LICG Huisdierenbijsluiter | Grijze roodstaartpapegaai
www.licg .n l
Serie vogels
Grijze roodstaartpapegaai
Psittacus erithacus Grijze roodstaartpapegaaien zijn vogels die zowel in de huiskamer als in een volière gehouden kunnen worden. Het zijn intelligente en sociale dieren die in grote groepen op het grensgebied van regenwoud, savanne en mangroven leven. Als u overweegt om een grijze roodstaartpapegaai als huisdier te kopen, is het belangrijk dat u zich van tevoren goed laat informeren. Deze huisdierenbijsluiter is hierbij een hulpmiddel.
Juli 2009
LICG Huisdierenbijsluiter | Grijze roodstaartpapegaai
www.licg .n l
Verschillende soorten
Natuurlijk gedrag
Er is maar één soort grijze roodstaart-
Grijze roodstaartpapegaaien komen
papegaai, de Psittacus erithacus, met
oorspronkelijk uit Afrika. De Congo grijze
twee officieel erkende ondersoorten: de
roodstaart komt voor in West- en Midden-
Congo grijze roodstaartpapegaai (Psit-
Afrika, de Timneh vooral uit West Afrika
tacus erithacus erithacus) en de Timneh
(Ivoorkust, Liberia, Guinee, Sierra Leone).
grijze roodstaartpapegaai (Psittacus
Ze leven in de gebieden aan de rand van
erithacus timneh). De Congo grijze rood-
het regenwoud: bij de mangroven en
staart is ongeveer 33 centimeter groot,
savannen. Ze komen ’s ochtends vaak in
met een spanwijdte van 48 centimeter.
groepen samen op open plekken waar
Hij heeft zilvergrijze tot donkergrijze
olifanten fourageren en mesten. Ze eten
bovendelen, een lichtgrijze borst een
dan van de modder en van zoutplanten
helderrode staart en een zwarte sna-
die in de modder groeien. Verder eten
vel. De ogen zijn lichtgeel. Over het
ze in het wild bloemen, vruchten en
algemeen geldt dat hoe zuidelijker de
zaden, en zijn ze gek op palmnoten.
herkomst van de vogels is, hoe kleiner
Ze zijn erg schuw en trekken zich voor
en donkerder hij is. De Timneh grijze
de hete middagzon terug in het dichte
roodstaart heeft donkergrijze bovende-
oerwoud. Grijze roodstaarten zijn
len en een witte borst. De staart is don-
echte boombewoners, die in de grote
ker wijnrood tot kastanjebruin, de ogen
groepen vaak een partner voor het
zijn wit tot lichtgeel, en de bovensnavel
leven vinden. Samen maken ze dan een
is hoornkleurig. De Timneh is ongeveer
nestholte of gebruiken een al bestaande
30 centimeter groot. Omdat vooral in
holte in een boom. Grijze roodstaarten
het verleden nogal veel vogels uit het
communiceren met elkaar door fluittonen
wild werden geïmporteerd, kunt u ook
en schreeuwgeluiden. Zij kunnen ook
wel de term ‘Kameroen grijze roodstaart’
andere soorten imiteren.
of ‘Ghana grijze roodstaart’ tegenkomen, maar hier gaat het om de landen van
Huisvesting
waaruit de vogels geïmporteerd zijn.
Grijze roodstaartpapegaaien zijn
Er zijn wat verschillen in gedrag
echte groepsdieren. Ze kunnen zowel
tussen de Timneh en de Congo grijze
binnenshuis als buiten in een volière
roodstaart. De Timneh variant begint
worden gehouden, liefst in een koppel.
vaak vroeger met praten, kan minder
Het beste is het om grijze roodstaarten
goed stemmen precies nabootsen maar
zelf hun partner te laten kiezen, in dat
wel even goed woorden leren en lijkt
geval kunt u meerdere grijze roodstaarten
wat minder snel angstig, soms wat
in een grotere groep houden. Bij
drukker en minder eenkennig dan Congo
zonsopgang en zonsondergang kunnen
grijze roodstaartpapegaaien. Houd
zij echter luidruchtig zijn, en u zult
altijd in gedachten dat de individuele
dus maatregelen moeten nemen om
verschillen groter kunnen zijn dan die
geluidsoverlast te voorkomen. Een volière
tussen de ondersoorten en dat het
dient voorzien te zijn van een - liefst
karakter ook wordt beïnvloed door de
verwarmd - tochtvrij binnenverblijf.
manier van grootbrengen en opvoeden
Gebruik als zitstokken liefst natuurlijke
van de vogels.
takken. De bodembedekking in een
2
LICG Huisdierenbijsluiter | Grijze roodstaartpapegaai
www.licg .n l
volière kan bestaan uit tegels of beton.
gaan uitproberen. Bent u daar niet op
De afmeting van een volière is variabel:
voorbereid, dan kan dit ontaarden in
voor een koppel voldoet 200x200x90
een schreeuwende en bijtende vogel.
centimeter, voor een grotere groep moet de
Een goede opvoeding en socialisatie is
afmeting uiteraard aangepast worden.
erg belangrijk voor de grijze roodstaart.
U kunt grijze roodstaarten ook in de
U kunt uw vogel bijvoorbeeld trainen
woonkamer houden. U kunt kiezen voor
om netjes op uw hand te stappen en te
een koppel. Twee mannen gaat vaak ook
accepteren dat zijn nagels gevijld worden.
goed, maar twee popjes wat minder, omdat
Verdiep u voor u een papegaai aanschaft
die in veel gevallen minder verdraagzaam
in hun gedrag.
zijn naar elkaar toe.
Sommige mensen laten hun vogels
Een kooi in de woonkamer moet minimaal
kortwieken, zodat ze ook veilig mee
twee zitstokken bevatten en moet voor
naar buiten kunnen, bijvoorbeeld op
één grijze roodstaart minstens 50x80x100
een papegaaienbuggy of op de fiets. Het
centimeter groot zijn. De bodembedekking
kortwieken van uw huiskamervogels
kan bestaan uit stuifvrije kattenbakkorrels,
kunt u, zeker in het begin, beter aan
zeoliet, beukensnippers of gewoon kranten.
ervaren personen overlaten. Snavels die
Zorg ook voor voldoende speelgoed.
doorgroeien kunnen beter behandeld
Huisvest twee grijze roodstaarten zeker in
worden door uw vogelarts, daar dit
het begin ieder in een aparte kooi. Kunnen
soort problemen vaak een medische
de vogels goed met elkaar overweg dan
achtergrond hebben.
is een kamervolière van 80x100x150
Als grijze roodstaartpapegaaien goed
centimeter een optie. Een klimboom in de
worden opgevoed, kunnen ze heel
woonkamer is een aanrader, zeker voor
vertrouwd raken met hun verzorger.
vogels die gekortwiekt zijn. Ook vogels die
Grijze roodstaarten hebben de neiging
vrij in de woonkamer mogen vliegen gaan
zich aan één persoon te hechten.
graag in een klimboom zitten. Kies voer- en
Een grijze roodstaartpapegaai die
waterbakjes van materiaal dat goed schoon
alleen gehouden wordt, kan echter
te maken valt, bijvoorbeeld RVS. Er zijn
gedragsstoornissen gaan vertonen,
kooien in de handel waar de bakjes met een
en bijvoorbeeld zijn baas als partner
speciaal kliksysteem in passen. Datzelfde
gaan beschouwen. Ook verenplukken
systeem wordt ook gebruikt door sommige
komt veelvuldig voor. Een grijze
bedrijven om bakjes aan de klimbomen
roodstaartpapegaai is een zeer actieve
te bevestigen. Kies voor kooien en
vogel. Zowel in de buitenvolière als
speelstandaards die gemakkelijk gereinigd
het huiskamerverblijf moet voldoende
kunnen worden.
gelegenheid zijn voor de vogels om
Onze woonkamers zijn veelal te droog
bezig te zijn. Wilde vogels brengen
voor grijze roodstaartpapegaaien. Douche
90% van hun tijd door met voedsel
of sproei de vogels daarom regelmatig, en
zoeken, daarom moet er ook zogenaamd
zorg voor badgelegenheid.
‘fourageerspeelgoed’ in het verblijf aanwezig zijn om gedragsproblemen
Verzorgen en hanteren
te voorkomen. Als u de vogel los in de
Grijze roodstaartpapegaaien zijn zeer
kamer laat vliegen, pas dan op met zaken
intelligent en zullen u op zeker moment
als snoeren, giftige planten en andere
3
LICG Huisdierenbijsluiter | Grijze roodstaartpapegaai
www.licg .n l
huisdieren en doe eventueel de gordijnen
te voorkomen. Geef om de week wat
dicht zodat het dier niet tegen het raam
maagkiezel apart in een bakje. Zorg voor
vliegt.
schoon drinkwater, dat u aanzuurt door
Het is belangrijk dat u regelmatig
wat biologische appelazijn toe te voegen.
ontlasting en voedselresten verwijdert,
Dit remt de groei van bacteriën.
zodat op de bodem rondscharrelende vogels daar niet mee in contact komen.
Van jong tot volwassen dier
Ook de stokken, takken en speelgoed
Het verschil in sekse is bij grijze
dienen regelmatig gereinigd te worden.
roodstaarten nauwelijks te zien. Voor
Hiervoor zijn speciale niet-schadelijke
geslachtsbepaling kunt u het beste
reinigers in de handel.
een DNA-test laten uitvoeren, of een
Was goed uw handen na het hanteren van
endoscopie door een gespecialiseerd
de vogel of het verschonen van de kooi,
vogelarts.
papegaaien kunnen ziekten (zogenaamde
Grijze roodstaartpapegaaien zijn
zoönosen) op mensen overbrengen.
geslachtsrijp wanneer ze vier tot zeven jaar oud zijn. In de broedperiode, die hier
Voeding
in Nederland rond april begint, kunnen
Een grijze roodstaartpapegaai gedijt
popjes zich erg aanhalig gedragen. Ze
het best op een gevarieerd menu van
zitten vaak kirrend met laaghangende
biologische vruchten, groenten, zaden
vleugeltjes op de tak en proberen de
en noten. Het is echter nogal bewerkelijk
aandacht van de man te trekken. Een
om dit dagelijks klaar te maken. Daarom
grijze roodstaartpop legt twee tot vijf
zijn er bij de dierenspeciaalzaak en de
eieren in een broedblok. In het wild
dierenarts speciale pellets voor grijze
blijven de jongen soms jarenlang bij de
roodstaartpapegaaien te koop. Het
ouders. Veel gekweekte vogels worden
gehalte aan vette noten en calcium in
met de hand door mensen grootgebracht,
deze voeding is vrij hoog. Dit omdat
omdat dit tammere vogels op zou
grijze roodstaarten lichamelijk erg
leveren. Dit is echter een fabeltje: de
actief zijn, maar ook gevoelig zijn
meest stabiele vogels zijn door de ouders
voor calciumtekorten. Krijgt uw grijze
zelf in samenwerking met de kweker
roodstaartpapegaai geen voer in de vorm
grootgebracht, het zogenaamde ‘co-
van pellets, dan kan het menu aangevuld
parenting’. De jongen verlaten de ouders
worden met eivoer (met name in de
dan ook pas wanneer ze zelfstandig eten
kweekperiode). Het is altijd goed om
en - liefst in een buitenvolière - hebben
walnoten en broccoli te geven, vanwege
gevlogen. Ze zijn dan zo’n zestien weken
het hoge gehalte aan calcium. Geef nooit
oud. Om tam te blijven moeten ze ook
avocado of chocolade. Dat is giftig voor
daarna nog regelmatig gehanteerd
vogels. Grijze roodstaartpapegaaien eten
worden. Een grijze roodstaartpapegaai
twee maal per dag: in de ochtend en
kan zo’n zestig à zeventig jaar oud
vlak voor het slapen. Het beste is om
worden. Het is dus van groot belang dat
’s ochtends fruit, noten en groenten te
u nadenkt over wat er moet gebeuren
geven, en ’s avonds pellets en/of zaden.
wanneer u er niet meer bent. Gelukkig
Verwijder dagelijks voeding die niet
zijn er tegenwoordig stichtingen die
opgegeten is om schimmels en dergelijke
bemiddelen en adviseren bij adoptie.
4
LICG Huisdierenbijsluiter | Grijze roodstaartpapegaai
www.licg .n l
Ziekten en erfelijke aandoeningen
afgelopen jaren in contact geweest is met
Een gezonde grijze roodstaart is alert
andere vogels.
en levendig. Bij gezonde vogels is de
Papegaaienziekte (psittacose) wordt
ontlasting vrij stevig, grijsgroen met
veroorzaakt door een Chlamydia
wit. Oude vogels zijn vaak herkenbaar
bacterie. Symptomen lijken op
doordat ze magerder zijn. Een zieke
verkoudheidsverschijnselen zoals een
vogel zal niet gauw laten zien dat hij ziek
loopneus, moeilijk ademen en ontstoken
is: het zijn prooidieren, en je kwetsbaar
ogen.
tonen is vragen om gegrepen te worden
Bij grijze roodstaartpapegaaien komt
door een roofdier. Wanneer een zieke
ook wel KDS voor, het Kliermaag-
grijze roodstaart ‘bol’ gaat zitten, is
dilatatiesyndroom, veroorzaakt door een
het meestal al te laat. Wie papegaaien
virus. Hierbij worden de zenuwen die het
houdt, doet er goed aan ze jaarlijks te
maagdarmkanaal besturen, aangetast.
laten checken door een gespecialiseerd
Een andere ziekte is aspergillosis, een
vogelarts.
luchtwegaandoening veroorzaakt door
Een dof verenkleed kan op een slechte
schimmels. Door verminderde weerstand
conditie wijzen. Gele ontlasting kan
kunnen vogels deze ziekte oplopen.
wijzen op leverproblemen. Sommige
Darminfecties kunnen het gevolg zijn
vogels verliezen plotseling hun
van schimmels of bacteriën. Pas op dat u
evenwicht. Dit komt vaak voor bij
geen oud of beschimmeld fruit of ander
vogels die jarenlang alleen zaad hebben
voer in de kooi laat liggen.
gegeten. De calciumspiegel is dan te
Vogels kunnen niet tegen de damp
laag (hypocalcaemie), vogels kunnen
van sterk verhitte pannen met anti-
aan deze aandoening overlijden. Oudere
aanbaklaag (PTFE), ze kunnen hieraan
vogels kunnen ook last krijgen van
overlijden. De kooi mag dus niet
aderverkalking, eveneens als gevolg van
in de keuken staan, maar denk ook
onvolwaardige voeding.
aan bijvoorbeeld gourmetpannetjes!
Ziekten kunnen o.a. worden veroorzaakt
Ook andere dampende stoffen zoals
door virussen. Het polyomavirus
schoonmaakmiddelen, geurkaarsen,
veroorzaakt polyoma, ook wel
deodorant of vlooienspray kunnen
kruipersziekte genoemd. Bij de lichte
schadelijk zijn voor vogels.
vorm groeien jonge vogels slecht. Ze
Bij grijze roodstaarten komt regelmatig
krijgen een opgezette buik en de lever
verenplukken voor. Hierbij plukt de
wordt aangetast. Bij de heftige vorm
vogel zijn eigen veren kapot. Er kunnen
kunnen de dieren plotseling sterven.
verschillende oorzaken voor zijn. Vaak
Het circovirus veroorzaakt de beruchte
is het een gedragsprobleem. Als uw
PBFD (snavel- en veerrotziekte). Hierbij
dierenarts geen lichamelijke oorzaak
verliezen de vogels ineens hun veren en
kan vinden, kunt u het beste een
er komen afwijkende veren voor in de
gedragstherapeut voor papegaaien
plaats. Ook komen snavelafwijkingen
inschakelen.
voor. Het afweersysteem wordt aangetast
Sommige ziekten, zoals de
en er kunnen allerlei complicaties
papegaaienziekte, behoren tot de
optreden. Bij aanschaf dient een vogel
zogenaamde zoönosen: ze zijn ook op
dan ook getest te zijn, wanneer hij de
mensen overdraagbaar.
5
LICG Huisdierenbijsluiter | Grijze roodstaartpapegaai
www.licg .n l
Benodigde ervaring
gespecialiseerde dierenwinkel terecht
Voor het op een verantwoorde wijze
die zijn vogels betrekt van betrouwbare
houden van dit huisdier is ervaring
kwekers. Officiële kwekers geven hun
met papegaaien nodig. Het verdient
vogels een vaste, gesloten voetring.
aanbeveling om, vóór aanschaf, een
Goede verkoopadressen zullen u ook
cursus over papegaaiengedrag te volgen.
richtlijnen over verantwoorde voeding
Een grijze roodstaartpapegaai is, zeker wanneer u ermee wilt kweken, geen vogel voor beginners.
verschaffen. • Grijze roodstaarten worden niet ernstig bedreigd, maar staan op CITES bijlage II: er mag op beperkte schaal in gehandeld
Kosten
worden. U hoeft er dus geen vergunning
De aanschafprijs voor een grijze
voor te hebben maar u moet wel
roodstaartpapegaai hangt af van de
CITES papieren bij de vogel krijgen die
ondersoort en loopt van 450 euro tot
aantonen dat het dier legaal verhandeld
ongeveer 700 euro. Soms vraagt men
is. CITES regelt de internationale handel
hoge prijzen voor een vogel die spreekt.
in bedreigde dieren en planten. De
Ook biedt men wel vogels aan met
handel in en het bezit van beschermde
“spreekgarantie”, maar het leren spreken
dieren is aan strikte regels gebonden.
van de mensentaal is afhankelijk van
Kijk voor meer informatie op de website
het talent van de vogel, en of hij het zelf ook prettig vindt om te doen. Men kan zoiets dus nooit garanderen! Pellets zijn er in vele soorten, bij organische pellets moet u rekenen op prijzen vanaf € 0,20 per vogel per dag. Daar komen dan nog de groenten, het fruit, de noten en het zadenmengsel bij. De kosten voor bodembedekking zijn gering. Uiteraard zijn er aanschafkosten voor een kooi of volière. Daarnaast kunt u voor kosten komen te staan als uw dier onverhoopt ziek wordt. Bovendien wordt aangeraden een jaarlijkse gezondheidscheck te laten doen. Bijzonderheden
• De beste tijd om een grijze roodstaartpapegaai aan te schaffen is na de ruiperiode, omstreeks oktober/ november. • Papegaaien koopt u het beste bij een kweker, die aangesloten is bij NBVV, de ANBVV, Pakara of één van de andere bonden. U kunt ook bij een 6
van CITES: www.cites.org. • Laat kinderen nooit alleen met huisdieren!
LICG Huisdierenbijsluiter | Grijze roodstaartpapegaai
www.licg .n l
Kijk voor de meest recente informatie op www.licg.nl
Het LICG is hét informatiepunt voor het ‘houden van huisdieren’. Deze stichting geeft onafhankelijke en betrouwbare informatie over het op een verantwoorde wijze kopen en verzorgen van huisdieren. Deze informatie is op de meest recente inzichten gebaseerd en wordt bovendien wetenschappelijk getoetst. Door het bieden van informatie en het organiseren van campagnes, levert het LICG een bijdrage aan verbetering van de gezondheid en het welzijn van huisdieren in Nederland.
7
