Sint-Lievens-Houtem: cultureel-erfgoedactoren en aanwezig cultureel erfgoed

1 Bijlage 6: gegevensanalyse Sint-Lievens-Houtem

Sint-Lievens-Houtem: cultureel-erfgoedactoren en aanwezig cultureel erfgoed Sint-Lievens-Houtem: telt ongeveer 10.000 inwoners op een oppervlakte van 26 km² met 5 deelgemeentes. Het cultuurbeleid in Sint-Lievens-Houtem kent drie grote pijlers: de cultuurdienst, CC De Fabriek en de bibliotheek. De gemeente heeft een cultuurraad en een voltijdse cubeco. Op vlak van toerisme hoort de gemeente bij Toerisme Vlaamse Ardennen. De bibliotheek maakt deel uit van het samenwerkingsverband Route 42, met Geraardsbergen, Lierde, Herzele, Zottegem en Oosterzele. Er is een sterke samenwerking met de archiefdienst, cultuurdienst, dienst lokale economie (Houtem Jaarmarkt) en de erfgoedcel. Behoud en beheer: materiële toestand, restauratie en conservatie, digitalisering, preventieve en actieve conservering, depotbeheer, calamiteitenplanning

Cultureel-erfgoedactor

Verzamelen: verzamelbeleid, afstotingsbeleid, collectiemobiliteit

Gemeentearchief Sint-LievensHoutem

De collectie omvat het bestuurlijk archief van de gemeente en de deelgemeentes. Het archief wordt De registratie van het archief is opgesplitst in het oud archief (1900- gebeurd via de NDC codificatie. De 1976) en nieuw archief (1977 - nu). inventarisering wordt nog verder Alles van voor 1900 is opgenomen verfijnd. Drie vierden van het in het Rijksarchief. Het oudste stuk archief zit in zuurvrije dozen. Het is het landboek van Bavegem van oud archief wordt in een aparte 1779. Het oud archief heeft een ruimte in archiefrolkasten bewaard. omvang van ongeveer 120 meter, De luchtvochtigheid in de ruimte het nieuw archief is iets groter. Het schommelt. Het nieuw archief wordt archief is geïnventariseerd, maar in het gemeentehuis bewaard op de inventaris kan nog verder een zolder. De ruimte is aan aangevuld worden op temperatuurschommelingen dossierniveau. Kan geraadpleegd onderhevig (ruimte is niet worden: de parochieregisters (1620- geïsoleerd dus zeer koud in de 1796) en bevolkingsregisters (1847- winter en zeer warm in de zomer). 1910) op microfilm, akten van de Een deel van het archief kan nog burgerlijke stand van voor 1910, vernietigd worden wegens het geschiedkundige en heemkundige verstrijken van de bewaartermijnen. tijdschriften (Darcos, Het Land van Aalst...).

Publiekswerking: permanente en Onderzoek: onderzoek over de Organisatie: aard vereniging tijdelijke tentoonstellingen, collectie, thematisch onderzoek, publieksbegeleiding, (professioneel, vrijwilligers), onderzoek n.a.v. tentoonstellingen publieksonderzoek, knelpunten, vrijwilligerswerking of publicaties communicatieplan/beleid

De archivaris (master geschiedenis) is halftijds in dienst en bevoegd voor het oud en nieuw De archiefdienst was actief archief. Vanaf 2015 zou gestart betrokken bij het Livinusjaar in worden met een 2007. Mogelijkheid tot raadpleging digitaliseringsproject, te beginnen van het archief in een aparte bij het recentste archief. De kans is leeszaal. klein dat ook het oud archief gedigitaliseerd wordt. Expertise op vlak van archiefwerking, lokale geschiedenis.

Bijlage 6: gegevensanalyse Sint-Lievens-Houtem

2 Behoud en beheer: materiële toestand, restauratie en conservatie, digitalisering, preventieve en actieve conservering, depotbeheer, calamiteitenplanning




OCMW-archief

In het OCMW van Sint-LievensHoutem zijn twee archiefruimtes waar alle archieven in zijn Het OCMW beheert het bestuurlijk ondergebracht. Een deel van de archief en de archieven van de dossiers (sociale dossiers) staan in C.O.O.'s. Het bestuurlijk archief de garage en moeten nog een omvat 90 strekkende meter, het plaats krijgen in de archiefruimte. archief van de C.O.O.'s omvat een De archieven zitten in gewone kleine meter. Het bestuurlijk archief archiefdozen. Het bestuurlijk omvat de dossiers van archief is geïnventariseerd in Excel verschillende OCMW-diensten op algemeen niveau; niet tot op zoals de rekeningen, de sociale dossierniveau. De archieven van dossiers ... de C.O.O.'s zijn niet geïnventariseerd, noch verpakt in zuurvrije materialen.

De OCMW-secretaris is verantwoordelijk voor het archief en De archieven kunnen op vraag volgt ook de dagelijkse werking geraadpleegd worden. Daarnaast is errond op. Wegens tijdsgebrek er geen publiekswerking. wordt hier te weinig aandacht aan besteed.

De archieven van de gemeente en het OCMW zijn in goede staat. De bewaaromstandigheden van het gemeentearchief kunnen beter. De inventarisering van de archieven is al gestart maar kan verder uitgediept worden tot op dossierniveau. De registratie van de archieven van de C.O.O.'s moet nog opgestart worden. Naar verpakking toe is zuurvrij materiaal nog niet overal aanwezig, hier kan de erfgoedcel ondersteuning bieden via de groepsaankoop van de provincie Oost-Vlaanderen.

Er is expertise op vlak van archiefbeheer. De archivaris van Sint-Lievens-Houtem kan de expertise verder delen met de Er is een publiekswerking. Op OCMW-secretaris. Bij het OCMW aanvraag is consultering wordt best iemand belast met de mogelijk, maar de inhoud van het taak van de dagelijkse opvolging archief kan verder verspreid van het archiefbeheer. De worden via het proactief erfgoedcel neemt een aanbieden van inventarissen. bemiddelende rol op in het delen van expertise in het werkingsgebied (o.a. via het jaarlijkse archievenoverleg).

Kritische analyse gemeentelijk en OCMW-archief:


3



Behoud en beheer: materiële toestand, restauratie en conservatie, digitalisering, preventieve en actieve conservering, depotbeheer, calamiteitenplanning

Kerkfabriek St.-Onkomena, Bavegem

De collectie omvat 105 objecten daterend van de 18de tot de 20ste eeuw bestaande uit o.a. vont, missaalstoeltje, sokkel, wijwatervat, grafsteen, heiligenbeelden, calvarie, missiekruis, wierookvat, wijwateremmer, altaarkandelaar, lofkandelaar, kazuifel, koorkap, missaal, oksaal, sierraad, reliekosculatorium, wandkandelaar ...

Er is een papieren inventaris opgemaakt die werd ingevoerd in de databank religieus erfgoed (collectienummer POV0077), aangevuld met fotomateriaal. Bij een 6-tal objecten ontbreekt nog fotomateriaal.

Kerkfabriek H. Kruisverheffing, Letterhoutem

De collectie omvat 82 objecten daterend van de 18de tot de 20ste eeuw bestaande uit o.a missiekruis, reliek, wijwatervat, reliquilarium, sokkels, heiligenbeelden, zonnemonstrans, hostiekelk, miskelk, oliedoosje, altaarkruis, wijdingskruis, wierookstel, wijwateremmer, processielantaarns, voordraagkruis, tafel-, paas- en wandkandelaars, kazuifel ... en nagelvaste elementen.

De collectie is geïnventariseerd en geregistreerd in de databank religieus erfgoed (POV.0069), aangevuld met fotomateriaal.



4




Kerkfabriek St.-Michiel, SintLievens-Houtem

De collectie omvat 105 objecten met als pronkstuk het 15de eeuwse stenen praalgraf van de Heilige Livinus, het gerestaureerde en geklasseerde Van Peteghemorgel, de het 16 eeuwse reliekschrijn van de Heilige Livinus en het fraaie spreekgestoelte. Twee waardevolle altaarschilderijen: de “Marteldood van Livinus” in 1603 geschilderd door de Antwerpenaar Abraham Jan(s)sens. De “Instelling van de Rozenkrans” (1641) van Gentenaar Nicol(a)as De Liemaeckere. Daarnaast bevat de collectie hoofdzakelijk objecten de ste daterend van de 18 tot de 20 eeuw o.a kelken, heiligenbeelden, altaar-, rouw-, lof- en paaskandelaars

Collectie is geïnventariseerd en geregistreerd (POV.0084) in CRKC databank, aangevuld met fotomateriaal.

Kerkfabriek St.-Fledericus, Vlierzele

De collectie omvat een zeldzame 15de eeuwse gotische doopvont in arduin, een merkwaardige koperen offerschaal uit 1626 en een preekstoel, hoogaltaar en twee zijaltaren afkomstig uit de SintBaafskathedraal van Gent. De rest van de collectie (in totaal 100 objecten) bestaat uit collectiestukken van de 17de tot de 20ste eeuw: tafel-, rouw-en paaskandelaars, (processie)vaandels, liturgische gewaden, voordraagkruis, godslamp, offerschotel, zonnemonstrans, heiligenbeelden, tabernakel ...

Collectie is geïnventariseerd (POV.0062) en geregistreerd in de databank religieus erfgoed, aangevuld met fotomateriaal. Een kleine collectie documentair archief is gedigitaliseerd en wordt ontsloten via de erfgoedbank.


Jaarlijkse paardenommegang op de derde zondag van juli.


5




Kerkfabriek St.-Stephanusvinding, Zonnegem

De collectie omvat 85 objecten, hoofdzakelijk uit de 19de en 20ste eeuw waaronder een aantal schilderijen van Louis Tijdtgat, een houten beeld van de Heilige Stefanus, een houten kruisbeeld, beeldengroepen op de zij-altaren en de piëta. Naast de nagelvaste elementen ook nog altaarkandelaars, gaslantaarns, doopschelp, hostiekelk, collecteschaal, wierookvatstaander, voordraagkruis.

Collectie is geïnventariseerd (POV.0129) en geregistreerd in de databank religieus erfgoed, aangevuld met digitaal fotomateriaal.

Kritische analyse kerkfabrieken:

De collecties worden in goede staat bewaard. De collecties religieus erfgoed zijn allemaal via de CRKC databank ontsloten en beschreven. Een samenwerking tussen de kerkfabrieken, de erfgoedcel en de provincie Oost-Vlaanderen zorgde voor een nieuwe impuls in de registratie van de collecties. Ook voordien vonden de kerkfabrieken al de weg naar de provincie Oost-Vlaanderen voor de ondersteuning van de registratie van de religieuze collecties.


Publicatie: Vandenbussche Van Den Kerckhove C., Fotorepertorium , Kanton Herzele, 1976, p. 30 vermeldt de collectie van de kerkfabriek.

Jaarlijkse paardenommegang op de laatste zondag van september waar de paarden gewijd worden.

De kerkfabrieken hebben expertise op vlak van religieus erfgoed. De vrijwilligers van de kerkfabrieken van Sint-LievensIn 2015 plant de erfgoedcel, in Houtem zijn ver gevorderd in de samenwerking met de provincie registratie van de collecties en in Oost-Vlaanderen een het vinden van vrijwilligers om publieksmoment/ de taak op zich te nemen. Ze ontsluitingsmoment van de kunnen ook ondersteuning collecties religieus erfgoed van bieden en expertise delen bij het werkingsgebied. andere kerkfabrieken op het grondgebied die minder ver staan. De erfgoedcel neemt hierin een makelaarsrol op.


6


Heemkunde Houtem


De vereniging beheert geen collectie. Veel leden hebben wel een zicht op waar zich particuliere collecties (foto's, cultureel archief) bevinden en beschikken zelf over beperkte particuliere collecties over de gemeente.

Deze heemkundige heeft een omvangrijk archief tekst- en beeldmateriaal over Sint-LievensHoutem verzameld naar aanleiding van een aantal heemkundige publicaties in de jaren 1970 tot 1990. De collectie bestaat uit Frans Duquet (overleden in 2013) fotokopieën van documenten uit het gemeentearchief of Rijksarchief, een collectie ansichtkaarten (originelen en kopies, 70-tal) en een collectie beeldmateriaal (originelen en kopies, 150-tal). De collectie is niet geïnventariseerd.

Kritische analyse heemkunde:

De heemkundige kring beheert zelf geen collectie maar kan een rol spelen in de registratie, digitalisering en ontsluiting van de collectie van heemkundige Frans Duquet.



Een duidelijke registratie van de aanwezige particuliere collecties ontbreekt. Ook zijn er noden naar het structureel digitaliseren en ontsluiten van deze collecties via de erfgoedbank. Voor een aantal collecties is dit al lopende.

De vereniging zal bij nationale evenementen als Erfgoeddag en De vereniging is opgericht in 2013 Open Monumentendag het en officieel van start gegaan in cultureel erfgoed in de kijker zetten. 2014. Als heemkundige kring De vereniging organiseert ook plannen ze onderzoek rond het cursussen rond genealogie. Een verleden van Sint-Lievens-Houtem. jong lid zorgt voor een goede Hiervoor is de lancering van een communicatie via een blog. De heemkundig tijdschrift gepland. gemeente ondersteunt in drukwerk voor flyers en in gratis vergaderzalen.

Pas opgerichte organisatie met een twaalftal bestuursleden. Een aantal leden komen van Darcos, een vereniging rond archeologie en oudheidkunde die nu niet meer bestaat. De groep is vrij divers op vlak van leeftijd en interessegebied. Expertise op vlak van genealogie, heemkunde, verhalen, communicatie.

De collectie heeft nood aan een bewaarplaats op lange termijn. Opties zijn een opname in het gemeentearchief of bij de heemkundige kring. Daarnaast kan de collectie ook gedigitaliseerd worden en ontsloten via de erfgoedbank; de weduwe is hiertoe bereid. Delen van de collectie zijn al gedigitaliseerd (63 anschichtkaarten, sporadisch een aantal foto's voor tentoonstellingen of publicaties).

De heemkundige publiceerde een aantal boeken over de verschillende deelgemeentes van Sint-Lievens-Houtem met foto's en verhalen van destijds.

Er is nood aan een vrijwilligerswerking rond het archief van de heemkundige voor de registratie en digitalisering van het materiaal. De heemkundige kring kan hierin een rol opnemen i.s.m. de erfgoedcel.

De erfgoedcel en Heemkunde Vlaanderen waren betrokken bij de oprichting van de nieuwe heemkundige vereniging. De vrijwilligersvereniging kan ondersteund worden in het vrijwilligersbeleid; expertise met andere spelers en de erfgoedcel kan gedeeld worden.


7


De oude brouwerij vzw

Witloofbedrijf Van Slijcken


De oude brouwerij vzw ontfermt zich over de voormalige brouwerij Rubbens van Zonnegem, een beschermd monument. Het bedrijfsarchief van de brouwerij is verloren gegaan. Er is wel nog één doos aanwezig met oude documenten over de brouwerij, zoals de notariële aktes. De inhoud is beperkt.

Het witloofbedrijf heeft een beperkte collectie oude werktuigen die te maken hebben met de witloofteelt (een 20-tal). Daarnaast heeft het bedrijf een fotocollectie rond witloofteelt van Vlierzele/Zonnegem van xxx stuks.



De doos met documenten is niet geïnventariseerd. Ze wordt bewaard in de woning van een van de leden van de vzw.

De voormalige brouwerij stopte met het brouwen in 1970. Het gebouwencomplex kreeg in 1995 een bestemming als centraal De oude brouwerij vzw werkte woonproject. De organisatie is reeds rond de geschiedenis van de begaan met het erfgoed van de brouwerij via een mondelinge brouwerij. Ze zetten zich ook in geschiedenis project. Elk jaar voor de verdere restauratie van het organiseren ze een gebouw. Regelmatig worden op de erfgoedactiviteit op Open grote binnenkoer Monumentendag. gemeenschapsvormende activiteiten georganiseerd. Expertise op vlak van brouwerijgeschiedenis, publiekswerking.

Er bestaat geen inventaris van de collectie werktuigen; het fotomateriaal is wel gedigitaliseerd. De foto's worden door de familie thuis bewaard; de werktuigen worden bewaard in een loods op het domein.

In samenwerking met Gezinsbond Vlierzele werd de witloofhistoriek in een tentoonstelling weergegeven. Er is nood aan duurzamere ontsluitingsvormen en duurzame bewaring van verzameld cultureel erfgoed. Belangrijke bron is Jan De Pauw, kleinzoon van de man die de witloofteelt naar Sint-LievensHoutem bracht.

Klein landbouwbedrijf dat niet vertrouwd is met de omgang met cultureel erfgoed. Nood aan sensibilisering van inventarisering, digitalisering en belang van kleine collecties. Expertise op vlak van Vlierzele, ambachtelijke witloofteelt.


8


Kritische analyse particuliere collecties:



Deze actoren hebben het beheer van het cultureel erfgoed niet tot hun kerntaak en missen de kennis om de collecties te beheren. Een expertiseuitwisseling is aangeraden, i.s.m. exertisecentrum ETWIE. Er is vooral nood aan een duurzamere ontsluiting van verzameld cultureel erfgoed en een duurzame digitalisering van verzameld materiaal. De erfgoedbank kan hierin een rol spelen.


Enkel de oude brouwerij heeft een actieve publiekswerking. Het witloofbedrijf is verbonden met de Gezinsbond Vlierzele en werkte ook mee aan een tentoonstelling rond de witloofhistoriek. Dit gebeurt nu eerder sporadisch. De actoren kunnen tijdens nationale evenementen als Erfgoeddag, Open Bedrijvendag en Open Monumentendag ook hun historiek in beeld brengen.


Sint-Lievens-Houtem: cultureel-erfgoedactoren en aanwezig cultureel erfgoed

Recommend Documents