Slaapwel
Slaapwel baby
Net zoals volwassenen slapen ook niet alle kinderen even gemakkelijk of regelmatig. In deze brochure vind je meer informatie over goede slaapgewoontes en krijg je tips voor een gezonde nachtrust van je baby.
Hoeveel slaapt een baby? Pasgeboren baby’s slapen een groot deel van de dag en maken geen onderscheid tussen dag en nacht. Gemiddeld slaapt een baby ongeveer 16 tot 20 uur per dag. Hij slaapt meestal in korte periodes van 2 tot 4 uur. Hij slaapt nooit echt diep. Daarom wisselen slaap en wakker zijn elkaar voortdurend af, ook ’s nachts. Het is dus normaal dat je baby tot ongeveer 6 maanden ook ’s nachts wakker wordt. Tussen 3 en 6 maanden slapen baby’s al wat regelmatiger. Baby’s van 3 maanden zijn meer wakker overdag en slapen ’s nachts meestal al iets langer door. Een baby van 6 maanden slaapt gemiddeld nog 12 uur per dag en is overdag meestal wakker en actief. Tussen 6 en 8 maanden ontstaat stilaan een stabiel slaapritme. Baby’s blijven overdag langer wakker (3 tot 4 uur) en slapen ‘s nachts meer door (5 tot 6 uur). Het duurt gewoonlijk wel wat langer om in slaap te vallen. Vanaf ongeveer 9 maanden hebben baby’s meer controle over wanneer ze slapen. Zo proberen ze bijvoorbeeld wakker te blijven, ook al zijn ze moe. Vanaf 1 jaar kan een kind ’s nachts volledig doorslapen.
Ieder kind heeft zijn eigen ritme Maak je geen zorgen als jouw kind meer of minder slaapt dan een “gemiddeld” kind. Niet elk kind heeft evenveel slaap nodig. Het is wel belangrijk dat je kind een gezond slaapritme ontwikkelt. Je zal merken dat het aantal dutjes overdag geleidelijk afneemt. Dat is goed, want dat wil zeggen dat je kind ’s nachts genoeg slaapt. Het middagdutje verdwijnt meestal als laatste. De helft van de gezinnen met jonge kinderen krijgt met slaapproblemen te maken. Maar baby’s ontwikkelen pas vanaf 6 maanden een slaapritme. Eerder kunnen we dus niet spreken van slaapproblemen. Vaak hangen die ‘problemen’ samen met de ontwikkeling van je baby. Nieuwe dingen zoals leren zitten, kruipen, lopen … kunnen ervoor zorgen dat je baby moeilijk(er) slaapt. Als je erg ongerust bent, ga dan eens langs de dokter.
Wat kan je doen om je kindje goed te laten slapen? Kinderen die huilen vragen eigenlijk om aandacht. Natuurlijk mag je je kindje troosten, maar het is ook belangrijk om zijn huilbuien niet te belonen. Reageer dus niet altijd onmiddellijk wanneer het begint te huilen. Door je kindje elke keer aandacht te geven, zorg je er mee voor dat het niet slaapt. Zo kan een tijdelijk slaapprobleem langdurig worden.
Om je kindje goed te laten slapen: Zorg voor een rustige, veilige en donkere slaapkamer. Leg je kindje vanaf 6 à 7 maanden te slapen in een eigen kamer. Kan dat niet, zorg dan voor een apart hoekje waar het koeler en donker is. Zorg ervoor dat je kindje zoveel mogelijk in dezelfde kamer slaapt en dezelfde mensen ziet die het te slapen leggen. Zorg voor regelmaat: zelfde uur, zelfde omstandigheden. Zo weet je kindje dat het slaaptijd is. Bijvoorbeeld: eerst in bad, een propere luier, pyjama aan, slaapzak aan en een rustig muziekje. Leg je kindje in bed als het nog wakker is. Praat zachtjes, doe het licht uit en verlaat de kamer als het nog niet slaapt. Zo leert je kindje om zelf in slaap te vallen in zijn eigen bedje. Valt je kindje in slaap tijdens het voeden, stop dan en leg het in bed. Als het nodig is, geef je kindje dan vroeger te eten. Probeer je kind niet te laten slapen in de late namiddag en laat je kindje voor het slapengaan ontspannen door het zachtjes te masseren, te wiegen, rustige muziek op te zetten, een warm badje te geven … Als je kindje ’s nachts begint te huilen, wacht dan 1 minuutje vooraleer je gaat kijken. Controleer of alles in orde is, stel je kindje gerust en praat zachtjes. Doe het licht niet aan, blijf niet te lang in de kamer en geef niet te veel aandacht.
Slaapwel peuter en kleuter
“Ik ben nog niet moe!” “Wacht even, ik moet de poes nog aaien.” “Mama, ik moet nog iets vragen.” “Papa, het monster onder mijn bed gaat me zeker opeten.” Je kind kan nog tientallen andere uitvluchten verzinnen als het bedtijd is. Hier vind je heel wat tips en informatie om ze vlotter in hun bed te krijgen.
Waarom wil je kind niet gaan slapen? Kinderen verzinnen erg creatieve uitvluchten om niet te moeten gaan slapen. Er valt altijd nog iets te vertellen of te doen. Waarom wil je kind niet gaan slapen? • • • •
Kinderen kunnen té moe zijn. Hebben ze een drukke dag achter de rug, dan willen ze daar nog over vertellen voor het slapengaan. Kinderen die overdag te weinig energie kwijt kunnen, of nog een middagdutje doen, hebben ’s avonds soms meer zin in actie. Kinderen hebben soms schrik in het donker, of ze zijn bang om nachtmerries te krijgen of om in bed te plassen. Je kind wil niet gaan slapen op hetzelfde uur als broer of zus. Geef het dan een ander bedtijduur. Een kwartiertje later lijkt niet veel, maar voor kinderen is dit een wereld van verschil.
Toch heeft niet elk kind evenveel slaap nodig. Hieronder lees je hoeveel uren slaap dat jonge kinderen gemiddeld nodig hebben.
• • • • •
Tot 6 maanden: tot 20 uur per dag 6 tot 12 maanden: 15 uur waarvan 3 tot 6 uur overdag 1 tot 2 jaar: ‘s nachts 10 tot 12 uur + ’s middags 2 tot 3 uur 2 tot 3 jaar: ‘s nachts 10 tot 12 uur + ’s middags 1 tot 2 uur 2 tot 6 jaar: 10 tot 12 uur per nacht
Een goed slaapritueel is belangrijk Kinderen die niet genoeg slapen, kunnen zich overdag moeilijker concentreren en zijn extra prikkelbaar. Ze worden ook sneller ziek. Een vast uur om te gaan slapen, helpt al heel wat om je kind genoeg te laten slapen. Natuurlijk mag er in het weekend of tijdens de vakanties al eens een uitzondering gemaakt worden.
Zo leg je de basis voor een goede slaaproutine: Zorg dat je kind een comfortabele kamer heeft. Verlucht de kamer goed en zorg voor een constante temperatuur tussen 14 en 18 graden. Kies een vast uur om te gaan slapen tussen 18.30 en 20.00 uur. Maak van het slapengaan een rustig moment. Dus geen late videospelletjes of wilde spelletjes. En zeker geen tv of (computer)spelletjes in de slaapkamer. Bereid je kind tijdig voor op bedtijd. Zeg 20 minuten op voorhand dat het bijna tijd is om te gaan slapen. Zorg dat je kind zich ondertussen rustig bezig houdt. Begin 10 minuten voor het slapen met de vaste bedroutine. Zorg voor een vast en prettig bedritueel. Een vaste volgorde van gebeurtenissen geeft kinderen een gevoel van veiligheid en vertrouwen. Een goed ritueel duurt ongeveer een kwartier (bijvoorbeeld tanden poetsen, naar het toilet gaan, pyjama aandoen, verhaaltje voorlezen). Geef je kind een zoen of een knuffel en ga weg uit de kamer. Negeer vragen of gezeur. Probeer niet meteen op gehuil of gezeur te reageren. Geef je kind een compliment als het goed geslapen heeft.
Extra tips Als je kind bang is, laat dan een klein lampje branden en zet de deur op een kier zodat het nog geluiden van de woonkamer hoort. Stel je kind gerust door nog een keertje te komen kijken. Een knuffel in bed kan ook troost bieden. Als je kind niet kan slapen, bedenk dan samen iets om gemakkelijker in slaap te vallen: een boekje lezen, even naar toilet gaan, je lievelingsliedje in je hoofd zingen, tellen tot honderd, dromen over de volgende vakantie … Als je kind te vroeg wakker is, kan je een lampje met een tijdschakelaar gebruiken. Pas als het lichtje aangaat, mag zoon of dochter opstaan. Je kan ook wat speelgoed of boekjes klaarleggen. Tijdens het weekend kan je de televisie inschakelen. Neem je kind enkel in noodgevallen in bed, anders wordt het een gewoonte die je moeilijk kan afleren. Als je kind voortdurend uit bed komt, blijf dan rustig en leg het weer in bed. Zeg duidelijk dat het niet uit zijn kamer mag komen en negeer elke vorm van protest of gezeur. Als je kind terug uit de kamer komt, herhaal je deze stappen. Blijf rustig en praat niet met je kind. Het is best mogelijk dat je dit verschillende keren moet herhalen. Als je kind niet ziek is of geen pijn heeft, geef het dan weinig aandacht als het ’s nachts huilt. Met te veel aandacht of troosten, beloon en versterk je dit ongewenste gedrag.
Hoe reageren bij nachtmerries en nachtelijke angsten? Ben je soms ongerust of weet je niet goed wat te doen als je kind wakker wordt van een nachtmerrie? Dat is heel normaal want het is niet gemakkelijk om te weten hoe je het best reageert. Hieronder vind je enkele tips om je kind te kalmeren als het ’s nachts wakker schrikt. •
Laat een lampje branden, doe de gordijn of deur op een kier. Zo weet je kind ’s nachts sneller waar het is en voelt het zich sneller veilig. Als je kind erg angstig is, laat dan het groot licht in de kamer aan als je kind dat vraagt.
•
Stel je kind gerust. Vertel dat er niets ergs zal gebeuren en dat het veilig is. Leg uit dat nachtmerries niet echt pijn kunnen doen.
•
Praat zelf niet over monsters, spoken, draken … en doe nooit alsof het monster weg is. Op die manier zeg je eigenlijk dat het monster echt bestaat en kan je kind denken dat de nachtmerrie terugkomt als jij de kamer verlaat.
•
Luister rustig naar je kind als het over zijn droom wil vertellen en kijk niet te ongerust.
•
Help je kind weer te ontspannen door bijvoorbeeld samen rustig in en uit te ademen.
•
Lees geen verhaaltjes voor en kruip niet samen in een bed. Dit kan later voor problemen zorgen.
•
Geef je kind een complimentje als het de hele nacht heeft doorgeslapen en rustig wakker wordt.
•
Het heeft geen zin om de volgende dag zelf over de nachtmerrie te babbelen. Als je kind er zelf niets over zegt, kan hij het zich waarschijnlijk ook niet meer herinneren.
Notities ......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................
Notities ......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................
OPEN maandag en vrijdag van 13 tot 17 uur woensdag van 13 tot 20 uur op afspraak
[email protected] www.opvoedingswinkelantwerpen.be
Verantwoordelijke uitgever: Tom Meeuws | Grote Markt 1, 2000 Antwerpen | GC 9130033 | mei 2012
De Opvoedingswinkel Kerkstraat 159 2060 Antwerpen tel. 03 236 29 39
