September is bestuurswisseltijd. De tradities en ceremonies rond het wisselen van de wacht bij studieverenigingen

3 2 oktober 2014 | jaargang 57

@tuecursor

Tweewekelijks blad van de Technische Universiteit Eindhoven Voor het laatste nieuws: www.cursor.tue.nl en volg tuecursor op

en

8 | Wisseling van de wacht September is bestuurswisseltijd. De tradities en ceremonies rond het wisselen van de wacht bij studieverenigingen.

14 Op twee wielen de wereld rond

TU/e-studenten gaan in 80 dagen de wereld rond met een elektrische motorfiets.

16 Make, Care, Sense,

Learn, Live en Move

TU/e presenteert zich voor het eerst in Klokgebouw tijdens Dutch Design Week.

18 Grip op

je gezondheid

Het Do CHANGE-project helpt mensen met hartfalen en een hoge bloeddruk.

Check out our English section on pages 22-28

2 | Vooraf

2 oktober 2014

Eindhovense wind-app helpt cruiseschip het dok in

CURTOON

30 september - Het grootste cruiseschip ter wereld, de Oasis of the Seas, moest op dinsdagochtend in de Rotterdamse haven voor onderhoud in het dok van Keppel Verolme gemanoeuvreerd worden. Promovenda Wendy Janssen van Bouwkunde ontwikkelde samen met hoogleraar Bert Blocken een wind-app voor deze precaire operatie. Volgens Blocken zijn maandag de laatste punten nog doorgesproken met een project­leider van het Havenbedrijf en is de operatie dinsdag goed verlopen.

voor m u r t n ers e c m e n r e d Nieuw n o udent t s e d hoven, n e t r a TARTUP/eind st hovense n de TU/e, S Eind or va ntrum wil de entenincubat dit nieuwe ce nieuwe stud literen. ia n ci V . Ee fa an r en ga be inspireren n start ge 29 septem va n, l en. ne ee eu ci fi st of er ember mediapaviljo mers ond t in het Multi is op 29 sept ch ent-onderne es ra vi ud b st ad ge e er en nd d nn te ar en ku s en is on universiteit st de Flexroom op de campu am t zi na ge en zo ov e h d in STARTUP/eind is huisvesting ijgen er grat ng van ri ie nc na fi e Studenten kr en voor d ijg kr g sionals in d es ei of en begel s zullen pr ijk el ek W n. ne businessplan en verzorgen. ers er lezing m ne er d on en

Colofon Hoofdredacteur Han Konings

Eindredacteur Brigit Span

Redactie Judith van Gaal Tom Jeltes | Wetenschap Norbine Schalij Freke Sens (stagiaire) San van Suchtelen Monique van de Ven

Medewerkers Nicole Testerink

Rien Meulman Bart van Overbeeke

Coverbeeld Bart van Overbeeke

Opmaak Natasha Franc

Vertalingen Annemarie van Limpt

Aangesloten bij Hoger Onderwijs Persbureau

De bijdrage van onze columnist Jim Stolk (te lezen op pagina 6) over de onzichtbaarheid van de TU/e in de vaderlandse media leverde deze week op onze site een boeiende discussie op over het al dan niet falende pr-beleid van onze universiteit. Stolk vindt dat de TU/e nog teveel in de Calimero-stand staat en dat vooral de ‘kleinschaligheid van ons pr-beleid’ daaraan ten grondslag ligt. Een wetenschapsvoorlichter reageerde hierop met het verwijt dat Stolk zich niet goed heeft geïnformeerd. Het eierdopje van Calimero was al voor een groot deel gekraakt en successen naar buiten brengen is niet exclusief voorbehouden aan de pr-afdeling. Daar kan iedereen zijn steentje aan bijdragen. Wat ik in de hele discussie miste, is de vraag: ‘Hoe noodzakelijk is een geoliede pr-machine nu precies voor onze universiteit?’. Want ondanks dat we volgens

Poll Is het zonde dat in Flux potentiële onderwijsruimte wordt opgeofferd voor de komst van een supermarkt? Voorstanders van de supermarkt wonnen het net van de tegenstanders (56 om 44 procent). Van de 214 mensen die reageerden, vindt bijna 30 procent het een goed alternatief voor de ‘dure’ kantines.

Han Koning s

Stolk buiten de grenzen van Brabant nauwelijks bekend zijn, kwamen er in september wel meer eerstejaars naar ons toe, halen we substantiële subsidies binnen voor onderzoeksprojecten en riepen in het weekblad Elsevier studenten ons onlangs uit tot de beste universiteit van Nederland. En dat voor het tweede jaar op rij. Hoe hebben we dat allemaal geflikt? Ik houd het op onzichtbare krachten die meer op de achtergrond actief zijn, maar die blijkbaar toch niet onopgemerkt blijven. En hoe luidt het spreekwoord? Goede wijn behoeft geen continue roeptoeter.

prof.dr. Cees Midden (voorzitter) prof.dr. Marco de Baar Angela Stevens- van Gennip Thomas Reijnaerts (studentlid) Arold Roestenburg Anneliese Vermeulen-Adolfs (secretaris)

Redactieadres TU/e, Matrix 1.90 5600 MB Eindhoven tel. 040 - 2474020 e-mail: [email protected]

Cursor online www.cursor.tue.nl

Druk Janssen/Pers, Gennep

Advertenties Bureau Van Vliet BV tel. 023 - 5714745

Wisseling van de wacht Alv, kandi en cobo, er komt nog heel wat bij kijken voor een studentenbestuur gewisseld is. Ik ben de afgelopen weken ondergedoken in de wereld van bestuurswisselingen bij studie­ verenigingen. Een samenvatting van de vele ceremonies geef ik je op pagina 8 en 9. Graag zou ik ook weten hoe het er bij studentenverenigingen, sport-, cultuur- en andere studentenclubs aan toe gaat. Herken je je in mijn verhaal? Of gaat het bij

Echt niet, dit gaat de levendigheid van de campus enorm opkrikken

19,6%

Goed initiatief, ben ik niet aangewezen op die dure kantines

29,9%

NIET EENS

Redactieraad

6,5%

Nee hoor, die supermarkt is echt broodnodig

4,7%

EENS

Fotografie

Onzichtbare krachten

Echt wel, rondom de campus zitten al voldoende winkels

22,5%

Slechte zaak, we zitten al veel te krap in onderwijsruimtes

16,8%

Zeker weten, want in Flux ligt die supermarkt helemaal niet centraal

lij

Scha Norbine

Nu vragen we op www.cursor.tue.nl jullie er nog spannender aan toe? Let us know!

Studenten verkozen in de onderwijsspecial van Elsevier de TU/e voor het tweede jaar achtereen tot beste universiteit van Nederland. Logisch toch?

Nieuws | 3

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Studenten verkiezen TU/e wederom tot beste universiteit 24 september - Uit het jaarlijkse onderzoek van weekblad Elsevier naar de kwaliteit van universiteiten en hogescholen is de TU/e door studenten voor het tweede jaar op rij verkozen tot beste universiteit van Nederland. Bij de waardering van opleidingen door hoogleraren en universitair hoofd­ docenten scoorden de TU/e ook uitstekend. Arthur van Leeuwen, chef redactie onderzoek bij Elsevier, was op Radio 1 duidelijk in zijn oordeel. “De TU/e steekt met kop en schouder boven alle universiteiten uit.”

ID’ers winnen Hackathon met boodschappen-app voor reizigers 22 september - ID-studenten Pim Knops, Daan Weijers en Stijn Zoontjens en oud-ID’er Bart Jakobs hebben de Dutch Open Hackathon gevonden. Met hun app waarmee vakantiegangers een boodschappenpakket kunnen afhalen van de bagageband bij Schiphol, gooiden ze hoge ogen. Schiphol en Ahold hebben al belangstelling voor het idee getoond. Het concept van de Hackathon, waar zo’n 360 personen in Amsterdam aan deelnamen, was om de diensten die gerenommeerde bedrijven bieden te combineren tot een goed product. De deelnemers moesten de uitwerking van hun idee in 25 uur realiseren.

uws van de ie n e n li n o t e h g Een greep uit ee weken. Kijk voor nol tw afgelopen s op www.cursor.tue.n meer nieuw

Voorbereidingen Sagrada Familia van ijs in volle gang 25 september - Vijftien Bouwkundestudenten zijn volop bezig met de voorbereidingen voor de Sagrada Familia van ijs die de TU/e’ers deze winter in het Finse Juuka willen bouwen. Ze gaan weer met pykrete aan de slag het mengsel van ijs en zaagsel waarmee afgelopen januari ook de grootste ijskoepel ter wereld is gebouwd. De bouwplaats ligt al vast, er is een ontwerp en er zijn verschillende sponsors.

Op elektrische motorfietsen de wereld rond in 80 dagen 26 september - Een team van TU/e-studenten gaat in 2016 in tachtig dagen de wereld rond op zelfgemaakte elektrische motorfietsen. Het studententeam STORM Eindhoven presenteert zijn plannen donderdag 2 oktober in Boxtel. Autocoureur Michael Bleekemolen opent daar dan ook de 80 Day Race. Om de wereld te bewijzen dat elektrische voertuigen niet alleen milieuvriendelijk, uitstootvrij en stil zijn maar ook de prestaties van brandstofvoertuigen kunnen evenaren, bouwt STORM een serie elektrische motorfietsen. Als de TU/e-studenten hun reis om de wereld voltooien, kunnen ze ook nog eens aanspraak maken op het Guinness wereldrecord voor langste tocht per elektrische motorfiets. Lees meer op pagina’s 14-15.

Dura Vermeer maakt van Potentiaal een woontoren 25 september - Bouwconcern Dura Vermeer gaat het zestien etages tellende TU/e-gebouw Potentiaal ombouwen tot een woontoren, met daarin driehonderd woonunits. In het aangrenzende gebouw Corona komt ruimte voor de cultuurverenigingen. Op 25 september tekenden het College van Bestuur en de bouwonderneming het contract, waarmee Dura Vermeer het complex overneemt. Eind 2016 moet het klaar zijn. Begin 2015 draagt de TU/e Potentiaal en het aangrenzende gebouw Corona over aan Dura Vermeer. Architectenbureau Diederendirrix is verantwoordelijk voor het ontwerp.

TU/e-faculteit Industrial Design in zwaar weer 19 september - De faculteit Industrial Design zit in financieel zwaar weer. Op de begroting voor 2015 rust een tekort van anderhalf miljoen euro. Het faculteitsbestuur heeft een deltaplan opgezet om het gat te dichten. De staf krijgt tot 1 november de tijd om dat plan uit te werken. Dan moet een nieuwe begroting bij het College van Bestuur worden ingeleverd. Als belangrijkste oorzaak noemt decaan Aarnout Brombacher het uitblijven van gelden vanuit overheidsfondsen (NWO, STW) en het bedrijfsleven. Ook wordt teveel geld uitgegeven aan freelancers.

4 | Gelinkt

2 oktober 2014

Gelinkt | 5

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Ongevraagd ‘partij’ in een oorlog De TU/e: dagelijks het tweede thuis van zo’n tienduizend studenten en medewerkers. Een relatief kleine gemeenschap, met ontelbare banden tussen de leden - zakelijk en/of privé. In ‘Gelinkt’ laten we steeds twee van hen aan het woord over hun relatie met elkaar en de universiteit.

Door toedoen van de politieke leiders van hun land zijn de Rus Alexey Lyulin en de Oekraïense studente Arina Dvortsova (beiden lid van de TU/e-familie) ongevraagd onderwerp van de Cursor-rubriek ‘Gelinkt’ geworden. Bijna een jaar na de eerste escalatie lijkt er voorzichtig iets van een vrede in zicht. Die is nog te pril om al teveel conclusies aan te verbinden, vinden ze beiden.

Even was ze weer terug in haar vaderland, afgelopen augustus. Een land dat - op grote afstand van haar woonplaats weliswaar tussentijds in een oorlog met de grote buurman verwikkeld was geraakt. Die strijd voltrok zich buiten het gezichtsveld van haar eigen woonplaats Kirovograd, vijfhonderd kilometer van Donetsk verwijderd. Toch viel er niet aan de strijd te ontkomen. “We zagen wel soldaten terugkeren van het front, en op straat ging het er natuurlijk ook voortdurend over”, blikt de Oekraïense masterstudente Wiskunde Arina Dvortsova terug. Toch had het leven in Kirovograd ook ‘gewoon’ zijn beloop. Arina: “Dat maakte het bizar, wetende dat er - op grote afstand weliswaar in je eigen land op leven en dood gevochten wordt. Stel het je maar eens voor. Fysiek mocht de oorlog dan wel ver weg zijn, in de hoofden van de mensen was hij juist erg

Alexey Lyulin

dichtbij.” Persoonlijke verliezen in haar eigen kring maakte ze gelukkig nog niet mee. Alexey beleefde het conflict met buurland Oekraïne vanuit Nederland. Hij had moeite om te bepalen wat er zich nu precies afspeelde op en naast het strijdtoneel. “De waarheid achterhalen in een oorlogssituatie is al lastig genoeg. Maar daar komt in Rusland ook nog de propaganda­ machine van Poetin overheen. Daarvan weet je in ieder geval zeker dat de informatie verkleurd, verdraaid of op zijn minst onvol­ ledig is. Onafhankelijke media zijn er eigenlijk niet of nauwelijks.” Om toch een evenwichtig beeld van de gebeurtenissen te krijgen, bezocht en bezoekt Alexey websites als www.gazeta.ru, maar ook Nederlandse media als nu.nl. “Ze geven natuurlijk allemaal hun eigen kleur aan het nieuws, dus ik zoek de waarheid ergens in het midden.”

“Het nieuws raakt me teveel om bij te houden” Arina nam gedurende het jaar bewust steeds meer afstand van het nieuws uit haar vaderland. “Het raakte me emotioneel teveel om het vol te houden. Ik houd het nu op de headlines.” Arina heeft dan ook weinig behoefte om de

oorlog met haar landgenoten op de TU/e - alleen al op haar eigen afdeling lopen er vijf Oekraïners rond - te bespreken. Alexey weigert de oorlog een conflict tussen staten te noemen. “Dat zou suggereren dat beide volken ‘en bloc’ tegenover elkaar staan. Maar binnen onze landen is de verdeeldheid al groot. Als ik over mijn eigen land spreek: een deel is vóór Poetin, een ander deel tegen.” Hij wil er maar mee zeggen: het is een conflict tussen twee politieke elites, geruggesteund door een deel van de bevolking. Het huidige Russische beleid wijst hij grotendeels af. Zoals de boycot van Europese producten. “Wat schiet Rusland daarmee op? Poetin isoleert het land van het buitenland en houdt het land verdeeld.” Alexey heeft niet het gevoel dat hij zich als Rus in Nederland moet verdedigen voor de keuzes van Poetin. Hij zegt er ook niet op te worden aangesproken. “De mensen hier zijn verstandig genoeg om mij niet op voorhand al tot het voor- of anti-Poetinkamp te scharen.” Toch geniet Poetin in Rusland juist veel steun onder het hooggeschoolde deel van de natie, waartoe hij ook zichzelf zou mogen rekenen. Alexey was 34 toen hij, na een periode vol omzwervingen langs de stations Brussel, Mainz, Bristol en Leeds in 2000 op de TU/e-campus terechtkwam. Na een periode gewerkt te hebben als onderzoeker bij het Dutch Polymer Institute,

werkt hij nu als universitair docent bij de faculteit Technische Natuur­ kunde. Arina doet een master Industrial and Applied Mathematics. Tot het moment van het interview hadden hij en Arina elkaar nog niet ontmoet. Dat lag ook niet zo voor de hand. Arina is normaal in MetaForum te vinden; Alexey op de derde etage van het TNO-gebouw. Ze verstaan elkaar het best in het Engels. Arina: “Het verschil tussen onze talen is denk ik te vergelijken met dat tussen Nederlands en Duits.” Alexey nuanceert: “Binnen ons taalgebied zijn er honderden dialecten, die veel van elkaar verschillen. Dat maakt de onderlinge verstaanbaarheid nog wat lastiger die tussen jullie en je buurman. Ik kan Oekraïens goed lezen, maar heb vaak moeite om de mensen daar te verstaan.”

“Ik probeer het conflict los te zien van de mensen” De twee betreuren het dat het conflict de verhouding tussen de landen zo op scherp gezet heeft. Arina: “Toch blijf ik proberen het conflict los te zien van de mensen die er wonen. De meesten van hen hebben hier niet voor gekozen. Het is ook heel vreemd: vroeger waren we één land, één familie. Nu heeft de leiding ons tegen elkaar opgezet.”

Arina Dvortsova

De situatie in het oosten van Oekraïne is nog allesbehalve stabiel. Onlangs gloorde er ineens nieuwe hoop, nadat Rusland een akkoord met Oekraïne bereikte over de levering van gas. Later laaide de strijd weer in alle hevigheid op. Voor Arina is er zelfs na een eventueel akkoord nog een lange weg te gaan, voordat het nieuwe Oekraïne volledig hersteld is. “Het land moet praktisch opnieuw worden opgebouwd. De leiding zal met een visie moeten komen over hoe men het land denkt te gaan inrichten.” Hoe het ook afloopt: een beëindiging van het conflict is ook in Alexey’s

belang. “Een aantal programma’s waarbij wetenschappelijke instituten aan TU/e-studenten waren gekoppeld, ligt stil vanwege de oorlog en de handelsboycot. Blijft dit zo, dan dreig ik een belangrijk deel van mijn werk kwijt te raken omdat ik veel studenten uit die programma’s heb. Hij verwacht niet dat de Russische houding snel verandert. “We hebben al jaren een krachteloze oppositie. Poetin zit voorlopig safe.” Of Arina snel na haar studie terugkeert naar haar vaderland, staat nog geheel open, zegt ze. “Dat zal sterk afhangen van het perspectief op werk op dat

moment.” Voorlopig zit ze hier nog goed. Ze hoopt haar verblijf in Nederland ook na haar studie te verlengen met een paar jaar. “Ik ben hier nog niet uitgewerkt en -gekeken. Wie weet blijf ik wel hangen bij een bedrijf waarvoor ik nu al opdrachten uitvoer.” En ook Alexey is niet van plan snel terug te keren naar zijn voormalige woonplaats Novgorod, vijfhonderd kilometer ten noordwesten van Moskou. “Ik heb hier een goede baan op een mooie plek. Dat heb ik niet zomaar terug in Rusland.” Interview | San van Suchtelen Foto | Bart van Overbeeke

6 | Student

Clmn

2 oktober 2014

Aanschuiven bij chill-out van vereniging Cosmos in MetaForum

Chinese dumplings Letterlijk vertaald: knoedels of deegballen. In Europa zijn deze het best te vergelijken met de Duitse Knödeln of Tsjechische ‘knedliks’. Allemaal varianten op hetzelfde thema: gekookte deegpakketjes gevuld met fijngehakte groenten of vlees. Vleesvariant: Versnipper een paar stengels bleekselderij, lente-uitjes, stronkje gember en twee hardgekookte eieren in zo klein mogelijke stukjes. Voeg hier een paar ons rundergehakt, een snuf zout en een flinke scheut Chinese sojasaus aan toe en roer hier een mix van. Voor de vegetarische variant: vervang het vlees door courgette, wortel en noodles. Maak voor het deeg (4 personen) 500 gram bloem aan met 220 ml water en zout. Laat het mengsel een half uur rijzen. Kneed dit tot een worstvormig geheel, waarvan je dunne plakjes afsnijdt van 2/3 millimeter dik, met een diameter van 5 centimeter. Leg hier de groente-/vleesmix op, vouw de pakketjes dicht en breng deze in een pan water aan de kook. Breng tot tweemaal toe opnieuw aan de kook, na twee korte afkoelpauzes.

Jim Stolk student Industri al Design

Onzichtbaar Lastig, je studiekeuze maken. Zelf had ik lange tijd oprecht geen idee waar ik heen wilde. Een technische studie, dat leek me wel leuk. Maar zowel Delft als Enschede trok mij niet echt en ook al woonde ik net over de grens in Turnhout, ik had nog nooit gehoord van een universiteit in Eindhoven. Helaas stopt de profilering van de TU/e namelijk in veel gevallen bij de grenzen van Brabant. Vorige week werd de TU/e wederom door Elsevier tot beste universiteit van Nederland gekroond. Waar blijven de paginagrote advertenties in de Quest waarin onze rector de campusgemeenschap bedankt? Waarom zit hij niet aan tafel bij Humberto of Pauw om hierover onze loftrompet te blazen? Sowieso staat de TU/e duidelijk niet in de Hilversumse rolodex, de laatste keer dat een van onze hoogleraren überhaupt ergens aan mocht schuiven, kan ik me niet heugen. Kom je vanaf het station aangelopen dan zie je een enorme banier aan het Hoofdgebouw hangen waarbij je verwacht dat de TU/e groots haar zoveelste overwinning kenbaar maakt aan de buitenwereld. Helaas, het betreft echter een mededeling over een renovatie die afgezien van een handjevol ID-studenten werkelijk niemand interesseert. Laat staan de buitenwereld. De TU/e is koning van de bescheiden­ heid en dit heeft alles te maken met de kleinschaligheid van ons PR-beleid. Natuurlijk staan we regelmatig in het Eindhovens Dagblad, maar zodra de haan van boer Piet te laat kraait dan duwt het lokale sufferdje ons nieuwsfeitje naar de volgende dag. Het wordt tijd dat het Communicatie Expertise Centrum grootser gaat denken. Die zonneauto’s en robotjes zijn leuk maar niet iedereen voelt zich hierdoor aangetrokken tot een technische studie. Juist algemene hoogtepunten moet je breed uitmeten, zodat in de toekomst zelfs scholieren van nét buiten Brabant weten dat hier een universiteit zit. Op www.cursor.tue.nl vind je meer columns. De volgens de redactie beste column plaatsen we hier.

TU es

Wat doe je het liefst in je vrije tijd? Ik kijk lekker veel films en series, maar ik ben stiekem toch wel vaker te vinden als actief lid bij studievereniging GEWIS. Wat had je van tevoren niet verwacht over Eindhoven? Er blijkt meer te doen naast het studeren dan ik vooraf had verwacht. Ik zit in het voorlichtingsteam van de faculteit, zwem sinds kort bij het sportcentrum en zit in meerdere commissies bij GEWIS. En bij al deze dingen doe ik erg veel leuke en leerzame ervaringen op. Wat ga je doen met je in Eindhoven vergaarde kennis? Ik zou graag deze kennis willen delen met ingenieurs die weer verstand hebben van andere zaken. Dat we in een groep samenwerken aan projecten om zo samen de problemen van nu op te lossen. Met wie zou je graag een biertje of wodkaatje drinken? Ik zou graag een biertje drinken met Christopher Nolan (regisseur van Inception en The Dark Knight) om nog dieper in te gaan op de geweldige theorieën achter zijn films. Als je iets aan de TU/e zou mogen veranderen, wat zou dat dan zijn? Ik zou het MetaForum aanpakken. Dat is nu een doolhof. Ik zou wat directere routes maken, zodat je sneller je doel bereikt.

Levi Prikken (19 jaar) Tweedejaars Technische Wiskunde

Tekst | San van Suchtelen Foto | Bart van Overbeeke

Als je jezelf terug in de tijd kon verplaatsen, waar zou de reis dan naar toe gaan en waarom? Ik ben eigenlijk meer benieuwd naar de toekomst dan naar het verleden, maar als ik toch het verleden in zou Levi wil de vraag ‘Wat moeten duiken, zou ik terug gaan naar ga je doen met je in Eindh de jaren ‘20 en ‘30 om de verschillende oven vergaarde kennis?’ g soorten muziek te zien opbloeien. raag vervangen door: ‘Als je weet dat d e aarde ove In welke tv-serie zou jij wel eens r precies éé n jaar verg willen meespelen en in welke rol? aat, wat zou je dan nog Ik had heel graag willen meespelen in allemaal w illen doen ‘Friends’ toen deze nog werd gemaakt. ?’. En welke rol? Dat zou me niet eens uitmaken, mijn droom is dan al uitgekomen.

Student | 7

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Sinds de verhuizing vanuit de Bunker, is de Common Room onderin MetaForum de nieuwe ‘huiskamer’ van internationale studentenvereniging Cosmos. In deze chill-out zoeken zo’n vijfentwintig studenten vanuit alle windstreken elkaar dagelijks op voor een goed gesprek, een hap eten en vooral voor een avondvullende sessie Tetris. Ook Nederlandse studenten zijn welkom, maar vertonen zich nog maar zelden. Waar komen de bewoners dan wél vandaan en wat doen ze hier? “Uit Slovenië, Roemenie, Griekenland, Australie, China, Bolivia, Amerika, Duitsland, India, Litouwen of - zoals ik - uit Bulgarije”, zegt Valcho Dimitrov (24) masterstudent Computer Science and Engineering. “De voertaal is Engels. We komen hier vooral voor goed gezelschap, om samen te eten, te gamen, te mailen of skypen met het thuisfront. Kortom, voor de chill-factor. Voor studie is dit minder geschikt. Daarvoor word je te snel afgeleid.” Voor de Griekse ID-studente Dimitra Chantzopoulou (19) is de Common Room meer dan alleen maar een hangplek. “Ik woon officieel elders in de stad, maar ga daar alleen heen om te slapen. ’s Middags en ’s avonds ben ik meestal hier te vinden en het liefst eet ik ook mijn ontbijt hier op.”

achter je kont op.” Niet iedereen neemt die laatste regel even serieus. Emilija staat voor de zoveelste keer de besmeurde vaat van een ander weg te werken. Na het eten wordt de living razendsnel omgetoverd tot Tetris-arena. Een beamer projecteert het spel voor vier deelnemers op de muur. De World-of-Warcraft-generatie bestrijdt elkaar hier met een spel uit de jaren ’80 van de vorige eeuw. Leg uit? “Misschien wel omdat iedereen ’t kent, waar hij ook vandaan komt”, vermoedt Marius. “Wie hier komt, raakt er vroeg of laat verslaafd aan. Er loopt er hier een rond die praktisch niets anders doet dan dit spel. Daar kan ook niemand meer van winnen. Hij zit nu ziek thuis, dus we moeten snel zorgen dat we wat van onze achterstand inlopen.”

Het loopt nog niet echt storm vandaag, zelfs niet voor de dumplings. Hoe kan dat? Emilija Lazdanaite (20, Litouwen) Electrical Engineering: “We merken dat veel buitenlandse studenten het erg druk hebben met hun studie. Voor chillen vinden ze vaak geen ruimte in de beperkte tijd dat ze hier zijn. Daarnaast zijn we nog niet bij iedereen bekend. Hopelijk zorgt dit artikel voor wat meer aanwas.” Meer dan tien nationaliteiten in één huis, met elk hun eigen huishoudelijke moraal. Hoe hebben jullie dat hier geregeld? “Er zijn maar twee belangrijke huisregels hier”, legt de Litouwse architectuur-student Marius Lazauskas (28) uit. “Er wordt hier NIET gefrituurd en je ruimt je troep

Interview | San van Suchtelen Foto’s | Bart van Overbeeke

Wil jij ook met je culinaire huisgenoten in deze rubriek? Mail dan naar [email protected]

En hoe is het in Mexico-stad? Studenten van de TU/e gaan steeds vaker voor hun studie naar het buitenland. Voor stage of voor het verrichten van onderzoek, omdat het verplicht is of omdat ze het leuk vinden. Cursorlezers kunnen iedere twee weken over de schouder van een TU/e-student in het buitenland meekijken.

Mexico, het land van de drugskartels, tequila, taco’s en corruptie. Hier besloot ik om stage te lopen voor mijn bachelor Industrial Design. Het was voor mij een uitdaging om een land te verkennen dat niet direct wordt gezien als designland. Begin augustus vloog ik naar Mexico-stad om midden augustus te beginnen aan mijn stage bij het designbedrijfje ‘Studio José de la O’. Ik heb het hier enorm naar mijn zin. Een paar dingen zijn me opgevallen: Mexicanen eten inderdaad héél veel taco’s, maar vooral ook heel veel chilipepers. Tequila is tot mijn grote verbazing niet de populairste sterke drank. Dat is mescal, ook gemaakt van agave, maar een stuk zachter dan tequila. Voor designers is Mexico-stad een walhalla. Het is een land met gigantisch veel middelen en creativiteit. Je kunt het zo gek niet bedenken, of je kunt het hier voor een spotprijs laten maken. Er zijn grote internationale fabrieken, maar ook familie-huiskamerfabriekjes. In mijn eerste week werd ik door mijn stagebegeleider meegenomen naar een glasfabriekje waar hij zijn glazen producten laat maken. Het fabriekje bevond zich in een doorsnee huis waar ze de woonkamer en de keuken hebben omgedoopt tot glaswerkplaats. Helaas is er ook een enorm verschil tussen arm en rijk, dat in stand wordt gehouden door de huidige regering van Mexico. De president wordt gezien als een marionet van de rijke zakenmannen die een veel te goede band hebben met de drugskartels. Ondanks enkele onveilige plaatsen en wegen is Mexico voor mij het land van kleuren, openheid, warmte, geweldig eten en heel vriendelijke mensen die altijd voor elkaar en voor jou klaarstaan. Ik hoop dat ik mensen enthousiast heb kunnen maken om zelf een kijkje te gaan nemen. Je zult hoogstwaarschijnlijk net zo verliefd worden op dit prachtige land als ik ben geworden.

Cha studrelnotte van d te Ind er Som ustrial men, Design Vind jij het ook leuk om een bijdrage te leveren aan deze rubriek en ben jij dit collegejaar in het buitenland? Stuur dan een mailtje naar [email protected].

Lees alle buitenlandervaringen online op www.cursor.tue.nl

8 | Student

2 oktober 2014

Student | 9

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Wisseling van de wacht Tekst | Norbine Schalij Foto’s | Studieverenigingen en Bart van Overbeeke

De constitutieborrel

Meer dan honderd studie-, gezelligheids- cultuur- en sportverenigingen aan de TU/e worden bestuurd door studenten. Die doen dat over het algemeen één collegejaar. In het eerste kwartaal wisselen de besturen, gepaard gaand met de nodige ceremonies. Cursor dook in de gebruiken en gewoontes van de studieverenigingen. Een deel van de tradities is helaas geheim. Zo krijgen we het besturenlied van Van der Waals niet te horen, en is Industria juist heel open, “want ze wil laagdrempelig en niet heel erg elitair zijn”. Een compilatie van de verschillen en overeenkomsten bij de bestuurswissels van studieverenigingen.

Het nieuwe bestuur neemt felicitaties, cadeaus en borrels - héél véél borrels - in ontvangst op zijn constitutieborrel, ook wel consti of cobo genoemd. Over het algemeen gaat het zo: in de borrelruimte van de vereniging staat het nieuwe bestuur op een rijtje. Een pedel, herkenbaar aan een opvallende outfit en een bel of staf kondigt recipiërende bezoekers aan. In de buurt zijn veel verenigings­ leden met T-shirts waarop ‘orde’ of ‘security’ staat gedrukt. De besturen die komen feliciteren hebben allen een fles sterke drank bij zich om te proosten. Er komen véél besturen (zie ‘visite’) Dit betekent dat het nieuwe bestuur meer dan twintig shotjes te verwerken krijgt. Studenten die ooit geïnstalleerd zijn als bestuurslid vertellen vaak ‘nog nooit zo dronken te zijn geweest als bij de constitutieborrel’. Gelukkig heeft de security niet alleen tot taak de bezoekers aan te manen door te lopen, maar ook de nieuwe bestuursleden thuis te brengen en in bed te leggen. Een ander klusje voor de ordedienst is het bewaken van de cadeaus en het gastenboek. Die laatste wordt continu vastgehouden bij Van der Waals. Zodra een bezoeker het boek kán pakken (eufemistisch: veiligstellen), zal hij of zij dat niet nalaten. Een flinke tegenprestatie zal het gevolg zijn. Beter niet loslaten!

De vergadering De bestuurswisselvergadering is een algemene ledenvergadering (alv) waarvan het geen uitzonde­ ring is dat ie twee of drie dagen duurt. Er moet ook nogal wat gebeuren: Het aankomend bestuur bekijkt het jaarverslag van de voorgangers en het financiële jaar wordt afgesloten. De aftredende bestuursleden krijgen een persoonlijke evaluatie. ‘Vooral oud-bestuursleden doen hun best om deze zo lang mogelijk te laten duren, met als doel de eigenlijke wisseling zo laat mogelijk te laten geschieden. Een wissel-alv die niet hoeft te worden geschorst, is geen goede wissel-alv geweest’, laat Intermate per mail weten. Als het bestuur dan eindelijk heeft kunnen wisselen, mogen de nieuwelingen voor de eerste maal

de bestuursdas strikken. Dames kiezen soms voor een shawl, ook lastig. Zeker als daarbij ook nog een bestuurspenning in de weg zit, zoals te zien op de foto bij Van der Waals. Het nieuwe bestuur presenteert vervolgens zijn nieuwe beleid met bijbehorende begroting en dat levert altijd veel discussie op. Bij Protagoras vragen de leden onnodig veel WVTTK’tjes aan. Afgelopen keer (op 2 en 3 september) moest het nieuwe bestuur meer dan honderd maal een ‘Wat Verder Ter Tafel Komt’ notuleren en behandelen. Dat leverde behalve elf kantjes getypte notulen ook veel tijd­ verdrijf en uitdagingen qua ordehandhaving. Daarna moest dit 26ste bestuur van Protagoras ook nog een slang overkopen.

Huisslang Bouzo ging voor een aantal speciale bieren van de hand. De vergadering duurde bij Japie overigens niet zo lang mogelijk; de Scheikundestudenten gingen na afloop nog met zeventig personen naar Maastricht om daar een krans te leggen bij het beeld van Jan Pieter Minkelers en het Japie-lied te zingen.

Wat recipiërende besturen ook doen is het zingen van hun eigen verenigingslied. De kelen van de nieuwe bestuursleden hebben een behoorlijke klus om daar - tegelijkertijd - bovenuit te komen. Maar ze doen hun best. Keer op keer.

En nog weer anders doet GEWIS het. Zij is de enige vereniging waarbij het bestuur bij de wissel in bed kan blijven liggen. De wisseling gaat ‘per besluit’. Dat wil zeggen dat er een wel een verkiezings­ vergadering is, en dan wordt besloten dat om twaalf uur in de nacht van 30 juni op 1 juli het nieuwe bestuur automatisch is geïnstalleerd.

Bestuur

Hoeveelste

CHEOPS 29ste Van der Waals 56ste Simon Stevin 58ste Protagoras 26ste Thor 58ste Intermate 31ste Industria 51ste Lucid 14de Japie 57ste GEWIS 33ste

De visite

De cadeaus

De bestuurskamer Soms komt een bestuurskamer niet ongeschonden uit de alv. Het oude bestuur heeft dan gemeend de kamer(s) ‘op te ruimen’ of het met 650 kilo zand tot een Café Arabica te transformeren.

Naam of motto

Faculteit

‘Spread the word’ Scintillatie Op stoom ‘If you can dream it, you can do it’ 58 Helios ‘Persuing excellence’ Het scherp groene 14de bestuur der s.v.i.d. Lucid ‘Een echte lamp is vierkant’ ‘Paars voor eendracht’

Bouwkunde Technische Natuurkunde Werktuigbouwkunde Biomedische Technologie Electrical Engineering Technische Innovatiewetenschappen Industrial Engineering Industrial Design Scheikundige Technologie Wiskunde en Informatica

Alle besturen nodigen zusterbesturen en studieverenigingsbesturen uit. Eigen leden worden gedoogd, maar niet expliciet uitgenodigd. Sommige besturen doen daarom iets speciaal voor hun leden. Zo geeft Van der Waals een constitutielunch en verzorgt Industria zelfs een maaltijd tijdens de ‘Bestuurkooktborrel’. Dit jaar maakten ze 600 wraps voor 400 leden. De NS vervoert heel wat bestuursleden van en naar cobo’s. In Eindhoven komen ieder jaar zusterverenigingen vanuit heel het land. Van Groningen en Amsterdam tot Maastricht en Enschede. De verenigingen uit Leiden en Delft komen over het algemeen met iets meer lawaai binnen. Zoals CHEOPS het ervaart: “Als Stylos - het 121ste bestuur van Delft - er is, kan het feest pas beginnen.” Overigens is de Delftse zustervereniging van Van der Waals eens een paar jaar bewust niet uitgenodigd omdat ze - járen geleden alweer - een aantal dingen moedwillig gesloopt hadden. Het is wel de bedoeling dat het recipiëren en brassen vriendschappelijk blijft. De verhoudingen tussen Van der Waals en Delft zijn trouwens weer helemaal goed nu.” Over het uitnodigen van ouders zijn de besturen het niet eens. Simon Stevin en CHEOPS nodigen ze zonder dralen uit, Intermate wil ze hooguit aan het begin van de consti, en bij Lucid, Van der Waals en Japie zijn ze niet welkom. Lucid: “Ouders komen niet langs, wij denken niet dat zij er van genieten als ze hun kinderen zoveel zien drinken.” Simon Stevin, wel ouders: “Zo kunnen ze toch iets meemaken van het studentenleven waar hun kroost zich in bevindt”.

De pedel

Een borrel is leuk, een cadeau is superleuk, maar het gaat om het praatje bij het cadeau. De Utrechtse zuster van Van der Waals oreerde minstens een kwartier bij het geven van een fietspomp. Al blijft zo’n praatje natuurlijk niet altijd even goed hangen na een consti. Japie en GEWIS geven elkaar graag (kapotte, respectievelijk gerepareerde) koelkasten. Lucid kreeg dit jaar een cactus omdat ze het ‘scherpe groene 14de bestuur van s.v.i.d.Lucid’ genoemd worden. Die doet nu dienst als flyerprikker - en krijgt binnenkort weer water. Intermate gaf CHEOPS een vier meter lange paal met daarop Intermate-stickers. Dit werd zeer gewaardeerd, verzekert de Bouwkundevereniging. Echt unieke cadeaus komen van Simon Stevin. Daar lassen ze van spijkers of bouten de mooiste dingen in elkaar. Bij CHEOPS staat nu een piramide, Japie kreeg een vierkante lamp en Intermate is nu bezitter van haar naam in metaal. Simon Stevin last niet voor iederéén iets moois in elkaar. Protagoras kreeg een ziekenhuisbrancard die Gemini-gebouwbeheerder Hugo voor ze gevonden had.

De pedel kondigt de bezoekers aan door een geluid te maken. Dat kan met een bel, een trompet, een trom of een staf. Zo’n staf is een waardevol, oorspronkelijk, zelfs wetenschappelijk verantwoord exemplaar (als dat van Simon Stevin), of een goedkoop, industrieel en ludiek ding. De pedel van CHEOPS slaat bijvoorbeeld met een steigerbuis op een oud verkeersbord.

De kandi-borrel

Alleen Thor houdt een kandiborrel, een paar weken voor haar alv. Dat is een heel spektakel waarbij het draait om het bemachtigen van een plek aan de bestuurstafel in het Walhalla. Daar komen de bestuurskandidaten niet zonder kleerscheuren vanaf. De Oude Bokken (u raadt het al; dat zijn alle oud-bestuursleden) hebben geen meelij met witte blouses, giletjes en ledendassen. Het gekke is dat de kandi’s de Oude Bokken zelf uitnodigen om met hen over het beleid te praten.

10 | Universiteitsberichten

ALGEMEEN Dienst Personeel en Organisatie (DPO) | Schrijf je in voor de trainingen Werken aan je persoonlijke en professionele ontwikkeling? In oktober en november zijn er bij diverse trainingen nog plekken vrij! Education Training Program (onderwijzend personeel) Voice Training: 10 & 31 oktober 2014 Using technology in teaching: 13 oktober 2014 Activating teaching methods: 16 oktober 2014 Teaching and Learning: 28, 30 oktober & 4 november 2014 Support Staff Training Program (OBP) Outlook Tips & Trics: 7 oktober 2014 Sharepoint 2010: 11 & 18 november 2014 De kunst van het presenteren: 10 november & 1 december 2014 Schrijf je snel in op https://tue.opleidingsportaal.nl en kijk voor het volledige opleidings­ aanbod van de afdeling Professional Development op http://w3.tue.nl/nl/ diensten/dpo/loopbaan_en_ ontwikkeling/ Centraal Stembureau | Verkiezingen TU/e 2014 Dit jaar vinden verkiezingen plaats voor de verkiezing van de geleding studenten van de Universiteitsraad en de Faculteitsraden. Deze verkiezingen geschieden voor beide geledingen door middel van elektronisch stemmen.

Op maandag 06 oktober t/m woensdag 08 oktober a.s. ‘liggen de kiezersregisters ter inzage’, schriftelijk én elektronisch. Kiesgerechtigden ontvangen gedurende deze periode een e-mail ter kennisgeving hiervan. Met de daarin opgenomen link wordt hen bovendien de mogelijkheid geboden (via internet) kennis te nemen van de voor hen van toepassing zijnde gegevens, zoals deze zijn opgenomen in het kiezersregister. Gedurende genoemde periode bestaat tevens de mogelijkheid verzoeken tot verbetering in te dienen. Voor tijdschema/overige informatie, zie: www.tue.nl/verkiezingen. Elections TU/e 2014 In 2014 elections will be held for the student sections of the University Council and the Department Councils. These elections will take place by means of electronic voting. The electoral register is available for inspection on Monday 06 thru Wednesday 08 October, 2014. The period of nomination has been set for Tuesday 21 thru Thursday 23 October, 2014. Electronic voting will take place on Tuesday 02 December and Wednesday 03 December, 2014. For further information: www.tue.nl/elections. SAI | Invitation diploma award ceremony SAI / USI 3TU.School for Technological Design, Stan Ackermans Institute (SAI) invites you to the diploma

2 oktober 2014

UNIVERSITEITSBERICHTEN

award ceremony for the User System Interaction programme on Friday 10 October 2014. During this ceremony the User System Interaction design engineers will receive their diploma, a Professional Doctorate in Engineering (PDEng) degree. The festive presentation of diplomas will take place in the Blauwe Zaal in the Auditorium at Eindhoven University of Technology at 15:00 hrs. The presentation will conclude with a reception.

Informatie Expertise Centrum | Korting voor TU/e-auteurs bij open access publiceren Kortingsregelingen of zelfs kosteloos publiceren bij diverse tijdschriften uit TU/e collectie. Een aantal uitgevers biedt medewerkers die open access willen publiceren kortingsregelingen. In bepaalde tijdschriften is het zelfs mogelijk kostenloos te publiceren. Welke tijdschriften het betreft en

over de voorwaarden en te volgen procedures is te lezen op de website van de Bibliotheek: Open Access Coach, pagina Korting voor TU/e auteurs. (ook toegankelijk via: www.tue.nl/openaccess ) Discounts for authors from TU/e for open-access publishing Publish at discount or even for free in various journals from TU/e collection. A number of publishers offer discounts for staff members who wish to publish articles in open access. In some journals even publishing free of any charge is an option. To find out which journals are involved in these schemes, under which conditions and what procedures are to be followed, go to Discounts for authors from TU/e  on the Open Access Coach on the TU/e Library website.

MENS Bureau voor Promoties en Plechtigheden | Promoties Maandag 6 oktober, 16:00 uur, CZ4: promotie ir. P. Hoes (B) Promotor: prof.dr.ir. J.L.M. Hensen Voorzitter: prof.ir. E.S.M. Nelissen Titel proefschrift: “Computational performance prediction of the potential of hybrid adaptable thermal storage concepts for lightweight low-energy houses”

Maandag 6 oktober, 14:00 uur, CZ4: promotie B. Lee MSc (B) Promotor: prof.dr.ir. J.L.M. Hensen Voorzitter: prof.ir. E.S.M. Nelissen Titel proefschrift: “Building Energy Simulation Based Assessment of Industrial Halls for Design Support”

Facts and figures

Dinsdag 7 oktober, 16:00 uur, CZ4: promotie R. Dittmar MSc (BMT) Promotor: prof.dr. K. Ito Voorzitter: prof.dr. P.A.J. Hilbers Titel proefschrift: “Novel strategies for monitoring intervertebral disc degeneration and regeneration” Dinsdag 7 oktober, 16:00 uur, CZ5: promotie V. Vikrant MSc (ST) Promotor: prof.dr.ir. J.A.M. Kuipers Voorzitter: prof.dr.ir. J.C. Schouten Titel proefschrift: “Cylindrical Fluidized Beds Modeling, Simulation, and Experimental Study”

>> Lees verder op pagina 12

Advertentie

Proud to be part of the TU/e community! For the second year running Eindhoven University of Technology (TU/e) is top of the list as ‘Best University in the Netherlands’ according to Elsevier Magazine. TU/e is ranked as number one with the most satisfied students. And lecturers ranked TU/e as the best university of technology. We are delighted with this great achievement and happy to express our gratitude to you, colleagues and students. TU/e is growing as a community, in terms of quantity and quality. We believe it is a university to be proud of! Executive board Jan Mengelers, President Hans van Duijn, Rector Magnificus Jo van Ham, Vice President

Kracht/en/veld Tafeltennis: Taveres

Maandag 6 oktober, 16:00 uur, CZ5: promotie drs. C.G. van Burken (IE & IS) Promotoren: prof.dr.ir. A.W.M. Meijers en prof.dr. M.J. de Vries Voorzitter: prof.dr. C.J.H. Midden Titel proefschrift: “Moral Decision Making in Network Enabled Operations”

Woensdag 8 oktober, 16:00 uur, CZ4: promotie Z. Liu MSc (W) Promotor: prof.dr.ir. A.A. van Steenhoven Voorzitter: prof.dr. L.P.H. de Goey Titel proefschrift: “Experiments on vortex structures in AC electro-osmotic flow”

Student | 11

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Hoort Taveres nog bij de kleine verenigingen?

Opgericht in: 1966 Hoogste prestatie: Hoofdklasse gespeeld in voorjaarscompetitie 2012. Regionaal het hoogste niveau. Aantal leden: 45. Veel meer mannen dan vrouwen. Niet iedereen is even actief. Doel van dit jaar: de vereniging moderniseren. Onder andere een facebook-account aanmaken. Bijzonderheid: Taveres organiseert jaarlijks het grootste studententafel­ tennistoernooi van Europa, misschien wel van de wereld. Er staan dan 75 tafels in de drie hallen van SSC. Altijd het tweede weekend van mei. In 2015 doet ze dat voor de 40ste keer. Trainer: Hans Gruijters, die ook golftrainer is. Reservetrainer is Gilbert Leentjens. Training: maandag van 20.00 - 21:30 uur en woensdag van 20.00 - 23.00 uur.

Volgens bestuursvoorzitter Mart Pluijmaekers (vijfdejaars Technische Informatica) is Taveres groeiende. En dat is fijn. De zaal is groot genoeg, er zijn tafels zat. Het valt hem op dat de aanwas in twee pieken komt: in september en in januari. Die pieken hebben mogelijk te maken met goede voornemens, de overall groei wijt Mart aan de toename van Aziatische studenten aan de TU/e. Tot zijn verbazing zijn ze niet allemaal per definitie beregoed.

Wie is de beste van de club? Mart zegt dat dat Dion Boesten is. “Hij kon er niks van toen hij lid werd en nou is hij steengoed.” Wanneer Dion dit hoort, is hij verontwaardigd en bescheiden tegelijk. “Kon er niks van? Wie zegt dat? Ik kwam binnen op campingniveau, dat klopt. En nu ben ik niet de beste, hoor. Er zijn veel sterkere spelers, die slaan mij kaal, maar die zijn er vanavond niet.” Het mooiste spel zie je volgens de alumnus Technische Wiskunde bij hun Chinese sterspeler Qiang Wang, die zij Mike noemen.

Hoe zit het met de tradities van Taveres? Reservetrainer Gilbert Leentjens kent Taveres al heel lang, is als Bouwkundestudent lid geworden in 1998. Hij ziet tradities verdwijnen. “Tien jaar terug hielden we nog geregeld een alternatieve triatlon met cafésporten. Dan biljartten, dartten, sjoelden en speelden we tafelvoetbal in café Tij en Ontij. Dat gebeurt helaas niet meer. Maar nog steeds zijn veel spelers van Taveres ook buiten de sportzaal bevriend.”

Wat is een huidige Traveresgewoonte? “In ieder geval vieren we de Sinterkerstennieuwborrel”, zegt Mart. “Dan komen we snel na 1 januari bij elkaar bij een van de bestuursleden thuis om in één keer alle feestdagen te vieren. Het draait niet om de cadeautjes, maar om het samenzijn buiten de sportzaal. De helft van de leden komt daarbij opdagen.”

Veel informatica-, wiskunde- en natuurkundestudenten hier? Eigenlijk wel, hoewel er ook studenten en alumni van andere faculteiten zijn. Wat ook opvalt, is dat er veel schakers tussen zitten. Er is niet voor niets een heus Nederlands Kampioenschap schafeltennis. Daarbij wordt niet getafeltennist met schaakstukken maar spelen deelnemers zowel tafeltennispartijen als schaakpotjes. Guus Bollen (PhD Wiskunde) en Martijn de Clerck (afgestudeerd Fontys, scheikunde) doen al jaren niet onverdienstelijk mee.

Hello... world?

Comic | Elles Raaijmakers

Tekst | Norbine Schalij Foto | Bart van Overbeeke

12 | Universiteitsberichten

UNIVERSITEITSBERICHTEN

>> Vervolg van pagina 10

Donderdag 9 oktober, 16:00 uur, CZ4: promotie ir. J. van Bree (TN) Promotoren: prof.dr. P.M. Koenraad en prof.dr. M.E. Flatté Voorzitter: prof.dr.ir. G.M.W. Kroesen Titel proefschrift: “Spin and circulating currents in nanostructures” Maandag 13 oktober, 16:00 uur, CZ4: promotie O. Krehel MSc (W&I) Promotor: prof.dr. M.A. Peletier Voorzitter: prof.dr. E.H.L. Aarts Titel proefschrift: “Aggregation and fragmentation in reaction-diffusion systems posed in heterogeneous domains” Dinsdag 14 oktober, 16:00 uur, CZ4: promotie E.P. Smakman MSc (TN) Promotoren: prof.dr. P.M. Koenraad en prof.dr. J. Millunchick Voorzitter: prof.dr.ir. G.M.W. Kroesen Titel proefschrift: “Probing Bistable Si Dynamics and GaSb Nanostructures in GaAs”

2 oktober 2014

Dinsdag 14 oktober, 16:00 uur, CZ5: promotie N. Kosinov MSc (ST) Promotoren: prof.dr.ir. E.J.M. Hensen en prof.dr. F. Kapteijn Voorzitter: prof.dr.ir. J.C. Schouten Titel proefschrift: “High-silica zeolite membranes for gas and liquid separation” Woensdag 15 oktober, 16:00 uur, CZ4: promotie M.F. Neira d’Angelo MSc (ST) Promotor: prof.dr.ir. J.C. Schouten Voorzitter: prof.dr.ir. R.A.J. Janssen Titel proefschrift: “Aqueous Phase Reforming of Bio-Carbohydrates Reactor Engineering and Catalysis” Woensdag 15 oktober, 16:00 uur, CZ5: promotie A. Fancello MSc (W) Promotor: prof.dr. L.P.H. de Goey Voorzitter: prof.dr.ir. M.G.D. Geers Titel proefschrift: “Dynamic and turbulent premixed combustion using Flamelet-Generated Manifold in OpenFoam”

en Nederlandse TINT-activiteiten. Vergoeding volgens de regeling van student-assistentschappen aan de TU/e. Ben je geïnteresseerd in mensen uit verschillenden culturen? Sta je open voor thema’s rond persoonlijke ontwikkeling en levensvragen, zingeving en maatschappelijk engagement? Ben je een gemakkelijke netwerker en teamspeler? Als deze vragen je aanspreken, dan hopen we jouw sollicitatie brief te mogen ontvangen! www.tint-eindhoven.nl www.facebook.com/tint.tue Als je geïnteresseerd bent in deze baan, stuur dan jouw brief met CV tot uiterlijk 10 oktober naar het volgende adres: [email protected]

STUDENT TINT | Ben je op zoek naar een inspirerende bijbaan als studentenassistent(e) bij TINT? We zoeken vanaf 1 december 2014 voor gemiddeld 8 uur/week een studentenassistent(e) die zich wil inzetten voor onze internationale

Ook een bericht plaatsen op deze pagina? Mail het bericht (maximaal 100 woorden) dan naar [email protected].

Advertentie

SPICY CLASSICS

zaterdag 11.10.14 Strijp S Klokgebouw Hal C Eindhoven gra

b a bite of music!

dirigent Hans Leenders componist Chiel Meijering solist Spark daghap

| 20.30 u. concert | borrel

Voor meer informatie over tickets, prijzen en het volledige programma kijk op www.spicyclassics.nl of www.facebook.com/phil.zuid

Je hebt nu Cursor-magazine in je handen, maar wist je dat we ook online te vinden zijn? Op www.cursor.tue.nl vind je al het nieuws rondom de TU/e. Surf ook eens naar www.facebook.com/tuecursor en volg ons op www.twitter.com/tuecursor Wil jij jouw feest, lezing, symposium of andere activiteit gratis onder de aandacht brengen op www.tue.nl/agenda? Mail ons dan voor inloggegevens ([email protected]).

We zien je graag online terug! www.cursor.tue.nl

En ik vind

TUssen de oren

Totale minachting Op 16 september 2014 verscheen een artikel op de site van Cursor met de kop: ‘Betaald parkeren pas in april 2015’. ‘Goed nieuws’, dacht ik toen ik het begon te lezen. Helaas, dit uitstel leidt niet direct tot afstel. Wat me opviel, was dat het CvB besloten heeft om parkeren in de avonden en weekenden ook betaald te maken, want ook in het weekend zijn er mensen die werken op de campus en als je werkt, zul je betalen. Bij de opening van het academisch jaar sprak rector Hans van Duijn zijn waardering uit voor het harde werken van de medewerkers en de getoonde flexibiliteit nu de campus krimpt terwijl het aantal studenten stijgt. “Holle frasen”, zei ik toen al tegen de persoon naast mij in het publiek. En ik kreeg gelijk. Met het artikel over betaald parkeren laat het CvB opnieuw zien totale minachting te koesteren voor iedereen die deze campus betreedt, student of medewerker. Docenten zien door de continue veranderingen geen mogelijkheden hun vakken inhoudelijk up-to-date te houden en studenten worden als legbatterijkippen in te kleine zalen gepropt. Maar hé, in plaats van laboratoria komt er een supermarkt en ruimteproblemen lossen we op door ’s avonds colleges te geven! En nu weer het betaald parkeren. Ooit begonnen onder het mom van ‘vergroening’ is het nu gewoon deel van de begroting. Het hele idee is vergelijkbaar met verkeerboetes. Het is niet de bedoeling dat we ons allemaal aan de snelheid gaan houden, want dan valt er een gat in de begroting. We kunnen echter niet allemaal op de fiets komen, want daarvoor zijn niet genoeg overdekte, bewaakte fietsenstallingen. Het hele plan is dus bedoeld om ordinair geld te graaien bij de medewerkers. Als ik deze mening uit tegen mensen binnen de TU/e en richting de vakbond en U-raad krijg ik bijval, maar als ik vraag om die mening ook naar buiten te ventileren, haakt menig collega af. Buiten de TU/e krijg ik nogal eens de opmerking: “waarom zoek je dan geen ander werk?”. Helaas ben ook ik, net als velen, intrinsiek gemotiveerd om onderzoek te doen en de TU/e is in deze regio nu eenmaal de enige werkgever die bereid is daarvoor te betalen. Daarbij laat mijn faculteitsbestuur wel blijken dat ze onze inspanningen waardeert. In de komende jaren lopen de termijnen van CvB-leden Hans van Duijn en Jo van Ham af. Ik hoop van harte dat ons nieuwe bestuur niet slechts één keer per jaar, maar dagelijks waardering laat blijken voor het harde werk dat studenten en medewerkers in deze universiteit steken. Op www.cursor.tue.nl kun je reageren op dit stuk. Boudewijn van Dongen | universitair docent, faculteit Wiskunde en Informatica

En ik vind Innovatie onder de motorkap Ik ga graag naar de Franse Pyreneeën op vakantie, en daar gebeurt het bijna ieder jaar dat de Tour de France langskomt. Elke keer opnieuw is dat weer een heel spektakel, dat elk Frans dorp en stadje langs de route in rep en roer brengt. Het plannen en uitzetten van de touretappes en de reclamekaravaan is logistiek een huzarenstukje van jewelste. Maar anders dan de wielrenners blijft dat vrijwel onzichtbaar voor de buitenwereld. Het opbouwen en afbreken van het parcours gebeurt ’s avonds en ’s nachts door een heel leger van medewerkers, buiten het zicht van de camera’s. Het is keihard werken met strikte deadlines, elke dag weer. Daar moest ik aan denken toen ik vlak voor de diploma-uitreiking van de master Innovatie Management in de Blauwe Zaal van het Auditorium in gesprek raakte met iemand van de Audiovisuele Ondersteuning. Die vertelde mij dat er tijdens de zomermaanden met man en macht gewerkt is om het Auditorium van glasvezelkabel te voorzien, om het doorlussen van colleges te verbeteren. Een gigantisch project. Kilometers kabel werd gebruikt, inclusief verbindingsapparatuur, alles vakkundig weggewerkt, zodat een leek, zoals ik, er niets van ziet. Als docent merk je het eigenlijk alleen als er iets fout gaat. Zo werkte begin september de nieuwe installatie nog niet optimaal, maar dat is nu verholpen. Ik begrijp dat de techniek in het Auditorium nu weer jarenlang op het allerhoogste niveau mee kan. De diploma-uitreiking voor de IM-master verliep vlekkeloos, met een mooi strak digitaal beeld en een kristalhelder geluid. Waar zouden wij zijn zonder de harde werkers van de Audiovisual Support, Operational Services, en de Dienst Interne Zaken? Reuze bedankt! Dr. Frans van Eijnatten | Programmamanager Master Innovatie Management

Mens en Mening | 13

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Goede docent? Slechte evaluatie!

In Cursor worden iedere twee weken studenten, docenten, labs, technische artefacten, de werkomgeving, het weten­ schappelijk bedrijf, de campus, het onderwijs en websites onder een psychologische loep gelegd door de medewerkers van TU/e-opleiding Psychology & Technology. Illustratie | Sandor Paulus

Een voordeel van verkozen worden tot beste bachelordocent van het jaar is dat je kritisch kunt zijn over evaluaties van studenten, zonder dat mensen je een zuurpruim mogen noemen. Een recent onderzoek van Braga, Paccagnella, & Pellizzan in Economics of Education Review laat zien dat hoe beter docenten zijn, hoe lager ze geëvalueerd worden door studenten. De onderzoekers wezen studenten willekeurig toe aan verschillende docenten die hetzelfde vak gaven. Een docent die studenten hard liet werken, kreeg daarvoor aan het einde van een vak een flink lagere evaluatie dan een collega die hetzelfde vak simpel houdt. Als de onderzoekers echter keken hoe het de studenten daarna verging, zagen ze dat de studenten die in het ene vak door hun docent hard aan het werk gezet waren het veel beter deden in latere vakken dan de studenten die het makkelijk hadden gehad. Kortom: docenten die studenten aan het werk zetten waardoor ze later beter presteren krijgen daarvoor als dank lagere evaluaties. Om nog maar eens heel duidelijk te maken dat de evaluaties van studenten niet zo sterk gere­lateerd zijn aan de effectiviteit van een docent presenteren de onderzoekers data die laat zien dat de evaluaties van studenten ook beïnvloed wordt door het weer op de dag dat ze de evaluaties invullen. Als je laatste cursusdag op een regenachtige herfstdag valt, heb je dus flink pech als docent. De auteurs zien dat de beste studenten (die er wel van houden om

UR-podium De voorbereidingen voor de verhuizing naar Flux zijn in volle gang; de gangen van Potentiaal zijn gevuld met afgedankt papier en apparatuur. Een complete website is opgetuigd om de medewerkers door dit proces te loodsen. Kees van Kooten zei eens: “Mensen met een pennenbakje of garage bewaren alles in hun pennenbakje of garage”. Evenzogoed bewaren mensen net zo lang alles tot alle beschikbare opslag­ ruimte gevuld is. Dat doen ze thuis, maar ook op het werk. Ook wordt dat werk inzichtelijk

uitgedaagd te worden) evaluaties geven die wel goed samenhangen met de effectiviteit van een docent. Ze stellen dus voor om die evaluaties meer mee te laten wegen.

Laatste lesdag op een regenachtige dag? Pech voor de docent!

Een ander alternatief is om studenten een docent pas te laten evalueren na enkele maanden, als ze merken dat het harde werk in een eerdere cursus zijn vruchten afwerpt later in het jaar. Helaas worden goede aanbevelingen van onderzoekers vaak niet opgevolgd. Daarom vraag ik jullie, beste studenten, om een docent die je hard heeft laten werken een beetje te ontzien tijdens de evaluatie van het vak. Geloof me, ze doen het voor je eigen bestwil.

Daniël Lakens | u  niversitair docent Toegepaste Cognitieve Psychologie bij de afdeling Human Technology Interaction

FLUX-werken

gemaakt door het vormen van stapeltjes op het bureau. In Flux wordt de opslagruimte 1,5 meter boekenplank; dat wordt voor menigeen een uitdaging. Mensen willen graag een stukje ‘eigen’ in hun werkkamer, aan hun wand of op hun bureau. Als je enkele dagen per week met aandacht, concentratie en plezier je taak moet vervullen, wil je een zo prettig mogelijke omgeving, die je bij voorkeur zelf kunt creëren. Ook is het soms nodig om een papieren archief te hebben. Daar komt nu helaas een einde aan.

Digitaliseren is het toverwoord. Het FLUX-werken doet zijn intrede. Dat houdt in dat je creatiever moet omgaan met werkplekken en vergadermomenten: meerdere docenten zullen namelijk hun kamer gaan delen en deeltijders zullen een muntje moeten opgooien om te bepalen wie op welke dag terecht kan op de flexwerkplek. Je even afzonderen om na te denken zal voortaan op ‘het kleinste kamertje’ dienen te gebeuren. Overleggen met collega’s, al dan niet over werkgerelateerde zaken, mag met mooi weer buiten en met slecht weer in de supermarkt?

Een pennenbakje raakt vol. Een garage ook. Flux lijkt al vol voordat het in gebruik genomen gaat worden. In mijn werkomgeving ervaar ik dat dit mensen zorgen baart. In januari zullen we gaan ervaren wat FLUX-werken is. Tenslotte: the proof of the pudding is in the eating. Diana Heijn erman, Personeels fractie UR

14 | Focus

2 oktober 2014

Focus | 15

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Tekst | Monique van de Ven Beeld | STORM Eindhoven In tachtig dagen de wereld rond zonder ook maar één druppel fossiele brandstof te verbruiken. Dat is het doel van de 80 Day Race (80DR) die begin april 2016 start. TU/e-studenten gaan, verenigd in STORM Eindhoven, de uitdaging aan - nu niet eens met een zuinige auto, maar met een motorfiets.

Op twee wielen de wereld rond De race | Jules Vernes avonturenroman ‘De reis om de

wereld in tachtig dagen’ vormde de inspiratiebron voor het project 80 Day Race (80DR.com), opgezet door een groep Nederlandse ondernemers. Waren het destijds - in 1873 paarden die voor het transport zoetjesaan werden vervangen door voertuigen op stoom, anno nu staan we volgens de organisatie van 80DR voor een nieuw keerpunt: de overgang naar volledig duurzame mobiliteit. TU/e-hoogleraar Maarten Steinbuch is één van de ambassadeurs van de race, net als onder anderen voormalig Formule 1-coureur Jan Lammers.

Het tijdspad | In februari 2015 moet het eerste ontwerp

voor de motor klaar zijn, waarna het team begint met de bouw. In juni hopen de studenten hun eerste prototype te presenteren. Daarna volgt een periode van testen, herontwerpen, aanpassen, verbeteren en zo nodig opnieuw bouwen. Het maken van véél kilometers is in de testfase een must: “We kunnen niet na wat vijftig-kilometerritjes een wereldreis met het ding gaan maken”, zegt Van Leeuwenstein. In augustus 2015 start STORM met de productie van de uiteinde­ lijke motor, die naar verwachting in januari 2016 wordt onthuld. Een maand later hoopt het team een stevige testrit met de motor te maken, zodat ze twee maanden later klaar is voor 80DR.

De route | 3 april 2016. Op deze dag

start de 80 Day Race. De wedstrijd voert in etappes langs acht wereldsteden, op verschillende continenten, die op dit moment nog niet officieel bekend zijn. In elk van deze steden vindt een tweedaags programma voor een breed publiek plaats, inclusief extra challenges voor de reizende 80DR-teams.

De motor | Het team is pas net begonnen met ontwerpen en bijvoorbeeld het opstellen van het programma van eisen voor de motor - en daarmee kan het nog aardig wat kanten op. Vaststaat dat de tweewieler, waarvan meerdere exemplaren worden gemaakt, tenminste veertigduizend kilometer moet meegaan en dat haar berijders er al gauw zo’n twaalf uur per dag comfortabel op moeten kunnen rijden. Daarbij: “We willen een motor ontwerpen die mensen willen hébben. En dat betekent dat wij ook willen dat ie er goed uitziet”, aldus Van Leeuwenstein. Of, zoals het team op zijn site stelt: ‘Motorcycles are elegant, let’s keep it that way’.

De start is in West-Europa (waarschijnlijk in Londen), van waaruit de route via het Midden-Oosten naar India en vervolgens naar China voert. Van daaruit steken de teams de Stille Oceaan over om uit te komen aan de westkant van de Verenigde Staten. Dan is het, via Mexico, op naar Brazilië om vervolgens via Afrika terug te keren naar Europa. Waarmee en volgens welke route ze tussen die stops reizen, is aan de teams zelf. Alle (en meerdere) voertuigen zijn toegestaan, zolang ze maar voldoen aan de regels van 80DR en het land waar ze doorheen rijden.

De deelnemers | STORM Eindhoven

(storm-eindhoven.com) is het eerste 80DR-team dat bekend is gemaakt. Hoeveel teams gaan meedoen aan de 80 Day Race is nog niet bekend, maar volgens Texas van Leeuwenstein (teammanager van STORM Eindhoven en student Automotive) mikt de organisatie op zo’n tien teams. Dit kunnen allerlei soorten ploegen zijn, bijvoorbeeld bedrijventeams of professionele raceteams die in 80DR een nieuwe uitdaging zien. 80DR is geen studentencompetitie en dus is het volgens Van Leeuwenstein niet ondenkbaar dat STORM straks het enige deelnemende studententeam is. “We hopen in elk geval dat we straks de enigen met een motor zijn.”

Het prijskaartje | Het team wil niet teveel

kwijt over de kosten, al laat Van Leeuwenstein wel los dat de omvang van het project vergelijkbaar zal zijn met Solar Team Eindhoven. Ook dat team liet nooit het achterste van zijn tong zien over de financiële kant van de zaak, al werd in oktober 2012 een grove schatting van anderhalf miljoen euro gegeven. De TU/e steunt het project op dit moment met onder meer het beschikbaar stellen van ruimte voor het team, op dit moment gehuisvest in het Multimediapaviljoen (de bedoeling is dat alle automotiveteams in de loop van 2015 onder één dak gehuisvest worden). STORM Eindhoven is verder al volop in contact met (mogelijke) sponsoren en denkt onder andere na over mogelijkheden voor crowdfunding.

De naam | Spanning, avontuur, een internationale sound en met een knipoog verwijzend naar de bliksem

ofwel het elektrisch rijden: STORM Eindhoven moest de naam worden van het team. Aan de wieg van TU/e’s jongste automotive-boreling stonden Texas van Leeuwenstein en studiegenoot Wilco Pesselse, die elkaar al kenden van studententeam TU/ecomotive. Inmiddels telt STORM Eindhoven 29 studenten (onder wie 7 vrouwen), afkomstig van diverse faculteiten. Het grootste deel is masterstudent, een aantal is nog net bezig met de afronding van zijn bachelor. Van de studenten die de uiteindelijke wereldreis willen meemaken, wordt twee jaar inzet gevraagd: één jaar fulltime, één jaar parttime. Op dit moment heeft het team zes leden die straks op de motor de wereld rond willen gaan rijden; de rest rijdt mee in de begeleidende karavaan.

Het is goed mogelijk dat het voertuig van STORM Eindhoven een heel andere look krijgt dan de conventionele motorfiets. Volgens teamlid Tim Gerth zijn bestaande elektrische ‘productiemotorfietsen’ bijna zonder uitzondering gebaseerd op de bekende vorm van een motor, “waarbij vervolgens elke centimeter is volgebouwd met accu’s en elektronica. Maar wij weten nog niet eens of we ons voertuig wel een motorfiets gaan noemen. Ik zeg niet dát we het gaan bouwen, maar misschien komen we wel tot een model met actieve demping waarop je liggend rijdt, dat als een soort vliegend tapijt over de weg zweeft”. Safety, Human Technology Interaction, Design, Aerodynamics, Smart Refueling en Comfort zijn de sleutelwoorden waarmee het team aan het werk is gegaan. De uiteindelijke motor moet bovendien ‘weg-legaal’ zijn en onder meer RDW-goedgekeurd worden.

16 | Uitgelicht

2 oktober 2014

Uitgelicht | 17

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Maak, zorg, voel, leer, woon, beweeg en bewonder bij 3TU-expositie op DDW Tekst | Monique van de Ven en Norbine Schalij Foto’s | Bart van Overbeeke

TU/e’s gezinsauto op zonne-energie Stella zou samen met haar zusjes Nuna van Technische Universiteit Delft en Red Engine van University Twente aan het DDW-publiek getoond worden. Dit gaat helaas niet door; vanwege haar tour door de Verenigde Staten is ze simpelweg niet op tijd in Eindhoven. Er wordt een alternatieve presentatie van Stella gemaakt. De andere auto’s zijn er wel.

De dertiende editie van de Dutch Design Week (van 18 t/m 26 oktober) is voor de TU/e anders dan anders. Bezoekers komen niet meer naar de campus, maar TU/e-exposanten gaan naar de bezoekers toe. In het Klokgebouw op Strijp-S presenteren de drie Nederlandse technische universiteiten zich voor het eerst op locatie. Onder de naam Design United (3TU) verzorgen ze daar een expositie (Mind the Step) en een reeks workshops en lezingen (Mind the Story). Mind the Step bestaat uit 81 projecten die gebundeld zijn in zes thema’s: Make, Care, Sense, Learn, Live en Move. Hieronder een voorproefje van wat mogelijk 100.000 bezoekers van het Klokgebouw kunnen tegenkomen.

MOVE

DDW met korting Studenten en medewerkers van de TU/e kunnen de Dutch Design Week met korting bezoeken. www.ddw.nl/tue (promotiecode TUE-DDW14). Maximaal zes kaarten per bestelling.

Het totale programma is te vinden op www.tue.nl/ddw

‘Hirocon’ | Willem Horsten

Jouw persoonlijke verhaal of boodschap, verborgen in een unieke hanger. Dat is ‘Hirocon’, een ontwerp van Willem Horsten, masterstudent Industrial Design. Horsten ontwikkelde Hirocon in het eerste semester van zijn master in het kader van het project ‘Beyond Accessories’. Doel was het ontwikkelen van accessoires die een verhaal vertellen én een bepaalde technologische component hebben. “Je kunt dat heel letterlijk nemen met bijvoorbeeld een lampje in een hanger, maar ik heb qua techniek vooral gekeken naar productie­ mogelijkheden”, aldus Horsten. De student vertelt heel geïnteresseerd te zijn in generatief ontwerpen, een ontwerpmethode waarbij het resultaat voortkomt uit een algoritme of set instructies ingegeven in de computer. In het geval van Hirocon wordt een persoonlijke tekst - een paar woorden, een quote, een gedicht, wat dan ook- middels een door Horsten geformuleerd algoritme omgezet in een uniek nummer. Dit wordt weer vertaald naar unieke punten die de vorm van het uiteindelijke sieraad bepalen. De boodschap wordt versleuteld omgezet, zodat het

‘Vigour 2.0’ | Martijn ten Bhömer

Hoe kun je dementerenden motiveren hun oefeningen te doen, alleen of samen met een fysiotherapeut? Over die vraag boog promovendus Martijn ten Bhömer (Industrial Design) zich in samenwerking met onder andere de Tilburgse ouderenzorgorganisatie De Wever. Hij ontwikkelde hiervoor een vest met ingebreide sensoren, die de bewegingen van de drager omzetten in geluid. Beweging blijkt een gunstige impact te hebben op dementie, zo leerde Ten Bhömer van de zorgprofessionals van De Wever. Onder andere al lopende projecten rond beweging op muziek bevielen goed, “daarom hebben we geluid ook gekozen als ingrediënt voor dit ontwerp”. Na tests met verschillende concepten en vormen werd gekozen voor een vest, dat patiënten dragen tijdens hun oefeningen. Het fijngebreide kledingstuk is ontwikkeld in samenwerking met modeontwerpster en ID-collega Pauline van Dongen, met veel aandacht voor pasvorm en comfort. De laatste versie van het vest, dat speciaal wordt aangemeten, bevat twee sensoren op de onderrug en één in elke mouw, die van de oksels doorlopen naar de zij: “Dit zijn de lichaamsdelen die in de meeste oefeningen worden gebruikt”.

sieraad niet kan worden ‘terugvertaald’ naar de oorspronkelijke tekst. “Zo blijft de boodschap persoonlijk en waardevol. Zelf vind ik trouwens dat je verhalen zoveel mogelijk moet vertellen, maar uiteindelijk is het aan de drager van het sieraad of hij zijn boodschap wil delen.”

KE

Ook kunnen kinderen een product onder een microscoop leggen. Kijkend door de lens leren ze een leuk weetje over dit stuk groente of fruit. Tot slot kunnen kinderen twee producten in een pan leggen, waarop het lab vervolgens op een scherm een recept presenteert. Niet tot in detail, “maar het geeft ze een beetje een idee van wat je met die twee stuks groenten kunt maken”.

Een gebouw is meer dan een architectonische schil. Hoe gebruikers de binnenkant ervaren, is onderwerp van onderzoek van bouwfysicus dr.ir. Twan van Hooff. Hij houdt zich bij Bouwkunde vooral bezig met de ventilatie binnen gebouwen, kamers en zelfs ruimtes als cockpits. Op Mind the Step visualiseert hij “Building ventilation - basic and applied studies” met een filmpje.

Maar hoe aards het idee enerzijds ook is - de uitvoering erg technisch. De branding is daarom heel belangrijk”. Tijdens het evenement kunnen bezoekers zelf met het Hirocon-algoritme spelen. Ook maken ze kans op hun eigen unieke sieraad, geleverd in een eveneens uniek doosje met persoonlijk ‘certificaat’; Horsten verloot er vijf.

De sensoren zijn ingebreide vlakken van geleidend garen: een mix van staalvezels en polyester. Het rekken van de gebreide lusjes bij beweging wordt - door kleine elektronische modules, elders in het vest weggewerkt vertaald naar informatie over de beweging van de drager. Bovenin het kledingstuk zitten een kleine batterij en zender, die de verzamelde data via Bluetooth verzenden naar de bijbehorende iPad-applicatie. Deze app zet de gegevens om in geluid, bijvoorbeeld de klanken van een piano.

Vigour 2.0 is - behalve één van drie cases binnen Ten Bhömers promotie - een project binnen CRISP,

Overgewicht is een probleem, dat is niks nieuws. Er zijn talrijke manieren om daar iets aan te doen, bijvoorbeeld door meer te bewegen, “maar waarom beginnen we niet gewoon met gezonder eten?”. Ook stelt de onderzoekster dat in de supermarkt veel marketing gericht is op kinderen, “maar eigenlijk alleen op ongezonde producten. Op de versafdeling kwam ik alleen het ‘snoeptomaatje’ tegen. Dat vond ik een interessant uitgangspunt”.

‘Gebouwventilatie’ | Twan van Hooff

De hanger bestaat uit zeven lagen, in principe gelaserd uit hout en gebeitst in een kleur naar keuze, maar volgens Horsten zijn allerlei materialen denkbaar. Zelf draagt hij een watergesneden roestvrijstalen hanger, gebaseerd op een voor hem motiverende quote uit de film ‘Man of Steel’. “Dat stuk tekst omvat heel goed hoe ik zelf in de wereld sta.” Hij kent de vorm van zijn hanger intussen door en door, vertelt de master­ student met de ketting in zijn hand. “Het blijft je herinneren aan die persoonlijke boodschap en over time leer je steeds beter te doorgronden waarom je die quote er ooit in hebt gestopt.”

Het vest is vooral bedoeld om beginnend dementerenden van middelbare tot hogere leeftijd te motiveren bij hun oefeningen - vooralsnog met geluid, maar volgens de onderzoeker zijn bijvoorbeeld ook trillingen of een combinatie van beide denkbaar. Ten Bhömer laat de tests en de observatie zoveel mogelijk over aan de therapeuten, “zij kennen hun patiënten het best. Ik ben er vooral bij om te zorgen dat alles werkt en goed wordt opgenomen”. Behalve de motivatiefactor hopen de betrokken zorgprofessionals ook op meer data over bijvoorbeeld iemands vooruitgang en welzijn, weet de ID-onderzoeker.

minilab een kleurenscanner, waarmee kinderen een stuk groente of fruit langs een kleurenpalet leggen om zo de kleurcode op te sporen. “Aan die code hebben ze op zich niet veel, maar ze hebben een product zo wel een tijdje in handen gehad en intens bekeken. Kinderen halen soms wel acht kleuren uit bijvoorbeeld een aubergine.”

Met het Ontdeklab wil ze, op de versafdeling van de supermarkt, kinderen een positieve ervaring meegeven “vanuit hun eigen interesse, door zelf te onderzoeken en ontdekken”. In dit hoekje worden elke paar weken, bijvoorbeeld aansluitend bij de jaargetijden of een bepaald thema, drie producten gepresenteerd die kinderen kunnen gaan onderzoeken. Zo bevat het

MA

De ontwerper vindt de Dutch Design Week een mooie kans om te kijken of er een markt is voor Hirocon. “Ik zie een bepaalde potentie in generative design en sieraden zijn daar volgens mij een mooie markt voor.

‘Ontdeklab’ | Marije Willemsen

Kinderen enthousiast maken voor gezond eten: dat is de inzet van Marije Willemsen, alumna van Industrial Design. Voor haar masterafstudeerproject ontwikkelde ze het Ontdeklab, dat kinderen in de supermarkt op een speelse, positieve manier groenten en fruit laat ontdekken.

Het is een basisvraag aan ieder die exposeert op de DDW, maar voor Twan van Hooff ook een heel moeilijke: hoe stel je je werk tentoon? Van Hooff is gevraagd te exposeren met zijn onderzoek naar ventilatie binnen gebouwen, waar hij eind 2012 cum laude op promoveerde. Zijn doel is het DDW-publiek bewust te maken van minstens twee dingen. “Ik wil laten zien dat bij het ontwerpen van gebouwen meer komt kijken dan een architectonisch ontwerp. En ik hoop dat de bezoeker leert wat voor divers onderzoek bij Bouwkunde plaatsvindt.”

Eindhoven CS 2.0 | Guido Litjens Op dit moment wordt het station van Eindhoven verbouwd. Volgens bouwkundige Guido Litjens is de gemeentelijke visie die daarbij gebruikt wordt “niet groot genoeg”. Hij ontwierp daarom voor zijn afstuderen een 2.0-versie van het Centraal Station.

E

R CA

een platform waarbinnen onder meer onderzoek wordt gedaan naar de toepassingen van slim textiel in de zorg. Onder de partners zijn onder andere het Eindhovense elektrotechnisch ingenieursbureau Metatronics en het TextielMuseum. Ten Bhömer vindt de samenwerking met uiteenlopende stakeholders erg interessant. “Het is een uitdaging om alle partijen zo te betrekken, dat iedereen het gevoel heeft dat het zijn eigen project is.”

“In 2010 gebruikten 56.000 mensen het station van Eindhoven. Die liepen door één tunnel onder de sporen door. De gemeente en Prorail verwachten dat in 2020 100.000 treinreizigers door het station gaan. Hun visie is eenvoudig: dan maken we een tweede tunnel. En daar stopt hun visie”, zegt Guido Litjens. En precies daar zit het probleem volgens de kersverse architect. Want een verdubbeling van het aantal reizigers brengt ook tweemaal zoveel busverkeer en voetgangers richting TU/e en stadscentrum met zich mee. Het vergt ook tweemaal zoveel parkeerplaatsen voor fiets en auto, en kiss&ride-plekken. De stationszone is nu al een chaotisch en verkeersgevaarlijk gebied, Litjens verwacht niet dat dat na de verbouwing beter is.

Willemsen werkte voor haar concept samen met een Eindhovense vestiging van Albert Heijn, waar ze meerdere tests deed met het Ontdeklab en mensen interviewde. “Het was leuk om te zien hoe kinderen hun ouders direct meenamen in hun enthousiasme: ‘Mama, ken je dit? Zullen we dit een keer maken?’.” Heel belangrijk, vindt de ontwerpster, “want uiteindelijk is de ouder degene die bepaalt wat er gekocht wordt”.

Bij de tien Bouwkundeontwerpen op Mind the Step zitten vijf onderzoekpresentaties. Van Hooff is ingedeeld in het thema Sense. “De ervaring van de luchtstroom binnen een gebouw kan door ons onderzoek een stuk comfortabeler worden. Daarvoor zul je moeten weten hoe de lucht circuleert en dat is wat we onderzoeken.” Voor publiek dat in het grote Klokgebouw tocht ervaart, of zweet van de warmte, zal het filmpje van Van Hooff extra tot de verbeelding spreken. Op een scherm in een wand is te zien hoe complex luchtstroming in een gebouw is. Van Hooff: “Door gekleurd water door een proefopstelling te laten stromen is zichtbaar gemaakt dat ventilatiestromingen niet eenvoudig zijn. De fysica achter dergelijke stromingen wordt niet in detail uitgelegd, we moeten rekening houden met een breed publiek. Er komt wel een algemene tekst naast te liggen en wie nog meer wil weten kan een uitgebreider artikel in het jaarboek Bouwkunde lezen, of contact met mij opnemen.”

“Zo jammer. Ik zou de gemeente willen zeggen: Pak nu de kans en toon de moed om door te ontwikkelen.” Daarom ontwierp hij Eindhoven Centraal Station 2.0. In plaats van alle functies in de stationszone naast elkaar te houden wil Litjens ze stapelen. “Ik maak zeven lagen met een opengewerkte structuur. Daardoor kun je van waar je ook staat, alles in een oogopslag overzien. De sporen en perrons blijven liggen, daaronder komen de noord-zuid-passage en fietsenstallingen. Erboven komen respectievelijk de nieuwe hal, het busstation, tweemaal een autodek en op de top multifunctionele zalen en een daklandschap.” Dat dit niet uitgevoerd gaat worden, wist Litjens, die ook niet op de kosten lette, van te voren. In breder perspectief kan zijn ontwerp nog wel betekenis krijgen. “Over de hele wereld krijgen stationszones te maken met ruimtegebrek door toename van de verstedelijking.” Wie weet waar dit plan nog terechtkomt. Tot die tijd geniet Guido Litjens van de eer op de DDW te exposeren.

LEARN Het Ontdeklab is vooral gericht op kinderen van zeven tot negen jaar. Willemsen zegt nog altijd contact te hebben met Ahold, maar of haar concept een vervolg krijgt, weet ze nog niet.

E

S EN

S

LIV

E

18 | Onderzoek

2 oktober 2014

Grip op je gezondheid Tekst | Tom Jeltes Foto | Bart van Overbeeke Mensen met hartfalen en een hoge bloeddruk moeten goed letten op wat ze eten en drinken; hoeveel vocht en zout ze tot zich nemen heeft namelijk een grote invloed op hun gesteldheid. Het nieuwe Do CHANGE-project moet deze patiënten in staat stellen hun gezondheid in eigen hand te nemen met een innovatief ict-systeem, waaraan onder meer draagbare meet- en scaninstrumenten zijn gekoppeld. Vanuit de TU/e zijn ontwerpers van Industrial Design betrokken bij dit Europese project, waarvoor de Europese Commissie 4,7 miljoen euro heeft uitgetrokken.

Een beker die aangeeft hoeveel je zou moeten drinken, of een hoesje voor diezelfde beker dat meet hoeveel je hebt gedronken en dit automatisch opslaat in je persoon­ lijke dossier. Een spatel die tijdens het roeren proeft hoe zout de saus is die je aan het koken bent. Of een scanner die de samenstelling van

een bord met voedsel kan ‘lezen’. Het zijn de futuristische hulpmiddelen die de deelnemers aan het Do CHANGE-project voor ogen hebben. Toch is het niet de bedoeling dat we tot de verre toekomst moeten wachten voordat we kunnen profiteren van deze ideeën. De eerste versies bestaan zelfs al:

promovendus ir. Idowu Ayoola ontwikkelde prototypes van slimme bekers en ir. Sander van Berlo bedacht als afstudeerder de zoutproevende spatel. De bedoeling is dat deze ideeën de komende jaren binnen Do CHANGE verder worden uitgewerkt. “Idowu en ik hebben elkaar leren kennen via zijn promotor Loe Feijs, toen ik op zoek was naar een project waarmee ik iets kon doen voor mensen met een cardiovasculaire aandoening”, zegt Van Berlo, die in juli afstudeerde. “We bleken eigenlijk precies dezelfde dingen te willen, ook voor de langere termijn, dus hebben we besloten om samen een bedrijfje op te richten.” Die start-up heeft de naam Onmi meegekregen, wat ‘adem’ betekent in het Yoruba, de moedertaal van de Nigeriaan Ayoola. Hun begeleiders dr. Wei Chen, prof.dr. Panos Markopoulos en de genoemde prof.dr.ir. Loe Feijs van

de groep Designed Intelligence (faculteit Industrial Design) tekenen voor de officiële TU/e-inbreng binnen Do CHANGE, die vooral gericht is op het ontwerpen van de ‘user interface’ van het systeem (waaronder ook de hierboven beschreven hulpmiddelen vallen).

“Je kunt de ‘tools’ meenemen als je uit eten gaat” Hierbij wordt de doelgroep nauw betrokken, in dit geval in de vorm van patiënten van de gezamenlijke Tilburgse cardiologiepoli van het TweeSteden Ziekenhuis en het St. Elisabeth Ziekenhuis. Zowel Designed Intelligence als Onmi krijgt ongeveer een half miljoen

euro uit het budget van Do CHANGE om hun ambities waar te maken. Bij bestaande systemen voor patiënten moet je de relevante gegevens - zoals bloeddruk en hartslag, maar ook vocht- en zoutgebruik - handmatig invoeren, licht Chen toe. “Nieuw aan onze aanpak is dat die rapportage automatisch plaatsvindt, zowel met de ‘tools’ die we ontwerpen als via traditionelere meetinstrumenten voor hartslag en bloeddruk. En de tools zijn draagbaar: je kunt ze meenemen als je uit eten gaat in een restaurant.” Ook voor de terugkoppeling van het systeem hoef je niet thuis of in het ziekenhuis te zijn: dat kan gewoon via een tablet of smartphone. De bedoeling is dat de meetinstrumenten op een heel natuurlijke manier onderdeel worden van het dagelijks leven van de gebruiker. Met draagbare hulpmiddelen zoals

De spatel van Van Berlo is een combinatie van een zoutdetector en weegschaal. Hij bevat sensoren die uit de elektrische geleidbaarheid van bijvoorbeeld een saus het zoutgehalte kan afleiden. Daarnaast legt dit keukengereedschap het opgeschepte gewicht vast door de doorbuiging van de spatel te meten. De gebruiker kan zo direct zien of hij een uitgebalan­ceerde maaltijd heeft bereid.

In de rubriek Sluitstuk vertellen afstudeerders over hun afstudeeronderzoek. Wil je ook in deze rubriek, mail dan naar [email protected].

Sluitstuk

de spatel kan de patiënt zijn gezondheid bij wijze van spreken letterlijk in eigen hand nemen. Maar ook op een ander niveau voorziet Do CHANGE in de - door de Europese Commissie gewenste ondersteuning van de autonomie van de patiënt. Die is namelijk de baas over zijn eigen dossier en kan naar believen delen hiervan opstellen voor hulpverleners zoals artsen en lifestylecoaches. Een derde aspect aan het project heeft te maken met het overtuigen van de patiënt om de (voedings) adviezen daadwerkelijk op te volgen: veel van dit soort initiatieven stranden namelijk op de bereidheid van de doelgroep om zich ook aan de goede raad te houden. De hiervoor relevante psychologische aspecten behoren tot de expertise van twee Britse bedrijven die onderdeel uitmaken van het in totaal elf partners tellende Do CHANGE-consortium. Eén van de manieren om patiënten een gezond voedingspatroon aan te leren, is het eenvoudiger maken om bij te houden wat ze binnen krijgen. “Het is voor mensen al heel lastig om te onthouden hoeveel ze drinken, en al helemaal om te bepalen hoeveel zout ze eten”, legt Ayoola uit. “Eén op de vier patiënten die we spraken noteert alles wat ze drinken. Dat is heel vermoeiend. Met onze tools willen we het leven van deze mensen op dit vlak makkelijker maken. Vooral door op het moment zelf feedback te geven op wat ze tot zich nemen.”

De getoonde versie van de slimme beker van Ayoola bevat een ring die - afhankelijk van de fysieke toestand van de patiënt en de hoeveelheid vocht die hij recent tot zich heeft genomen - meer of minder weerstand biedt wanneer hij richting de symbolen voor nul en twee bekers wordt gedraaid. Zo ontvangt de patiënt - op basis van zijn eigen digitale dossier - fysieke feedback die als een medisch advies kan worden opgevat. Toekomstige ontwerpen - bijvoorbeeld in de vorm van een band met sensoren die om een willekeurig glas kan worden aangebracht - moeten automatisch de hoeveelheid vocht in een glas kunnen meten en vastleggen in het digitale dossier van de patiënt.

Onderzoek | 19

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Een ander bijzonder punt aan het Europese project, ontstaan op initiatief van de Eindhovense Stichting Smart Homes van TU/e-alumnus dr.ir. Ad van Berlo (de vader van Sander), is de deelname van het Taiwanese instituut ITRI, vergelijkbaar met het Nederlandse TNO, dat een draagbare spectrometer zal ontwikkelen waarmee patiënten eenvoudig de samenstelling van een bord voedsel kunnen vaststellen. “De Taiwanese overheid draagt hiervoor ook nog een miljoen euro bij”, zegt Feijs. “Want de Europese Commissie stelt begrijpelijkerwijs geen geld beschikbaar voor partners van buiten de EU.” Hij benadrukt dat de uiteindelijke vorm van de ontwerpen flink kan afwijken van wat de deelnemers nu voor ogen hebben. “‘The sky is the limit’ voor ontwerpers, maar dit project heeft een looptijd van slechts enkele jaren, dus we zullen op een bepaald moment onvermijdelijk genoegen moeten nemen met wat realistisch is.” Als het aan Idowu Ayoola en Sander van Berlo ligt, stopt het echter niet na Do CHANGE. Ayoola: “We hebben een visie om mensen te helpen, en die willen we ook op de langere termijn kunnen realiseren. Dat is precies waarom we Onmi hebben opgericht.”

Petra Schuurman

Grafische rekenmachine valkuil voor startende TU/e-student Net begonnen met je studie aan de TU/e en grijp je bij het vak Calculus nog vaak naar je grafische rekenmachine? Niet doen, waarschuwt Petra Schuurman. Tijdens haar afstudeerproject bij de Eindhoven School of Education (EsoE) probeerde ze de oorzaak van de vaak lage Calculusslagingspercentages te achterhalen. En vond die gedeeltelijk in de afhankelijkheid van de grafische rekenmachine. De vuurdoop voor de klas heeft kersverse vwo-wiskundedocente Petra Schuurman afgelopen weken goed doorstaan, net klaar met haar lerarenopleiding aan de Eindhoven School of Education (EsoE). Na een eerdere studie Wiskunde, promotieonderzoek en het geven van schaaklessen besloot ze zich opnieuw in te schrijven aan de TU/e. Niet alleen om in de collegebanken aan te schuiven, maar ook om ervóór te staan. Als Calculus-docente viel het op dat een groot deel van de eerstejaars problemen had het vak in een keer te halen. Voor haar afstudeer­ onderzoek combineerde ze daarom studie en praktijk en ondervroeg ze zevenhonderd eerstejaars om grip te krijgen op de Calculus-aansluitings­ problematiek. “Het blijkt vrij lastig om precies aan te geven waar de knelpunten zitten. In mijn onderzoek heb ik voornamelijk gekeken naar inhoudelijke problemen - zoals studieboeken in het Engels -, het gebruik van de grafische rekenmachine, de lesmethode en de werkwijze van de student. Het verwerken van de honderden vragenlijsten zorgde voor onverwacht veel handwerk omdat er ergens iets mis was gegaan met de automatische koppeling van de studentnummers, verzucht Petra als ze terugdenkt aan deze tegenvaller. Maar het werk loont. Uit de resultaten komen volgens haar twee opmerkelijke punten naar voren, naast de ‘inkopper’ dat een

hoog cijfer voor wiskunde B op het vwo een hogere kans van slagen betekent. “Studenten die aangaven veel samen te werken, scoorden gemiddeld lager dan de ‘individualisten’. Ik zeg nu niet dat je je absoluut niet meer gezamenlijk over de opgaves moet buigen - want van elkaar kun je juist ook veel leren - maar wat vaker zelf stoeien met de wiskundige vraagstukken, ze eens af en toe zelfstandig proberen op te lossen zou al een goede stap vooruit zijn.” Ook kan volgens Petra de afhankelijkheid van grafische rekenmachine een probleem vormen. “Er is altijd al veel over te doen geweest. De ene student is blij dat ie ervan af is, de andere is er enorm aan verknocht. Ook in wiskundig onderwijsland is er al jaren een discussie gaande over het GR-gebruik. Kan er door het apparaat meer echte wiskunde gedaan worden - de flauwekul rekent de GR wel uit - of geeft het juist minder begrip en leerlingen die steeds slechter worden in hoofdrekenen? Uit mijn onderzoek komt naar voren dat er voor zowel de A- als de B-variant van Calculus een relatie is tussen de afhankelijkheid van de GR en het Calculus-cijfer. De vraag is nu: ligt het aan de rekenmachine, of aan de student die de rekenmachine nodig heeft? Ondanks de onduidelijkheden wordt er al wel actie ondernomen: volgend jaar starten de middelbaren scholen met een vernieuwd wiskundeprogramma waar de GR minder prominent aanwezig is. Ik ga daar niet op wachten, bij mijn vwo-leerlingen moet al dit jaar de GR wat vaker in de tas blijven zitten.” Tekst | Nicole Testerink Foto | Rien Meulman

20 | Onderzoek

2 oktober 2014

4 brandende vragen

María Fernanda Neira D’Angelo | Scheikundige Technologie

Energie uit afval

Onderzoek | 21

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Virginia Ballotta | Biomedische Technologie

Steun voor meegroeiende hartkleppen 1 | cover

1

Op de omslag zien we witte bloedcellen die een verandering ondergaan nadat ze mechanisch gestimuleerd zijn op een vezelige ondergrond - die in de achtergrond zichtbaar is.

2 | feestjes

op Wa er van v o c de hrift? c s f e je pro we t zien

In een nieuw concept voor het vervangen van aangetast cardiovasculair weefsel - zoals bloedvaten en hartkleppen - wordt het lichaam gestimuleerd om zichzelf te genezen. Het doel van mijn onderzoek is om meer inzicht te verkrijgen in de eigenschappen van de biomaterialen die we als vervangers van dergelijke weefsels gebruiken. Daarbij heb ik met name gekeken hoe de ontstekingsreactie van het menselijk lichaam op het geïmplanteerde materiaal kan worden beïnvloed met mechanische en biochemische prikkels, om zo een genezende en weefselherstellende werking te bewerkstelligen.

3 | onmisbaar

2

Een van de belangrijkste technieken die ik heb gebruikt is electrospinning. Met die techniek hebben we de vezelige ondergrond, de zogeheten ‘scaffold’, kunnen maken door op een gecontroleerde manier polymeeroplossingen om te zetten in driedimensionale, poreuze raamwerken.

Ho op f e leg j waa eestj e e r je ond s uit e ove r ga rzoek at?

4 | samenleving Men is op zoek naar alternatieven voor de huidige behandelingsmethoden van cardio­ vasculaire afwijkingen bij kinderen. Als een kind groeit, zal een geïmplanteerde klep of bloedvat niet meegroeien, waardoor het kind meerdere keren geopereerd moet worden. Mijn onderzoek draagt een steentje bij aan de ontwikkeling van slimme materialen die wél kunnen meegroeien en hun vorm kunnen aanpassen in het lichaam.

3 Welke persoon, techniek of apparaat is onmisbaar geweest voor je onderzoek?

4

Op de omslag zie je een afbeelding van een ‘denker’ die rusteloos op zoek is naar alternatieven. Dit proefschrift gaat namelijk over alternatieven. Meer specifiek over alternatieve energiebronnen, die op de omslag worden gerepresenteerd door de kleur groen, en over alternatieve chemische reactoren, uitgebeeld op de achtergrond in de vorm van een dwarsdoorsnede van een microreactor met een katalysator op de reactorwand.

e Wat h

g levin

en

m de sa

werk? w u o aan j

Op de kaft staat een foto van een materiaal met een coating waarvan de kleur afhankelijk is van de temperatuur; het materiaal is opgewarmd door een hand. In mijn onderzoek heb ik onder andere onderzocht of soortgelijke coatings gebruikt kunnen worden om energie te besparen in een gebouw. De onderzochte coatings hebben echter invloed op de warmte­ straling van een oppervlak.

Ik zeg meestal tegen mensen dat ik voor mijn promotie een methode heb onderzocht om organisch afval om te zetten in energie, en dat ik me hierbij specifiek heb gericht op de apparaten die voor deze omzetting nodig zijn.

De thermische massa (thermische opslagcapaciteit) van een gebouw is afhankelijk van de materialen die gebruikt zijn in het gebouw. Er kan grofweg onderscheid worden gemaakt in thermisch lichte gebouwen (constructies van staal en hout) en thermisch zware gebouwen (constructies van baksteen en beton). Lichte gebouwen warmen sneller op, dit kan voordelig zijn wanneer een afgekoeld gebouw moet worden opgewarmd (dit gaat sneller en vraagt minder energie); zware gebouwen hebben het voordeel dat ze minder snel oververhitten. Ik heb het potentieel onderzocht van gebouwen met een adaptieve thermische opslagcapa­ citeit; deze gebouwen benutten zowel de voordelen van een thermisch licht als een thermisch zwaar gebouw. Deze aanpak verbetert de gebouwprestaties en vergroot de robuustheid voor veranderend gebruikersgedrag, seizoenswisselingen en klimaatveranderingen.

Er zijn veel dingen onmisbaar geweest voor mijn werk, maar het belangrijkst was waarschijnlijk mijn experimentele opstelling, die we LUCCI hebben genoemd, en die is gebouwd om experimenten te doen met verschillende soorten reactors, onder variabele omstandigheden.

De maatschappij profiteert mogelijk van dit onderzoek, omdat we een stap dichter zijn gekomen bij het omzetten van afval in iets bijzonder waardevols, namelijk energie.

Foto’s | Bart van Overbeeke

1 | cover

2 | feestjes

4 | samenleving

(Onder redactie van Tom Jeltes)

Gebouwen met flexibele warmtecapaciteit

2 | feestjes

3 | onmisbaar

eft



1 | cover

Pieter-Jan Hoes | Bouwkunde

3 | onmisbaar Het potentieel van verschillende adaptieve thermische opslagconcepten heb ik onderzocht met behulp van complexe computermodellen. Deze computermodellen kunnen de prestaties voorspellen van gebouwen waarin de adaptieve opslagconcepten zijn geïntegreerd. Zonder computer was dit onderzoek zeker niet mogelijk geweest.

4 | samenleving Op het moment is het reduceren van de energiebehoefte van gebouwen een belangrijk thema in de samenleving. In mijn onderzoek is een gebouwconcept onderzocht waarmee de energiebehoefte voor verwarming en koeling omlaag kan, maar waarbij het thermisch comfort voor de gebouwgebruikers gegarandeerd blijft.

3

Biweekly magazine of the Eindhoven University of Technology

2 October 2014 | year 57

For the latest news: www.cursor.tue.nl/en and follow @TUeCursor_news on

and tuecursor on

Around the world on electric motorbikes in 80 days

Dura Vermeer to turn Potentiaal into residential tower

26 September - In 2016, a team of TU/e students will be traveling around the world in eighty days using homemade electric motorbikes. The STORM student team will present its plan in Boxtel on October 2. Racecar driver Michael Bleekemolen will be opening the 80 Day Race then and there. To prove to the world that electric vehicles aren’t just eco-friendly, emission-free, and silent, but also ready to match performances by fueled vehicles, STORM is building a series of electric motorbikes. If the TU/e students complete their trip around the world, they might have secured a spot in the Guinness Book of World Records for the longest trip on an electric motorbike.

25 September - Construction group Dura Vermeer will transform the seventeen-story TU/e building Potentiaal into a residential tower with three hundred housing units. The adjacent Corona building will become the new home to the cultural associations. On September 25th, the Executive board and the construction company signed the contract, which states that Dura Vermeer temporarily takes over the building. Construction work is scheduled to be completed by the end of 2016. Early 2015, TU/e will transfer Potentiaal and the adjacent Corona building to Dura Vermeer. Right now, those buildings are home to Electrical Engineering.

Students vot best univers e TU/e ity once aga 24 September in - Wee

And how are things in Mexico City? More and more TU/e students go abroad for their studies to follow courses, internships or a doctorate path. What is it like to find your way in a new country? Students tell their stories.

Mexico, the country of drug cartels, Tequila, tacos and corruption. It’s also the country I decided to do my internship for the bachelor program of Industrial Design. It is a challenge , because the country doesn’t have a long design tradition. Early August I left for Mexico City to start my internship at ‘Studio José de la O’. I’ve been in Mexico for more than a month now, and I love it here. I’ve noticed some things, too. For one, Mexicans do eat a lot of tacos and chili peppers. To my great surprise, it’s not tequila that’s the most popular liquor in Mexico City, but mescal. Although it’s also made of agave, it’s much smoother than Tequila. For designers, Mexico City is paradise. There are incredibly many resources and it’s brimming with creativity. No matter how crazy your design, Mexicans make it for a bargain. There are lots of major internationals factories, but you’ll find small family-run factories just as well. During my first week my internship coach took me to a little glass factory that manufactures his glass products. The factory was inside an ordinary house, but the kitchen and living room were transformed into a glass workshop. Unfortunately there’s a big difference between the rich and the poor in Mexico, a divide that’s maintained by the current government. The people see the president as a puppet of the rich, who are often in cahoots with drug cartels. Despite there being several unsafe places and roads, to me Mexico is the country of colors, warmth, openness, great food, and very friendly people who are always there for each other and for strangers. I hope I have been able to share my enthusiasm and encourage others to visit this beautiful country. I’m sure they’ll love Mexico as much as I do.

TU/e Department of Industrial Design struggling

Life after TU/e

In my previous columns I dealt with the 1st recommendation ‘Recognizing cultural differences’ and the 2nd one about ‘Respecting cultural differences’, and possibly accepting and appreciating them. The 3rd R is about ‘Reconciling cultural differences’ i.e. developing best practices and creating win-win situations by bringing the best from both worlds, yours and mine, into a new culture where values on both sides will be

Would you also like to write an article about your time abroad? Please send an email to [email protected].

Name: Siddharth Chunduri Place of Birth: Santharavuru, Andhra, India Date of Birth: 20 August, 1989 At TU/e from: August 2010-August 2012, for an Embedded Systems master program. Current position: Software engineer at ICT automation

19 September - The Department of Industrial Design is struggling financially. The budget for 2015 is 1.5 million short. The Departmental Board has set up a plan to close that gap. Staff has until November 1 to draw up the plan: by then, a new budget is to be submitted to the Executive Board. According to dean Aarnout Brombacher, the main reason for the deficit is the lack of money from government funds (NWO, STW) and businesses.

What do you do in your current position and was it difficult to find a job? I am a software engineer at ICT automation making Python software for ASML-based projects. Initially, I wanted to be a video and image processing research er but I graduated in a bad time for that. The economy was suffering, so althoug h I tried my best, in the end I decided to compromise and head in a new direction. The Internet was my job hunting ally. I would send my resume to companies’ HR departm ents directly. The best way to apply, in my opinion, is through the compan y website. I wouldn’t say it was difficult, as Eindhoven is a hi-tech area, but your degree should match the job you apply for. It’s also important you tailor your CV to the company you are applying with, and it helps if you’re flexible rather than stubborn.

More news on www.cursor.tue.nl/en

How do you reflect on your time at TU/e? I came to the Netherlands because I didn’t want to do what most Indians do, which is leaving for the US or the UK. I chose TU/e specifically because of its good ranking at the time. In hindsight I feel there was a large divide between internat ional and local students. Dutch students and international students were separate social entities. Still, I am thankful to TU/e, since I’ve matured in leaps and bounds. Compar ed to the pressure of studying at TU/e, the pressure at work is peanuts.

The 3rd en 4th R like in BoRRel!

The annual ‘Wervingsdagen’ a.k.a. ‘Bedrijvendagen’ are on their way again and on Sept. 29 we were invited to join the kick-off borrel with some free bees (ouch! do they sting?). Checking their website proves that there will be gratis drank and they also promise us a significant amount of free beer! Clear case now: although these recruitment days are targeted at all TU/e graduates this invitation seems to be addressed primarily to the (male) locals who of course will traditionally enjoy the free beer! And what about other large groups in our community? Will they feel attracted to join and enjoy the free beers? Not so sure.

Ch studaernlotte van t of I der So ndustr mmen, ial Des ign

Read more stories online: www.cursor.tue.nl/en

kly Elsevier has and universitie conducted its an s of applied sc nual study into iences, and st the quality of un the Netherland udents have vo iversities s for the second ted TU/e the be time in a row. by professors st university of In the ranking and associate of study progra professors, TU Elsevier TU/e ms, scored /e did exceptio is once again nally well, too. the best univer According to sity of the Netherlands. La st year, TU/e was the overal l number one for the first tim e. Not only does the Eind hoven institute have the high est number of satisfied stud ents, but the curricula sc ore very well with (associate ) professors. Arthur van Leeu wen, chief editorial resear ch at Elsevier, was very clear in his verdict. “TU/e has scor ed way better than all other universities.”

Clmn

People | 23

See for more news www.cursor.tue.nl/en

Will you stay in the Netherlands? I have been in the Netherlands for four years now. I don’t intend to leave. Although the Netherlands can be quite boring, whenever I feel bored I take a vacation . When I’m here I treasure the peace, the weather, nature, the tranquil ity, and the non-judgmental attitude of Dutch society.

recognized, respected and reconciled. The 4th R recommends to root these best practices into some reporting or procedure after they’ve been realized. So that they don’t get lost and others can profit from them by repeating and reproducing them. Back to our BoRRel… not so sure values, norms and practices are being Reconciled and a win-win situation Realized here. This typically Dutch borrel-tradition may indeed not appeal to many in our community. Gender, nationality, religion or other beliefs, origins and orientations are not recognized nor respected. Who is holding those beer bottles? Touché, white male hands! It would be about time to realize our community is about diversity. As we all want to keep talent in the Brainport region, let’s start here with inclusion and develop some sense of community at TU/e. In my next columns I will make suggestions on how to further develop our community on campus, so start looking around you!

Vi advisor in ncent Merk, ternationa l commun ity

What happens to international students after they graduate from TU/e? Do they go job hunting in the Netherlands, pack their bags and explore the world, or return to their home countries? International TU/e graduates talk about their lives after TU/e.

What advice would you give current students? If you are serious about a career in industry rather than research, make sure your thesis links to that, and try to write it with a reputable company. I did mine at Philips and that definitely helped me getting several interview call backs. Know that staying in the Netherlands is not for everyone. After graduation, your social circles will shrink. The acquaintances you make after university will most likely be your colleagues. There is a huge difference between university friends and colleagues. So treasure the former. Finally, take your Dutch language course at universi ty seriously. I’ve come to realize Dutch was more important than many of the regular courses I followed.

24 | Zoom in

2 October 2014

See for more news www.cursor.tue.nl/en

Zoom in | 25

Into the Darkness: A look at depression and university life Text | Angela Daley “I couldn’t stop crying. I had a headache all the time and I was always dizzy. And the weather can be terrible in Chongching. The sun doesn’t shine. All I could think was ‘I have to get away from here.’ Xin Xu, 23, is a new master’s student in the Built Environment Department and though he’s very happy with his new life in the Netherlands, his undergraduate program in China was marred by extreme stress and a slip into depression. Like for Xu , the university years are often the first time that many people experience mental health issues. Stress, new personal and academic responsibilities and loneliness can take their toll on students in a way they’ve never experienced before. And for international students, those stresses can sometimes be even greater. Last spring, the TU/e community was shocked and horrified when a 24 year-old PDEng trainee from Spain took his own life. Professor Bart Smolders from the Electrical Engineering Department knew the student personally, “It was so unexpected for a lot of people that this happened because he was a very social guy, always in between people. It was known that he was depressed. He was worried that he couldn’t finish his traineeship even though he was a very good student. We had directed him to the doctor and based on that he had gotten medicine. Many people were in the loop but nobody expected this to happen. His friends didn’t expect it. Nobody did.”

being a student that could push some people into depression, and like the Spanish student, ultimately compel them to end their own lives?

Not every depressed person attempts, or even contemplates, suicide. But even its milder forms, depression is an insidious illness that can rob a person of their quality of life, taking a toll on productivity, relationships and self-esteem. But what exactly is depression? And what are the signs to look out for?

Lu Chunqiu, 22, from the Department of Mathematics and Computer Science, started a master’s program in August and says he sometimes feels overwhelmed, “I have a lot of homework. It’s a lot more work than I did during my undergraduate program. I had an assignment that was given on a Friday and was due that next Monday. I had to spend all day Sunday in the library to get it done.” Xin Xu often felt isolated during his undergraduate program, “I didn’t feel like anyone was taking care of me. I would think ‘Nobody cares about what my life is about. I’m just one tiny person in the middle of so many.’”

The World Health Organization defines depression as “a common mental disorder, characterized by sadness, loss of interest or pleasure, feelings of guilt or low self-worth, disturbed sleep or appetite, feelings of tiredness and poor concentration. It can be long lasting or recurrent, substantially impairing a person’s ability to function at work or school, or cope with daily life.” While everyone may experience these symptoms on any given day, depression comes and stays – generally, doctor’s only diagnose depression when these symptoms have been present continuously for two weeks or longer. According to the Netherlands Study of Depression and Anxiety, one in three people in the Netherlands will suffer from depression or anxiety at some point in their lives. And students may be particularly vulnerable. One recent study from Ireland found rates at around 14 percent in the student population versus just 8 to 12 percent in the general population. What is it about

“Students often suffer from loneliness, performance anxiety and stress,” says Eindhoven psychologist Lina Butkute who often sees students in her practice. “And they’re experiencing many things for the first time - heavy academic workloads, romantic loss and the responsibility of taking care of everything themselves without their parents’ help. These stresses can be particularly difficult for this age group because they often have less well-developed coping mechanisms than older adults.”

A fish out of water Living abroad and learning to adapt to differences in language and culture adds an extra layer of complexity to student life for international students. Judith Beenhakker, a psychologist with the Education and Student Service Center (STU), says that foreign students face multiple challenges, “When you’re an international student, you experience a lot of new things all at once. They have to adapt and that process can be very different for every student.” Butkute agrees, “Friends and family - their entire social network - are far away and they’re often going

through culture shock. And this culture shock is not only about getting used to new sounds or new foods - the really stressful part is that you have to develop a new identity.” For some international students, the adjustment period will be rocky and, unfortunately, their native cultures might include deep-seated taboos about seeking help. Xin Xu says his family criticized him for getting depressed, “I went to the hospital and I was diagnosed with a ‘depressed status.’ This was a big step to take in China - to go get help. There are a couple of things you’re absolutely not supposed to be in Chinese culture. You can’t be gay. You can’t be single. And you can’t be depressed. My parents thought I was trying to avoid things. They didn’t really think I was depressed. They told me that I was just using this as an excuse because I wasn’t working hard enough.” All students feel the pressure to perform well at university but foreign students often have extremely high expectations for themselves. Butkute explains, “Their parents, sometimes their whole families, have put money towards their education and they feel intense pressure to perform. International students are very focused on their studies and they can be very critical of themselves. I try to explain to them that they can only dedicate so much energy to so many things before it becomes too much for them to handle.” Lu Chunqiu echoes a common worry for international students, “I want to finish as quickly as possible so I’m taking a bigger course load than most people do. People ask me if I ever sleep because I’m doing so much. This is a two-year program and I need to have it done in two years. I took 5 years to do my studies in Finland and I still regret that.” In addition to his immense workload, Lu has pressures that the average Dutch student can barely imagine; “My parents are already saying that I should get married and have a baby. I can understand that. I should save my time. I should get

everything done - get married, finish my studies, have a baby, all of it - while I’m still young. I shouldn’t waste my time on things like gaming or traveling. I need to focus on the valuable things.”

Striking a balance helps Lu’s outlook is shared by many of his fellow foreign students but mental health professionals warn that it can be counterproductive. STU psychologist Sandra van Dongen encourages moderation, “Sometimes it’s a challenge to convince these students that it’s good to have a balance with sports and other activities. They want to put all of their time and energy into studying.” Her colleague Beenhakker adds, “I try to explain it to them like this: imagine an Olympic athlete. They can’t train all the time. That’s not the way to get a gold medal. Even they take breaks to rest, eat, and do other things. You have to do that, too. It’s just as important as studying.” Butkute also emphasizes regularity, exercise and getting enough daylight for fighting off depression, “It’s important to stay active and stay outside as long as possible. Students stay up late, get up late and then they miss this very important part of the day when they need to be outside. Your activity level is very important. It lessens your stress level and provides you with more adrenaline which makes your state of mind more positive.” Luckily, TU/e is dedicated to supporting students in all aspects of their academic career, including bolstering students’ “soft” skills - which can have a direct affect on

mental health according to Beenhakker, “TU/e is really investing in teaching students how to be more assertive, to improve their teamwork skills and how to more effectively interact with other students. Learning these skills can have a positive influence on a student’s ability to build a social network which in the long run can help them maintain good mental health.” In addition, STU’s psychologists explain that the university’s focus on creating a sense of community is one key to helping students weather the inevitable ups and downs of university life: “Social interaction is extremely important in fighting off depression which is one reason why the university has created a buddy program where an international student can be linked with a Dutch student”, says Sandra van Dongen. Prevention is important but what if you suspect that you’re already depressed? Getting help and getting it quickly are vital to recovering, explains Butkute, “Look at it as a fight against an illness. If you surrender, what will be left? You don’t have to give all of your energy to these negative thoughts. It’s important to overcome this stigma with seeking professional help. Don’t wait too long. Ask yourself: If not now, then when? And if not me, then who?” “If you’re in need of help, then turn to it,” says Xin Xu, “Don’t be shy about it. I struggled with whether I should see a doctor or not. But I just couldn’t live that way anymore. After you get help, you’ll see that it’s not a big deal. It’s a simple thing. If you got a cold, you’d take some medicine. This is the same thing.”

Want to talk to someone? Friends, family and your study advisor are often a good place to start but may not always be enough. For additional help, contact the Education and Student Service Center (STU) at 040 - 247 4747 or [email protected]. Or make an appointment at the desk of STU in MetaForum. Discussions with STU’s staff are always completely confidential. Photo | Bart van Overbeeke

26 | Research

2 October 2014

4 burning questions

Research | 27

See for more news www.cursor.tue.nl/en

María Fernanda Neira D’Angelo |

Virginia Ballotta | Biomedical Engineering

Chemical Engineering

Support for growing heart valves

Waste to energy

1 | cover

1

My thesis cover shows white blood cells undergoing changes after being mechanically stimulated on a fibrous substrate, which is depicted on the background.

’s on f your o r e ov the c rtation? disse What

2 | parties A new concept for the replacement of diseased cardiovascular tissues, such as blood vessels and heart valves, aims at harnessing the ability of the body to heal itself. The aim of my research is to provide a deeper insight into the properties of the biomaterials used as replacements for such tissues. More specifically, I investigated how the inflammatory response of the human body to the implanted biomaterials can be tuned with mechanical and biochemical stimuli, to obtain healing and tissue regeneration.

3 | essential

2

One of the most important techniques adopted for my research is electrospinning. It allowed us to manufacture the fibrous substrates, the so-called “scaffolds”, by processing polymeric solutions into tridimensional, porous matrices in a controllable manner.

Wh a peo t do y ou t ple a t par ell whe n t abo ut y they a ies our s rese k arch ?

4 | society benefit Several efforts are being made to provide an alternative to currently available treatments for cardiovascular defects in children. As a child grows, the implanted valve or vessel will not be able to grow with them, so they would need to undergo several surgeries. My research provides a small contribution to the current knowledge for the development of smart materials able to grow and remodel inside the body.

Pieter-Jan Hoes | Built Environment

3

1 | cover

What person, technology, or device has been essential for your research?

For the cover I decided on an image of a “thinker” who seems to be searching for alternatives restlessly, because this thesis deals with alternatives: alternative energy sources, represented on the cover by the color green, and alternative reactor types, represented by the background image: a cross section of a microreactor with a catalyst layer on the walls.

2 | parties I usually say to people outside my field that during my PhD I studied a method to convert organic waste into energy, and I focused on the apparatus to realize that conversion.

4 

es ow do

H

3 | essential

fit

ne e b y iet

soc

k? r wor u o y from

Many things have been essential for my work, but the most important one was probably my experimental setup LUCCI, which was built to conduct experiments with different types of reactors, condi­ tions, etc.

4 | society benefit Society can benefit from this research because we are now one step closer to a way of efficiently using available resources that are considered waste today, and convert them into something very valuable: energy.

(edited by Tom Jeltes) Photos | Bart van Overbeeke

Buildings with flexible thermal capacity 1 | cover What you see on the cover is a photograph of a material with a coating that changes color depending on the temperature: the material has been warmed by a hand. In my study I’ve researched if this type of coatings might be used to save energy in buildings. The coatings I’ve researched, however, influence the thermal radiation of a surface.

2 | parties The thermal mass (thermal storage capacity) of a building depends on the materials that have been used. Buildings can be divided in roughly two types: thermal light buildings (steel and wood constructions), and thermal heavy buildings (brick and concrete constructions). Light buildings heat up more easily, which can be an advantage in case a building that’s cooled down needs to be heated (because it’s faster and less energy-consuming). The benefit of heavy buildings is that they won’t overheat easily. I’ve studied the potential of buildings with an adaptive thermal storage capacity. Such buildings have the benefit of both light and heavy thermal constructions, and that approach improves building performance and increases their robustness for changing user behavior, the seasons, and climate changes.

3 | essential I’ve researched the potential of several thermal storage concepts using complex computer models. These models can predict the performance of buildings with integrated adaptive storage concepts. Without a computer there’s no way I could have conducted this research.

4 | society benefit Reducing the energy buildings need is an important issue in society right now. I’ve researched a building concept in which the energy needed for heating and cooling can be reduced without compromising comfort for the building users.

t 2013, Augus d n a 1 01 ate ugust 2 s in ly intim ween A a remarkabevolutionarieeam t e b d Filme to Homs is of young r ia. They dr Returnit of a group western Syr President h portra y of Homs in ing free from stice throug the cit country be d fight for ju r e b o of theirr al-Assad anations. t c O e s u y o a Basha ul demonstr H btitles ilm F Mond , h s eacef utch su 0 u p D p .3 h 1 it m 2 hw 20.00- oos, TU/e ca : Englis guage ee: none n D a L s e t om ce f Zwar Entran n to H

6

tur

The re

don’t TU/e and Eindhoven so you Cursor collects all events at , and nts eve ic athletic and academ have to. Symposiums, films, notify can You nl. ue. or.t urs w.c at ww to parties: you can find them all ail em an d sen website, please e us of new events through our her will ine gaz Ma sor Cur do so. [email protected] if you want to ing happenings. publish a selection of upcom

6

Monday October, 20 .00h, Gasla TU/e campu b, s

Sonic Labs : sound in a space and a spa ce in soun d

How can a sp Horst Rickels ace create sound? Th van der Hors and Robert Pravda anis is what sound resear results of a t investigate in the Gasd audiovisual artist Kaschers week of exp erimenting. lab. Come and listen toper the Entrance fee: none for stu dents, other s pay 5 euro s

6

Monday October, 19 .30-21.30h, Blauwe Zaa l, Auditorium , TU/e camp CEO lectur us e

Eelco Blok

(KPN) After KIVI (R oyal insitute successful se o f En ginee on the door. ries of CEO lectures, rs) has organized a CEO of KPN. We have the pleasurethe next one is knockin enthuse stu Goal of the CEO lectureto listen to Eelco Blok, g career. The dents and young engin is to stimulate and technology CEO’s KIVI invites have eers for a successful themselves so that TU-students are a strong connection to these CEO’s with the CEO’s and so better able to identify a complete are better imaginable that experiences of you at the 6different background. Kthan that of CEO’s from with drinks th of October from 19:3 IVI hopes to welcome afterwards. 0-21:30 (Bla uwe Zaal), Event langu ag e: English Entrance fee: none

8

Woensdag oktober, 12.40-13.35 uur, Blauwe Zaal, Auditorium, TU/e-campus

Kolonel Joost Doense: missie Afghanistan Kolonel Joost Doense biedt je een kijkje achter de schermen van de Nederlandse militaire inzet in Afghanistan. Een meeslepend verhaal van binnenuit, mijlenver verwijderd van je comfort zone, vol niet ingecalculeerde risico’s. Over stof, hitte, besluitvorming in onzekerheid, moed en kameraadschap. Voertaal evenement: Nederlands Entreekosten: geen

s -campu

s, TU/e rte Doo

a is De Zw u h m l fi uur, -22.00 0 0 . 0 2 , er

e ie ieder l iekers dijkjes in de he s s la k n k o ij z n z s a r V nte n. film t hebbe oorlogs Deer Hu en The er gezien moe gmenten wat w o N l e r s fra ke Oo pocalyp ns één nd van Ryan, A ebber minste ekt aan de ha te a iv r P e fh r Saving aarde filmlie Salden besp rechtge enmoed. Jan tot heldd maakt. boeien rlands t: Nede n e m e l even Voertaa osten: geen k e e r t En

8

oktob g a d s n Woe s ogsfilm

Donderd ag ok to uur, Gas lab, TU/ ber 20.30-22.30 e -campus Tim Kn ol

9

Studente jaar de K nband Stip & K kiezen b leine Prijs band ieboom won afg staan. B ij wie ze in het v wedstrijd en moelopen fluwelenij Tim Knol dus: oorprogramma wcht voorliefd stem, verfijnde de troubadour m ilde de seven e voor Amerikaasongteksten en et ee ties. nse coun tryrock u n it Entreeko anderen sten: Studenten betalen 5 euro gratis,

10

October Friday 18.30-22.00H de Bunker dylaan 3 John F. Kenne Eindhoven

g OMG!: Gettin u! to know yo

d TINT want to d and 4U2 anent is about te ar st s ha r is ev y year The new stud with this OMG! event. Th ces in the first encounte welcome youand interreligious differen You will be invited for intercultural al with them in daily life.eating food in different ter and how to de learn different ways of rences in a first encoun a workshop toa presentation about diffeialized in Cross Cultural d cultures, withta Sari, psychologist specs from different cultures an ing by Betty Tjip Also there will be couple of their experiences in liv r . e ei m gy th lo so in u yo ces Psycho to share with with differen backgroundsrtners and how they deal pa with their nl daily life. t-eindhoven. .nl! • www.tin en ov dh in -e nt fo@ti Sign up at: inge: English hers 5 euro Event langua (PhD)students 3 euro, ot Entrance fee:

15

Woensdag oktober, 20.00-21.30 uur, Gaslab, TU/e-campus

Jan Jaap van der Wal sp

reekt vrijuit

“Incest, daar zal de PVV het komende jaren.” (JJ vd Wal, toch van moeten hebben de van het vrije woord? In een Live 2012) Waar ligt de grens kort optreden zet Jan Jaap het publiek op scherp. In het inte de grenzen van vrijheid van rview vertelt hij hoe hij over meningsuiting denkt. Voertaal evenement: Nederla Entreekosten: Studenten gra nds tis, anderen betalen 5 euro