Shooting Dogs. Amnesty International Open Doek 1

Shooting Dogs

Amnesty International

Open Doek

1

synopsis In een klein schooltje bij Kigali worden een Britse priester, Christopher, en een jonge leraar, Joe, meegezogen in de genocide. In het schooltje is een eenheid van VNblauwhelmen gelegerd. Wanneer het geweld losbreekt, komen 2500 omwonenden, schoolkinderen en hun gezinnen in het schooltje bescherming zoeken tegen de moordende milities. Als de VN-troepen vertrekken, is het voor iedereen duidelijk: de slachting komt dichterbij. Christopher en Joe moeten kiezen tussen samenblijven – en sterven – met hun mensen, of vertrekken. Op honderd dagen tijdens de lente van 1994 worden een miljoen Rwandese Tutsi’s afgeslacht door hun landgenoten van Hutu-origine. De Verenigde Naties waren ter plaatse en keken toe zonder tussen te komen...

technische fiche

Shooting Dogs VK/Duitsland – 2005 – 115' regisseur: Michael Caton-Jones screenplay: David Wolstencroft cinematografie: Ivan Strasburg muziek: Dario Marianelli cast: Marie: Claire-Hope Ashitey Joe: Hugh Dancy Francis: David Gyasi Kapitein Delon: Dominique Horwitz Christopher: John Hurt Edda: Susan Nalwoga Roland: Steve Toussaint


Open Doek

2

A. Het etnisch geweld in Afrika is moeilijk te voorkomen door al die onvoorspelbare en onoverzichtelijke stammentwisten.


Open Doek

3

B. Zonder beelden van ellende geen hulp. Er is eerst mediabelangstelling nodig, voor mensen in een crisis op hulp kunnen rekenen van de internationale gemeenschap.


Open Doek

4

C. De gebeurtenissen in Rwanda kunnen zich niet meer herhalen, want de Verenigde Naties zouden nu veel sneller ingrijpen door wat ze in 1994 geleerd hebben.


Open Doek

5

leerkrachtendossier bij een film voor jongeren vanaf het 4de middelbaar

De leerlingenblaadjes bij dit dossier bevatten enkele foto's en stellingen die verder in dit leerkrachtendossier aan bod komen. Het is dus de bedoeling om met de leerlingen klassikaal dieper in te gaan op dat wat zich afspeelde in de film. 'Shooting Dogs' biedt ongetwijfeld voldoende stof tot nadenken en discussie. Het leerkrachtendossier biedt achtergrondinfo rond het thema en enkele besprekingstips.


Open Doek

6

voor de film over de regisseur

Michael Caton-Jones, geboren in 1958 in Schotland, is met 'Shooting Dogs' niet aan zijn proefstuk toe. Misschien zag je al wel eens eerder een film van hem. Zo kan je dit jaar nog naar Basic instinct 2 (2006) en waren er eerder City by the sea (2002) - The Jackal (1997) - Rob Roy (1995) – This boy's life: a true story (1993) - Doc Hollywood (1991) - Memphis Belle (1990) en Scandal (1989).

over de film The situations and the predicaments depicted require from me the utmost rigor in eradicating what I'll call the more "Hollywood" aspects of filmmaking. To give this story its proper respect I intend to show what it felt like to be there at that time. The performances are naturalistic, with emphasis given to believability of character as opposed to showiness of acting. The film is shot largely in handheld Super 35mm - to both give a documentary feel to the story, allowing the audience to inhabit more closely the dilemmas faced by the characters, and also to take full advantage of the extraordinary widescreen panorama that is Rwanda. The production: cameras are usually hand-held, lights kept to a minimum. Wardrobe is simple, make up completely realistic, the art direction does not "gloss up" but reflect the environment as accurately as possible. As 70% of the story takes place in the school compound; it was a privilege to be able to film at the school where genocide took place as it lends a remarkable integrity to the film. The hidden benefits of using local Rwandans, many of them actual survivors as cast, as extras and as advisors adds, I believe an extraordinary and moving authenticity to the film. It seems to me vital that in our approach to this tragedy we treat it as an opportunity to make a dramatic and moving film that can make an important statement, not simply on our own mores and beliefs, but on our relationship with a different world. Michael Caton-Jones


Open Doek

7

intentieverklaring 'Shooting Dogs' is emphatically not trying to say everything about the genocide in Rwanda. It can't. Whilst having a grasp of the politics of the situation its focus will be firmly on the human aspects of the story. The emotional thrust is simply this: People trapped in a genocidal moment and the choices they are forced to make. The school is the Titanic, it's sinking and surrounded by certain death and there is only one lifeboat - available to white Europeans only. Who gets out and who doesn't, and why? One of the main challenges for a filmmaker with this material is how to approach the subject matter? There are two broad paths available when dealing with "big" subjects. One is the sweeping, all-encompassing historical view. (generally tales of politics and men of high position with some colourful lumpenproletariat thrown in as seasoning). The second path is the vignette, or the incident, that illuminates the bigger picture. I believe an audience responds more empathetically to people than ideas. We feel more if we understand and identify with what characters are going through, therefore 'Shooting Dogs' will follow the latter path. Michael Caton-Jones


Open Doek

8

achtergrondinfo bij de films en de stelling (zie verder in het dossier) (te gebruiken als achtergrondinfo bij stelling A)

Waar draait het om? De gevolgen van de genocide in 1994 van Hutu's op Tutsi's en gematigde Hutu's zijn nog elke dag voelbaar in de Rwandese samenleving. Tien jaar na de burgeroorlog overheerst het wantrouwen tussen beide bevolkingsgroepen nog steeds het land. De bron van alle kwaad ligt in de rivaliteit tussen de twee etnische groepen en de manier waarop de Belgische kolonisatoren daar vroeger mee omgingen. De meerderheid van de bevolking bestaat uit Hutu's. Zij werden gezien als de boeren en arbeiders van het land, waar de Tutsi-minderheid werd gezien als de ‘aristocratische adel', bestuurders in hart en nieren. De Tutsi's kregen alle ambtenarenbaantjes van de Belgen, hetgeen kwaad bloed zette bij de Hutubevolking. Maar ook de Hutu's zelf zijn onderverdeeld. Aan de ene kant heb je de radicale Hutu-groepen die het delen van de macht met de Tutsi's afwijzen en het geweld niet schuwen om hun gelijk te halen, en aan de andere kant zijn er gematigde Hutu-groepen die een vreedzame oplossing van het conflict voorstaan. In 1994 kwamen de tegenstellingen tot een uitbarsting. Onder grote internationale druk sloot Hutu-president Habyarimana met tegenzin een vredesakkoord in Arusha met Tutsi-rebellen, dit tot grote onvrede van extremistische Hutu's. Zijn vliegtuig werd na terugkeer neergeschoten en hij kwam samen met de president van Burundi (waar Hutu's en Tutsi's ook in onmin met elkaar leefden) om het leven. Zijn dood was het startsein voor een ongekende massamoord. Tussen de 800.000 – 900.000 Tutsi's en gematigde Hutu's, mannen en vrouwen, volwassenen en kinderen, werden in drie maanden tijd met machetes (grote kapmessen) en knuppels gedood door met name jonge Hutu's (15-25 jaar). De slachtpartijen stopten toen de Tutsi-rebellen de macht overnamen in het land. Rwanda is een klein, heuvelachtig maar overvol en arm land. Met het wisselen van de macht raakten burgers van de verliezende groepering meer dan eens grond, huizen en banen kwijt. Toen de Tutsi's de macht overnamen in 1994 zijn duizenden Hutu's op de vlucht geslagen. Toen de rust weer was teruggekeerd en ze naar hun huizen wilden terugkeren, ontdekten ze dat hun plek was ingenomen door Tutsi's die vanuit Oeganda terug zijn gekeerd. Aan deze situatie is sindsdien niet veel veranderd. Rwanda kent een regering met voornamelijk Tutsi-ministers en enkele Hutuministers. De meeste Hutu's zien de regering –ondanks de aanwezigheid van enkele Hutu-ministers- toch als een Tutsi-bezettingsmacht. Het ambtenarenapparaat wordt gedomineerd door Tutsi's. Hutu's en gematigde Tutsi's worden geweerd van belangrijke plaatsen (zoals ambtenarij, gemeente- en provinciebestuur, de rechterlijke macht en het leger).


Open Doek

9

Het wantrouwen tussen beide groepen is nog steeds enorm. De meeste daders zijn niet veroordeeld en hebben nooit spijt betuigd. Daders en slachtoffers wonen vaak naast elkaar in hetzelfde dorp. Huidig president Kagame lijkt voor alles zijn machtspositie te willen bevestigen. Partijen die zouden kunnen concurreren met zijn RPF worden verboden, kritische journalisten worden bedreigd, mensenrechtenorganisaties geboycot.

welke partijen zijn betrokken bij het conflict? * Habyarimana : Voormalig Hutu-president van Rwanda. Hij wordt vermoord op 6 april 1994. Zijn dood is het startsein voor een grootschalige genocide. * MDR: Republikeinse Democratische Beweging, Hutu-oppositiepartij * MRND: Nationale Republikeinse Beweging voor Ontwikkeling. Hutu-regeringspartij ten tijde van Habyarimana * Interahamwe: letterlijk: ‘Zij die samen vechten'. Milities, bestaande uit jonge Hutu's, die verantwoordelijk zijn voor de massale slachtpartijen in 1994. * Rwanda Patriotic Front (RPF): Tutsi-rebellenleger dat sinds de genocide op de Tutsi’s de macht heeft in Rwanda. Elke dag krijgen zij meer en meer macht in het land. * Paul Kagame: President van Rwanda, een Tutsi. In april 2004 wordt hij door Franse onderzoeksrechters (die de dood van de Franse bemanning van het vliegtuig onderzocht hebben) ervan beschuldigd de hand te hebben gehad in het laten neerhalen van het vliegtuig van Habyarimana. * ALIR: Bevrijdingsleger van Rwanda. De leden bestaan uit voormalige soldaten van het verslagen Hutu-leger en uit voormalige leden van de Habyarimana. ALIR-aanhangers voeren regelmatig in het noordwesten van het land aanvallen uit op overlevenden van de genocide, op Hutu-politici en op medewerkers van mensenrechtenen hulporganisaties uit het buitenland. * Internationale Strafhof voor Rwanda: Een VN-instelling die in het leven is geroepen om de daders van de genocide in 1994 te berechten.

chronologie 1916: De Belgen verslaan de Duitsers in de Oost-Afrikaanse Slag en nemen de macht van de Duitsers over in Rwanda. 1916-1959: Volgens de Hamieten-theorie zijn de Tutsi's genetisch voorbestemd om te regeren. Sommige auteurs noemen de Tutsi's verwant met de Europeanen en ze zouden een ‘blanke oorsprong' hebben. De Belgische kolonisatoren leggen daarom alle (aan de blanken ondergeschikte) bestuurlijke functies in handen van de Tutsi's. 1931: België verplicht alle (Hutu-)boeren om een bepaalde hoeveelheid koffiestruiken te planten. De Tutsi-oversten moeten hierop toezien. Dit zet kwaad bloed onder de Hutu's, temeer omdat de Tutsi-oversten een oogje dichtknijpen tegenover hun eigen volksgenoten (die officieel ook koffiestruiken moeten planten). Vanaf nu is er definitief een sfeer van haat en nijd tussen beide volken.


Open Doek

10

1959: Na een oproer in het land zien veel Tutsi's zichzelf genoodzaakt naar Oeganda te vluchten. 1 juli 1962: Rwanda wordt onafhankelijk van België. De politieke partijen zijn verdeeld naar etniciteit; bij verkiezingen winnen de Hutu's met 83% (ongeveer ook hun aandeel in de bevolking). 1963: Tutsi's vallen vanuit Oeganda Rwanda binnen en doen tevergeefs een poging tot een staatsgreep. 1990: Begin van de Eerste Burgeroorlog. Gewapende Tutsi-rebellen, verenigd in de RPF, vallen vanuit Oeganda Rwanda binnen. Het zijn de zonen en dochters van de Tutsi-vluchtelingen uit 1959. 1993: Onder druk van het buitenland onderhandelen de Hutu-regering van Habyarimana en de RPF over vrede in Arusha (Tanzania). 1994: De strijdende partijen bereiken een vredesakkoord. De extremisten in het Hutu-kamp verwerpen echter het akkoord. Volgens de ene versie schieten zij op 6 april schieten het presidentiële vliegtuig neer waarin naast Habyarimana ook de president van Burundi zit. Volgens de andere versie zit de leider van RPF, Paul Kagame, achter de opdracht tot het neerhalen. Hoe dan ook, de Hutu-milities, Interahamwe genaamd, geven de Tutsi's de schuld en roepen op tot massamoord. Tussen de 800.000 – 900.000 Tutsi's en gematigde Hutu's worden afgeslacht met machetes en knuppels. 1,5 miljoen mensen (Tutsi's en Hutu's) slaat op de vlucht. De RPF voert haar militaire campagne op en weet het land in juli in zijn greep te krijgen, waarna de moordpartijen stoppen. 1996: Honderdduizenden (voornamelijk Hutu-)vluchtelingen moeten noodgedwongen naar Rwanda terugkeren als de vluchtelingenkampen in Kongo worden aangevallen door Kongolese troepen. 1997: Hutu-rebellen uit Rwanda, Burundi en Kongo voeren aanvallen uit op militairen van het Tutsi-regeringsleger en op burgers. Hutu-burgers, die door de Tutsi-regering als potentiële bondgenoten van de Hutu-rebellen worden gezien, worden zwaar onderdrukt. 1998: De Hutu-rebellen worden ver teruggedrukt. 2000: Hutu Bizungu kondigt aan dat hij zich kandidaat stelt voor de presidentsverkiezingen. Zijn partij werd prompt verboden en hij werd veroordeeld tot 15 jaar gevangenisstraf. Paul Kagame, tot dan toe vice-president en minister van Defensie, wordt president van Rwanda. 2004: Op 6 april worden de slachtingen in het hele land herdacht. Kofi Annan presenteert ter gelegenheid van de herdenking een VN-plan om genociden in de toekomst te kunnen voorkomen. www.cmo.nl/conflictenbank/index.php?Afrika:Grote-Merengebied:Rwanda

bijkomende bron: www.minbuza.nl/default.asp?CMS_ITEM=6A8DEC06882341959C8F0C7DE72AFCF8X3X 42542X09#TOC_11: website van Nederlands Ministerie van Buitenlandse Zaken, landeninfo met geschiedenis van Rwanda.


Open Doek

11

(te gebruiken als achtergrondinfo bij stelling B)

Darfour is te weinig in het nieuws

BRUSSEL - In Darfour, in het westen van Sudan, dreigen een miljoen mensen te sterven. Hoe reageren de Belgische ngo's op de crisis? Artsen zonder Grenzen schakelt alvast een versnelling hoger. Het Rode Kruis wacht met een grote fondsenwervingsactie. ,,De belangstelling bij het grote publiek is nog te klein.'' In Darfour is een van de grotere humanitaire rampen van de jongste jaren bezig. Het Amerikaanse USAid waarschuwde vorige week nog dat een miljoen levens op het spel staan. Zelfs als de hulpverlening op volle toeren begint te draaien, riskeren nog altijd 300.000 Sudanezen de crisis niet te overleven. De vraag is dan: zal de hulp massaal toestromen? De mediabelangstelling voor het aanslepend conflict is in elk geval niet overweldigend waardoor ook de man in de straat er niet wakker van ligt. Dat zegt ook Leen Tullen, woordvoerster van het Rode Kruis. ,,We hebben even overwogen om een actieve fondsenwervingscampagne te beginnen, maar we vrezen dat die haar doel voorbij schiet. De Darfour-crisis is gewoon te weinig in het nieuws. Mensen zijn niet op de hoogte. Dus kunnen we ons een dure campagne niet veroorloven. Mensen kunnen natuurlijk altijd storten op onze rekening, met vermelding Sudan.'' Op het terrein zelf is het Belgische Rode Kruis ook niet aanwezig. Voorlopig werkt alleen het Internationale Comité van het Rode Kruis in de streek. Het Comité heeft er de bevoegdheid voor en werkt nauw samen met de Sudanese Rode Halve Maan. Ook Caritas België is niet ter plaatse. Het heeft wel al 25.000 euro noodhulp overgemaakt. Vorige week verschenen in de media wel advertenties met de vraag om te storten voor Sudan. De resultaten daarvan zijn nog niet bekend. Pas over enkele weken zal duidelijk zijn hoe gul de Belg is geweest, is te horen bij Caritas. ,,Wij zijn wel nog van plan de komende maanden tussen de 50.000 en 100.000 euro extra hulp over te maken.'' Maar vooral Artsen zonder Grenzen steekt veel mensen en middelen in de Darfourcrisis. ,,De Belgische sectie is sinds vorige week met zeven hulpverleners ter plaatse en deze week vertrekken extra mensen zodat we met een twintigtal op het terrein zullen zijn'', zegt woordvoerder Jan Brigou. ,,Ook een charter met hulpmiddelen is goed aangekomen in Noord-Darfour.'' Financieel is het AzG-programma begroot op 2 miljoen euro voor een periode van zes maanden. De Belgische overheid heeft al een half miljoen toegezegd. ,,Toch zullen we waarschijnlijk voor 200.000 euro eigen fondsen moeten aansnijden. Daarom gaan we op zoek naar privé-giften.'' Toch is volgens Sudan-coördinator Jerome Obbereit het geld op dit moment niet de grootste bekommernis. ,,We moeten in de eerste plaats ter plekke kunnen geraken. Logistiek is dat niet evident. Onze hoofdbasis zal gevestigd zijn in het stadje Kebkabiyan. Van daaruit zullen we gezondheidscentra ondersteunen. Maar een belangrijk probleem is dat de bevolking zo verspreid is. We moeten de vluchtelingen in de eerste plaats kunnen vinden.''


Open Doek

12

De Standaard 8 juni 2004

bijkomende info: www.cmo.nl/pe/pe19/pe-193.html: 'media-aandacht helpt even, maar aan achterliggende oorzaken verandert weinig'.

(te gebruiken als achtergrondinfo bij stelling C)

De Verenigde Naties en het begrip genocide.

Uitleg en samenvatting van de VN en het omstreden begrip genocide. DE VERENIGDE NATIES The United Nations: "This organization is created to prevent you from going to hell. It isn't created to take you to heaven." Henry Cabot Lodge, Republikeins Staatsman. De Verenigde Naties ontstaan in 1945, wanneer afgevaardigden uit 50 landen bijeenkomen om een opvolger van de Volkenbond op te richten. De vier geformuleerde doelstellingen zijn het behouden van internationale vrede en veiligheid; vriendschappelijke verhoudingen ontwikkelen tussen landen; meewerken bij het oplossen van internationale problemen van economische, sociale, culturele en humanitaire aard en het promoten van respect voor mensenrechten en fundamentele vrijheid. Hiertoe werden verschillende organen gecreëerd. Dit waren het al bestaande Internationale Hof van Justitie, de Economische en Sociale Raad, de Trustschapsraad, het Secretariaat, de Veiligheidsraad en de Algemene Vergadering. De Veiligheidsraad heeft de primaire verantwoordelijkheid voor het handhaven van de internationale vrede en veiligheid. Er zijn vijf permanente leden met een vetorecht, te weten China, de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Frankrijk en de Sovjet-Unie (vanaf 1991 Russische Federatie) en tien niet-permanente leden die voor een periode van twee jaar gekozen worden. De Raad heeft de bevoegdheid om zowel bemiddelend als dwingend op te treden. De lidstaten moeten aan de VN personeel, operationeel en financieel ruimte geven om op te treden. De Secretaris-Generaal heeft naast zijn ambtelijke taken ook een politieke rol. Hij is bevoegd elke zaak die naar zijn mening de handhaving van internationale veiligheid in gevaar brengt, onder aandacht van de Veiligheidsraad te brengen. Bovendien kan hij in zijn jaarlijkse rapporten over de werkzaamheden van de VN inzichten over belangrijke politieke problemen naar voren brengen. Vanaf de jaren zestig gaan er stemmen op de Veiligheidsraad te hervormen. In die periode werden veel oud-kolonieën lid van de VN. De Veiligheidsraad kampt in de huidige wereldorde met weinig representativiteit en legitimiteit. De vijf permanente leden zijn niet meer de belangrijkste grootmachten en het is daarom niet in verhouding dat landen en continenten zoals India, Afrika en het Midden-Oosten niet permanent in de raad zitten.


Open Doek

13

HET OMSTREDEN BEGRIP GENOCIDE Het woord genocide werd meer dan 60 jaar geleden door de Pools-joodse advocaat Raphael Lemkin bedacht. Hij hoopte met de benoeming - van het Griekse woord geno (stam of ras) en het Latijnse woord cide (van caedere, vermoorden) - van het beladen begrip in de toekomst herhaling te voorkomen. In 1948 nam de VN een resolutie aan waarin in 19 artikelen werd beschreven hoe genocide moest worden voorkomen en gestraft. Er werd afgesproken dat in geval van genocide internationale samenwerking noodzakelijk is. Dit betekent dat de internationale gemeenschap in het geval van genocide verplicht is in te grijpen. De definitie in deze internationale conventie luidt als volgt: Genocide betekent een van de volgende daden, gepleegd met de intentie een nationale, etnische, raciale of religieuze groep gedeeltelijk of totaal te vernietigen. Hieronder vallen: - Vermoorden van leden van de groep. - Veroorzaken van ernstige geestelijke of lichamelijke schade aan leden van de groep. - Het opzettelijk implementeren van leefomstandigheden die gericht zijn op gedeeltelijke of totale fysieke vernietiging van de groep. - Maatregelen die erop gericht zijn geboorten binnen een groep te verhinderen. - Het onder dwang transformeren van kinderen van de ene groep naar een andere groep. De Conventie ziet genocide niet als aangelegenheid van een staat, maar als schending van het internationaal recht en stelt zichzelf verplicht in te grijpen als het wordt geconstateerd. Precies hierom is men zeer terughoudend met het begrip. www.vpro.nl/programma/tegenlicht/afleveringen/19189249/items/19367479

bijkomende info

De crisis in Darfour In Darfour, in het westen van het Afrikaanse land Sudan, woedt een oorlog die aan het uitgroeien is tot een van de grootste menselijke drama's uit de geschiedenis. Sluimerende etnische tegenstellingen tussen de Arabische en de zwarte bevolking zijn er tot een explosieve uitbarsting gekomen. Sinds begin vorig jaar vechten in Darfour twee rebellenbewegingen van zwarte Sudanezen, de Sudan Liberation Movement/Army (SLA) en de Justice and Equality Movement (JEM) tegen de regering in Khartoem. De rebellen eisen dat de regering een einde maakt aan de armoede in de afgelegen woestijnregio. Khartoem heeft nomaden van Arabische afkomst ingehuurd om de rebellen te bestrijden. Die Arabische militie wordt Janjaweed genoemd (strijders te paard). Begeleid door Sudanese regeringsmilitairen vallen die Janjaweed-milities op paarden en kamelen dorpen van de zwarte Afrikaanse bevolking aan. Ze doden de mannen op gevechtsleeftijd en gebruiken verkrachting als oorlogswapen, zodat de zwarte vrouwen Arabische kinderen zouden krijgen. Ze roven het vee, vernietigen voedselvoorraden en branden de dorpen plat. De VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR noemt de toestand een van de grootste humanitaire rampen ter wereld. Naar schatting één miljoen mensen zijn op de vlucht. ,,Zelfs als we de nodige hulp tijdig ter plaatse kunnen krijgen, verliezen we mogelijk nog zo'n 300.000 tot 350.000 mensen. In het andere geval kan de dodenbalans echter


Open Doek

14

oplopen tot een miljoen mensen'', waarschuwde Andrew Natsios, directeur van het Amerikaanse Agentschap voor Ontwikkelingshulp (USAid). Het Amerikaanse Congres heeft de crisis een 'genocide' genoemd, maar regeringen weigeren voorlopig deze term te gebruiken. De VN-Conventie voor de bestraffing en preventie van genocide verplicht lidstaten om in te grijpen bij een volkenmoord. Meer dan één miljoen mensen zijn op de vlucht, 120.000 zitten in kampen in buurland Tsjaad en twee miljoen mensen hebben dringend nood aan humanitaire hulp. www.standaard.be/Archief/Dossiers/index.aspx?dossierId=2971

'Zet eigenbelang opzij om bloedbaden te voorkomen' Bron: www.oneworld.nl/index.php?page=2&articleId=6901 'Oproep van Grace Mukagabiro, overlevende van de genocide in Rwanda, aan de Verenigde Naties'


Open Doek

15

na de film Wat vond je van de film? Vraag zeker naar de beleving van de leerlingen: Wat vonden ze van de film? Welke scenes vonden ze het meest zeggend of het meest beklijvend? Met welke vragen zitten ze zelf? Mogelijk maakt dit heel wat emoties en discussies los.

rol van de media 1. Waarom vindt Joe het zo belangrijk dat de reporters de school komen filmen? Hij hoopt dat media-aandacht hen kan beschermen: ‘No one can touch us if they film us?’. Hij hoopt dat de beelden ervoor zorgen dat de wereld(leiders) zich niet meer kan verbergen achter een gebrek aan informatie over de ernst van de toestand.

rol van de Verenigde Naties - blauwhelmen 2. Wat houdt het 'mandaat van de VN-troepen' in? De VN-troepen zijn er als ‘monitors for peace’, niet als ‘peacekeepers’: hun aanwezigheid dient om het gebruik van geweld af te schrikken, maar ze mogen zelf niet ingrijpen. Ze mogen enkel hun wapens gebruiken wanneer ze zelf worden aangevallen, niet wanneer de vluchtelingen worden aangevallen. 3. Waarom heet de film 'Shooting Dogs'? De titel vat de gruwel en de onverantwoordelijkheid van het beperkte VN-mandaat samen. De VN-commandant wil de honden die de kadavers eten, neerschieten om te voorkomen dat ze ziektes verspreiden. Dat is echter het minste van de zorgen van de vluchtelingen, met de moordenaars buiten de schoolpoort. 4. Waarom wil de VN-commandant in het schooltje niet antwoorden op de vraag of er een genocide plaatsvindt? Als de VN het over 'genocide' heeft, dan is het de verplichting van de lidstaten om in te grijpen. Het is dus veel gemakkelijker voor de VN om niet van 'genocide' te spreken en de verantwoordelijkheid niet op te nemen. Voor de commandant betekent dat een onhoudbare situatie. Als hij het over 'genocide' heeft, zet hij de VN voor schut. Bovendien heeft hij niet de middelen en mankracht om in te grijpen. 5. Wat proberen de genocideleiders te bereiken door (Belgische) VN-soldaten te laten vermoorden? Het is een strategie om de VN ervan te overtuigen de troepen terug te trekken, om zo volledig vrij spel te hebben.


Open Doek

16

racisme 6. Onder welke vormen zie je 'eigen volk eerst'- (of eigen huidskleur) principes, racisme en rassenhaat in de film opduiken? Discriminatie en racisme komen op verschillende manieren naar voor : - de angst en haat die Hutu’s en Tutsi’s voor elkaar koesteren, en die zowel kinderen tot pesterijen aanzet als volwassenen vatbaar maakt voor de oproepen tot moordpartijen (radio). - De Tutsi-vluchtelingen die niet tegen Hutu-tolk François willen praten. - In het schooltje zijn meer dan 2000 vluchtelingen op elkaar gepakt. Wanneer blanke vluchtelingen aankomen, worden ze ondergebracht in een apart gebouwtje met faciliteiten. - Joe probeert een Britse cameraploeg te overhalen om in het schooltje te komen filmen. Doorslaggevend argument voor de ploeg is dat er op het schooltje 40 blanke vluchtelingen zitten. - De Franse troepen die Franse burgers uit het schooltje komen evacueren, kunnen ter nauwernood overhaald worden om ook andere mensen te redden, met name andere blanken (waarbij gemengd koppel uit elkaar wordt gehaald).

stellingen A. Het etnisch geweld in Afrika is moeilijk te voorkomen door al die onvoorspelbare en onoverzichtelijke stammentwisten. B. Zonder beelden van ellende geen hulp. Er is eerst mediabelangstelling nodig, voor mensen in een crisis op hulp kunnen rekenen van de internationale gemeenschap. C. De gebeurtenissen in Rwanda kunnen zich niet meer herhalen, want de Verenigde Naties zouden nu veel sneller ingrijpen door wat ze in 1994 geleerd hebben. Voor het werken met deze stellingen, stellen we parallel en complementair groepswerk voor. 1. Parallel groepswerk: U deelt u de leerlingen eerst in groepjes op, waarbij ze een secretaris en woordvoerder aanduiden. Vervolgens kunt u hen in groep kort iets laten neerpennen (secretaris) over elk van de stellingen. Daarna kunt u de reacties kort klassikaal overlopen (woordvoerder).


Open Doek

17

2. Complementair groepswerk: Vervolgens geeft u elke groep één stelling en de bijhorend tekst (zie achtergrondinfo hierboven of gelijkaardige informatie die u in eigen bronnen vindt). Dan laat u hen de tijd om op de stelling iets uitgebreider te reageren en overloopt u opnieuw klassikaal. Zo zien de leerlingen dat ze beter oordelen naarmate ze meer achtergrond kennen. Optimaal is dat u hen ook bijkomende bronnen aanbiedt, zodat ze op basis van meerdere geschreven bronnen oordelen, ipv enkel film en één bron. Stelling A peilt naar de mening over de rol van de media, stelling B naar die van de VN en stelling C naar de oorzaken van het conflict, dat net zoals de holocaust niet louter op rassenhaat of stammentwisten is terug te brengen.

Wat kan ik daar nu aan doen? Je ziet en hoort dat er nog steeds veel onrecht in de wereld is. En ongetwijfeld heb je jezelf al eens afgevraagd: 'Wat kan ik daar nu aan doen?'. Wel: zeer veel! Als je mee wil werken aan respect voor de mensenrechten, kan je kiezen tussen een waaier aan mogelijkheden: - Is jouw school een school zonder racisme? Surf naar www.schoolzonderracisme.be - Is jouw school al één van de 600 scholen die jaarlijks meedoet met de Schrijf-zeVRIJdag, telkens op de derde vrijdag van oktober? Neen? Hoog tijd om eens één van je leerkrachten aan de mouw te trekken! - Veel mensen zitten onterecht in de gevangenis, omdat ze tegen hun regering in opstand komen of geen eerlijk proces kregen. Ook jij kan daar iets aan doen. Niet alleen natuurlijk. Voor elke schrijfactie moeten zoveel mogelijk brieven uit zoveel mogelijk landen vertrekken. Dat maakt vaak enorme indruk op de overheden. Elke maand maken we ook het goede nieuws bekend. Elke maand vind je schrijfacties op de website van Amnesty International (www.amnesty.be). Klim in je pen en schrijf mee! - Gebruik je GSM: Elk maand kan je actie voeren uit luie zetel. Meer info: http://www.aivl.be/index.cfm?PageID=1904 - Op dit eigenste ogenblik zijn er binnen Amnesty International Vlaanderen 142 jongerengroepen zéér actief. Waar wacht je nog op? Let wel op als je contact met hen zoekt: hun enthousiasme is een hardnekkig virus. Nog vragen? Amnesty International Kerkstraat 156 Antwerpen 03 271 16 16 www.amnesty.be

dit dossier is een samenwerking tussen Amnesty International België en Open Doek


Open Doek

18

Shooting Dogs. Amnesty International Open Doek 1

Recommend Documents