Séminaire du CCB-C Menuiseries extérieures & nœuds constructifs

Séminaire du CCB-C Menuiseries extérieures & nœuds constructifs Choix des menuiseries Leefmilieu Brussel

Quelles menuiseries choisir pour répondre aux exigences énergétiques et environnementales ? Frederic LUYCKX, architect & onderzoeker bij CERAA vzw voor Dienst Facilitator Duurzame Gebouwen, Expert Leefmilieu

Doelstelling(en) van de presentatie

● 

Faire le point sur les exigences d’application dans le cadre de la Réglementation PEB

● 

Een overzicht geven van de verschillende types van raam die kunnen worden gebruikt

● 

De voor- en nadelen van de verschillende oplossingen bespreken

2

Plan van de uiteenzetting

1. 

De EPB-eisen

2. 

Verschillende types van raam

3. 

Elementen voor een duurzame keuze

4. 

Te onthouden uit de uiteenzetting

3

De EPB-eisen Overzicht van de belangrijkste wijzigingen van het deel EPBwerkzaamheden

4

De EPB-eisen Bouwknopen

(Bijlage V, Besluit van 21 december 2007 Bijlage 3, Besluit van 5 mei 2011)

Voor « nieuwe » of « nieuw gelijkgestelde » Bestemmingen: ► Wooneenheid ► Kantoren en diensten ► Onderwijs Methoden: ► Gedetailleerde berekening ► M►  ethode van de bouwknopen Methode vanEPB-aanvaarde de EPB-aanvaarde bouwknopen ► Forfaitaire toeslag

5

De EPB-eisen Umax- en Rmin-waarden

(Bijlage XI, Besluit van 21 februari 2013)

Van toepassing voor alle wanden die het voorwerp zijn van werkzaamheden vermeld in de aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning.

6

De EPB-eisen Umax- en Rmin-waarden

(Bijlage XI, Besluit van 21 februari 2013)

Calcul du coefficient de transmission thermique Cf. Annexe de l’Arrêté du 24 juillet 2008 Tient compte de : - Aires des composants de la fenêtre - Composants de la fenêtre : ►  Vitrage ►  Châssis ►  Eléments opaques ►  Grille de ventilation Valeur Uw obtenue soit : -  Essais selon la NBN EN ISO 125167-1 ou -2 -  Méthodes de calcul décrite dans l’Annexe ►  Détaillée ou Simplifiée 7

De EPB-eisen Ventilatie In het geval van nieuwe ramen. - Residentieel

Bijlage VI, Besluit van 21 december 2007 (Toepassing van norm NBN D50-001)

- Tertiair Bijlage VII, Besluit van 21 december 2007 (Verwijzing naar norm NBN EN 13779:2004)

8

De EPB-eisen Exigence relative à l’étanchéité à l'air (à partir du 01/01/2018): ► 

les nouvelles unités PEB « Habitation individuelle », « Bureaux et services », et « Enseignement » auront une étanchéité à l'air pour une différence de pression de 50 Pa (n50) inférieure ou égale à 0,6 volume par heure.

► 

L’étanchéité à l’air qui sera finalement considérée dans la déclaration PEB (c’est-à-dire après chantier) sera la valeur obtenue au moyen d’un test d’étanchéité à l’air.

Attention, bien qu’aucune exigence relative à l’étanchéité ne soit d’application avant le 01/01/2018, la qualité de l’étanchéité à l’air de l’unité est bien prise en compte pour vérifier le respect aux exigences relatives au BNC, au BNR et au CEP. Il est donc important d’y porter une grande attention dès à présent vu l’impact non négligeable de l’étanchéité à l’air sur les BNC, BNR et CEP. 9

Verschillende types van raam 2.1

Houten ramen

1.  Eerste aanslag: waterdichting

1.  Hout

2.  Decompressiekamer

2.  Kurk

3.  Afwateringsgaten

3.  Eerste aanslag: waterdichting

4.  Tweede aanslag: luchtdichting

4.  Tweede aanslag: luchtdichting

5.  Ontwateringsgroef van de sponning van de beglazing

5.  Derde aanslag: akoestische verbetering

Bronnen: www.energieplus-lesite.be en ceraa asbl ► 

Kijk naar de herkomst van het hout, de behandeling ervan, de aanwezigheid van een label.

10


Ramen in hout-aluminium

Bron: www.energieplus-lesite.be

Bron: ceraa asbl

Bron: www.habitos.be

1. Profielen in PVC 2. Aluminium profielen 3. Houten raam 4. Geventileerd vacuüm

► 

Het profiel beschermt de houten ramen › 

Beperkt onderhoud nodig

› 

Langere levensduur van de ramen

› 

Gebruik van inheems hout is mogelijk

Bron: www.ac-chassis.be

11


Aluminium ramen

1. Eerste aanslag: waterdichting 2. Decompressiekamer 3. Opvang en afvoer van afvloeiwater naar buiten 4. Tweede aanslag: luchtdichting 5. Kamer voor het beslag 6. Derde aanslag: akoestische verbetering 7. Isolerend schuim

Aluminium raam met thermische onderbreking Bron: www.energieplus-lesite.be

► 

Thermische onderbreking van isolerende materialen


12


Ramen in PVC

1. Eerste aanslag: waterdichting 2. Decompressiekamer 3. Opvang en afvoer van afvloeiwater naar buiten 4. Tweede aanslag: luchtdichting 5. Kamer voor het beslag 6. Derde aanslag: akoestische verbetering 7. Eventuele versteviging in gegalvaniseerd staal

PVC-raam met drie kamers Bron: www.energieplus-lesite.be

► 

Metalen verstevigingen


13

Elementen voor een duurzame keuze 3.1 Technische aspecten ► 

Thermische isolatie › 

Thermische transmissiecoëfficiënt van de ramen

› 

EPB-eisen 2014: Vensters Uw,max = 1,8 W/m²K (voorheen 2,5 W/m²K)

› 

De waarden verschillen naargelang van de dikte van de profielen

Type raam Hout

Loofhout Naaldhout

Aluminium met thermische onderbreking PVC (met metalen versteviging)

Thermische prestatie (Ur) W/ m²K 2,36 tot 1,34 2 tot 1,12 4,51 tot 2,93

Voorkeur voor profielen met meerdere kamers met thermische onderbreking

2,2 tot 1,6

Hangt af van het aantal kamers en de aanwezigheid van metalen verstevigingen

Composietramen met isolatie • Gelamelleerd/gelijmd hout/kurk + aluminium profiel • PVC 6 kamers met PUR / EPS

1 tot 0,6


14



EPB-eisen 2014: Beglazing Ug,max = 1,1 W/m²K (eerder 1,6 W/m²K)

Type van beglazing Enkel

Dubbel

Thermische prestatie (Ug) W/m²K

helder (8mm)

5,8

helder

2,8

helder + lage emissiviteit

1,6

helder + absorberend

2,8

helder + weerkaatsend

2,8

helder + lage emissiviteit en weerkaatsend

1,6

helder + lage emissiviteit + isolerend gas helder + lage emissiviteit weerkaatsend + isolerend gas

1 tot 1,3

helder Driedubbel helder + lage emissiviteit + isolerend gas helder + lage emissiviteit (binnen) + zoncontrole (buiten) isolerend gas

1 tot 1,3 1,9 0,6 tot 0,8 0,6 tot 0,8


15



● 

Luchtdichtheid van het schrijnwerk

Nadelen van een slechte dichtheid: ► 

Ongemak door tocht

► 

Hoger energieverbruik

► 

Lagere kwaliteit van de geluidsisolatie

Bron: Voorbeeldgebouw Fleronlaan [049]

16



● 

Luchtdichtheid van het schrijnwerk

Controle van de uitvoeringskwaliteit: ► 

Dichtheid tussen het schrijnwerk en de dagopening

► 

Schrijnwerk met dubbel dichtingsscherm voor water en lucht rondom het raam

► 

Nauwkeurige regeling van het beslag

Waterdichting Luchtdichting Bron: www.energieplus-lesite.be 1.  2. 

Voorbeeldgebouw Wetstraat 42 [068]

17


Geluidsisolatie › 

● 

Geluidsisolatie-eisen volgens norm NBN S01-400-1.

Waar lucht door kan, kan ook geluid door!

à Noodzaak van een goede luchtdichtheid! Raam: •  Schrijnwerk met meerdere aanslagen en/of meerdere kamers. •  Bijzondere aandacht moet worden besteed aan de voegen tussen kozijn en vleugel. •  Bijzondere aandacht moet worden besteed aan de verbinding tussen het raam en de dagopening. Houten ramen: Hoe dichter het hout, hoe beter de akoestische prestaties Raam in aluminium of pvc: verschilt naargelang van samenstelling (dikte, aantal kamers, …) Beglazing: •  Gebruik van dubbele akoestische beglazing (twee glasplaten van verschillende dikte) •  De akoestische prestaties van verbeterd gelaagd glas zijn interessant, maar worden tenietgedaan indien het glas gebarsten is of indien er kieren zijn. 18

Elementen voor een duurzame keuze 3.2 Milieuaspecten ► 

Keuze van materialen ›  Criteria: –  Geografische herkomst van het materiaal, –  Aard van de grondstoffen, –  Milieu-impact van de productie, –  Levensduur van het raam, –  Mogelijke scenario’s op het einde van de levenscyclus, –  Vereist onderhoud en onderhoudsfrequentie, ... ›  Variabele resultaten indien –  Isolatieschuim wordt geïnjecteerd in het aluminium raam –  De ramen in pvc worden verstevigd met gegalvaniseerd staal –  De prestaties van de houten ramen worden verbeterd met kurk –  ...

19


Materiaalkeuze

Milieubalans (NIBE-classificatie 2013) Behandeld Europees hardhout, afkomstig van een duurzaam beheerd bos Behandeld Europees zachthout, afkomstig van een duurzaam beheerd bos Behandeld Europees hardhout, niet afkomstig van een duurzaam beheerd bos Behandeld Europees zachthout, niet afkomstig van een duurzaam beheerd bos Behandelde den, afkomstig van een duurzaam beheerd bos Tropisch hardhout, afkomstig van een duurzaam beheerd bos

1a Beste keuze 1b Beste keuze 1b Beste keuze 1c Beste keuze 2b Goede keuze 3a Aanvaardbare keuze

Bron: Leefmilieu Brussel, Fiche G_MAT07, Duurzame keuze van raamkaders

20


Materiaalkeuze

Milieubalans (NIBE-classificatie 2013) Geanodiseerd aluminium 97%*

3a Aanvaardbare keuze

Geanodiseerd aluminium 47%*

3b Aanvaardbare keuze

Thermisch gelakt aluminium 97%*

3c Aanvaardbare keuze

Thermisch gelakt aluminium 47%

4a Minder goede keuze

Pvc (met metalen versteviging)

4a Minder goede keuze

Tropisch hardhout, niet afkomstig van een duurzaam beheerd bos

6b Slechte keuze

* Aandeel aluminium van tweede smelting Bron: Leefmilieu Brussel, Fiche G_MAT07, Gids duurzame gebouwen

21


Eerste keuze: Europees hout (bij voorkeur met FSC-label) ›  Interessant materiaal vanuit het oogpunt van de milieubalans en de thermische prestaties

›  Mogelijkheid van wijzigingen: kleur, herstelling van schade, enz. (makkelijker dan bij ramen in aluminium of pvc)

Indien de keuze valt op hout dat behandeld moet worden, moet hiervoor een product zonder milieu- en gezondheidsimpact worden gebruikt. > Vermijd producten die fenol, cresol, … bevatten Ø 

Gebruik inheemse houtsoorten om het gebruik van behandelings- of verduurzamingsproducten te beperken 22


Tweede keuze: behandelde den uit een duurzaam beheerd bos

► 

Derde keuze: ›  Tropisch hardhout uit een duurzaam beheerd bos (FSC/PEFC) –  Vereist geen specifieke behandeling

›  Aluminium –  Vereist een aanzienlijke hoeveelheid energie bij de eerste transformatie van de grondstof –  Betere milieubalans voor aluminium van tweede smelting (gerecycleerd). –  Om technische redenen of bij een moeilijke toegankelijkheid voor de behandeling kunt u kiezen voor een aluminium raam dat weinig onderhoud vraagt ► 

Te vermijden: ›  Thermisch gelakt aluminium 47% ›  Pvc (met metalen verstevigingen) ›  Tropisch hardhout, niet afkomstig van een duurzaam beheerd bos

23


Levensduur › 

Hout: –  Vereist een regelmatig onderhoud (bepalend voor de levensduur van het raam) –  Herstellingen zijn mogelijk

› 

Hout/aluminium: –  Vereist geen specifieke behandeling –  Lange levensduur

› 

Aluminium: –  Vereist geen specifieke behandeling –  Lange levensduur

› 

Pvc: –  Vereist geen specifieke behandeling –  Lange levensduur –  Wordt dof, trekt vuil aan –  Thermoplastisch: kan zacht worden door inwerking van hitte

24


Levensduur

Geraamde levensduur

Europees hout

Gemiddelde levensduur: 40 tot 50 jaar

Tropisch hout

Gemiddelde tot lange levensduur: 40 tot 60 jaar

Aluminium

PVC (met metalen verstevigingen)

Lange levensduur: > 60ans Standaardwaarden: 40 tot 50 jaar. Meer indien uitgevoerd met metalen verstevigingen.

Bron: Guide de la construction et de la rénovation durables, CRTE

25

Elementen voor een duurzame keuze 3.3 Economische aspecten ► 

Investeringskosten › 

Geval per geval te bestuderen

› 

Rekening houden met: –  de levering en de plaatsing –  de aansluitingen op de ruwbouw –  de eventuele behandelingen voor verduurzaming –  de levensduur van het raam –  de kosten voor het onderhoud

› 

De huidige markt is vóór ramen in pvc om de volgende redenen: –  Ze zijn goedkoper dan ramen in andere materialen –  Ze vereisen geen of weinig onderhoud

26

Elementen voor een duurzame keuze 3.3 Economische aspecten ► 

Premies › 

pre Energie

Energiepremie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

–  www.leefmilieu.brussels > Thema’s > Energie > Energiepremies en steun > Premies B : Isolatie en ventilatie (zie Formulier B4) 5 mie 201

› 

Renovatiepremies –  http://www.huisvesting.irisnet.be/nl/premies-en-steunmaatregelen

› 

Gemeentelijke steun

27

Elementen voor een duurzame keuze 3.4 Socioculturele aspecten ► 

Beperking van gezondheidseffecten › 

voor de bezetters van het gebouw

› 

voor de werknemers tijdens de productie –  Hout: u 

beperkte negatieve impact op de gezondheid in de productie- en gebruiksfase

u 

keuze van een geschikt behandelingsproduct (vermijd producten uit de petrochemie)

–  Aluminium: u 

Giftige gassen komen vrij bij de productie (microdeeltjes, chloor, ...)

u 

Productie vereist veel energie (CO2-emissies)

u 

Geen schadelijke effecten in gebruiksfase en inert op het einde van de levenscyclus

–  PVC: u 

Giftige gassen komen vrij bij de productie (chloor, ethyleen, ...)

u 

Bevat additieven en stabilisatoren die schadelijk zijn voor de gezondheid

u 

Giftige gassen komen vrij bij brand / hitte 28


Psychologisch en zintuiglijk › 

Positieve impact van hout op bewoners en gebruikers van een gebouw

› 

Warm gevoel bij aanraking van hout

Voorbeeldgebouw Maisie [045] Nieuw houten raam

29


Esthetische kwaliteit › 

De vensters dragen bij tot de compositie van de gevel door hun vorm, indeling, profiel, …

› 

Bij de keuze van een nieuw raam moet rekening worden gehouden met de visuele impact ervan

› 

Ramen in pvc: grotere profielen dan voor aluminium en hout –  Minder elegant –  Kleinere glasoppervlakte (minder lichtinval)

Voorbeeldgebouw Zuid-Zweden [034] Nieuwe aluminium ramen

30

Interessante tools, internetsites, enz.: ● 

SIMON Francy, Jean-Marie HAUGLUSTAINE, La fenêtre et la gestion de l’énergie – Guide pratique pour les architectes, 2001, te downloaden op de website van de Waalse Administratie voor Energie http://energie.wallonie.be

● 

Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB), TV 221, Brussel, september 2001.

● 

Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB), TV 188, Brussel, juni 1993.

Website ● 

http://www.energieplus-lesite.be

● 

http://www.stadswinkel.be/nl/premies-en-fiscaliteit/premies/gemeentelijkepremies-en-steun (Informatie over gemeentelijke premies en steun)

31

Referentie Gids duurzame gebouwen: http://gidsduurzamegebouwen.leefmilieubrussel.be ● 

G_MAT00 –

Duurzaam materiaalgebruik

● 

G_MAT01 –

De levenscyclus van materialen: analyse, informatiebronnen en keuzehulpmiddelen

● 

G_MAT07 –

Duurzame keuze van raamkaders

32

Te onthouden uit de uiteenzetting ›  Thermische prestatie van een raam staat niet noodzakelijk gelijk met een lage milieu-impact. ›  De theoretische levensduur is in het algemeen vergelijkbaar, ongeacht het type van raam (behalve voor aluminium.) ›  Een houten raam kan een uitstekende keuze zijn indien rekening wordt gehouden met de herkomst van het hout. ›  Het type van onderhoud en/of de verduurzaming van houten ramen kan een zeer negatieve impact hebben in geval van recyclage op het einde van de levenscyclus. ›  Het is belangrijk dat de aanwezigheid en de kwaliteit van de afdichtingen tussen de raamonderdelen wordt gecontroleerd. ›  Houd altijd rekening met de terugverdientijd van een nieuw raam, die heel lang kan zijn. ›  Ingrijpen geval per geval geniet de voorkeur. Voorbeeldgebouw Drogisterij [046] Lage-energierenovatie van een eengezinswoning, nieuwe houten ramen

33

Te onthouden uit de uiteenzetting Andere aspecten: › 

Aluminium: –  Milieubalans NIBE: 3a (aanvaardbare keuze) tot 4a (minder goede keuze) –  Aluminium van tweede smelting = gerecycleerd! –  Thermische onderbreking: beter warmteisolerend vermogen –  Stevig en stabiel –  Dunne profielen –  Vereist geen specifieke behandeling –  Lange levensduur –  Hoog energieverbruik bij productie

› 

Pvc: –  Voordelig van prijs –  Hoog warmte-isolerend vermogen –  Milieubalans NIBE: 4a (minder goede keuze) –  Roestvast –  Dikkere profielen –  Vereist geen specifieke behandeling –  Wordt dof, trekt vuil aan, kan zacht worden onder inwerking van de hitte

› 

Hout: –  Hoog warmte-isolerend vermogen –  Milieubalans NIBE: 1a (zeer goede keuze) tot 3a (aanvaardbare keuze) voor gelabeld hout –  FSC/PEFC-labels –  Mogelijkheid van herstellingen –  Gerecycleerd materiaal –  Lange levensduur (indien goed onderhouden) –  Warmtegevoel –  Variabele kwaliteit naargelang van houtsoort –  Regelmatig onderhoud

› 

Hout/aluminium: –  Vereist geen specifieke behandeling –  Lange levensduur –  Inheems hout

34

Contact Frederic LUYCKX architect – onderzoeker bij CERAA vzw, voor Facilitator Duurzame Gebouwen Expert Leefmilieu Contact ( 

: 0800 85 775

E-mail : [email protected] 35

Séminaire du CCB-C Menuiseries extérieures & nœuds constructifs

Recommend Documents