SF-GIDS, HET LITERAIR-KRITISCH MAANDBLAD VOOR SCIENCE-FICTION FANTASTIEK EN HORROR samensteller en uitgever EDDY C. BERTIN, Resid. Murillo Dr. Van Bockxstaelestraat 80 B-9002 LEDEBERG / BELGIUM
20 BF/fl.1,50
vol.2,no.1 / juli 1973
2 SF-GIDS No. 6 - Juli 1973 - vol.2, no.1. SF-Gids is een literair-kritisch maandblad voor science-fiction, fantastiek, horror en aanver wante genres. Samengesteld en uitgegeven door : EDDY C. BERTIN, Residentie Murillo, Dr.Van Bockxstaelestraat 80, B-9002 Ledeberg, België. Tel. 09/23.26.86. SF-GIDS is(c)copyright 1973 by Eddy C.Bertin. De afzonderlijke rechten van opgenomen artikels be horen aan de respektievelijke auteurs. SF-Gids verschijnt maandelijks,uitgezonderd in juni en december. Elke vijf nummers vormen één volume. Het laatste nummer van elk jaar zal een index bevatten van de twee halfjaarlijkse volumes Prijs per afzonderlijk nummer: 20 BF/fl.1,50. Abonnement(10 nos.): 160 BF/fl.12. Stort op postrekening 520 van de Generale Bankmaatschappij 9000 Gent,België, met vermelding "voor bankrek. 290-0012982-05 van Eddy Bertin, SFGids", ofwel met internationaal postmandaat op naam en adres van de uitgever. Nog leverbare vroegere nummers van vol.1 (ge stencilleerde uitgave): een drietal elk van nos. 3 en 4, een twintigtal van no.5. Nos.1 & 2 zijn uitgeput en worden niet herdrukt. Abonnementen buiten België en Nederland: 200 BF voor 10 nos. De verzendingskosten liggen hoger. * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * ONZE MEDEWERKERS: BESPROKEN UITGEVERS: Edith BRENDALL: bl.13,17 ACE BOOKS: bl.24,25 Julien C.RAASVELD: bl.24 BALLANTINE: bl.27,28 Robert TERNY: bl.11 BERKLEY:bl.5-10,23 Kees VAN TOORN: bl.27 BORN: bl.11 E.VERHOEVEN: bl.25 BRUNA-SF: bl.13,15 Rob VOOREN: bl.24 DAW-BOOKS: bl.25,26 DOUBLEDAY: bl.22 ILLUSTRATIES: HARPER & ROW: bl.20 Dan MORTIER (Eeklo) LUITINGH:bl.10,11,14, op blz. 12 MEULENHOFF:bl.13 \15Eddy C. BERTIN THOMAS NELSON: bl.19 cover & blz.21 PUTNAM'S:bl.5-10,23
3 INHOUDSOPGAVE : bespreker P.J.FARMER'S KREATIE VAN DE 'RIVIERWERELD' 5 TO YOUR SCATTERED BODIES GO ECB THE FABULOUS RIVERBOAT ECB BIBLIOGRAFIE: BOB SHAW ECB 10 SF IN NEDERLANDSE TAAL : CRUSOE OP MARS (Rex Gordon) ECB DE HEL DAARBOVEN (Henry Ward) ECB 11 DE WERELD VAN DE WALVIS (P.J.Farmer) RT MARIONETTEN ZIJN ONDER ONS(Heinlein) EBr 13 HET VERBODEN RIJK(P.J.Farmer) ECB HET ONBEKENDE(verz.D.R.Benson) ECB 14 AMOEBE OP BEZOEK(Brian W.Aldiss) ECB 15 WAT IS ER TOCH AAN DE HAND..(Levin) ECB BIBLIOGRAFIE: D.G.COMPTON ECB 16 AANBIEDING: SF TE KOOP 17 SF-GIDS TOT DE FANZINES BELGIE/NEDERL. EBr ATLAN/CROSS-EYED MONSTER/HOLLAND-SF 18 INFO-SFAN/MUIRGHEAL/PAPA/TERRA 19 AMERIKAANSE SF : THE DAY THE SUN STOOD STILL(anth.) ECB REPORT ON PLANET THREE(A.C.Clarke) ECB 20 A DAY IN THE LIFE(verz.G.Dozois) ECB AGAIN,DANGEROUS VISIONS(H.Ellison) ECB 22 PSTALEMATE(Lester del Rey) ECB 23 THE MOON IS HELL(John W.Campbell) JCR 24 THE OMEGA POINT(G.Zebrowski) RV SF:THE GREAT YEARS(verz.C.&F.Pohl) ECB 25 UNDER THE GREEN STAR(Lin Carter) EV THE WORLD MENDERS(Lloyd Biggle Jr) ECB 26 MENTION MY NAME IN ATLANTIS(Jakes) ECB A WEREWOLF AMONG US(Dean R.Koontz) KVT 27 ARRIVE AT EASTERWINE(R.A.Lafferty) ECB AANGEKONDIGDE SF-BOEKEN VOOR 1973 28 ----------------------------------------------VOETNOTA'S bij blz.22:(1)in "900 Grootmoeders", Meulenhoff 1972;(2)hfdst.1 van "The World Insi de",1972;(3)hfdst.1 van "Dodendans met het Room se Rijk",Born 1972; (4)in "Een Roos voor de Pre diker",Spectrum 1972; (5)in "SF-Verhalen",Spectrum 1969,de ingenaaide omnibus.
4
TER INLEIDING, Ziehier dan, beste lezer, het eerste nummer van vol.2, de nieuwe reeks van SF-GIDS, volledig in off-set en geïllustreerd. Terwijl wij dit schrij ven weten we zelf nog niet hoe het eindresultaat er zal uitzien, maar we hebben alle redenen om te veronderstellen dat het een méér dan aanzien lijke verbetering zal zijn, vooral daar de af druk van ons no.5, het laatste gestencilleerde nummer, helemaal zo geslaagd niet was. In dit nummer vindt U o.a.een originele tekening van Dan Mortier, kunstschilder & batik,van Eeklo, dan een gids tot de fanzines. Geen lange check list ditmaal(wel twee korte),ook géén horror of strip-artikel. Die komen echter ruim in de vol gende nummers. Onze nieuwe medewerker Fred Mer telaer verzorgt deze rubriek,en zorgde voor een rijke provisie, van strip-besprekingen. Wat hor ror betreft,de Nederlands/Duitse kenner R.A.Zon dergeld brengt in no.7 een uitgebreid artikel over J.Sheridan Le Fanu. Andere recente medewer kers zijn Derk-Willem Visser,Jr.van het tijd schrift'Terra' en de Antwerpenaar E.Verhoeven, die wat Amerikaanse SF op de korrel zal nemen. In dit nummer ontmoeten we ook Rob Vooren uit Leiderdorp,die eveneens Engelse en Amerikaanse SF voor ons zal bespreken,en naast onze vaste medewerkers(De Rycke,Raasveld,Terny,De Meester, Brendall,Kees Van Toorn,Serge Bertran,ikzelf) hebben nog een viertal andere mensen ons hun me dewerking toegezegd. Aan al deze mensen,evenals onze begaafde illustrator,wiens schilderijen op Beneluxcon1 te zien waren, onze oprechte dank. Wat nu te verwachten van de volgende nummers ? Volledige bibliografies van P.J.Farmer en Clif ford Simak, een lang biobibliografisch artikel over de Britse SF-auteur L.P.Davies,van wie tot nog toe slechts één roman vertaald werd,een ge detailleerde analyse van het werk van de Britse horror-auteurs Charles Birkin en Ramsey Camp bell, en natuurlijk besprekingen van al de nieuwste publikaties. Dat wordt een méér dan ge vuld programma. Een laatste woordje;zopas ver scheen APOLLO XXI,een roman door Paul Van Herck, als Apollo-dubbelnummer 15.Niet verzuimen ! DE REDAKTIE.
5 P.J.FARMER'S KREATIE VAN DE 'RIVIERWERELD' door Eddy C. Bertin. * TO YOUR SCATTERED BODIES GO,Putnam's Sons, N.Y.1971, 221 blz., $ 4.95; Berkley pb, 1972; 75¢. Waarin verwerkt "The Day of the Great Shout"(Worlds of Tomorrow,jan.1965) en "Riverworld"(Worlds of Tomorrow,jan.'66) * THE FABULOUS RIVERBOAT,Putnam's Sons,N.Y. 1971, 253 blz., $ 5.95; Berkley pb 1972, 75¢. Waarin verwerkt "The Felled Star"(If, juli & aug.1967) en "The Fabulous River boat"(If,mei/juni & juli/aug. 1971) In 1965 verscheen "The Day of the Great Shout", en daarin werd het de lezer dadelijk duidelijk gemaakt dat dit het eerste verhaal was van een lange reeks. Reeds in dit voorproefje slaagde Farmer er in om de algemene lezersbelangstel ling tot zich te trekken. Immers, het thema dat hij naar voren bracht was een totaal ori ginele vondst, een situatie zoals nog niemand voor hem ze zich had kunnen inbeelden. Al was het SF-gehalte wel wat zwakjes, toch begreep men dat de verdere verhalen in deze cyclus dit euvel beslist zouden verhelpen. Hetgeen ze dan ook deden, alhoewel het uiteindelijke mysterie nog steeds niet ontsluierd is. Het was het eerste verhaal van wat al vlug de 'Riverworld' series genoemd werd. Weinig lezers wisten dat het hier in feite om een werk ging, dat in feite bijna het einde van Philip José Farmer's carrière betekend had, net toen deze startte. "Startling Stories" had net het controversiële "The Lovers" gepubli ceerd in 1952, en in 1953 schreef Farmer een lijvige SF-roman, de oorspronkelijke 'Rivier wereld',die hij titelde "I OWE FOR THE FLESH". Deze originele titel komt verscheidene malen voor in het eerste boek "To Your Scattered Bo dies Go", in de nachtmerries van Sir Francis Richard Burton. De roman werd ingezonden voor een wedstrijd uitgeschreven door een der toen malig weinige uitgevers die zich aan de publi katie van ingebonden SF-werken waagden. Zij
6
vroegen een volledig originele SF-roman,en loofden een aanzienlijke geldprijs uit, even als de gegarandeerde publikatie. Farmer's ro man werd bekroond, maar door diverse verwikke lingen ontving hij niet enkel nooit het geld, maar werd het boek ook nooit gepubliceerd. Dit bracht hem in een dusdanige depressie dat hij een ganse tijd niets meer schreef, en er zelfs aan dacht volledig de brui aan SF te geven.Het was inderdaad pas in 1957 dat zijn volgende ro man, "The Green Odyssey" het licht zag. Niemand kan zeggen waarom Farmer zo lang aar zelde vooraleer "I Owe for the Flesh" terug ter hand te nemen; misschien was hij nog altijd de tegenslag niet vergeten die zijn eerste po ging hem meegebracht had. Hoe het ook zij, uit eindelijk herwerkte hij het toch. Wat in 1953 één dik boek was, werd nu een dusdanig dik ma nuskript dat het zelfs te lang was om als ver volgroman in een SF-magazine te gebruiken.Dan het maar over een andere boeg gooien : brok stukken ervan begonnen te verschijnen als kort verhalen of kortromans, één groot fragment zelfs als een twee-delige vervolgroman. Alle verhalen waren op zichzelf leesbaar, maar waren onder ling verbonden door het kader van de 'Rivier wereld'. Sommige personnages kregen andere na men en karakteristieken voor de kortverhalen, maar het essentiële thema bleef onveranderd,en kwam steeds meer naar voren naarmate de afzon derlijke verhalen verschenen in "Worlds of To morrow", "If" en "Galaxy". Vier lange verhalen verschenen nu in hun definitieve vorm in de eerste twee boekdelen van de 'Riverworld'-Tri logie, maar de ontknoping van het raadsel blijft traditiegetrouw gereserveerd voor het derde deel, dat momenteel nog niet verschenen is. De 'Rivierwereld' is een planeet in een verre toekomst, velle malen groter dan de aarde...in dien deze nog bestaat. Van de ene pool van de planeet naar de andere, slingert zich de Rivier, als een enorme slang die de planeet omwikkelt. Langsheen de boorden van deze Rivier van onbe paalbare lengte, ontwaken terzelfdertijd àlle
7 intelligente wezens die ooit op aarde geleefd hebben, vanaf een pre-humane reus tot een on aardse 'man' die verantwoordelijk was voor de vernietiging van alle leven op aarde in wat voor de meeste heropgestanen een verre toekomst was. Allen worden zij herboren, de vele biljoe nen, naakt en haarloos. Het enige wat zij bij zich vinden is een vreemde metalen cylinder, die elk aan zijn pols hangen heeft. Zij blij ken min of meer per volksgroep en per geschied kundige periode 'heropgewekt' te ztjn, op een 10% na die willekeurig verspreid zijn. Allen zijn terug in de fleur van hun leven, er zijn géén zeer jonge kinderen, en na verloop van tijd blijkt ook dat er geen kinderen kunnen ko men, alhoewel de sexuele apparatuur normaal werkt. Op regelmatige afstanden bevinden zich enorme metaalachtige paddestoelen, waarin de herborenen hun cylinders kunnen deponeren. Op vaste tijdstippen grijpt een soort elektrische ontlading plaats in de paddestoelen,en wanneer men de cylinders dan terugneemt zijn deze vol met voedsel,drank,sigaren,drugs,en alle moge lijke kleine benodigheden...van lipstick tot toiletpapier. Maar er is nog meer, want de dood bestaat niet meer. Wanneer iemand sterft of gedood wordt, wordt hij automatisch herbo ren de dag daarop op een gans andere plaats langsheen de boorden van de Rivier. Iets of Iemand is een experiment aan het voeren met het voltallige menselijke ras, op kosmische schaal. Slechts één man heeft enig idee van de waarheid, en dit is tevens de start van het eerste boek. Sir Francis Richard Burton (jawel,dié Burton) sterft,en ontwaakt in een ruimte die geen ruim te is. Naakt en haarloos zweeft hij in het niets en naast,beneden en boven hem ziet hij ontel bare andere lichamen,in dezelfde toestand, maar slapend. Dàt kan hij zich nog herinneren wanneer hij ontwaakt aan de boord van de Rivier, samen met al de anderen. Al vlug vormt zich een groep rondom hem, waarover hij de leiding op zich neemt. In zijn gezelschap vinden we o.a.Miss Ali ce Pleasance Liddell Hargreaves (voor wie 'Ali ce in Wonderland' geschreven werd), Peter Fri-
8
gate, de onaardse Monat Grrautut, die in zelfverdediging het grootste deel van de aard bevolking uitroeide, en de Neanderthaler Karr. De eerste dagen en nachten vormden de geleide lijke aanpassing aan de nieuwe situatie, na de eerste paniek. Immers, deze resurrektie past in geen enkel kraam van geen enkele godsdienst. Maar eenmaal geleerd hoe een hut te bouwe,waar voedsel en vrouwen te vinden, past de mens zich vlug aan. Ettelijke kleine staatjes beginnen te ontstaan, compleet met slavernij, pseudo-nieuwe godsdiensten, en al de restanten van de diverse beschavingen die zich samengegooid vinden. Maar Burton, gedreven door zijn herinnering aan zijn voortijdig ontwaken in de 'wachtkamer' van de Rivierwereld, probeert de waarheid te ontdekken. Zo komt hij stilaan op het spoor van de 'Ethicals', een groep van twaalf mensen, en hun mysterieuze Toren aan het einde van de Rivier, waar dat ook moge zijn. Deze zijn verantwoorde lijk voor het ontstaan van de Rivierwereld, en moeten weten wélk fantastisch experiment hier gevoerd wordt. Eén van deze twaalf is Burton gunstig gezind, maar heeft ook hij niet een ei gen sinistere bedoeling met zijn 'hulp' ? Tegen zijn zin min of meer gebonden aan niemand minder dan Herman Göring begint Burton zijn speurtocht naar het einde van de Rivier. Een gans andere groep personnages vinden we in het tweede boek, alhoewel de naam van Burton dan reeds bekend is langsheen de boorden van de Rivier, en we ook Göring terug ontmoeten, dit maal in de zelf-opgelegde rol van door halluci naties gefolterde martelaar. Samuel Clemens,be ter bekend als Mark Twain, is hier enigzins de tegenstelling met Burton. Clemens is een psycho logische zwakkeling, een zelftwijfelaar, die echter één grote droom heeft : het bouwen van de reusachtige Rivierboot, en daarmee naar het ein de van de Rivier te varen. Daartoe mag niets of niemand hem in de weg staan, en aarzelt hij zelfs niet om een verbond te sluiten met King John, de verraderlijke broer van Richard Leeuwen hart. Ook hij krijgt hulp van de verrader onder
9 de Ethicals, die er in slaagt een meteoor te doen neerkomen op de Rivierwereld, waardoor Clemens de ertsen in handen krijgt die de start zijn van de verwezenlijking van zijn droom.Dan begint het echte werk: het oprichten van een eigen kleine staat,de verdediging daarvan, de handelsbetrekkingen, het opsporen van technie kers, geleerden, en al de anderen die nodig zijn om de Rivierboot werkelijkheid te maken. Beide boeken bezitten een overgrote dosis ak tie en gewelddadigheid, maar tevens besteedt Farmer een grote aandacht aan het psycholo gisch uitdiepen van zijn personnages, die his torisch authentiek zijn ! Daardoor moet men dan ook wel wennen aan Clemens, samen met een pre-humane Titanthroop, King John van England en Mozart samen op een boot, om van Cyrano de Bergerac nog maar te zwijgen. Burton in het eerste boek is even scherp getekend, maar zon der de overdrijving in zelfmedelijden waarop Farmer wat té veel de nadruk legt bij Clemens. Ook de heroprichting van de beschaving onder Clemens gaat wel wat te vlug, het is moeilijk te geloven - ondanks de wetenschappelijk technische uitleg van Farmer - dat een Rivier boot zoals deze waarover Clemens en King John uiteindelijk beschikken, kàn gemaakt worden met de middelen en kennis waarover hun groep beschikt.Maar dat is dan ook het enige verwijt dat men Farmer kan maken. De situaties en ge beurtenissen op de Rivierwereld zijn niet enkel met rijke fantasie uitgedacht en uitgewerkt, ze zijn volstrekt logisch in al hun fantasie. Het is erg jammer dat het derde, en laatste, deel van de reeks nog steeds niet verschenen is want daarin zullen uiteraard beide groepen samengevoegd worden om het mysterie van de Ethicals en de Rivierwereld op te lossen. Niettemin blijven beide boeken op zichzelf ruim genietbaar, en Farmer heeft hiermee eens te meer bewe zen dat hij een héél eigen plaats bekleedt in de SF-wereld. Een kleine nota om verwarring te vermijden:een deel van de omslagillustratie van de gebonden uitgave van "The Fabulous Riverboat" werd ge-
10
bruikt voor de cover-illustratie van de po cketuitgave van "To your scattered bodies go". ----------------------------------------------EEN BIBLIOGRAFIE VAN BOB SHAW, opgesteld ECB. 1967. NIGHT WALK (SF-roman,USA - Britse verkor te versie 1970) 1968. THE TWO-TIMERS (SF-roman,USA) 1969. SHADOW OF HEAVEN (SF-roman,USA - Britse verkorte versie 1970) 1969. THE PALACE OF ETERNITY (SF-roman,USA & UK) 1970. ONE MILLION TOMORROWS (SF-roman; versch. ook in 'Amazing' nov.1970,jan.1971,verk.) 1971. GROUND ZERO MAN (SF-roman; USA) 1972. OTHER DAYS,OTHER EYES (SF-roman,waarin 3 kortverhalen doorheengeweven;de roman verscheen ook in 'Amazing' mei 1972, juli 1972) 1973. TOMORROW LIES IN AMBUSH (13 SF & fant. verhalen,USA pb; Britse versie te vers.) aangekondigd: ORBITSVILLE (USA) -----------------------------------------------BOEKBESPREKINGEN SF IN NEDERLANDSE TAAL CRUSOE OP MARS, door Rex Gordon(S.B.Hough). Luitingh-SF,1973; 186 blz; pocket. "First on Mars"(USA,1957) alias "No Man Friday" (UK,1956) vertaald door Jan Koesen. Grdon's roman is een typisch voorbeeld van de Britse SF-roman in de vijftiger jaren: het the ma van de ruimtevaart, logisch uitgewerkt en op een stevige wetenschappelijke basis rustend.De titel verklapt de inhoud: een ruimteschip, in het geheim gebouwd door een groep geleerden,ver trekt vanuit de Woomera-basis,richting Mars. Door een ongeval in de ruimte,is er slechts één overlevende,die op Mars neerstort. Gelukkig voor hem(en de lezer)bezit hij een grondige ken nis van de natuurwetenschappen,en heeft boven dien een vindingrijke fantasie. Het boek behan delt zijn strijd tot overleving op een planeet die hem volkomen vijandig gezind lijkt.Gordon ontwijkt diverse clichés op behendige wijze,en slaagt er in om wezenlijk-onaardse levensvormen te scheppen, in zijn creatie van de Martianen.
11 Het boek komt wat traagjes op gang,en de ge heime lanceerbasis der geleerden is wel een beetje aan het haar erbij getrokken, maar een maal op Mars weet de auteur de lezer uitermate te boeien. Zeer leesbaar. DE HEL DAARBOVEN, door Henry Ward.(Henri Viard) Luitin~h-SF,1973; 282 blz; pocket. "Hell's Abo ve Us"(1960) vertaald door Marjan J J.Oleff. Ward is uiteraard goed op de hoogte van de in ternationale politiek en intriges, en schotelt het grootste deel van zijn roman voor op koel zakelijke toon, via stapels memo's,brieven, bekendmakingen van namen en data die het alle maal wel heel authentiek doen voorkomen, maar die beslist de leesbaarheid niet ten goede ko men. De eerste 100 blz. (zuivere spionnage-ro man) vertellen ons enkel dat zowel Russen als Amerikanen reeds jaren geleden een ruimteschip naar Mars zonden. Beide schepen schijnen gevan gen door Mars. Dan begint er vaart en origina liteit in te komen. Het Amerikaanse schip is on bemand, maar het Russische heeft drie mensen aan boord,evenals een cosmotron, een toestel dat kosmische stralen als wapen kan aanwenden. De Amerikanen slagen erin kontakt te maken met het gestrande Russische schip,waarvan de beman ning niet weet dat een reddingsschip op komst is. Nu komt het er op aan de drie Russen zover te krijgen dat zij zichzelf vernietigen vóór zij gered worden, en daartoe wordt een walge lijk-sinistere maskerade op touw gezet. Maar Mars zelf, of datgene wat zich daar verbergt, heeft andere plannen... Een roman die wel goede kanten heeft,o.a.de manier waarop grote mogend heden mensen als zielloze marionetten gebruiken, maar die karig is op SF-gebied, en in zijn ge heel tamelijk overbelast. (EDDY C. BERTIN) DE WERELD VAN DE WALVIS,door Philip J. Farmer. Born-SF 45,1973; 192 blz; pocket;ongev.60 BF. "The Wind Whales of Ishmael"(1971)vertaald door Peter Diderich. Omslag door Alex Jagtenberg. Een enorm knap geschreven werkje, dat getuigt van de grenzeloze verbeeldingskracht van Farmer. Het is een mengeling van sword & sorcery en SF
13 geworden. Ishmael, een walvisvaarder (ja,na tuurlijk, met de groetjes aan Herman Melville) wordt plotseling uit zijn eigen tijd gerukt en komt terecht in de verre toekomst. De zon is uitgedoofd, de oceanen praktisch opgedroogd.In deze wereld vliegen de walvissen door de lucht en moeten onverschrokken harponiers in 'vlie gende boten' de dieren zien te vangen. Andere ingrediënten : de strijd tussen twee volkeren, een 'jacht' op ontvoerde Goden, gevechten met allerlei angstwekkende wezens waaronder een au thentiek levend stenen beeld. Lezen ! (ROBERT TERNY) DE MARIONETTEN ZIJN ONDER ONS, door Robert A. Heinlein. Bruna-SF 22, 1973; 222 blz; 66 BF. "The Puppet Masters"(1951)vertaald door Frank Visser. Afschuwelijke omslagtekening van Rinke Doornekamp.Een herdruk uit de eerste grote Bru na SF Omnibus van 1967(uitverkocht).Deze roman verscheen oorspronkelijk als serial in 'Galaxy' sept,okt.& nov.1951,tijdens het beginjaar van dit tijdschrift. De verbeten strijd van een groepje mensen tegen een invasie uit de ruimte van slijmerige parasieten, die de mensen tot psychisch gekontrolleerde marionetten maken. Nog steeds even boeiend en leesbaar. (EDITH BRENDALL) HET VERBODEN RIJK, door Philip José Farmer. Meulenhoff-SF 62; 1973; 180 blz; flor.4. "The Alley God"(1962)vertaald door S.Buddingh; omslag van Rik Lina. Drie verhalen die zo enorm verschillend zijn,zowel naar onderwerp als naar uitwerking,dat men bijna niet zou geloven dat ze inderdaad van dezelfde hand zijn.Een bewijs temeer van de rijkdom van Farmer's talent,maar ze maken deze bundel wel wat onevenwichtig. In "De Kapiteinsdochter"(Strange Compulsion,alias The Captain's Daughter,uit SF Plus,oct.1953) gaat het om een geheimzinnige vorm van epilep sie waaraan enkele leden van een ruimteschip lijden,en pogingen om het mysterie te ontsluie ren hebben onvoorziene gevolgen. Net als in "Vreemde verwanten" heeft Farmer de kans om een aardse/onaardse geslachtsverhouding tot in
14
klinisch-biologische details uit te diepen. Puik uitgewerkt, maar naar het einde toe maakt hij zich er wel wat vlug vanaf, "De Sloppenman" (The Alley Man,uit F&SF,juni 1959) is geen SF, men kan het misschien een beetje als een soms grappige, soms lugubere fantasie beschouwen. Het is een psychologisch-fijne tekening van een afvalophaler die beweert de laatste afstam meling te zijn van Homo Neanderthaler, een scherpe karakterisatie van een bepaalde klasse mensen, die op het einde heel onverwachts over gaat tot een gewelddadige climax."De Goden van Illinois"(The God Business,uit Beyond,maart 1954,en feitelijk het titelverhaal van deze bundel) is een zuivere fantasy. Het gaat om een magische fles op de top van een berg in Illi nois, van waaruit de godendrank rijkelijk vloeit,en die de ganse wereld dreigt te veran deren in een exotische sprookjeswereld, waarin Goden en mythologische figuren vrij ronddolen. HET ONBEKENDE,samengesteld door D.R.Bensen. Luiting,1973 - Reeks "SF-Verhalen" no.1. Grote pocket; 171 blz; fl.7,90. "The Unknown"(1964) vertaald door Jan Koesen,inleiding Isaac Asimov Ondanks de nieuwe reeks waarin het verschijnt, bevat dit boek méér fantasy dan SF, zoals de kenners van "Unknown" dadelijk zullen begrij pen. "Unknown" bracht een specifiek genre dat tussen SF,fantastiek,horror en heroic fantasy ligt. Grimmige verhalen, zowel als satire en humor, en van elk krijgen we een ruime keuze, hoewel de hoofdtoon van déze anthologie eerder op humor en zuivere ontspanning ligt.Henry Kut ner schetst de problemen van een doodgewone aardman die plots door een verstrooide engel met een authentieke halo opgescheept wordt. Fafhrd en de Grijze Muizer zijn terug van de partij in een Leiber-verhaal, en Sturgeon werpt een originele blik achter het scherm van wat wij de 'realiteit' noemen. Niemand minder dan E.A.Poe zelf trekt ten strijde tegen vam piers in M.W.Wellman's story.En zo verder,in degelijk gezelschap van Brown,De Camp,Boucher, Bond,Jameson,Gold en Arthur. Aanbevolen en zuivere ontspanningsliteratuur.
15 AMOEBE OP BEZOEK, door Brian W. Aldiss. Luitingh,1973, reeks "SF-Verhalen" no.2; 171 blz; grote pocket; fl.7,90. "The Canopy of Time"(1959) alias "Galaxies like grains of sand"(1960,in ge wijzigde versie)vertaald door J.de Groot. Een uitstekende keuze van de niet-experimentele zuivere SF-verhalen, die Aldiss destijds bekend maakten. Komedie en tragedie vloeien ineen,zo als in de confrontatie mens/robot in "Hoe kan een mens vervangen worden ?", terwijl een inten se droefheid uitgaat van "Tranendal", en een noot van misschien onvrijwillige humor tevoorschijn komt in "Drie is 't Geheel", Aldiss' kijk op het telepathie/teleportatie-thema. De centrale the matiek in deze elf verhalen is de volwassen wor ding van de mens en de beschaving zelf, en uit eindelijk de ultimele vraag: is dit alles het eindpunt, of slechts het begin van de volgende stap van een hogere evolutie, waarin de mens als dusdanig geen plaats meer heeft. De drie verha len "Genenkorf","Het geheim van een grootse stad" en vooral "Amoebe op bezoekt" geven hierop een somber en desondanks hoopvol antwoord. Zeker aanbevolen ! (EDDY C. BERTIN) WAT IS ER TOCH AAN DE HAND MET DE VROUWEN VAN STEPFORD ? door Ira Levin. Bruna Specials,no.1540,1973; 174 blz(grote druk); 75 BF/fl.5; "The Stepford Wives"(1972) vertaald door Heleen ten Holt; cover door Jos Looman. In feite is dit noch SF, noch fantasy, maar een soort hybride roman, die de aktie van "Rosema ry's Baby" in een vaag SF-thema verplaatst,een vorm van de moderne terreur-roman, waar de meest huiselijke zaken een eigen sinistere geladenheid krijgen. Nochtans ben ik razend op Levin omwille van deze novelle, want het is in feite te kort om roman te noemen. Ik heb een hekel aan "The Lady or the Tiger"-spelletjes,ondanks Frank Stockton en Poul Anderson, en daarop komt "Wat is..." in feite neer. Het is een enorm goed ge schreven boek, de sfeer van dreiging wordt geleidelijk naar een hoogtepunt gevoerd...en wanneer de climax hoort te komen - wàt deze ook is breekt het verhaal af, en krijgen we een flauwe
16
nasisser, waarin de lezer verondersteld wordt het werk van de auteur te doen, en zelf zijn besluit te trekken over wat al dan niet gebeurd is. Ik hoef niet alles op een bordje voorgescho teld te krijgen, maar een dergelijke manier om een boek te besluiten zorgt er inderdaad voor dat men nog een poosje over het boek nadenkt... omdat men zich voor de aap gehouden voelt. Levin heeft ditmaal een vorm van satire op de vrouwen-emancipatiebeweging geschreven. Net zoals Guy en Rosemary, zijn Joanna en Walter een jong koppel dat in een nieuwe buurt komt wonen, waar ze door iedereen hartelijk ontvangen wor den. Toch zijn er enkele vreemde zaken : wat verbergt het huis van de Mannenvereniging ? Wat gebeurde er met de vrouwenvereniging, die zo plots opgedoekt werd ? Waarom lijken alle vrou wen van Stepford weggelopen uit modeblaadjes, en waarom schijnt géén van hen enige interesse of levendigheid te hebben voor iets anders dan het verzorgen van de kinderen en hun huisarbeid? Inderdaad, na vier maanden schijnt iedere nieuw koomster een vreemde verandering te ondergaan, en wordt een typische Stepford-vrouw.Joanna begint vreemde en sinistere vermoedens te koeste ren, die haar geleidelijk tot een bijna paranoï de paniek voeren. Deze stijgende atmosfeer van dreiging blijft na, na het beëindigen(?) van de novelle,doch dit wordt jammer genoeg teniet ge daan door de frustratie die Levin de lezer be zorgt dóór zijn einde… (EDDY C. BERTIN) ----------------------------------------------EEN BIBLIOGRAFIE VAN DAVID G.COMPTON,door ECB. 1965. THE QUALITY OF MERCY(UK) * 1966. FAREWELL,EARTH'S BLISS(UK; USA 1971) 1967. THE SILENT MULTITUDE (UK; USA 1966) 1968. SYNTHAJOY (UK & USA) 1969. THE PALACE (UK) 1970. THE ELECTRIC CROCODILE(UK; = THE STEEL CROCODILE, USA 1970) 1970. CHRONOCULES (USA) 1972. THE MISSIONARIES (USA) (*)dit verscheen in het Nederlands in een reeks detective-thrillers, gegevens onbekend.
SF-BOEKEN TE KOOP: Wij doen regelmatig dupli- 17 katen van de hand,allen in goede tot soms nieu we staat.Hier volgen enkele in Engelse taal : THE MALE RESPONSE,Brian Aldiss,F.Square/THE FIRE CLOWN,Michael Moorcock,Compact/THE WRECKS OF TI ME,Moorcock & TRAMONTANE,Emil Petaja,Ace-Double/ THE ICE SCHOONER,Moorcock,Sphere/A STIR OF ECHO ES,Richard Matheson,Corgi/WHERE WERE YOU LAST PLUTERDAY?Paul Van Herck,DAW/PEBBLE IN THE SKY, Isaac Asimov,Bantam/DESTINY DOLL,Clifford Simak, Berkley/NOW BEGINS TOMORROW,ed.Damon Knight,Lan cer/ALL THE SOUNDS OF FEAR,Harlan Ellison,Pan ther/A PEEP INTO THE 20TH CENTURY,Christopher Davis,Ballantine-géén SF/Prijs per stuk: 20 BF of fl.1,50,plus BF 5/30cts.porten per boek. Enkele in Duitse taal: BEWOHNER DER MILCHSTRASZE R.A.Heinlein(Citizin of the galaxy)Heyne/DER MONCH(The Monk),M.G.Lewis,horror,DTV/ROBOTER,an thologie door Peter Naujack(6 SF-verh.)Fischer. Prijs: BF 25 of fl.1,80 per boek, plus BF 5 of 30 cts.porten per boek. En voor de verzamelaars: MIRAGE no.9,1970.Het zeldzame Lovecraftiaanse magazine van Jack L. Chalcker,met o.a.een artikel over D.H.Keller, fantastische poëzie en de volledige tekst van "The Necronomicon:A Bibliography" door Chalcker en Mark OWings.Amerikaanse uitgave.Een koopje voor 120 BF.Schrijven aan adres van uitgever,SFG. ------------------------------------------------SF-GIDS TOT DE FANZINES IN BELGIE EN NEDERLAND samengesteld door Edith Brendall. ATLAN (redaktie Kees Van Toorn,Marinestraat 9c, Rotterdam 1,ZH,Ned.)Verschijnt ongeveer tweemaan delijks,ruil of abonn.fl.8/6 nos.op girorekening 26 73 610 van Van Toorn.Het meest verspreide fan zine,dat van Perry Rhodan overging op het algeme ne vlak van SF & fantastiek.No.7-8(maart/juni 73) 43 blz.bevat o.a.SF-kortverhalen,boekbesprekingen filmnieuws,brieven,en een uitgebreid PR-gedeelte. CROSS-EYED MONSTER (redaktie Julien C.Raasveld, Goedentijd 11,2710 Hoboken,België)Versch.onregel matig ongev.4maal per jaar,net als "Teenentander" en "JCR-Fanzine' van dezelfde uitgever.In Engelse taal,maar beslist te begrijpen vr.ied.Prijs onb.
18 waarschijnlijk volstaat een briefje) Hier wor den satire en humor gepubliceerd naast doodernstige artikels,gedichten,enz. In no.4 (april 73) vinden we satires of bekende Belgische Big Name Fans,in Raasveld's bekende sappige stijl, vol inside jokes, evenals een kortverhaal van Thys van Ebbenhorst Tengbergen en een specimen van de erotische cover van "Teenentander". HOLLAND-SF (redaktie: Annemarie Kindt,Mispelstr. 29,Den Haag 2025,Ned. Tweemaandelijks tijdschr. van het NCSF,lidm.& abonn.6 nos. fl.15 bij de sekretaris,A.Rouwenhorst,Sichemstr.7A,Rotterdam) Naast clubnieuws degelijke artikels,boek- en filmrecensies,en ook mini-SFverhalen, in jaarg.7 no.2(april 73)o.a.van Kathinka Lannoy. Verstrekt ook informatie aan zijn leden via de brievenru briek. INFO-SFAN (redaktie: Simon Joukes,Haantjeslei 14 2000 Antwerpen,België. Maandelijks tijdschrift van SFAN,lidm.& abonn.10 nos. BF 250 op rekening Generale Bankm.Antwerpen 220-0961338-07 van SFAN) Lijvig maandblad,vol met artikels,boek- en film nieuws, en vaak uitstekende verhalen. In no.25 (april 73) speciaal Van Vogt met biografie,bi bliografie in 4 talen,en zelfs een speciaal ver taald verhaal door Van Vogt zelf. MUIRGHEAL (redaktie: Simon Joukes,Haantjeslei 14, 2000 Antwerpen,België. Driemaandelijks fanzine, abonn.60 BF/4 nos. of 3,50 fl.) Diepgaande arti kels en discussies over SF en fandom,afwisselend met lichte noten, en een zeer uitgebreide brie venrubriek.De inhoud is afwisselend in Nederlands Engels en Frans. Recentste: no.2, april 1973. PAPA (samensteller:Julien C.Raasveld,Goedentijd 11,2710 Hoboken,België) Dit is in feite géén fan zine,maar een driemaandelijkse mailing van een tiental SF & fantasy-fanzines,waaronder "Muir gheal","Cross-Eyed Monster","Capito?","Moeshoes hoe","Berdanchem News",en andere. Men moet zelf om de drie maanden min.2 blz.tekst op 20 eks.in sturen,die één fanzine uitmaken,maar er is geen limiet(sommige gaan tot 20,30 blz).Vraag eens om inlichtingen als U een duplikator of goede typ machine bezit. Recentste mailing: april 73(4e).
19 TERRA (redaktie: Derk-Willem Visser,Jr.c/o Churchilllaan 136 III, Amsterdam,Ned. Het drie maandelijks tijdschrift van de groep TERRA,pr. & abonn.onbekend) Sorry,tóch bekend: lidm.15 fl. per jaar,of abonn.12,50 fl./4 nos. op postgiro 2768100 Penningmeester Terra,Pr.Hendrikkade 102, Amsterdam.Redaktioneel nieuws,boek- & filmrecen sies,artikels over SF,Perry Rhodan,UFOlogie en wetenschap,en fan-verhalen. Recentste nummer is jaarg.2 no.2,mei 1973. * Naast deze fanzines zijn er nog diverse andere doch wij hebben ons beperkt tot deze waarvan reeds meerdere nummers verschenen zijn,en van wiens voortbestaan we dus enigzins zeker mogen zijn * ----------------------------------------------SF-BOEKEN UIT DE U.S.A. THE DAY THE SUN STOOD STILL, ingeleid door Les ter del Rey. Thomas Nelson,Inc.1972; gebonden; 240 blz.; $ 5.95. De wereld is in feite één grote chaos geworden: de wetenschap is niet in staat om alles op te lossen, en het geloof alleen beslist niet. Wat echter wanneer de mens het onvoorwaardelijk, tastbaar bewijs geleverd krijgt dàt er een God bestaat ? Hoe zal hij daarop reageren ? Dat is het thema dat drie auteurs te verwerken kregen in speciaal geschreven novellas voor deze antho logie. De mensheid bidt om een teken, bidt voor het eerst werkelijk als één mensdom. En het te ken komt: gedurende 24 uren worden de natuurwet ten opgeheven, en staat de zon roerloos aan het firmament. Poul Anderson gebruikt de wisselwer king van gebeurtenissen in "A Chapter of Revelation",door afwisselend de politieke en mili taire chaos teschetsen nà het teken,met daar naast de reakties van een groep doodgewone men sen. Robert Silverberg's "Thomas,The Proclaimer" wordt tegen zijn zin uitgebazuind als de nieuwe religieuze hippie-leider, en slaagt er enkel in de ontstane wanorde nog te vergroten. Geen van beide auteurs slaagt er echter in werkelijk diep in hun personnages door te dringen, hetgeen Gor don R.Dickson wél doet in "Things which are Cae sar's...". Hier brengt hij een vreemde verzame-
20
ling mensen samen op een enorm kampeerterrein,een nieuw Woodstock van onverwachte en bevreemdende ontmoetingen. Alle aandacht wordt op enkelingen geconcentreerd,waarvan één iets meer dan menselijk blijkt te zijn. Ondanks het hand haven van de status-quo,doet Dickson toch een po ging om een oplossing te vinden. Een boeiende en intrigerende thematiek-bundel. REPORT ON PLANET THREE,AND OTHER SPECULATIONS, door Arthur C. Clarke. Harper & Row,N.Y.1972; gebonden; 251 blz.; $ 6.95. Geen zuivere SF ditmaal, maar een bundeling van wetenschappelijke essays en speculaties op de nabije en verre toekomst, beurtelings gezien door een zakelijk wetenschapsman én tegelijkertijd door de ziener van "The City and the Stars" en "2001". Het boek is ingedeeld in vijf secties: Sprekend over de ruimte/Weg van de aarde/De technologische toekomst/Grenzen van de wetenscnap/ Zoon van Dr.Strangelove,Enz. maar het heeft wei nig belang in welke volgorde ze gelezen worden. Wat wordt er behandeld ? Geneeskunde in het hee lal, meteoorstormen,God en Einstein,de zintuigen of het gebrek aan zintuigen van het menselijke lichaam, de muur van het licht,onaardse wezens, UFOs,denkende machines,radiosatellieten,Kubrick, de diepzee,dolfijnen,schaakspelende computers, 2001,enz.enz. Gebaseerd op de werkelijke,aktuele stand van de wetenschap trekt Clarke het gordijn open dat de toekomst verbergt...en die toekomst blijkt enorm dichtbij, zodat sommige delen ervan fantastischer zijn dan een SF-verhaal.En dit terwijl ze reeds wérkelijkheid zijn. Het titel-'arti kel' is een amusante satire,waarin Martiaanse astrologen bewijzen dat er onmogelijk leven kàn zijn op de derde planeet van de zon af gezien. Een zeer interessant en leesbaar boek. A DAY IN THE LIFE, verzameld door Gardner R.Dozois, Harper & Row,N.Y.1972; gebonden; 288 blz.; $ 6.95. Anthologie van 8 verhalen. 'Een dag uit het leven'...in de verre toekomst, op andere planeten en in parallelle werelden.Een zeer geslaagd anthologie-debuut van Dozois, die elk der verhalen voorzag van een persoonlijke en zeer informatieve inleiding. Afschrikwekkende
22
toekomstbeelden en wereldgrote catastrofes worden afgewisseld met stapelgekke kolder en sociaal-psychologische speculaties. Maar het be langrijkste in deze verhalen is steeds 'de mens' die probeert zich aan deze toekomst aan te pas sen.Soms slaagt hij daarin, zoals in R.A.Laf ferty's "Slow Tuesday Night"(1), waarin het le vensritme zo opgedreven is dat men drie, vier levens en carrières kan hebben op één nacht,of in Robert Silverberg's "A Happy Day in 2381"(2), een geleide visite in de reuzensteden van de toe komst,waar overbevolking géén probleem meer is, integendeel. In de wereld van Fritz Leiber's "The Haunted Future" moet men krankzinnig zijn om psychisch-normaal te blijven, terwijl "Mary" ("An Ancient Madness") van Damon Knight een eer der zwakke ballade-achtige parabel is over een pastorale wereld waarin het woord 'liefde' zijn betekenis verloren heeft. "The Lady Margaret" (3) van Keith Roberts is een verhaal van liefde en haat,vriendschap en verraad,hebzucht en dood. Zelazny's "This Moment of the Storm"(4)is een som bere,poëtische evocatie van een natuurramp, en over de mensen die erdoor getroffen worden op een verre planeet, terwijl De1any hetzelfdedoet op het terrein van een meer persoonlijke ramp in zijn tekening van menselijke verhoudingen in "Driftglass"(5)En wie kon beter een anthologie over mensen en emoties besluiten dan Cordwainer Smith ? Zijn kortroman "On the Storm Planet" is bijna een synthese van zijn Instrumentality-ver halen, een schaakspel met menselijke en sub-men selijke gevoelens,een bloedig weefstuk van haat en razernij, van conflict en devotie,van onwankelbaar vertrouwen,hoop en liefde. * voetnota's: Absoluut aanbevolen anthologie. * zie blz.3 AGAIN, DANGEROUS VISIONS,verzameld door Harlan Ellison. Doubleday,N.Y.1972; gebonden;760 blz.; $ 12.95; 46 speciaal geschreven verhalen, elk geïllustreerd door Ed Emshwiller. Een dure prijs ? Voor DIT boek ? Vergeet het maar ! Dit loodzware volume is elke dollarcent overwaard. Na het sukses van "Dangerous Visions" heeft Ellison zich toch laten verleiden tot het samenstellen van een opvolger, en een derde deel,
23 "The Last Dangerous Visions" zal volgen.Op nieuw is dit hier een anthologie van op verzoek geschreven SF-verhalen,die aan één voorwaarde moesten voldoen: ze moesten té controversieel, te 'gevaarlijk' zijn voor de gewone tijdsehrif ten. De uiteindelijke keuze voor dit deel nam drie jaar in beslag, en ditmaal zijn het over wegend jongere auteurs die aan bod komen.Immers, geen enkele van de auteurs uit het eerste boek mocht voorkomen in dit volume. Dus hebben we dit maal Ursula K.LeGuin, andrew j. offutt (géén ty pografische vergissing,hij schrijft zijn naam met kleine letters),Gene Wolfe,een gedicht door Ray Bradbury,Kate Wilhelm,Joanna Russ, Kurt Von negut Jr.,K.M.O'Donnell,David Gerrold, Pier An thony,Lee Hoffman,Gahan Wilson(een combinatie van verhaal met cartoon),Gregory Benford,Leo nard Tushnet,James Blish,Dean R.Koontz, Ben Bo va,Thomas M.Disch,Terry Carr,en nog vele anderen, 46 verhalen samen. Natuurlijk is het Ellison's boek,en zijn zeer persoonlijke inleidingen enna woorden alleen geven het boek reeds een gans ei gen sfeer. Persoonlijk zou ik een Ellison boek kopen omwille van zijn ego-trips,maar wie er niet door geboeid wordt kan ze eenvoudigweg over slaan.Een boek dat ieder SF-liefhebber zal wen sen te bezitten, en desnoods kan je ook wachten tot het in drie pocketvolumes op de markt komt, zoals het eerste boek. Al kan dit wel nog een poosje duren. PSTALEMATE, door Lester del Rey. Putnam's Sons, N.Y.1971;gebonden;190 blz.;$ 4.95 / Berkley po cket,1972; 95¢. Lester del Rey's eerste nieuwe roman sedert geruime tijd,en ditmaal neemt hij telepathie,telekinesis en precognitie op de korrel, en wijkt ge lukkig volkomen af van de geijkte paden. Geen con flicten tussen de onverdraagzame maatschappij en de 'mutanten', geen gedachtenlezende Amerikaanse spionnen vs. boze Russen. Harry Bronson is een doodgewone jongeman, die door een experiment met hypnose ontdekt dat hij telepathisch begaafd is en gedeeltelijk in de toekomst kijken kan. Dan begint de nachtmerrie, want hij ontdekt dat hij
24
binnen enkele maanden zal 'overgenomen' worden door iets dat zo onaards en afschuwelijk is dat het hem krankzinnig maken zal. Diezelfde gift die telepathie veroorzaakt, leidt ook tot de waanzin enkele maanden nadat men de gift heeft leren aan wenden.Harry begint een wanhopige speurtocht in zijn verleden,waarvan hij zich niets kan herin neren,en door drugs in de toekomst. Alle losse eindjes worden keurig aan elkaar geknoopt,en de auteur slaagt erin de ESP-krachten zeer realis tisch en geloofwaardig voor te stellen.Het aller laatste hoofdstuk van 1 blz. tenslotte houdt nog een extra-verrassing in petto. Aanbevolen. (al de voorgaande besprekingen: EDDY C. BERTIN) THE MOON IS HELL,door John W. Campbell. Ace no. 53870,1973; pocket; 255 blz; 75¢. Campbell geldt als een van de pionniers van de moderne SF,vooral dan vanwege zijn editoriaal werk voor "Astounding Stories"(nu "Aanalog").Als auteur is hij echter meestal minder genietbaar, en het is dan ook toe te juichen dat zijn betere werk - zoals'THE MOON IS HELL' - toch ook weer aan het publiek gepresenteerd wordt, waardoor de indruk van saaie, dorre romans als "The Mightiest Machine" en "The Black Star Passes" enigzins ver zacht wordt. THE MOON IS HELL handelt over de eerste menselijke expeditie op de maan,en de problemen die rij zen wanneer een bevoorradingsraket neerstort, waardoor de leden van de expeditie ten dode op geschreven zijn,tenzij... Hier wordt eens te meer het bewijs geleverd dat goede SF goede SF blijft, zelfs al zijn de beschreven feiten door de werke lijkheid achterhaalt.(Het boek verscheen voor het eerst in 1950 bij Fantasy Press) Tevens bevat dit boek nog de heroic-fantasy roman THE ELDER GODS,een fris en verrassend werk dat tot het beste van het genre mag gerekend worden. Sterk aanbevolen. (JULIEN C. RAASVELD) THE OMEGA POINT, door George Zebrowski.Ace no. 62380,1972;pocket;169 blz.; 75¢. Het eerste langere verhaal van deze voor ons nog onbekende auteur. Ace heeft ook hier begrip ge-
toond voor de lezer,en een korte introductie 25 tot de schrijver gegeven. Een lofwaardig ge bruik, dat navolging verdiend. Het verhaal behandelt de uitzichtsloze strijd die de laatste overlevende van een door de Aard se Federatie verslagen Imperium voert tegen de erfvijanden van zijn uitgeroeide ras. Meedogen loos opgejaagd,lijkt het einde van de eenzame Gorgias en van zijn droom over een nieuw Impe rium nabij te zijn,als hij tenslotte op zijn thuisplaneet,Myraa's World,in het nauw wordt gedreven.De ontknoping verbijstert de hoofdper soon meer dan de lezer. Een uitstekend debuut,waarin het mededogen van de auteur voor de underdog een grote dosis spanning niet in de weg staat. Aanbevolen ! (ROB VOOREN) SCIENCE FICTION: THE GREAT YEARS,verzameld door Carol en Frederik Pohl. Ace no.75430,1973; pocket; 349 blz.; $ 1.25. Voor startende SF-lezers,ziehier zeven meester werken uit de 'Gouden Eeuw' van de SF (tussen 1938-1953),elk van aanzienlijke lengte. De ele menten humor en spanning voeren de hoofdtoon, zoals in E.F.Russell's "And then there were no ne"(later uitgebreid tot "The great explosion") en in Fred Brown's "Placet is a crazy place", waarin twee om elkaar draaiende zonnen en een lichtvertragend veld de gekste resultaten le veren,maar er zijn ook grimmigere dingetjes,zo als C.M.Kornbluth's "The little black bag", het doktersvalliesje uit de toekomst dat in ver keerde handen valt. Verder nog Tenn,Gallun,Mac Creigh(Pohl)en Gold.Ondanks de overbekendheid van sommige verhalen een degelijke bundel. (EDDY C.BERTIN) UNDER THE GREEN STAR, door Lin Carter. DAW-SF n. 30,1972; pocket; 144 blz.; 95¢.Tim Kirk cover. Vierdelige heroic fantasy met prachtige kaft en ditto illustraties van Tim Kirk (deze laatsten in bijna Oosterse stijl);een roman bewust,als huldebetoon,geschreven in de stijlvan Edgar Ri ce Burroughs,voorwaar een auteur die meer dan één jonge lezer geboeid heeft en tevens méér dan één auteur wist te beïnvloeden.Lin Carter
26
bezit voorwaar een overtuigend talent en vol doende vakmanschap om hier een vlot en lees baar werkje te brengen, alhoewel we het moeilijk tot zijn grote werken kunnen rekenen. Geschikt als kennismaking mét Carter of met de heroic fan tasy: een man vindt de formule om aan 'zielsverhuizing' te doen, en komt terecht op een wereld die rond een naamloze groene ster wentelt. Toe vallig is er op die wereld een prinses te red den,een bezetter te bestrijden,kortom het nodige om een held bezig en de lezer in spanning te hou den.Een nota achteraan van de schrijver geeft enige uitleg over zijn bewondering voor Burroughs,Merrit,en hun invloed op hemzelf en an dere auteurs. Leesbaar. (E. VERHOEVEN) THE WORLD MENDERS, door Lloyd Biggle,Jr. DAW-SF no.15,1972;pocKet; 192 blz.;95¢; mooie Kelly Freas cover.Oorspronkelijk als vervolgroman in "Analog" feb.,maart en april 1971. Ced Farrari,kultureel afgevaardigde van Interplanetary Relations Bureau moet de relatie-moeilijkheden zien op te lossen tussen de drie sociaal strukturele klassen op de planeet Branoff-IV : de kulturele meesterklasse,de 'raczs', hun sla ven, de 'olz' en daartussenin een leidende hier archie,de 'kru'. Farrari raakt begaan met het lot van de slaven,en zet de eerste stappen tot een re volutie,waarbij de slaven zélf niet weten dat ze rebelleren. Na diverse tegenslagen ontsluiert hij het weliswaar weinig verrassende maar toch dege lijk uitgewerkte mysterie rond de 'olz'.Een boei ende en zeer populaire roman. MENTION MY NAME IN ATLANTIS,door John Jakes.DAW SF no.25,1972;pocket;142 blz;95¢.J.H.Bruck cover. Van in het begin heeft John Jakes in zijn lange re verhalen en romans een specifiek genre van sword & sorcery beoefend: fantastische heroic fantasy met veel zwaardgekletter en evenveel hekserij en magie,en dit allemaal gekruid met een zeer grote dosis humor en satire. Hierin nu neemt hij R.E.Howard's zwaardvechter Conan,de Cimeriaan op de korrel,via de fantastische en vaak grappige avonturen van Conax,de Barbaar, zelf-geproclameerde koning van Chimeria(waar nog nooit iemand van hoorde)op Atlantis. De zaken
27 stonden er al niet te best voor,vóór Conax aankwam,en zijn komst is voor Atlantis de drup pel die het vat doet overlopen. Uitsluitend ter ontspanning,en ter frustratie van Conan-vereerders. (EDDY C. BERTIN) A WEREWOLF AMONG US,door Dean R.Koontz.Ballanti ne no.03055,1973;211 blz;$1.25;cover R.Blanchard Twee genres in één boek,luidde de aankondiging, en terecht,want Koontz heeft op meesterlijke wij ze de SF en de moderne detective samengebracht in dit boek. Uiteraard mystiek,want op een be paalde planeet worden op een gegeven ogenblik verscheidene mensen vermoord uit een en dezelfde familie.Alles wijst op een mythologische weer wolf. St.Cyr, de detetitive met een cybernetisch brein probeert het mysterie op te lossen. De le zer blijft, en dit in tegenstelling met de moder ne thriller, tot de laatste sekonde in het onge wisse wie de dader is, en men beleeft de spanning die opduikt als de moordenaar zich onthult. Maar is het gehele gezin met St.Cyr alleen op een af gelegen farm...samen met de moordenaar. Meesterlijk ! (KEES VAN TOORN) ARRIVE AT EASTERWINE,door R.A.Lafferty.Ballanti ne no.03164;1973;219 blz;$ 1.25;cover Klarwein. Na bijna tien jaar lang regelmatig het werk van Lafferty gelezen te hebben, ben ik het nog niet met mezelf eens of hij een geniale krankzinnige of een krankzinnig genie is. Hij vertoont voort durend aspekten van beide ! Dit boek is geen ro man in die zin van het woord, het is letterlijk de 'autobiografie van een Ktistec Machine' zoals door de machine zelf genoteerd en doorgegeven aan Lafferty. De Ktistec Machine 'Epikt' wordt geschapen - "geboren",zegt Epikt - om de ideale wereldleider te vinden, maar reeds vlug begeeft hij zich aan andere experimenten,waaronder het scheppen van een 'wereldvredeserum' en het speu ren naar voortekens van het grootste mysterie van alle tijden in o.a.de ingewanden van vissen. Epikt's 'ik' bestaat uit de verschillende 'iks' van een groep ongelooflijke figuren die gedu plikeerd en samengevoegd worden,en Epikt zelf is
als dusdanig zelf aanwezig bij zijn creatie -"ge boorte",zegt Epikt - waarover hij dadelijk zelf de leiding neemt. Zoals gewoonlijk is ook hier het verhaal van absoluut ondergeschikt belang, het is een kwestie van archetypes,van mensen die elk op hun beurt geheel origineel en fantastisch zijn.Lafterty slaagt erin een groot deel van alle bestaande mythologieën bij elkaar te gooien, en te vermengen met enkele fantasmagories van eigen vinding.Absoluut aanbevolen. (EDDY C. BERTIN) ----------------------------------------------AANGEKONDIGD VOOR PUBLIKATIE 1973 Bruna FeH: IN SPIN,OPNIEUW GAAT DE BOCHT IN(Ef Leonard);HET DAGBOEK IN DE SNEEUW EN ANDERE(ver zameld Aart Prins);DE ZAAK CHARLES DEXTER WARD (H.P.Lovecraft);EEN GROTE TAAK OP ONYX(Anton Quintana);DE BELUSTHEID VAN HET BEEST(P.J.Far mer);DRACULA(Bram Stoker);Bruna-SF: VREEMDELING IN EEN VREEMD LAND(R.A.Heinlein);DE WEERBARSTI GE ORCHIDEE(A.C.Clarke);DE HELDEN VAN DE HIGH WAY(Harlan Ellison);REISDOEL MENSELIJK BREIN (Isaac Asimov);HET FOPAAS(Isaac Asimov);DE BESTE NEDERLANDSE EN VLAAMSE SF-VERHALEN; DE DANSZAAL VAN HET HEELAL(J.D.MacDonald);DE GELIJKTIJDIGE MAN(Ralph Blum);DE APENPLANEET(Pierre Boulle); Apollo-SF: APOLLO XXI(Paul Van Herck;versehenen), HET BEEST(A.E.Van Vogt);Meulenhoff-SF:ZWERFTOCHT TUSSEN DE STERREN(R.A.Heinlein);DE WACHTVELDEN (J.G.Ballard);Luitingh: PLANEET DER GEVANGENEN (Tom Godwin);NACHTVLEUGELS(Robert Silverberg); PILOOT STORM 1 & 2(strip);"THE DRAGON IN THE SEA (Frank Herbert);Luitingh-SF-verhalen:HET DING IN DE ROTS en WATERSLAG(beide uit "Worlds Best SF") Contact:VERLOREN PARADIJS(James Hilton). en binnenkort in de reeks "Horror" :
door Eddy C. Bertin
