Sleutelbegrippen en dossiervoorbereiding, deel III UVCB-stoffen Gabriele CHRIST
http://echa.europa.eu
1
UVCB-stof
• • • •
Unknown or Variable composition Complex reaction product or Biological origin
Stof van onbekende of wisselende samenstelling, complex reactieproduct of biologische stof
http://echa.europa.eu
2
UVCB-stof • Chemische samenstelling – Geen onderscheid gemaakt tussen hoofdbestanddelen en onzuiverheden – Identiteit van de bestanddelen, voor zover bekend, moet worden opgegeven – Bekende bestanddelen > 10% • IUPAC-naam • CAS-nummer en CAS-naam • Typische concentratie en concentratiebereik – Vermelding van bestanddelen die van belang zijn voor de indeling en/of PBT-beoordeling http://echa.europa.eu
3
UVCB-stof • Naamgeving op grond van 1. Oorsprong (uitgangsmaterialen of -species) en 2. Proces (type synthese of raffinage) → “Reactieproducten van [IUPAC-naam uitgangsmateriaal] en [IUPAC-naam uitgangsmateriaal] en …” – Andere identificatieparameters • Verhouding uitgangsmaterialen • Relevante procesomstandigheden (oplosmiddel, temperatuur, …) → in de beschrijving
http://echa.europa.eu
4
UVCB-stof - subtypen • • • •
Biologische oorsprong, raffinage Biologische oorsprong, synthese Chemische of minerale oorsprong, raffinage Chemische of minerale oorsprong, synthese
Specifieke typen UVCB-stoffen • • •
Variatie in lengte koolstofketen Stoffen verkregen uit olie of olieachtige grondstoffen Enzymen
http://echa.europa.eu
5
UVCB-stof • Stoffen van Biologische oorsprong: – natuurlijke oliën, bv. plantaardige olie of visolie – natuurlijke kleurstoffen en pigmenten, bv. henna of natuurlijk indigo – natuurlijke geurstoffen, op basis van etherische oliën zoals rozen-, jasmijn- of Chrysanthemum-olie – Oorsprong: plant/dier (species, genus, familie) – Proces: extractie/isolatie/zuivering
http://echa.europa.eu
6
UVCB stof - raffinage • Naamgeving oliën / extracten van Biologische oorsprong: – Voorbeeld: Chrysanthemum-olie Naam: Chrysanthemum cinerariaefolium, Compositae, extract Beschrijving: Olie verkregen uit fijngemaakte bloesems en bladeren door extractie met water:ethanol (1:10)
http://echa.europa.eu
7
Hoe maakt u het dossier ?
http://echa.europa.eu
8
IUCLID 5 - paragraaf 1.1
http://echa.europa.eu
9
IUCLID 5 - paragraaf 1.1
http://echa.europa.eu
10
IUCLID 5 - paragraaf 1.2
http://echa.europa.eu
11
IUCLID 5 - paragraaf 1.2
http://echa.europa.eu
12
IUCLID 5 - paragraaf 1.2
http://echa.europa.eu
13
IUCLID 5 - paragraaf 1.2
http://echa.europa.eu
14
IUCLID 5 - paragraaf 1.4
http://echa.europa.eu
15
UVCB-stof - synthese • Naamgeving oliën / extracten van Biologische oorsprong: – Voorbeelden: Plantenextracten – aan verdere reactie onderhevig 1. Naam:
Reactieproducten van Aloe barbadensis, ext. en zilver
2. Naam:
Reactieproducten van Acacia mearnsi, ext. en ammoniumchloride en formaldehyde
Opmerking: De beschrijving moet informatie over het proces bevatten, d.w.z. type synthese, verhouding van de uitgangsmaterialen en relevante procesomstandigheden http://echa.europa.eu
16
UVCB-stof • Chemische en minerale stoffen – Reactieproducten met slecht voorspelbare en/of wisselende samenstelling – Oorsprong: Uitgangsmaterialen – Proces: Type chemische reactie, bv. verestering, alkylering, hydrogenering → “Reactieproducten van [IUPAC-naam uitgangsmateriaal] en [IUPACnaam uitgangsmateriaal] en …” → “Veresteringsproducten van [IUPAC-naam uitgangsmateriaal] en [IUPAC-naam uitgangsmateriaal] en …” http://echa.europa.eu
17
UVCB-stof - raffinage • Chemische of minerale oorsprong – Klei, bv. kaolien of bentoniet – Concentraten of smelten, bv. metaalhoudende mineralen – Residuen van metallurgische processen, e.g. slakken – Oorsprong: Mineralen of ertsen – Proces: Fysische verwerking, smelten, hittebehandeling of diverse metallurgische processen
http://echa.europa.eu
18
UVCB-stof - raffinage • Naamgeving van stoffen van chemische of minerale oorsprong: • Voorbeeld: Klei – Naam: Kaolien, gebrand – Beschrijving: Het product van het bij hoge temperatuur branden (boven 450°C (842°F)) van natuurlijk voorkomend kaolien, een gehydrateerd aluminiumsilicaat, waarbij water ontstaat en, afhankelijk van de toegepaste brandingstemperaturen, nieuwe stoffen worden gevormd.
• Voorbeeld: Slakken – Naam: Slakken, vervaardiging van ferroboor. – Beschrijving: Bijproduct van de productie van ferroboorlegering; een mengsel van aluminium-, boor- en ijzeroxiden. http://echa.europa.eu
19
UVCB -stof – synthese Naamgeving van stoffen van chemische of minerale oorsprong: • Voorbeeld: Anorganische stof – Naam: Reactieproducten van calciumhydroxide en ijzer(III)oxide en magnesiumhydroxide
• Voorbeeld: Klei – aan verdere reactie onderhevig – Naam: Reactieproducten van gebakken klei en gebluste kalk en tarwemeel Opmerking: De beschrijving moet informatie over het proces bevatten, d.w.z. type synthese, verhouding van de uitgangsmaterialen en relevante procesomstandigheden
http://echa.europa.eu
20
UVCB-stof – specifieke typen
• • •
Variatie in lengte van de koolstofketen Stoffen verkregen uit olie of olieachtige grondstoffen Enzymen
http://echa.europa.eu
21
UVCB-stoffen – specifieke typen Variatie in lengte van de koolstofketen • Richtlijn voor aanduidingen en naamgeving: – Lengte van de koolstofketen (koolstofgetal) – Verzadiging – Structuur (lineair en/of vertakt) – Positie van de functionele groep
http://echa.europa.eu
22
UVCB-stoffen – specifieke typen Variatie in lengte van de koolstofketen • Naamgeving met behulp van descriptoren: – Alkyldescriptor • C6-18 (even aantal, C18-onverzadigd) • C8-12 (lineair en vertakt)
– Functionaliteitsdescriptor – Amine of alcohol of vetzuren
– Zoutdescriptor • Kalium of natrium of chloride of sulfaat
• Voorbeeld: C8-18 (even aantal, C18-onverzadigd) alkylsulfonaat, natriumzout http://echa.europa.eu
23
UVCB-stoffen – specifieke typen Variatie in lengte van de koolstofketen • Belangrijk om te weten bij naamgeving met behulp van descriptoren: • Specificatie van alkyldescriptor – Indien niet aangegeven: lineair, verzadigd, alle ketenlengten aanwezig – Anders specificeren: vertakt, onverzadigd, C18-onverzadigd, even aantal, … • Toepassingsgebied van alkyldescriptor – Ketenlengtebereik beschrijving natuurlijke bron – C8-20 C12-18 (bereik smal bereik) http://echa.europa.eu
24
UVCB-stof – specifieke typen Verkregen uit olie of olieachtige grondstof • Stof verkregen uit – olie (aardoliederivaten), bv. ruwe olie of een specifieke raffinagestroom
of – olieachtige grondstoffen, bv. kool
• Combinatie van processen; bv. destillatie gevolgd door kraken
http://echa.europa.eu
25
UVCB-stof – specifieke typen Verkregen uit olie of olieachtige grondstof Identificatie op basis van • Uitgangsmateriaal (bv. bron van de stroom) • Proces(sen) (26 processen vastgesteld t.b.v. EINECS) • Kooktraject (of andere fysisch-chemische eigenschappen, bv. viscositeit) • Bereik koolstofgetallen – koolstofgetal: totaal aantal koolstofatomen in een molecuul – gedefinieerde bereiken voor bepaalde processen, omvatten smallere bereiken
• Typische samenstelling – “alifatische koolwaterstof” en/of “aromatische koolwaterstof”, … http://echa.europa.eu
26
UVCB-stof – specifieke typen Verkregen uit olie of olieachtige grondstof • Voorbeeld: Aardoliedestillaten – Naam: Destillaten (aardolie), totale middenfractie direct uit fractionering verkregen; – Beschrijving: Een complexe verzameling koolwaterstoffen verkregen uit de destillatie van ruwe olie. Bestaat uit koolwaterstoffen, overwegend C9 tot en met C25, met een kooktraject van ongeveer 150°C tot 400°C (320°F tot 752°F)
• Voorbeeld: Kooldestillaten – Naam: Destillaten (koolteer), vergassing, middenfractie – Beschrijving: Een destillaat verkregen uit door vergassing onder druk uit bitumineuze kool verkregen teer, met een kooktraject van ongeveer 170°C tot 240°C (338°F to 464°F). Bestaat hoofdzakelijk uit indeen-/indaanhomologen, naftaleen en homologen, alifatische en naftenische koolwaterstoffen, en fenol en homologen. http://echa.europa.eu
27
UVCB-stof – specifieke typen Enzymen Enzym
• Belangrijkste identificatieparameter is de katalytische activiteit • Naamgeving volgens nomenclatuur van Internationale Unie voor biochemie en moleculaire biologie (IUBMB) • http://www.chem.qmul.ac. uk/iubmb/nomenclature/ http://echa.europa.eu
EC 1 Oxidoreductasen EC 2 Transferasen EC 3 Hydrolasen EC 3.1 Aangrijpend op esterbindingen
EC 3.2 Glycosylasen
EC 3.2.1 Glycosidasen
EC 3.2.1.1 α-amylase
…
…
28
UVCB-stof – specifieke typen Enzymen • Voorbeelden: Oxidoreductasen • Met NAD+ of NADP+ als acceptor – EC 1.1.1.1 alcoholdehydrogenase – EC 1.1.1.21 aldehydereductase – EC 1.1.1.27 L-lactaatdehydrogenase • Met zuurstof als acceptor – EC 1.1.3.4 glucoseoxidase – EC 1.1.3.11 L-sorboseoxidase http://echa.europa.eu
29
Samenvatting – UVCB-stof 1.1* Naamgeving op grond van 1. Oorsprong (uitgangsmaterialen of -species) en 2. Proces (type synthese of raffinage) en andere identificatieparameters
1.2* Chemische samenstelling – Geen onderscheid gemaakt tussen hoofdbestanddelen en onzuiverheden – Vermelding van bestanddelen ( > 10%) en die welke van belang zijn voor de indeling en/of PBT-beoordeling – Aanvullende aanduidingen voor specifieke typen UVCB-stoffen
1.4* Analytische gegevens – Spectroscopische en chromatografische gegevens * paragraaf in IUCLID http://echa.europa.eu
30