boekhandel lovink sinds 1846 aan de markt in lochem nieuwsbrief nr 14 | boekenweek 2016 De A.L. Snijdersshow We openen de Boekenweek dit jaar met De A.L. Snijdersshow: literair totaaltheater! Sinds een half jaar staat er een goed gevulde boekenkast van ons bij Herberg de Pol in Diepenheim. Iedere maand maken we een nieuwe selectie van leuke en mooie boeken.
A.L. Snijders kruipt in de rol van presentator. Te gast zijn Carel Helder, Jente Posthuma en Jonko Klapper (Abel en Kaj). Eerder traden zij samen op, onder meer in de – uitverkochte – Kleine Komedie (Amsterdam). Jente Posthuma was in 2012 de overtuigende winnaar van de A.L. Snijdersprijs voor het beste zeer korte verhaal. Haar debuutroman Mensen zonder uitstraling verschijnt dit najaar bij Atlas Contact. Jente kan voordragen als een duivel. Bij AFdH verscheen eind 2015 het boek CV van Carel Helder. Een wonderlijk en veelzijdig boek dat zich niet zomaar in een hokje laat passen, zoals de schrijver zelf, die vele gedaanten kent. Zo was hij onder meer magazijn medewerker, liftboy, machinist, vakken-
LITERAIR TOTAAL THEATER MEESTERS DER VERTELKUNST
A.L.SNIJDERS SHOW
met: A.L. Snijders Jente Posthuma Carel Helder Muziek Jonko Klapper
Een AFdH-productie
Om dit kracht bij te zetten én omdat Herberg de Pol over een mooi en leuk theater beschikt, leek het ons goed de handen ineen te slaan en samen een mooie avond op poten te zetten, en wel met een vijfkoppig literair totaaltheater!
DE
In dit nummer • • • • • • • • • • • • • • • •
De A.L. Snijdersshow 1 Overzicht Boekenweekactiviteiten 2 Els Snick in Lochem 3 AFdH: Bibliofilie 3 Een bibliofiel hoekje in de winkel 3 Joseph Roth: Aardbeien 4 David Savier: 28 Dagen 5 Simon Hall: 56 5 Özcan Akyol: Turis 6 Jheronimus Bosch 7 Jelle Brandt Corstius 7 Matthäus-Passion 8 Winterreise 8 Arita Baaijens: Zoektocht naar het paradijs 9 Femke van Wiggen: Olga 9 Programma Boekenweek 10, 11, 12
Colofon
Openingsavond van De Boekenweek 2016
Nieuwsbrief De nieuwsbrief is een uitgave van Boekhandel Lovink, verschijnt uitsluitend digitaal en wordt gratis per e-mail toegezonden.
Herberg De Pol·Raadhuisstraat 8·Diepenheim (Voorverkoop Boekhandel Lovink & Herberg De Pol)
Redactie Frederike Scholing
© Illustratie: Herman Geurts
Boekhandel Lovink & Herberg De Pol 11 maart·20.00 uur·Entree €10 vuller, portier, verhuizer, winkelbediende, voetbaltrainer, dichter en performer. Hij laat zich (in zijn werk) leiden door nieuwsgierigheid en schrijft het liefst over ‘gewone’ mensen. Tommy Wieringa schreef over CV: ‘Helders verhalen bezitten de geheimzinnige kracht om je beurtelings te ontroeren en aan het lachen te maken.’ Jonko Klapper, het nieuwe project van Kaj Bos & Abel van Gijlswijk, die volgens Matthijs van Nieuwkerk met The Don’t Touch My Croque Monsieurs een van de leukste platen van 2015 maakten, kruiden de show
met hun rauwe, poëtische klanken. Kaarten kosten 10 euro en zijn verkrijgbaar in de winkel en bij Herberg De Pol. Voor online tickets ga je naar: www.herbergdepol.nl. Deze Nieuwsbrief is voor een groot deel gewijd aan de Boekenweek die van 12 t/m 20 maart duurt. Op pagina 2 vindt u een overzicht van de activiteiten, op pag. 3 en 4 info over onze gast Els Snick en op pag. 10, 11 en 12 het uitgebreide boekenweek-programma.
Vormgeving Roelof Wullink Wilt u de nieuwsbrief ontvangen, stuur dan een e-mail onder vermelding van “nieuwsbrief”. Boekhandel Lovink Markt 18, 7241 aa Lochem Telefoon: (0573) 25 16 79 E-mail:
[email protected] Openingstijden maandag: 13.00 - 18.00 uur dinsdag tot en met vrijdag: 9.30 - 18.00 uur koopavond vrijdag: 19.00 - 21.00 uur zaterdag: 9.30 - 17.00 uur Website www.boekhandellovink.nl Bestellingen via de website worden, vanaf € 15,kosteloos thuis bezorgd. Volg ons op
pag. 2
els snick in lochem | bibliofilie Els Snick in het spoor van Joseph Roth Duitsland op het spoor is een heerlijk uitwaaierend boekje van Els Snick over een tocht door Duitsland. Ze treedt in het spoor van Joseph Roth, de grote romanschrijver en journalist die leefde en schreef in hotels en cafés, altijd met een fles drank bij de hand. Dat verhinderde hem niet vlijmscherp de mens te doorgronden. Hij was de eerste die Hitler in een roman opvoerde. Maar ze schrijft ook over Merkel, vluchtelingen, de ddr en haar eigen, soms pijnlijke, familiegeschiedenis. Woensdagavond 16 maart komt ze erover vertellen in de winkel. Els spreek zoals ze schrijft: ontwapenend, persoonlijk en meeslepend.
pag. 3
Bibliofilie Uitgeverij AFdH, de uitgever van onder andere A.L. Snijders, maakt prachtige boeken. Niet alleen inhoudelijk, ze worden ook fantastisch vormgegeven. Wie A.L Snijders in de kast heeft staan maakt grote kans dat het een AFdH boek is. Witte omslagen, merkwaardige illustraties en prachtig binnenwerk. AFdH is een nieuw initiatief gestart: de 250-reeks. Een reeks kleine boekjes in een oplage van 250 exemplaren, korte verhalen, fraai geïllustreerd. Een podium voor erkend en nog niet erkend talent. De eerste twee boekjes zijn onlangs verschenen. Wieke Drieboog is de eerste in de reeks met het boekje Kies er eentje uit de kring.
Els Snick: Duitsland op het spoor, uitgeverij Bas Lubberhuizen, 18,99
Vorig jaar won ze de A.L. Snijdersprijs. Ze schrijft compact en ongelofelijk goed, beschikt over een meesterlijk observatievermogen en brengt verrassende wendingen aan. De illustraties zijn van Jan Jutte. Het tweede deel in de reeks is van Caroline Keeken. Een goed huwelijk is een wonderlijk verhaal over een show-duo. Ze lenen zichzelf voor meetand-greets. De mensen mogen een dagje met hun op stap. Keeken beschrijft op fijnzinnige en ontroerende wijze hun laatste dag als publiek bezit. De illustraties zijn van Wilma de Bock. De boekjes zijn gelimiteerd en genummerd en kosten 12,50
Een bibliofiel hoekje in de winkel Samen met de uitgaven van Het Huis met de Drie Gedichten, Huis Clos, Hof van Jan en De Geiten Pers, wordt het tijd voor een bibliofiel hoekje in de winkel, want boekjes die met zoveel aandacht gemaakt worden verdienen een prominente plek in de winkel.
het huis met de drie gedichten
pag. 4
Joseph Roth: Aardbeien Joseph Roth (Brody, 2 september 1894 – Parijs, 27 mei 1939) was een Joods-Oostenrijks-Hongaars schrijver en journalist. Naast zijn journalistieke werk schreef hij vele romans en korte verhalen. Hij werd vooral bekend door zijn boeken Job (1930) en Radetzkymars (1932). Hij overleed op 27 mei 1939, arm in Parijs aan de gevolgen van alcoholisme. In maart 1933 valt de Gestapo de kantoren van uitgeverij Kiepenheuer in Berlijn binnen en neemt de administratie, het archief en boeken in beslag. Het fonds telt heel wat linkse en joodse auteurs, waaronder Joseph Roth. Zijn boeken worden op 10 mei op het plein voor de universiteit aan Unter den Linden verbrand (het tegenwoordige Bebelplatz). Joseph Roth is op dat moment al gevlucht uit Duitsland en woont in Parijs. Vandaaruit knoopt hij contacten aan met de Amsterdamse uitgevers Querido en Allert de Lange, die de volgende jaren zijn werk en dat van andere uit Duitsland gevluchte auteurs zullen publiceren. Een deel van het Kiepenheuer-archief kon uit de handen van de Gestapo worden gered en werd in de jaren zeventig van de twintigste eeuw weer ontdekt. Er kwam een bruin mapje uit tevoorschijn met daarop in handschrift ‘Joseph Roth’. Er zat het onafgewerkte manuscript van de roman Erdbeeren in, dat Roth in 1929 geschreven had. Het had de roman moeten worden over zijn jeugd in Galicië, in het oostelijke grensgebied van de Donaumonarchie, vlakbij Rusland. Door de machtsovername van de nazi’s kon dit werk niet worden voltooid. Na 1933 blijft Roth in de emigratie pogingen doen een uitgever voor Erdbeeren te vinden. Hij slaagt er niet in. Uiteindelijk zal Erdbeeren in 1975 postuum verschijnen als Erdbeeren, ein Romanfragment. De nu uitgegeven vertaling Aardbeien van Els Snick is de eerste complete uitgave in het Nederlands en verschijnt bovendien in boekvorm. Lezers die met zijn werk vertrouwd zijn, zullen misschien wat teleurgesteld zijn. En toch is de tekst interessant, omdat hij ons laat zien hoe Roth werkte. Dat de tekst onafgewerkt is zie je aan de vele korte nevengeschikte zinnen, de schematisch uitgewerkte karakters, het ontbreken van een doordachte alinea-indeling, zelfs van hele stukken tekst, en vooral van verbindende overgangen. In Aardbeien schept Roth een universum dat nog gespaard is gebleven van de grote schokgolven van de twintigste eeuw. Een veilige Heimat, die nog niet door het kanongebulder van de oorlog is verstoord. Ook de titel die Roth aan zijn roman wilde geven laat zich verklaren door het perspectief van de hoop. Na de eindeloze, gruwelijke winter, waartegen de landgenoten van de verteller zich moeilijk kunnen beschermen, en na de lang aanhoudende troosteloze regenbuien van de lente, betekenen de aardbeien dat er een einde komt aan de vele zware dagen. ‘Plotseling klaarde het op. De zon verscheen, als van een vakantie teruggekeerd. Op deze dag hadden we gewacht. Die dag moesten de aardbeien rijp zijn.’ Het klinkt als een bevrijding. [Uit de Inleiding van Els Snick] Joseph Roth, Aardbeien - een romanfragment. Vertaald en ingeleid door Els Snick. 48 pag., genaaid gebrocheerd, 15 euro Els Snick is woensdag 16 maart in de winkel om over haar vertaling van Joseph Roth én over haar boek Duitsland op het spoor te praten. Zie pag. 3 voor verdere gegevens.
Bij de Lochemse private uitgeverij Het Huis met de Drie Gedichten verschenen eerder: Franz Kafka: Vor dem Gesetz/Voor de wet (tweetalig). 12 pag., cahiersteek, 155 x 150 mm, 9,50 euro ISBN 978-94-92348-00-5 [nog enkele exemplaren verkrijgbaar] Jacob Israël de Haan, Heimwee. 24 pag., cahiersteek, 115 x 200 mm, 12,50 euro ISBN 978-94-92348-01-2
28 dagen | 1956
pag. 5
David Safier: 28 dagen Ruim 70 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog worden er nog steeds boeken geschreven over deze zwarte periode in de geschiedenis. Ook in Duitsland zelf, waar de Nazi’s ooit aan de oorlog begonnen. David Safier, een Duitse auteur en scenarioschrijver, heeft Joodse roots en begon zich daarom 20 jaar geleden al te verdiepen in het afschuwelijke lot van de Joden in woII. Normaal gesproken schrijft Safier vrolijke boeken in de fantasy-sfeer, maar zijn zesde boek, 28 Tage Lang, bevat een totaal ander en moeilijker thema, maar moest simpelweg geschreven worden. Veel mensen zijn namelijk nog steeds in de veronderstelling dat de Joden zich zonder enig verzet lieten afvoeren naar de concentratiekampen. Safier neemt de lezer daarom mee naar het getto van Warschau in de Tweede Wereldoorlog, waar wél een opstand kwam tegen de bezetter. Het boek is fictie, maar wel degelijk gebaseerd op ware gebeurtenissen. Het hoofdpersonage Mira is verzonnen, maar door haar ogen worden we wel geconfronteerd met zaken die destijds daadwerkelijk hebben plaatsgevonden en bijzondere personen die in het getto probeerden te overleven. De zestienjarige Mira smokkelt eten uit Warschau naar het getto om voor haar familie te kunnen zorgen. Haar vader heeft uit wanhoop zelfmoord gepleegd en haar moeder is er erg slecht aan toe. Haar broer heeft zich aangesloten bij de Joodse politie, waarvan de leden worden gedwongen om alle Joden af te voeren. Ondanks al dit leed blijft Mira’s zusje Hannah de moed erin houden. Ze houdt van het verzinnen van verhalen en in het boek neemt het verhaal van de 777 eilanden een prominente rol in. Steeds als Mira het moeilijk heeft reist ze in haar hoofd af naar de eilanden. Wanneer Mira in aanraking komt met een verzetsgroep wordt het haar al snel duidelijk dat ze zal moeten vechten tegen de Duitsers om te kunnen overleven. 28 dagen lang. Wat volgt is een ontzettend spannend, ontroerend, maar ook liefdevol verhaal dat nog lang zal blijven rondspoken in je gedachten. Met zijn boek wil Safier dan ook ‘een brug slaan tussen de verschillende generaties’ en je laten nadenken over de zeer actuele vraag ‘wat voor mens wil je zijn?’ Met deze aangrijpende oorlogsroman laat Safier dan ook zien dat er tussen dood en verderf ook medemenselijkheid kan zijn. Marleen David Safier: 28 dagen, uitgeverij Cargo, 19,90
De wereld in opstand Mogen we soms overdonderd worden door alle ellende en brandhaarden in de wereld, nieuw is dat helaas niet. Er zijn veel jaren die als kantelpunt kunnen gelden, zeker als er een goede historicus met vaardige pen is die zich verdiept in wat er in een jaar allemaal gebeurt. Simon Hall koos 1956 en terecht. Wat gebeurde er veel in dat jaar, te beginnen met de dramatische rede die Chroesjtsjov in februari hield op het congres van de Communistische partij, waarin hij Stalin verketterde en verpletterde. Het is moeilijk de impact van deze rede voor te stellen en te onderschatten . Simon Hall weet de schokgolf die door Oost-Europa ging goed te verbeelden, met als gevolg de opstanden in Oost-Duitsland, Polen en vooral Hongarije, waar de opstand bijna succesvol te noemen was. Ik herinner me als kind dat mijn vader toen zei: ‘Vannacht kan de derde wereldoorlog uitbreken.’ Maar het westen liet Hongarije in de steek en mogelijk kon dat ook niet anders. Het is ook het jaar van de opstand in Algerije tegen de Frans kolonisten. De oorlog om het beheer van het Suezkanaal, waar Engeland en Frankrijk een weinig fraaie en onbetrouwbare rol spelen door tegen de zin van de Amerikanen in, Nasser te willen verjagen. En het is het jaar dat Castro met heel
weinig mankracht dictator Batista verjaagt. In Zuid Afrika worden de pasjeswetten ingesteld. Nelson Mandela is een van de opkomende leiders. Veel aandacht besteed hij aan de rassensegregatie in Amerika. Het zijn indrukwekkende verhalen waarin de grote persoonlijke moed en volharding van ‘gewone’ mensen opvalt. Maarten Luther King treedt naar voren. De wereld verbeteren, soms lukt het, maar vaker kantelt het diep de afgrond in. Een meeslepend boek. Boeije Simon Hall: 1956, de wereld in opstand, uitgeverij Het Spectrum, 29,99
pag. 6
özcan akyol: turis Eus Van uitgeverij Prometheus ontving ik een uitnodiging aanwezig te zijn bij een besloten leesclub rondom de nieuwe roman Turis van Özcan Akyol. Ik had er zin in. We zijn lange tijd stadsgenoten geweest en ik was benieuwd naar zijn nieuwe boek. De uitgever stuurde mij een exemplaar toe en omdat ik beslagen ten ijs wilde komen, begon ik meteen te lezen. Mogelijk zou het afgeblazen worden. Özcan Akyol (ik noem hem Eus) zijn dochter kon ieder moment geboren worden, en dochters gaan nu eenmaal voor. Mijn dochter had vakantie. We zouden naar Groningen gaan, waar net die avond een bandje speelde wat we wilden zien. Ik had maar een keuze en meldde me af bij de leesclub, want dochters gaan nu eenmaal voor. Eus beschrijft in wisselende hoofdstukken zijn jeugd en de tijd voorafgaand aan het verschijnen van zijn debuutroman. Een geslaagde opzet waarin de parallellen niet ver te zoeken zijn. Hij groeide op in een Turkse arbeidersbuurt in Deventer met een vader, een moeder en twee broers. Er was geen houvast, geen warmte en veiligheid. Bittere armoede. De broers ontwikkelde ieder voor zich een overlevingsstrategie. Er was weinig onderlinge verbondenheid. Thuis heerste een tirannieke, hardvochtige vader, een narcistische zuiplap die geen goed woord voor zijn zoons over had. Nooit. Hij gunde ze het licht in de ogen niet. Zijn moeder probeert er nog het beste van te maken, maar ook zij is niet opgewassen tegen zoveel wreedheid. Ze is al lang verworden tot slachtoffer. Eus zet haar personage treffend en liefdevol neer. Al maken ze elkaar constant verwijten en is hun omgang in alle opzichten beperkt, de diepe kloof tussen moeder en zoon blijft verbonden door de navelstreng. Zij is een lieve vrouw en al heeft haar zoon niets dan onbegrip voor haar slachtofferrol: ze blijft zijn moeder. Hij probeert haar te redden, samen met zijn boezemvriend Ata. In tegenstelling tot Eus, die genoeg aan zichzelf heeft, wil hij goed doen en de mensen te hulp schieten. Ik heb hem in mijn hart gesloten: Ata, weldoener van beroep. Een tijd geleden zat ik naast hem in de Schouwburg bij een optreden van Eus. Het beeld klopte met het karakter. Naast me zat een grote, ontwapenende man, een goedzak, die enthousiast een praatje aanknoopte en met onvervalste trots begon te vertellen over zijn rol in het boek Eus. Eus geeft zijn vriend opnieuw een prominente plek in Turis. De vriendschap wordt prachtig beschreven, ontroerend. Ata lijkt dan ook de enige persoon met wie hij zich echt heeft verbonden. Nogal wiedes dat hij zich niet op zijn gemak voelt in het opgeprikte gezin van zijn Gooise vriendinnetje. De literaire wereld, ook niet zo vreemd, maar Eus voelt zich nergens behaaglijk. Hij is geen mensenvriend. De drank houdt hem op de been. Hij zuipt zich een weg door de sociale verplichtingen heen. Drank en meisjes, exact hetgeen dat zijn vader dreef. Hij bedriegt zijn naïeve vriendinnetje met de een
na de ander en is niet in staat zich aan te passen, al doet hij nog zo zijn best. Hij is zich pijnlijk bewust van zijn onvermogen en de overeenkomsten met zijn vader. Een besef wat er bij zijn vader compleet aan ontbreekt. Dat maakt hem, in tegenstelling tot zijn vader, een interessant personage en dat is maar goed ook. Eus is de Nederlandse Knausgård. Compromisloos gaat hij de confrontatie met zichzelf aan en spaart niemand. Turis is een moedig boek. In februari was Eus te gast in het Woodbrookershuis in Barchem. Turis was toen nog niet verschenen. Hij komt in de winkel praten over zijn nieuwe boek. Daarover later meer. Frederike Özcan Akyol: Turis, uitgeverij Prometheus, 19,95
bosch | jelle brandt cortius
Jheronimus Bosch Begin februari hield Henk Boom een boeiende lezing bij ons, puttend uit zijn boek De bezeten Visionair, Vijfhonderd jaar controverse over Jheronimus Bosch. Daarna zijn er nog tal van boeken over Jeroen Bosch verschenen, dit natuurlijk allemaal ten gunste van de grote tentoonstelling in ‘s-Hertogenbosch.
maat en vertaald voor slechts 29,95 euro. Schitterend en zo overvloedig geïllustreerd met ongelofelijk scherpe details dat je haast vergeet dat het ook boordevol tekst staat. Lees en vooral bekijk dit boek voor je na de tentoonstelling gaat; je geniet dan hopelijk nog meer en pakt het opnieuw op als je terug bent om pas goed te zien wat je gezien hebt. Het is ook een mooie aanvulling bij de lezing die Annet van Wiechen op 29 maart in het Stadshuus houdt. Henk Boom: De bezeten visionair, uitgeverij Athenaeum, 22,50 Gary Schwartz: Jheronimus, de wegen naar hemel en hel, uitgeverij Fontaine, 49,95 Stefan Fischer: Jheronimus Bosch, het complete werk, uitgeverij Taschen, 29,95
Jelle Brandt Corstius
Gary Schwartz schreef Jheronimus, de wegen naar hemel en hel. Een helder thematisch boek, met steeds twee bladzijden over een onderwerp. Mooi geïllustreerd uiteraard. Bij Taschen verscheen een goedkope herdruk van het monumentale boek van Stefan Fischer: Jheronimus Bosch,Het complete werk. Eerst verscheen het boek in een Engelstalige editie van 99 euro, nu is er een iets kleinere editie, maar fors van for-
Hotel ‘t Hof van Gelre organiseert op zondag 20 maart een Russische middag met Jelle Brandt Cortius. Ook zal zijn nieuwe boek aan bod komen, wat vlak voor de Boekenweek verschijnt. As in tas is een zeer persoonlijk reisverhaal. Elk voorjaar maakte Jelle Brandt Corstius een fietstocht met zijn vader. Een bestemming was er nooit, maar wel de zekerheid dat het niet langer dan twee dagen zou duren. Anders kregen ze ruzie. Op 18 april 2014 begon Jelle Brandt Corstius weer aan een tocht, maar dan zonder zijn twee maanden eerder overleden fietsmaatje en vader, Hugo Brandt Corstius, een wonderlijke man die veel begreep van dingen waar de meeste mensen niets van begrepen (palindromen), maar weer heel weinig van de meest normale dingen (kinderen). Met in zijn fietstas een deel van de as van zijn vader legt Brandt Corstius in zestien dagen 1620 kilometer af.
pag. 7
Wij zijn aanwezig met boeken. Na afloop is er een wodkaproeverij en kunt u kennis maken met de Russische keuken. Kaarten zijn (online) verkrijgbaar bij ‘t Hof van Gelre.
[email protected] | www.hofvangelre.nl
pag. 8
matthäus passion | winterreise Matthäus-Passion Mischa Spel, redacteur klassieke muziek van de nrc en Floris Don, muziekprogrammeur voor Radio 4 hebben een buitengewoon inspirerend boek samengesteld over de Matthäus-Passion. Bij de teksten en aria’s laten ze deskundigen, solisten die het stuk al honderden keren hebben uitgevoerd, dirigenten en koorleden gedreven commentaar geven. Samen hebben ze een onschatbare kennis van het werk. Medewerkers zijn onder andere Maarten t Hart, Ton Koopman, Phillippe Herreweghe, Paul Witteman, Max van Egmond, Maarten Engeltjes, Jos van Veldhoven en Emmy Verhey. Het boek maakt je op zoveel zaken attent, dat ik me al lezend en genietend schaamde voor mijn oppervlakkige kennis van iets wat ik al zo vaak heb gehoord. Opmerkelijk vond ik de uitspraak van Mark Padmore, een tenor die de Matthäus-Passion het liefst zonder dirigent zingt, want dan let je beter op elkaar in plaats van op de dirigent. Ontnuchterend is de opmerking van Anna Enquist, schrijver en psychotherapeut: ‘De Christenboodschap, daar heb ik niets mee. De tekst vind ik hysterisch. Vanuit mijn vak denk ik: ‘die man heeft psychische
Er staan ook veel subtiele muzikale beschouwingen in en steeds met de bijbehorende teksten in het Duits en het Nederlands. Ik zal het zaterdag 19 maart meenemen naar de prachtige uitvoering in de Gudulakerk door het Bachkoor Holland en het Concertgebouw Kamerorkest, om er bij de misschien toch wel wat lange aria in te gaan lezen, ter verdieping. Ad de Keyzer schreef Bachs grote passie, een spiritueel-liturgische benadering van de Matthaus-Passion. Een diepgravend boek.
hulp nodig.’ Ondertussen geniet ze er wel van. Jan Rot vertelt hoe zijn vader de tekst uitgetikt had, in een eigen vertaling, en hoe iedereen rond de tafel zat als de langspeelplaten werden afgespeeld en bij vader Rot de tranen over de wangen biggelden.
Ook verscheen er een glossy Matthäus. Een heerlijke inleiding met interviews met onder andere Marte Roling, Jos van Veldhoven, Marike Tuin, Sytse Buwalda en Govert-Jan Bach. Ja ja… via een dun lijntje familie van de grote Bach en schrijver van de prachtig luistergids met CD voor de Matthäus-Passion. Hij was onlangs nog gast bij ons. Ik eindig met een citaat van hem: ‘De Matthäus-Passion is het allerbeste muziekstuk ooit geschreven.’ Punt. Boeije
Winterreise Zou u een boek van 500 bladzijden lezen over Schuberts Winterreise? Ik denk het niet, maar als het goed is aarzelt u op z’n minst als u dit gelezen hebt, anders heb ik het niet goed gedaan. Bij de jonge uitgeverij van de oude rot in het vak Robbert van Ammerlaan verscheen een boek wat er goed uitziet en heerlijk in de hand ligt, met een mooie bladspiegel en letter. De illustraties zijn zorgvuldig gekozen, kortom: voorbeeldig vormgegeven. Alleen het leeslint ontbreekt en dat is jammer. Ian Bostridge is historicus en liedzanger die al meer dan dertig jaar de Winterreise zingt. Tegen het einde van zijn korte leven componeerde Franz Schubert Winterreise, een cyclus van vierentwintig liederen voor zang en piano. Hij stierf in 1828 te Wenen, nog maar eenendertig jaar oud. Elk hoofdstuk begint met een gedicht van Wilhelm Müller in het Duits en in het Nederlands.
Dan begint Ian Bostridge te vertellen over de uitvoeringspraktijk, de piano partij, de wisselwerking met het publiek, over de mogelijke betekenis van de tekst en waaiert vervolgens uit naar andere dichters ( Goethe, Byron), schilders, maar ook over kristalvorming van ijsbloemen en de huwelijkswetten in het Habsburgse rijk (minder vermogenden mochten niet trouwen), censuur, het klimaat en de invloed van de industriële revolutie op het houtskoolbranden. Over de mythe van Lindeboom, de draailierspeler. Alles gedacht vanuit de tekst van de liederen en er steeds weer naar terugvoerend. Hij beschrijft hoe moeilijk het is applaus in ontvangst te nemen, dan krijgt hij het moeilijk. Zijn boek wordt in binnen en buitenland overstelpt met lof. Terecht, het is een heerlijk boek. Begint u al een beetje te aarzelen? Boeije Ian Bostridge: Schuberts Winterreise, een meester-
werk ontleed, uitgeverij Hollands Diep, 24,95 Bij Warner Classics verscheen een doosje met 3 cd’s van Schubert: Die Schone Mullerin, Wintereise en Schwanengesang, inclusief een dvd van Winterreise. Alles gezongen door Ian Bostridge en samen voor slecht 18,99
zoektocht naar het paradijs | olga
pag. 9
Zoektocht naar het paradijs In het onlangs verschenen boek Zoektocht naar het paradijs van Arita Baaijens beschrijft ze de reis die zij in omtrekkende beweging maakte rondom het Altajgebergte in Siberië. Na twee decennia zand en kamelen in de woestijnen van Soedan en Egypte waarover ze verschillende boeken schreef, onder andere het nog steeds leverbare Een regen van eeuwig vuur, was het nu tijd voor iets anders. Op een dag was haar fascinatie voor zand, leegte en het schommelen op kamelen voorbij. Irritaties over al deze zaken staken de kop op en ze raakte in een persoonlijke crisis of in haar eigen woorden: ‘Als er in die periode een drankje was geweest dat mij in een rots of een plant kon veranderen dan had ik het zonder aarzelen opgedronken.’ Ze zag maar een uitweg: een nieuwe obsessie vinden die haar leven weer kleur zou geven. Een gebied met een cultuur, taal en religie die ze nog niet kende. Zo kwam ze in Siberië terecht. Na een paar keer in het gebied rondgezworven te hebben kwam ze in contact met een Amerikaan die voor de Amerikaanse zender OutWildTV, een Altajexpeditie op touw wilde zetten en daarbij iemand nodig had om de hele expeditie te filmen. Op uitnodiging van het station volgde ze in Amerika een spoedcursus filmen, kreeg ze een tas vol kostbare apparatuur en vertrokken ze naar Kazachstan, het startpunt van de expeditie. Ze gaf zichzelf de opdracht om tijdens deze expeditie te onderzoeken hoe landschap en omgeving de mens vormt maar ook om tijdens deze reis aanwijzingen op te doen over de verblijfplaats van Shambhala, het mythische koninkrijk en paradijs dat volgens de overlevering een verborgen vallei in het Altajgebergte zou moeten
zijn. De reis gaat per paard en waar nodig per auto langs en door politiek gevoelige grensgebieden van Kazachstan, China, Mongolië en Rusland, waar blijkt dat zelfs in de meest afgelegen streken de bureaucratie en het ambtelijke wantrouwen soms hoogtij vieren. Los van deze irritaties is er het landschap, de bij tijd en wijle moeilijk begaanbare bergpassen in bergen van soms drieduizend meter hoogte, de geselende wind en sneeuw maar ook plateaus in vlammende herfstglorie, uitgestrekte vergezichten en naar verre einder lopende rivieren die duidelijk maken dat de mens in al zijn hoogmoedigheid, niet slechts, maar wel een nietig schepsel is die meer gevormd is door zijn omgeving dan hij of zij bewust is. Langzaam rijpte in haar het inzicht dat hier de mens met de natuur een Siamese tweeling vormt, waarbij diezelfde mens zich niet buiten de natuur plaatst maar onderdeel wordt. Op de meest afgelegen plekken zijn er kleine gemeenschapjes, boerderijen of dorpjes en gastvrije mensen met hun eigen rituelen waar wij als verlichte westerse mensen vreemd of zelfs meewarig tegenaan kijken maar die al eeuwenlang hun nut bewezen hebben en vaak van een eigen wijsheid getuigen. De Jeneverbes die in sommige streken waar ze doorheen trekken groeit, wordt bijvoorbeeld gebruikt om het huis te zuiveren van negatieve krachten die zich ophopen in hoeken of kieren , een mannelijk familielid trekt de bergen in om volgens een vaststaand ritueel enkele takjes te verzamelen. Wij zouden ervoor zorgen dat we een flinke voorraad mee kunnen nemen, typisch westers, in de Altaj neem je mee wat je op dat moment nodig hebt, niets meer en niets minder. Het is geen leven in het paradijs, voor de
Het bewogen leven van een legendarische ballerina Olga de Haas danste de sterren van de hemel in de jaren zestig. Ze was soliste bij Het Nationale Ballet en danste met Rudolf Noerejev. Privé ging het niet zo goed met Olga. Ze ontwikkelt een eetstoornis. Haar destructieve manier van leven resulteert er uiteindelijk in dat ze net voor haar vierendertigste verjaardag overlijdt.
Ik heb dit boek met veel plezier (en soms ook een traan) gelezen. Het is boeiend geschreven en geeft je een kijkje achter de schermen van de balletwereld. (Voor de liefhebbers van Annejet van der Zijl.) Erna Femke van Wiggen: Olga morgen dans ik weer, uitgeverij de Geus, 19,95
bewoners is het zo nu en dan ook schrapen maar dat alles is geen belemmering voor gastvrijheid, de reizigers worden regelmatig aan de dis genodigd waarvoor dan extra lekkere koeken gebakken worden en het aan niets wat nodig is ontbreekt. Dit boek is een ontmoeting met ontmoediging en inzicht, gidsen en loners, sjamanen en de bevolking, sterrenhemels en de silhouetten van bergen, besneeuwde bergpassen en uitgestrekte schoonheid. Frans Arita Baaijens: Zoektocht naar het paradijs, uitgeverij Atlas Contact, 24,99
programma boekenweek 1
pag. 10
programma boekenweek 2
pag. 11
programma boekenweek 3
pag. 12
