. Uit de opinies blijkt dat het NDA-panel het geclaimde effect soms niet als een gezondheidsvoordeel beschouwt en dat er een enkele medische claim bij zat. Dat laatste gold voor de claim dat Lactobacillus rhamnosus bijdraagt aan een gezond darmklimaat tijdens de behandeling met antibiotica. Van de ‘activiteit van antioxidanten’, het

12

Eisma Voedingsmiddelenindustrie | maart 2010

Weinig gezondheidsclaims goedgekeurd

12-13_Claims 17-12-14 15:11 Pagina 13

‘antioxidant-gehalte’ en ‘antioxidant-eigenschappen’ is niet bewezen dat het om een gezondheidsvoordeel gaat. Ook de beschermende werking van antioxidanten tegen voortijdige veroudering noemt het panel geen claim volgens de verordening, waarmee vermoedelijk bedoeld wordt dat het om een cosmetische of wellicht een medische claim gaat. EU-lidstaten en het bedrijfsleven hadden maar liefst 169 verschillende aanvragen over antioxidanten ingediend. Die belanden allemaal in de prullenbak. Naast genoemde claims hadden de antioxidant-aanvragen ook betrekking op bescherming van het DNA, eiwitten en vetten tegen schade door oxidatie. Het panel oordeelde dat voor die claims onvoldoende bewijs is omdat er geen humane studies zijn aangeleverd. De in vitro studies en studies bij dieren leveren niet voldoende bewijs voor de werking in mensen, stelt EFSA. Bij de afgewezen claims zaten naast antioxidanten enkele andere grote groepen: voedingsstoffen voor het behoud van gezonde gewrichten (42 aanvragen) en stoffen voor het behoud van normale bloedsuikerniveaus (32 aanvragen). Probiotica EFSA heeft de generieke gezondheidsclaims van twee soorten probiotica en van gefermenteerde wei afgewezen. Het panel stelt dat gefermenteerde wei onvoldoende gekarakteriseerd is. Er is geen informatie aangedragen voor de grondstoffen en voor de bestanddelen en micro-organismen die bij de fermentatie een rol spelen. Om die reden concludeert het panel dat een oorzakelijk verband tussen de consumptie van gefermenteerde wei en een goede gezondheid niet is aangetoond. EFSA oordeelde dat niet bewezen is dat de probiotica Lactobacillus plantarum BFE 1685 en Lactobacillus rhamnosus LB21 NCIMB 40564 het aantal potentieel pathogene micro-organismen in de darmen vermindert en dus de darmgezondheid verbetert. Bij de groep generieke gezondheidsclaims die in oktober werden afgewezen, zaten ook diverse probiotica-claims. Die werden om uiteenlopende redenen afgewezen: omdat het gezondheidsvoordeel niet goed omschreven was (‘immuunsysteem’ of ‘versterking van het immuunsysteem’); omdat de claim niet bewezen werd (het verlagen van het aantal potentieel ziekteverwekkende bacteriën in de darmen); of omdat bewijs voor het effect van één stam niet kan worden geëxtrapoleerd naar andere stammen. Verzadiging Drie gezondheidsclaims over verzadiging hebben de toets der kritiek van EFSA niet

kunnen doorstaan. Van noch xanthaangom noch guargom of gedeeltelijk gehydrolyseerd guargom is de verzadigende werking bewezen. In het geval van guargom was er geen sprake van gecontroleerde studies. Bij de beide andere aanvragen kon EFSA op basis van de aangeleverde data geen oorzakelijk verband vaststellen tussen de stof en verzadiging. Reacties De reacties op het grote aantal afwijzingen lopen zeer uiteen. Jenneke van Elderen van Branchevereniging Natuur & gezondheidsProducten Nederland (NPN) zegt in een eerste reactie teleurgesteld te zijn dat nagenoeg alle claims negatief zijn beoordeeld. NPN-bestuurslid Peter van Doorn vult aan dat een groot deel niet is afgekeurd vanwege de wetenschappelijke onderbouwing, maar vanwege procedurele zaken. De afwijzingen leiden echter tot een negatief beeld in de media. ‘In Engeland stond na de publicatie van de eerste batch al in de kranten dat alle probiotica oplichting zijn…’ Ook stelt Van Doorn dat EFSA onderzoeken bij patiënten veel te gemakkelijk aan de kant heeft geschoven. ‘Onderzoeken over vitamines en mineralen die geleid hebben tot text book knowledge, zijn óók gedaan bij patiënten.’ Het EU-voedselagentschap is volgens hem bovendien niet erg genegen informatie uit handboeken over planten en kruiden te aanvaarden. ‘EFSA is niet erg happig op traditionele kennis over botanicals, ook al zijn daar veel text books over.’ Snoeien in leugens De Consumentenbond is zeer tevreden met de afwijzingen. ‘Europa snoeit in leugens op levensmiddelen en voedingssupplementen’, luidt de kop van een persbericht op de site van de bond. De kritiek van fabrikanten van levensmiddelen en voedingssupplementen over de afwijzingen noemt de Consumentenbond krokodillentranen. ‘Het kaf wordt nu eindelijk van het koren gescheiden. Het is goed dat een onafhankelijke instantie het bewijsmateriaal beoordeelt’, zegt Bart Combée, directeur van de Consumentenbond. Dat het kaf van het koren wordt gescheiden, is ook de visie van branchevereniging FNLI. Directeur Philip den Ouden zegt dat de afwijzingen ‘niet bevredigend’ zijn, maar dat de teleurstelling over de afwijzingen genu-

anceerd moet worden. Door de opinies van EFSA ontstaat steeds meer duidelijkheid over de eisen waaraan claims moeten voldoen. Ten tijde van het indienen van de aanvraag was dat namelijk niet het geval. Over ruim honderd claims heeft het NDApanel van EFSA helemaal geen uitspraak gedaan, omdat de karakterisering van de werkzame stof niet goed was. ‘Eigenlijk heeft EFSA geen ja en geen nee gezegd. De Europese Commissie kan er dus ook geen oordeel over vellen.’ Den Ouden verwacht dat er mogelijkheden zijn voor een dialoog met EFSA dan wel de Europese Commissie over het opnieuw indienen van die claims. ‘Het zou vreemd zijn als daar geen ruimte voor zou bestaan.’ Ook Van Doorn van de NPN denkt dat de karakteriseringsproblemen, ontstaan doordat ten tijde van de aanvragen de eisen niet duidelijk waren, gerepareerd gaan worden. FNLI-directeur Den Ouden stelt bovendien dat pas als alle batches generieke gezondheidsclaims gepubliceerd zijn, de balans opgemaakt kan worden. Wellicht blijkt dan dat de afwijzingen betrekking hebben op kleine niches, terwijl de belangrijke claims wel goedgekeurd zijn. ‘Het zou wel eens mee kunnen vallen.’

De gezondheidsclaim op sap van Healthy People, enkele jaren geleden. Tegenwoordig staat front-of-pack alleen nog ‘Rijk aan antioxidanten’.

BBB

Alle opinies over gezondheidsclaims zijn terug te vinden op de site van EFSA: www.efsa.europa.eu Goedgekeurde claims Goedgekeurd werden gezondheidsclaims aangaande maaltijdvervangers voor weight control en behoud van het gewicht na gewichtsverlies. Ook het reducerende effect van guargom op de bloedcholesterolconcentratie werd goedgekeurd, evenal melatonine voor het verlichten van jetlag-klachten. Bovendien werden claims over de relatie tussen kalium en een normale spieren neurologische functie en behoud van een normale bloeddruk goedgekeurd. Ook drie claims over vitamine D zijn volgens EFSA bewezen: de bijdrage van vitamine D aan een normale werking van het immuunsysteem en een gezonde respons op inflammatie; en behoud van een normale spierfunctie. De claim dat vitamine D bijdraagt aan een normale cardiovasculaire functie is echter niet bewezen.


13

14-15-17_Mars 17-12-14 13:35 Pagina 14

Marketing en sales

Groen bestellen Mars Nederland wint innovatieprijs met plan voor duurzame logistiek

Door het beschikbare materieel effectiever te benutten, worden minder lege kilometers gereden.

Tekst: Jacqueline Wijbenga

Duurzaamheid als instrument voor logistieke verbeteringen. Dat is het idee achter het Green order-initiatief van Mars Nederland. Inge de Laat werkte het idee samen met haar collega’s in Veghel uit en oogstte tot in Washington lof. Het concept wordt uitgerold in de hele organisatie, maar ook externe bedrijven doen hun voordeel met het concept voor duurzame logistiek.

14


Inge de Laat studeerde bedrijfscommunicatie in Nijmegen. Haar eerste baan na haar afstuderen was een logistieke functie bij een klein bedrijf. Daarna volgde een baan bij een exportbedrijf. “Ik deed er de orderverwerking, exportdocumenten, douanecontacten enzovoort." De veelzijdigheid van logistiek sprak De Laat aan. Vandaar dat ze in oktober 2008 de overstap maakte naar Mars Nederland. Daar is ze volgens haar visitekaartje 'Customer logistics coordinator'. "Ik heb hier een spilfunctie, waarbij ik de schakel ben tussen klant, logistiek,

14-15-17_Mars 17-12-14 13:35 Pagina 15

planning en sales", vertelt De Laat enthousiast. Haar functie behelst niet alleen de operationele taken van orderverwerking. "Dat is het mooie aan een functie binnen een groot bedrijf als Mars. Je krijgt de ruimte en vrijheid om ook verbeterprojecten op te pakken, dus meer tactisch en strategisch bezig te zijn." Tijdig en betrouwbaar Het operationele deel van haar werk betreft hoofdzakelijk de orderverwerking en alles wat ervoor nodig is om in de behoefte van de klant te voorzien. Belangrijke richtlijnen daarbij zijn tijdig en betrouwbaar leveren, legt De Laat uit. Deze beide kenmerken worden getoetst en zijn onderwerp van gesprek in de klantencontacten die De Laat heeft. "In overleg proberen we zo goed mogelijk de wensen van de klant in kaart te brengen en de procedures op elkaar af te stemmen om het proces in de juiste banen te leiden." Een belangrijke rol is daarbij weggelegd voor de logistieke partners. In Nederland is dat Kuehne + Nagel voor het houdbare assortiment zoetwaren en diervoeding. Norbert Dantressanle verzorgt de ijsdistributie. "Als custumer service-team zijn we verantwoordelijk voor het logistieke proces richting onze klanten. Daarbij zijn we proactief ingesteld; we zoeken samenwerking met de klant om het logistieke proces te optimaliseren." Voor die optimalisatie is een totale strategie uitgewerkt waarin naast de logistieke partners ook de klant nauw wordt betrokken. Binnen de strategie is iedere medewerker van het team verantwoordelijk voor een eigen project. Ook De Laat werd gevraagd een project te leiden. "Al in de eerste week zaten we te brainstormen hoe we duurzaamheid inhoud konden geven in het logistieke proces. Voor dat project ben ik verantwoordelijk geworden." CO2 Parameters als tijdig leveren en betrouwbaarheid zijn relatief eenvoudig te monitoren in een logistiek proces. Het meten van duurzaamheid is complexer. "Binnen de Mars-organisatie wordt al gewerkt aan het berekenen van verschillende duurzaamheidsparameters, waaronder ook CO2. Het

Kuehne + Nagel is de logistieke partner van Mars Nederland voor zoetwaren en diervoeding.

zouden gaan", licht De Laat toe. Met een concrete parameter is het mogelijk een maat voor duurzaamheid aan te geven en die ook te monitoren in de tijd. "Als je per vrachtbrief de hoeveelheid CO2-uitstoot vermeldt en die volgt in de tijd, draag je bij aan de bewustwording van alle partners in de keten." De toevoeging van de CO2-uitstoot als criterium maakt dat wordt gesproken van 'Green order', een bestelling die rekening houdt met de impact ervan op de CO2-uitstoot van de vervoersbeweging. Deze beperkt zich tot de uitstoot als gevolg van het transport van de Mars-opslaglocatie naar de klant of het distributiecentrum van de klant. "Dat zijn transportbewegingen

die de klant zelf kan beïnvloeden en waar hij door slimme samenwerking binnen de bevoorradingsketen winst kan boeken.” Meten en weten De CO2-uitstoot op de vrachtbrief vermelden alleen is niet genoeg. "Dan is het niet meer dan een getal. Waar het op aankomt, is dat er een verandering in het logistieke proces moet komen. Het moet niet alleen bij ons, maar ook bij onze logistieke partners en onze klanten tot een andere manier van denken en doen leiden." Daartoe wordt de samenwerking in de keten gezocht. De Laat en haar collega's van Customer service gaan in gesprek met de klant op

>>

Innovatieprogramma Duurzame Logistiek Duurzame Logistiek is een innovatieprogramma van het ministerie van Verkeer en Waterstaat in samenwerking met EVO, TLN, KNV, VNO-NCW, Stichting Natuur en Milieu en de ministeries van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Volkshuisvestiging, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer en Economische Zaken. Het programma is ondergebracht bij Connekt, een publiek-privaat samenwerkingsverband bestaande uit 125 overheden, bedrijven en kennisinstellingen.Het programma Duurzame Logistiek ondersteunt 250 koplopende bedrijven op het gebied van duurzame goederenlogistiek om in 2012 de winstgevendheid van bedrijven te verhogen en gelijktijdig de CO2-uitstoot met ten minste 20 procent te verlagen. Informatie: www.duurzamelogistiek.nl.

lag voor de hand dat wij in die lijn verder Eisma Voedingsmiddelenindustrie | maart 2010

15

14-15-17_Mars 17-12-14 13:35 Pagina 17

zoek naar de beste oplossing voor hun specifieke situatie. "Dat kunnen volle vrachten zijn, maar dat hoeft niet. Vaak is het voor afnemers slimmer een levering te bundelen met de levering van andere leveranciers vanuit hetzelfde logistieke netwerk. Voor kleinere afnemers kunnen volle pallets, of volle lagen al een verschil maken. Daarnaast draagt ook de logistieke partner bij door een zo effectief mogelijke ritplanning." De CO2-uitstoot op de vrachtbrief is volgens De Laat een goede prestatie-indicator voor het vergroten van duurzaamheid in de logistieke keten. Servicegraad Het resultaat van een optimale samenwerking in de keten leidt tot meer service in de vorm van hagere responsiviteit en flexibiliteit. "Om aan een hoge servicegraad te voldoen, dacht men vroeger altijd dat er meer vrachtwagens op de weg moesten komen. Maar als je het beschikbare materieel effectiever benut, dus minder lege kilometers rijdt, verbetert de totale logistiek, verhoogt de ketenefficiëntie en reduceert de CO2-uitstoot." Het ultieme resultaat wordt bereikt als ketenpartners zich onder één dak vestigen, bijvoorbeeld in een gezamenlijk distributiecentrum voor producenten en retailketens. "In dat geval gaan de goederen zonder fysieke verplaatsing over van de ene eigenaar naar de andere, maar dat is vooralsnog in veel gevallen nu nog een brug te ver." Sinds de introductie vorig jaar april is Mars met veel klanten over het onderwerp duurzaamheid in gesprek geraakt. “Je merkt dat de bewustwording is vergroot. Onze afnemers zien dat ze zelf kunnen bijdragen aan

Voor kleinere afnemers kunnen volle pallets, of volle lagen al een verschil maken.

Inge de Laat: “Door Green Order is het logistieke proces in de keten en de relatie met klanten zichtbaar geworden.”

het vergroten van de duurzaamheid van hun bedrijfsvoering door slimmer te bestellen en ontvangen. Op die manier kunnen ze op een praktische manier inspelen op ontwikkelingen in de maatschappij. Die bewustwording maakt dat het concept hoe langer, hoe meer breed wordt ingebed in de logistieke operatie en in de onderlinge relaties in de keten." Waardering Niet alleen in de eigen organisatie en bij de klanten oogst De Laat lof met het initiatief Green Order. Ook binnen de internationale gelederen van Mars spreekt het concept aan. Zo zeer dat het idee is beloond met de 'Make the difference award 2009'. Deze prijs wordt toegekend aan het beste idee dat in de afgelopen twee jaar door Marsmedewerkers is bedacht en succesvol is geïmplementeerd. De competitie wordt uitgeschreven over alle disciplines en locaties binnen het internationale concern. Na het winnen van de nationale en Noordwest-Europese competitie bleek Green Order ook in de bestuurskamer van Mars in Washington het meest aansprekende idee van de in totaal 6800 die waren ingestuurd. "Een geweldige erkenning voor het concept", erkent De Laat. "Wie had gedacht dat ons idee binnen een jaar al zo'n ontvangst zou krijgen?" En hoewel blij met de erkenning van haar werkgever, De Laat is misschien

nog wel trotser op het feit dat het concept niet beperkt blijft tot het eigen concern. Validatie “De kennis is ook vrij beschikbaar voor andere bedrijven via het innovatieprogramma Duurzame logistiek van Connekt”, licht De Laat toe. Voor dat doel is Green Order door Cap Gemini gevalideerd. Daarmee heeft het de potentie om uit te groeien tot een internationale standaard voor duurzame logistiek. De verschillende Mars-locaties wereldwijd hebben het Green Order-concept tot hun beschikking gekregen en zijn nu bezig met de implementatie ervan in de eigen logistieke ketens ter plaatse. "België en de Scandinavische landen zijn er al op overgestapt. Oostenrijk volgt binnenkort, maar ook Australië en Brazilië oriënteren zich op Green Order." Buiten Mars is het initiatief inmiddels al overgenomen door levensmiddelenfabrikant Heinz. Succes De Laat is ervan overtuigd dat de nieuwe logistiek, waarvan Green Order onderdeel uitmaakt, een basis biedt voor commercieel succes. "Door Green Order is het logistieke proces in de keten en de relatie met klanten zichtbaar geworden. In de keten worden we er allemaal beter van, maar de maatschappij ook.

BBB


17

16_adv_16 17-12-14 14:38 Pagina 16

Krekelkoekjes? Knappe koppen Mengprocessen vragen een mengkop op maat. De functionaliteit van de kop bepaalt namelijk uw productietijd en de kwaliteit van uw eindproduct. Op basis van onze uitgebreide knowhow adviseren we u daarom altijd deskundig welke mengkop het optimale resultaat oplevert. Meer weten? Bel +31 (0) 575 52 30 00 e-mail: [email protected] of kijk op www.gronfa.com Hoe maken we onze voedselketen duurzaam en gezond? Hoe houden we de biodiversiteit in stand? En wat kunnen startups daar aan bijdragen? Businessplancompetitie New Venture en het Ministerie van LNV loven 4 x € 25.000,- uit voor de beste en meest innovatieve businessplannen op het gebied van biodiversiteit en voeding. Ook eigenwijze ideeën zijn welkom. De deadline is maandag 17 mei. Meer weten? Kijk op www.newventure.nl/lnv

De ideale mix van kwaliteit en service.

Gronfa Procestechniek, Brinkhorst 14 in Zutphen

GRONFA PROCESTECHNIEK

Synergie in roestvaststaal De Heleon Group staat voor synergie in hoogwaardige procescomponenten voor de Voedingsmiddelen- en Farmaceutischeindustrie. Naast een uitgebreid programma buizen en fittingen is de Heleon Group vertegenwoordiger voor Nederland en België van Negele GmbH. Negele biedt een complete lijn instrumentatie voor specifieke toepassingen in de Voedingsmiddelen- en Farmaceutische-industrie. Nauwkeurige instrumenten te voorzien van diverse ‘schone’ aansluitdelen voor meting van o.a. druk, niveau, temperatuur, geleidbaarheid en troebelheid. Graag denken we met u mee en ontwikkelen samen met u de meest effectieve oplossingen. Ontdek de kracht van de Heleon Group.

Heleon Group Holstaal BV Vierlinghstraat 10 4251 LC Werkendam Nederland Tel: (+31) 183-679860 www.heleon-group.com Roestvaststalen buizen en fittingen - sanitaire koppelingen - afsluiters - slangen - filters en andere armaturen voor de voedingsmiddelen en farmaceutische industrie

18-19_Hilton hamburger 17-12-14 13:40 Pagina 18


Eén smaak Hilton-hamburger in heel Europa Tekst: Tom van der Meer

Foto’s: Nice to Meat, Tom van der Meer

Gasten van de Hilton-hotels krijgen vanaf nu overal in Europa dezelfde hamburgers. De Nederlandse horecaslager en importeur Nice to Meat heeft een tender gewonnen om de vernieuwde Hilton Classic US burger te mogen leveren aan alle Europese Hilton hotels in Europa.

Veel voedingsmiddelenbedrijven kiezen ervoor om hun producten aan te passen aan de lokale smaak van de bevolking. Dat is een wezenlijk andere aanpak dan waar de hotelketen voor kiest. “Gasten verwachten overal ter wereld de Hilton-hamburger zoals ze die gewend zijn. Dat betekent dus geen smaakvariaties”, stelt Hilton’s area chef Robert Giudici. Om dit te garanderen, beperkt Hilton zich in dit segment tot drie producten. Het gaat om de Classic US Burger, de Classic Club Sandwich en de Caesar Salad, die in alle Hilton-hotels volgens dezelfde standaard bereid en gepresenteerd worden. Voorheen werden de orders altijd per land gedaan. Het Europese hoofdkantoor van Hilton in Londen vond het tijd worden om de vertrouwde hamburger in Europa nieuw leven in te blazen. Het moest de ‘best burger of the world’ worden. Daarom werd enkele grote leveranciers gevraagd om deel te nemen aan een tender voor een nieuwe Hilton-burger voor de Europese hotels. Proefsessies Er werden verschillende proefsessies voor Hilton-chefs gehouden in onder meer Parijs, Keulen en Praag. Volgens de organisatie wist Nice to Meat deze zware competitie overtuigend te winnen. Het bedrijf heeft nu het exclusieve recht om deze hamburger te mogen leveren aan alle ruim 120 Hilton hotels in 24 landen van Europa.

18


Mikel Pouw (Nice to Meat) levert eerste Hilton burger

18-19_Hilton hamburger 17-12-14 13:40 Pagina 19

De verwerking van het Black Angus vlees in het Amerikaanse Creekstone.

De vernieuwde hamburger werd vorige maand feestelijk gepresenteerd in het Hilton hotel in Amsterdam. Hilton Amsterdam kreeg de primeur omdat daar begin jaren zestig, als eerste vestiging in Europa, de oerversie van de Hilton Classic burger op het menu stond. Voorheen werden de orders altijd per land gedaan. Nice to Meat had, toen de orders nog per land gingen, al contacten met Hilton Nederland en in Hilton Praag. Dit kwam omdat het bedrijf daar vestigingen heeft. Nice to Meat heeft overigens al zo’n jaar of tien een zakelijke relatie met Hilton. Geproduceerd in VS Het vlees voor de Hilton-hamburger is afkomstig van de Amerikaanse Black Angus , vertelt Nice to Meat directeur Mikel Pouw. Dit vlees is mooi doorregen door de hoeveelheid vet tussen het magere spierweefsel. “We produceren dit vlees bij het Amerikaanse Creekstone Farms.” De runderen worden volgens het Creekstone USDA goedgekeurde programma grootgebracht, waarbij alle gegevens over fokmethode, voeding, medicijnen, paspoort, vervoer en verplaatsingen zijn vastgelegd. Het hele productieproces van rund tot hamburger is vastgelegd in het Creekstone HACCP burgerprogramma. De Kansas Corn Commission en de United States Meat Export Federation scharen zich achter het initiatief. De Black Angus runderen krijgen vóór de slacht een speciale voeding van maïs. “Dit speciale dieet maakt dat het vlees altijd en overal van dezelfde kwaliteit is”, zegt Jere White van de Kansas Corn Commission. “Het vee ziet er ook vrijwel hetzelfde uit.

Dat zie je terug in eenvormige maat van de karkassen.” Volgens Hilton is het Amerikaanse rundvlees, mede door het eindvoeren met maïs in plaats van gras, van een topkwaliteit, met een zachte smaak, maar moet Europa dat nog ontdekken. Voedselveiligheid Het gaat Hilton overigens niet alleen om de consistentie, kwaliteit en smaak maar ook om het voedselveiligheidsaspect. Het slachten en de verwerking tot hamburgers gebeurt bij Creekstone onder één dak. Het vlees verlaat het pand dus niet. Verder komt het vlees van één blok (uit de hals) en dus niet van diverse vleessnippers, waarvan de herkomst niet meer goed is te achterhalen. “Zo is het vlees absoluut veilig”, aldus Pouw. Verder worden bij Creekstone alleen maar runderen van het Black Angus ras geslacht. Ook wordt volgens hem elke burger er gecontroleerd op E-coli. Vleziger smaak Waarom Nice to Meat de tender gewonnen heeft? Volgens Pouw is het geheim van de smid de speciale manier van menging van het vlees, waarbij onder meer extra koude wordt toegevoegd met stikstof. “De hamburgers bevatten geen E-nummers. We voegen ook geen kruiden toe. De meeste hamburgers zijn een soort gehaktballen, maar wij geven de Hilton-burger een grovere structuur waardoor een vleziger smaak ontstaat.” De hamburger is in de eigen proefkeuken van de horecaslager in Amsterdam ontwikkeld. “De eerste tests werden uitgevoerd met een eenvoudige gehaktmolen.” Voor

het vormen van de burger wordt een speciale, grote maat van 224 gram gebruikt. “Dit is uitsluitend voor Hilton, maar is eigendom van ons, om de kwaliteit te kunnen garanderen.” Voor deze maat moest nieuwe stansapparatuur worden geproduceerd. Het contract voor Nice to Meat zal op jaarbasis gaan om enkele honderdduizenden hamburgers. De eerste container met 80.000 burgers was al gebracht. Later die week volgde een tweede container..

BBB

Steven Henderson (Hilton), Mikel Pouw (Nice to Meat), Jere White (Kansas Corn Commission) en John Brook (USMEF) (van links naar rechts) ondertekenen het contract in Hilton Amsterdam.

Het vlees voor de hamburger wordt gemaakt van vlees uit één stuk. Eisma Voedingsmiddelenindustrie | april 2010

19

20_NVVL 17-12-14 13:42 Pagina 20

NETWORK FOR FOOD EXPERTS

NVVL-Netwerkborrel 3 juni in Wageningen

Network for Food Experts De NVVL is ruim vijfenvijftig jaar geleden opgezet voor kennisvermeerdering en informatie-uitwisseling binnen de voedings(middelen)industrie. De vereniging organiseert symposia en workshops voor foodexperts en geeft een eigen jaarboek uit. Door middel van jaarprijzen probeert de vereniging studenten te stimuleren die voedingsgerelateerde onderwerpen bestuderen. De vereniging telt zeshonderd lede, van de vakinhoudelijke professionals zoals levensmiddelentechnologen, voedingskundigen, diëtisten tot andere experts in food.

Congres ‘Eet voor je leven!’

Op donderdag 3 juni 2010 organiseert de NVVL een netwerkborrel bij Vakschool Wageningen, onderdeel van RijnIJssel. Naast alle inhoudelijke activiteiten die elk jaar georganiseerd worden, is het natuurlijk ook leuk om elkaar te ontmoeten tijdens een meer informele gelegenheid. Deze borrel is bedoeld voor álle NVVL-leden. Vanwege de demonstraties is het aantal deelnemers beperkt, dus meld je op tijd aan! Locatie: Om toch een beetje in de voedingssfeer te blijven zullen er demonstraties worden verzorgd door de Vakschool op het gebied van: • Moleculaire gastronomie • Patisserie • IJsbereiding

Aanvang: De ontvangst met welkomstdrankje is om 16.00u en na afloop van de demonstratie sessies (parallel) staat er om 18:30 in de Brasserie van Hotel de Nieuwe Wereld een warm en koud buffet inclusief dranken klaar. Kosten: • Niet leden €36,• NVVL leden €27,• NVVL leden met introducé €18,-. • Introducé (indien hij/zij direct betalend lid wordt van NVVL) GRATIS Aanmelden: Stuur een e-mail naar [email protected] met als subject RijnIJssel. Geef ook aan welke demonstatie je voorkeur heeft. Uiterste datum van aanmelden: vrijdag 7 mei 2009. B

NVVL donateursborrel Sinds lange tijd organiseert de NVVL jaarlijks een donateursdiner om de banden met haar donateurs te bevestigen en verder te versterken. Dit voorjaar is er gekozen voor een donateursborrel waarbij naast de donateurs ook de werkgroepleden waren uitgenodigd. Hiermee wil de NVVL het netwerkkarakter van de bijeenkomst vergroten en waardering tonen voor de werkgroepleden die achter de schermen zoveel doen voor de vereniging. De donateursborrel vond plaats in Berkel-Enschot in de pittoreske abdij de Koningshoeven, de thuishaven van bierbrouwerij La Trappe. Er was een gevarieerd programma dat bestond uit een ontvangst met vishapje en bierkaasprikker, een korte filmpresentatie over de abdij, kloosterleven en de brouwerij, een excursie door de brouwerij en een gezamenlijk avondeten. Natuurlijk ontbrak het proeven van de 6 trappistenbieren niet in het programma. De bijeenkomst vond plaats in zeer goede sfeer en door het afwisselende programma was er volop gelegenheid om met verschillende aanwezigen kennis te maken en bestaande relaties te versterken. Natuurlijk is er ook veel kennis en ervaring uitgewisseld en zijn visies met elkaar gedeeld. Uiteraard hebben velen er voor gezorgd om een aandenken aan deze borrel mee naar huis te nemen, hoewel de kans groot is dat deze inmiddels is geconsumeerd. Via deze weg wil de NVVL nogmaals haar donateurs en haar werkgroepleden hartelijk bedanken voor hun bijdrage aan de vereniging. Zonder hen zijn de activiteiten van de NVVL gewoonweg onmogelijk. B Hans Wildeboer Voorzitter NVVL

20


Op donderdag 10 juni 2010 vindt het congres ‘Eet voor je leven!’ plaats. Dit congres is een gezamenlijk initiatief van de NVVL (Network for Food Experts), NAV (Nederlandse Academie van Voedingswetenschappen), NVD (Nederlandse Diëtisten Vereniging) en de FNLI. Voor de organisatie van dit congres zijn de krachten gebundeld onder de naam VoedingNederland. Voor het volledige programma en de aanmelding verwijzen wij naar de website: www.voedingnederland.nl. Tot ziens op 10 juni! B

21_Granen 17-12-14 13:42 Pagina 21


‘Sterkere positie

aanbieders’

Tekst en foto: Jacqueline Wijbenga

Rabobank verwacht structureel hogere graanprijzen. “Aanbieders krijgen een betere concurrentiepositie”, aldus Dirk Jan Kennes. Volgens hem wordt hierdoor met name de graanverwerkende industrie onder druk gezet. “Die moet marge inleveren, want de vraag beweegt niet mee met het aanbod.”

De graanprijs zal sterker variëren, maar gemiddeld op een hoger niveau komen, verwacht Rabobank.

In het rapport ‘Kiezen is de kunst’ heeft Rabobank becijferd dat er ongeveer 140 miljoen hectare landbouwgrond extra nodig is om de wereld te voeden. “Dat klinkt veel, maar er is nog zeker 180 miljoen hectare beschikbaar”, stelt Dirk Jan Kennes, directeur Commodoties, Farming and Animal Proteins van Rabobank tijdens de Themadag Granen in Wageningen. Niet alleen het extra areaal draagt bij, ook de verhoging van de productie is van groot belang. “Ongeveer eenderde van het beoogde resultaat komt uit de extra in gebruikgenomen hectares, tweederde uit de meeropbrengst per hectare.”

Volatiele prijs Rabobank gaat, ondanks de huidige lage graanprijs, uit van een structureel hogere graanprijs op termijn. Over de hoogte laat Kennes zich niet uit. “Zeker is dat graanprijzen de komende jaren volatieler zullen zijn. Dat vraagt aanpassing van alle schakels in de keten, van boer, handelaar en verwerker.” De Rabobank-vertegenwoordiger stelt dat de inkoopbeslissing door de prijsvolatiliteit op termijn nog belangrijker wordt dan deze nu al is. “Dat geldt zowel voor de vraag als voor de aanbod-zijde. Er ontstaat een hernieuwde strijd om de verdeling van risico’s en marges in de keten.” Volgens de agrarische bank zullen er daardoor verschuivingen optreden in het graanwereldbeeld. “Er komen vaker periodes met tekorten”, voorspelt Kennes. “Aanbod krijgt een betere concurrentiepositie en zet met name de verwerking onder druk.” Inleveren Kennes verwacht dat met name processing marge moet inleveren. “De marktvraag richting consument beweegt namelijk niet

mee.” De meelindustrie was volgens het Rabobank-rapport een sterke sector, mede door de exportsubsidies. “Nu die zijn weggevallen en de export is geminimaliseerd, is er overcapaciteit in de Nederlandse meelindustrie. Bovendien is de kostprijs relatief hoog. De meelindustrie was de spil van de broodketen, maar nu de zwakke schakel”, stelt de Rabobank-topman. “Meelbedrijven moeten keuzes maken: efficiëntie of toegevoegde waarde genereren.” Het aangaan van allianties in de keten is daarvoor de geëigende weg, meent Kennes. “De industrie moet met akkerbouwers tot zaken komen. Maar die akkerbouwer kan kiezen uit verschillende afzetkanalen: brood, bier en voer. Het is dus van belang de primaire producent bovengemiddelde toegevoegde waarde te bieden.” Kennes pleit voor harmonisering binnen en tussen ketens en een bewustere keuze van het bedrijfsmodel. “Van belang daarbij is ook duurzaamheid in de bedrijfsstrategie, zowel qua continuïteit van het eigen bedrijf en/of de keten, als wanneer het gaat om bewust omgaan met de beschikbare middelen.” BBB

Themadag Granen over economisch perspectief graanketen Eisma Voedingsmiddelenindustrie | april 2010

21

22-23_Rittal Danone 17-12-14 13:44 Pagina 22

P r o c e s s i n g

Danone kiest Hygienic Design

De productie van hüt-

Hygiëne is in de levensmiddelenindustrie een belangrijk item. Danone

tenkäse in de Danonefabriek in Rosenheim.

maakt er werk van in de fabriek in Rosenheim, waar hüttenkäse wordt

In grote verwarmde kuipen met elk een in-

gemaakt.

houd van 8.000 liter rijpt magere melk in een open proces van zo’n vier uur tot een voorstadium van de verse kaas.

Aan de apparatuur in de Danone-fabriek, zoals schakel- en behuizingssystemen, worden de hoogste eisen gesteld. Ze moeten niet alleen bestendig zijn tegen melkzuren, maar moeten ook eenvoudig kunnen worden gereinigd zonder dat er resten achterblijven. Danone maakt hiervoor gebruik van Hygienic Design (HD) oplossingen van Rittal uit Herborn. In de Danone-fabriek in Rosenheim wordt net als bij de zusterbedrijven in Ochsenfurt en Hagenow hüttenkäse geproduceerd. In zeven verwarmde kuipen van 1,2 x 5 meter groot met elk een inhoud van 8.000 liter rijpt magere melk in een open proces van zo’n vier uur tot een voorstadium van deze verse kaas. De speciaal voor hygiënegevoelige toepassingen ontwikkelde behuizingen zijn direct naast de roestvaststalen kuipen gemonteerd en bevatten de I/O-groepen en de pneumatiek voor de besturing van het proces.Aan het eind van het rijpingsproces worden de kuipen geleegd en gaat de kaas voor verdere verwerking naar een ander deel van de fabriek. Vervolgens wordt de complete productielijn gereinigd en voorbereid op de volgende cyclus.

Cleanrooms De productie van hüttenkäse vindt plaats in ‘cleanrooms’. Hier heersen uiterst hygiënische omstandigheden en een lichte overdruk zodat er geen verontreinigde lucht kan binnendringen. Medewerkers en bezoekers kunnen de ruimte pas betreden als ze aan de voorschreven hygiënerichtlijnen hebben voldaan. Hierdoor kunnen ook via deze weg geen verontreinigingen binnenkomen. In de productieomgeving van de Danone-vestiging in Rosenheim worden van oudsher zowel kunststof als roestvaststalen behuizingen van verschillende fabrikanten toegepast. Om de kwetsbare afdichtingen beter te beschermen, werd de afgelopen jaren geëxperimenteerd met roestvaststalen overstekende opzetdaken. Deze brachten weliswaar extra bescherming en een zekere verbetering, maar hadden als nadeel ontoegankelijke en daardoor moeilijk te reinigen ruimtes tussen behuizing en dak. Ook het probleem van de bestendigheid van de afdichtingen was daarmee niet werkelijk opgelost. Ingeschuimde polyurethaan-afdichtingen zijn voor deze toepassingen namelijk niet geschikt. Na verloop van tijd zijn dergelijke afdichtingen zo

Snelle, makkelijke reiniging De hygiënische risicobeoordeling bevestigt dat roestvaststaal 1.4301 en de siliconenafdichtingen de kwaliteit van levensmiddelen niet beïnvloeden. De oppervlakken zijn gesloten, glad en eenvoudig te reinigen. Ondersnijdingen, gaten, spleten, uitstekende randen en dode ruimtes komen niet voor. Door het geneigde dak (meer dan 3 graden; bij de Rittalbehuizingen 30 graden) is een snelle afvoer van vloeistoffen gegarandeerd.

22

sterk aangetast dat ze moeten worden vervangen.


Drie stappen Heinz Schmitt, hoofd van de afdeling voedings- en genotsmiddelen bij Rittal GmbH, onderzocht welke problemen er rond behuizingen en hygiëne spelen in de zuivelindustrie en hoe deze konden worden opgelost. Een schuin dak zonder holle ruimte en zonder extra opzetmoduul op de behuizing, betere bestendigheid van de afdichting en optimale reinigingsmogelijkheden werden genoemd als topprioriteit. Danone bleek voor de gezamenlijke ontwikkeling van een oplossing de juiste partner. Dit proces bestond uit drie stappen. Eerste stap was de ontwikkeling van een monsterdeur met geschuimde siliconenafdichting voor de in Rosenheim toegepaste AE-behuizingen. Tweede stap betrof het aanbrengen van siliconenafdichtingen die eenvoudig in de AE-behuizingen worden geplakt en zo eenvoudig kunnen worden vervangen. De goede bestendigheid van deze siliconenafdichtingen werd vervolgens aan de hand van praktijktesten bevestigd. Bij de derde stap werd in korte tijd een compacte behuizing ontwikkeld voor reinigen zonder resten. Tijdens intensieve reinigingstests, bevestigd door onder meer het Fraunhoferinstituut voor productietechniek en automatisering, bleven er geen resten achter, zelfs niet bij de stelvoeten, de wandafstandhouders en de nieuwe kabelwartels en sluitingen. Ook lopen het water en de reinigingsresten volledig weg. Decentrale procesbesturing Danone maakt voor zijn procestechniek in Rosenheim gebruik van decentrale besturing en beschikt dus over een groot aantal behuizingen in het veld. Peter Simonis, hoofd van

22-23_Rittal Danone 17-12-14 13:44 Pagina 23

HD-behuizing Rittal Hygienic Design-behuizingen voldoen aan alle eisen voor reinigingsgerichte uitvoering van productieinstallaties in de voedings- en genotsmiddelenindustrie. De compacte HD-kast is geschikt voor de opname van elektrische bedrijfsmiddelen in deze industrie. De kast is bestand tegen de in dergelijke omgevingen gebruikte reinigings- en desinfectiemiddelen, is stofdicht en beschermt de ingebouwde componenten tegen krachtige waterstralen (beschermklasse IP 66).

de afdeling elektrotechniek, noemt kostenoptimalisatie en kortere kabels en aanzienlijk snellere schakeltijden bij pneumatische componenten als voordelen ten opzichte van de klassieke centrale oplossing. “Ook biedt het belangrijke voordelen bij het onderhoud, de service en het opsporen van storingen”, vult Rico Linke, hoofd van de werkplaats bij Egger Steuerungstechnik (de externe automatiseringspartner op het gebied van cleanrooms bij Danone) aan. Omdat bij Danone veel behuizingen worden gebruikt, is een optimaal hygiëneconcept van belang. Eén zwakke plek in de reinigingsketen, bijvoorbeeld een behuizingsafdichting die als gevolg van achterblijvend water is aangetast, kan tot contaminatie leiden. Door de open rijpingsprocessen van melk zou dan de hele dagopbrengst moeten worden weggegooid. “Gebruikers die zeggen dat ze met standaard behuizingsoplossingen nog nooit problemen hebben gehad, hebben waarschijnlijk niet eerder echt goed in de verborgen hoeken van de labyrinthafdekkingen gekeken“, aldus Simonis. “Wij kiezen daarom consequent voor voorkomen in plaats van genezen. En dat begint bij ons met Hygienic Designbehuizingen.“

Isolatie kabels Ook de isolatie van kabels (die zorgen voor de overdracht van meetwaarden, stuurcommando’s en energie) is op lange termijn niet resistent tegen reinigingsmiddelen. Reiniging met hogedrukspuiten kan ertoe leiden dat verontreinigingen in verborgen hoeken terechtkomen en daar problemen veroorzaken. Deze schoonmaakmethode wordt in Rosenheim dan ook bewust níet toegepast. Danone’s eigen schoonmaakploeg werkt met reinigingsschuim, dat met relatief lage druk wordt aangebracht en na de voorschreven inwerkingsduur met schoon water wordt afgespoeld. In de productieomgeving gebeurt dat dagelijks, daarbuiten één keer per week. Dat ook bij een dergelijke ‘zachte reiniging’ geen deeltjes op de behuizing achterblijven, moet honderd procent gegarandeerd zijn. Strengere eisen De afgelopen jaren zijn de hygiënevoorschriften voor levensmiddelen aanzienlijk aangescherpt. “De standaarden zijn veel strenger geworden en deze ontwikkeling zal de komende jaren verder doorzetten“, zegt Simonis. “Food safety, AIB (American Industrial Bakeware), EHEDG (European Hygienic Engineering & Design Group) en IFS (International Food Standard) zijn begrippen en standaarden waar we dagelijks mee te maken hebben.” Gebaseerd op hun ervaringen concluderen Simonis en Linke dat ze met het nieuwe HD op zeker spelen, voor huidige en toekomstige eisen. Zo heeft de afdichting een lange levensduur en is het eenvoudig te vervangen. Verder is het dak geneigd en voorzien van een royale oversteek. “HD heeft geen verborgen hoeken en een sluiting waarbij geen kopergroen kan ontstaan. Bovendien weerstaan HD-behuizingen pogingen tot onbevoegd openen, zelfs bij gebruik van een waterpomptang.”

De afmetingen van de interne montageplaten zijn gelijk gebleven, zodat er geen nieuwe schema’s voor de in te bouwen com-ponenten hoeven te worden gemaakt, wat kosten spaart. Doorslaggevend voor de samenwerking was volgens beiden verder het complete en volledig op elkaar afgestemde programma, de direct leverbare oplossingen, de hoge flexibiliteit van de gesprekspartners en het snel en volledig doorvoeren van suggesties en wensen. “De nieuwe behuizingen met hun 30 graden geneigde dak, de rondom schuine afloopranden, de innovatieve sluiting, de binnen de afdichting geplaatste scharnieren en de opliggende, beschermende blauwe siliconenafdichtingen hadden we eigenlijk al veel eerder moeten hebben”, stelt Simonis. “Op grond van onze ervaringen schrijven wij Hygienic Design van Rittal als standaard voor open processen voor.”

Het handelsmerk van de nieuwe HD-behuizingen is de extern aangebrachte blauwe siliconenafdichting die rondom een naadloze afdichting mogelijk maakt.

BBB

Bij Danone zorgen de Hygienic Design (HD) oplossingen van Rittal ervoor dat eenvoudig gereinigd kan worden zonder achterblijvende resten. Op de foto een decentrale toepassing midden in de productie van hüttenkäse. Eisma Voedingsmiddelenindustrie | april 2010

23

24_adv_24 17-12-14 13:15 Pagina 24

Gezocht:

Kandidaten voor eretitel De Molenaar Award is een initiatief van vakblad De Molenaar. De prijs wordt toegekend aan diegene die in de voorgaande twee jaren (2008 en 2009) een uitzonderlijke bijdrage heeft geleverd aan de ontwikkelingen in de graanverwerkende en/of diervoederindustrie in Nederland en/of België. De Molenaar Award wordt dit jaar voor de vierde keer uitgereikt. Eerdere winnaars waren Henk van Noordt Wierenga (2004), Henk de Heus (2006) en Pierre Nijssen (2008). Wie wordt de opvolger en gaat naar huis met De Molenaar Award 2010?

Download het wedstrijdformulier op www.demolenaar.nl en meld uw favoriet aan!

2010 Het wedstrijdformulier en -reglement kunt u ook opvragen via telefoonnummer +31 (0)58-2954873 of per e-mail via [email protected]

25_Antibiotica 17-12-14 13:44 Pagina 25


Weerstandverhogend

colostrum


Babyvoeding bevat geen immunoglobulines, terwijl baby’s via de moedermelk veel van deze weerstandsverhogende bestanddelen krijgen. Immunoglobulines uit rundercolostrum kunnen babyvoeding verrijken, zodat baby’s in de eerste levensfase ook met zuigelingenvoeding voldoende weerstand hebben.

Colostrum, de eerste melk van een zoogdier, bevat een grote hoeveelheid waardevolle bestanddelen die een rol spelen bij de ondersteuning van de gezondheid. Het zijn bestanddelen, zoals immunoglobulines, die bescherming bieden tegen pathogenen en de activiteit van het immuunsysteem bevorderen. Rundercolostrum bevat net als moedermelk een grote hoeveelheid immunoglobulines. Producenten van babyvoeding en verwerkers van melk onderzoeken de mogelijkheden colostrum, of bestanddelen daaruit, toe te voegen aan babymelk. “De huidige babymelk bevat nauwelijks immunoglobulines, terwijl moedermelk die beschermende factoren juist in grote hoeveelheden bevat”, legt Jan Bastiaans uit. Hij is werkzaam bij FrieslandCampina Domo. “Met name in de eerste drie tot zes maanden zouden we de natuurlijke bescherming ook via de zuige-

lingenvoeding willen bieden. Immunoglobulines uit colostrum verwerken in die voeding is een van de mogelijkheden.” Onderzoek Uit onderzoek van FrieslandCampina Domo blijkt dat de immunoglobulines van koeien eveneens actief zijn tegen bepaalde humane pathogenen en allergenen. “Wel is het type immunoglobuline dat dominant is, bij mensen en runderen verschillend. In moedermelk is immunoglobuline A dominant, bij runderen is dat type B. De betekenis van dat verschil is onderwerp van onderzoek.”Ook gewone melk bevat immunoglobulines, maar de gehalten in colostrum zijn vele malen hoger dan in melk. Dat maakt colostrum een interessante grondstof voor het concentreren van immunoglobulines en de verwerking daarvan in babyvoeding. Uitdaging “Belangrijkste technologische uitdaging om colostrum in babyvoeding een succes te maken, is de hittestabiliteit. Immunoglobulines zijn gevoelig voor hittebehandeling en degeneren bij temperaturen boven de 70 graden Celsius. En juist babyvoeding vereist een extreem hoog voedselveiligheidsniveau”, aldus Bastiaans. De colostrumproducten die momenteel worden verwerkt in babyvoeding voor de Aziatische markt, ondergaan een milde pasteurisatie om denaturisatie te voorkomen.

Beschermende factoren in moedermelk en kunstmatige babyvoeding

Moedermelk

Babyvoeding

Antilichamen, zoals immunoglobulines IgA Oligosacchariden Immunomodulatoren Lactoferrine

prebiotica, zoals gallacto-oligosacchariden probiotica lactoferrine

Jan Bastiaans was een van de sprekers op het AOAC-symposium ‘Antibiotica en alternatieven: Zijn we op de goede weg?’

Voor de productie van colostrum weipoeder (25 procent immunoglobulines) en colostrumconcentraat poeder werkt FrieslandCampina Domo samen met het Amerikaanse Sterling. “In Europa beschikken we niet over een productstroom die groot genoeg is om een grote markt te bedienen.” Het is volgens Bastiaans lastig om op zo’n kleine grondstofstroom een logistiek en verwerkingsproces in te stellen. “Voor het zeker stellen van de kwaliteit en beschikbaarheid is een constante productstroom van groot belang.” Investeren De besluitvorming van EFSA over claims in Europa stemt Bastiaans niet optimistisch over verdere ontwikkeling van producten als colostrum. “Met de recente uitspraken remt de EFSA de innovatiekracht in de levensmiddelenindustrie”, stelt Bastiaans. Desondanks biedt de samenwerking de partners Sterling en FrieslandCampina Domo voldoende perspectief om de producten op basis van colostrum verder te onderzoeken en ontwikkelen. Momenteel wordt onder andere geïnvesteerd in de verdere onderbouwing van de gezondheidsclaims en de werking van het product. Daarbij wordt onder andere gekeken naar groeifactoren en immunoglobulines. Ook is er onderzoek naar de verschillen in herkomst van immunoglobulines. BBB


25

26_Unitube 17-12-14 13:45 Pagina 26


Gemakkelijker te openen

‘Geen knoeiboel met de

UniTube’ Tekst: Norbert van der Werff

Foto’s: Budelpack Poortvliet

Slimmigheidjes zorgen ervoor dat de UniTube stickverpakking van Budelpack Poortvliet gemakkelijk te openen is en dat het geen kliederboel wordt. Het bedrijf levert een totaalconcept: de machines in Poortvliet kunnen afvullen voor klanten.

26

De UniTube is bedoeld voor vloeistoffen en is gemaakt van flexibel laminaat. De portieverpakking werd ontwikkeld door het Israëlische bedrijf Expack Packaging Solutions. Budelpack heeft niet alleen een licentie voor de Europese markt, maar heeft de verpakking ook doorontwikkeld, legt commercieel directeur Peter Nieuwkerk van Budelpack Poortvliet uit. “Expack heeft UniTube ontwikkeld voor personal care. Het bedrijf biedt geen foodoplossingen en ook geen oplossingen voor de West-Europese markt. Het is onze strategie om eigen concepten op de markt te brengen, die klanten kansen bieden. We bieden het concept inclusief de bijbehorende verpakkingscapaciteit en de volledige supply chain. Daarom noemen we onszelf ‘the enabler’.” Wie mosterd op een kroket doet, heeft al gauw gele vingers. Bij de UniTube portieverpakking is dat niet het geval. “Bij ons wordt het geen knoeiboel. We hebben de ‘easy opening’, een kleinere uitstroomopening waarmee gemakkelijk te doseren is.” De verpakking ziet er dan ook een beetje uit als een flesje, waar je het bovenste stukje van afscheurt. Bij de klassieke stickpack levert het scheuren vaak problemen op. Dat komt volgens Nieuwkerk omdat de kopseal (de naad aan de bovenkant), en de finseal, (de langsseal aan de achterkant) over elkaar komen te


zitten. “Een normale stickverpakking heeft een seal aan de achterzijde. Dan zitten er vier lagen folie over elkaar en dat kun je niet doorscheuren. Mensen stoppen met scheuren als ze bij dat dubbele stuk aankomen en dan heb je zo’n fladderend stuk folie. We hebben de seal aan de achterkant verlegd tot bijna aan de zijkant, dus buiten de flessenhals. De UniTube-verpakking is gemakkelijker te openen, omdat je minder kracht nodig hebt.” Ook voor ouderen is dat een voordeel. Overigens heeft Budelpack Poortvliet de UniTube niet specifiek door ouderen laten testen. Door het verleggen van de finseal is, in tegenstelling tot de klassieke stickpack, bijna de hele achterzijde te gebruiken om te communiceren. Juist op kleine verpakkingen is dat van belang. Honing De UniTube is iets duurder dan de standaard stickverpakking. “We denken dat de verpakking minder gebruikt zal worden voor commodity’s als ketchup en mayonaise. Daarvan zeggen mensen al gauw: het is een beetje meer geknoei, maar het moet goedkoop zijn.” Nieuwkerk verwacht daarom meer van dressings, wokolie, woksauzen, sambal en ketjap. “We hebben hier samples liggen van honing. In Nederland is

dat niet zo’n belangrijk segment, maar in Engeland is dat een stuk groter.” Ook ziet hij een markt in energygels, zoals onder meer wielrenners gebruiken. UniTube is met name geschikt voor foodservice en out-ofhome. Denk bijvoorbeeld aan hotels met eenpersoonsbroodbeleg. Processing Budelpack Poortvliet, door een management buy-out in 2007 ontstaan uit de Budelpack Group, kan ook het afvullen verzorgen. “We hebben een machine in bestelling, die staat er komende zomer. Bedrijven kunnen dan direct bij ons van start en hebben dus een korte time-to-market. Als je zelf een machine aanschaft, ben je acht tot tien maanden verder.” De lijn bestaat uit een verticale meerbaans vorm-, vul-, en sluitmachine (vffs-machine) met daarnaast een stansmachine. De verwerking gebeurt in twee stappen: eerst wordt vanaf een rol folie de UniTube van onderen gesloten, afgevuld en dan aan de bovenzijde gesloten. De tweede stap is het uitstansen van de kop door de stansmachine. In de vorm van de kop kan worden gevarieerd, naar gelang de wens van de klant. BB

B

27_Kikkoman 17-12-14 13:46 Pagina 27


Zout reduceren

met sojasaus Tekst en foto’s: Norbert van der Werff

Kikkoman presenteert Wagenings onderzoek

Natuurlijk gebrouwen sojasaus kan worden gebruikt als zoutvervanger, ook al zit er in sojasaus zelf ook zout. Dat blijkt uit onderzoek van Kikkoman en Wageningen University.

Marketingmanager Bing-Yu Lee

Drie keer één gram zout: in het midden in reguliere Kikkoman sojasaus, rechts in sojasaus met minder zout.

De proefsessie

De gemiddelde consument in Nederland krijgt per dag bijna negen gram zout per persoon binnen, terwijl maximaal zes wordt aanbevolen. Een te hoge zoutinname leidt tot een hoge bloeddruk en dus tot hart- en vaatziekten. Dat maakt zoutreductie tot een belangrijk thema. Kikkoman ziet in sojasaus een product om zout te vervangen zonder dat dit ten koste van de smaak gaat.

Sojasaus zit vol met umami, wat wel de vijfde smaak wordt genoemd, legt Ryo Shimojo van de sojaproducent uit tijdens een presentatie in het Restaurant van de Toekomst. Sojasaus van Kikkoman bevat 1090 milligram monosodiumglutamaat (MSG) per 100 gram, volgens de fabrikant meer dan bij andere merken. Kaas bevat 516 milligram MSG, tomaat 292 milligram en champignons 192 milligram. “Umami kan de zoute smaak versterken.” Shimojo toont een potje met één gram zout en twee buisjes met sojasaus met dezelfde hoeveelheid zout. Het ene buisje bevat normale Kikkoman sojasaus, uit het bekende flesje met de rode dop, en de andere sojasaus met 43 procent minder zout van dezelfde fabrikant. In de buisjes zit een behoorlijke hoeveelheid sojasaus. Zeven milliliter normale sojasaus is gelijk aan één gram zout. Doordat het product zoveel MSG bevat is maar een klein beetje sojasaus nodig om dezelfde sterke en zoute smaak te verkrijgen. Daardoor zijn er mogelijkheden om zout te vervangen door een product dat eveneens zout bevat.

kon worden verminderd zonder de smaakbeleving te veranderen. Bij geroerbakt varkensvlees kon 29 procent van het zout worden weggelaten. Het onderzoek werd gedaan met de reguliere sojasaus, die 5,76 gram zout per honderd gram bevat. Kikkoman ziet de sojasaus met minder zout, 3,16 gram zout per honderd gram, namelijk als speciaalvoeding voor mensen met een dieet. Die sojasaus heeft een wat andere smaak. De umami is echter wel gelijk aan de reguliere sojasaus. Het onderzoek werd gedaan naar soep, salade en vlees omdat die in Nederland samen met brood en kaas in de top-5 staan van productgroepen die bijdragen aan de zoutinname. Of Kikkoman en de WUR sinds het verschijnen van het onderzoek bezig zijn met onderzoek naar andere productgroepen wil Shimojo niet bevestigen. “Maar daar wordt op korte termijn meer over bekend”, belooft hij.

R&D Shimojo werkt sinds 2007 in Nederland. Hij is manager Research & Development bij het lab van Kikkoman in het BioPartner Center in Wageningen. Hij is de enige medewerker bij het laboratorium van het Japanse bedrijf. Er zijn geen plannen om dat te veranderen. Kikkoman heeft namelijk juist R&D-faciliteiten gevestigd in Food Valley vanwege de contacten met andere voedingsmiddelenfabrikanten, de universiteit en andere kennisinstellingen. De samenwerking met Wageningen University resulteerde het afgelopen jaar in de eerste wetenschappelijke publicatie, in het Journal of Food Science. Daarin worden de mogelijkheden geschetst om zout in dressings van salades, varkensvlees en soep te vervangen door natuurlijk gebrouwen sojasaus.

Smaaktest Shimojo presenteerde eind maart samen met de uit Engeland overgekomen marketingmanager van Kikkoman Bing-Yu Lee en Stefanie Kremer van Wageningen University de resultaten van het onderzoek. Ze lieten de gasten in een smaaktest de proef op de som nemen. Salade met een dressing, tomatensoep en varkensvlees, bereid met zout en bereid met sojasaus werden geproefd. Het proefpanel was ervan op de hoogte gesteld dat steeds eerst een product met zout en dan een product met sojasaus voorgeschoteld werd. De smaaktest was dan ook meer bedoeld ter illustratie. Over smaak valt niet te twisten, maar bij de proefsessie waren alle producten erg zout. Het geeft aan dat er naast zoutvervanging met behoud van de zoute smaak een andere methode is om de zoutinname te beperken: simpelweg minder zout gebruiken en wennen aan een minder zoute smaak…

Uit het Wageningse onderzoek bij zo’n zestig proefpersonen tussen de 18 en 60 jaar blijkt dat het zoutgehalte in saladedressings en soepen met respectievelijk de helft en 17 procent

Salt Reduction in Foods Using Naturally Brewed Soy Sauce van Stefanie Kremer, Jozina Mojet en Ryo Shimojo is verschenen in het Journal of Food Science, vol. 74, nr 6, 2009. BBB Eisma Voedingsmiddelenindustrie | april 2010

27

28_adv_28 17-12-14 14:40 Pagina 28

Maak nu voordelig kennis met

Petfood Magazine

Nu g n i t r o k 50% een op nement n o b a r jaa btw excl. 6 %

€ 20 ,- ts van in plaa excl. 6 %

€ 4 0 ,-

btw

Abonnees van Eisma Voedingsmiddelenindustrie kunnen nu met 50% korting kennismaken met Petfood Magazine, hét toonaangevende vakblad voor de petfoodbranche. De maandelijkse digitale nieuwsbrief van Petfood Magazine is uiteraard gratis. Meld u dus meteen aan!

Kijk voor aanmelding en meer informatie op www.petfoodmagazine.nl

29_Productnieuws 17-12-14 13:46 Pagina 29

Markt Fruitstukjes met antioxidanten Ocean Spray geeft aan dat nieuw onderzoek heeft aangetoond dat gedroogde, natuurlijke fruitstukjes uit het BerryFusions Fruits-assortiment een hoog gehalte aan antioxidanten en proanthocyanidine bevatten. In het onderzoek werd het gehalte antioxidanten, proanthocyanidine en anthocyaan bepaald van bosbessen, kersen en aarbeien in het BerryFusions Fruits-assortiment. Vergeleken met gedroogde bosbessen blijkt bij Bosbessen-BerryFusions het gehalte antioxidanten twee keer zo hoog te zijn. Het gehalte proanthocyanidine is zelfs bijna vier keer zo hoog. Ten opzichte van

kersen, aardbeien en rozijnen bevatten BerryFusion Fruits een aanzienlijk hoger gehalte anthocyanen, en voor kersen en rozijnen tevens een verhoogd gehalte proanthocyanidine. Fabrikanten kunnen met BerryFusions Fruits vruchten toevoegen die doorgaans moeilijk verwerkbaar zijn zoals sinaasappels, mango’s, frambozen en aardbeien. Ze zijn bij uitstek geschikt voor toevoeging aan gebakken producten, ontbijtgranen, repen, snackmixen, snacks en toppings voor salades. Meer info: Parker Hannifin Tel.: (0541) 585 000 www.parker.com/nl

Still routetrein Bij productiebedrijven tekent zich momenteel een duidelijke trend af: het beleveren van productie- en montage-eenheden met zogeheten routetreintjes. Still haakt in op deze trend en introduceert de ‘Liftrunner’. Deze treinelementen vormen samen met de trekkers CX-T of R 06 een slim systeem om tijd, moeite en transportkosten te besparen. De Liftrunner-elementen zijn rollende E- of C- gevormde frames die aan de vooren achterzijde zijn voorzien van een handige koppeling. De

frames kunnen pneumatisch of hydraulisch heffen en nemen zodoende elke verrolbare ladingdrager op, zoals rolcontainers en rolpallets. Door de Liftrunners naar de betreffende locatie te trekken is het eenvoudig mogelijk om het principe van Leanproductie te verzorgen. Met het systeem zijn leveringen met voorverzamelde ladingdragers makkelijk uitvoerbaar. Daarbij voert de chauffeur van de trekker alles alleen en zonder inzet van extra transportmiddelen uit. Dat scheelt niet alleen trucks, maar ook ruimte en personeelskosten. Bovendien is transport via de routetrein sneller dan pallettransport met een heftruck omdat de handlingtijd per ladingdrager zich tot een minimum beperkt. Meer info: Still Tel.: (078) 684 52 00 www.still.nl

PowerScan handheld readers Datalogic heeft de PowerScan handheld readers ontwikkeld, industriële barcodescanners die stevig, duurzaam en betrouwbaar zijn. De Powerscan heeft slagvaste behuizing en een hoge sealingsgraad tegen stof en vocht. De serie biedt zowel bedrade als draadloze readers met diverse opties en toebehoren. De PowerScan 7000 is geschikt voor de minder complexe applicaties. De desktop modellen hebben een Standard Range imager voor het lezen van lineaire codes en een 2D reader voor aanvullende symbolische ondersteuning. De Powerscan 7000 is tevens verkrijgbaar als mobiele versie met bluetooth draadloze communicatie. De PowerScan 8000 serie biedt de mogelijkheid om in hoge snelheid slecht geprinte of beschadigde codes te lezen en met het ‘3 Green Lights’ systeem zie je in één oogopslag waar je de lezer op richt. De Powerscan PD8300 is geschikt voor het bedraad scannen van 1D labels. De Po-

werscan PM8300 voor het draadloos scannen van 1D codes. De readers zijn beschikbaar met display, 3 toetsen of een full keypad. De Powerscan PD8500 is een bedrade scanner die zowel 1D als 2D codes leest. De PM8500 is de draadloze versie waarbij de PowerScan PM8500 HD (High Density objectief) 1D-codes leest met een densiteit van 2 mil. Meer info: Duranmatic B.V. Tel.: (078) 631 05 99 www.duranmatic.nl

Magneet zonder lasnaden Goudsmit Magnetic Systems uit Waalre heeft op de beurs Powtech in Nürnberg een nieuwe reeks clean-flow magneten gepresenteerd. Zowel de standaard als de roterende clean-flow magneten bevatten in het nieuwe ontwerp geen lasnaden, wat een zeer gladde afwerking mogelijk maakt en bacterievorming uitsluit. De Ra waardes tussen de 0.05 en 0.3 zorgen ervoor dat zelfs het fijnste ijzerstof uit poeders verwijderd wordt. Ook de constructie van de deur is gewijzigd. Deze bevat nu een snelsluiting tussen de extractor en magneten waardoor eerstgenoemde altijd mee naar buiten getrokken wordt. Dit voorkomt dat de extractor tijdens de magneetreiniging in de productstroom blijft en er alsnog ijzer terugkomt in het product. Door een nieuwe

afdichting is werken met een hoge overdruk mogelijk, zonder dat er lekkage optreedt. Dit is vooral van belang bij het afvullen van drukgevoelige big bags. Clean-flow magneten zijn er in standaard, automatisch reinigende en roterende versie. Zij verwijderen ijzerdeeltjes uit poeders en zijn al naar gelang de uitvoering geschikt voor moeilijk toegankelijke plaatsen en slecht stromende, vettige poeders zoals bijvoorbeeld melkpoeder. Dergelijke magneten kunnen worden geleverd in combinatie met een metaaldetector, zodat het product gecontroleerd wordt vlak voor het laden dan wel verpakken en er geen enkel metaaldeeltje achterblijft. Meer info: Goudsmit Magnetic Systems B.V. Tel.: (040) 221 32 83 www.goudsmit-magnetics.nl


29

30-31_Atlas Copco 17-12-14 13:47 Pagina 30

P r o c e s s i n g

belangrijkste energiebron’

‘Besparing is


Energie-efficiënt werken begint bij energiebesparing. Ook op perslucht kan worden bespaard, aldus compressorenproducent Atlas Copco. Dit bedrijf ontwikkelde een compressor die de hoeveelheid gebruikte energie teruglevert aan het proces in de vorm van warmte.

Vrijgekomen warmte bij compressoren kan worden gebruikt om water voor stoomketels voor te verwarmen.

Atlas Copco belicht besparingmogelijkheden perslucht 30


Met de wereldwijde groei van economische activiteit neemt ook het energieverbruik toe. Daarmee wordt een groter beroep gedaan op de beperkte fossiele energiebronnen en staat de vrije beschikbaarheid van energie onder druk. Vanuit dat bewustzijn worden mondiaal en nationaal maatregelen uitgedacht, maar ook op het niveau van individuele ondernemingen is het bewustzijn toegenomen. Veel bedrijven zoeken, mede vanuit kostenoverwegingen, naar oplossingen om hun productieproces energieneutraal te maken. Machinefabrikanten ontwikkelen apparatuur die daarop inspeelt. Zo introduceerde Atlas Copco een compressor die de gebruikte energie terugwint en in de vorm van warmte teruggeeft aan het productieproces. "Het gebruik van perslucht is goed voor zo’n 10 procent van het energieverbruik in de industrie. Een besparing op dat verbruik is directe winst’’, aldus Ignace Cappuyns, adjunct-directeur olievrije producten bij Atlas Copco. Procesbenadering "Energiebesparing is de belangrijkste én goedkoopste energiebron’’, betoogt emeritus hoogleraar energietechnologie Gerard Hirs. Besparing zit volgens hem niet alleen in het verminderen van verbruik, maar bijvoorbeeld ook in materiaalkeuze. "Uit Europees onderzoek blijkt dat het energiegebruik voor perslucht met 30 procent kan worden teruggedrongen’’, vertelt Cappuyns. Een deel van dit percentage wordt gehaald door het beperken van lekkages, maar voor een optimaal besparingseffect is het volgens Cappuyns van belang dat het hele proces onder de loep wordt genomen. Daarbij moet in beeld worden gebracht hoe de klant perslucht gebruikt en hoeveel energie daarmee gepaard gaat. "Als je naar de kosten kijkt van een compressor over tien jaar, dan beslaan aanschaf en onder-

30-31_Atlas Copco 17-12-14 13:47 Pagina 31

Besparende compressoren bij Lassie Een van de bedrijven die heeft geïnvesteerd in een ‘carbon zero’-compressor is Lassie, rijstprocent in Wormer. "Op verschillende punten in ons productieproces wordt perslucht gebruikt. Onder andere de Sortex-kleursorteerder gebruikt het, maar ook voor het ontstoffen van filters, het transport door de fabriek en bij de luchtcilinders in het proces wordt perslucht ingezet’’, vertelt Gerrit Schuurman, hoofd technische dienst. Het totale verbruik komt uit op 6 miljoen kuub perslucht per jaar. Daarvoor is een compressorpark ingericht dat bestaat uit een 90 kW olievrije schroefcompressor met variable speed drive-regeling en twee ZT 55 kW olievrije schroefcompressoren met vast toerental. De totale capaciteit van de drie compressoren komt uit op 32 kuub perslucht per minuut. Het compressorenpark is uitgerust met een warmtewisselaar. "Voorheen gebruikten we de warmte voor het drogen van de monumentale gebouwen waarin we zijn gehuisvest, maar dat vraagt geen continue warmtestroom’’, vertelt Schuurman. Lassie benut de warmte nu voor het voorverwarmen van het water dat wordt gebruikt om stoom te maken voor het productieproces. "Al met al levert deze werkwijze ons een energiebesparing op het proces van 26.000 euro op jaarbasis, op een totale energierekening van 350.000 euro.’’ De besparing bedraagt 1339 MJ warmte en 76.000 kWh op elektriciteit. Het compressorenpark bij Lassie is uitgerust met een warmtewisselaar.

houd elk 10 procent van de kosten, energieverbruik is 80 procent van de kosten. In de praktijk worden straffe onderhandelingen gevoerd over de aanschafprijs. Op dat moment is men veel minder gefocust op het energieverbruik, terwijl juist daarin de kosten zitten.’’ Besparingen Vanuit de procesbenadering zijn door Atlas Copco verschillende punten van aandacht geformuleerd waar besparingen op energieverbruik door perslucht kunnen worden gerealiseerd: lekdetectie, technologiekeuze, frequentieregeling, luchtkwaliteit en koppeling van compressoren. Met het terugdringen van lekkages kan een besparing van zo’n 20 procent worden behaald. "Het is de hoofdbron van energieverlies’’, aldus Cappuyns. De lekkages kunnen worden opgespoord met behulp van ultrasone geluidsdetectie. Lekdetectie kan onderdeel uitmaken van een systeemevaluatie waarvan ook temperatuurmetingen, dauwpuntbepaling en debietmetingen onderdeel uitmaken. Een tweede belangrijk besparingelement is het toepassen van frequentieregeling op compressoren. "Een compressor wordt vaak gekocht op basis van de maximaal benodigde capaciteit, maar het gemiddelde gebruik is vaak een fractie daarvan. Door het

toepassen van frequentieregeling worden gebruik en werking beter op elkaar afgestemd. De besparing kan daarbij oplopen tot zo’n 25 procent.’’ Vaak maakt een bedrijf gebruik van meerdere compressoren. Door het optimaal afstemmen van de compressoren onderling, is de gemiddeld benodigde druk lager. "En 1 bar drukvermindering bespaart 7 procent energie.’’ Uitdaging Cappuyns benadrukt dat zelfs de perfecte installatie nog energie verbruikt. "De uitdaging zit er dan in om energie terug te winnen, in ons geval van de compressor.’’ Dat is Atlas Copco gelukt met de ‘carbon zero’-

compressor. "Bij luchtcompressie komt energie vrij in de vorm van warmte. Die warmte kan worden benut voor bijvoorbeeld het opwarmen van water.’’ Uit onderzoek is gebleken dat het volgens dit principe mogelijk is alle door de compressor gebruikte energie weer terug te winnen. "En het mooie is dat in elk proces warmte een toepassing vindt, waardoor dit concept zich leent voor alle situaties waarin compressoren worden gebruikt.’’ Toch wordt dit type ‘carbon zero’-compressor nog relatief weinig verkocht. "Het aandeel is zo’n 1,5 tot 2 procent van onze totale verkoop compressoren. We hopen dat dit aandeel toeneemt, nu de belangstelling voor energiebesparing groeit.’’

BBB

Duurzame productiviteit Sinds juni 2009 staat Atlas Copco onder leiding van de Belg Ronnie Leten. Zijn doelstelling is een leidende leverancier te zijn in de industriële sector. "Om dat te realiseren, richten we onze innovaties op het verkleinen van de ecologische impact van onze eigen activiteiten, maar ook van die van onze klanten.’’ De focus van Atlas Copco ligt op het vinden van de juiste energiebalans. "Een grote uitdaging, want onze producten produceren de meeste CO2 wanneer ze in gebruik zijn. Dat moeten we voor ogen houden bij de ontwikkeling van nieuwe producten en het onderhoud van bestaande’’, aldus Leten. De afgelopen tien tot vijftien jaar is daarin al een slag gemaakt. "Per jaar hebben we een daling van het energieverbruik door onze producten gerealiseerd van 1 procent. We hebben geen reden om aan te nemen dat we die trend niet kunnen doorzetten.’’


31

32-33_Tand_rang#45D8 17-12-14 13:47 Pagina 32

Marketing en sales Tand des tijds doorstaan

Rang is alleen

In deze rubriek werpt Eisma Voedingsmiddelenindustrie een blik op merken die de tand des tijds hebben doorstaan. Deze keer Rang, bekend van de slogan ‘Rang is alleen rang als er rang op staat’.

Rang als er Rang op staat Tekst en foto’s: Norbert van der Werff

‘Voor 17 cent koopt U een hele rol zonneschijn: rangetjes in diverse fijne vruchtensmaken’. Dat stond er in een advertentie voor Rang uit 1956. De prijs is sindsdien wel wat omhoog gegaan en ook het product is met z’n tijd meegegaan. Eigenaar Copar blaast het merk nieuw leven in met nieuwe producten.

Eigenlijk was Rang zijn tijd ver vooruit. Met de individueel verpakte snoepjes in rollen die in doosjes worden gepresenteerd, was Rang in de jaren vijftig al een out-of-home product, lang voordat het woord zelfs maar bestond. De slogan ‘De versnapering van de eerste rang’ wees er ook al op dat de snoepjes gegeten konden worden in de bioscoop. Rang en pepermuntmerk King (wat staat voor: kwaliteit in niets geëvenaard) zijn zusjes. Beiden werden geproduceerd bij Tonnema in Sneek. Een personeelsadvertentie uit 1969 geeft een beeld van hoe het er toen aan toeging. ‘Bij ons lééft het oude ambacht aangepast aan de moderne tijd’, stond er boven de advertentie, waarin ‘pepermuntmakers’, ‘rollenmakers’, ‘meisjes’ voor het inpakken, ‘drupsbereiders’ en ‘verpakkingvakmannen’ werden gevraagd. Bij de rollenma-

Nieuwe producten in het schap 32


ker wordt uitleg gegeven over de geschiedenis van het productieproces van King. ‘Onze oudste medewerkers weten nog hoe veertig jaar geleden de KING-rollen met de hand werden gemaakt. Al vlug kwam toen de eerste machine: een logge trage reus. De ontwikkeling heeft niet stil gestaan. De machines zijn steeds meer geperfectioneerd. De leiding bij en de verantwoording voor deze machines, heeft de rollenmaker. Hij weet welke eisen wij stellen aan de verpakking van het produkt. En hij handelt ernaar. Hij kent zijn machines en weet wat hij van hen mag eisen. Dit stempelt hem tot vakman.’ De drupsbereider maakte rang-snoepjes. ‘De drupsbereider is getraind in het koken van suikerwerk, het mengen, kneden en vormen met behulp van geavanceerde technieken in samenwerking en afwisseling met zijn collega’s om op moderne wijze een kwaliteitsartikel van de eerste rang te maken: RANG, de versnapering van de eerste rang.’ Op het gebied van de arbeid legde Tonnema er de nadruk op dat het bedrijf actief is in de ‘zoete industrie’ en niet in de ‘zware industrie’. De productiemedewerker, de ‘bedieningsman’, hoefde geen zwaar werk te doen. ‘Zo’n bedieningsman zwoegt niet, dat doet de machine. De man achter de machine controleert, regelt, inspecteert en zorgt dat zijn machine schoon blijft’, aldus een advertentie uit 1970. Tonnema afficheerde zich dus als een modern bedrijf met vakmensen en kwaliteitsproducten. Campagne Het bedrijf hield ook wel vast aan het oude. Daarom werden zuurtjes begin jaren zeventig ook nog in grote flessen geleverd aan de kruidenier. “Wij zijn nu nog de enige die de snoep in flessen levert’, zei A. Markies, directielid van Tonnema, in 1971 in de Leeuwarder Courant. Hij laat zich in hetzelfde artikel ook uit over de gevolgen van de campagne ‘Snoep verstandig, eet een appel’. Hij noemt

32-33_Tand_rang#45D8 17-12-14 13:47 Pagina 33

die campagne ongunstig. Markies vindt dat onderscheid moet worden gemaakt tussen goede en inferieure producten. Een goed product verteert in de mond en blijft niet aan de tanden kleven…, vindt hij. Overigens valt er ook op die campagne zelf uit de jaren zeventig, die gericht was op behoud van een gezond gebit, wel wat aan te merken. Er zijn een heleboel redenen waarom je beter een appel dan snoep kunt eten, maar bescherming van het gebit hoort daar niet bij. In appels zitten namelijk zowel suikers als zuren en beide zijn verantwoordelijk voor aantasting van het gebit. Overnames Eind jaren tachtig veranderde er veel. De eigenaars van Tonnema wilden in 1988 de aandelen verkopen. Mars had belangstelling, maar haakte af toen één aandeelhouder, die anderhalf procent bezat, zijn aandelen niet van de hand wilde doen. Van Nelle kondigde in maart aan het bedrijf te willen overnemen en zo werden Rang en King ook familie van Droste en Venz. Van Nelle garandeerde behoud van de werkgelegenheid in Sneek en bovendien de zelfstandigheid van de fabriek. Van Nelle noemde Rang en King een goede aanvulling op het pakket. Het concern was namelijk actief in de chocolade, maar niet in het snoepgoed. De overname bood mogelijkheden de positie in de Benelux te verbeteren en ook daarbuiten aan marketing te doen. De naam Douwe Egberts was destijds ook al gevallen als belangstellende voor de Tonnema-fabriek. DE had toen echter gezegd dat het bedrijf niet binnen de structuur van DE paste. Niet lang nadat de overname rond was, kwam Tonnema echter toch onder de paraplu van Sara Lee/DE doordat het concern Van Nelle overnam. Sara Lee/DE produceerde echter verder geen zoetwaren en verkocht Tonnema daarom in 1990 al weer aan CSM. Tonnema kwam toen onder de Red Band Venco groep van CSM te vallen, dat ook nog vestigingen had in Breda, Bladel, Roosendaal, Naarden, Turnhout in België en Bocholt in Duitsland. In die periode kreeg Rang een uitroepteken in de naam. Rang is alleen Rang als er een uitroepteken achter staat, grapte een krant twintig jaar geleden. Maar er veranderde meer. De synthetische kleur- en smaakstoffen werden vervangen door natuurlijke. CSM wilde de omzet van de fabriek in Sneek flink verhogen, van 20 miljoen naar 30 miljoen gulden. De productie van diverse producten van andere RBV-vestigingen werd in de loop van de jaren negentig overgeheveld naar Sneek: stophoest, vruchtenhartjes, De

Ruyter vruchtenhagel, hoestbonbons en Haagsche hopjes. Zeven jaar geleden ging ook de productie van de kauwgommerken Xylifresh en Sportlife naar Sneek. CSM wilde zich echter concentreren op de productie van suiker en bakkerijproducten en verkocht in 2005 de zoetwarendivisie, die inmiddels RBV Leaf heette, aan investeringsmaatschappij CVC. Rang kreeg daarna nog één keer een nieuwe eigenaar: Confectionery Partners Netherlands (Copar), dat in 2008 het merk Rang van Leaf Holland kocht. Nieuwe producten Copar blaast Rang (het uitroepteken is weer verdwenen) nieuw leven in. “Veel oud-Hollandse merken doen het goed”, zegt brandmanager Judith van Zeeland. “Rang herinnert mensen aan vroeger, ze krijgen er een blij gevoel van.” Aan de andere kant wil Copar het merk vernieuwen. De eerste stap was het aanpassen van de rollen. De Rangzuurtjes hebben een zachte vulling met

Let ep

at

op

naam

elke does

Rmg-ro

en

op op

fruitsap gekregen. “Uit marktonderzoek bleek dat Rang aan de fijne momenten van vroeger doet denken: aan vakantie en aan opa en oma. Het wordt ook geassocieerd met fruitsmaak. Daarom is Rang een fruitsnoepje gebleven, met echt fruitsap en natuurlijke kleur- en smaakstoffen.” Copar wil meer producten onder het merk brengen. In april en mei stromen vier nieuwe producten en verpakkingen in. In tegenstelling tot de rollen, die uitsluitend in out-of-home verkrijgbaar zijn, komen de andere Rang-producten ook in de supermarkt. Het gaat om twee smaken fruitgums en fruitjelly’s in een stazak. Ook de Rangzuurtjes komen in een stazak. “Die zijn voor andere momenten dan de rollen. De rol is meer voor on-the-go.” En ook ‘drupsbereiders’ en ‘rollenmakers’ komen er niet meer aan te pas.

BBB

Rang tedere teder

Rangetje afzonderlek

RANG bekend

Al

neemt

frisse

Voor

17

Rang in de Leeu-

geliefd bij jong

en

jarenlang

B Advertentie van

1956.

versnapering een vaste plaats et

koopt U

een

hele

zonneschijn Rangctjcs fijne

warder Courant uit

heerlijke

de

Rang

oui

en

in

rol

in

diverse

vruchtensmaken

Geniet ook van

RANG

MENTHOL

Deze

zeldzaam verfrissende smaak opgesloten

in

Rang-tablet Als Elk

Rangetje

is

naar

afzonderlijk verpakt Let ep

op bet

de

naam

omhulsel

Rang

bovenal ons

RANG EEN

PRODUCT

VAN

DE

EUCALYPTUS

KINGFABRIEKEN TONNEMA NV

de

elk

�gt

kristalhelder

versnapering uniek beste bescherming

in

wisselvallig klimaat

SNEEK


33

34_Ag enda 17-12-14 13:49

Pagina 34

In de rubriek Agenda staan evenementen en activiteiten vermeld voor de komende weken. Op www.evmi.nl is de volledige lijst beschikbaar voor zover de activiteiten bekend zijn bij de redactie. Daar vindt u ook uitgebreide informatie over de evenementen.

Agenda 21-22 april Food and Safety Solutions, Parijs.

21 april Symposium van het Genootschap ter bevordering van Melkkunde, Wageningen

22 april PUUR ontdekken, Utrecht

22 april NVVL voorjaarssymposium duurzaamheid, Den Bosch

22 april NEN-cursus, Consequenties van de nieuwe Machinerichtlijn, Delft

Sommige kleurstoffen liggen onder vuur. Eén oplossing is om helemaal kleurloze voedingsmiddelen te produceren… Maar of het er dan nog smakelijk uitziet?

26 april Congres Antioxidants 2010, Brussel

27-28 april International Fresenius Conference, Mainz

27 april Maatschappelijk café innovatieve voedingsconcepten, Den Haag

27-29 april Beurzen European Seafood Exposition en Seafood Processing Europe, Brussel

28 april Congres Weight loss management and satiety, Rotterdam.

29 april Congres Designing clinical studies for success, Brussel

29-30 april Congres Antioxidants and Fertility, Lyon

6 mei Congres Stevia 2010, Parijs

34


Colofon Eisma Voedingsmiddelenindustrie is het vakblad voor de professional in de levensmiddelenindustrie. Het richt zich op kwaliteitsmanagers, productontwikkelaars, marketingmanagers en algemeen managers bij bedrijven in de voedings- en genotsmiddelenindustrie, de toeleveranciers en de afnemers van deze bedrijven. UITGAVE Eisma Businessmedia bv, Postbus 361, 7000 AJ Doetinchem REDACTIE Jacqueline Wijbenga, hoofdredacteur Norbert van der Werff (redactie), tel. (0314) 353116 Tom van der Meer (eindredactie), tel. (0314) 353115 [email protected] MEDEWERKERS Willem Koert Tony Tati/Pennestreek DIRECTIE Egbert van Hes, algemeen directeur Bouke Hoving, financieel directeur

ABONNEMENTEN E-mail: [email protected] De abonnementsprijs bedraagt € 175,- (excl. 6% BTW) per jaar (bij automatische incasso bespaart u € 2,- administratiekosten) en is bij vooruitbetaling verschuldigd. Voor andere landen op aanvraag. Losse verkoopprijs € 10,- (excl. 6% BTW). Abonnementen kunnen op elk moment van het jaar ingaan en worden genoteerd tot wederopzegging. Opzegging dient schriftelijk te geschieden, een maand voor het einde van de abonnementsperiode; u ontvangt van ons een schriftelijke bevestiging. BANKRELATIE Voor Nederland: Friesland Bank 29.80.05.298 Voor België: Postcheque Brussel 000-0007463-91 VORMGEVING ZeeDesign, Witmarsum DRUK Scholma druk bv, Bedum © 2010, Eisma Businessmedia bv Leeuwarden.

UITGEVER Minne Hovenga MARKETING- EN SALESMANAGER Seb van der Kaaden MARKETING Ria Hoekstra, tel. (058) 2954873, [email protected] ADVERTENTIES Verkoop buitendienst: Miguel van Kol, tel. (06) 42759518 [email protected] Verkoop binnendienst: Patricia Poppe, tel. (058) 2954865 [email protected]

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overgenomen in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid en/of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Gebruikers van dit blad wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

www.evmi.nl

35_adv_35 17-12-14 14:37 Pagina 35

De ingrediënten:

Het menu:

De nieuwste componenten en een schat aan ervaring

3-Sterren kwaliteit, zorgvuldig samengesteld en bereid

Rexroth. 3-Sterren oplossingen voor de voedingsmiddelenindustrie Neem de ervaring van specialisten voor toepassingen in de levensmiddelen- en verpakkingsindustrie. Voeg hier speciaal voor de splash zone ontwikkelde modulaire ventieleilanden aan toe en hygiënische roestvrijstalen aandrijfcomponenten. Breng dit alles op smaak via de bijbehorende busverbindingen met geïntegreerde diagnosefunctie. Verhit het geheel volgens de hoogste normen van de levensmiddelenindustrie. Klaar: een smakelijke oplossing - met een glimlach geserveerd! Bosch Rexroth. The Drive & Control Company

www.boschrexroth.nl

36_adv_36 17-12-14 14:36 Pagina 36

ONZE KARTONNEN VERPAKKINGEN BESCHERMEN UW PRODUCT TEGEN DE INVLOED VAN UV-LICHT EN ZUURSTOF. NIET ALLEEN DE SMAAK, MAAR OOK DE WAARDEVOLLE VOEDINGSSTOFFEN (VITAMINEN EN MINERALEN) BLIJVEN OPTIMAAL BEHOUDEN. WILT U OOK OPTIMALE BESCHERMING VAN UW PRODUCT?

www.tetrapak.nl

Southampton Six de gebeten hond

Recommend Documents