SIGNALEMENT BROOS HERSTEL CHRIS TALING OVER EEN IN EEN AFBROKKELENDE

Periodiek branchemagazine van FHI, Federatie van Technologiebranches

SIGNALEMENT

CHRIS TALING

BROOS HERSTEL

OVER EEN IN EEN AFBROKKELENDE

MARKT

NIET BINDENDE CAO’S 7 I ECONOMISCHE GROEI 9 I FEDERATIECONGRES 1 2 VEEL BEZOEK INSTRUMENTENGIDS.NL 1 4 I BAH! BEOORLINGSGESPREKKEN 1 6 WEBSERVICE BESCHERMD FINANCIËLE RISICO’S 1 8 I VERSLAG GOLFTOURNAMENT 1 8 JET-NET... DOE MEE! 2 0 I HET INSTRUMENT 2 2 I ELECTRONICS & AUTOMATION 2 8 DEVELOPMENTCLUB RICHT DEVLAB OP 3 4 I DE NATIONALE PROFIBUS DAG 3 8

3 13e jaargang oktober 2004

FEDERATIE VAN TECHNOLOGIEBRANCHES

■ INTERVIEW MET CHRIS TALING

Chris Taling is sinds juni de nieuwe voorzitter van de Nederlandse brancheorganisatie voor Industriële Automatisering binnen FHI. De markt kent hem als de beminnelijke directeur van Endress+Hauser Nederland. Knappe jongen die erin slaagt ruzie met hem te krijgen. Maar intussen kun je niet om hem heen. Typisch een man die ergens voor staat en niet zomaar van zijn lijn is af te brengen.

“HET Instrument heeft uitstraling, ook internationaal” Na een aantal jaren in het branchebestuur is Taling als voorzitter niet meer alleen het gezicht van Endress+Hauser in Nederland, maar ook dat van de branche. Bovendien houdt zijn benoeming in dat Chris nu ook deel uitmaakt van het federatiebestuur van FHI. Tijd voor een interview met Signalement. Wie is Chris Taling?

Zoals hij is, een tamelijk zakelijk antwoord, met een beheerst persoonlijk tintje: “Ik ben een 56-jarige, ambitieuze ondernemer, gehuwd, twee zonen die geen van beide een technische studierichting hebben gekozen - ondanks de achtergrond van hun vader die dat destijds wel heeft gedaan.

Endress+Hauser, staat als internationaal concern toch nog steeds bekend als een familiebedrijf?

“Ja, een bijzondere situatie. Het is de familie Endress gelukt de onderneming voortdurend te laten groeien en de onafhankelijkheid steeds te bewaren. Een prestatie van formaat. Het heeft allemaal te maken met management en cultuur en uiteraard met de wil van de tweede generatie om het bedrijf zelfstandig voort te zetten. Drie van de vier zonen zijn actief betrokken bij de dagelijkse leiding van de onderneming. De vierde en jongste zoon zit in de board, waar ook de oprichter van het bedrijf dr. George Endress deel van uitmaakt. De

is actief betrokken geweest in de beginjaren van de vereniging en ik vind het mooi dat ik die lijn verder kan doorzetten.” Hoe kijkt u aan tegen de ontwikkelingen binnen de branche Industriële Automatisering?

De nieuwe voorzitter begint zijn ambtstermijn in een moeilijke periode, vindt hijzelf. Analyserend op basis van zijn jarenlange ervaring in de markt: “Dat heeft natuurlijk te maken met de bedrijvigheid en de investeringen, of liever gezegd het ontbreken daarvan in de industrie in Nederland. Het noopt ons tot meer creativiteit en realisme. De kosten moeten

“Het ontbreken van bedrijvigheid en van investeringen in de markt nopen ons tot meer creativiteit en realisme.”

Sinds 1980 ben ik werkzaam voor Endress+Hauser, de eerste tien jaar als directeur van dochteronderneming Ecolotech Instrument, gespecialiseerd in on line analysetechniek. Na de samenvoeging met Endress+Hauser in 1990 eerst als Marketing Directeur en vanaf 1998 als Algemeen Directeur van Endress+Hauser Nederland.”

2

huidige CEO is Klaus Endress. Ik denk dat die open cultuur, de omgang met mensen en de langetermijnvisie voor mij een belangrijke reden geweest om bijna 25 jaar voor hetzelfde bedrijf te werken. In Nederland bestaan we sinds 1960; het bedrijf is hier opgericht door Hilbert Geveke, ook voor FHI geen onbekende. Hij

ook bij onze leden naar beneden. Het gouden randje is er af, evenals het automatisme dat het wel weer goed zal komen. De chemische industrie keert Nederland de rug toe; niet dat direct alle installaties met de grond gelijk worden gemaakt, maar grote investeringen gericht op substantiële productiegroei blijven vooralsnog uit. Dus kraakt het bij de toe-

signalement oktober 2004



leveranciers, bij de installateurs en bij de ingenieursbureaus. Hoe internationaal is deze ontwikkeling, kunt u dat inschatten vanuit uw positie bij een internationaal concern?

“Zeker”, beaamt Taling, refererend aan het feit dat de verschillende nationale CEO’s van Endress+Hauser elkaar regelmatig ontmoeten en informatie en ervaringen uitwisselen. Een aantal typisch internationale aandachtspunten is ook verdeeld over de verschillende landendirecties. “Eigenlijk zijn we in Nederland heel lang verwend geweest. Sinds de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw ging elk jaar crescendo. In de jaren tachtig en negentig ging het ons voor de wind. Natuurlijk zat er wel eens een dip in, maar dan ging het nog steeds over de vraag of er meer of minder groei was. Groei was er sowieso. We hebben echter sinds 2001 een ommekeer gezien

ning bijvoorbeeld biedt nog legio mogelijkheden. Het zou wel eens kunnen zijn dat onze strategische positie als toeleveranciers van instrumentatie- en controlesystemen sterker wordt ten opzichte van andere partijen die betrokken zijn bij ontwerp en realisatie van installaties”

Geen moeite beursdeelname te verantwoorden Wat zijn uw verwachtingen ten aanzien van de beurs HET Instrument komende eerste week van november?

“Het is fantastisch dat we alle geplande vierkante meters hebben gevuld” reageert de branchevoorzitter op het feit dat er zelfs behoorlijk geschoven moest worden om ook de laatmelders een plaatsje te kunnen geven. “Dit succes weerspiegelt voor mij het vertrouwen dat de leden van de branche hebben in de markt, maar

vraag van het federatiebestuur van FHI om na te denken over hoe de federatie de leden zou kunnen helpen strategische problemen gezamenlijk te lijf te gaan. Onze branche wil nu onderzoeken welke bijdrage we als organisatie kunnen leveren om investeringen in installaties door productiebedrijven en de overheid in Nederland te bevorderen. Niet dat wij de illusie hebben deze grote spelers rechtstreeks kunnen aansturen; we denken daarbij veeleer aan randvoorwaarden die we met elkaar zouden kunnen verbeteren”. Een echte Taling-opstelling, met realistische ambitie “Denk daarbij aan scholing en onderwijs. Gelukkig lijkt het erop dat weer meer jongeren voor de bètavakken kiezen. Wij hebben meegewerkt aan een onderzoek door de overheid over de gewenste toekomst van het hbo-onderwijs. Daarnaast hebben we een bijdrage geleverd aan de discussie met het ministerie van Economische Zaken in het

“De markt is in drie jaar tijd met meer dan 25 procent afgebrokkeld en nog steeds is het herstel broos.”

die zijn weerga niet kent in de geschiedenis van FHI. De markt is in drie jaar tijd met meer dan 25 procent afgebrokkeld en nog steeds is het herstel broos. Ook in andere West-Europese landen zien we een stagnatie, maar lang niet zo hevig als in Nederland. Het lijkt erop dat we de krachtige positie die we met z’n allen hadden opgebouwd, even hard weer aan het verliezen zijn”. U bent dus somber over de toekomst van de branche?

“Toch niet. Mijn bespiegeling over de Nederlandse economie is misschien wat somber, maar ik zie de toekomst voor de branche toch positief in. Zoals ik al zei, de marktsituatie noopt ons tot bezinning, kostenverlagingen en creativiteit. Toch zijn er nog voldoende uitdagingen en mogelijkheden, ook voor bedrijven die het vooral van de binnenlandse markt moeten hebben. Er is nog veel te doen op het gebied van milieu, veiligheid en kwaliteit. Inspringen op outsourcing en dienstverle-

4

vooral in hun eigen kunnen. Nu de bezoekers nog”. Chris Taling mikt op ten minste hetzelfde bezoekersaantal als twee jaar geleden. “Het valt mij elke keer weer op, welke uitstraling HET Instrument door de jaren heen heeft opgebouwd en behouden. De beurs wordt nationaal en internationaal onverminderd als zeer goed beoordeeld. Het heeft mij nooit moeite gekost om bij mijn holding de deelname aan deze beurs te verantwoorden”. Binnen het bestuur van de branche Industriële Automatisering bent u vorig jaar één van de initiatiefnemers geweest voor een Taskforce Investeringen. Wat is de achtergrond daarvan, wat het doel en hoe gaat u als voorzitter verder met dit initiatief?

“Het initiatief is binnen het branchebestuur enerzijds ontstaan uit bezorgdheid over het uitblijven van grote investeringen in de industrie in Nederland. Toen die bezorgdheid ter sprake kwam, lag er in dezelfde vergadering een uitdagende

kader van de voorbereiding van de zogenoemde ‘Industriebrief’, die binnenkort als beleidsvoornemen van de regering naar de Tweede Kamer wordt gezonden. Het mag allemaal niet zo schokkend zijn voor de buitenwereld; we beïnvloeden het beleid wél. Een ander belangrijk element hierin is het innovatieplatform. We behoren, naast de wetenschap, overheid en bepaalde industrieën tot de partijen zonder wie de BV Nederland op achterstand komt in de internationale innovatierace. Denk als voorbeeld aan de kennis die wij in Nederland hebben opgebouwd op het gebied van zuiveringstechnieken specifiek en waterbehandeling in het algemeen. Daar moet je blijven innoveren, innovatie pushen om je voorsprong niet kwijt te raken”



Meer zicht krijgen op strategische vragen in de markt Voor heel FHI is een Strategieproject gestart, hoe past de Taskforce daarbinnen?

“De taskforce is een integraal onderdeel van het Strategieproject, maar daarbinnen meer aan de uitvoeringskant. Het Strategieproject kijkt overkoepelend ook naar de eigen identiteit en toekomst van de federatie als geheel. Herformulering van het mission statement en ontwikkeling van visies horen daar ook bij. De Taskforce Investeringen is in het leven geroepen om een bijdrage te leveren aan versterking van het investeringsklimaat voor de industrie in Nederland. Als zodanig is het een belangrijke uitwerking van het strategieproject binnen onze branche. Andere FHIbranches zullen wellicht andere uitwerkingen maken. Voor de strategie van FHI als totaal gaat het erom dat de branches meer zicht krijgen op welke strategische vragen in de markt voor de bedrijven in elke branche actueel zijn.” Tijdens de persconferentie van HET Instrument heeft u gesproken over ‘’Investeren in industrie en wetenschap in Nederland, waarom niet?’’ en daarin afsluitend over de industriebrief. U noemde die industriebrief eerder ook al. Wat houdt deze industriebrief in en hoe kan FHI hierbij aansluiten of iets betekenen? En wat vraagt en verwacht de branche van de overheid?

“De vraag naar een Industriebrief kwam vanuit de Tweede Kamer aan Econo-

gekozen voor de term ‘brief’, omdat men geen lijvig en onwerkbaar rapport wil. Het moet bondig zijn met duidelijke adviezen. Inmiddels is er al veel over te lezen op de website van EZ. FHI heeft in de vorm van gesprekken met EZ een bijdrage geleverd door onze visie te geven op de rol van de overheid om investeringen in Nederland voor binnenlandse en buitenlandse bedrijven aantrekkelijk te maken. Denk daarbij weer aan onderwijs, maar ook aan infrastructuur, bereikbaarheid, regelgeving en uiteraard aantrekkelijke financiële, fiscale voorwaarden”. Zie www.ez.nl. Hoe kijkt u aan tegen de positie van de branche Industriële Automatisering binnen FHI ten opzichte van de andere branches?

De nieuwe federatiebestuurder denkt niet in termen van onderlinge rivaliteit. “Ik zie onze branche binnen FHI als gelijke onder gelijken. Natuurlijk heeft elke branche haar eigen specifieke kenmerken en eigen benadering naar de achterban. Het is leerzaam en verhelderend om met elkaar als bestuurders van gedachten te wisselen en een gemeenschappelijk beleid uit te stippelen dat recht doet aan het totaal van de leden. Gezamenlijk hebben we ook een verantwoordelijkheid jegens het bureau als het erom gaat dat we de randvoorwaarden dienen te creëren en te onderhouden om het bureau haar taken goed en succesvol te kunnen laten uitvoeren. Bovendien komt het bureau al gauw in een spagaat als de branches hun ideeën en wensen niet goed op elkaar afstemmen als het gaat

“We beïnvloeden het beleid op het Ministerie van Economische Zaken.”

mische Zaken naar aanleiding van de innovatiebrief die ruim een jaar geleden aan de Kamer is aangeboden. Als er een innovatiebeleid wordt ontwikkeld, dan moet er ook een industriebeleid komen zo redeneerde men niet geheel onlogisch. Nog tijdens het huidige EU-voorzitterschap van Nederland wordt de Industriebrief door EZ in het kabinet gebracht en aan de Kamer aangeboden. Men heeft


om acties die moeten worden uitgevoerd of standpunten die namens FHI moeten worden ingenomen. De branches Industriële Elektronica en Industriële Automatisering liggen qua marktbenadering misschien het meest in elkaars verlengde, maar met Laboratorium Technologie hebben we ook veel gemeenschappelijk en de binding via de beurs HET Instrument is met die branche natuurlijk erg groot”. <

■ ARBEIDSMARKT EN REGELGEVING

APPARATUUR EN HET MILIEU Op 13 augustus 2004 zijn het Besluit en de Regeling beheer elektrische en elektronische apparatuur in werking getreden. Het Besluit beheer wit- en bruingoed (en de daarop gebaseerde regelgeving zoals de Regeling aanwijzing producten wit- en bruingoed én de leidraad) zijn hiermee ingetrokken.

De teksten van het Besluit en de Regeling zijn te vinden op www.overheid.nl. Ga naar 'Officiële publicaties' en zoek daar in 'Departementale regelgeving Staatscourant' op trefwoorden uit de titel van de Regeling. Of raadpleeg de site www.vrom.nl (dossier afval; wit- en bruingoed onder kopje 'Weten regelgeving’). FHI heeft onderzoeksbureau Euronorm.net, informatieplatform voor wetgeving en normalisatie, opdracht gegeven om in een marktonderzoek het landschap van afvalverwerkende bedrijven, afvalproducenten en inzamelalternatieven in kaart te brengen. Op basis van de verkregen uitkomsten van het rapport zal FHI aansluiting zoeken bij bestaande collectieve inzamelorganisaties; zelf een collectief systeem optuigen; of voor een combinatie van beide kiezen. Het onderzoek wordt uitgevoerd door de stagiair Sander Duijm. <

5



Eisen voor aansluiting Arbo-dienst versoepeld Dit najaar staat in de Tweede en Eerste Kamer de behandeling gepland van het wetsvoorstel ´liberalisering Arbo-dienstverlening´. Eén van de elementen is de versoepeling van de verplichte aansluiting bij een gecertificeerde Arbo-dienst. De laatste planning van het ministerie van SZW is dat deze wetswijziging omstreeks 1 januari 2005 wordt gepubliceerd, met als invoeringsdatum 1 juli van datzelfde jaar. Tot die tijd geldt de huidige wetgeving en dus de verplichte aansluiting bij een Arbo-dienst. FHI heeft ten behoeve van haar leden met ArboNed een raamovereenkomst gesloten. Ongeveer 150 leden met in totaal 3.000 werknemers maken hiervan inmiddels gebruik. Het gemiddelde ziekteverzuim bij deze groep leden is laag en ligt rond 3,5%. Aangesloten bedrijven heeft ArboNed begin september in een algemeen

schrijven op de hoogte gebracht van de gevolgen die de in de loop van 2005 verwachte wetswijziging 'liberalisering Arbo-dienstverlening' kan hebben voor hun contract met ArboNed. Ook op de website van ArboNed (www.arboned.nl) en NedNieuws, de nieuwsbrief voor de ArboNedklanten, wordt de komende tijd uitvoerig op deze liberalisering ingegaan. Leden krijgen 4% korting op de diensten van ArboNed (niet op diensten van derden die op advies van ArboNed worden betrokken). Wilt u meer informatie over pakketten van ArboNed, dan kunt u dat per e-mail kenbaar te maken: [email protected] of www.arboned.nl/service of [email protected].

Wet kinderopvang geeft ouders meer vrijheid De Eerste Kamer heeft het Wetsvoorstel kinderopvang aangenomen. Met de Wet kinderopvang wordt een nieuwe manier van financiering van de kinderopvang geregeld. De wet gaat ervan uit dat ouders, werkgevers en overheid gezamenlijk de kosten van de opvang dragen. De werkgeversbijdrage is vrijwillig. Via de Belastingdienst krijgen ouders voortaan zelf het bedrag in handen dat de overheid bijdraagt aan de kosten voor opvang. Directe subsidiëring van instellingen komt hiermee te vervallen. Kinderopvanginstellingen zullen gaan concurreren op prijs en kwaliteit. Ouders kunnen namelijk kiezen voor 6

een andere opvanginstelling als de prijs te hoog is of als ze niet tevreden zijn over de kwaliteit. Ouders met een inkomen tot 45.000 euro die geen bijdrage in de kosten voor kinderopvang van hun werkgever

WET GELIJKE BEHANDELING De Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij de arbeid is per 1 mei 2004 in werking getreden. Vanaf dat moment is iedere vorm van discriminatie op grond van leeftijd bij arbeid, beroep en beroepsonderwijs verboden. Alleen als het stellen van een leeftijdsgrens objectief is te rechtvaardigen, is onderscheid naar leeftijd toegestaan. Het verbod op onderscheid op grond van leeftijd geldt bij werving, selectie en aanstelling van personeel, arbeidsbemiddeling, arbeidsvoorwaarden, bevordering en ontslag. Daarnaast is het van toepassing op beroepsonderwijs, beroepskeuzevoorlichting, loopbaanoriëntatie en het lidmaatschap van werkgevers- of werknemersorganisaties of een vereniging van beroepsgenoten. Bron: Persbericht Ministerie SZW, 13 februari 2004.

<

krijgen, zullen hiervoor blijvend gedeeltelijk financieel worden gecompenseerd. De compensatieregeling voor inkomens tussen de 45.000 en de 78.000 euro wordt vanaf 2006 trapsgewijs afgebouwd. Vanaf 2009 houden alleen ouders met een inkomen tot 45.000 blijvend recht op een gedeeltelijke compensatie. Naar verwachting zal in 2005 68 procent van alle werknemers een bijdrage voor kinderopvang van hun werkgever kunnen krijgen. Het streefcijfer voor 2008 is 90 procent. Minister De Geus zal in 2006 bekijken of meer werkgevers zijn gaan bijdragen aan kinderopvang. Is dat niet in voldoende mate het geval, dan beziet de minister in overleg met de Tweede Kamer opnieuw of er extra maatregelen moeten worden genomen. De Wet kinderopvang gaat in per 1 januari 2005. Bron: Persbericht, Ministerie SZW, 7 juli 2004.

<



Loonstijgingen in strijd met algemeen belang Loonstijgingen die het gevolg zijn van afspraken in collectieve arbeidsovereenkomsten worden tijdelijk niet algemeen verbindend verklaard. Tussen 1 november 2004 en 31 december 2005 worden CAOafspraken over loonstijgingen dus niet opgelegd aan de hele sector. Volgens minister De Geus van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is deze maatregel nodig omdat loonstijgingen in de huidige sociale en economische omstandigheden in strijd zijn met het algemeen belang. De maatregel was onvermijdelijk nu de vakbonden hebben laten weten af te zien van de nullijn voor contractlonen. Dit was onderdeel van het najaars-

akkoord van oktober 2003. Na het mislukken van het overleg over vervroegde uittreding en prepensioen hebben de vakbonden in juni verklaard zich niet langer aan de nullijn te willen houden. Maar volgens de minister is loonmatiging van alle inkomens in 2004 en 2005 een voorwaarde voor economisch herstel. Om het mogelijk te maken de CAOafspraken over loonstijgingen niet algemeen verbindend te verklaren, wordt het Toetsingskader Algemeen Verbindend Verklaring van CAO-bepalingen gewijzigd.

In het Toetsingskader staan de voorwaarden waaraan CAO-afspraken moeten voldoen om voor de gehele sector te gelden. Eén van die voorwaarden uit het Toetsingskader is dat CAO-afspraken niet strijdig mogen zijn met het algemeen belang. Minister De Geus heeft het gewijzigde Toetsingkader aan de Tweede Kamer gestuurd. Bron: persbericht Ministerie SZW, 11 augustus 2004.

<

ÉÉN LOONDEFINITIE VOOR UWV EN BELASTINGDIENST De Eerste Kamer heeft ermee ingestemd dat het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) en de Belastingdienst dezelfde definitie voor loon gaan gebruiken. Met ingang van 1 januari 2005 gaat het loon waarover loonbelasting is verschuldigd als basis dienen voor het heffen van de premies voor de sociale verzekeringen. Door de vereenvoudiging dalen de administratieve lasten voor werkgevers met naar schatting 195 miljoen euro per jaar en verminderen de uitvoeringskosten van de werknemersverzekeringen. Daarnaast neemt de kans op fouten bij de premieinning en de verstrekking van uitkeringen


af. Ook komt er capaciteit vrij om de administraties van werkgevers beter te controleren. Dit is het gevolg van de Wet administratieve lastenverlichting en vereenvoudiging in socialeverzekeringswetten (Walvis) van minister De Geus van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, waarmee de Eerste Kamer onlangs heeft ingestemd. De Eerste Kamer heeft ook ingestemd met de Aansluitingswet Walvis. Hierin worden de corresponderende wijzigingen in de fiscale wetgeving doorgevoerd. De Wet Walvis introduceert één loonbegrip dat als basis dient voor het heffen van de sociale premies én het verstrekken van

socialezekerheidsuitkeringen zoals arbeidsongeschiktheids- en werkloosheidsuitkeringen. Met deze wet wordt dit loonbegrip gebaseerd op het fiscale loonbegrip, ofwel het loon waarover loonbelasting moet worden betaald. Naast de introductie van één loonbegrip per 1 januari 2005 is het ook de bedoeling dat de belastingdienst per 1 januari 2006 werknemerspremies gaat heffen en innen. De Wet Walvis treedt per 1 januari 2005 in werking. Het besluit dagloonregels waarop de hoogte van de socialezekerheiduitkeringen wordt gebaseerd, gaat in op 1 januari 2006. Bron: Persbericht Ministerie SZW, 23 juni 2004. <

7



MEER CONTROLES ROOKVRIJE WERKPLEK De Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) voert sinds 1 juli extra controles uit in het kader van de rookvrije werkplek. Steekproefsgewijs worden duizenden bedrijven gecontroleerd. Per 1 januari 2004 is een bepaling uit de nieuwe Tabakswet in werking getreden die werkgevers verplicht maatregelen te nemen om ervoor te zorgen dat hun werknemers zonder hinder of overlast hun werkzaamheden kunnen verrichten. De VWA controleert of er niet meer wordt gerookt en of de werkplekken en de openbare ruimten zoals kantines en vergaderzalen rookvrij zijn. Als er een aparte rookruimte is ingericht, wordt gecontroleerd of deze voldoet aan de wettelijke eisen. De komende periode controleert de VWA naast de binnenkomende klachten steekproefsgewijs alle branches. Bedrijven die de Tabakswet op dit punt overtreden, riskeren een geldboete die begint bij 300 euro en kan oplopen tot 2.400 euro. Informatie over de Tabakswet is beschikbaar via: www.rokenendewet.nl en www.vwa.nl. ■

Impopulaire WAZ verdwijnt eindelijk De onder ondernemers allesbehalve geliefde Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen (WAZ) wordt eindelijk afgeschaft. Na 31 juli kunt u zich niet meer melden voor deze regeling. Met een particuliere verzekering bent u intussen dikwijls goedkoper uit. Het is zover: de WAZ verdwijnt op 1 augustus. Deze verplichte verzekering op minimumniveau was bestemd voor zelfstandige ondernemers, meewerkende echtgenoten, directeuren-grootaandeelhouders en vrije beroepsbeoefenaren. Geliefd is de regeling nooit geweest. De hoogte van de premie stond in geen verhouding – lees: was veel te hoog – tot die van de uitkering bij arbeidsongeschiktheid. De premieheffing werd overigens al op 1 januari 2004 gestaakt. Particulier

U kunt een particuliere arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten om de gevolgen van het verdwijnen van de WAZ op te vangen. Daarmee kunt u zich goedkoper én tegen betere condities verzekeren, aldus werkgeversvereniging MKB-Nederland. Er kan wel een vervelende situatie ontstaan in geval u al met uw gezondheid kwakkelde. U kunt dan te maken krijgen met een hoge premie, uitsluitingen op de polis (bepaalde risico's worden niet afgedekt) of zelfs weigering. Dat is een verschil met de WAZ: ook

ondernemers met een verhoogd gezondheidsrisico werden voor deze regeling zonder omwegen geaccepteerd. Naar schatting gaat het om 5.000 ondernemers die nu in de problemen zouden komen. Voor deze groep hebben MKB-Nederland en het Verbond van Verzekeraars een alternatieve verzekeringsmogelijkheid ontwikkeld ter vervanging van de WAZ. Wachttijd

Als u gebruikmaakt van deze nieuwe verzekering, komt u in aanmerking voor een uitkering van maximaal € 11.500 per jaar. Er wordt alleen uitgekeerd, als u 'duurzaam en volledig arbeidsongeschikt' bent. Verder geldt er een wachttijd van twee jaar. De netto verzekeringspremie gaat voor voltijders – afhankelijk van het beroep – variëren van € 2.000 tot € 2.500. Let Op: de premie is niet afhankelijk van het inkomen. Wie weinig verdient, betaalt toch het volle pond. Er is haast bij als u een beroep wilt doen op deze verzekering: u moet zich binnen drie maanden na afschaffing van de WAZ (dus vóór 1 december 2004) aanmelden. Raadpleeg dus snel uw assurantieadviseur of vraag enkele offertes bij verzekeraars aan! Bron: De Personeelsadviseur, 23 juli 2004. <

Concurrentiebeding aan banden In februari 2004 is het wetsvoorstel wijziging concurrentiebeding in de Tweede Kamer behandeld. Volgens het wetsvoorstel moet in een concurrentiebeding, op straffe van nietigheid, niet alleen worden opgenomen voor welke werkzaamheden en voor welk geografisch gebied het verbod zal 8

gelden, maar ook, hoe lang het concurrentiebeding geldt, waarbij de wet voorschrijft dat die periode niet langer dan een jaar mag duren.

Voorts dient volgens het wetsvoorstel in de arbeidsovereenkomst te worden opgenomen dat de werkgever gedurende de looptijd van het concurrentiebeding een billijke vergoeding betaalt voor elke maand dat de beperking van de vrijheid van de werknemer duurt. Bron: Juridische actualiteiten, mei/juni 2004. <


■ CONJUNCTUUR

Conjunctuurbeeld: herstel zet langzaam door

Het herstel van de economie zet door. De economische groei in het tweede kwartaal van dit jaar bedroeg 1,3 procent. Het is de hoogste groei sinds het derde kwartaal van 2001. De belangrijkste bijdrage aan de economische opleving leverde de sterk aantrekkende export. De volumegroei van de goederenuitvoer zet ook in juli door. De consumptie door huishoudens en de investeringen lieten in het tweede kwartaal een bescheiden groei zien in vergelijking met een jaar eerder. In de periode juni-juli 2004 lag de industriële productie 0,4 procent hoger dan een jaar eerder. Na correctie voor seizoeninvloeden, werkdagen en prijsveranderingen is de productie in de periode juni-juli 2004 echter met 0,6 procent gedaald ten opzichte van de periode april - mei 2004. Het vertrouwen van de ondernemers in de industrie is in september uitgekomen op 0,7. In augustus en september is het producentenvertrouwen nagenoeg stabiel gebleven. In de daaraan voorafgaande twaalf maanden was er een trendmatige verbetering zichtbaar. Het consumentenvertrouwen is in september licht gedaald, wat wordt veroorzaakt door een geringere koopbereidheid van de consument.


De industriële afzet- en verbruiksprijzen kenden in augustus de hoogste procentuele toename in 2004 in vergelijking met een jaar eerder van. De inflatie is in augustus gelijk gebleven. De rente is gemiddeld in augustus met 0,3 procentpunt gedaald naar 3,5 procent. Dat is weer bijna gelijk aan het niveau in maart, toen de rente met 3,4 procent op het tot nu toe laagste niveau van 2004 lag. Op de arbeidsmarkt zijn

signalen van verbetering zichtbaar. De voor seizoeninvloeden gecorrigeerde werkloosheid is in de periode juni augustus 2004 licht gedaald. Het aantal vacatures is in het tweede kwartaal verder gestegen. Positief is ook dat de arbeidsproductiviteit in het tweede kwartaal sterk gestegen is, na jaren van stagnatie. De werkgelegenheid is daarentegen verder gekrompen. <

Bron: CBS

9


■ CONJUNCTUUR

Economische groei in Nederland... ... blijft achterlopen binnen de Eurozone De economische groei van Nederland loopt al enige tijd achter bij die van onze belangrijkste handelspartners. Ook in het eerste halfjaar van 2004 was de groei lager dan in de Eurozone en de VS. De hogere economische groei bij de handelspartners stimuleerde in de eerste helft van dit jaar wel de Nederlandse uitvoer. Het volume van het bruto binnenlands product (BBP), na correctie voor werkdagen en seizoeninvloeden, lag in het tweede kwartaal van 2004 in de Eurozone 2,0 procent hoger dan een jaar eerder. De groei van het BBP in de eerste helft van dit jaar kwam daardoor in de Eurozone uit op 1,7 procent. Dat is hoger dan de economische groei van 1,0 procent in Nederland. Na het derde kwartaal van 2002 lag de groei

in ons land steeds onder die van de Eurozone. Het verschil in het nadeel van Nederland liep in het tweede Bruto binnenlands product % volumemutaties

6 4 2 0 -2 2000 Nederland

2001

Eurozone

VS

Producentenvertrouwen nagenoeg stabiel in september In september 2004 is het producentenvertrouwen uitgekomen op 0,7. De stemmingsindicator voor de industrie is de laatste drie maanden nagenoeg stabiel gebleven. In de daaraan voorafgaande twaalf maanden was een trendmatige verbetering van het producentenvertrouwen zichtbaar. In juni 2003 bereikte de indicator met -9,4 nog een historisch dieptepunt. Het producentenvertrouwen is samengesteld uit drie deelindicatoren: de verwachte productie in de komende drie maanden, het oordeel van de

ondernemers over de voorraden gereed product en het oordeel over de orderpositie. In vergelijking met augustus zijn de ondernemers in september duidelijk optimistischer geworden over de verwachte productie in de komende drie maanden. Daar staat tegenover dat het oordeel over de voorraden

Producentenvertrouwen 6 3 6

0

3

-3 0 -3 -6 -6

-9

-9

-12 -12

2001

2001

2002

2002

kwartaal van 2003 op tot 1,5 procentpunt. Hierna is het verschil in groei kleiner geworden. <

2003

2003

2002

2003

2004

Bron: CBS

eindproduct en de orderpositie negatiever was. Vooral de ondernemers in de consumptiegoederenindustrie zijn optimistischer geworden over hun toekomstige productie. In augustus hebben de ondernemers in de industrie vrijwel evenveel orders ontvangen als in juli. Ondernemers waren over deze orderontvangst iets minder tevreden. De totale orderportefeuille was niettemin groter dan een maand eerder. Dit geldt voor de producenten van consumptiegoederen en van investeringsgoederen. Eén op de zes ondernemers verwachtte de personeelsomvang in de periode september tot en met november te verminderen, terwijl een op de zeventien juist van plan was personeel aan te trekken. Vooral de ondernemers in de investeringsgoederenindustrie wilden meer personeel. In de papieren grafische industrie verwachtte één op de drie producenten een personeelsdaling in de komende maanden. Één op de acht ondernemers verwachtte een stijging van de verkoopprijzen. Dat zijn vooral ondernemers in de chemie en kunststof, de textiel en de basismetaal. <

2004

2004

Bron: CBS

10


■ CONJUNCTUUR

Inflatie in augustus laagste van Europa In augustus 2004 is de inflatie uitgekomen op 1,1 procent. Dat is even hoog als in juli. De bijdrage van sommige artikelgroepen aan het inflatiecijfer veranderde in de afgelopen maand wel. % Inflatie

6 5 4 3 2 1 0 2001

2002

2003

2004 Bron: CBS

0,5 procent onder het niveau van augustus vorig jaar. In juli waren deze artikelen nog 3,5 procent goedkoper dan het jaar daarvoor.

Vooral de prijsontwikkeling van aardappelen en groenten drukte de inflatie. Aardappelen waren in augustus 22 procent goedkoper dan een jaar eerder. In juli waren aardappelen daarentegen nog 18 procent duurder dan een jaar daarvoor. Ook verse groenten waren in augustus veel goedkoper dan in augustus 2003, namelijk 16 procent. In juli was de prijsdaling ten opzichte van een jaar eerder nog 4 procent. De prijsontwikkeling van benzine drukte het inflatiecijfer eveneens. Benzine was in augustus 7,9 procent duurder dan een jaar eerder tegen 10,4 procent in juli. De ontwikkeling van de kledingprijzen duwde het inflatiecijfer omhoog. In augustus lag het prijsniveau van kleding en schoeisel nog maar


Gemeten volgens de Europees geharmoniseerde methode kwam de inflatie in Nederland in augustus 2004 uit op 1,2 procent, evenveel als in juli. Ook in de Eurozone is de inflatie stabiel gebleven. De prijsstijging van 2,3 procent in augustus was gelijk aan het inflatiecijfer van juli. De inflatie volgens de Europese rekenregels in Nederland was in augustus de op één na laagste van de Eurozone. Alleen in Finland werd een lagere inflatie gemeten, namelijk 0,3 procent. Spanje en Luxemburg hadden in juli een inflatie van boven de 3 procent. <

TOELICHTING OP DE INFLATIE IN HET KOMPAS ■

Prijsstijging van een vast pakket consumptiegoederen en –diensten, afgemeten aan het consumentenprijsindexcijfer (alle huishoudens, 2000=100), ten opzichte van een jaar eerder.

■

De inflatie geeft de ontwikkeling van de consumentenprijzen aan en dus van de ‘kosten van het levensonderhoud’ en is daarmee ook een soort welvaartsmaatstaf.

■

Hogere prijsstijging is slechter, holt de koopkracht van consumenten uit en daarmee de mogelijkheden voor economische groei. Dus: des te hoger de waarde, des te slechter voor de economie en des te meer naar de binnenrand van de grafiek. ■

11


■ FEDERATIEF

Haal kennis in huis met een cadeaubon Mkb'ers kunnen vanaf oktober cadeaubonnen krijgen om kennis in te kopen. De bon is € 7.500 waard. Daarmee koopt de ondernemer – alleen of met anderen – onderzoekscapaciteit in bij een instelling naar keuze. De bon is een initiatief van het Innovatieplatform, dat onder leiding staat van premier Balkenende. In oktober zal minister Brinkhorst van Economische Zaken de eerste honderd

WIJZIGING BRANCHESTATUTEN

Begin 2004 zijn de nieuwe federatiestatuten tijdens een gezamenlijke vergadering van de vier branches van FHI vastgesteld. In de federatiestatuten is duidelijk vastgelegd wat de positie is van de onafhankelijke federatievoorzitter, de federatieve ledenvergadering, het federatiecongres en de financiële verantwoording en controle. De statuten van de vier branches zijn aangepast aan de nieuwe FHIstructuur. De branchestatuten zijn opvraagbaar bij het FHIbureau. ■

12

mkb'ers en kennisinstellingen, zoals universiteiten, hogescholen, instituten als TNO en grote researchbedrijven. Het project is vooral bedoeld voor technologievolgende en ontwikkelingsgerichte mkb-bedrijven. Met een klein beetje hulp kunnen die de drempel over om voor hen relevante vragen beantwoord te krijgen. De kennisvoucher heeft dezelfde functie als een boekenbon.

innovatievouchers uitreiken. Het gaat in eerste instantie om een eenjarig experiment. Bij succes worden de vouchers structureel ingevoerd door Economische Zaken.

Kennisuitwisseling stimuleren De MKB-Nederlandvertegenwoordiging in het platform heeft het plan ingebracht. Samen willen zij stimuleren dat de kennisuitwisseling verbetert tussen

U kunt de bon eenmaal per jaar aanvragen bij het Innovatieplatform of SenterNovem, het agentschap van Economische Zaken dat de regeling uitvoert. Deze organisatie zorgt er ook voor dat kennisinstellingen het geld van de vouchers terugkrijgen. De bonnen worden overigens betaald uit bestaand budget van de ministeries van Onderwijs en Economische Zaken. Bron: www.dezaak.nl. <

FHI Federatiecongres wordt spetterend feest! Kurhaus en Circustheater in Scheveningen locatie voor relatie-evenement Op woensdag 1 december worden alle leden van de branches van FHI met hun partners verwacht in Scheveningen. Het FHI-federatiebestuur heeft besloten dat ‘het roer om moet’. Het federatiecongres mag niet meer een wat saai gebeuren zijn met allerlei huishoudelijke plichtplegingen. Het wordt een ‘relatie-evenement’, met twee presentaties die ook voor ‘de partners’ duidelijk maken dar onze technologie maatschappelijk relevant is, met een diner ‘in stijl’ en aansluitend een spetterende musical, The Lion King. De leden en hun partners wordt een compleet programma aangeboden voor niet meer dan 50 euro per persoon. Daarvoor ontvangt men de presentaties in het Kurhaus, het diner en de musicalvoorstelling in het circustheater. Het federatiebestuur heeft gekozen voor deze opzet omdat met de wijziging van de statuten per vorig jaar onomstotelijk is vastgelegd dat

het federatiecongres geen besluitvormende bijeenkomst is. Dat betekent dat deze bijeenkomst volledig kan worden benut voor het versterken van de onderlinge relaties. Vandaar dat gekozen is voor een aantrekkelijk programma dat ook voor de partners de moeite waard is. Per brief zijn de leden inmiddels geïnformeerd via een ‘vooraankondiging’. Tijdige aanmelding is belangrijk omdat het aantal plaatsen uiteraard beperkt is. <


■ FEDERATIEF

Verzuimpremies mantelovereenkomst omlaag Vanaf 1996 biedt FHI haar leden, samen met de HBR Branche Verzekeringen, verschillende mantelovereenkomsten aan. De recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek wijzen uit dat het ziekteverzuim van Nederlandse werknemers in 2003 is gedaald tot 4,7%. In 2002 was dat 5,3%. Gemiddeld melden werknemers zich 1,3 maal per jaar ziek. Op deze dalende trend is ingespeeld. We hebben met diverse verzekeraars om de tafel gezeten om de premies van de Ziekteverzuimmantel te bespreken. Dit alles resulteert in een verlaging van onze premie! U kunt nu een Ziekteverzuimverzekering afsluiten tegen een zeer aantrekkelijk tarief.

Het is ook mogelijk om alleen het tweede jaar verzuim te verzekeren. De premies worden individueel berekend aan de hand van de schadecijfers van de laatste drie jaar. U kunt aan de hand van de risicoklassen en het ziekterisicocijfer bepalen welke premies u dient te betalen.

PREMIES VOOR 2005

Voorbeeld:

Een willekeurig bedrijf heeft een loonsom van € 500.000,-. Ze willen het eerste en tweede jaar verzekeren op basis van 70% (tweede jaar verplicht). Het gemiddelde verzuim van de afgelopen drie jaar is 1,68%. Er is gekozen voor een eigen risicoperiode van twee weken. De premie voor het eerste jaar bedraagt: € 10.100,(€ 500.000,- x 2,02%) De premie voor het tweede jaar bedraagt: € 3.550,(€ 500.000,- x 0,71%)

De risicoklassen zijn:

Laag Midden Hoog

ziekterisicocijfer tot 1,17% ziekterisicocijfer 1,17% tot 1,93% ziekterisicocijfer 1,94% tot 3,21%

Eerste jaar met twee weken wachttijd: Klassenindeling 70% dekking 100% dekking

laag 1,24% 1,76%

midden 2,02% 2,89%

hoog 3,26% 4,65%

Eerste jaar met zes weken wachttijd: Klassenindeling 70% dekking 100% dekking

laag 0,99% 1,42%

midden 1,62% 2,31%

hoog 2,58% 3,69%

laag 0,44%

midden 0,71%

hoog 1,15%

Tweede jaar: Klassenindeling

Premieberekening: salarissom x premiepercentage


Naast de bovenstaande conventionele regeling kent HBR Branche Verzekeringen BV ook het zogenaamde Stop los contract. Dit is een verzekering met een hoog eigen risico en een lage premie. Een stop losverzekering is alleen mogelijk vanaf een loonsom van € 750.000,= Voor meer informatie of voor een offerte kunt u contact opnemen met: HBR Branche Verzekeringen B.V. Korte Kleverlaan 34 2061 EE Bloemendaal Postbus 54 2060 AB Bloemendaal Tel.: 023 - 5260768 Fax: 023 – 5277723 E-mail: [email protected] Contactpersonen: Ruud Rooker, tel.: 023-5221029 E-mail: [email protected] Eliab E. Salamony, tel.: 023-5221027 E-mail: [email protected] Praveen Sewnarain, tel.: 023-5221045 E-mail: [email protected] <

13


■ FEDERATIEF

Ergens naar op zoek? De grafiek van de bezoekersaantallen van www.instrumentengids.nl laat een mooi stabiel beeld zien. Het afgelopen jaar hebben 30.000 mensen de site bezocht, wat neerkomt op een gemiddeld aantal bezoekers van 1.200 per week. Begin dit jaar zijn we gestart met het beïnvloeden van de zoekresultaten op de grootste en meest geraadpleegde zoekmachine van Nederland. Ons doel was om als eerste te worden gevonden wanneer er op één van ‘onze’ artikelen uit de database werd gezocht. Grotendeels is dit gelukt. Wanneer in een zoekmachine wordt gezocht op één van de 5.000 artikelen uit de gids zal in acht van de tien gevallen Instrumentengids.nl als beste zoekresultaat opduiken. U kunt zelf de test doen door uw artikel te zoeken bij Google.

Naast de hogere bezoekersaantallen zijn ook de leveranciers vaker te vinden op de speciale onderhoudsmodule van instrumentenigds.nl. Er wordt vaker ingelogd en meer gebruik gemaakt van de mogelijkheid tot het plaatsten van productnieuws. Nu al staan er zo’n 700 artikelen in de database. Elk nieuw geplaatst artikel komt op de startpagina terecht, waardoor bezoekers makkelijker het laatste nieuws kunnen lezen.

leiding van de beurs, is inmiddels gedrukt. Exposanten kunnen nog steeds hun gegevens laten overzetten van de instrumentengids 2004/2006 naar Instrumentengids.nl. Op de beurs is Instrumentengids.nl aanwezig op internetzuilen die u op centrale plaatsen in alle hallen zult vinden.

De komende maanden staan in teken van de beurs HET Instrument. De papieren instrumentengids 2004/2006, die elke editie wordt samengesteld naar aan-

Voor meer informatie over www.instrumentengids.nl kunt u contact opnemen met: FHI, Jerry Visser of Bertram Poort, e-mail: [email protected]. <

Voorlichting strategische ondernemingsplanning Om bedrijfsdirecties de benodigde handvatten te bieden hun strategische planning op orde te krijgen en te houden, heeft DTB onlangs een beknopte ‘Leidraad integraal ondernemingsplan’ ontwikkeld.

14

Als het gaat om ontwikkeling en kennisoverdracht op het gebied van strategische ondernemingsplanning heeft DTB (Direct Toepasbare Bestuurskennis) een jarenlange ervaring. Zij werkt daarin al lange tijd samen met FHI.

Met DTB is afgesproken dat leden van FHI tijdens een geheel vrijblijvend gedocumenteerd voorlichtingsgesprek terdege over het waarom, het wat en het hoe van strategische ondernemingsplanning worden geïnformeerd.

Omdat de leidraad de vereiste managementteam-basiskennis en direct toepasbare hulpmiddelen omvat, wordt deze uitsluitend in combinatie met een korte in-company training voor het gehele managementteam verstrekt. Hiervoor gelden speciale FHI-condities.

Uw belangstelling hiervoor kunt u per e-mail kenbaar maken aan de directeur van DTB, de heer Chris A. Houwer ([email protected]) of via website www.dtb-businessplanning.nl. Daarna zal contact worden opgenomen. <


■ FEDERATIEF

FHI EXPORT ENQUÊTE De grote belangstelling waarmee de FHI-exportgroep onlangs van start is gegaan, was aanleiding om de wensen van de leden op het gebied van export beter in kaart te brengen door middel van een internet-enquête. Op basis van de verkregen resultaten zullen concrete activiteiten worden gestart. De enquête is samengesteld door de Export taskforce en wordt gekenmerkt door een concrete vraagstelling. Gevraagd is onder meer naar bestaande exportactiviteiten, de voorkeur voor exportgebieden, klanten, belemmeringen waar bedrijven tegenaan lopen. Onderzocht wordt tevens op welke markten FHI-bedrijven reeds actief zijn en met welke buitenlandse organisaties contacten bestaan.

✘ De vele buitenlandse contacten en aanwezige kennis bieden mogelijkheden voor het uitvoeren van exportactiviteiten. Intussen zijn er diverse contacten aangehaald met exportorganisaties, waaronder de Fenedex, MKB-Nederland en EVD. Fenedex is een ledenorganisatie met als doelstelling de bevordering van de kwaliteit van het exporteren en internationaliseren van het Nederlandse bedrijfsleven in het algemeen en die van de leden in het bijzonder. De kennis van Fenedex bevindt zich onder haar leden en wordt tijdens bijeenkomsten uitgewisseld. Deze aanpak sluit aan bij de werkwijze van de FHI-exportgroep. Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met Andreas Meijer. ■


Werkgroep bundelt HRM-kennis De onlangs bij FHI gestarte HRM-werkgroep houdt de laatste ontwikkelingen bij op het gebied van personeelszaken. De kennis en ervaring die bij de grotere FHI-bedrijven in de branche aanwezig is, wordt doorgegeven aan de bedrijven die over minder capaciteit beschikken om zich op de hoogte te stellen van de laatste HRM-ontwikkelingen. Als voorlopige missie van de werkgroep is vastgesteld: ‘De HRM-werkgroep bestaat uit ervaren HRM-professionals die FHI helpen haar leden handreikingen te bieden bij alle zaken die met personeelsmanagement te maken hebben. Door bundeling van kennis en uitwisseling van ervaring stellen wij FHI in staat haar HRM-kennis ter beschikking te stellen aan haar leden.’ Een recente activiteit betreft het optreden van mevrouw A. Konijnenberg, HR-manager bij Emerson Process Management, tijdens de paneldiscussie van het Slot Zeist-congres van de Stichting Maatschappelijk Ondernemen van MKB-Nederland op 15 maart 2004. De titel van het congres was ‘Ouderen

in bedrijf’. Door de naderende ontgroening en vergrijzing neemt het aantal oudere werknemers de komende jaren gestaag toe. Werkgevers zullen nu vast moeten nadenken hoe zij het zittende personeel langer vast kunnen houden met leeftijdsbewust personeelsbeleid. Uit onderzoek blijkt dat maar liefst tachtig procent van de ondernemers een oudere werknemer in dienst heeft, maar dat slechts in enkele sectoren hier bewust mee wordt omgegaan. Een ‘vreemde eend’ in de FHI-werkgroep is Alex Tegenbosch, werkzaam bij de Castor Fiber Groep. Op 7 juli 2004 heeft deze organisatie op haar kantoor in Rosmalen een workshop gegeven over psychologisch onderzoek. Casor Fiber Groep biedt op dit gebied het product iScreen aan, een on line assessment testmethode. FHI-leden kunnen tegen gereduceerd tarief van de dienst gebruik maken. Meer informatie is verkrijgbaar bij A. Meijer tel 033 – 465 75 07. <

Consultatiedocument Inkoopmacht De NMa heeft het Consultatiedocument Inkoopmacht gepubliceerd. De consultatie is erop gericht te vernemen in hoeverre het bedrijfsleven te maken heeft met inkoopmacht en hoe inkoopmacht in de praktijk uitwerkt. Problemen van inkoopmacht beziet de NMa vanuit het mededingingsrecht: wetgeving, jurisprudentie en beleidspraktijk. Dit mededingingsrechtelijke kader wordt in dit consultatiedocument ook beschreven. De link naar het document is: http://www.nmanet.nl/nl/Images/11_19817.pdf <

15


■ FEDERATIEF

STAGIAIRES Per medio augustus is Gerrald Korenromp als stagiair bij FHI aan de slag gegaan. Gerrald ontwikkelt onder begeleiding van Leo Oosterveen een marketingstrategie waarbij de collectieve marketing van evenementen op een effectieve en efficiënte manier verloopt. Per 1 september opereert Sander Duijm als stagiair bij FHI. Sander onderzoekt in samenwerking met een door FHI ingeschakelde externe partij welke gevolgen de branche ondervindt van het Besluit en Regeling beheer elektrische en elektronische apparatuur. <

Salarisonderzoek 2004 In september is het rapport over het Salarisonderzoek 2004 verstuurd aan de 138 deelnemers. De twintig functies die zijn meegenomen in het onderzoek, zijn geanalyseerd en grafisch weergegeven. De figuren zijn zodanig vorm gegeven en in het rapport toegelicht, dat de gebruiker eenvoudig met de resultaten kan omgaan. De functies zijn ook per branche geanalyseerd. Deze informatie is voor de specifieke branche van de deelnemer beschikbaar gesteld. De gebruiker van het rapport ziet in één oogopslag hoe medewerkers binnen de branche worden beloond in de betreffende functie. In het rapport is voor de relevante functies een vergelijking gemaakt met de resultaten van het Salarisonderzoek 2002. Tevens is een vergelijking gemaakt tussen de salarisveranderingen en de ontwikkeling in de omzet. Leden van FHI die niet hebben deelgenomen aan het salarisonderzoek, kunnen het rapport aanschaffen voor € 800,- (exclusief BTW). Voor meer informatie: FHI, Paul Petersen, tel.: (033) 4657507, e-mail: [email protected]. < 16

Bah, beoordelingsgesprekken… Nog even, dan is het weer zover. Het einde van het jaar, de tijd dat veel managers de jaarlijkse beoordelingsgesprekken op het programma hebben staan. Wel noodzakelijk, maar niet geliefd. Veel mensen zouden die tijd liever aan iets anders besteden. Het beoordelen van mensen is een lastige zaak, vol voetangels en klemmen en… subjectiviteit. Gaat het om harde prestaties als omzet of de tijdigheid van een projectafronding, dan valt dat nog wel mee. Anders wordt het als u ook de ‘zachte’ prestaties als gedrag en de daaronder liggende competenties wilt beoordelen. Welke kiest u en hoe beoordeelt u die? Als deze zaken niet duidelijk zijn, slaan verschillen van inzicht toe en noch de manager noch de medewerker houdt een tevreden gevoel aan het beoordelingsgesprek over. De volgende tips kunnen u helpen om beoordelingsgesprekken meer gestructureerd, doelgericht en zinvoller te maken. Stap 1

Deel de functievervulling op in rollen. Elke medewerker vervult in zijn/haar functie drie of vier rollen: vakspecialist, collega, zelfmanager en groepsmanager. Door die onderverdeling in rollen maakt u het voor uzelf makkelijker om doelstellingen en verbeteringen in objectieve resultaten en gedrag te benoemen. Stap 2

Kies voor elke relevante rol de twee tot acht resultaatgebieden waarop u de functievervulling van de medewerker beoordeelt. Resultaatgebieden bestaan uit zowel concrete, goed meetbare resultaten als uit gedrag en competenties. Deze laatste twee zijn niet altijd goed meetbaar, maar wel observeerbaar en dus ook beoordeelbaar. Voor

zijn rol als vakspecialist zal een verkoper bijvoorbeeld harde verkoopresultaten moeten boeken. Maar als het behalen van doelstellingen op een verkeerde manier gebeurt (bijvoorbeeld via list en bedrog of door teveel uren te maken), dan ontstaan er wrijvingen. Ook als de resultaten niet goed zijn, ligt dat vrijwel altijd aan ineffectief of inefficiënt gedrag of het gemis aan competenties. Gedrag én competenties zijn dus altijd medebepalend voor de resultaten. In de praktijk hoeft u per rol met maximaal acht resultaatgebieden rekening te houden; één productiegebied en zeven gedragsgebieden. Dit zijn: Het produceren van resultaten. Hieronder vallen goed meetbare (wan)prestaties. De zaken dus waarop men ‘afgerekend’ wordt. Voor een manager kan dat bijvoorbeeld winst zijn, voor een verkoopsecretaresse de doorlooptijd van offertes en voor een magazijnmedewerker het jaarlijkse aantal klachten over zendingen. ● Gedragsgebied ‘regisseren’. Dit bevat organiserende en leidinggevende aspecten. ●


■ FEDERATIEF

Gedragsgebied ‘ondernemen’ bevat de actie- en toekomstgerichte competenties en gedrag. ● Gedragsgebied ‘inspireren’ bevat creatieve en inspirerende elementen. ● Gedragsgebied ‘bemiddelen’ heeft betrekking op zaken als politiek, situaties en mensen aanvoelen, onderhandelen en conflicten oplossen. ● Gedragsgebied ‘helpen’ bevat aspecten van samenwerken, coachen en betrokkenheid. ● Gedragsgebied ‘beheren’ omvat alles wat te maken heeft met administratie en controle. ● Gedragsgebied ‘onderzoeken’ bevat het gedrag en de competenties die te maken hebben met kennis, het ontwikkelen daarvan, analyseren en kritisch zijn. ●

(Deze acht gebieden zijn afgeleid van het werk van de psychoanalyticus C.G. Jung. Wij hanteren hier een overeenkomstige indeling. Door het laten maken van een DISCgedragsprofiel kunt u inzicht krijgen in de zwaartepunten van het aangeboren en aangepaste gedrag in werksituaties. De validiteit van dit profiel is circa 90%.) Stap 3

Kies uit de gekozen resultaatgebieden voor elke relevante rol een tot drie kritieke competenties of gedragsaspecten. In elk resultaatgebied zitten tien tot vijftien verschillende competenties en gedragsaspecten die bij elkaar horen. Zo vallen onder het resultaatgebied ‘Beheren’ onder andere: het vastleggen, bijhouden, controleren en organiseren van gegevens, kwaliteitscontrole, accuratesse, het toepassen van regels, wetten en procedures, aspecten van zelfcontrole en gestructureerd commu-

niceren. De gekozen competenties en gedragsaspecten dient u wel helder te specificeren én u dient te verduidelijken hoe u deze beoordeelt. Gebruik voor het beoordelen een schaal van 1 tot 5. Leg tijdens de besprekingen uw medewerkers uit wat ú precies bedoelt met de verschillende beoordelingsniveaus. Uitspraken als ‘neemt te weinig initiatieven’ of ‘informeert collega’s niet voldoende’ zijn niet voor iedereen even helder. Stap 4

Maak tijdens het bespreken van de doelstellingen voor uzelf en voor uw medewerkers duidelijk waarom u een bepaald niveau verlangt en hoe u de medewerker kan helpen om dat te bereiken. Probeer in de beoordelingsgesprekken te achterhalen waarom een verlangd niveau niet is gehaald. Door het gebruik van bovengenoemde indeling kunnen resultaatgebieden voor elk van de vier rollen worden gebruikt. Per rol verschillen uiteraard wel de hierbinnen vallende competenties. Als voorbeeld van een verkoper die ook junior-verkopers begeleidt, heb ik in onderstaande tabel voor alle vier rollen en voor elk van de acht werkgebieden één competentie met een steekwoord weergegeven. In de praktijk kunt u natuurlijk minder rollen en resultaatgebieden kiezen. Op deze wijze vormt het geheel een overzichtelijk competentie-/gedragsprofiel, dat als uitgangspunt gebruikt kan worden voor het maken van jaarlijkse doelstellingen. Daarna dient het als basis voor beoordelingsgesprekken die specifieker zijn en bovendien duidelijker gericht zijn op resultaten, competenties én gewenst gedrag. Voor meer informatie, vragen of opmerkingen: [email protected]. <

Functie/rollen

Resultaatgebieden

Verkoper

Resultaten produceren

Regisseren

Ondernemen

Inspireren

Bemiddelen

Vakspecialist

Omzet

Rayonorganisatie

Acquireren

Beïnvloeden

Collega

Informatie

Instrueren

Initiatieven nemen

Zelfmanager

Efficiency

Zelfdiscipline

Groepsmanager

Kostenreductie Leidinggeven


VERGADERFACILITEITEN BIJ FHI TE AMERSFOORT Voor haar leden biedt FHI de mogelijkheid tegen geringe kosten gebruik te maken van vergaderfaciliteiten. U kunt gebruik maken van de vergaderzalen met koffie, thee en frisdrank. Voor de kosten hiervoor: zie schema. Wanneer u gebruik wilt maken van één van de vergaderzalen, neem dan contact op met de secretaresse van uw branche. Uiteraard is de beschikbaarheid beperkt tot de periodes dat er geen branchevergaderingen zijn. Industriële Automatisering: Sandra van Dusschoten, tel: 033-465 75 07 Industriële Elektronica: Renée Boerma, tel: 033-465 75 07 Laboratorium Technologie: Liesbeth Kamp, tel: 033-465 10 63 Medische Technologie: Liesbeth Kamp, tel: 033-465 10 63 Aantal personen 01 – 10 10 – 20 Meer dan 20

Zaalhuur* € 95,€ 138,€ 230,-

Borrel 01 – 10 10 – 20 20 – 30 Meer dan 30 Lunch Bittergarnituur Beamer

Kosten € 23,50 € 47,€ 70,€ 93,50 Conform factuur cateraar Conform factuur cateraar € 100,- per dagdeel

* Per dagdeel (inclusief koffie/ thee/ frisdrank/ overheadprojector)

Helpen

<

Beheren

Onderzoeken

Onderhandelen Klantgerichtheid

Klantgegevens

Concurrentie

Brainstormen

Discussiëren

Feedback geven

Agenda

Belangstelling tonen

Ambitie

Aanpassingsvermogen

Zelfbehoud

Openheid

Zelfbeheersing

Zelfkritiek

Business

Tot anders denken inspireren

Conflicten oplossen

Coachen

Procedures opstellen

Observeren

17


■ FEDERATIEF

Graydon

Webservice financiële informatie Bedrijven hebben er steeds meer behoefte aan te beschikken over up-to-date (financiële) informatie over klanten - niet alleen om beter te concurreren, maar ook om beter te kunnen inspelen op debiteuren en zodoende risico’s te beschermen. Systeemintegratie en webservice zijn hierop het antwoord. Webservice is een open en internationale standaard gebaseerd op XML en SOAP. Door informatie te integreren in uw systemen, krijgt u de beschikking over gegevens op maat die u direct in uw organisatie implementeert. Graydon, de grootste aanbieder van credit management services, geeft u nu de mogelijkheid Bedrijfsinformatie

af te nemen. Deze informatie wordt aangeleverd in dataformaat en bestaat bijvoorbeeld uit de kredietwaardigheid en kredietlimieten, ten behoeve van credit management activiteiten.

CRM-pakketten, financiële systemen, intranetomgevingen of e-businessprocessen kunnen op deze manier worden verrijkt met bedrijfsinformatie over (potentiële) afnemers. Dankzij de webservice is installatie van nieuwe software niet meer nodig. De standaard programmeeroplossing bespaart bovendien veel tijd en energie. De beschikbaarheid is wereldwijd en de schaalbaarheid is daarnaast groot via de webservice. Hierdoor is deze data op een eenvoudige, snelle wijze af te nemen. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de heer S. Borst op telefoonnummer 020 – 567 97 09 of via e-mail: [email protected]. <

Joost Timmerman wint 16e FHI G lftournament

naar hartelust hun partijtje op de speciale 9-holes course. Het weer was ook weer traditioneel: de enige (halve) mooie dag van de laatste week van augustus.

De wisselbeker die is verbonden aan het jaarlijkse FHI golftournament is in handen gekomen van Joost Timmerman van de firma Krohne.

Toen golfcommissievoorzitter Gejan Starink zo tegen de middag zijn welkomstwoord deed, kondigde hij aan dat de regenbui die toen juist was gestopt, de laatste zou zijn van die dag. Voor wie nog twijfelde was aan het eind van de dag duidelijk dat de man beschikt over profetische gaven.

Met een score van 37 stablefordpunten op basis van 3/4 handicap werd Timmerman winnaar van de shotgunwedstrijd waaraan dit jaar maar liefst 84 FHI’ers deelnamen. Joost bleef de concurrentie maar nipt voor op de moeilijke, maar interessante baan van de golfclub Gendersteyn in Veldhoven. Met de winnaars van de twee voorgaande jaren, Ton Bol in 2002 en Pim Wieske in 2003, kan worden vastgesteld dat de nieuwe generatie wat jongere, aankomende FHI-golfers nu naam heeft gemaakt. Een binnen FHI erkende crack als Dick Gommer maakte zijn faam waar door

18

niet alleen met een lage handicap hoog te eindigen, maar ook door de ‘longest drive’ te slaan. Baan te klein, weer werkte mee

Het FHI-golftournament leeft als nooit te voren. Met een recordaantal deelnemers van 135 bleek de baan in Veldhoven te klein om iedereen voldoende ruimte te bieden. Een creatieve oplossing van FHI-bureaumedewerkster Renée Boerma bleek het ei van Columbus toen in de zomervakantie het aantal aanmeldingen uit de hand dreigde te lopen: de masterclinic’ers konden met een bus naar de nabijgelegen baan in Best en speelden daar

In alles was het op 26 augustus dus een heerlijke en geslaagde dag. Ook, of misschien wel vooral, op de negentiende hole, in het clubhuis waar de FHI-clan elkaar weer ontmoette, voor het eerst na de zomervakantie. Dat dit allemaal zo goed liep, was vooral te danken aan de commissie en de sponsors: de genoemde Gejan Starink van Matsushita, maar ook de altijd trouwe Willem Snijders die via zijn Snijders Scientific ook de sponsoring van de professionele


■ FEDERATIEF

OVERZICHT INTERNATIONALE BEURZEN SPS/IPC/Drives

2004 HET Instrument 2004 (www.hetinstrument.nl) Utrecht, 1 - 5 november 2004, Internationale vakbeurs voor Industriële Automatisering en Laboratorium Technologie

Electronica (www.globalelectronics.net/id/20307) München (Duitsland), datum: november 2004

International Biotech 2004 (www.internationalbiotech.com) Olympia London, UK 16 -17 november 2004

(www.mesago.de) Neurenberg (Duitsland), 23 - 25 november 2004

Medica Düsseldorf (www.medica.de) Düsseldorf (Duitsland), 24 - 27 november 2004

Electronics & Automation 2005 (www.eabeurs.nl) Jaarbeurs Utrecht, 9 - 11 maart 2005, Vakbeurs voor Industriële Elektronica en Industriële Automatisering

BioTechnica (www.biotechnica.de) Hannover (Duitsland), oktober 2005

Expoquimia 2005 (www.expoquimida.com) Fira Barcelona (Spanje), 14 -18 november 2005

BioAnalytica 2005

2005 Medica 2005 (www.jaarbeursutrecht.nl) Jaarbeurs Utrecht, 1 - 4 februari 2005

Pittcon 2005 (www.pittcon.org) Convention Center in Orlando (Florida), 27 februari - 4 maart 2005.

(www.analytica.de) Messe München, 5 - 7 april 2005

Interkama 2005 (www.interkama.de) Hannover Messe (Duitsland), 11 - 15 april 2005

SPS/IPC/Drives (www.mesago.de) Neurenberg (Duitsland), 22 - 24 november 2005

2006 Achema 2006 (www.achema.de), Frankfurt am Main, 15 -19 mei 2006

Ilmac 2005 (www.ilmac.ch) Basel Exhibition (Zwitserland), 24 - 27 mei 2005

Analytica (www.analytica.de) München, (Duitsland), april 2006 <

Winnaars FHI-Golftournament 2004

Volledige uitslag

18-holes wedstrijd 1e Joost Timmerman (Krohne Nederla nd) gedeeld 2e Bob-Jan Hillen (Omnila bo) en Paul Bogaers (Emba Techniek) 3e Foort de Raad (Yokogawa Nederla nd)

wedstrijdleiding op zich nam en het nieuwe commissielid Willem van Raalte van Da Vinci Europe. De sponsors zorgden ervoor dat we qua kosten ook de bal in de hole konden krijgen: Van Vliet Medical Supply en HBR Brancheverzekering als hoofdsponsor en Arti’70, ATH Techniek, BDO, Dewit Industrial Sensors, Endress+Hauser, Getronics, Graydon, Systence, JWB en Van de Ridder als subsponsors.


Met dank namens al degenen die genoten hebben van een heerlijke dag, zonder echte stress. Laat ook notoire golfhaters voor volgend jaar de datum noteren: als altijd de laatste donderdag in augustus, 25 augustus dus. Locatie wordt nog bekend gemaakt. Kapsones hoef je niet te hebben, gezellig is het altijd! <

Longest heren Dick Gommer (Ingenieursburau Gommer) Longest dames Pien de Jonge (Gra ydon) Neary Sjoerd Bron (Van Vliet Medical B.V.) Masterclinic 1 Jantine Dirksen (Mic ronic BV) Masterclinic 2 Roy Jansen (Ordina TA) Masterclinic 3 Kees Buring (Bellt Instruments B.V.) Clinic 1e Tom Taekema (Elsevier Opleiding & Advies)

19


■ FEDERATIEF

Investeren in industrie en research in Nederland, waarom niet? Branches Laboratorium Technologie en Industriële Automatisering vragen meer initiatief van grote bedrijven en de overheid.

De FHI-branches Laboratorium Technologie en Industriële Automatisering menen dat de grote bedrijven in Nederland ten onrechte en op verkeerde gronden vooral buiten Nederland investeren. De Nederlandse overheid doet volgens hen ook te weinig om bij de grote bedrijven te stimuleren dat zij meer in ons land gaan investeren. Dat bleek tijdens het gezamenlijke symposium dat beide branches op 17 juni hielden in Capelle aan den IJssel. De mening van de leden van de branches kwam aan het licht bij een stemming over een aantal stellingen. Dat gebeurde 20

nadat vier prominente sprekers hun licht hadden laten schijnen over de actuele situatie in Nederland. Verhagen van de firma Lyondell, een belangrijke investeerder in Europoort, wees op de noodzaak voor grote, internationaal opererende bedrijven om te weten in welk land je ‘goedkoop’ aan kapitaal kunt komen. Hij noemde de mogelijkheden in Nederland om succesvol te zijn met ‘joint ventures’ gunstig, maar die worden nog door te weinig partijen gezien en benut. Loek Hermans, voorzitter van MKB-Nederland, wees op de slechte benutting van de kennis die we in Nederland beschikbaar hebben. Sistermans, oud-AKZO-topman en lid

van het InnovatiePlatform, riep de branches op zelf ook met ideeën en initiatieven te komen, waarop branchevoorzitter Chris Taling hem meteen van repliek diende: “We komen zeker met voorstellen naar het InnovatiePlatform en leveren ook input voor de Industriebrief van het ministerie van Economische Zaken”. De overheid zou in elk geval het belastingregime in Nederland wat aantrekkelijker kunnen maken voor bedrijven die grote investeringen overwegen, was een algemeen gedragen wens van de branches. <


■ FEDERATIEF

FHI doet mee aan Jet-Net... ...u ook? Eind 2002 hebben Akzo-Nobel, DSM, Philips, Shell en Unilever met onderwijspartijen, intermediaire organisaties en de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen en Economische Zaken Jet-Net opgericht met een duidelijk streven: leerlingen interesseren voor techniek. FHI doet sinds het voorjaar van 2004 ook mee aan Jet-Net en Yokogawa heeft de eerste stap gezet. Een aantal leerlingen van het Corlaer-college uit Nijkerk is er inmiddels op bezoek geweest. U kunt de tweede stap zetten. Als u met uw bedrijf betrokken wilt worden bij een naburige middelbare school, dan is dat via Jet-Net te regelen. Er kan dan ook direct gebruik worden gemaakt van de ervaring van de zogeheten ‘founding fathers’. Zo kunt u bijvoorbeeld worden betrokken bij een project van één van deze bedrijven met een middelbare school. Of u kunt gebruik maken van hun ervaring in het geven van gastlessen en workshops of het

houden van excursies. Er is een breed scala aan lesmateriaal dat door de bedrijven is ontwikkeld. Denk daarbij niet aan ‘schoolmateriaal’, maar aan presentaties, games, projecten of bedrijvendagen. Een bedrijf kan techniek interessant maken met de achtergrond van uw kwaliteiten. De middelbare school vertaalt dat naar lesstof. Waarom actief worden met Jet-Net?

Er is een algemeen belang voor techniek. Door het herkenbaar maken van een toekomst in techniek, zal de jeugd enthousiast raken voor een technische vakkeuze. Dit netwerk geeft nieuwe zakelijke mogelijkheden, die ook voor u toegankelijk zijn.

Er is een specifiek belang voor onderwijs. U komt in contact met het lokale onderwijs. De scholier uit de buurt die langs uw bedrijf fietst, krijgt een beeld van uw bedrijf. De middelbare school in uw regio kan daarmee vormgeven aan zinnig onderwijs.

Heeft u interesse om actief aan Jet-Net deel te nemen, meld u zich dan bij FHI. U wordt dan in contact gebracht met een geïnteresseerde school in uw regio.

Er is een zakelijk belang. De founding fathers en andere betrokken bedrijven vormen een netwerk binnen Jet-Net.

Voor meer informatie: FHI, Paul Petersen, telefoon (033) 4657507, e-mail: [email protected]. <

MISSIE FHI OPNIEUW GEFORMULEERD Het federatiebestuur en het managementteam van FHI zijn vorig jaar nogal gewijzigd. Reden en aanleiding voor beide organen om nog eens opnieuw te praten over missie en visie van de organisatie, mede met het oog op het voorgenomen ‘strategieproject’. De missiediscussie is inmiddels afgerond. Uitkomst is dat het FHI-motto gehandhaafd blijft: ‘Sterk in markt en beleid’. De missietekst werd echter opnieuw geformuleerd:


FHI is het collectief van technologiebedrijven die in de Nederlandse markt actief zijn als aanbieders van industriële elektronica, industriële automatisering, laboratoriumtechnologie en medische technologie. Het collectief functioneert als netwerk en richt zich tot externe partijen, zowel publiek als privaat, het bedrijfsleven en (semi-)overheidsinstellingen. Doel is collectieve marketing en belangenbehartiging voor de aangesloten bedrijven. Via de collectiviteit kunnen de kosten en lasten voor de aangesloten bedrijven worden beperkt en de kans op hun succes in de markt worden vergroot.

Om dit te realiseren heeft FHI een eigen bureau, dat werkt op basis van professionaliteit en flexibiliteit, als een team dat de continuïteit en stabiliteit van het totale netwerk zekerstelt. Het signaleert behoeften en wensen van de lidbedrijven, vertaalt die naar beleidsvoorstellen voor de bestuurders en voert projectmatig acties uit die daaruit voortkomen. Op dit moment wordt gewerkt aan de visie voor FHI: wat wil de organisatie zijn en wat is het streven voor de toekomst. Missie en visie worden vervolgens richtinggevend en toetsingskader voor het ‘operationeel handelen’: wat gaan we doen en laten. ■

21

Industriële engineers zien bezoek aan HET Instrument als ‘werkdag’ FHI presenteert resultaten onderzoek naar wensen van beursbezoekers. Vele duizenden engineers uit de grote industrie bezoeken HET Instrument. Zij zien vrijwel allemaal - voor 95% - een bezoek aan de beurs als een werkdag. Bezoekers van HET Instrument komen vooral voor ‘technische innovaties’ (36%) en om ‘op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen’ (35%). Deze gegevens komen uit een recent onderzoek van de branche Industriële Automatisering van FHI. Het onderzoek werd gedaan onder een groot aantal medewerkers van een honderdtal grote bedrijven in de chemische en petrochemische industrie, de voedings-

middelenindustrie en de farmaceutische industrie. Gevraagd maar thema’s voor HET Instrument, kiezen engineers vooral voor ‘Total Cost of Ownership‘ en ‘industriële veiligheid’.

Nadere informatie over de onderzoeksresultaten is opvraagbaar bij FHIbranchemanager Leo Oosterveen, [email protected]. <

Beursvloer HET Instrument uitverkocht Ten opzichte van 2002 meer exposanten op zelfde aantal vierkante meters. De beursvloer van HET Instrument is volledig volgeboekt. De 19.500 vierkante meters netto standruimte in de vijf beschikbare hallen in de Jaarbeurs Utrecht zullen van 1 tot en met 5 november totaal zijn bezet voor de presentaties van 560 technologieaanbieders in de Industriële Automatisering en Laboratorium Technologie.

HET Instrument gaat als beurs volledig in tegen de trend bij veel vakbeurzen. Met meer exposanten dan in de vorige editie en hetzelfde aantal vierkante meters is er geen enkele sprake van terugloop zoals bij veel vakbeurzen in binnen- en buitenland. Dat er meer exposanten deelnemen op dezelfde oppervlakte, duidt op verbetering van efficiency, zowel voor de exposanten als voor de bezoekers. Zie voor een overzicht van de exposanten, de clusterindeling op de beursvloer en registratie als (gratis) bezoeker aan de beurs www.hetinstrument.nl

22

“Mensen die met geavanceerde labapparatuur werken moeten zelf HET Instrument bezoeken” Chris van den Brink van het UMC Sint Radboud in Nijmegen komt al jarenlang naar HET Instrument. Voor het bloedtransfusielab, waar hij verantwoordelijk is voor materiaal en logistiek, is bezoek aan de beurs belangrijk, vindt hij. “Niet alleen voor de mensen die de spullen inkopen, maar vooral ook voor degenen die met geavanceerde apparatuur moeten werken”. Van den Brink speurt op HET Instrument zelf graag naar nieuwe, onverwachte dingen.


Die vindt hij naar eigen zeggen vooral op de kleinere stands aan de rand van de beursvloer. Zie voor een gefilmd gesprek met Chris van den Brink en andere professionele bezoekers aan HET Instrument www.hetinstrument.nl onder ‘algemene info’ en vervolgens ‘testimonials’.

Slimme beursbezoekers bestellen vooraf de Instrumentengids De ‘Instrumentengids’ is een soort technologiebijbel. Het is in elk geval het best gelezen, of liever ‘nageslagen’ boek in de branche. Natuurlijk is in veel gevallen de elektronische versie www.instrumentengids.nl nog handiger, maar lang niet altijd. Echt bladeren blijft vaak aantrekkelijk en als je over de beurs loopt of je beursbezoek voorbereidt, is het onontbeerlijk het papieren boekwerk bij de hand te hebben. De nieuwe editie 2004/2006 is eind september verschenen. Wie nu via internet bestelt krijgt de Instrumentengids zo snel mogelijk per post geleverd. Bestel via www.hetinstrument.nl.

Het enthousiasme onder de exposanten om hierin mee te doen was zo groot, dat ruim voordat HET Instrument haar deuren opent het maximale aantal deelnemers was bereikt. Laboratoriummedewerkers krijgen door deze unieke samenwerking snel een overzicht van wat er zoal te koop is. Investeringsbeslissers kunnen nu eens zien welke functionaliteit zij in huis halen. Voor nieuwsgierige bezoekers die meer willen weten, wijzen speciale displays op het LiveLAB de weg naar de individuele stands van de deelnemers. Het LiveLAB wordt bemand door speciaal opgeleide studenten van Saxion Hogeschool Deventer, voor het merendeel afkomstig van de studierichting algemene en commerciële chemie. De studenten zullen de bezoekers over de stand leiden en tijdens deze rondleiding uitleg geven over de werking van instrumenten en apparaten. Op het LiveLAB wordt aan de bezoekers een kaasstick van Pollfood en zakjes geraspte kaas van Grozette uitgedeeld. Zie www.hetinstrument.nl/livelab.

Generation R LiveLAB, modellaboratorium op HET Instrument 2004 Tijdens HET Instrument 2004 is het LiveLAB één van de grote publiekstrekkers. Het LiveLAB is een speciale demonstratiestand waarin 32 vooraanstaande leveranciers van labinstrumenten- en meubilair gezamenlijk laten zien hoe een ‘modellaboratorium’ van een kaasproducent er uit ziet en hoe het functioneert. Waar de individuele stands op de beurs de diverse specialismen van de individuele leveranciers tentoonstellen, laat het LiveLAB juist de samenhang tussen die producten zien. Het LiveLAB demonstreert de functionaliteit van een laboratorium van een kaasproducent.


Generation R doet onderzoek naar de rol die aanleg en omgevingsfactoren spelen bij de groei, gezondheid en ontwikkeling van kinderen. Onder leiding van de heer Klaas Jan Hinriks vindt tijdens HET Instrument 2004 op dinsdag 2 november het Generation R seminar plaats. De subtitel van dit programma is ‘Monitoring van mensen, het belang van labtechnologie in de onderzoekspraktijk’.

Hoe snel krijgt een bezoeker aan HET Instrument informatie van de exposant? HET Instrument is niet alleen een prim a gelegenheid om bij te praten en de nieuwste instrumenten te bekijken, maar wordt door bedrijve n ook gebruikt om opdrachtgerichte informa tie en prijzen te verzamelen. Lang niet elke expo sant blijkt zich dat voldoende te realiseren. Nabuco Business Consultancy heeft haar ervaringen met een concreet project en de wijze waarop een aant al exposanten op HET Instrument 2002 daar snel, laat of helemaal niet op reageerde systematisch vastgelegd. Bij de bedrijven die op de beurs wer den benaderd lukte het vrij snel om iemand te spre ken te krijgen met kennis van zaken, bij wie offe rte kon worden aangevraagd. Uiteindelijk gebeurd e dat bij acht bedrijven. Vijf van hen reageerde na 4 tot 14 dagen, drie bedrijven reageerden helemaa l niet! In alle gevallen werd extra tijd en moeite besteed, om alle gevraagde informatie complee t te krijgen.

Centraal staat de vraag welke technische uitdagingen nodig zijn bij het verzamelen, analyseren en opslaan en beheren van menselijk materiaal. Lidbedrijven van FHI geven hierop antwoord. De achtergronden van partijen die zijn betrokken bij Generation R komen Voor nadere info: Nabuco Business Consultancy, uitgebreid aan bod, alsook de wijze Dr. H. Stuurman waarop bedrijven in de voedingse-mail: [email protected]

23

middelenindustrie en farmacie met de uitkomsten van het onderzoek hun voordeel kunnen doen. Sprekers zijn onder meer projectleider Rosalinde Snijders, Paul Trienekens, voorzitters van de Raad van Bestuur van de Stichting Trombosedienst & Artsenlaboratoria Rijnmond, Jeanne de Vries, afdeling humane voeding WUR. Ook sprekers van TNO, WUR en lidbedrijven Micronic, Snijders en Tecan Benelux komen aan bod.

Preanalytische Automatisering in Monstervoorbereiding, D&M in de praktijk van nu en later Onderdeel van het congresprogramma van HET Instrument is het seminar 'Preanalytische automatisering in monstervoorbewerking' in de ochtend van woensdag 3 november 2004. De scope van het seminar betreft het traject van binnenkomst van bloedbuizen in het klinisch chemisch laboratorium tot in de analyser. Dit proces kan (deels) worden geautomatiseerd door middel van een complete robotstraat of met modules. Sprekers zijn onder meer de heer W. Rutten, voorzitter van de vereniging Samenwerkende Artsenlaboratoria in Nederland (SAN) en algemeen directeur van de Stichting Huisartsenlaboratorium (SHL) in Breda, de heer H. Hollaers, directeur Allgeier Computer. Ook lidbedrijven Gofin Meyvis, Dépex en Tecan Benelux geven invulling aan het programma. Het seminar staat onder voorzitterschap van de heer Dick Dees, lid van de Eerste Kamer voor de VVD en voormalig staatssecretaris van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur Bezoekers van het seminar zijn voornamelijk afkomstig uit de klinisch-chemische hoek.

Nevac seminar ‘Nieuwe ontwikkelingen in de vacuümtechniek’ tijdens HET Instrument 2004 Op woensdag 3 november 2003 vindt het door de Nederlandse Vacuüm Vereniging (Nevac) georganiseerde seminar ‘Nieuwe ontwikkelingen in de vacuümtechniek’ plaats. Het programma wordt mede verzorgd door leden van het FHI-vacuümcluster. De Nevac is opgericht op 13 april 1962 en bevordert de uitwisseling van kennis op het gebied van vacuümtechniek en gebieden waarin vacuüm een grote rol speelt. Aanmelden voor het seminar is mogelijk tot 15 oktober 2004 via de website van de Nevac. Zie www.nevac.nl.

Ruim baan voor de analist! Op maandag 1 november organiseert de Nederlandse Vereniging van bioMedisch Laboratoriummedewerkers (NVML) samen met de Koninklijke Nederlandse Chemische Vereniging (KNCV) een voorlichtingsbijeenkomst voor derde- en vierdejaars studenten van mlo en hlo. Op de eerste dag van HET Instrument 2004 geven gerenommeerde bedrijven en instellingen voorlichting op het gebied van arbeidsvoorwaarden, loopbaanperspectief en persoonlijke ontwikkeling. Het programma wordt vormgegeven door DSM, RIVM, Perifeer ziekenhuis- MC Haaglanden, AMC en Checkmark.

Verpakken en verzenden van diagnostisch materiaal en infectueuze stoffen Naast het seminar ‘Ruim baan voor de analist!’ vindt op donderdag 4 november 2004 het tweede door de Nederlandse Vereniging van bioMedisch Laboratoriummedewerkers (NVML) georganiseerde


seminar plaats. Het seminar behandelt twee aspecten; de ‘Classificatie van de te versturen materialen’ en ‘Verpakkingsmaterialen’. Het classificeren van biologisch materiaal is de eerste stap in het traject van verzenden van deze materialen. Van de classificatie hangt af hoe het materiaal moet worden verpakt en welke documenten moeten worden bijgevoegd (link naar ‘Packaging Instructions’). Aandacht zal worden besteed aan de classificatie van wildtype organismen, genetisch gemodificeerde organismen, diagnostisch materiaal en afval. Sprekers zijn Gijsbert van Willigen, werkzaam als biologische veiligheidsfunctionaris bij de afdeling Arbeidsomstandigheden en Risicobeheersing van het Leids Universitair Medisch Centrum Veiligheid gaat voor alles! Dit geldt ook voor het verpakken, etiketteren en documenteren van medische zendingen. Voor zowel het logistieke personeel als de ontvangers moeten besmettingsrisico's worden vermeden door het juist opvolgen van de verpakkingsrichtlijnen. Welke voorschriften dit zijn, inclusief de bijbehorende complicaties, zal tijdens deze presentatie worden behandeld. Hierop wordt nader ingegaan door Lambert Dekkers, directeur van CarePack Holland en medeoprichter van BioLogistic Services.

Van virus tot vector: van vijand tot vriend Het najaarssymposium van de Nederlandse Vereniging voor Gentherapie NVGT heeft als titel ‘Van virus tot vector: van vijand tot vriend’. Het symposium vindt plaats op 2 november tijdens HET Instrument 2004 in de Jaarbeurs te Utrecht. Al bekende sprekers zijn Leonie Kaptein, Amon Wafelman, Chris Bangma, Saskia Ebeling, Piter Bosma en Jolande de Poorter. Meer informatie is beschikbaar bij Joukje van der Velde ([email protected])


Maak het in Hoge Lonen Land Negen van de zestien deelnemers aan het ‘Maak het in Hoge Lonen Land’paviljoen verzorgen het seminar op vrijdag 5 november 2004. De boodschap van het seminar is gericht op OEM’ers, ontwikkelaars, machinebouwers, elektronicaproducenten en toepassers van elektronica in het algemeen. Prototypes, nulseries, kleinere series, projecten, batch series… in deze categorieën kunnen elektronicaproducten heel goed in Hoge Lonen Landen worden ontwikkeld en gemaakt. De argumenten daarvoor liggen in een goede prijs-kwaliteitverhouding, traceability, deskundigheid in embedded software en mechatronica, loodvrij solderen, communicatie en relatie ... eindigend in een groot voordeel van de efficiency en klantgerichtheid van totaaloplossingen. Vertegenwoordigers van genoemde doelgroepen zullen op het seminar een verdere toelichting van de argumenten horen. Het is natuurlijk de bedoeling om alle bezoekers uit die doelgroep tijdens de gehele week van HET Instrument uitgebreid in te lichten over de mogelijkheden in de Benelux en van de individuele deelnemers in het bijzonder. Het seminar en het paviljoen ‘Maak het in Hoge Lonen Land’ komen tot stand dankzij de deelnemers: Addware B.V., Adeon Technologies B.V., Development Club Café, emv Benelux B.V., Expice Hoorn B.V., Getronics Nederland BV, HEAD Electronics B.V., JTAG Technologies, LIAD Electronics B.V., Romex B.V., T&M Systems B.V., tbp electronics bv, Tyco Electronics Nederland B.V., VariAss Electronics B.V., W&S Benelux B.V., Zwick Roell. De folder van het seminar zal door de deelnemers en FHI worden gebruikt om de boodschap op het netvlies van de gewenste bezoeker te prenten. Voor meer informatie: FHI, Paul Petersen, telefoon (033) 4657507, e-mail: [email protected]

Diagnostiek & Monitoring in Wegen en Doseren De betekenis van deze titel wordt direct duidelijk in de eerste presentatie van Fundia Nedstaal voor het congres op woensdag 3 november 2004. Controle en monitoring vinden plaats door middel van wegen, geïntegreerd in het totale automatiseringstraject, inclusief administratieve, logistieke dataverwerking en identificatie. Door deze integratie krijgt men inzicht in de beschikbare data (monitoring) en kan direct worden ingegrepen (diagnostiek) bij optredende afwijkingen in het productieproces. Fundia Nedstaal te Alblasserdam is producent van rond staaldraad. De toepassing van wegen en doseren in dit bedrijf is een voorbeeld van diagnostiek & monitoring. De deelnemers aan dit congres en tevens leden van VLW bespreken verschillende aspecten van verschillende types weegapplicaties, om de toepassing op andere gebieden onder de aandacht te brengen. In het congres wordt een algemeen productieproces gevolgd. Weté houdt een presentatie over het wegen van ingaande goederen. Deze begincontrole is een wezenlijke factor in het te bepalen rendement van het productieproces. Het voorbeeld van Fundia wordt als leidraad genomen voor de presentatie van Weté. HBM zal een presentatie verzorgen over intelligente load cells, het hart van elke weeginstallatie. De laatste jaren zijn de load cells door toevoeging van elektronica steeds intelligenter geworden. Dat heeft mogelijkheden gegeven in dynamisch wegen en procesbewaking. HBM zal de voordelen van intelligente load cells benadrukken.

25

staan twee methoden ter beschikking: batchgewijs en continu. Beide werkwijzen worden toegelicht en — aan de hand van de voor- en nadelen van elke werkwijze — verdedigd. In de procesindustrie is het op gewicht doseren van de diverse grondstoffen een belangrijk onderdeel van de productie. De informatie hierover vormt namelijk de basis voor een goede diagnostiek en monitoring. Penko Engineering zal tijdens het congres extra aandacht aan het doseren geven. Voor het op gewicht doseren

Weté komt dan terug met een presentatie over het wegen van uitgaande goederen. Dat maakt het eerste verhaal compleet door nadruk te leggen op de rendementsbepaling en kwaliteitscontrole. Vanzelfsprekend eindigt het proces met een eindverpakking. Deze presentatie over controle en registratie van eindverpak-

kingen wordt verzorgd door Mettler Toledo. De aangescherpte eisen maken dit proces uitdagender. Met de juiste middelen kan echter aan deze eisen worden voldaan. Onder verantwoord toezicht van de dagvoorzitter Ed van Dijk van Verispect BV belooft het congres Diagnostiek & Monitoring in Wegen en Doseren voor de bezoeker betrouwbare informatie en dus rendement op te leveren. Voor meer informatie: FHI, Paul Petersen, telefoon (033) 4657507, e-mail: [email protected]. <

Het congresprogramma Maandag 1 november Croesezaal

Dinsdag 2 november

Woensdag 3 november

Donderdag 4 november

Vrijdag 5 november

Monitoring van mensen, Generation R-project

Preanalytische Automatisering in Monstervoorbereiding

Upscaling in food, pharma en biotech

Maak het in Hoge Lonen Land

Diagnostiek & monitoring van installaties org: FHI

Hoe en waarom elektronicaproductie in Nederland rendeert org: FHI

Verpakken en verzenden van diagnostisch materiaal en infectueuze stoffen

Microsysteem - & Nanotechnologie

Het belang van labtechnologie in de onderzoekspraktijk org: FHI/Erasmus MC

Diagnostiek & monitoring in de praktijk van nu en later org: FHI Lagerhuissessie Veldbustechnologie

(einde van de middag) org: FHI/APR/WLB

Irenezaal

Ruim baan voor de analist

Wegen Indoseren

Diagnostiek & monitoring in het proces org: FHI/VLW

org: NVML/UMCV

org: NVML (analisten)

Julianazaal I

Nieuwe ontwikkelingen in de vacuümtechniek

Julianazaal II

Industrial Wireless

Marijkezaal

26

Sensor Design-in

Diagnostiek & monitoring kan dramatisch beter org: FHI

org: NEVAC

Van RF ID tot businessen procesoptimalisatie org: FHI

Meten en maken, wat is er al te koop? org: FHI/MinacNed

THS, Geld verdienen met Innovatie!

org: Ten Hagen Stam

Gentechnologie

Van virus tot vector: van vijand tot vriend org: NVGT


ELECTRONICS & AUTOMATION 2005

■ VAKBEURS VOOR ELEKTRONICA EN INDUSTRIËLE AUTOMATISERING

Deelname is al mogelijk voor

Inschrijving beurs Electronics € 2.550,INCLUSIEF & Automation geopend COMPLETE Kosteneffectief concept met kleine standaardstands gehandhaafd, technologische content verdiept en nog meer full service.

STANDBOUW bovendien de garantie van volledig aanbod en sterke aantrekkingskracht naar de juiste bezoekersdoelgroep.

‘Het evenement wordt georganiseerd om geld te verdienen met techniek!’

Datum en locatie voor de beurs Electronics & Automation 2005 zijn definitief: 9 tot en met 11 maart in hal 1 van de Jaarbeurs Utrecht. Medio september is de inschrijving voor standhouders geopend en als het goed is, hebben alle belanghebbende FHI-lidbedrijven de documentatie en inschrijfformulieren ontvangen. Het concept voor de beurs Electronics & Automation zoals dat in 2003 is neergezet, is in grote lijnen gehandhaafd: standaardstands van beperkte afmeting, waardoor het mogelijk wordt om met 275 bedrijven in één hal te exposeren. In een korte periode van drie dagen kunnen heel kosteneffectief zo’n achtduizend bezoekers worden ontvangen. In 2003 is geen seminarprogramma georganiseerd, vanuit de gedachte ‘alle focus op de stands’. Gebleken is echter dat de bezoekers dat misten en daardoor ook korter op de beurs bleven. Bovendien bleek het moeilijker om de beurs vooraf in de vakpers ‘te profileren’. Reden genoeg om nu wel weer een aantal seminars te organiseren. Er is ook genoeg aanleiding in de technologische ontwikkeling. Vanuit de tentoonstellingscommissie zijn al

28

verschillende onderwerpen naar voren gebracht: opto-elektronica, polymere elektronica, loodvrije productie, microsysteem- en nanotechnologie, RF ID en biometrische veiligheid, remote access naar netwerken in de productiebesturing en product lifecycle management. Het all-in principe voor de standhouders is ook wat verder uitgebreid. Met de Jaarbeurs is een zodanige deal gesloten dat het mogelijk is om alle exposanten en bezoekers gebruik te kunnen aanbieden van zogenoemde ’Eurocafé’s’: terrassen op de beursvloer waar alle consumpties worden aangeboden voor een bescheiden eenheidsprijs. Het hele concept is zo ingericht dat men kan exposeren voor een all-in bedrag van € 2.550,- voor een stand van 16 m2. Electronics & Automation 2005

De beurs Electronics & Automation is door en voor de technologiebranches ontwikkeld om bedrijven gelegenheid te bieden kostenefficiënt marketing te bedrijven. Een stand hoeft niet veel te kosten. Als de beurs op non-profit basis wordt georganiseerd vanuit een brede, sterke federatie van technologiebranches als FHI, met een beurservaring van bijna vijftig jaar, dan is er

Het concept van Electronics & Automation, zoals dat in 2003 vernieuwd werd neergezet, heeft gescoord bij de exposanten: ■ een korte, driedaagse show; ■ uitsluitend standaardstands, zonder opbouwinspanning voor de deelnemers; ■ veel verschillende stands, zo’n 225, geconcentreerd in één grote hal; ■ eurocafés. Dat werkte goed, en dat is er in 2005 opnieuw

Door scherp te calculeren en in te kopen blijkt het mogelijk de prijs voor deelname nog lager te stellen dan in 2003! Standhuur

Alle exposanten hebben een standaardstand, verzorgd door de organisatie. De exposant heeft de keuze uit stands van 16m2/ 20m2/ 25m2/ 30m2/ 35m2 en 40m2. De stands zijn alle voorzien van hetzelfde standaardpakket. Dit pakket bestaat uit: ■ witte wanden van 2,5 meter hoog; ■ vast tapijt (1 kleur naar keuze); ■ frieslijst met naam van de firma; 2 ■ per stand van 16m : verlichting 2 spots, tafel + 2 stoelen; ■ aansluiting elektra 1kW, 16 Amp. Eurocafé’s

In de beurshal worden centraal tussen de stands verschillende cafés gesitueerd, waar zowel de standhouders als de bezoekers consumpties kunnen gebruiken voor de symbolische eenheidsprijs van één euro per consumptie.


Congresprogramma Hotspots, hot items op de beursvloer en in de congreszalen Gebleken is dat de bezoekers op E&A 2003 het congresprogramma misten. Reden voor de organisatiecommissie van de branches om nu ruim van te voren al te starten met de voorbereiding van zo’n programma. Een aantal hotspots, actuele technologische thema’s die binnen de branche en bij de doelgroepen leven, is al gekozen. Electronics ■ ■ ■ ■ ■ ■

High Frequency; Opto Electronics; Plastic/Polymere Electronics; Connectivity; Lead-free Production; Microsystems & Nanotechnology.

Automation ■ ■

■

■ ■

■

RF ID Systems & Biometric Security; Diagnostic Systems in Industry & Utilities; Remote Access to Process/Plantfloor Network; Machine/Machine Communicatie; Integrated Product & Process Engineering; Product Lifecycle Management.

artikelen brengt FHI de beurs Electronics & Automation 2005 onder de aandacht van bezoekers. Behalve de bekende promotiemiddelen, advertenties, free publicity en direct mail speelt internetmarketing een steeds belangrijker rol. Belangrijk element in de bezoekerswerving is de mogelijkheid die elke exposant krijgt om bezoekers via de eigen website rechtstreeks een gratis toegangskaart te laten bestellen via een module die FHI beschikbaar stelt. Noch voor de bezoeker, noch voor de exposant worden hiervoor kosten in rekening gebracht.

Mechatronics Trophy 2005 Op woensdag 9 maart 2005 wordt voor de zevende keer de Mechatronics Trophy uitgereikt. Traditioneel vindt deze uitreiking plaats tijdens de opening van Electronics & Automation. Mechatronica vraagt een interdisciplinaire werkwijze bij de ontwikkeling van producten. Werktuigbouw, elek-

Elke exposant kan in de aanloop naar de beurs via de E&A beurssite checken hoe het loopt met de werving van bezoekers, met name vanuit zijn eigen relatiekring. Alle bezoekers die via de eigen werving voorinschrijven, zijn vooraf bekend en kunnen door de exposant speciaal welkom worden geheten. De leden van de FHI-branches die exposeren ontmoeten elkaar regelmatig in allerlei clusteractiviteiten en stimuleren elkaar in het gericht werven van bezoekers. Voor meer informatie: FHI, Paul Petersen, telefoon (033) 4657507, e-mail: [email protected]. <

Trophy 2005. Het winnende bedrijf en de genomineerden staan tijdens de officiële opening van Electronics & Automation 2005 bij duizenden bezoekers in het middelpunt van de belangstelling. Bovendien is er op de beursvloer een speciale ruimte waar de producten worden tentoongesteld. Al met al is het winnen van de Mechatronics Trophy commercieel gezien uitermate lonend. Het aantal aanmeldingen is in de afgelopen vier jaar behoorlijk gestegen.

Bezoekerswerving

Publiciteit en bezoekerswervingscampagne worden gecoördineerd door het bureau van FHI. FHI werkt hiertoe samen met een groot aantal uitgevers van vakgerichte tijdschriften in Nederland en de Benelux. Door middel van advertentiecampagnes en redactionele

tronica en informatietechnologie worden gecombineerd, waardoor nieuwe producten en productiemethoden ontstaan. Mechatronica ontsluit nieuwe gebieden die voor de afzonderlijke technieken niet bereikbaar zijn. Dankzij mechatronica kunnen bedrijven concurrerend ontwerpen, produceren en verkopen. Inschrijven loont de moeite. Alle genomineerde bedrijven krijgen deskundig marketingadvies van de jury en veel publiciteit. De winnaar krijgt de grootste eer toebedeeld met de Mechatronics


Het wordt moeilijker de hoofdprijs binnen te slepen, maar zo gauw het gebeurt, is dat een forse erkenning en dus van extra grote waarde voor de winnaar. De inschrijving is geopend tot 1 december 2004. Op de site www.mechatrophy.nl staan de voorwaarden. Tot 2003 is de Mechatronics Trophy financieel ondersteund door de Stichting Firato. Dit zal in 2005 veranderen. De nieuwe sponsoren worden bekendgemaakt zodra het nieuwe ondersteunende team volledig is. <

29

INDUSTRIËLE ELEKTRONICA

MinacNed maakt microsysteem- en Nanotechnologie concreet Cluster voor microsysteem- en nanotechnologie krijgt razendsnel vorm en inhoud... en daarmee identiteit.

Na de oprichting op 1 april zijn er al twee ledenbijeenkomsten geweest, is er een ‘kwartiermaker’ aangesteld en werd een seminarochtend voorbereid voor HET Instrument 2004. Tegelijkertijd is de nieuwe vereniging volop bezig grotere en grootsere toekomstplannen te smeden om, met steun van de overheid, nieuw ontwikkelde technologie richting toepassing te brengen, vooral bij de wat grotere bedrijven in Nederland. De tweede ledenmeeting op 23 juni was een prima bijeenkomst. De presentatie van Tjeerd Jongsma van Royal Friesland Coberco was niet alleen technologisch hoogst interessant, maar

over een aantal jaren in de ruimte worden gebracht. Mede dankzij de financiële steun uit de aardgasbaten van ons land, kan in de aanloop naar die lancering een scala aan nieuwe technologieën worden ontwikkeld. (zie voor de volledige presentaties www.minacned.nl)

De meeting van 14 oktober was voor een groot deel gewijd aan uitwisseling van kennis en informatie tussen de leden. Twaalf lidbedrijven presenteerden

Philips Research over de ontwikkeling van een Magnetic Biosensor. Er staan ledenmeetings op het programma van MinacNed voor 14 oktober 2004 bij MiPlaza, High Tech Campus Eindhoven vanaf 14.00 uur en voor 16 december 2004 (plaats nog nader te bepalen). Micro/nanoseminar op HET, wat is er al te koop?

Op vrijdag 5 november organiseert MinacNed haar eerste seminar tijdens de beurs HET Instrument in de Jaarbeurs Utrecht. In een intensief ochtendprogramma presenteren negen bedrijven microsysteem- en nanotechnologie zoals die nu al te koop is. Het gaat vooral om meetapparatuur voor nanoresearch en producten en productiemiddelen om microsystemen te maken en toe te passen. Zie www.hetinstrument.nl Roadmap en clusterprojecten

bewees ook dat de toepassing van vooral microsieves ongekende mogelijkheden biedt voor de voedingsmiddelenindustrie en daarbuiten. Dat MinacNed-lid Aquamarijn een belangrijke rol heeft gespeeld bij de ontwikkeling van deze nieuwe, toepassingsrijpe technologie stemt hoopvol voor de toekomst. De tweede presentatie, van Wim Jongkind van de faculteit Luchten Ruimtevaart van de TU Delft keek nog wat verder naar voren in de tijd: de zwerm van microsatellieten die

30

zich in korte ‘elevator pitches’. Daarnaast presenteerde een daartoe ingestelde werkgroep een eerste aanzet tot een ‘competentiematrix’: wie kan wat op het terrein van micro en nano — in een zo nieuwe en zich zo snel ontwikkelend veld voorwaar geen overbodige luxe. Dat de meeting kon plaatsvinden op de High Tech Campus van Philips Research, in de gloednieuwe faciliteiten van the Strip was ook bijzonder, net als de presentatie van Menno Prins van

Het bestuur en management van MinacNed bereiden meer activiteiten voor. Mede op verzoek van het ministerie van Economische Zaken wordt een traject voorbereid om te komen tot een ‘roadmap’ voor de toepassing van micro en nano binnen de keten van de voedingsmiddelenindustrie. Daarnaast wordt een zogenoemde ‘kennispositiestudie’ gestart, die het kader moet scheppen voor de vorming van clusterprojecten van groepen bedrijven samen met onderzoeksinstituten. <


GROEIENDE CLUBGEEST BIJ DE SENSOR TECHNOLOGIE CLUB TNO FEL, van ‘lab’ naar in-line en een dramatische verbetering van diagnostiek en monitoring. “We moeten zorgen dat meer engineers beseffen wat de mogelijkheden van sensoren zijn en deze mogelijkheden ook gaan toepassen”, vindt Rolf de Boer, voorzitter van de Sensor Technologie Club. Hij is helemaal enthousiast over het sensorseminar dat de club organiseert tijdens HET Instrument.

Veelal beseffen de teams die producten of machines engineeren niet wat de mogelijkheden zijn met al bestaande sensortechnologie, vaak voor relatief lage kosten en eventueel met kleine aanpassingen aan de sensor of zijn interface. Een groot aantal leden van de Sensor Technologie Club biedt nu juist deze engineering support. Denk maar eens aan toepassing van hoekmeting en afstandsmeting in bijvoorbeeld de

machinebouw en in-line sensor technologie voor concentratiemeting in procesindustrieën. <

PROGRESS Results Soon Available Het programma voor het PROGRESS Symposium 2004 belooft uitdagingen. De titel geeft het al aan. De resultaten van het onderzoeksprogramma voor embedded software zijn binnenkort beschikbaar. De uitdaging ligt in de praktische bruikbaarheid van de onderzoeksresultaten. Loek Nijman, directeur research strategie & business development van Philips Research, start met een plenaire presentatie met als titel “Innovating innovation”. De vernieuwing van innovatie wordt in het programma opgepakt, waarbij de combinatie van techniek, marketing en management door de parallelle presentaties heenvloeien. Waar een kloof tussen techniek en management werd verwacht, zien we AIO’s hameren op commercialisering en bedrijfspresentaties lonken naar hard- en software. Aangezien alle partijen van belang zijn om innovatie tot praktische bruikbaarheid te brengen en daarmee de vernieuwing te realiseren, is het programma op een brede doelgroep afgestemd. Zowel AIO’s, wetenschappelijke medewerkers, hoogleraren en professoren kunnen een interessante


resultaten op het gebied van embedded systems. Dépex en DevLab laten de praktische kant zien hoe ontwikkelingen ‘zelf’ in gang worden gezet of met een kortere horizon worden gerealiseerd. De deelnemer aan het symposium wordt gevraagd actief betrokken te zijn bij deze breakouts.

lezing uitkiezen. Tegelijkertijd is het symposium boeiend voor zowel grote als mkb-bedrijven. Voor bedrijven die al wetenschappelijk onderzoek toepassen of juist voor degenen die denken zónder te kunnen, is PROGRESS de ‘place to be’. De omvang van de doelgroep komt in de middag tot uiting in de breakouts. Partijen als ESI, SenterNovem, PPOO en lectoren kunnen een ondersteunende rol bieden bij het beschikbaar en bruikbaar maken van wetenschappelijke

Wybren Jouwsma zal ter afsluiting een aantal voorbeelden presenteren hoe een succesvol product kan worden gerealiseerd vanuit een academisch idee. Voor meer informatie kunt u de site www.fhi.nl/progress bezoeken. Specifieke informatie over PROGRESS kunt u vinden op de site www.stw.nl/progress. Voor meer informatie: FHI, Paul Petersen, telefoon (033) 4657507, e-mail: [email protected]. <

31

INDUSTRIËLE ELEKTRONICA

Industriële Elektronica op HET Instrument 2004 T&M bedrijven sterker dan twee jaar geleden vertegenwoordigd op HET Instrument.

Een goede vertegenwoordiging van bedrijven uit de Test- & Measurementgroep, omgevingstesttechnologie (PLOT) en analyseapparatuur biedt de bezoeker een rijke aaneenschakeling van producten en diensten in de testtechnologie. Dit brede spectrum is herkenbaar te vinden rond het Testtechnologie Paviljoen, in het grensgebied tussen Hal 9 en 10. Bij de ingang van Hal 9 is het DevClub Café gesitueerd. De zes deelnemers tonen individuele producten, diensten en mogelijkheden. Daarnaast kan elk lid van de Development Club zich via een demo, folder of product presenteren in het algemene deel van het Café. Dan volgt het grootste paviljoen van de beurs HET Instrument 2004. De opzet

32

van dit paviljoen geeft de bezoeker de mogelijkheid om van begin (idee, ontwikkeling) naar de uitvoering (componenten, productiemiddelen, elektronica-assemblage) tot de eindfase (test van product en proces) te lopen. Aan het begin kan de bezoeker zich oriënteren met de hulp van zuilen. Aan het einde wordt de bezoeker geholpen aan een drankje en een hapje in het café van het paviljoen. De samenhang van de bedrijven ligt in de naam van het paviljoen: Maak het in Hoge Lonen Land. De bezoeker krijgt argumenten aangereikt om voor specifieke series een oplossing in de eigen regio te kiezen, zelfs West-Europa. Argumenten daarvoor zijn een goede prijs/kwaliteitverhouding, traceability, deskundigheid in embedded software en mechatronica, loodvrij solderen,

communicatie en relatie... eindigend in een groot voordeel van de efficiency en klantgerichtheid van totaaloplossingen. Deze aspecten worden uitgebreid behandeld in het seminar op vrijdag 5 november 2004 (zie specifiek artikel in dit Signalement). Rond de paviljoens richten bedrijven uit de branche Industriële Elektronica individuele stands in. De deelname uit de branche is daarmee sterker dan twee jaar geleden. Voor de bezoeker geeft dit een herkenbare groep bedrijven, die met sterke thema’s het ook interessant maken om bezocht te worden. Voor meer informatie: FHI, Paul Petersen, telefoon (033) 4657507, e-mail: [email protected]. <


DEVELOPMENT CLUB

Development Club richt

op

Een idee wordt werkelijkheid: de Development Club krijgt haar eigen gezamenlijke Research & Development Laboratorium, het DevLab! Na bijna twee jaar van voorbereiden, nadenken, ideeën formuleren en lobbyen is de kogel door de kerk: de Development Club krijgt haar eigen gezamenlijke Research & Development Laboratorium ‘DevLab’. Twaalf lidbedrijven van de Development Club hebben zich al gecommitteerd om mee te doen, ook financieel. Nieuws is dat ook de overheid meedoet. De vele positieve en stimulerende opmerkingen vanuit het ministerie van Economische Zaken en vanuit het InnovatiePlatform, kregen ‘handen en voeten’ met daadwerkelijk financiële steun. DevLab is namelijk uitgenodigd ‘experimenteerproject’ te worden voor de zogenoemde Cazimir-regeling. Dat betekent dat een aantal wetenschappers binnen DevLab een promotieonderzoek kan gaan doen, gedurende vier jaar, waarbij de loonkosten van deze wetenschappers voor rekening komen van de overheid.

DevLab zal deze basisonderzoekscapaciteit aanvullen met twee groepen van hbo-studenten, afstudeerders en een leidinggevend duo van lectoren. De loonkosten van laatstgenoemden zullen ook worden gedragen door de overheid, via de HBO-Raad. Uiteraard zullen ook medewerkers van de DevLabbedrijven op projectbasis meedraaien in de onderzoeksgroepen. De DevLab-initiatiefgroep, het bestuur van de Development Club aangevuld met enkele andere ‘trekkers’ uit de club, heeft inmiddels drie technologievelden geselecteerd waarop het onderzoek zich zou moeten richten. Bovendien zijn twee ‘virtuele productideeën’ geformuleerd die moeten helpen de technologie toepassingsgereed te maken: de kunstvlinder ‘Atalanta’ en het intelligente kneedklei ‘Dutch Clay’ Doelstelling van DevLab is ‘business creatie door technologische voorsprong in de markt’. Over enkele jaren hopen de deelnemende bedrijven, samen

met hun partners in de markt een technologische voorsprong te hebben opgebouwd, tenminste ten opzichte van de rest van Europa. Basis van de samenwerking is ondermeer dat er IP (Intellectual Property ofwel intellectueel eigendom) wordt gegenereerd dat eigendom wordt van de coöperatieve DevLab en dat de leden licenties kunnen nemen ‘om niet’. Derden zullen moeten betalen voor de rechten. DevClub is nog in onderhandeling met partijen voor wat betreft de huur van een locatie waar de onderzoeksgroep haar werk zou moeten gaan doen en waar de lidbedrijven kunnen samenkomen voor colloquia en een maandelijkse DevLab-borrel. Een aantal andere lidbedrijven laat ‘demo’s’ zien van productontwikkeling die zijn gerealiseerd. Vanuit de hele Club als zodanig is er een centrale presentatie. <

DEVCLUB CAFÉ OP HET INSTRUMENT Salland Electronics, Chess, Vitelec, Wireless Value, Emdes, Sintecs zijn de ‘dragende’ partijen op het DevClub paviljoen. Het paviljoen is DevClub Café gedoopt om aan te geven dat alle leden met hun relaties

34

er welkom zijn en de stand kunnen gebruiken als ontmoetingsplek gedurende de beursweek in de Jaarbeurs, standnummer 9C5. Het DevClub Café sluit op de beursvloer aan bij het thema ‘Maak het in Hoge Lonen land. Meer informatie daarover elders in dit nummer van Signalement. <


WEEGINSTRUMENTEN (VLW)

INDUSTRIËLE AUTOMATISERING

FHI Industrial System Integrators omarmen RFID Confereren op niveau is traditie bij de system integrators. Afgelopen 15 september was de locatie kasteel de Hoge Vuursche.

Daar werd in een aantal presentaties ingegaan op de ontwikkelingen op het gebied van RFID, waarbij een reeks van mogelijkheden aan de orde kwam voor toepassing in industriële systeemintegratieprojecten. Vanuit het adagium ‘nieuwe technologie genereert investeringen en daarmee systeemintegratie’ kregen de system integrators volop projectmogelijkheden aangereikt, van betonproductie tot en met toepassingen in de procesindustrie. Wiskundige modellen en hun rol in efficiënter bedrijf- en productiesturing kwam ook aan bod. Toepassing hiervan blijkt verdere optimalisatie van besturingen mogelijk te maken.

AGENDA VLW De Vereniging Nederlandse Leveranciers van Weeginstrumenten blijft zich uitbreiden. In 2004 hebben Kalibratiebureau Nederland, Rinstrum en RAVAS Europe zich gemeld als nieuw lid. Op moment van schrijven heeft de VLW daardoor 45 leden.

relatief makkelijk laten rechtvaardigen. Gespitste oren dus bij de system integrators die ook nog mogelijkheden zien om samen met de universiteit bij te dragen aan verdere technologieontwikkeling. RFID in heel andere applicatiegebieden, zoals de bouwmaterialen ‘business’, zijn beschreven door Luc Pleysier van Trackvision. Het afschermen van de RFID-chip voor omgevingsinvloeden en goede inbouwmogelijkheden zijn een paar van de succesfactoren gebleken bij dit soort projecten. Het meest enthousiast ontvangen werd de applicatie die het mogelijk maakt lege flessenkratten (emballage) te volgen en waarbij een factuur kan worden gestuurd op grond van ontbrekende of verkeerde flessen. Dan ziet de gebruiker zijn investering heel direct terug.

De agenda <

Sensorinformatie via de RFID-chip

RFID-technologie voor de vermindering van afkeur van versproducten… een toepassing die door Frans Peter Scheer van het research centre van de Wageningse universiteit uitgebreid uit de doeken werd gedaan. Verschillen van 3°C tijdens de bewaarperiode blijken bij tomaten al grote kwaliteitsverschillen op te leveren. In veel gevallen gaat het bij afkeur van een versproduct om 6% of meer van de omzet. Met RFID-toepassingen voor versproducten is dus geld te besparen, waarmee de systeemintegratiekosten voor de applicatieontwikkeling zich


<

Efficiëntere systeemintegratie door wiskundige modellering?

Tien procent performanceverbeteringen door wiskundige modellen in besturingen… dat is volgens Arjen Vestjens van CQM al enige malen gerealiseerd in toepassingen zoals identificatietechnieken bij weegbruggen langs de snelweg. En steeds preciezere beslissingen blijken mogelijk bij toepassing in allerlei applicatiesoftware. <

<

<

<

12 en 13 oktober 2004 Legal metrology working group van CECIP te Boedapest 3 november 2004 Seminar Diagnostiek & Monitoring tijdens HET Instrument 1 t/m 5 november 2004 Cluster weegtechniek op HET Instrument 10 november 2004 Ledenvergadering VLW 10 november 2004 Platform overleg met het ministerie van EZ, NMi en Verispect. <

35

INDUSTRIËLE AUTOMATISERING

Industrial Business Solutions Controllers, diagnostiek en open software, maar nu in een business omgeving. Voor een goede diagnostiek van de financiële situatie heeft de controller juiste en werkbare gegevens nodig om tot informatie te komen. Dergelijke gegevens moeten komen uit industriële automatiseringsystemen. Om informatie te krijgen die ook werkelijk iets zegt over de operatie is een goede integratie tussen ‘business’ omgeving en ‘shop floor’ een eerste vereiste. Kaasje, voor de business solutionsmannen binnen de IA-branche, die hier onder leiding van hun voorzitter Louis Bekker hun meeting van 6 oktober aan wijdden. Een aantal financieel managers van productiebedrijven uit de voedingsmiddelenindustrie gaven in de meeting ook hun mening over stellingen als ‘De CFO is steeds vaker de belangrijkste beslisser als het gaat om technologiestrategie’; ‘ICT-infrastructuur kan financiële

controlesysteem maken of breken’ en ‘CFO is steeds meer betrokken bij keuze ICT en leverancier’. Open systemen

Tijdens de meeting van het platform is gebleken dat open communicatie tussen systemen steeds meer de basis is voor architectuur van nieuwe systemen - niet onbelangrijk nu RF ID het mogelijk maakt producten over de hele keten te volgen. HP gaf aan de hand van een aantal voorbeelden van logistiek in de productie van computers een compleet overzicht. Meer hierover op het seminar Industrial Wireless op 3 november tijdens HET Instrument. U meldt zich aan op www.hetinstrument.nl. <

De remmende werking van vooruitgang Veldinstrumentatie intelligentie en ‘functionele veiligheid’. Veldinstrumentatie wordt al decennia lang intelligenter. Maar wat is het effect op de gebruikers van deze continue technische vooruitgang? Bas Groen van DSM Gist durfde het afgelopen 14 september aan om ten overstaan van de FHI-leden van het cluster veldinstrumentatie deze vraag te stellen. Enige gevoeligheden zijn daarbij wel geraakt: ‘Jullie vragen ons te investeren in de ontwikkeling van intelligentie van de apparatuur maar blijken hiervoor niet te willen betalen’ zo luidde ietwat gechargeerd één van de tegenwerpingen. Toch blijken de leveranciers zeer bereid mee te denken over vragen als ‘Leidt meer intelligentie in het instrument tot betere performance van de plant?’ Worden productieprocessen in kwaliteit, flexibiliteit en kwantiteit 36

verbeterd?’ Uiteindelijk heeft het voorhouden van de spiegel wel geleid tot meer duidelijkheid over elkaars verwachtingen.

samenwerkingsverband heeft een werkgroep, bestaande uit plantowners, een document opgesteld over functionele veiligheid. Een aantal leveranciers heeft hier al op gereageerd. Aart Pruyssen van Emerson Process Management is één van de mensen aan leverancierszijde die hiervan met zorg kennis hebben genomen. Hij is bereid gevonden erover te vertellen en zijn visie erop te geven. Ook met het WIB wordt contact gehouden over dit document. Veldbussen

PILOT plant van het NIZO

Functionele veiligheid

In het WIB ‘instrument users international’ zijn de specialisten van de plantowners verenigd. Binnen dit

Op woensdagmiddag 4 november vindt de veldbussen Lagerhuissessie plaats waar meer discussie met plant owners plaats zal vinden. Aanmelden voor het bijwonen hiervan kan op www.hetinstrument.nl. <


Control Product Suppliers mikken op de machinebouw Meer engineering support, onderzoeksresultaten en discussie met vakblad. Wat kan de Control Product-leverancier bij de engineering van de machinebouwer betekenen? Het was één van de centrale vragen in de ledenmeeting van het FHI platform Control Product Suppliers op 20 oktober. Stork Bouwtechniek gaf hier een heldere visie op. En ABN AMRO presenteerde de resultaten van haar recente onderzoek binnen de machinebouw. Maar er was meer het blad Machinebouw ging in de meeting het kritische gesprek aan over de rol van vakbladen in het benaderen van de machinebouw bijv. het opsoeperen van de advertentiebudgetten van de leveranciers. Naar meer gezamenlijke engineering inspanning?

Directeur en engineeringmanager van Stork Bouwtechniek, Hans Fles en Hans van den Broek belichtten de rol die zij zien voor de leveranciers in het engineering traject van machinestraten. EDaarbij valt te denken aan bijvoorbeeld een gezamenlijke inspanning voor verkorting van de doorlooptijd van projecten. Het unieke van de meeting was de opzet om in een open gesprek met een groep leveranciers ideeën te toetsen en te verrijken. Dat lukt vanwege het gezamelijke doel: het vergroten van de waarde van de productiestraten van de eindklant van deze productiestraatbouwer. In de hun strategiemeeting van afgelopen

voorjaar identificeerden de Control Product Suppliers de trend al die nu weer naar boven kwam: meer betrokkenheid en verantwoordelijkheid vóór de projectresultaten! Maar er was meer, een machinebower als Stork die, die trend ook bleek te zien en te stimuleren, is er perspectief op concretisering en optimalisatie. De machinebouw in Nederland

Verschillende marktsegmenten van de machinebouw kwamen aan de orde in de presentatie die Willem Rol en Marcel Kamp van ABN AMRO. Zij hebben uitgebreid verschillen tussen de marktsegmenten onderzocht, maar zijn ook ingegaan op hetgeen Nederlandse machinebouwers van internationaal onderscheidt. Daarmee konden zij een gedetailleerd beeld geven van de markt van machinebesturingen in Nederland. Een pittig gesprek met de vakpers?

In discussie met een vakblad… Voor het eerst sinds jaren kwam er weer eens een vakblad een bijdrage leveren aan een discussie in een FHI-ledenmeeting over de rol van de vakpers in het benaderen van in dit geval de machinebouw. Mark Oosterveer, hoofdredacteur van het blad Machinebouw, bleek bereid gevonden om nu eens

niet te komen luisteren naar informatie voor een artikel, maar om zijn kijk te geven op de rol van de vakpers in het benaderen van de machinebouw. Natuurlijk werden ze het niet volledig eens maar erkenning en herkenning van wederzijdse afhankelijkheid was er. Een basis om op voort te bouwen. HET Instrument en erna….

Natuurlijk staan al de vooraanstaande Control Product Suppliers prominent op HET Instrument met onder meer de live demo productie lijn (LivePIL voor kenners) en in een hoogwaardig seminarprogramma. Ook op Electronics & Automation van 9-11 maart 2005 zal er weer een prominente rol voor de Control Product Suppliers zijn in de kennisoverdracht naar de markt. <

SYSTEM INTEGRATORS INMIDDELS ERKENDE PARTIJ IN DE MARKT Het ISI, Platform Industrial System Integrators heeft geen ‘eigen’ collectief paviljoen op HET Instrument 2004. Oorzaak en reden dat met deze traditie wordt gebroken is het feit dat het verschijnsel ‘Industrial System Integrator’ nu een geaccepteerd


fenomeen is in de markt. De leden van het platform zijn dit jaar voldoende herkenbaar verspreid aanwezig op de beursvloer, al dan niet samenwerkend met bepaalde leveranciers van automatiseringsproducten en –systemen. Het Platform ISI is daarmee

niet minder ‘alive and kicking’, maar concentreert zich vooral op het onderhouden van de onderlinge relaties en het gezamenlijk binnenhalen van kennis. www.fhi.nl/fhi/branches/ia/isi. <

37

PROFIBUS

Een nieuw event voor nieuwe en bestaande gebruikers De vereniging PROFIBUS Nederland organiseert op 30 november 2004 in Ede voor de eerste keer:

systeemintegratoren die al veel of recentelijk ervaring hebben opgedaan met PROFIBUS.

De Nationale PROFIBUS dag

Doel van De Nationale PROFIBUS dag is de deelnemers informatie te geven die helpt om hun onderhoud, productie of engineering nog beter te organiseren en te laten renderen, een dag ook om andere gebruikers te ontmoeten en bij te praten over de laatste stand van zaken.

Een nieuw dagvullend event dat in plenaire en parallelle sessies informatie biedt voor nieuwe en bestaande gebruikers van de PROFIBUS Automation Technology. De dag is opgedeeld in korte, informatieve tijdsblokken van een half uur. Zo’n blok gaat heel gericht over bestaande en/of de allernieuwste PROFIBUS-technologie, of biedt een presentatie over een aspect uit de praktijk. Sprekers zijn specialisten vanuit het PROFIBUS Competence Center, vanuit de vereniging PROFIBUS of vanuit de ledenbedrijven. En sprekers zijn ook medewerkers van eindgebruikers of

Een belangrijk aspect in de opzet is om de deelnemers bekend te maken met valkuilen en aandachtsgebieden tijdens verschillende fasen in projecten. De sprekers komen direct uit de praktijk en informeren over hun ervaring! De presentaties zijn soms technischtheoretisch gericht, maar altijd geënt op de echte praktijk. Ook wordt gekeken hoe PROFIBUS kan bijdragen aan een (nog) betere concurrentiepositie.

Gratis PROFIBUS Consultancy

Ook biedt De Nationale PROFIBUS dag de deelnemers de gelegenheid om met een eigen specifieke vraag in contact te komen met een PROFIBUSspecialist. De deelnemer meldt welk aspect van PROFIBUS hij/zij met een specialist wil bespreken en in welk tijdsblok. En de Vereniging PROFIBUS Nederland zorgt dat hierover met een specialist kan worden gesproken in een rustige omgeving. Voor wie is De Nationale PROFIBUS dag?

De Nationale PROFIBUS dag is interessant voor iedereen die zich bezig houdt met de automatisering van machines en installaties. Dit zijn: productiemanagers en plantmanagers, onderhoudsmanagers, systeemintegratoren, machinebouwers, consultants, contractors en ingenieursbureaus. Kennis- en beursplein

Naast de informatie die de deelnemer tijdens de lezingen ontvangt, kan tijdens de pauzes ook kennis worden vergaard op het PROFIBUS kennis- en beursplein. Hier staan standjes van de leden van PROFIBUS Nederland. Het standpersoneel informeert de deelnemers graag over hun producten en diensten. Ook kan men hier terecht voor koffie, thee of fris en staat er tijdens de lunch een uitgebreid buffet klaar. Deelname aan het seminar bedraagt € 195,- (exclusief BTW), inclusief koffie / thee / fris en een lunch. <

38


PROFIBUS persbijeenkomst op HET Instrument

PROFIBUS WERELDWIJD MARKTLEIDER IN PROCES- EN PRODUCTIEAUTOMATISERING Installed Fieldbus nodes

PROFIBUS PA Fieldbus Foundation H1 Interbus

Op 2 november wordt een persbijeenkomst georganiseerd om de pers te informeren over: ■

■

PROFIBUS, total

CC-Link, total DeviceNet, total DeviceNet, only Rockwell Automation

De positie van PROFIBUS en PROFINET in de wereld, Een onderzoek van de ARC Advisory Group over PROFIBUS in hybrideproductieprocessen, ‘The Value Proposition of Fieldbus in the Hybrid Industries’ Time

Om dit laatste onderwerp te presenteren komt David W. Humprey van ARC over naar Nederland. Hij is senior analyst en heeft het onderzoek uitgevoerd. <

Uit onderzoek is vast komen te staan dat PROFIBUS wereldwijd marktleider is in veldbussenland. Eind 2003 waren er 10 miljoen PROFIBUS-apparaten geïnstalleerd. Nummer twee is Interbus met ruim 6 miljoen aansluitingen, gevolgd

door Devicenet met circa 2 miljoen. De verwachting van PROFIBUS International is, dat het aantal van 10 miljoen in vier jaar zal verdubbelen naar 20 miljoen apparaten. <

ROVC Technische Opleidingen, ook voor Certified PROFIBUS Engineer trainingen Sinds dit najaar verzorgt ROVC Technische Opleidingen in Ede ook de Certified PROFIBUS Engineer trainingen. Een dergelijke opleiding wordt afgesloten met een examen, waarna bij goed gevolg een certificaat wordt afgegeven. Door het inzetten van engineers met dit certificaat is de opdrachtgever verzekerd van echte PROFIBUS deskundigheid. De training wordt ook verzorgd door ons competence center, PROFIBUS Center in Wateringen. < signalement oktober 2004

39

LABORATORIUM TECHNOLOGIE

Ledenvergadering Laboratoriumbranche Clustervorming, roadshows en belangenbehartiging. De branche Laboratorium Technologie kwam op 17 juni in Capelle aan den IJssel bijeen voor haar jaarlijkse algemene ledenvergadering. Naast de formele zaken rond de financiën en bestuursverkiezing, presenteerde branchemanager Andreas Meijer de beleids- en activiteitenvoornemens voor 2004/2005. Dit jaar is al begonnen met versterking van het clusterbeleid binnen de branche. Het cluster analytische instrumenten werd gereanimeerd; het cluster Labochemie maakte een voorzichtige

Nieuw bestuurslid Laboratorium Technologie Tijdens de algemene ledenvergadering is de heer Willem van Raalte (46) voorgesteld als nieuw bestuurslid van de branche Laboratorium Technologie. De heer Van Raalte is oprichter en algemeen directeur van Da Vinci Europe Laboratorium Solutions BV, te Schiedam. De heer Van Raalte heeft de opleidingen hbo-A Klinische Chemie en hbo-B Biochemie doorlopen. Daarnaast heeft hij diploma’s behaald in NIMA A en B en Small Business School. Alvorens zijn eigen bedrijf te starten is Van Raalte werkzaam geweest als commercieel directeur bij het voormalig Gerstel Benelux BV. Het nieuwe branchebestuurslid was al een aantal jaren binnen de branche actief als lid van de tentoonstellingscommissie. <

start; de LIMS-groep wordt waarschijnlijk ook weer actief en een cluster ‘contractlabs’ is in voorbereiding. Dit jaar, 2004, zijn er in de branche geen roadshowactiviteiten omdat alle focus op HET Instrument ligt. In 2005 worden zeker weer enkele evenementen gepland, waarbij de leerervaringen van 2003 worden meegenomen. De belangenbehartiging is een derde en in belang groeiend element in het branchebeleid. Waar mogelijk zal LT daarin samen optrekken met de ‘zusterbranches’ binnen FHI. De standaardisatie van servicecontracten is daar een voorbeeld van,

Ten slotte is vermeldenswaard dat vanuit het branchebestuur een ‘taskforce’ is gevormd om in het komende jaar een ‘strategieproject te gaan uitvoeren, dat de leden moet helpen hun toekomstscenario’s in de markt helder te krijgen. <

BIOTECHNOLOGIE VOOR NIET-BIOTECHNOLOGEN SLAAT AAN Half oktober vond de tweede editie plaats van de basistraining voor FHI-bedrijven die te maken krijgen met klanten in de Biotechnologie en Life Sciences

een onderdeel van de Rijksuniversiteit Groningen, in samenwerking met VUCHEM Research, dat onderdeel is van de VU Amsterdam.

Kennis van biotechnologie is weinig vanzelfsprekend; toepassingen en gevolgen blijven vaak in het duister. En dat terwijl de verwachting is dat de rol van biotechnologie de komende jaren alleen maar zal toenemen. Biotechnologie en Life Sciences zijn niet meer weg te denken in de huidige maatschappij. Al met al reden om een training te organiseren in de vorm van een workshop waar deelnemers kunnen kennismaken met de basisbeginselen van Biotechnologie en Life Sciences. Met de verkregen kennis kan de deelnemer een actievere rol spelen in gesprekken die hij moet gaan voeren over biotechnologie in het kader van marketing, sales of trouble shooting. Een eerste editie vond plaats in mei 2004, met zoveel succes dat op 14 oktober een tweede kon worden georganiseerd.

De training geeft inzicht in de keten van micro-organisme tot product. Centrale vraag daarbij is, hoe men micro-organismen zover krijgt om op economische en milieutechnisch verantwoorde wijze te gaan produceren. Tijdens het eerste deel van de middag lag de focus op de microorganismen zelf. Daarna werd méér ingegaan op de feitelijke productie. De leiding was weer in handen van Simon Goede. "In grote lijnen komt het er op neer dat we bespreken hoe een cel is opgebouwd”, legt deze uit. “Wat zijn de belangrijke onderdelen in de cel. Met namen de celarchitectuur op moleculair niveau; ofwel uit welke moleculen, is de cel opgebouwd (DNA, eiwitten, ...). Dit hebben we in het vervolg nodig om uit te leggen hoe we de cel zover kunnen krijgen om voor ons bepaalde verbindingen te gaan maken (genetische modificatie). Enkele van deze technieken worden besproken. En in de avond richten we ons op een toepassing van biotechnologie: de arrays." <

De workshop werd georganiseerd in het FHI-kantoor te Amersfoort door de Stichting Technologie Consultancy Center,

40

dat wordt samen met de Medische Branche opgepakt. In de trajecten export, arbeidsvoorwaarden en regelgeving betreffende terugname van elektronische apparatuur heeft de labbranche het voortouw genomen ook voor de drie andere branches van FHI.


Hoe is het met uw vindbaarheid gesteld? Vraag nu de gratis analyse aan op www.revenew.nl.

Expert in online vindbaarheid. Professionals voor uw e-commerce en e-solutions toepassingen, kortom, uw web-activiteiten. Neem vrijblijvend contact op of ga voor informatie naar www.revenew.nl. ReveNew bv. Satelliet 8 3824 MT Amersfoort [email protected] Tel.: (033) 4502030

MEDISCHE TECHNOLOGIE

Hulpmiddelenk

mpas

Zuurstof- en Vernevelapparatuur Recentelijk heeft het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) het kompasdeel voor Zuurstofapparatuur afgerond. Ook het kompas voor Vernevelapparatuur zal binnenkort gereed zijn. Vanuit het cluster MFBT is FHI intensief betrokken geweest bij de totstandkoming van beide kompassen. Het Hulpmiddelen Kompas (HK) biedt onafhankelijke informatie voor de voorschrijvers, adviseurs, leveranciers en zorgverzekeraars over het gehele traject van hulpvraag tot en met evaluatie van een bepaald hulpmiddel.

Daarnaast biedt het HK informatie om te komen tot een adequaat hulpmiddel voor de individuele gebruiker. De vraag naar hulpmiddelen en het gebruik ervan stijgen. Dit komt door de vergrijzing en de toegenomen technologische mogelijkheden, maar ook door de wens de zelfredzaamheid van mensen met een handicap, chronisch zieken en ouderen te vergroten.

In 2002 zijn de eerste twee delen van het Hulpmiddelen Kompas verschenen: therapeutisch elastische kousen en stomamaterialen. De volgende uitgaven gaan over zuurstofapparatuur, vernevelaars, eenvoudige mobiliteitshulpmiddelen en visuele hulpmiddelen. Het streven is om het kompas uit te bouwen naar tien delen, die vanaf 2005 via internet kunnen worden geraadpleegd. <

‘Zes Minuten’, twaalfdelige dramaserie rond AED–pictogram Binnen de branche is een cluster actief waarin alle fabrikanten en leveranciers van de AED's (Automatische Externe Defibrillatoren) zijn verenigd. Bij plotseling hartfalen kunnen deze apparaten een levensreddende functie vervullen. Vanuit dit cluster wordt gewerkt aan een goede en verantwoorde introductie van AED’s in de Nederlandse samenleving. Gezien de wenselijkheid van een uniform AED-pictogram, zoals brandbestrijdingen nooduitgangpictogrammen, heeft FHI in samenwerking met de Nederlandse Hartstichting en GGD Zuid-Limburg een conceptpictogram ontwikkeld. Bij de totstandkoming van dit AED-herkenningspictogram heeft de richtlijn voor veiligheidskleuren en -tekens NEN 3011 als basis gediend. Inmiddels heeft het FHI-lidbedrijf Brady het pictogram opgenomen in haar pro-

42

ductenprogramma. Brady is wereldwijd producent van pictogrammen en veiligheidsaanduidingen.

Het Brady pictogram

Vanaf donderdag 2 september is de AVRO gestart met de nieuwe twaalfdelige dramaserie ‘Zes Minuten’. De serie maakt deel uit van drie televisieprojecten die de AVRO in samenwerking met de Nederlandse Hartstichting maakt in het kader van het veertigjarige bestaan van deze stichting. Verschillende FHIleden zijn betrokken geweest bij de totstandkoming van dit programma. Bij

dit programma over de zes beslissende minuten na een hartstilstand is de website www.zesminuten.nl ontwikkeld, die bezoekers confronteert met cruciale keuzes. Elk half uur krijgt er iemand in Nederland een hartstilstand. Vaak gebeurt dat omdat het slachtoffer te laat of helemaal niet wordt gereanimeerd. De eerste zes minuten na een hartstilstand zijn bepalend. De Nederlandse Hartstichting organiseert al meer dan 30 jaar reanimatieonderwijs voor de Nederlandse bevolking. Het streven van de Hartstichting is dat in 2005 dertig procent van de bevolking kan reanimeren. De dramaserie Zes minuten van de Hartstichting en de AVRO laat de noodzaak hiervan zien. <


FHI MET TWEE PAVILJOENS OP MEDICA UTRECHT 2005 Van 2 t/m 4 februari 2005 vindt de 22e editie plaats van Medica Utrecht. Evenals voorgaande edities zal FHI weer prominent aanwezig zijn. Het expositieprogramma van de MEDICA is verdeeld over de sectoren; Medische technologie, verpleging & verzorging, revalidatie, fysiotherapie,

Bezoekers en congressen De bezoekersdoelgroepen bestaan uit bestuurders en directie, instrumentatietechnici, zorginkopers, hoofden facilitaire dienst, administratie, P&O, medisch specialisten, artsen, arts-assistenten, verpleeg-

personeel & organisatie, facilitair & catering. Leden van FHI staan bij elkaar in Hal 11 alwaar FHI ook met twee omvangrijke paviljoens (thuiszorgtech-

nologie en diabetes/incontinentie/ stoma) aanwezig zal zijn. FHI gaat tevens speciale aandacht besteden aan klinische ICT-oplossingen. <

specifieke doelgroepen voeren. Voorts is FHI in overleg met de inkopersvereniging voor de opzet van een middag- en relationeel avondprogramma. Ook met de VZI en NVTG worden momenteel workshop en congresprogramma’s ontwikkeld die tijdens MEDICA Utrecht gehouden gaan worden.

voor alle betrokken partijen in de zorg en hulpverlening van belang is. De ziektebeelden diabetes, hart/vaten, oncologie en astma/COPD staan centraal tijdens het meerdaagse congres. Inmiddels is er een imposante lijst van sprekers voor de verschillende congressen.

Disease Management Congres

Zowel vanuit een professionele als uit een collectieve verantwoordelijkheid wordt veel aandacht gericht op behoud en/of verbetering van kwaliteit, toegankelijkheid, betaalbaarheid, doelmatigheid, keuzevrijheid, informatievoorziening, samenwerking en integratie van de zorg.

kundigen en verzorgenden, fysiotherapeuten. Er worden ruim 25.000 bezoekers verwacht. Medica Utrecht zal evenals voorgaande edities de bezoekerswerving voor haar rekening nemen. FHI zal daarnaast in samenwerking met de leden een actief uitnodigingsbeleid richting meer

De impact van deze trends en ontwikkelingen voor specifieke ziekte- en patiëntencategorieën is zeer verschillend en complex. De wijze waarop het zorgproces per ziektecategorie wordt gemanaged en georganiseerd, is onderwerp van het Disease Management Congres 2005. Hier wordt een problematiek aangesneden die

Het Disease Management Congres 2005 komt tot stand met medewerking van vele organisaties die het congres vorm geven met vele workshops, met het tonen van good practices en met presentaties van onderzoeksresultaten en dergelijke. Het toepassen van innovaties binnen het primaire zorgproces, met als doel het verhogen van de kwaliteit en de doelmatigheid in de zorg, staan centraal. Het Disease Management Congres vindt plaats parallel aan de Medica 2005 van 2 t/m 4 februari 2005. Voor informatie over deelname aan MEDICA 2005 kunt u contact opnemen met FHI (Luc H.M. Knaven of Liesbeth Kamp 033-4616638). <

ZORG MET ICT – DIABETES MELLITUS Het College voor Zorgverzekeringen deed onderzoek naar het gebruik van e-health en diabetes mellitus. Recentelijk zijn de conclusies van het onderzoek neergelegd in een rapportage. CVZ komt tot de conclusie dat telemedicine weliswaar grote kansen biedt, maar op dit moment nog ongestructureerd en lokaal wordt geïntroduceerd. Voorts is er geen


mechanisme voorhanden waarmee de kwaliteit van telemedicine kan worden beoordeeld. CVZ adviseert de minister om een financieringsmogelijkheid te creëren gebaseerd op het principe van voorfinanciering van toekomstige kostenbesparingen, teneinde het gebruik van telemedicine te bevorderen. Voorts adviseert CVZ om de ontwikkeling van ICT-infrastructuur uit de algemene

middelen te financieren, de uitrol topdown te verzorgen en het gebruik van internationale standaarden door middel van wetgeving en regelgeving op te leggen. Het complete rapport is opvraagbaar bij FHI (Luc H.M. Knaven of Liesbeth Kamp). <

43


AGENDA

Vanuit de ledenkring Industriële Elektronica

■

1 t/m 5 november 2004 HET Instrument 2004

■

10 november 2004 Ledenbijeenkomst VLW

■

18 november 2004 Ledenbijeenkomst Development Club

■

1 december 2004 Federatiecongres

■

2 december 2003 Ledenmeeting platform Industrial System Integrators

■

2 t/m 4 februari 2005 MEDICA Utrecht

■

9-11 maart 2005 Electronics & Automation 2005

■

31 maart - 1 april 2005 The Sense of Contact VII <

Vanaf 1 juli jongstleden opereren Avnet Applied Computing en Avnet Computer Marketing samen onder de nieuwe naam Avnet Technology Solutions B.V. Deze naamswijziging heeft geen effect op de vestigingsplaatsen en contactpersonen.

Industriële Automatisering Per 12 juli 2004 is JUN-AIR Benelux B.V. elders bereikbaar! Het nieuwe adres is: Postbus 1159, 3430 BD Nieuwegein. Bezoekadres: Gelderlandhaven 5B, 3433 PG Nieuwegein. telefoon: (030) – 60 83 010, faxnummer: (030) 60 83 015. Homepage: www.jun-air.nl E-mail: [email protected] Per 20 augustus is Stork PMC verhuisd naar het hoofdkantoor van Stork Industry Services te Utrecht. De nieuwe adresgegevens zijn: Postadres: postbus 180, 3453 ZK De Meern. Bezoekadres: Burgemeester Verderlaan 13, 3544 AD Utrecht, tel: 030-6691700, fax: 030-6691975.

Laboratorium Technologie Brunschwig Chemie B.V. is op 30 juni jongstleden overgenomen door Van Santen Invest B.V. gevestigd in Bosch en Duin (Utrecht). Overige gegevens zijn ongewijzigd gebleven. Met ingang van 26 augustus is Promega gehuisvest op een nieuwe locatie: Schipholweg 1 (6e verdieping), 2316 XB Leiden. Het correspondentieadres alsmede de algemeen telefoonen faxnummers blijven ongewijzigd. Optek- Danulat bv is per 20 september 2004 verhuisd van Culemborg naar Tiel. De nieuwe gegevens zijn: Grote Brugse Grintweg 12, 4005 AH Tiel, telefoonnummer: 0344-683800, faxnummer: 0344-653950.

Medische Technologie De verkoop en Service afdeling van General Electric Medical Systems Information Technologies, onderdeel van GE Healthcare verhuizen per 7 juni 2004. Het nieuwe adres is: GE Healthcare, De Wel 18, 3871 MV Hoevelaken, Postbus 22, 3870 CA HOEVELAKEN. Tel. Algemeen: (033) 25 41 222, Tel direct: (033) 25 41 229, fax: (033) 25 41 223. Per 1 juni 2004 is verhuisd PT Medical BV, Lorentzpark 12, 9351 VJ Leek, tel: 0549-587280, fax: 0594-587288. Overige gegevens blijven ongewijzigd. Per 1 juli hebben drie bedrijven een nieuwe naam gekregen. Het betreft de volgende bedrijven: Medasto b.v., Provema Medische Techniek b.v., Stichting Thuiszorgtechnologie Nederland. Allen hebben de nieuwe naam: Farmadomo – Leiden. De adres-, telefoon en fax gegevens blijven ongewijzigd.

Development Club Nedap Specials heeft nieuwe contactgegevens: telefoonnummer: (0544) 471323, faxnummer (0544) 462 745 en de corporate website: www.nedap.com. <

Verhuisbericht Varian B.V. uit Middelburg is vanaf 7 juni j.l. gevestigd aan de Herculesweg 8, 4338 PL Middelburg. Tel: 0118-671500, fax: 0188-671502. Postbus 8005, 4330 EA Middelburg.

44


Nieuwe leden Industriële Automatisering HPS Industrial B.V. Lidnummer 1368 Adresgegevens: Stationsweg 416, 3925 CG Scherpenzeel Ton Peeters Industriële Automatisering BV, Lidnummer 1370 Adresgegevens: Hoogakker 11, 5802 MA Venray

Laboratorium Technologie W.H. Brady Lidnummer 1369 Adresgegevens: Kennedeydreef 101, 6716 CG Ede Airtemp Testtechnology B.V. Lidnummer 1367 Adresgegevens: Postbus 1619, 6501 BP Nijmegen LabWing B.V. Lidnummer 1375 Adresgegevens: Postbus 5525, 4801 DZ Breda

Medische Technologie Vandeputte Medical B.V. Lidnummer 1362 Adresgegevens: Postbus 1533, 3430 BM Nieuwegein <

AANVRAGEN LIDMAATSCHAP Industriële Elektronica Technische Handelsonderneming Romex B.V. Romex levert materialen en apparatuur voor de elektronicaindustrie. Sintecs B.V. Sintecs is een system design services bedrijf en actief op de gebieden PCB design, signal integrity, EMI analyses, design for manufacturing en design support. Variass Electronics B.V. Variass is toeleverancier van industriële elektronica

Industriële Automatisering ISAH b.v. ISAH maakt, verkoopt en implementeert ERP-software voor klantordergestuurde bedrijven, hoofdzakelijk in Europa Raster Industriële Automatisering B.V.

Raster is system integrator van PLC/SCADA/Safety/Servo en productleverancier van Softing, Weed, Ewon en Iris.

Laboratorium Technologie Labwing B.V. De firma ontwikkelt softwareoplossingen voor de laboratoriumsector, met bijzondere aandacht voor internetgebaseerde dienstverlening. Het aanbod omvat naast programmatuur voor analyseprocessen (interfaces, resultaatverwerking) ook applicaties met een meer logistiekcommercieel karakter (cost accounting, en toezenden analyseresultaten)

Medische Technologie Medtronic B.V. Medtronic assembleert, fabriceert en handelt in elektrische en elektromechanische apparaten voor toepassing op medisch gebied. Westfalen Gassen Nederland B.V. Westfalen levert industriële, medische en laboratoriumgassen, koudemiddelen, propaan en gasgerelateerde apparatuur. Ook cryogene opslagvaten (zowel stationair als transportabel) en zuurstofgeneratoren. <

Handelscontacten De Oostenrijkse firma EXAMON Handelsges.m.b.H. Wipplinger Str. 35, Top 170 A – 1010 Wien Contactpersoon: Mevr. R. Hochleitner T. 0043 1 36 77 562 F. 0043 1 36 77 564 E-Mail: [email protected] zoekt samenwerking met een groothandel van papier voor ultrasone apparatuur. De Duitse firma Heuser Apparatebau GmbH Hammer Strasse 13 D-48153 Münster, Duitsland Contactpersoon: Mevr. S. Wiegers


T.: 0049 251 4140795 F.: 0049 251 45047 e-mail: [email protected]

apparatuur wilt vormen, kunt u dat het best op de website: http://www.heuser-apparatebau.de.

Heuser is een Duitse onderneming die zich bezig houdt met de ontwikkeling van innovatieve apparatuur voor revalidatie, laboratorium, fysiotherapie en medische techniek. In Nederland zijn wij namens dit bedrijf op zoek naar eindgebruikers en opdrachtgevers van klantgerichte hoogwaardige apparaten. Momenteel is Heuser ermee bezig de nieuwe bain-marie op de Nederlandse markt te introduceren. Daarom zoeken wij nu het contact met een Nederlandse firma. Als u zich een beeld van de

De sterke punten van het bedrijf en de systemen op een rijtje: ■ High-tech ontwikkelingen voor orthopedie, chemische industrie, medische techniek, machinebouw en farmaceutische industrie; ■ Productie en engineering; ■ Een opdrachtgever wordt bij of na de aankoop van een product begeleid en geadviseerd; ■ Productie van klein- en middelgrote series mogelijk. <

45


Personeelsbemiddeling Commercieel manager met ervaring in sales en marketing binnen de instrumentenbranche, heeft brede marktkennis en overtuigingskracht paraat voor bedrijf dat meer marktkansen wil ontwikkelen.

Voor meer informatie kan contact opgenomen worden met dhr. Andreas Meijer tel. 033-4657507. <

COLOFON

Redactie: Bureau FHI André Weigand, Inkvisible

Ontvangen correspondentie MKB-Nederland FHI ontvangt regelmatig informatie van MKB-Nederland die wellicht voor een aantal leden relevant is. Bijgaand een overzicht van recent ontvangen stukken. Geïnteresseerden kunnen de documenten opvragen bij het FHI-bureau. ■

■

■

■

Internet www.fhi.nl E-mail [email protected]

Vormgeving: MUNTZ Marketing Communication Group

11-06-2004 Activiteiten MKB-NL - voorzittersbrief

■

24-06-2004 MKB IndustrieMonitor nr. 5, de vinger aan de pols in het industriële mkb 01-07-2004 Resultaten ondernemersonderzoek TNS-NIPO i.o.v. MKB-NL inz. ‘Vrije energiemarkt voor ondernemers per 01-07-2004’

■

■ ■

■

09-07-2004 Persbericht: MKB-NL: beloon langer werken via fiscaal voordeel 12-07-2004 Persbericht: MKB-NL: verdergaande versoepeling bedrijfsoverdracht noodzakelijk

46

3800 CB Amersfoort

Fax (033) 46 16 638

11-06-2004 Nieuwe ontwikkelingen ledensite MKB-NL (uw nieuws en persberichten op www.mkb.nl)

15-06-2004 Nota ‘Meer economie in de stad’ (doorlichting 40 steden door MKB Nederland en Rabobank op sociaaleconomische potentie)

Postbus 2099

Telefoon (033) 46 57 507

■ ■

Redactie-adres:

■

13-07-2004 Persbericht MKB NL: Eindelijk oplossing in zicht afnemende bereikbaarheid en service bankdiensten 27-07-2004 Onderscheid naar arbeidsduur in CAO’s (brief StAr aan Min. De Geus d.d. 13-07-2004; brief StAr aan leden centrale organisaties werkgevers en werknemers d.d. 13-07-2004; brief SZW aan StAr d.d. 08-04-2004 inz. AI onderzoek; rapport Arbeidsinspectie d.d. december 2003)

Druk: Drukkerij Van De Ridder

Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kan voor eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden de auteurs, redactie en het bureau van FHI geen aansprakelijkheid.

■

04-08-2004 MKB-NL notitie: ‘Vakantiewerk in het mbk 2004’ 20-08-2004 (voorgenomen) Besluit van de Minister van SZW t.a.v. wijziging van het Toetsingskader Algemeen Verbindend Verklaring van CAObepalingen 31-08-2004 Nota Arbeidsmarkt 2004 <


INDUSTRIËLE AUTOMATISERING INDUSTRIËLE ELEKTRONICA LABORATORIUM TECHNOLOGIE MEDISCHE TECHNOLOGIE


! E E D I D E O G R AT I S G 50 20 20 EL NU 033 4 B

U wilt meer uit uw marketingactiviteiten halen? Stap eens binnen bij MUNTZ om over uw ondernemerswensen te bomen. U gaat weer naar buiten met niet alleen een verhelderend inzicht in uw marketing- en communicatiemogelijkheden, maar ook met een gratis idee. Bel met Niek van Twillert: 033 – 450 20 20 of mail naar [email protected].

www.muntz.nl

SIGNALEMENT BROOS HERSTEL CHRIS TALING OVER EEN IN EEN AFBROKKELENDE

Recommend Documents